Ο αρχηγός της ΕΟΚΑ, Γ. Γρίβας-Διγενής
Η συγκρότηση δωδεκαμελούς Επιτροπής στην Αθήνα για την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα. Ο όρκος των μελών της στις 7 Μαρτίου 1953
Ύστερα από αρκετή προεργασία που έγινε, με πρωτοβουλία κάποιων προσώπων, για τη διεξαγωγή ένοπλου απελευθερωτικού Αγώνα στην Κύπρο, σχηματίστηκε δωδεκαμελής Επιτροπή στην Αθήνα με πρόεδρο τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, που ήταν ταυτόχρονα και ο πολιτικός αρχηγός του Αγώνα. Την οριστική τους απόφαση τα δώδεκα μέλη της Επιτροπής επισφράγισαν με τον πιο κάτω όρκο στην Καινή Διαθήκη, που έδωσαν στις 7 Μαρτίου 1953 στο σπίτι του Γεράσιμου Κονιδάρη, καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, στην οδό Ασκληπιού 36Β (3ος όροφος):
«Ορκίζομαι εις το όνομα της Αγίας και Ομοουσίου και Αδιαιρέτου Τριάδος να φυλάξω, θυσιάζων και την ιδίαν μου ζωήν, υποφέρων και τα πλέον σκληρά βάσανα, μυστικόν παν ό,τι γνωρίζω και θέλω ακούσει διά την υπόθεσιν της Ενώσεως της Κύπρου. Θα υπακούω δε εις τας εκάστοτε διδομένας μοι διαταγάς».
Ακολουθούν οι υπογραφές των δώδεκα μελών της Επιτροπής:
Ο Κύπρου Μακάριος, Νικόλαος Παπαδόπουλος, Γεώργιος Στράτος, Γεράσιμος Κονιδάρης, Αντώνιος Αυγίκος, Σάββας Λοϊζίδης, Σωκράτης Λοϊζίδης, Γεώργιος Γρίβας, Ηλίας Τσατσόμοιρος, Δ. Σταυρόπουλος, Δημήτριος Βεζανής, Ηλίας Αλεξόπουλος.
Ο Γεράσιμος Κονιδάρης σχετικά με τον πιο πάνω όρκο γράφει:
«Την Καινήν Διαθήκην έθεσα επί της τραπέζης, μεθ’ ο ηγέρθημεν πάντες διά να δώσωμεν τον όρκον, συνταγέντα κατά τα πρότυπα του μεγάλου αγώνος, κατά τρόπον δηλαδή ουχί απολύτως σαφή. Και ο μεν Αρχιεπίσκοπος Μακάριος έθεσε την χείρα επί του στήθους, ημείς δε επί του Ιερού Ευαγγελίου. Και τον μεν όρκον ανεγίνωσκεν η A.M. ο Αρχιεπίσκοπος, ημείς δε τον επανελαμβάνομεν φράσιν προς φράσιν, εν βαθύτατη συγκινήσει».
Το κείμενο του όρκου με τις υπογραφές και η Καινή Διαθήκη που χρησιμοποιήθηκε βρίσκονται σήμερα στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο της Ελλάδας. Το τραπέζι, στο οποίο τοποθετήθηκε η Καινή Διαθήκη, δωρήθηκε στο Μουσείο Αγώνος της Κύπρου.
Η Επιτροπή των Αθηνών συνεδρίασε αρκετές φορές στα σπίτια μελών της, του καθηγητή Γεράσιμου Κονιδάρη (Ασκληπιού 36Β), του καθηγητή Δημητρίου Βεζανή (Σκουφά 34), του δικηγόρου Σάββα Λοϊζίδη (Μαυρομιχάλη 59), καθώς και στο δικηγορικό γραφείο του Αντωνίου Αυγίκου (Σατωβριάνδου 10). Η αλλαγή του τόπου των συνεδριών της Επιτροπής γινόταν, για να τηρείται η μυστικότητα της δράσης της.
Με τις αποφάσεις και ενέργειες της, η Επιτροπή συνέβαλε πολύ στην προετοιμασία του απελευθερωτικού Αγώνα. Οι συνεδρίες της γίνονταν υπό την προεδρία του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, τον οποίο αντικαθιστούσε στην απουσία του ο Γεώργιος Στράτος, πρώην Υπουργός Στρατιωτικών. Μερικά από τα θέματα, που απασχόλησαν την Επιτροπή, ήταν η αποστολή όπλων στην Κύπρο, ο καθορισμός της μορφής του Αγώνα, η προπαγάνδα, η δραστηριοποίηση της Πανελληνίου Επιτροπής Αυτοδιαθέσεως Κύπρου.
Αρχηγός για τον ένοπλο Αγώνα στην Κύπρο ορίστηκε από την Επιτροπή ο Γεώργιος Γρίβας, που είχε πολλές γνώσεις και πείρα στα θέματα του πολέμου. Πολέμησε στη Μικρασιατική εκστρατεία του 1922 ως ανθυπολοχαγός. Στο έπος της Πίνδου του 1940-41 υπηρέτησε ως μέλος του Γραφείου Επιχειρήσεων του Γενικού Επιτελείου Στρατού. Στην περίοδο της Γερμανικής κατοχής (1941-1944) διετέλεσε αρχηγός της εθνικής αντιστασιακής Οργάνωσης Χ. Εκτός από τις σπουδές του στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων των Αθηνών, φοίτησε και στη Στρατιωτική Σχολή των Βερσαλλιών. Στη Σχολή Ευελπίδων δίδαξε ως καθηγητής τακτικής πολέμου.
Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και ο Γεώργιος Γρίβας, ως αρχηγοί του Αγώνα της ΕΟΚΑ, συνεργάζονταν στενά και αρμονικά και έπαιξαν τον κυριότερο ρόλο στην επιτυχία του. Ο Αρχιεπίσκοπος χρηματοδοτούσε τον Αγώνα τόσο στην προετοιμασία όσο και στη διεξαγωγή του.
Για το ρόλο που διαδραμάτισαν στον Αγώνα οι δυο αρχηγοί του γράφει ο Γιάννης Σπανός:
«Ο Εθνάρχης φλόγιζε τις ψυχές με τα πύρινα κηρύγματά του για την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα κι ο Αρχηγός της ΕΟΚΑ οδηγούσε τους αγωνιστές στη μάχη για τη μετουσίωση του προαιώνιου πόθου… Ο Αρχιεπίσκοπος κι ο Διγενής ύψωσαν τον απειροπόλεμο λαό από το θυσιαστήριο και την ανδρεία στον θρίαμβο και στην ανυπέρβλητη δόξα, που προκάλεσε το θαυμασμό του κόσμου. Ο κοινός όρκος για τον κοινό σκοπό συνένωσε τους δύο ηγέτες στο αρραγές μέτωπο της νίκης στα μεγάλα χρόνια του αγώνα της ΕΟΚΑ στην ανεπανάληπτη επική τετραετία της Κυπριακής Ιστορίας».
.
Επισκέψεις στην Κύπρο του συνταγματάρχη Γεωργίου Γρίβα το 1951 και το 1952
Ύστερα από αρκετή προεργασία που έγινε, με πρωτοβουλία κάποιων προσώπων, για τη διεξαγωγή ένοπλου απελευθερωτικού Αγώνα στην Κύπρο, σχηματίστηκε δωδεκαμελής Επιτροπή στην Αθήνα με πρόεδρο τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, που ήταν ταυτόχρονα και ο πολιτικός αρχηγός του Αγώνα. Την οριστική τους απόφαση τα δώδεκα μέλη της Επιτροπής επισφράγισαν με τον πιο κάτω όρκο στην Καινή Διαθήκη, που έδωσαν στις 7 Μαρτίου 1953 στο σπίτι του Γεράσιμου Κονιδάρη, καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, στην οδό Ασκληπιού 36Β (3ος όροφος):
«Ορκίζομαι εις το όνομα της Αγίας και Ομοουσίου και Αδιαιρέτου Τριάδος να φυλάξω, θυσιάζων και την ιδίαν μου ζωήν, υποφέρων και τα πλέον σκληρά βάσανα, μυστικόν παν ό,τι γνωρίζω και θέλω ακούσει διά την υπόθεσιν της Ενώσεως της Κύπρου. Θα υπακούω δε εις τας εκάστοτε διδομένας μοι διαταγάς».
Ακολουθούν οι υπογραφές των δώδεκα μελών της Επιτροπής:
Ο Κύπρου Μακάριος, Νικόλαος Παπαδόπουλος, Γεώργιος Στράτος, Γεράσιμος Κονιδάρης, Αντώνιος Αυγίκος, Σάββας Λοϊζίδης, Σωκράτης Λοϊζίδης, Γεώργιος Γρίβας, Ηλίας Τσατσόμοιρος, Δ. Σταυρόπουλος, Δημήτριος Βεζανής, Ηλίας Αλεξόπουλος.
Ο Γεράσιμος Κονιδάρης σχετικά με τον πιο πάνω όρκο γράφει:
«Την Καινήν Διαθήκην έθεσα επί της τραπέζης, μεθ’ ο ηγέρθημεν πάντες διά να δώσωμεν τον όρκον, συνταγέντα κατά τα πρότυπα του μεγάλου αγώνος, κατά τρόπον δηλαδή ουχί απολύτως σαφή. Και ο μεν Αρχιεπίσκοπος Μακάριος έθεσε την χείρα επί του στήθους, ημείς δε επί του Ιερού Ευαγγελίου. Και τον μεν όρκον ανεγίνωσκεν η A.M. ο Αρχιεπίσκοπος, ημείς δε τον επανελαμβάνομεν φράσιν προς φράσιν, εν βαθύτατη συγκινήσει».
Το κείμενο του όρκου με τις υπογραφές και η Καινή Διαθήκη που χρησιμοποιήθηκε βρίσκονται σήμερα στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο της Ελλάδας. Το τραπέζι, στο οποίο τοποθετήθηκε η Καινή Διαθήκη, δωρήθηκε στο Μουσείο Αγώνος της Κύπρου.
Η Επιτροπή των Αθηνών συνεδρίασε αρκετές φορές στα σπίτια μελών της, του καθηγητή Γεράσιμου Κονιδάρη (Ασκληπιού 36Β), του καθηγητή Δημητρίου Βεζανή (Σκουφά 34), του δικηγόρου Σάββα Λοϊζίδη (Μαυρομιχάλη 59), καθώς και στο δικηγορικό γραφείο του Αντωνίου Αυγίκου (Σατωβριάνδου 10). Η αλλαγή του τόπου των συνεδριών της Επιτροπής γινόταν, για να τηρείται η μυστικότητα της δράσης της.
Με τις αποφάσεις και ενέργειες της, η Επιτροπή συνέβαλε πολύ στην προετοιμασία του απελευθερωτικού Αγώνα. Οι συνεδρίες της γίνονταν υπό την προεδρία του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου, τον οποίο αντικαθιστούσε στην απουσία του ο Γεώργιος Στράτος, πρώην Υπουργός Στρατιωτικών. Μερικά από τα θέματα, που απασχόλησαν την Επιτροπή, ήταν η αποστολή όπλων στην Κύπρο, ο καθορισμός της μορφής του Αγώνα, η προπαγάνδα, η δραστηριοποίηση της Πανελληνίου Επιτροπής Αυτοδιαθέσεως Κύπρου.
Αρχηγός για τον ένοπλο Αγώνα στην Κύπρο ορίστηκε από την Επιτροπή ο Γεώργιος Γρίβας, που είχε πολλές γνώσεις και πείρα στα θέματα του πολέμου. Πολέμησε στη Μικρασιατική εκστρατεία του 1922 ως ανθυπολοχαγός. Στο έπος της Πίνδου του 1940-41 υπηρέτησε ως μέλος του Γραφείου Επιχειρήσεων του Γενικού Επιτελείου Στρατού. Στην περίοδο της Γερμανικής κατοχής (1941-1944) διετέλεσε αρχηγός της εθνικής αντιστασιακής Οργάνωσης Χ. Εκτός από τις σπουδές του στη Στρατιωτική Σχολή Ευελπίδων των Αθηνών, φοίτησε και στη Στρατιωτική Σχολή των Βερσαλλιών. Στη Σχολή Ευελπίδων δίδαξε ως καθηγητής τακτικής πολέμου.
Ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και ο Γεώργιος Γρίβας, ως αρχηγοί του Αγώνα της ΕΟΚΑ, συνεργάζονταν στενά και αρμονικά και έπαιξαν τον κυριότερο ρόλο στην επιτυχία του. Ο Αρχιεπίσκοπος χρηματοδοτούσε τον Αγώνα τόσο στην προετοιμασία όσο και στη διεξαγωγή του.
Για το ρόλο που διαδραμάτισαν στον Αγώνα οι δυο αρχηγοί του γράφει ο Γιάννης Σπανός:
«Ο Εθνάρχης φλόγιζε τις ψυχές με τα πύρινα κηρύγματά του για την ένωση της Κύπρου με την Ελλάδα κι ο Αρχηγός της ΕΟΚΑ οδηγούσε τους αγωνιστές στη μάχη για τη μετουσίωση του προαιώνιου πόθου… Ο Αρχιεπίσκοπος κι ο Διγενής ύψωσαν τον απειροπόλεμο λαό από το θυσιαστήριο και την ανδρεία στον θρίαμβο και στην ανυπέρβλητη δόξα, που προκάλεσε το θαυμασμό του κόσμου. Ο κοινός όρκος για τον κοινό σκοπό συνένωσε τους δύο ηγέτες στο αρραγές μέτωπο της νίκης στα μεγάλα χρόνια του αγώνα της ΕΟΚΑ στην ανεπανάληπτη επική τετραετία της Κυπριακής Ιστορίας».
.
Επισκέψεις στην Κύπρο του συνταγματάρχη Γεωργίου Γρίβα το 1951 και το 1952
.
Τη σκέψη του Γεωργίου Γρίβα απασχολούσε
πολύ η δυνατότητα επιτυχίας ενός επαναστατικού κινήματος στην Κύπρο,
κυρίως μετά τη διεξαγωγή του δημοψηφίσματος του 1950. Για να σχηματίσει
προσωπική αντίληψη του ζητήματος, επισκέφθηκε την Κύπρο τον Ιούλιο του
1951. Οι δυσκολίες που προβάλλονταν ήταν μεγάλες. Οι κυριότερες ήταν οι
εξής:
1. Έπρεπε να εξασφαλίσει όπλα και άλλο πολεμικό υλικό, γιατί δεν υπήρχε τίποτε απ’ αυτά στην Κύπρο. Μπορούσαν να εξασφαλιστούν από την Ελλάδα, αλλά η μεταφορά τους στην Κύπρο αποτελούσε σοβαρό πρόβλημα.
2. Έπρεπε να στρατολογηθούν νέοι και να εκπαιδευθούν στη χρήση των όπλων και στη διεξαγωγή ανταρτοπόλεμου. Αλλά οι Κύπριοι ήταν απειροπόλεμοι και ανέτοιμοι στη χρήση Βίας σε απελευθερωτικό αγώνα. Αυτό εγκυμονούσε πολλούς προσωπικούς κινδύνους και δημιουργούσε αμφιβολίες για την επιτυχία του Αγώνα.
3. Η Κύπρος ήταν ένα μικρό νησί και το έδαφος του είχε περιορισμένες δυνατότητες για τη διεξαγωγή ανταρτοπόλεμου.
Για τους πιο πάνω λόγους, οι Άγγλοι πίστευαν ότι ήταν αδύνατη η διεξαγωγή ανταρτοπόλεμου στην Κύπρο. Ο Γεώργιος Γρίβας όμως ήταν άνθρωπος με πολύ ισχυρή θέληση, αποφασισμένος να υπερνικήσει όλες τις δυσκολίες. Από την πρώτη του επίσκεψη στην Κύπρο το 1951 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπήρχαν δυνατότητες διεξαγωγής ανταρτοπόλεμου. Επέστρεψε στην Αθήνα, μελέτησε καλύτερα το θέμα και ετοίμασε γενικό σχέδιο για ένοπλο αγώνα, με βάση τις προσωπικές του εμπειρίες.
Τον Οκτώβριο του 1952, ήρθε για δεύτερη φορά στην Κύπρο, όπου παρέμεινε σχεδόν πέντε μήνες (3 Οκτωβρίου 1952-25 Φεβρουαρίου 1953)• Η επίσκεψη του αυτή απέβλεπε στο να διαπιστώσει τη δυνατότητα εφαρμογής του σχεδίου του. Τότε φρόντισε να δημιουργηθούν οι πρώτοι μαχητικοί πυρήνες για ανάληψη επαναστατικής δράσης και για παραλαβή και απόκρυψη πολεμικού υλικού.
.
.
ΠΗΓΗ: Το έργο του κυρίου Ανδρέα Βαρνάβα « ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ ΤΗΣ ΕΟΚΑ 1955-1959», έκδοση Λευκωσία 2002.
1. Έπρεπε να εξασφαλίσει όπλα και άλλο πολεμικό υλικό, γιατί δεν υπήρχε τίποτε απ’ αυτά στην Κύπρο. Μπορούσαν να εξασφαλιστούν από την Ελλάδα, αλλά η μεταφορά τους στην Κύπρο αποτελούσε σοβαρό πρόβλημα.
2. Έπρεπε να στρατολογηθούν νέοι και να εκπαιδευθούν στη χρήση των όπλων και στη διεξαγωγή ανταρτοπόλεμου. Αλλά οι Κύπριοι ήταν απειροπόλεμοι και ανέτοιμοι στη χρήση Βίας σε απελευθερωτικό αγώνα. Αυτό εγκυμονούσε πολλούς προσωπικούς κινδύνους και δημιουργούσε αμφιβολίες για την επιτυχία του Αγώνα.
3. Η Κύπρος ήταν ένα μικρό νησί και το έδαφος του είχε περιορισμένες δυνατότητες για τη διεξαγωγή ανταρτοπόλεμου.
Για τους πιο πάνω λόγους, οι Άγγλοι πίστευαν ότι ήταν αδύνατη η διεξαγωγή ανταρτοπόλεμου στην Κύπρο. Ο Γεώργιος Γρίβας όμως ήταν άνθρωπος με πολύ ισχυρή θέληση, αποφασισμένος να υπερνικήσει όλες τις δυσκολίες. Από την πρώτη του επίσκεψη στην Κύπρο το 1951 κατέληξε στο συμπέρασμα ότι υπήρχαν δυνατότητες διεξαγωγής ανταρτοπόλεμου. Επέστρεψε στην Αθήνα, μελέτησε καλύτερα το θέμα και ετοίμασε γενικό σχέδιο για ένοπλο αγώνα, με βάση τις προσωπικές του εμπειρίες.
Τον Οκτώβριο του 1952, ήρθε για δεύτερη φορά στην Κύπρο, όπου παρέμεινε σχεδόν πέντε μήνες (3 Οκτωβρίου 1952-25 Φεβρουαρίου 1953)• Η επίσκεψη του αυτή απέβλεπε στο να διαπιστώσει τη δυνατότητα εφαρμογής του σχεδίου του. Τότε φρόντισε να δημιουργηθούν οι πρώτοι μαχητικοί πυρήνες για ανάληψη επαναστατικής δράσης και για παραλαβή και απόκρυψη πολεμικού υλικού.
.
.
ΠΗΓΗ: Το έργο του κυρίου Ανδρέα Βαρνάβα « ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΤΙΚΟΥ ΑΓΩΝΑ ΤΗΣ ΕΟΚΑ 1955-1959», έκδοση Λευκωσία 2002.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου