Στην αρχή του Προλόγου της Ηλέκτρας του Σοφοκλή, παρατηρούμε τοπογραφικές ενδείξεις σχετικά με τις πόλεις του Άργους και των Μυκηνών αλλά και πολεοδομικές ενδείξεις σχετικά με την αυλή και το παλάτι των Μυκηνών καθώς επίσης με το ναό της Ήρας.
Το σύνολο αυτών των στοιχείων που δεν συνάδουν παρά ελάχιστα στο λογοτεχνικό επίπεδο, εάν δεν λάβουμε υπόψη μας την ομηρική έκφραση που χαρακτηρίζει τις Μυκήνες, είναι ωστόσο πολύτιμες ενδείξεις στο αρχαιολογικό επίπεδο. Πράγματι, τα προσδιοριστικά επίθετα εμπεριέχουν ελάχιστες πληροφορίες, ενώ η τοποθεσία στο χώρο μάς επιτρέπει ανακαλύψεις μέσα στο χρόνο.
Το σύνολο αυτών των στοιχείων που δεν συνάδουν παρά ελάχιστα στο λογοτεχνικό επίπεδο, εάν δεν λάβουμε υπόψη μας την ομηρική έκφραση που χαρακτηρίζει τις Μυκήνες, είναι ωστόσο πολύτιμες ενδείξεις στο αρχαιολογικό επίπεδο. Πράγματι, τα προσδιοριστικά επίθετα εμπεριέχουν ελάχιστες πληροφορίες, ενώ η τοποθεσία στο χώρο μάς επιτρέπει ανακαλύψεις μέσα στο χρόνο.
Η σκηνή του θεατρικού μάς προτρέπει να σκεφτούμε ότι η διακόσμηση βρίσκεται μπροστά από το παλάτι των Μυκηνών και πιο συγκεκριμένα μέσα στην Αυλή. Επειδή το παλάτι δεν είναι ορατό, ενώ βρισκόμαστε μπροστά από την είσοδο της πόλης, δηλαδή στην Πύλη των Λεόντων.
Σε αυτή την τοποθέτηση, είναι πράγματι πιθανό να βλέπει κανείς στα δεξιά την πόλη του Άργους που αναφέρεται στον πρόλογο. Ωστόσο, τι να αναφέρει κανείς για το ναό της Ήρας που ο Σοφοκλής τοποθετεί στην αριστερά πλευρά της σκηνής; Πρόκειται για ναό που βρίσκεται εσωτερικά ή εξωτερικά της πόλης;
Εάν θεωρήσουμε ότι πρόκειται για την πρώτη περίπτωση, τότε μπορούμε να συγκρίνουμε τα κείμενα του Σοφοκλή με τα αρχαιολογικά έγγραφα που έχουμε στη διάθεσή μας, αφενός μετά την ανακάλυψη της πόλης από τον Schliemann αφετέρου μετά την αποκρυπτογράφηση της μυκηναϊκής γραφής από τον Ventris το 1952.
Εάν θεωρήσουμε ότι πρόκειται για την πρώτη περίπτωση, τότε μπορούμε να συγκρίνουμε τα κείμενα του Σοφοκλή με τα αρχαιολογικά έγγραφα που έχουμε στη διάθεσή μας, αφενός μετά την ανακάλυψη της πόλης από τον Schliemann αφετέρου μετά την αποκρυπτογράφηση της μυκηναϊκής γραφής από τον Ventris το 1952.
Για να είμαστε πιο συγκεκριμένοι, αρκεί να εξετάσει κανείς ένα σχέδιο της πόλης των Μυκηνών και να βρει το πλαίσιο του τμήματος στην περιοχή (15) που αντιστοιχεί στην Αυλή έναντι της περιοχής (15) που αντιστοιχεί στο παλάτι. Η διάταξη του συνόλου σε σχέση με τις γραμμές των επιπέδων, μας δείχνει ότι είναι πράγματι πιθανό να υπάρχει άμεση οπτική επαφή με την πόλη του Άργους. Ωστόσο, πέρα από την περιοχή (11) που αντιστοιχεί στο βόρειο διάδρομο του παλατιού, δεν βρίσκουμε τίποτα το συγκεκριμένο από τη μυκηναϊκή εποχή. Επειδή είναι μόνο στην ελληνιστική εποχή που θα χτιστεί ο ναός της Ήρας που θα μπορούσε να είναι και της Αθηνάς.
Είναι επομένως απαραίτητο να αποκλείσουμε την πιθανότητα της τοποθέτησης ενός ναού αφιερωμένου στην Ήρα στο αριστερό τμήμα της σκηνής του θεάτρου μέσα στο μυκηναϊκό πλαίσιο.
Δεν μας μένει επομένως παρά η εξωτερική δυνατότητα. Μετά από την πρόταση της Β. Τσατσαμπά, θα μπορούσαμε να τον ταυτίσουμε με τα κείμενα του Παυσανία που ορίζουν ότι αριστερά των Μυκηνών βρίσκεται ναός της Ήρας, μόνο που ο τελευταίος αντιστοιχεί σε αυτόν του Άργους. Αυτό αποδεικνύει ότι ο Σοφοκλής έχει προσθέσει αυτό το στοιχείο μέσα στο κείμενό του, ενώ δεν αντιστοιχεί στην ιστορική πραγματικότητα.
Δεν μας μένει επομένως παρά η εξωτερική δυνατότητα. Μετά από την πρόταση της Β. Τσατσαμπά, θα μπορούσαμε να τον ταυτίσουμε με τα κείμενα του Παυσανία που ορίζουν ότι αριστερά των Μυκηνών βρίσκεται ναός της Ήρας, μόνο που ο τελευταίος αντιστοιχεί σε αυτόν του Άργους. Αυτό αποδεικνύει ότι ο Σοφοκλής έχει προσθέσει αυτό το στοιχείο μέσα στο κείμενό του, ενώ δεν αντιστοιχεί στην ιστορική πραγματικότητα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου