Η. Κονοφάγος, Ν. Λυγερός, Α. Φώσκολος
Είναι γνωστό πλέον ότι η Νοτιοανατολική Μεσόγειος αναμένεται στο μέλλον να διαδραματίσει ένα σημαντικότατο ρόλο στην ασφάλεια του εφοδιασμού των υδρογονανθράκων των κρατών όλης της περιοχής αλλά βέβαια και της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το τελευταίο διάστημα σειρά δημοσιεύσεων αλλά και ανακοινώσεων στον διεθνή τύπο επικεντρώθηκαν ιδιαίτερα τόσο σε αναμενόμενα αποθέματα υδρογονανθράκων στην ελληνική ΑΟΖ και ειδικά στην περιοχή της υπεράκτιας Νότιας Κρήτης όσο και σε αναμενόμενα έσοδα του Κράτους από τυχόν μελλοντική εκμετάλλευση των αποθεμάτων αυτών. Είναι γνωστό εξάλλου ότι τα διαθέσιμα επίσημα επιστημονικά στοιχεία της εν λόγω περιοχής είναι πολύ λίγα, ενώ αντίθετα οι ανεπίσημες σεισμικές καταγραφές που υπάρχουν διαθέσιμες στην διεθνή αγορά είναι άφθονες. Η απόκτηση τους είναι εξαιρετικά δαπανηρή και είναι σε γνώση μόνο ενός μικρού αριθμού πετρελαϊκών εταιρειών ειδικών σε θέματα έρευνας και εξόρυξης. Έλληνες επιστήμονες μαζί με τον A. Bruneton λαμβάνοντας υπ’ όψη δημοσιευμένα ήδη επιστημονικά δεδομένα και με την βοήθεια του Κέντρου Γεωλογικών Mελετών του Καναδά αλλά και με την βοήθεια στατιστικών δεδομένων του Γαλλικού Ινστιτούτου Πετρελαίων προχώρησαν σε κατ’ αναλογίαν εκτιμήσεις πιθανών αποθεμάτων Φυσικού Αερίου και Πετρελαίου της υπεράκτιας Νότιας Κρήτης. Οι εκτιμήσεις αυτές στηρίχθηκαν σε γεωλογικές ομοιότητες που παρουσιάζει η περιοχή Νότια της Κρήτης όπου έχουμε σύγκλιση τεκτονικών πλακών με αντίστοιχες ανά τον κόσμο περιοχές με παρόμοια γεωλογική ιστορία. Τέτοιες περιοχές που παρουσιάζουν σημαντικές γεωλογικές αναλογίες με την υπεράκτια Νότια Κρήτη βρίσκονται στην Καραϊβική (Νήσοι Barbados, Trinidad και Tobago), στην υπεράκτια Βόρεια Αυστραλία (Νήσος Τimor και Nήσοι Salomon) και βέβαια στον Κόλπο της Βεγγάλης (Νήσοι Andaman και Nicobar). Ορισμένες από τις παραπάνω περιοχές έχουν στο παρελθόν τύχει αξιολόγησης των αναμενόμενων των αποθεμάτων των υδρογονανθράκων τόσο από εταιρείες όσο και από Ινστιτούτα πετρελαίου. Τα δεδομένα των περιοχών αυτών επέτρεψαν μία κατ’ αναλογία στατιστική εκτίμηση των πιθανών αποθεμάτων Νότια της Κρήτης. Οι εκτιμήσεις αυτές ικανοποιούν τόσο τους πολύ αισιόδοξους όσο και τους εξαιρετικά απαισιόδοξους αναλυτές ανάλογα με το βαθμό αβεβαιότητας που προκύπτει από τους αναλογιστικούς υπολογισμούς των αποθεμάτων. Επί της ουσίας οι πρώτες εκτιμήσεις δείχνουν ότι με πιθανότητα μόλις 0,5% είναι δυνατόν η υπεράκτια περιοχή της Νότιας Κρήτης να μην έχει σχεδόν τίποτα ή πιο συγκεκριμένα μόλις 1 Δις βαρέλια ισοδυνάμου πετρελαίου. Αυτό όμως παράλληλα δείχνει ότι η πιθανότητα ύπαρξης αποθεμάτων μεγαλύτερο από 1 Δις βαρέλια (ή ~160 Δις m3 φυσικού αερίου) είναι 99,5%. Αντίθετα η πιθανότητα να υπάρχουν περισσότερα από 20 Δις βαρέλια είναι 50%, πιθανότητα, η οποία μπορεί να θεωρηθεί εξαιρετικά υψηλή. Αναλυτικότερα μπορούμε να πούμε ότι οι πρώτες κατ’ αναλογίαν εκτιμήσεις των αποθεμάτων υδρογονανθράκων που μπορούν να αναμένονται μέσα στα 100.000 km2 της ελληνικής ΑΟΖ στην περιοχή της υπεράκτιας Νότιας Κρήτης μη συμπεριλαμβανομένης της λεκάνης του Ηροδότου, είναι:
Πιστεύουμε ότι τα παραπάνω αποτελέσματα πρέπει να ενδιαφερθούμε να γίνουν κατανοητά από το ευρύ κοινό, εξηγώντας ότι στην διεθνή αγορά το Φυσικό Αέριο και το Πετρέλαιο δεν ταυτίζονται μόνο με την επιστήμη και την τεχνολογία αλλά επίσης και με παίγνια όπου υπάρχει τυχαιότητα. Να υπενθυμίσουμε ότι σε παγκόσμιο επίπεδο η μέση πιθανότητα ανακάλυψης κοιτάσματος υδρογονανθράκων είναι μόλις 10%. Άρα τίποτε δεν είναι δεδομένο πριν ολοκληρωθεί η έρευνα με αντίστοιχες γεωτρήσεις αξιολόγησης των αποθεμάτων. Οι εκτιμήσεις πιθανών συγκεντρώσεων Φυσικού Αερίου στην υπεράκτια Νότια Κρήτη δείχνουν ότι η ύπαρξη κοιτασμάτων στην περιοχή αυτή εμφανίζεται να είναι εξαιρετικά πιθανή, αλλά λόγω έλλειψης ικανού αριθμού δημοσιευμένων επιστημονικών στοιχείων δεν κατέστη δυνατόν να εκτιμηθεί η ακριβής πιθανότητα ανακάλυψης κοιτάσματος. Αυτή την στιγμή όλες οι δυνατότητες είναι ανοικτές στην περιοχή αυτή. Να σημειώσουμε ότι στη Κύπρο η πιθανότητα ανακάλυψης κοιτάσματος το 1998 ήταν μόλις 2%-3% και σήμερα -πριν την ανακάλυψη του κοιτάσματος Αφροδίτη (~200 Δις m3 αναμενόμενα αποθέματα)- είχε φτάσει στο εντυπωσιακό επίπεδο του 70%. Ελπίζουμε ότι στην ελληνική ΑΟΖ στην περιοχή της υπεράκτιας Νότιας θα σταθούμε τελικά στο μέλλον αρκετά τυχεροί, ώστε αντί για 1 Δις ελάχιστα βαρέλια ισοδυνάμου πετρελαίου (ελάχιστα αναμενόμενα) να ανακαλύψουμε τελικά τουλάχιστον τον αναμενόμενο μέσο όρο δηλαδή ~20 Δις ισοδύναμα βαρέλια (~3,2 Τρις m3 Φυσικού αερίου). Δυστυχώς τα δημοσιεύματα αυτά δεν συνοδεύτηκαν από εκτιμήσεις πιθανοτήτων ουσιαστικής ύπαρξης των αποθεμάτων αυτών. Είναι γνωστό ότι από επιστημονική άποψη η Έρευνα του πετρελαίου συνδέεται πάντα από αβεβαιότητα ύπαρξης στο υπέδαφος συγκεντρώσεων υδρογονανθράκων. Πιο συγκεκριμένα συγκριτικές αναλογικές εκτιμήσεις αποθεμάτων της υπεράκτιας Νότιας Κρήτης οι οποίες οδήγησαν σε πιθανά ύψη αποθεμάτων υδρογονανθράκων που είναι δυνατόν να κυμαίνονται από 10 Δις βαρέλια ισοδυνάμου πετρελαίου (boe, Φυσικό Αέριο και Πετρέλαιο) έως και 34 Δις βαρέλια ισοδυνάμου πετρελαίου.
