Το Καστελλόριζο ή Μεγίστη όπως είναι επίσημα γνωστό το νησί από τους αρχαίους χρόνους, βρίσκεται στο νοτιοανατολικότερο άκρο της ελληνικής επικράτειας. Η συνολική του έκταση είναι 9,2 τετρ. χλμ. και βρίσκεται 72 μίλια ανατολικά της Ρόδου και μόλις 2 χλμ. από τις τουρκικές ακτές. Είναι ορεινό και βραχώδες νησί και ανήκει στο σύμπλεγμα της Δωδεκανήσου.
Η πρωτεύουσα Καστελλόριζο, που συγκεντρώνει όλους τους κατοίκους του νησιού, αποτελείται από τις συνοικίες Πηγάδια και Χωράφια και συνεχίζει μέχρι το Μανδράκι (μικρό γραφικό λιμάνι). Το Καστελλόριζο είναι αμφιθεατρικά χτισμένο στα ριζά λόφου αγκαλιάζοντας τις τρεις πλαγιές του κόλπου.
Η γραφικότητα του τοπίου φτάνοντας στο Καστελλόριζο δύσκολα περιγράφεται. Τα βαμμένα σε εντυπωσιακά χρώματα διώροφα και τριώροφα αρχοντόσπιτα με τις ξύλινες σκάλες και μπαλκόνια, το γραφικό λιμάνι και τα πλακόστρωτα σοκάκια συνθέτουν ένα υπέροχο θέαμα. Όλος ο οικισμός θεωρείται διατηρητέος και προσφέρει στον επισκέπτη την ομορφιά ενός ειδυλλιακού τοπίου και την αίσθηση μιάς περασμένης δόξας.
Στα παλαιότερα χρόνια η πόλη, που αποτελεί και το λιμάνι του νησιού, στάθηκε το κυριότερο γεωφυσικό χάρισμα του Καστελλόριζου, καθώς βρίσκεται στο θαλάσσιο σταυροδρόμι ανάμεσα στην Ευρώπη, την Μέση Ανατολή και την Αίγυπτο και ήταν φυσικό να δημιρουργήσει σημαντική εμπορική και ναυτική κίνηση πράγμα που εξηγεί το ένδοξο και πλούσιο παρελθόν του Καστελλόριζου. Το Καστελλόριζο έχει πληθυσμό 275 κατοίκους. Τόσοι απόμειναν από τις 15,000 που είχε στις αρχές του 20ού αιώνα. Οι κάτοικοί του ασχολούνται κυρίως με τον τουρισμό και την αλιεία.
Η Ιστορία του Νησιού
Στα αρχαία χρόνια το Καστελλόριζο ονομαζόταν Μεγίστη από τον πρώτο οικιστή Μεγιστέα. Νεολιθικά εργαλεία, προϊστορικά τείχη, λαξευτοί τάφοι, ένα χρυσό στεφάνι μυκηναϊκής εποχής που σήμερα βρίσκεται στο Μουσείο των Αθηνών, επιγραφές κι άλλα ευρήματα μαρτυρούν ότι το νησί κατοικείται συνεχώς από τους πανάρχαιους χρόνους. Βρέθηκαν επίσης ερείπια τον ναού του Απόλλωνος Μεγιστέως, η λατρεία του οποίου ήταν διαδεδομένη στο νησί καθώς και στα κοντινά παράλια της Μικρασίας.
Οι Δωριείς που εγκαταστάθηκαν στο έδαφός της έχτισαν οχυρές ακροπόλεις στη θέση του σημερινού οικισμού και στο Παλαιόκαστρο, όπου και σώζονται κάποια ερείπια. Η Μεγίστη έλαβε μέρος στην εκστρατεία της Τροίας μαζί με τ’άλλα Δωδεκάνησα και ως σύμμαχος των Αθηναίων, βοήθησε στους αγώνες εναντίον των Περσών.
Αφού έγινε κτήμα των Ρωμαίων, κυριεύεται ύστερα από τους Βυζαντινούς για να καταλήξει στους Ιωαννίτες Ιππότες της Ρόδου το 1306. Από την εποχή αυτή η Μεγίστη αλλάζει το όνομά της με την ξενική λέξη Καστελλόριζο, προερχόμενη από παραφθορά του Καστέλ-Ρόσσο, επειδή οι ψηλοί βράχοι που ορθώνεται το κάστρο είναι κατακόκκινοι. A πό το 1440 έως και το 1522 το νησί κυριεύται από τους Αιγύπτιους, Φράγκους και τέλος τους Τούρκους.
Το 1659, το κυριεύουν οι Βενετοί, το ξαναπαίρνουν όμως πάλι πίσω οι Τούρκοι, για να φτάσει τον Ιούλιο του 1788 ο ηρωϊκός Θαλασσαϊτός Λάμπρος Κατσώνης και να ελευθερώσει το νησί. Στο διάστημα αυτό ο ναυτικός εμπορικός στόλος του Καστελλόριζου βρισκόταν στη μεγάλη του ακμή.
Μετά την επανάσταση του 1821, όταν ελευθερώθηκε η Ελλάδα από τον Οθωμανικό ζυγό, πιστεύθηκε πως και τα Δωδεκάνησα θα έβρισκαν τη λύτρωσή τους. Ήρθε όμως το πρωτόκολλο του Λονδίνου στα 1830 που τους όριζε να ξαναγυρίσουν πάλι υπό την Τουρκική κυριαρχία. Το Καστελλόριζο υπόμεινε τη μοίρα του, αλλά δεν έχασε τη ναυτιλιακή του ζωτικότητα. Αντίθετα όλο πρόκοβε όχι μόνο σε εμπορική και ναυτιλιακή ακμή και κίνηση αλλά και σε πνευματική εξέλιξη και πρόοδο. Ιδρύθηκαν σχολεία ονομαστά, σαν την Σαντραπεία Σχολή, του αειμνήστου ευεργέτου Λουκά Σαντραπέ, όπου λάβαιναν φωτισμένη μόρφωση πολλές γεννεές του νησιού. Χτίστηκαν μεγαλόπρεπες εκκλησίες με πλούσια εικονογράφηση και πολυτελή τέμπλα, όπως ο Μητροπολιτικός Ναός Αγίων Κων/νου και Ελένης, του Αγ. Γεωργίου του Λουκά, Αγ. Γεωργίου Πηγαδιώτου και άλλες μικρότερες, ως και πολλά μοναστήρια και εξωκλήσσια.
Αριθμούσε πληθυσμό 12-14 χιλιάδες κατοίκους, οι περισσότεροι των οποίων ήταν ναυτικοί. Το Μάρτη του 1913, βλέποντας οι Καστελλορίζιοι πως ο Ελληνικός στόλος κυρίευε τα νησιά του Αιγαίου, που δεν τα είχαν καταλάβει οι Ιταλοί, ξεσηκώθηκαν σε επανάσταση γυρεύοντας τη λευτεριά τους από την τουρκική διοίκηση.
Οι Τούρκοι δεν πρόβαλαν αντίσταση. Μετά από τρία χρόνια, έρχονται Γάλλοι οι οποίοι καταργούν της Ελληνικές αρχές και θρονιάζονται στο άτυχο Καστελλόριζο, το οποίο παραδίνουν το 1920 στην Ιταλία.
Από τη μοιραία και σκοτεινή τούτη στιγμή, το αρχοντικό νησί τυλίγεται στο πένθος και στη θλίψη. Η μεγάλη του ακμή, η ναυτιλία, το εμπόριο, τα γράμματα πέφτουν σε μαρασμό. Οι κάτοικοι μη μπορώντας να υποφέρουν τον ιταλικό ζυγό αρχίζουν να εκπατρίζονται και ο πληθυσμός περιορίζεται σε 2,000 άτομα.
Πένθος και τρομοκρατία επικρατούν στο νησί, ώσπου το Σεπτέμβριο του 1943, το ελληνικό αντιτορπιλικό ‘Παύλος Κουντουριώτης» αποβιβάζει δυνάμεις κατοχής, δίχως ιταλική αντίσταση। Οι κάτοικοι δεν προβαίνουν σε εδκηλώσεις, αλλά με καρδιοχτύπι παρακολουθούν τη νέα απόβαση, σαν κάτι να προαισθάνονται. Ύστερα από δύο μήνες νέοι αεροπορικοί βομβαρδισμοί από γερμανικά στούκας που φτάνουν από τη Ρόδο σε κύμματα, αρχίζουν αερομαχίες με τους συμμάχους για να ολοκληρώσουν την καταστροφή, απογκρεμίζοντας όσα σπίτια είχαν μείνει όρθια. Οι λίγοι κάτοικοι υποχρεώνονται κατόπιν διαταγής του Άγγλου Διοικητού, να το εκκενώσουν και να καταφύγουν μέσω Τουρκίας και Κύπρου, πρόσφυγες στη Σαχάρα της Παλαιστίνης. Εκεί τελικά μαζεύτηκαν 14,000 Σαμιώτες και Δωδεκανήσιοι όπου έμειναν δύο χρόνια σε αντίσκηνα και μετά πήραν το δρόμο της επιστροφής για το κατεστραμμένο νησί τους, για ν’αντικρύσουν έναν άγνωστο χώρο, μη γνωρίζοντες που ευρίσκοντο σπίτια, τα νοικοκυριά τους, τα μαγαζιά τους, οι εκκλησίες τους. Νησί ευτυχισμένο άλλοτε, τώρα ερειπωμένο. Ακόμη δύο χρόνια έμεινε το νησί υπό την κατοχή των Άγγλων όπως και τα άλλα Δωδεκάνησα ώσπου την 7 η Μαρτίου του 1947, έγινε η προσάρτησή τους με τη Μητέρα Ελλάδα και από τότε παραμένει Ελληνικό.
Πηγή.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου