ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΑ ΟΝΟΜΑΤΑ (ΕΠΩΝΥΜΑ)
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Στον Ελλαδικό χώρο από τους ιστορικούς ακόμη χρόνους παρατηρείται
ένα είδος επωνύμου σε σχέση με το πατρώνυμο και τον τόπο καταγωγής (π. χ.
Περικλής Ξανθίππου Αθηναίος). Λίγους αιώνες αργότερα οι Ρωμαίοι δίπλα στο
βαφτιστικό τους χρησιμοποίησαν το επώνυμο. Στα χρόνια της Βυζαντινής
Αυτοκρατορίας αρχίζει να καθιερώνεται το επώνυμο δίπλα στο βαπτιστικό
χριστιανικό όνομα, όπως συνηθίζεται και σήμερα (Νικηφόρος Φωκάς, Κωνσταντίνος
Παλαιολόγος κ. ά. ). Στην πραγματικότητα από το 16ο αιώνα όλοι οι Έλληνες έχουν
επώνυμο, ενώ στις αρχές του 20ου αιώνα, όταν οι Τούρκοι έχουν αποχωρήσει,
καθιερώνεται και θεσμικά στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος.
Είναι φυσικό να υπάρχουν και επώνυμα με ξενική προέλευση, κυρίως
τουρκική και βαλκανική, αφού οι λαοί αυτοί συνυπήρχαν στους περασμένους αιώνες
στον ίδιο γεωγραφικό χώρο και με ρίζα αρβανίτικη, βλάχικη, σλαβική, τουρκική,
εβραϊκή και τσιγγάνικη.
Επίσης, κυρίως στα νησιά μας, υπάρχουν και πολλά επώνυμα ιταλικής ή
φραγκικής προέλευσης.
ΕΙΔΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΩΝ ΟΝΟΜΑΤΩΝ
Η συλλογή και κατάταξη των επωνύμων σε κατηγορίες, ομάδες και
τάξεις με βάση τη σημασία τους, συναντά σημαντικές δυσκολίες, κυρίως λόγω της
ποικιλίας των εννοιών που εκπροσωπούν.
Μπορούμε να διακρίνουμε τα επώνυμα σύμφωνα με τη σημασία τους σε
τέσσερις μεγάλες κατηγορίες, που δηλώνουν αντίστοιχα α) βαφτιστικό όνομα
, β) καταγωγή , γ) επάγγελμα και δ) παρατσούκλια (ή
προσωνύμια). Η κάθε κατηγορία περιλαμβάνει τις ομάδες και τις τάξεις της.
Έτσι έχουμε την παρακάτω διάταξη:
1. Επώνυμα που χρησιμοποιούν για ρίζα τους βαφτιστικά ονόματα (ή
αλλιώς πατρωνυμικά ). Είναι το προχειρότερο είδος για να χαρακτηριστεί
ένα άτομο και είναι μαζί με τα παρατσούκλια, το συχνότερο είδος των
οικογενειακών ονομάτων. Πατρωνυμικά ονόματα είχαν οι αρχαίοι Έλληνες που τα
κληρονόμησαν από τους προγόνους τους και τα μετέδωσαν στους μεταγενέστερους. Τα
ονόματα αυτά χωρίζονται σε πολλές υποκατηγορίες. Μπορούμε να τα συναντήσουμε σε
ονομαστική πτώση (π. χ Αργύρης), σε γενική (π. χ. Γεωργίου) αλλά και με πολλές
καταλήξεις και υποκοριστικά (π. χ. Σπυρόπουλος, Στεφανίδης, Αθανασούλας κ.ά.).
2. Μητρωνυμικά είναι το οικογενειακό όνομα του ανθρώπου που
επονομάζεται από το βαφτιστικό της μητέρας του.
3. Επώνυμα που δηλώνουν καταγωγή (ή αλλιώς εθνικά ). Τα
οικογενειακά αυτά ονόματα φανερώνουν τον τόπο που γεννήθηκε ή έζησε αυτός που
έχει το όνομα. Κυρίως αναφέρονται σε πόλεις, χωριά ή σε ευρύτερες γεωγραφικές
περιοχές (επαρχίες, χώρες). Και εδώ οι καταλήξεις που συνηθίζονται είναι πάρα
πολλές.
4. Επώνυμα που δηλώνουν επάγγελμα (ή αλλιώς επαγγελματικά). Η
ποικιλία των επωνύμων αυτών παρουσιάζεται αρκετά μεγάλη, αφού μεγάλο είναι το
πλήθος των επαγγελμάτων.
5. Παρατσούκλια. Τα οικογενειακά ονόματα που προέρχονται από
παρατσούκλια εκφράζουν, όπως και εκείνα, ορισμένες ιδιότητες ή χαρακτηριστικά
του παρανομασμένου. Τα παρατσούκλια ταξινομούνται σε πολλές ομάδες ανάλογα σε τι
αναφέρεται ο χαρακτηρισμός.
6. Ξενικά οικογενειακά.
ΤΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ
ΜΟΡΦΗ ΤΟΥΣ
Τα οικογενειακά ονόματα δεν συνηθίζονται μόνο με τον αρχικό τους
τύπο. Πολλά σχηματίζουν και παράγωγα οικογενειακά με διάφορες καταλήξεις καθώς
και σύνθετα, με τη βοήθεια κάποιων λέξεων που χρησιμεύουν σαν πρώτο συνθετικό.
α) Καταλήξεις
Η κατάληξη ενός επωνύμου μας βοηθάει πολλές φορές να καταλάβουμε από
ποιο μέρος της Ελλάδας είναι κάποιος. Αυτό συμβαίνει γιατί μερικά γεωγραφικά
μέρη της χώρας μας έχουν τις δικές τους χαρακτηριστικές καταλήξεις. Έτσι λοιπόν
έχουμε τις καταλήξεις:
-ίδης: Παυλίδης (Πόντιοι)
-άδης: Γεωργιάδης (Πόντιοι)
-ούδης: Παυλούδης (Μακεδονία, Θράκη)
-όγλου: Αρζόγλου (Μικρασιάτες)
-άκης: Καζαντζάκης (Κρήτη)
-άκος: Γιατράκος (Μάνη)
-πουλος: Δημόπουλος (κυρίως στην Πελοπόννησο)
-άτος: Γεωργάτος (Κεφαλονιά)
-έλης: Παπαδέλης (Μυτιλήνη)
-ούσης: Φιλιππούσης (Χίο)
β) Σύνθετα Οικογενειακά
Τα σύνθετα οικογενειακά έχουν για πρώτο συνθετικό επίθετο ή και
ουσιαστικό. Το πρώτο συνθετικό είναι κυρίως παρατσούκλι (π.χ. Κοντογιάννης),
επάγγελμα (π.χ. Παπαγιάννης) ή ακόμα και βαφτιστικό όνομα (π.χ. Μητροπάνος).
ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΠΩΝΥΜΩΝ
Βρετέας : Από το βρετός, ο ευρημένος, ο ευρετός 1) επί
νηπίων το υπό των οικείων του εγκαταλειφθέν ή ευρεθέν υπό τινός βρέφoς το
έκθετον 2) νήπιον υπό των γονέων τον αποτεθέν εμπρόσθεν της εκκλησίας είτε εν τη
οδώ, ίνα ανάλαβη τη βάπτιση του ο πρώτος τυχόν διαβάτης. Σύνηθες στη Μάνη όπου
ονομάζεται έτσι από πρόληψη πιστεύοντας ότι θα αποφευχθεί ο θάνατος. Επώνυμο από
το 14ο αι με την αρχική μορφή Ευρετός.
Γιαννόπουλος : πατρωνυμικό, προέρχεται από το
βαπτιστικό όνομα Ιωάννης, Γιάννης.
Ελισσαίου : Εβραϊκό όνομα. Σημαίνει ο θεός βοηθά,
βλέπει.
Καπακλής : Τούρκικο kapak = καπάκι, kapakli =
σκεπασμένος.
Κλάδη : Πιθανόν από τη λέξη κλαδί.
Κοντόπουλος : Προέρχεται από παρατσούκλι που οφείλεται
σε σωματική ιδιότητα του ατόμου = χαμηλός, κοντός, όχι ψηλός + οπουλος.
Κοντούλη : Προέρχεται από το παρατσούκλι που οφείλεται
σε . . . σωματική ιδιότητα του ατόμου = χαμηλός, κοντός, όχι ψηλός.
Κότσης : Ίσως από τη λέξη κότσι = αστράγαλος.
Κουτουμάνου : Από την κεφαλονίτικη ιδιωματική λέξη
κουτουμάνος που σημαίνει το μικρό ευτραφές κουτάβι. Σπάνια σημαίνει και το μικρό
παιδί με τα ίδια χαρακτηριστικά.
Μαυροειδή : Προέρχεται από παρατσούκλι που έχει σχέση
με σωματική κατάσταση ή ιδιότητα του ατόμου που είναι μελαχρινός ή μαύρος.
Μαύρος + ουσ. είδος. Επώνυμο από το 10ο αι. (Μαυροειδής Μιχάλης, ιερέας στην
πόλη.)
Μητσέας : Επώνυμο που προέρχεται από το βαφτιστικό
Δημήτρης υποκοριστικό Μήτσος + -έας.
Μποσίνη : Τούρκικο bos + ίνη = χαλαρός.
Μπούρας : Σλάβικη λέξη bura = τρικυμία, θύελλα, μπόρα
ή από το από το αρβανίτικο burrei = άντρας, γενναίος.
Οικονομοπούλου : Συχνότατο ελληνικό επώνυμο κυρίως
λόγω της σημασίας της λέξης οικονόμος ως εκκλησιαστικός αξιωματούχος, κληρικός
υπεύθυνος για οικονομική διαχείριση εκκλησίας ή μοναστηριού.
Πανταζής : προέρχεται από την ευχή «πάντα να
ζει!».
Περδικέα : Επώνυμο που προέρχεται από το ζωικό κόσμο.
Το πουλί η πέρδικα το οποίο χρησιμοποιούσαν οι Βυζαντινοί + κατάληξη -εας.
Πέτρουλα : Πατρωνυμικό από το βαφτιστικό Πέτρος = ο
ψαράς από την Καπερναούμ.
Ρήγας : Από το νεοελληνικό ρήγας, λαϊκότροπα ο
βασιλιάς (μεσαιωνικό ρήγας). Προέρχεται από το ελληνιστικό ρηξ, αιτιατική
ρήγα, που προέρχεται από το λατινικό rex.
Σαμαράς : Προέρχεται από το προσηγορικό (κοινής
έννοιας) ουσιαστικό σαμάρι με την κατάληξη -ας με την οποία σχηματίζονται
επαγγελματικά ουσιαστικά (ψωμάς, ψαράς):Στο σαμάρι υπάρχει η αρχαία ελληνική
λέξη σάγμα (σέλα) από το ρήμα σάττω (=φορτώνω, συσκευάζω) και η λατινική
κατάληξη -arium, -αριον. σαγμάριον - σαμάριον - σαμάρι. Τη λέξη τη δανείστηκαν
από εμάς οι Τούρκοι και την έχουν στη γλώσσα τους ως σεμερ και
σεμερσί = σαμαράs.
Σπεντζοπούλου : α) Ίσως από τη λέξη σπέντζα που
σημαίνει ο καρπός της πιπεριάς ή β) σπέντζα κατά την τουρκοκρατία ήταν
χρηματικός φόρος που εισέπρατταν οι σπαχήδες από τους εγκατεστημένους στα φέουδά
τους χριστιανούς χωρικούς και ο οποίος ήταν ανάλογος με την έκταση και την
ποιότητα του εδάφους αλλά και την οικογενειακή κατάσταση του φορολογουμένου +
κατάληξη -οπουλος.
Φαληρέα : Είναι ο κάτοικος του Φαλήρου. Φαληρέας όμως
κατά τον Πειραιά λέγεται και το Φάληρο.
Χρονόπουλος : Επώνυμο το οποίο ανήκει στην κατηγορία
των πατρωνυμικών προερχόμενο από το βαφτιστικό όνομα Πολυχρόνης +οπουλος.
Ασλλάνι : από τη τούρκικη λέξη aslant που σημαίνει
λιοντάρι.
Διονυσόπουλος : Από το βαφτιστικό όνομα Διονύσιος +
κατάληξη οπουλος.
Λυμπερόπουλος : Από βαφτιστικό αρχαιοελληνικής
προέλευσης Ολυμπιάς -Ολυμπιάδα - Λυμπιάδα - Λυμπία - Λύμπος- Λυμπέρης ή β)από
την ξένη λέξη Iibero = ελεύθερος + -όπουλος.
Μέτσιος : Πατρωνυμικό όνομα από το όνομα
Θωμάς.
Παπαδόπουλος : Γιος ή απόγονος του παπά (παπαδοπαίδι)
ίσως το πολυπληθέστερο όνομα στην Ελλάδα + την κατάληξη -οπουλος.
Παπαχρόνης : Επώνυμο σύνθετo από τη λέξη παπά - που
προέρχεται από την ιδιότητα του κληρικού παπά και το βαφτιστικό Χρόνης.
Πουλέτης : Προέρχεται από το πουλίτσι = πουλάκι και
την κατάληξη-έτης.
Σαμπαζιώτη : Πιθανόν από την τούρκικη λέξη sabau = άροτρο ή
saban = ηλίθιος.
Σπανού : Από το παρατσούκλι που αποδίδεται σε σωματική
ιδιότητα (άντρας που από τη φύση του δεν έχει καθόλου γένια) μεσαιωνικό σπανός
συντομογραφία του ελληνιστικού σπαν (οπώγων)} που έχει αραιά γένια + -ος.
Σπυροπούλου : Από το όνομα Σπύρος + -όπουλος = γιος,
απόγονος.
Ταμπάκου : Από τη τούρκικη λέξη tabak = βυρσοδέψης.
Χριστόπουλος : Προέρχεται από το βαφτιστικό όνομα
Χριστός - ο έχων το χάρισμα. Η κατάληξη -οπουλος προσδιορίζει την Πελοπόννησο.
Αθηνέλη : Εθνικό οικογενειακό όνομα. Η κατάληξη -ελης
προέρχεται από τη Μυτιλήνη, Αϊβαλί, Λήμνο, Έβρο, Έδεσσα.
Βασιλοπούλου : Είναι πατρωνυμικό με αρχική ρίζα το
βαφτιστικό Βασίλειος + την κατάληξη -οπουλος.
Βλαχάκης : Ανήκει στην κατηγορία α) εθνικά που
φανερώνουν προέλευση, β)με τη σημασία του χωρικού, άξεστου (χαρακτηρισμός
Μάνης). Η ετυμολογία του ονόματος είναι γερμανική
WΑIΗ (κελτικό) ή σλαβική vlach + - ακης.
Γεωργιόπουλος : Είναι πατρωνυμικό με αρχική ρίζα το
βαφτιστικό όνομα Γεώργιος με προσθήκη την κατάληξη -oπoυλoς.
Καραγιαννίδης : Σύνθετο όνομα από τούρκικη λέξη kara =
μαύρος, μελαχρινός + βαφτιστικό όνομα Γιάννης +κατάληξη - ιδης.
Κορωνιού : Ίσως είναι ο κάτοικος της Κορώνης.
Κουκέας : Από το δημώδες κουκί / κουκκί, το όσπριο της
οικογένειας των ψυχανθών ελληνιστικό <κοκκίον.
Κουμουνδούρου : -ουρος μανιάτικη κατάληξη που δηλώνει
ιταλικό αξίωμα.
Κωνσταντόπουλος : Γιος ή απόγονος του Κωνσταντίνου. Ο
Κωνσταντίνος προέρχεται από το λατινικό Constantinus.
Μάλαμα : Επώνυμο που προέρχεται από το μάλαμα
πολύτιμος λίθος.
Μαρινάκης : Ανήκει στην κατηγορία μητρωνυμικών
προερχόμενο από το βαφτιστικό όνομα Μαρίνα + - ακης που προσδιορίζει τα Χανιά
Κρήτης.
Μποβολής ή Μπόβολης κατ’ άλλους.
Κατάγομαι από τον νομό Αιτ/νίας περιοχή Μεσολογγίου-παραχελωίτιδα.
Το επίθετο αυτό απαντάται στην περιοχή αυτή και στην Πελοπόννησο/Καλαμάτα,
Μάλλον από προγόνους προερχόμενους από την Αιτ/νία.
Έχει καταχωρηθεί και ως «Μπόβολας», αναφερόμενο σε πεσόντα αγωνιστή
κατά την Έξοδο του Μεσολογγίου.
Πιστεύω ότι προέρχεται από το μπόβολας ή μποβόλιας, μποβόλι, μποβόλια δηλ. σαλίγκαρος,
όπως ονομάζεται στην Στερεά-Ελλάδα-Ήπειρο.
Απαντάται επίσης ευρέως και στην Ιταλία, ως «Bovoli» (το επίθετο της μητέρας
του τέως πρωθυπουργού Ματέο Ρέντζι), που και εκεί έχει την έννοια
του κοχλία-σαλίγκαρου-κυκλικής σκάλας, γεγονός που δεν αποκλείει και Ιταλική προέλευση.
Νικόλης : Παρατσούκλι πατρωνυμικό. Από το όνομα του
πατέρα Νικολή.
Παπαδάτος : Προέρχεται από τη λέξη παπάς και τη
κατάληξη -άτος.
Τοπτσίου : Τοπτσί = κανόνι. Πιθανόν κάποιος πρόγονος
ήταν καλός κατασκευαστής κανονιών.
Τριανταφυλλόπουλος : Από παρατσούκλι που έχει
προέλευση από το λουλούδι τριαντάφυλλο.
Τσουμέα : cume-a < υδροδοχείο ή από τη τούρκικη
λέξη comak = ρόπαλο.
Τσώκου : αραβική λέξη coku = σφυρί, αστράγαλος.
Περιπαικτικά χαρακτηρίζονται οι κάτοικοι των Πραμάντων επειδή βγάζουν πολλούς
χτίστες.
Φιλανδριανού : Σύνθετο όνομα από τη λέξη Φίλος +
άνδρας.
Χρανιώτης : Πιθανόν δηλώνει τόπο.
Αθανασίου : Επώνυµο πατρωνυµικό από το βαφτιστικό
όνοµα Αθανάσιος.
Αµπατζής : Από τη τούρκικη λέξη abaci = ράπτης ή
πωλητής χοντρών ρούχων ή µάλλινων υφασµάτων.
Ανδρεάδης : Επώνυµο πατρωνυµικό από το βαφτιστικό
όνοµα που προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό όνοµα Ανδρέας που σηµαίνει ανήρ =
ανδρείος.
Βιτάκης : Από το όνοµα Βίτος - Βίκτωρ.
Βρυώνης : Από τη µεταγενέστερη µεσαιωνική λέξη βρυώνης
είδος αµπέλου συχνό κατά την Παλαιολόγεια εποχή. Ο Οµέρ Βρυώνης οφείλει το όνοµά
του στο χωριό Βρυώνη στη νότια Αλβανία. Στα νέα ελληνικά βρυωνιές είναι είδος
Φυτού.
Γεωργαντάς : Επώνυµο πατρωνυµικό που προέρχεται από το
βαφτιστικό όνοµα Γιώργος.
Δηµητρακόπουλος : Πατρωνυµικό επώνυµο από το
βαφτιστικό όνοµα Δηµήτριος + -οπουλος.
Ζαΐµης : Από την τούρκικη λέξη ΖΑΙΜ = τιµαριούχος,
τίτλος τιµητικός, επωνυµία για ολόκληρη τάξη.
Ζαχαροπούλου : Προέρχεται από παροµοίωση για να
δηλώσει ορισµένες σωµατικές ή άλλες ιδιότητες του ανθρώπου από τη ζάχαρη +
-οπουλος.
Καρδαράς : Επώνυµο που προέρχεται από το παρατσούκλι
καρδάρα που σηµαίνει ξύλινο σκεύος.
Μαρινόπουλος : Προέρχεται από την κατηγορία των
µητρωνυµικών από το βαφτιστικό όνοµα Μαρίνα + -οπουλος.
Ρακόπουλος : Από την τούρκικη λέξη raki = ρακί +
κατάληξη - οπουλος.
Σταυρόπουλος : Επώνυµο πατρωνυµικό προερχόµενο από το
βαφτιστικό όνοµα Σταύρος + παράγωγη κατάληξη - οπουλος.
Φρέσκος : Πιθανόν από παρατσούκλι.
Αγγελής : Πατρωνυµικό όνοµα, προέρχεται από το
βαφτιστικό Άγγελος (αρχαίο ελληνικό όνοµα ):Ηταν αυτός που έφερνε ειδήσεις.
Αλεξοπούλου : Προέρχεται από το βαφτιστικό Αλέξης +
κατάληξη οπουλος, που προσδιορίζει τη Πελοπόννησο. Αλέξιος - Ρωµαίος ευγενής -
βυζαντινό όνοµα, συναντάται και στη Ρωσία.
Αναστασοπούλου : Πατρωνυµικό όνοµα από το βαφτιστικό
όνοµα Αναστάσιος + κατάληξη -οπουλος.
Αντωνόπουλος : Πατρωνυµικό όνοµα από το βαφτιστικό
όνοµα Αντώνιος + κατάληξη -οπουλος.
Γεωργίου : Πατρωνυµικό µε αρχική ρίζα το βαφτιστικό
όνοµα Γεώργιος + κατάληξη, ανάλογα µε την περιοχή.
Γιαννοπούλου : Πατρωνυµικό που προέρχεται από το
βαφτιστικό όνοµα Ιωάννης - Γιάννης.
Δασκαλάκης : Προέρχεται από το επάγγελµα του δασκάλου
+ κατάληξη - ακης που προσδίδει καταγωγή από Κρήτη.
Δουβαρά : Από τη τούρκικη λέξη d uνar = ντουβάρι.
Θάνος : Επώνυµο πατρωνυµικό προερχόµενο από το
βαφτιστικό όνοµα Αθανάσιος.
Ιωάννου : Επώνυµο πατρωνυµικό που προέρχεται από το
βαφτιστικό Ιωάννης.
Καραβίτης : Εθνικό οικογενειακό όνοµα (Καραβάς,
Κύθηρα).
Κισόγλου : Από περσική λέξη kesis = καλόγερος παπάς
χριστιανός +τούρκικη κατάληξη - ογλου = παιδί.
Κουλούκη : Από την τούρκικη λέξη kiIik = κουστούµι.
Κουρούπης : Από την αρχαία λέξη κορύπη = είδος δοχείων
(κουρούπι) µεταφορικά µεθυσµένος.
Κυρκοριανός : Από το βαφτιστικό Κύρκος, που προέρχεται
από το µεσαιωνικό Κύρικος κυρ(ιος) ικος ή και του βαφτιστικού Κυρ(ια)κος.
Λαγού : Παρατσούκλι από όνοµα ζώου.
Λεβαντή : Επώνυµο που συνηθίζεται σε ορθόδοξες πια
οικογένειες στη Κύθνο.
Λιότσης : loci = φίλος <ανόητος βλάκας
Λαµπροπούλου : Πατρωνυµικό ι προερχόµενο
από το βαφτιστικό Λάµπρος = αυτός που λάµπει µεταφορικά = ονοµαστός περίφημος ή
και από τη «Λαµπρή».
Λουκά : Ανήκει στην κατηγορία των πατρωνυµικών,
προερχόµενο από το βαφτιστικό Λουκάς.
Λύρας : Από όνοµα Φυτού; ή άνθους (Λύρα).
Μακρέα : Επώνυµο που προέρχεται από το επίθετο µακρύς
= ψηλός.
Μπιζίµης : Από τη τούρκικη λέξη bίΖίm = δικό µας.
Μπίνη : Από_τη τούρκικη λέξη bina = κατασκευή
οικοδοµή.
Μπούρας : Σλάβικη λέξη bura = τρικυµία θύελλα µπόρα ή
από το από το αρβανίτικο burrei = άντρας
Νικητέας : Επώνυµο πατρωνυµικό που προέρχεται από το
βαφτιστικό όνοµα Νικήτας + -εας.
Ξυδέας : Επώνυµο προερχόµενο από παροµοίωση
προκειµένου να δηλώσει ορισµένες σωµατικές και άλλες ιδιότητες του
ανθρώπου,+-εας. (παρόµοια επώνυµα, καφές, παστός).
Παπαµικρούλης : Σύνθετο επώνυµο, παρατσούκλι.
Αποτελείται από τη λέξη παπάς + το επίθετο µικρούλης.
Πετρόπουλος : Επώνυµο πατρωνυµικό από το βαφτιστικό
Πέτρος +οπουλος.
Στασινοπούλου : Από το βαφτιστικό όνοµα Στασινός,
παραλλαγή του Αναστάσης και από την Ανάσταση του Χριστού. Από την παλαιολόγεια
εποχή σε περιοχές όπως Θεσσαλονίκη - Σέρρες - Πόλη - Χαλκιδική και Αρκαδία.
Ταβουλαρέας : Επώνυµο βυζαντινό που κατατάσσεται στα
βυζαντινά = συµβολαιογράφος. Από το ελληνιστικό ταβουλάριος = ο γραµµατοφύλακας,
αρχειοφύλακας στο Βυζάντιο.
Χειλάς : Αυτός που κατεβάζει τα χείλη όταν θυµώσει, ο
θυµώδης, ο δύστροπος.
Χριστοφιλέας : Σύνθετο επώνυµο από το βαφτιστικό όνοµα
Χριστός = ο έχων το χάρισµα + Φίλος = Ο Φίλος του Χριστού + - εας.
Αβράµη : Επώνυµο πατρωνυµικό από το εβραϊκό βαπτιστικό
όνοµα Αβραάµ.
Αγγελόπουλος : Επώνυµο πατρωνυµικό που προέρχεται από
το βαφτιστικό όνοµα Άγγελος + κατάληξη –όπουλος.
Βαβαρούτσος : Ιταλοκατάληκτο σε –ουτσος, χωρίς ιταλική
ρίζα (μανιάτικο).
Βλαχογιαννόπουλος : Σύνθετο επώνυμο. Αποτελείται από
τη λέξη Βλάχος + το βαφτιστικό όνομα Γιάννης + κατάληξη -οπουλος.
Γεωργουδιός : Πιθανόν προέρχεται από το όνομα
Γεώργιος.
Δρούγας : Επώνυμο που προέρχεται από παρατσούκλι. Από
τη λέξη δρούγα που σημαίνει αδράχτι η οποία έχει σχέση με την αλβανική λέξη
druge.
Εξαδάκτυλος : Επώνυμο προερχόμενο από παρατσούκλι που
εκφράζει μια σωματική ιδιότητα (6 δάκτυλα).
Κουρέας: Επαγγελματικό επώνυμο + κατάληξη -εας.
Μαντέας : Από τη τούρκικη λέξη manda = βούβαλος ή και
από τη λέξη μαντάτο.
Πουλακίδας : Επώνυμο που προέρχεται από το πουλίτσι =
πουλάκι.
Πουλάκος : Επώνυμο που προέρχεται από το πουλίτσι =
πουλάκι + κατάληξη -ακος.
Πρίφτης : Επώνυμο αρβανίτικης προέλευσης (παπάς).
Συχνά το συναντάμε στην· Κορώνη τη Σπάλα και την Κερατέα.
Σίκαλης : Παρατσούκλι από το φυτό σίκαλη.
Στούπη : Παρατσούκλι από τη λέξη στούπα, στουπί (μάζα
από υφαντικές ίνες που τοποθετείται μέσα στα καλαμά:ρια για συγκράτηση του
μελανιού.
Φούντας : Παρατσούκλι πιθανόν από την ιταλική λέξη
funda που σημαίνει θύσαννο, φούντα ή πολλές τρίχες μαζί.
Αράπογλου : Επώνυμο που προέρχεται από παρατσούκλι.
Αράπης είναι ο μαυριδερός + τουρκική κατάληξη -ογλου που σημαίνει παιδί.
Αργυροπούλου : Επώνυμο που πιθανόν προέρχεται από το
βαφτιστικό Αργύρης.
Γεωργακοπούλου : Πατρωνυμικό από το βαφτιστικό όνομα
Γεωργάκης.
Γκιουλέκα : Επώνυμο που δείχνει ψυχικές πνευματικές ή
ηθικές ιδιότητες. Από τη λέξη α) gul = τριαντάφυλλο ή β)
gylle = βλήμα πυροβόλου.
Δημητρίου : Επώνυμο που προέρχεται από η γενική του
ονοματος Δημήτριος.
Δημακουλέα :
Ζωγόπουλος : Προέρχεται από την αρβανίτικη λέξη ζόγκου
= πουλί. Γράφεται και Ζώγκας και Ζώγος. Με το όνομα Ζόγκα φέρεται μεγάλος
μεσαιωνικός αρχοντικός οίκος της Αλβανίας με έδρα το ανατολικό άκρο της Μεγάλης
Μαλεσίας.
Καλαμουδάκος :
Καραγιώργη : Σύνθετο όνομα. Το α συνθετικό καρα=μαύρος
και το β’ συνθετικό από το βαφτιστικό όνομα Γεώργιος.
Κισκήρα : Πιθανόν προέρχεται από την έκφραση «της
κυράς» - Κισκήρας ή από την έκφραση «της χήρας».
Κοντοπούλου : Επώνυμο που προέρχεται από παρατσούκλι
που έχει σχέση με σωματικά χαρακτηριστικά. Κοντός + οπουλος. Το παιδί του
κοντού.
Κοτσονούρη : Σύνθετο όνομα που προέρχεται από
παρατσούκλι. Ζώο με κομμένη ουρά. Αποδίδεται σκωπτικά σε κυνηγό.
Κουδούνη : Παρατσούκλι από αντικείμενο. Δείχνει
ασχολία με μέταλλα.
Λάγιος : Παρατσούκλι από όνομα ζώου (λάγιο πρόβατο
είναι το μελαχρινό πρόβατο.
Λαγωνικάκος : Πιθανόν παρατσούκλι από όνομα ζώου.
Λινάρδου : Από το βαφτιστικό Λινάρδος, ελληνική μορφή
του φράγκικου ονόματος Lenard , Linardo .
Μαρινάκος : Μητρωνυμικό από το βαφτιστικό όνομα
Μαρίνα+άκος.
Μπογιατζή : Από την τούρκικη λέξη boyaci = μπογιατζής.
Μπουγέα : Πιθανόν από την τούρκικη λέξη boga = ταύρος.
Νταβέας : <Νταβάς <Ταβάς = στρογγυλό ταψί Ίσως
από τουρκική λέξη tava + καταλ. -εας.
Νταγκούλη : Το -λης είναι τούρκικο επίθεμα.
Ντανάκας : Ίσως από τη λέξη dana = μοσχάρι ή από την αραβική λέξη dana = σοφός, διαβασμένος.
Νυφούδη : Μητρωνυμικό όνομα που δηλώνει βαθμό
συγγένειας.
Ξαρχάκου : Από τα βυζαντινά επαγγελματικά που
προσδιορίζουν εκκλησιαστικά αξιώματα (έξαρχος + -άκος ).
Ξυπολύτου : Από τις ιδιωματικές παραλλαγές του
ξυπόλητος, ο ανυπόδητος. Εξυπόλητος < ξυπόλητος.
Παπαδέας : (Παπάδι) Υποκοριστικό του παπάς. Σημαίνει ο
γιος παπά, το παπαδοπαίδι που συνήθως είναι «διαβόλου αγγόνι». Το πειραχτήρι+
-εας
Παπαδοπούλου : Απόγονος του παπά (Παπαδοπαίδι). Ίσως
το πολυπληθέστερο όνομα στην Ελλάδα.
Πέτρουλας : Πιθανόν από το βαφτιστικό όνομα Πέτρος.
Σκλήκα : Από το ρήμα κατασκέλλομαι = α) γίνομαι
σκελετός, ξεραίνομαι, μαραίνομαι β) είμαι σκληρός ή παγωμένος και γ) η μετοχή
παρακ. κατεσκληκώς –υια- ός = στρυφνός, αυστηρός.
Στραβολαίμου : Επώνυμο που προέρχεται από παρατσούκλι
Σύνθετο από στραβός + λαιμός.
Τριανταφυλλόπουλος : Από παρατσούκλι που έχει
προέλευση από λουλούδια.
Φιλίππου : Επώνυμο που προέρχεται από το αρχαίο
ελληνικό όνομα Φίλιππος. Η ετυμολογία του είναι από το φίλος + ίππος = ο φίλος
των αλόγων.
ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ : Θα θέλαμε να τονιστεί πως
τα οικογενειακά μας ονόματα και η σημασία τους δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να
μας χαρακτηρίζουν. Προήλθαν και αναφέρονταν σε κάποιους προγόνους μας,
χαρακτηρίζοντας το επάγγελμα τους, την καταγωγή τους ή κάποιο ελάττωμά τους,
αλλά όχι εμάς.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
-
«Τα οικογενειακά μας ονόματα»,
Μανόλη Τριανταφυλλίδη, εκδ. Ινστιτούτο Νεοελληνικών Σπουδών, Θεσσαλονίκη1995.
-
«Ονόματα – Επώνυμα – Παρατσούκλια»,
Ανδρέα Καλαντζάκου, εκδ. Ελεύθερη Σκέψις, Αθήνα 2000.
-
«Νεοελληνικό Ετυμολογικό και
Ερμηνευτικό Λεξικό», Αθανασίου Φλώρου, εκδ. Α. Λιβάνη «Νέα Σύνορα, Αθήνα 1980.
-
«Τα Νεοελληνικά Κύρια Ονόματα»,
Θεοδ. Σερεμετάκη και Μαρίας Δημητρίου, εκδ. Πατάκη, Αθήνα 2003.
-
«Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας», εκδ.
Πάπυρος, Αθήνα.
-
«Ελληνικά επώνυμα τούρκικης
προέλευσης», Τομπαΐδη Δημ.,εκδ. Επικαιρότητα.
ΟΝΟΜΑΤΑ ΜΑΘΗΤΩΝ ΠΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΚΑΝ
1. ΠΑΝΤΑΖΗ ΕΥΓΕΝΙΑ
2. ΠΑΝΤΑΖΗ ΣΤΕΛΛΑ
3. ΠΑΝΤΑΖΗ ΧΡΥΣΟΥΛΑ
4. ΠΑΠΑΔΑΤΟΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ-ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ
5. ΣΟΥΛΑΝΤΙΚΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
6. ΣΠΑΝΤΙΔΕΑΣ ΙΩΑΝΝΗΣ
7. ΤΟΠΤΣΙΟΥ ΚΕΤΙ
8. ΤΟΣΚΑ ΚΛΙΝΝΤΕΣ
9. ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΠΟΥΛΟΣ ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ
10. ΤΣΕΡΠΕ ΓΡΗΓΟΡΙΑ
11. ΤΣΟΥΜΕΑ ΑΝΘΟΥΛΑ
12. ΤΣΟΚΟΥ ΤΖΕΙΣΙΚΑ
13. ΦΙΛΑΝΔΡΙΑΝΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑ
14. ΧΟΧΩΛΗΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ
15. ΧΟΧΩΛΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
16. ΧΡΑΝΙΩΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ – ΙΑΣΟΝΑΣ
i.jpg)
Αναρτήσεις
