ΤΗΣ ΧΡΥΣΑΣ ΝΑΝΟΥ
Εναν ασυνήθιστο τύπο χρυσών στεφανιών, μοναδικό στον κόσμο, δημιούργησαν τα εργαστήρια χρυσοχοΐας της αρχαίας Μακεδονίας. Φτιαγμένα συνήθως με μεγάλα κλαδιά και πλούσια φυτικά στοιχεία, αποτελούν αληθινά κομψοτεχνήματα, δείγματα της ακμής του βασιλείου των Μακεδόνων, τα οποία κανείς τεχνίτης πουθενά αλλού δεν κατάφερε ποτέ να μιμηθεί.
Το «θαύμα» των στεφανιών της Αρχαίας Μακεδονίας θα διερευνήσει μία επιστημονική ημερίδα που διοργανώνεται αύριο (09.00) στο Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης. Ομιλητές θα είναι ανασκαφείς και μελετητές από την Ελλάδα και το εξωτερικό.
Λεπτοδουλεμένα, με μίσχους που κάποιες φορές δεν ξεπερνούν σε πάχος το ένα χιλιοστό, είναι άξιο θαυμασμού το γεγονός ότι αυτά το εύθραυστα αντικείμενα, έργα κυρίως του 4ου και του 3ου αιώνα π.Χ., επιβίωσαν ανά τους αιώνες. «Τα στεφάνια διασώζονται διότι είναι φτιαγμένα από χρυσό, ένα υλικό που δε διαβρώνεται, ενώ επιπλέον δεν τσαλακώνονται, καθώς εντοπίζονται κατά κανόνα μέσα σε τάφους, οι οποίοι δε γεμίζουν με χώμα» εξηγεί στον «Α» η αρχαιολόγος Δέσποινα Ιγνατιάδου, προϊσταμένη του Τμήματος Μεταλλοτεχνίας του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης.
Η Μακεδονία διέθετε πολύ χρυσό κατά την αρχαιότητα. Σύμφωνα με τον Στράβωνα, οι χείμαρροί της κουβαλούσαν χρυσό από τα βουνά. Οι σημαντικότερες πηγές χρυσού που ελέγχονταν από τους αρχαίους Ελληνες ήταν ο ποταμός Εχέδωρος (Γαλλικός), το όρος Παγγαίο και η Θάσος.
Αξιοι τεχνίτες
Τα μακεδονικά εργαστήρια που επεξεργάζονταν αυτόν το χρυσό έφτασαν κάποιες εποχές σε
εντυπωσιακά επίπεδα ανάπτυξης της τεχνικής τους. Δείγματά της, εκτός από τα στεφάνια, αποτελούν τα κοσμήματα (περιδέραια, σκουλαρίκια, δαχτυλίδια). Δυστυχώς δε γνωρίζουμε τα ονόματα των ανθρώπων που τα έφτιαξαν. «Δεν υπέγραφαν ποτέ τη δουλειά τους διότι δε θεωρούσαν τους εαυτούς τους καλλιτέχνες, αλλά τεχνίτες. Καλλιτέχνης ήταν στην αρχαιότητα μόνο ο ζωγράφος και κάποιες φορές ο γλύπτης», λέει η κ. Ιγνατιάδου.
Κι όμως, τι άλλο παρά καλλιτέχνης θα μπορούσε να είναι ένας άνθρωπος από τα χέρια του οποίου βγήκε ένα στεφάνι όπως αυτό του 4ου αιώνα π.Χ. που βρέθηκε σε κιβωτιόσχημο τάφο στη Σταυρούπολη Θεσσαλονίκης: η αρωματική μυρτιά, ιερό φυτό της θεάς Αφροδίτης και σύμβολο αθανασίας, υπήρξε η έμπνευση για το χρυσό αυτό στεφάνι, τo οποίο υπήρξε προσωπικό αντικείμενο ενός λόγιου και πολεμιστή. Μέσα στο πλούσιο φύλλωμα, λεπτοί συρμάτινοι μίσχοι στηρίζουν δύο ειδών άνθη με σέπαλα και πέταλα, καθώς κι ένα πλήθος από στήμονες. Στο κέντρο του στεφανιού, ένας σύνθετος κόμβος στηρίζει ένα κεντρικό κλαδί με οδοντωτά φύλλα, καθώς κι ένα διαφορετικό άνθος έξι πετάλων, τα οποία ακόμη σώζουν κυανό σμάλτο!
Το στεφάνι από τη Σταυρούπολη συμπεριλαμβάνεται σε νέο λεύκωμα που κυκλοφορεί με την ευκαιρία της ημερίδας. Στις σελίδες του παρουσιάζονται με φωτογραφίες και κείμενα τα ωραιότερα χρυσά στεφάνια και διαδήματα (πλατιές ταινίες που φοριούνταν στο μέτωπο), τα οποία περιλαμβάνει το Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης (διαθέτει την πιο πλούσια συλλογή χρυσών στεφανιών στον κόσμο).
Σύμφωνα με την αρχαιολόγο της ΙΣΤ Εφορείας Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Μπετίνα Τσιγαρίδα, τα στεφάνια μιμούνται πραγματικά φυτά, όπως η δρυς, η μυρτιά, η δάφνη, η ελιά και ο κισσός. «Είναι λαλούντα σύμβολα των θεοτήτων με τους οποίους συνδέονταν», σημειώνει η κ. Ιγνατιάδου. Η δρυς ήταν το ιερό φυτό του Διός, η μυρτιά της Αφροδίτης, ο κισσός του Διόνυσου. Τα στεφάνια φοριόνταν σε θρησκευτικές και κοινωνικές εκδηλώσεις. Μετά θάνατον, αποτελούσαν προσωπικό αντικείμενο του νεκρού και θάβονταν μαζί του.
Στο πλαίσιο της ημερίδας θα πραγματοποιηθεί και έκθεση φωτογραφίας με θέμα τα χρυσά στεφάνια.
Agelioforos
Πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου