ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΡΟΦΗΤΕΣ

Ο Σοφοκλής ήταν ένας αρχαίος Έλληνας … προφήτης;

Πώς είναι δυνατόν να ομιλούμε για άλλους (και πραγματικά πολύ μεγάλους) προφήτες και να αγνοούμε τους Έλληνες κλασικούς, οι οποίοι προείπαν πολύ σημαντικά πράγματα για τον Ελληνισμό και την Ορθοδοξία;
Διαβάστε τι γράφουμε μέσα στο βιβλίο μας: "Λάλον Ύδωρ"!..
ΧΩΡΙΣ αμφιβολία ο μεγάλος τραγικός ποιητής της αρχαιότητος Σοφοκλής έγραψε πολλά και σημαντικά έργα. Έργα τα οποία απετέλεσαν σταθμό στην ιστορία της παγκοσμίου σκέψεως και του εν γένει προβληματισμού..
Και δεν μπορούσε να γίνη διαφορετικά αν αναλογισθούμε τις περίφημες τραγωδίες του που παίζονται ακόμη όχι μόνον στην Επίδαυρο, αλλά και σε άλλα σημεία της Ελλάδος και του κόσμου.
Ποιος ήταν, όμως, ο Σοφοκλής;
Ο μεγάλος Έλλην τραγικός ποιητής της αρχαιότητος γεννήθηκε στην Αθήνα και έζησε μεταξύ των ετών 496-406 π.Χ. Γιος ενός οπλοποιού, το 480 ήταν επικεφαλής του νικητήριου χορού των εφήβων κατά τον εορτασμό της νίκης της Σαλαμίνας. Το 468 σημείωσε την πρώτη νίκη στους δραματικούς αγώνες νικώντας τον Αισχύλο (με την τραγωδία του Τριπτόλεμος), ενώ το 441 νικήθηκε από τον Ευριπίδη.

Ήταν φίλος του Περικλή και του Ηρόδοτου, ενώ παράλληλα ήταν «ελληνοταμίας» το 443-442, στρατηγός το 441-440 (στον Σαμιακό πόλεμο) όπως και το 428-427, αλλά και «πρόβουλος» το 413, μετά την αποτυχία της σικελικής εκστρατείας, σε προχωρημένη πια ηλικία.

Μετά τον θάνατό του τιμήθηκε ως θρησκευτικός ήρωας, γιατί είχε αναπτύξει μεγάλη δραστηριότητα στη λατρεία, προπάντων του Ασκληπιού. Έγραψε πάνω από 120 τραγωδίες (24 νίκες), από τις οποίες, εκτός από πολλά αποσπάσματα, σώζονται μόνο επτά: Αντιγόνη, Αίας, Οιδίπους τύραννος, Ηλέκτρα, Φιλοκτήτης, Τραχίνιαι, Οιδίπους επί Κολωνώ.

Από κάποιους χαμένους παπύρους, που γράφουμε μέσα στο βιβλίο μας «Πού βρίσκονται τα αρχαία ελληνικά χειρόγραφα», αποκαταστάθηκε ένα μέρος του σατυρικού δράματός του Ιχνευταί.

Κατά τον Αριστοτέλη, ο Σοφοκλής εισήγαγε στην τραγωδία τον τρίτο υποκριτή (ηθοποιό), ανέβασε από 12 σε 15 τα μέλη του χορού και χώρισε ξανά την τριλογία με το ενιαίο περιεχόμενο σε ξεχωριστά αυτοτελή έργα.
Η τραγωδία του Σοφοκλή "Αντιγόνη" στις Συρακούσες. Μια μοναδική παράσταση που συγκίνησε όσους την παρακολούθησαν!.. Στην τραγωδία αυτή συμμετέχουν καθηγητές και οι μαθητές του ιταλικού σχολείου Francesco La Cava ! Μια μοναδική παράσταση που συγκίνησε όσους την παρακολούθησαν.!..
ΤΙ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΓΟΝΗ
Ως γνωστόν, το έργο του Σοφοκλέους «Αντιγόνη» (442 π.Χ.) παρουσιάζει, ως θέμα του, την σύγκρουση της ευσέβειας της Αντιγόνης (η οποία μετά την αλληλοσφαγή των δύο αδελφών της, Ετεοκλή και Πολυνείκη, ενταφιάζει τον τελευταίο) και των νόμων του κράτους, που εκπροσωπεί ο Κρέων, ο οποίος απαγορεύει την ταφή του Πολυνείκη και καθορίζει ποινή θανάτου για όποιον παραβεί την απόφασή του.

Ηρωίδα της συνέπειας μιας ιδέας, που διατυπώνει με αποφασιστικότητα αλλά και αγάπη («γεννήθηκα για v’ αγαπώ, και όχι για να μισώ»), η Αντιγόνη επιβάλλει το πνευματικό της ανάστημα στην συνείδηση του κοινού, ενώ οι περιπέτειες του δράματος φέρνουν σε όλους τους ανταγωνιστές ανεπανόρθωτη συμφορά.
Όπως αντιλαμβάνεται ο αναγνώστης, ο Σοφοκλής για πρώτη φορά θέτει ως κυρίαρχο θέμα την αγάπη μεταξύ των ανθρώπων, που λίγους αιώνες αργότερα όχι απλώς θα διακηρύξη, αλλά και θα κάνη βασικόν κορμόν της Διδασκαλίας του ένας άλλος Άνθρωπος που ήρθε από τον ουρανό και που άκουγε στο όνομα Ιησούς Χριστός!..

Ας διαβάσουμε κάτι από το Ευαγγέλιο:

«Έχετε ακούσει πως δόθηκε η εντολή: "ν' αγαπήσεις τον πλησίον σου και να μισήσεις τον εχθρό σου". Εγώ όμως σας λέω: αγαπάτε τους εχθρούς σας, δίνετε ευχές σ' αυτούς που σας δίνουν κατάρες, ευεργετείτε αυτούς που σας μισούν, και προσεύχεστε γι' αυτούς; που σας κακομεταχειρίζονται και σας καταδιώκουν, για να γίνετε παιδιά του ουράνιου Πατέρα σας, γιατί αυτός ανατέλλει τον ήλιο του για κακούς και καλούς και στέλνει τη βροχή σε δικαίους και αδίκους. Γιατί, αν αγαπήσετε μόνο όσους σας αγαπούν, ποια αμοιβή περιμένετε από το Θεό; Το ίδιο δεν κάνουν κι οι τελώνες; Κι αν χαιρετάτε μόνο τους φίλους σας, τι παραπάνω κάνετε από τους άλλους; Μήπως και οι τελώνες το ίδιο δεν κάνουν; Να γίνετε, λοιπόν κι εσείς τέλειοι, όπως τέλειος είναι και ο Πατέρας σας ο ουράνιος». (Ματθ. 5, 43-48).

Είναι γνωστή η τραγική μοίρα της Αντιγόνης, που θάφτηκε ζωντανή υπερασπιζόμενη το ιερό δικαίωμα της ταφής του αδελφού της. Όπως ακριβώς και ο Χριστός, ο οποίος ζωντανός σταυρώθηκε και οδηγήθηκε στον τάφο από την αδικία των ανθρώπων υπερασπιζόμενος με ιερόν πάθος την αγάπην Του προς τον άνθρωπο.
ΤΙ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΤΟΝ ΑΙΑΝΤΑ
Αλλά και στον Αίαντα, ο γενναιότερος από τους Έλληνες ήρωες οδηγείται από την Αθηνά στην παραφροσύνη και σφάζει τα ζώα των Αχαιών, πιστεύοντας ότι σφάζει τους αρχηγούς τους, που τον είχαν εμποδίσει να λάβει, όπως το άξιζε, τα όπλα του Αχιλλέα, τα οποία δόθηκαν στον Οδυσσέα. Όταν συνέρχεται και καταλαβαίνει τι έκανε, ντρέπεται και αυτοκτονεί. Η διαφωνία για την ταφή του νεκρού, που απαγόρευσαν οι Ατρείδες, Μενέλαος και Αγαμέμνων, λύνεται από τον Οδυσσέα, ο οποίος επεμβαίνει τώρα για να τιμήσει τον πρώην αντίπαλο του.

Ναι, αλλά, για το δικαίωμα της ταφής ενός νεκρού, διαβάζομεν και εις την Αγία Γραφή, όπως για παράδειγμα στην Καινή Διαθήκη, που όχι μόνον σέβονται, αλλά και τιμούν τους νεκρούς, με πρώτον απ’ όλους τον Ιησούν Χριστόν:

 «συμβούλιον δε λαβόντες ηγόρασαν εξ αυτών τον αγρόν του κεραμέως εις ταφήν τοις ξένοις» (Ματθ. 27, 7).

 «και έθηκεν αυτό εν τω καινώ μνημείω ο ελατόμησεν εν τη πέτρα, και προσκυλίσας λίθον μέγαν τη θύρα του μνημείου απήλθεν» (Ματθ. 27, 60).

 «Άνδρες αδελφοί, εξόν ειπείν μετά παρρησίας προς υμάς περί του πατριάρχου Δαβίδ ότι και ετελεύτησε και ετάφη και το μνήμα αυτού εστιν εν ημίν άχρι της ημέρας ταύτης» (Πράξ. 2, 29) κλπ.
Σοφοκλή, "Οιδίπους τύραννος" (1970)
ΤΙ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΤΟΝ ΟΙΔΙΠΟΔΑ ΤΥΡΑΝΝΟ
Ο Οιδίπους Τύραννος θεωρήθηκε ως η υποδειγματική τραγωδία του αρχαίου ελληνικού θεάτρου. Ο Οιδίπους, βασιλιάς των Θηβών, που παντρεύτηκε την Ιοκάστη, χήρα του Λάιου, δολοφονημένου σ’ ένα σταυροδρόμι, ζητάει v’ ανακαλύψη τον φονιά του Λάιου. Με μια σειρά προοδευτικών αποκαλύψεων διαπιστώνεται πως ο Λάιος σκοτώθηκε από τον ίδιο τον Οιδίποδα και πως αυτός, που νήπιο ακόμα είχε εγκαταλειφθεί στον Κιθαιρώνα και ανατραφεί στην Κόρινθο σαν γιος του Πολύβου και της Μερόπης, είναι στην πραγματικότητα γιος του θύματός του και, άρα, αιμομείκτη σύζυγος της ίδιας της μητέρας του. Η φοβερή αποκάλυψη προκαλεί την αυτοκτονία της Ιοκάστης. Ο Οιδίπους, βγάζοντας τα μάτια του, έπειτα από ένα δραματικό χαιρετισμό προς τις κόρες του, φεύγει από την πόλη. Ένοχος εγκλημάτων για τα οποία δεν είναι υπεύθυνος (μια ανθρωποκτονία σε νόμιμη άμυνα και μια αιμομειξία που αγνοούσε), περιπίπτει σε τερατώδες αμάρτημα, για το οποίο δεν μπορεί να κατηγορηθεί. Το έργο αυτό θεωρείται ως το πρότυπο της «τραγωδίας της μοίρας», γιατί όλα εδώ έχουν από πριν οριστεί με τον χρησμό.

Χωρίς αμφιβολία και ο Χριστός είχε οριστεί με χρησμό ότι θα έρθη στην γη, όπως είχαν προβλέψει οι Προφήτες της Βίβλο, αλλά και οι Προφήτες του Ελληνισμού. Ο Σωκράτης, για παράδειγμα, θα προβλέψη δύο φορές την κάθοδο ενός Ανθρώπου στη γη: «…τον λοιπόν βίον καθεύδοντες διατελοίτε αν, ει μη τινα άλλον ο θεός υμίν επιπέμψειε κηδόμενος υμών» (Πλάτωνος, Απολογία Σωκράτους 31a 6).

Από των λόγων τούτων συνάγει ο Σωκράτης το συμπέρασμα, ότι εις τον άνθρωπον δεν υπολείπεται άλλο τι ειμή κατ’ ανάγκην να περιμένη μέχρις ότου φθάση ο καιρός να διδαχθή παρά κάποιου άλλου ανθρώπου πώς πρέπει να διάκειται προς θεούς και ανθρώπους : «αναγκαίον ουν έστι περιμένειν, έως αν τις μάθη ως δει προς θεούς και προς ανθρώπους διακείσθαι» (Πλάτωνος, Αλκιβιάδης ΙΙ, 150 d 2).

Ένοχος εγκλημάτων, λοιπόν, ο Οιδίπους!… Ένοχος θανάτου και ο Χριστός!…
ΤΙ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΗΛΕΚΤΡΑ
Η Ηλέκτρα, ως γνωστόν, αναπτύσσει, με παραλλαγές, το θέμα των Χοηφόρων του Αισχύλου, δηλαδή την εκδίκηση της δολοφονίας του Αγαμέμνονα, που πραγματοποιούν ο Ορέστης και η Ηλέκτρα, σκοτώνοντας τη γυναίκα του Κλυταιμνήστρα και τον εραστή της Αίγισθο. Η τραγωδία, που στερείται θρησκευτικού και ηθικού βάθους, συγκεντρώνεται γύρω από την πρωταγωνίστρια, φλεγόμενη από το άγριο πάθος της, άγρια στο σαρκασμό, που δεν σταματά μπροστά σε τίποτα για να πραγματοποιήσει την εκδίκησή της, ακλόνητα αποφασισμένη να σωθεί ένδοξα ή να χαθεί.

Ο Σοφοκλής, όπως όλοι γνωρίζουν, προλέγει, δια του τρόπου του, τα δεινά μιας ανθρωπότητος που κυβερνάται από αλαζόνες και υπερφίαλους ανθρώπους, ως η Κλυταιμνήστρα και ο Αίγισθος.

Τι λέει το Ευαγγέλιο;

 «νυν δε καυχάσθε εν ταις αλαζονείαις υμών πάσα καύχησις ταύτη πονηρά εστί» » (Ιακ. 4, 16).

 «ότι παν το εν τω κόσμω, η επιθυμία της σαρκός και η επιθυμία των οφθαλμών και η αλαζονεία του βίου, ουκ έστιν εκ του πατρός, αλλ’ εκ του κόσμου εστί» (Α΄ Ιω. 2, 16) κλπ.
ΤΙ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΤΟΝ ΦΙΛΟΚΤΗΤΗ ΚΑΙ ΣΤΙΣ ΤΡΑΧΙΝΙΕΣ
Είναι γνωστόν, ότι ο Φιλοκτήτης κατέχεται από μια απόλυτη απαισιοδοξία και από έναν βλάσφημο σαρκασμό εναντίον των θεών. Αλλά στα παθήματα του ατυχέστατου ήρωα που, περιορισμένος στη Λήμνο από ένα τραύμα και θύμα μιας μηχανορραφίας του Οδυσσέα, αγωνίζεται απεγνωσμένα με το μαρτύριό του, εμφανίζεται ακόμα μια φορά η θαρραλέα αποδοχή της μοίρας.

Ο καλόπιστος αναγνώστης μας δεν θεωρεί περιττή την αναφορά πολλών κειμένων της Αγίας Γραφής και δη της Καινής Διαθήκης για την βλασφημία του ανθρώπου απέναντι του Θεού;

 «Δια τούτο λέγω υμίν, πάσα αμαρτία και βλασφημία αφεθήσεται τοις ανθρώποις, η δε του Πνεύματος βλασφημία ουκ αφεθήσεται τοις ανθρώποις» (Ματθ. 12, 31) κλπ.
Στις Τραχίνιες, η Δηιάνειρα, που υποφέρει από την απουσία και την εγκατάλειψη του συζύγου της Ηρακλή, του στέλνει έναν χιτώνα βουτηγμένο στο αίμα του Κένταυρου Νέσσου, που τον νόμιζε ερωτικό φίλτρο, ενώ στην πραγματικότητα είναι θανατηφόρο: ανακαλύπτοντας πως άθελά της έγινε ένοχος εγκλήματος, η Δηιάνειρα αυτοκτονεί. Τα δράματα των δύο πρωταγωνιστών συνδέονται πολύ αδύνατα μεταξύ τους, αλλά η τραγωδία έχει πλήρη αισθητική αρτιότητα στο πρώτο μέρος, όπου η Δηιάνειρα, αισθανόμενη την ακαταμάχητη αδυναμία του ανθρώπου προς τον έρωτα, ενσαρκώνει το τυπικό σοφόκλειο πρόσωπο του ένοχου αθώου, με συναισθηματικές αποχρώσεις που θυμίζουν Ευριπίδη.
Τι συμβαίνει εδώ; Ο χιτώνας του Κένταυρου Νέσσου εστάλη ως πανάκεια στην Δηιάνειρα, που ήταν μάλιστα βουτηγμένος στο αίμα του . Εάν, όμως, ο χιτώνας του Νέσσου παρέμεινε στην ιστορία ως κάτι σημαντικό, τι πρέπει να πούμε για τον χιτώνα του Χριστού, που βάφτηκε κι αυτός με αίμα από τους Ρωμαίους στρατιώτες που Τον έδειραν, ενώ και σήμερα ακόμη αυτός ο χιτώνας αποτελεί αντικείμενον παγκοσμίου ενδιαφέροντος με την λεγομένην «Σινδόνη του Ιησού», που οι περισσότεροι την συνδεουν με το «Άγιον Μανδήλιον», ενώ οι πάντες θέλουν να το προσκυνήσουν και να θεραπευτούν;
ΤΙ ΑΝΑΦΕΡΕΤΑΙ ΣΤΟΝ ΟΙΔΙΠΟΔΑ ΕΠΙ ΚΟΛΩΝΩ
Πρέπει να ομολογήσουμε, ότι το αποκορύφωμα της τέχνης του Σοφοκλέους αποκαλύπτεται στον Οιδίποδα επί Κολωνώ, όπου ο Οιδίπους, γέρος και τυφλός, βοηθούμενος από την Αντιγόνη, φτάνει σ’ ένα προάστιο της Αθήνας, όπου τον δέχεται και τον φιλοξενεί ο Θησεύς.

Ο νεκρός του Οιδίποδα– που σύμφωνα μ’ έναν χρησμό θα ήταν εγγύηση της νίκης στον πόλεμο των Θηβών –εξαφανίζεται θαυμάσια μέσα στο άλσος του Ευμενίδων, μάταια διεκδικούμενος από τον Κρέοντα - μαζί με τον Ετεοκλή- και τον Πολυνείκη,.

Η αθωότητα του Οιδίποδα επιβεβαιώνεται αποφασιστικά.

Ο ήρωας πάντως αποκαλύπτει πάλι την κακή ιδιοσυγκρασία του, αφού καταριέται τους γιους του και κάμπτεται μόνο στο τέλος, όταν στις κόρες του, που κλαίνε, δίνει ένα μήνυμα αγάπης ως φάρμακο για τον απέραντο μόχθο της μάταιης ζωής.

Η σωτηρία του Οιδίποδα, φαινομενική καθαρτική λύση του δράματος, είναι άσκοπη, όπως και η καταστροφή του, γιατί οι βουλές των θεών, καθώς άλλωστε και το παιχνίδι της μοίρας, είναι ανεξιχνίαστα.
Για άλλη μία φορά ενθυμούμεθα την Αγία Γραφή όταν αναφέρεται σε θέματα, που έχουν να κάνουν με την φιλοξενία, την αθωότητα, την αγάπη και την σωτηρία. Ό,τι ακριβώς διαμηνύει το Ευαγγέλιο, που επί αιώνες τώρα μας διδάσκει και μας υπενθυμίζει ότι:

 «τη ελπίδι χαίροντες, τη θλίψει υπομένοντες, τη προσευχή προσκαρτερούντες, ταις χρείας των αγίων κοινωνούντες, την φιλοξενίαν διώκοντες» (Ρωμ. 12, 11).

 «Η φιλαδελφία μενέτω, της φιλοξενίας μη επιλανθάνεσθε» (Εβρ. 13, 1).

 «ιδών δε ο Πιλάτος ότι ουδέν ωφελεί, αλλά μάλλον θόρυβος γίνεται, λαβών ύδωρ απενίψατο τας χείρας απέναντι του όχλου λέγων αθώος ειμι από του αίματος του δικαίου τούτου υμείς όψεσθε» (Ματθ. 27, 24).

 «τίμα τον πατέρα και την μητέρα, και αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν» (Ματθ. 19, 19).

 «και ήγειρε κέρας σωτηρίας ημίν εν τω οίκω Δαβίδ του παιδός αυτού, καθώς ελάλησε δια στόματος των αγίων των απ’ αιώνος προφητών αυτού, σωτηρίαν εξ εχθρών ημών και εκ χειρός πάντων των μισούντων ημάς» (Λουκ. 1, 69) κλπ.

Για τους Ιχνευτές, δεν θα λάβομεν θέσιν, δεδομένου ότι είναι ένα σατυρικό δράμα που αναπλάθει τον θρύλο του Ερμή, του θαυματουργού παιδιού που κλέβει αγελάδες και κατασκευάζει από το καύκαλο της χελώνας τη λύρα για να προσφέρει έτσι την ανακούφιση τής μουσικής, ένα μέρος των διαλόγων είναι γραμμένο σε ιαμβικά τετράμετρα.
Πάντα ταύτα αν σκεφθούμε, ότι προφήτης, εις την κυριολεξίαν του όρου, είναι αυτός που προλέγει και όχι αυτός που προβλέπει κάποια πράγματα, όπως για παράδειγμα ο μάντης. Και οι αρχαίοι Έλληνες κλασικοί συγγραφείς ήσαν πραγματικοί προφήτες!..
http://www.sakketosaggelos.gr/Article/970/