Τα αμοργιανά επώνυμα της Σχινούσας

 Το 73% των κατοίκων της Σχινούσας έχει αμοργιανά επώνυμα και ίσως με κάποια δόση υπερβολής μπορούμε να πούμε ότι η κοινωνία της είναι πιο αμοργιανή από αυτήν στην ίδια την Αμοργό. Η Σχινούσα ήταν ακατοίκητη και αποικίστηκε στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα από αμοργιανές οικογένειες. Το ίδιο συνέβη και με τα άλλα 3 κατοικημένα νησιά των «Μικρών Κυκλάδων», την Ηρακλειά, το Πάνω Κουφονήσι και την Δονούσα.

Τον Σεπτέμβριο του 1700, ο Γάλλος επιστήμονας Πιτόν ντε Τουρνεφόρ (προσωπικότητα στην εποχή του) φθάνει στην Αμοργό και τα νησιά της, στο πλαίσιο ενός μεγάλου ταξιδιού στο Αιγαίο. Στις 22 Σεπτεμβρίου του 1700 αναχωρεί από την Αμοργό, περνάει από τον Καλόγερο, ερευνά την Κέρο και φθάνει στην Σχινούσα. Γράφει:
«Αφού περπατήσαμε λίγο στην Κέρο, διεκπεραιωθήκαμε στη Σκινόζα (Skinoza), άλλο ακατοίκητο μικρό νησί με περίμετρο 12 περίπου μιλίων, που απέχει 8 μίλια από την Κέρο και 12 από τη Νάξο. Η Σκινόζα είναι προφανώς η Σχινούσα, την οποία ο Πλίνιος τοποθετεί κοντά στη Νάξο και τη Φολέγανδρο. Οι Έλληνες δεν υποψιάζονται ότι η Σχινούσα πήρε το όνομά της από τους σχίνους με τους οποίους είναι καλυμμένη, μολονότι αυτό το δένδρο δεν είναι πιο διαδεδομένο εδώ από όσο στα διπλανά νησιά.
 Στη Σχινούσα υπάρχουν μόνον τα χαλάσματα ενός ερειπωμένου χωριού, ανάμεσα στα οποία δεν βλέπει κανείς τίποτε το αξιοσημείωτο. Η φέρουλα των Αρχαίων φύεται άφθονα στο νησί. Το φυτό αυτό διατήρησε μάλιστα το αρχαίο του όνομα στους σημερινούς Έλληνες που το ονομάζουν νάρθηκα, ακριβώς από την αρχαία λέξη νάρθηξ».
Μετόχι της Χοζοβιώτισσας
Ύστερα από 150 χρόνια κι ενώ έχει συσταθεί το ελληνικό κράτος (1832), η Σχινούσα παραμένει έρημη και ακατοίκητη, όπως μαθαίνουμε από έγγραφο της Μονής Χοζοβιώτισσας, του διάσημου μοναστηριού της Αμοργού. Το 1853 δημιουργείται διένεξη μεταξύ του ελληνικού κράτους και του μοναστηριού για την χρηματοδότηση της λειτουργίας των σχολείων της Αμοργού που είχε αναλάβει η Χοζοβιώτισσα. Σε μοναστηριακό έγγραφο (25 Νοεμβρίου 1853) που υπογράφουν ο ηγούμενος Ιωσήφ Μπασαράμπας και οι σύμβουλοι Νεόφυτος Σιγάλας και Γεράσιμος Φωστιέρης, αναφέρονται και τα εξής:
«Εγκριθέντος του μέτρου της πολυετούς ενοικιάσεως της εις την ημετέραν Μονήν ανηκούσης ερημονήσου Σχοινούσης, εξ ης προέκυπτεν εις την Μονήν χρηματική τις ποσότης δυναμένη να συντελέση προς διατήρησιν των εν Αμοργώ εκπαιδευτηρίων, εσπεύσαμεν (…) να ζητήσωμεν παρά του Σ. Υπουργείου την περί συντηρήσεως των εν τη πρωτευούση του Δήμου Αμοργού υπαρχόντων Δημοτικού και Ελληνικού Σχολείου άδειαν. Αλλ’ εμποδισθείσης ακολούθως της διαληφθείσης ενοικιάσεως ένεκα διαφόρων αναφυέντων ζητημάτων...»
Αμοργιανές οικογένειες στην Σχινούσα

Η Σχινούσα λοιπόν άρχισε να κατοικείται μετά το 1853 από αμοργιανές οικογένειες, οι οποίες είτε νοίκιαζαν εκτάσεις από την Χοζοβιώτισσα είτε πήραν ή αγόρασαν εκτάσεις από τις κατά καιρούς διευθετήσεις που επιχειρούσε το ελληνικό κράτος για τα μοναστηριακά κτήματα.



Το γεγονός αυτό το διαπιστώνουμε και σήμερα, αφού το 73% των κατοίκων της Σχινούσας έχει αμοργιανά επώνυμα. Στον πίνακα (δίπλα) αναγράφονται αυτά τα αμοργιανά επώνυμα της Σχινούσας κατ’ αλφαβητική σειρά και με βάση τις εμφανίσεις τους στον τηλεφωνικό κατάλογο. Στην επόμενη στήλη αναγράφεται το ποσοστό εμφάνισης κάθε επωνύμου σε σχέση με τον συνολικό αριθμό εμφανίσεων όλων των αμοργιανών επωνύμων της Σχινούσας. Και για την σύγκριση, στην τελευταία στήλη φαίνεται το ποσοστό που τα ίδια επώνυμα έχουν σήμερα στην Αμοργό. Εύκολα διαπιστώνουμε ότι τα ποσοστά εμφάνισης στην Σχινούσα είναι μεγαλύτερα από την Αμοργό.
Πηγές:
* Περιοδικό «Αμοργιανά», έκδ. Συνδέσμου Αμοργίνων
* «Η Αμοργός το 1700» από τον Πιτόν ντε Τουρνεφόρ, εκδ. «Το Κάστρο της Αμοργού» 2006