Σχεδόν όλα τα οικογενειακά ονόματα, ή όπως αλλιώς τα ονομάζουμε επώνυμα ή επίθετα, σχηματίζονται με την προσθήκη παραγωγικών καταλήξεων, δηλαδή ονοματικών καταλήξεων ενισχυμένων με άλλους φθόγγους, τα λεγόμενα προσφύματα γεωργ-ός: όςονοματική κατάληξη.
Εχουμε επώνυμα με ονοματικές μόνο καταλήξεις: Καλ-ός, Γεώργ-ιος: ιος παραγωγική κατάληξη η επίθυμα.
Το -ι λέγεται πρόσφυμα: Γεώργιος αυτός που έχει σχέση με τη γεωργία, Γεωργ-ιάδης: -ιάδης πατρωνυμική παραγωγική κατάληξη, που δηλώνει το γιό του Γεωργίου, Γεωργ-άκης: -άκης πατρωνυμική παραγωγική κατάληξη, που αρχικά ήταν υποκοριστική, αλλά σήμερα έχει ατονήσει ο υποκορισμός, και Γεωργάκης, ως οικογενειακό όνομα δεν είναι ο μικρός Γιώργος, αλλά ο γιός ή απόγονος του Γεωργίου, Γεωργ-ουλάκος: -ουλάκος παραγωγική κατάληξη, που περιέχει δύο υποκορισμούς: -ούλι (σακούλι) και -άκος (γεροντ-άκος) της οποίας δεν είναι αισθητή ούτε η υποκοριστική ούτε η πατρωνυμική ιδιότητα και ηχεί απλώς ως κατάληξη.
Στην Ιλιάδα και Οδύσσεια ο Αγαμέμνονας λέγεται και Ατρείδης (γιός του Ατρέα) ο Ορέστης αναφέρεται και ως Αγαμεμνονίδης (γιός του Αγαμέμνονα) ο Οδυσσέας φέρει και το όνομα Λαερτ-ιάδης (γιός του Λαέρτη) και ο Μαχάων ακούει και στο Ασκληπ-ιάδης (γιος του Ασκληπιού).
Πάνω από 3.000 χρόνια συνεχώς και χωρίς κανένα κενό, οι Ελληνες ονομάζονται με επώνυμα που λήγουν σε -ίδης και -ιάδης, και όχι μόνο οι Ελληνες της Ελλάδας, αλλά και οι Ελληνες της διασποράς.
Τα σε -ίδης και -ιάδης επώνυμα πολλαπλασιάστηκαν πολύ μετά την μικρασιατική καταστροφή. Οι πρόσφυγες δεν είχαν σταθερά επώνυμα, όπως και οι Τούρκοι, των οποίων τα επώνυμα καθόρισε με νόμο ο Κεμάλ του 1929.
Οι επιτροπές υποδοχής των Ελλήνων προσφύγων έκαναν και χρέη αναδόχων. Σε πολλούς γιούς Γιάννηδων έδωσαν το επώνυμο Ιωαννίδης, το παιδί του Κώστα το είπαν Κωνσταντινίδη, ενώ παράλληλα έκαναν και το έργο του εξελληνισμού των επωνύμων: τον Μπαϊρακτάρη τον έκαναν Σημαιοφορίδη, τον Εκμέκογλου Ψωμιάδη.
Στα ετυμολογούμενα επώνυμα έχουν επισημανθεί 65 παραγωγικές καταλήξεις από τις οποίες ξενικής προέλευσης είναι οι παρακάτω:
-(ο)πουλος, από το λατινικό pullus (πουλαράκι, πουλάκι). Η σημασία της ξεκίνησε από νεοσσούς: αετόπουλο, ορνιθόπουλο, παιδόπουλο, Παπαδόπουλο. Σήμερα η υποκοριστική σημασία της δεν είναι αντιληπτή και περισσότερο την αισθανόμαστε ως πατρωνυμική: Αναγνωστόπουλοςγιός του Αναγνώστη.
Ηδη στη βυζαντινή εποχή χρησιμοποιείται ως πατρωνυμική κατάληξη (Αργυρόπουλος, Στρατηγόπουλοςγιος ή απόγονος του Αργυρού ή του Στρατηγού) με αμβλυμένη την υποκοριστική σημασία.
-ούδας,(μια παραλλαγή του -ούδης) που συναντάται σε καποιες περιοχές της Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας(Θεσσαλονίκη,Χαλκιδική και Σέρρες)π.χ. Νικολούδας,Βασιλούδας,Αλεξούδας,Στεργιούδας κ.λ.π.
πατήστε στην εικόνα
πατήστε στην εικόνα
-ΙΔΗΣ. -ΙΑΔΗΣ.-ΑΝΤΗΣ. ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΝΤΟ. Πάνω από 3.000 χρόνια συνεχώς και χωρίς κανένα κενό, οι Ελληνες ονομάζονται με επώνυμα που λήγουν σε -ίδης και -ιάδης, και όχι μόνο οι Ελληνες της Ελλάδας, αλλά και οι Ελληνες της διασποράς.
-ΑΤΟΣ. ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΑ
-ΟΥΣΗΣ. ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ ΑΠΟ ΧΙΟ{Σύμφωνα με τον Α. Γ. Πασπάτη « Το Χιακόν γλωσσάριον : Ήτοι η εν Χίω λαλούμενη γλώσσα μετά τινών επιγραφών αρχαίων τε και νέων και του χάρτου της νήσου», τα περισσότερα επίθετα των χωρικών της Χίου λήγουν σε –ούσης (Πυργούσης, Αρμολούσης, Καμπούσης, Αυγωνυμούσης κτλ).}.
πατήστε στην εικόνα
Εχουμε επώνυμα με ονοματικές μόνο καταλήξεις: Καλ-ός, Γεώργ-ιος: ιος παραγωγική κατάληξη η επίθυμα.
Το -ι λέγεται πρόσφυμα: Γεώργιος αυτός που έχει σχέση με τη γεωργία, Γεωργ-ιάδης: -ιάδης πατρωνυμική παραγωγική κατάληξη, που δηλώνει το γιό του Γεωργίου, Γεωργ-άκης: -άκης πατρωνυμική παραγωγική κατάληξη, που αρχικά ήταν υποκοριστική, αλλά σήμερα έχει ατονήσει ο υποκορισμός, και Γεωργάκης, ως οικογενειακό όνομα δεν είναι ο μικρός Γιώργος, αλλά ο γιός ή απόγονος του Γεωργίου, Γεωργ-ουλάκος: -ουλάκος παραγωγική κατάληξη, που περιέχει δύο υποκορισμούς: -ούλι (σακούλι) και -άκος (γεροντ-άκος) της οποίας δεν είναι αισθητή ούτε η υποκοριστική ούτε η πατρωνυμική ιδιότητα και ηχεί απλώς ως κατάληξη.
Στην Ιλιάδα και Οδύσσεια ο Αγαμέμνονας λέγεται και Ατρείδης (γιός του Ατρέα) ο Ορέστης αναφέρεται και ως Αγαμεμνονίδης (γιός του Αγαμέμνονα) ο Οδυσσέας φέρει και το όνομα Λαερτ-ιάδης (γιός του Λαέρτη) και ο Μαχάων ακούει και στο Ασκληπ-ιάδης (γιος του Ασκληπιού).
Πάνω από 3.000 χρόνια συνεχώς και χωρίς κανένα κενό, οι Ελληνες ονομάζονται με επώνυμα που λήγουν σε -ίδης και -ιάδης, και όχι μόνο οι Ελληνες της Ελλάδας, αλλά και οι Ελληνες της διασποράς.
Τα σε -ίδης και -ιάδης επώνυμα πολλαπλασιάστηκαν πολύ μετά την μικρασιατική καταστροφή. Οι πρόσφυγες δεν είχαν σταθερά επώνυμα, όπως και οι Τούρκοι, των οποίων τα επώνυμα καθόρισε με νόμο ο Κεμάλ του 1929.
Οι επιτροπές υποδοχής των Ελλήνων προσφύγων έκαναν και χρέη αναδόχων. Σε πολλούς γιούς Γιάννηδων έδωσαν το επώνυμο Ιωαννίδης, το παιδί του Κώστα το είπαν Κωνσταντινίδη, ενώ παράλληλα έκαναν και το έργο του εξελληνισμού των επωνύμων: τον Μπαϊρακτάρη τον έκαναν Σημαιοφορίδη, τον Εκμέκογλου Ψωμιάδη.
Στα ετυμολογούμενα επώνυμα έχουν επισημανθεί 65 παραγωγικές καταλήξεις από τις οποίες ξενικής προέλευσης είναι οι παρακάτω:
-(ο)πουλος, από το λατινικό pullus (πουλαράκι, πουλάκι). Η σημασία της ξεκίνησε από νεοσσούς: αετόπουλο, ορνιθόπουλο, παιδόπουλο, Παπαδόπουλο. Σήμερα η υποκοριστική σημασία της δεν είναι αντιληπτή και περισσότερο την αισθανόμαστε ως πατρωνυμική: Αναγνωστόπουλοςγιός του Αναγνώστη.
Ηδη στη βυζαντινή εποχή χρησιμοποιείται ως πατρωνυμική κατάληξη (Αργυρόπουλος, Στρατηγόπουλοςγιος ή απόγονος του Αργυρού ή του Στρατηγού) με αμβλυμένη την υποκοριστική σημασία.
ΕΠΩΝΥΜΑ ΠΟΥ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΖΟΥΝ ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ..-ΟΥΔΑΣ..-ΟΥΔΗΣ
-ούδας,(μια παραλλαγή του -ούδης) που συναντάται σε καποιες περιοχές της Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας(Θεσσαλονίκη,Χαλκιδική και Σέρρες)π.χ. Νικολούδας,Βασιλούδας,Αλεξούδας,Στεργιούδας κ.λ.π.
ΠΕΛΛΟΠΟΝΗΣΟΣ..-ΠΟΥΛΟΣ
πατήστε στην εικόνα
MANH..-ΑΚΟΣ..-ΕΑΣ
πατήστε στην εικόνα
ΠΟΝΤΟΣ..-ΙΔΗΣ..-ΙΑΔΗΣ..-ΑΝΤΗΣ
-ΙΔΗΣ. -ΙΑΔΗΣ.-ΑΝΤΗΣ. ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΟΝ ΠΟΝΤΟ. Πάνω από 3.000 χρόνια συνεχώς και χωρίς κανένα κενό, οι Ελληνες ονομάζονται με επώνυμα που λήγουν σε -ίδης και -ιάδης, και όχι μόνο οι Ελληνες της Ελλάδας, αλλά και οι Ελληνες της διασποράς.
ΚΑΦΑΛΛΟΝΙΑ...-ΑΤΟΣ
-ΑΤΟΣ. ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΑ
ΧΙΟΣ...-ΟΥΣΗΣ
-ΟΥΣΗΣ. ΠΡΟΕΡΧΕΤΑΙ ΑΠΟ ΧΙΟ{Σύμφωνα με τον Α. Γ. Πασπάτη « Το Χιακόν γλωσσάριον : Ήτοι η εν Χίω λαλούμενη γλώσσα μετά τινών επιγραφών αρχαίων τε και νέων και του χάρτου της νήσου», τα περισσότερα επίθετα των χωρικών της Χίου λήγουν σε –ούσης (Πυργούσης, Αρμολούσης, Καμπούσης, Αυγωνυμούσης κτλ).}.
ΒΕΝΕΤΙΑ,ΙΤΑΛΙΑ..-ΑΝΟΣ..-ΕΖΟΣ
πατήστε στην εικόνα
"Τα σε -ίδης και -ιάδης επώνυμα πολλαπλασιάστηκαν πολύ μετά την μικρασιατική καταστροφή. Οι πρόσφυγες δεν είχαν σταθερά επώνυμα, όπως και οι Τούρκοι, των οποίων τα επώνυμα καθόρισε με νόμο ο Κεμάλ του 1929...."
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτό είναι λάθος. Οι Οθωμανοί υπήκοοι έλαβαν επίθετα μετά το Χάτι Χουμαγιούν ως αποτέλεσμα των μεταρρυθμίσεων και της προσπάθειας εκσυγχρονισμού.
Το μεγαλύτερο μέρος των προσφύγων του '22 καταγράφηκε στην Ελλάδα με τα επίθετα που ήδη έφερε.... Ειδικά στον Πόντο, η κατάληξη -ίδης, είναι αποτέλεσμα του νεοελληνικού διαφωτισμού και η χρήση του γενικεύτηκε από τον πληθυσμό κατά τον 19ο αιώνα.
http://pontosandaristera.wordpress.com/
Μ-π
Θα μπορουσε καποιος να μου πει, απο που προερχεται το επιθετο Ζαζάς; εχω ψαξει αρκετα και δεν εχω βρει κατι ουσιαστικο, γιατι ειναι σπανιο, πιστευω. Ευχαριστω!
ΑπάντησηΔιαγραφήTO VASILAKAKI APOU POU KATAGETAI.OPWS KAI TO MARIANTHI...
ΑπάντησηΔιαγραφήτο κουραμπα μπορει να μου πει καποιος απο που προερχετε?
ΑπάντησηΔιαγραφήΤΟ ΚΕΡΓΙΑΝΟΓΛΟΥ ΜΕ ΤΟ ΙΩΑΝΝΙΔΗΣ ΕΧΟΥΝ ΚΑΠΟΙΑ ΣΥΝΑΦΕΙΑ?
ΑπάντησηΔιαγραφήΚουραμπα ως λέξη προέρχεται από οθωμανικά "gureba" το οποίο σημαίνει ξένος, φτωχός ή και επισκέπτης.
ΑπάντησηΔιαγραφήΖαζά είναι μία Κουρδική φυλή κυρίως Αρμενική καταγωγή για τον οποίο δεν είμαι σίγουρος σχέση του με την Αρμενική καταγωγή
ΡΕ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟ ΒΑΛΜΑΣ ΑΠΟ ΠΟΥ ΒΓΑΙΝΕΙ;
ΑπάντησηΔιαγραφήΤο επίθετο Λιλικάκης εικάζετε πως έχει προέλευση απο την επαρχία Σφακίων του νομού χανίων της κρήτης. θα μπορουσαν να βρεθούν και άλλες πληροφορίες ?? Ευχαριστώ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΝοο
ΑπάντησηΔιαγραφή