ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ

Ο Γιάννης Μακρυγιάννης (1794 - 1864) ήταν πολεμιστής, έμπορος, πολιτικός, στρατηγός και ήρωας της Ελληνικής Επανάστασης του 1821.
Γεννήθηκε τo 1794 στo χωριό Αβορίτι της Δωρίδας και το οικογενειακό του όνομα ήταν Τριανταφύλλου. Όταν φονεύθηκε ο πατέρας του, το 1804, τον προσέλαβε ο γραμματέας του Αλή Πασά, Αθανάσιος Λιδωρίκης, κοντά στον οποίο μεγάλωσε στην Άρτα και τα Γιάννενα. Το 1817 άρχισε να ασχολείται με το εμπόριο και μέσα σε τρία χρόνια απέκτησε σημαντική περιουσία από αυτό. Το 1820 μυήθηκε στην Φιλική Εταιρεία και στάλθηκε στην Πάτρα για να συμμετάσχει σε προετοιμασίες για την επανάσταση.
Κατά την διάρκεια της επανάστασης είχε σημαντική πολεμική δράση.
Αγωνίστηκε με θάρρος, σύνεση και προνοητικότητα σε Πελοπόννησο και Στερεά Ελλάδα. Τραυματίστηκε πολλές φορές σε μάχες, με αποκορύφωμα τη μάχη της Αθήνας (Ακρόπολη - Περιοχή Ηρώδειου), όπου σε ένα βράδυ τραυματίστηκε τρεις φορές κατά την διάρκεια υπεράσπισης ενός συμπολεμιστή του.
Συνήθιζε με τα τεχνάσματα και τις στρατηγικές του ανταρτοπολέμου να εξαπατά τον αντίπαλο. Αν και ήταν ένας απλός άνθρωπος με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, επέδειξε πατριωτισμό και συνέβαλε με το δικό του μοναδικό και ιδιοφυή τρόπο, στην ομόνοια μεταξύ των Ελλήνων(Πολιτικών και Στρατιωτικών), ειδικά σε περιόδους όπου ο ένοπλος διχασμός υπονόμευε την τύχη της επανάστασης.
Αυτός ήταν ο λόγος που κέρδισε κατά τη διάρκεια της επανάστασης το σεβασμό και την εμπιστοσύνη των μεγάλων στρατιωτικών και πολιτικών ηγετών. Είχε όμως πάντα το θάρρος της γνώμης του και πολλές φορές γινόταν επικριτικός και αυστηρός προς οποιαδήποτε κατεύθυνση, όταν θεωρούσε ότι κάποιος ήταν ιδιοτελής και αδιαφορούσε για το σκοπό του αγώνα.
Ένα από τα μέγιστα πατριωτικά του προτερήματα, ήταν επίσης ότι όσες φορές του προτάθηκε από τις προσωρινές κυβερνήσεις (κατά τη διάρκεια της επανάστασης) η παραχώρηση περιουσίας, μεγάλης ή μικρής, αυτός τις απαρνήθηκε στο όνομα της ελευθερίας της πατρίδας και της ανιδιοτέλειας.
Ιδιαίτερη σχέση εμπιστοσύνης και αναγνώρισης είχε χτίσει με τους περισσότερους Αθηναίους και Υδραίους, λόγω αυτής του της ανιδιοτέλειας.
Αλλά και μετά την απελευθέρωση εξακολούθησε να αγωνίζεται εναντίον της απολυταρχίας και είναι ο κύριος εμπνευστής και ο αρχηγός του κινήματος της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, που είχε ως αποτέλεσμα να αποκτήσει η Ελλάδα το πρώτο της σύνταγμα (1843). Σε ηλικία 33 ετών μαθαίνει γράμματα, για να γράψει "το βίο του", όπως λέει ο ίδιος.
Τα χειρόγραφά του τα ανακάλυψε, τα αποκατέστησε με πολύ κόπο, τα σχολίασε και τα εξέδωσε (1907) ο λογοτέχνης Γιάννης Βλαχογιάννης.
Αργότερα αυτό το έργο τράβηξε την προσοχή των πνευματικών ανθρώπων του τόπου μας όχι μόνο για τις ιστορικές πληροφορίες που περιέχει και για το αγνό πατριωτισμό που το διαπνέει, αλλά και γιατί φανερώνει ένα πηγαίο και δυνατό πεζογραφικό ταλέντο με πολλές αφηγηματικές αρετές.
Το απλό και ανεπιτήδευτο ύφος του θεωρήθηκε υποδειγματικό και πολλοί από τους αξιόλογους λογοτέχνες μας, με πρώτο το Σεφέρη, αναγνωρίζούν το Μακρυγιάννη για δάσκαλό τους. Και είναι πραγματικά, γιατί ο Μακρυγιάννης αποτελεί την καθαρότερη έκφραση του λαού.

Προσευχή Μακρυγιάννη (Απόσπασμα από προσευχή στην Παναγία)
"Και εις τον αγώνα της πατρίδος σ' αυτά τα μοναστήρια γενόταν τα μυστικοσυμβούλια, συναζόταν τα λίγα αναγκαία του πολέμου και εις τον πόλεμον θυσίαζαν και σκοτωνόταν αυτείναι οι περέτες (= υπηρέτες) των μοναστηριών και των εκκλησιών - τριάντα είναι με μένα σκοτωμένοι έξω εις τους πολέμους και εις το κάστρο, το Νιόκαστρο και εις την Αθήνα.
Έλιωσαν αυτείνοι οι πατέρες τώρα εις τα γερατειά τους βασανίζονται πολύ εις τους δρόμους.
Θεοτόκο μου, να περικαλέσεις τον αφέντη μας και το μονογενήν Σου ν' αναστήσει πίσου αυτά και τις άγιες εκκλησίες Του, οπού κατακερματίσαμεν εμείς οι αχάριστοι και μας ήβρε η δικιά Του οργή και της βασιλείας Του, να τον περικαλέσεις, Θεοτόκο μου, να τα αναστήσει πίσου και να σηκώσει τη δίκαια οργή οπού 'χει σε μας τους αχαρίστους και να φέρει πίσου την ευχή Του και την ευλογίαν Του και της Εκκλησίας Του, οπού την στερηθήκαμεν από την κακίαν μας και την 'διοτέλειάν μας και εγίναμεν η παλιοψάθα της κοινωνίας (...).
Να μας φωτίσει και να δώσει εις το εξής πατριωτικά και αγαθά αιστήματα δια την πατρίδα και την θρησκεία και πίστη καθαρά να 'χομεν εις τον παντουργόν μας και εις την βασιλείαν Του, να μας σώσει εδώ και εις την παντοτινήν ζωήν, να δώσει του γερατείου (= ιερατείου) Του ρήνη (= ειρήνη) και ομόνοιαν, την ευκή Του και την ευλογία Του και εις τους προκρίτους Του, τους ποιμένες και γενικώς εις τον λαόν Του, νά 'ρθει πίσου η νεκρανάστασή Του δια της ευλογίας Του".(Απόσπασμα προσευχής στην Παναγία του Στρατηγού Μακρυγιάννη) "ΦΩΝΗ ΚΥΡΙΟΥ", εβδομαδιαίο φύλλο της "Αποστολικής Διακονίας της Εκκλησίας της Ελλάδος" 2 Σεπτεμβρίου 2001 αρ.φύλ. 35(2518).