Έργον ουδέν όνειδος-----
Από την στιγμή που ο άνθρωπος υποχρεώθηκε να μείνει σε έναν τόπο μόνιμα και να καλλιεργεί την γη για να ζήσει, οδηγήθηκε στην σκέψη ότι για να πλουτίσει περισσότερο αρκούσε να μεταβάλει τους συνανθρώπους του σε δούλους, για να του καλλιεργούν την γη και να περιποιούνται τα κοπάδια του. -- Στη κοινωνική αυτή μετατροπή, που ιστορικά είναι γνωστή ως εποχή δουλείας, πολύ συνέβαλε ο πόλεμος. Ο πόλεμος μετέτρεψε τον ηττημένο άνθρωπο σε δούλο (ουαί τοις ηττημένοις) και το δίκαιο του ισχυροτέρου το έκανε αποδεκτό στην συνείδηση των ανθρώπων. --- Έκτοτε εμφανίζεται το κοινωνικό φαινόμενο της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο, και ανθεί μέχρι σήμερα με ποικίλες μορφές.
Αυτός που διέθετε μεγάλες εκτάσεις γης και πολλά ζώα, είχε στην δούλεψή του έναν μεγάλο αριθμό δούλων, ανάλογα με την περιουσία του και τις ανάγκες του οίκου του. Αν όμως το βιος του δεν ήταν πολύ μεγάλο, ο γεωργός έπρεπε να εργάζεται ο ίδιος στην γη του με την βοήθεια των μελών της οικογένειάς του ή ευκαιριακούς εργάτες γης, τους θήτες. Έτσι, εκτός από δούλους η κάθε κοινωνία διέθετε και εργαζόμενους. Αυτοί ήσαν κυρίως γεωργοί και ποιμένες, άνθρωποι ελεύθεροι αλλά και υποχρεωμένοι να μεριμνούν προσωπικά για την επιβίωση τη δική τους και της οικογένειάς τους.
Όσο οι κοινωνίες εξελίσσονταν, πολλαπλασιάζονταν και οι απασχολήσεις εργατών και δούλων. Έτσι οδηγήθηκαν οι οικονομίες των λαών στο φαινόμενο του καταμερισμού της εργασίας. Αυτό σημαίνει ότι παράλληλα με τον ποιμένα και τον γεωργό δημιουργήθηκαν και άλλα επαγγέλματα, κατάλληλα να καλύψουν ανάγκες της εποχής.
Ποια ήταν αυτά τα επαγγέλματα;
Ο Αριστοφάνης στις Όρνιθες, στ. 493 – 497 μας δίνει μια ιδέα. “…τα χαράματα, μόλις λαλήσει ο πετεινός, όλοι αμέσως ξυπνούν στις δουλειές τους να πάνε, ο χαλκιάς, ο αλευράς, ο ταμπάκης, κι όσοι φτιάνουν ασπίδες ή λύρες. Μαζί, κανατάς, παπουτσής και λουτράρης”. Εκτός από αυτά τα επιτηδεύματα υπήρχαν ακόμη: ιερείς, διδάσκαλοι (παιδαγωγοί, γραμματιστές, κιθαριστές), έμποροι, καραβοκύρηδες, ναυτικοί, ερέτες (κωπηλάτες), ψαράδες, πωλητές, έμποροι, λατόμοι, μεταλλωρύχοι, σιδηρουργοί, αγγειοπλάστες, ηθοποιοί, τραγουδιστές, διασκεδαστές, ιατροί. Στα επαγγέλματα πρέπει να προσθέσουμε ακόμη το επάγγελμα του δουλεμπόρου, καθώς και του πειρατή, γνωστά ήδη από την ομηρική αρχαιότητα.
Με το πέρασμα των αιώνων και ανάλογα με τις ανάγκες των κοινωνιών αναπτύχθηκαν και άλλα επαγγέλματα, όπως: γανωματής, καλαθοποιός, καρεκλάς, μυλωνάς, ντενεκετζής, πεταλωτής, σαγματοποιός, ζωέμπορος, υφαντής, υφάντρια. Ακόμη, κάποιοι από αυτούς είχαν βιοτεχνίες οικογενειακού επιπέδου, δηλαδή οικοτεχνίες στις οποίες απασχολούνταν τα μέλη της ίδιας διευρυμένης οικογένειας. Όσοι όμως είχαν μεγαλύτερες οικονομικές μονάδες διέθεταν και δούλους στις επιχειρήσεις τους για περισσότερη παραγωγή.
Και εργάζονταν και ελεύθεροι και δούλοι.
Αλλά, άλλο το δίκαιο το εργατικό για τους ελεύθερους και άλλο των δούλων.
Οι εργαζόμενοι δεν ήσαν δούλοι. Ήσαν ελεύθεροι και ως τέτοιοι μπορούσαν να διαθέσουν τον εαυτό τους όπως ήθελαν. Κατ’ αρχήν ήταν δική τους η απόφαση αν θα εργαστούν ή όχι, πόσες ώρες θα εργαστούν, ποιες δεξιότητες θα αποκτήσουν, πότε θα παραιτηθούν από μια ενασχόληση και να κάνουν κάτι άλλο, ποιο επάγγελμα θα ακολουθήσουν, πόση προσπάθεια θα αφιερώσουν στην εργασία. Καθεμία από αυτές τις αποφάσεις των ελεύθερων εργαζομένων ορίζεται από την επιθυμία επιλογής της καλύτερης διαθέσιμης απασχόλησης από μια ποικιλία επιλογών, για να επιτύχουν το καλύτερο γι αυτούς. Είναι στους κανόνες της επιβίωσης οι εργαζόμενοι πάντοτε να δρουν με τρόπο, ώστε να μεγιστοποιούν την ευημερία τους. Ο κάθε ελεύθερος εργαζόμενος, μέχρι τον 18ο αιώνα, επέλεγε κατά κανόνα να απασχοληθεί με κάποιο αντικείμενο, που και προσοδοφόρο οικονομικά να του είναι, αλλά και να ικανοποιεί την δημιουργική πτυχή του χαρακτήρα του. Έτσι, ο υποδηματοποιός για παράδειγμα, που έφτιαχνε υποδήματα, ανελάμβανε το έργο από το σχεδιασμό του και το ετοίμαζε ως την χρήση. Σε κάθε στάδιο της ετοιμασίας του παπουτσιού, έβλεπε τον εαυτό του και όταν το ολοκλήρωνε, το έργο του λειτουργούσε ως καθρέπτης της προσωπικότητάς του. Έφερε την υπογραφή του, έστω και αν αυτή δεν φαινόταν πουθενά. Ήταν συνυφασμένη με το δημιούργημά του. Ως τον 18ο αιώνα ο εργαζόμενος μπορεί σε πολλές περιπτώσεις να είναι και δημιουργός του αντικειμένου της ενασχόλησής του.
Ο 18ος αιώνας όμως είναι καθοριστικός για την ανθρωπότητα. Σηματοδοτεί μια μεγάλη αλλαγή, μια επαναστατική αλλαγή στο άπαν σύμπαν. Πρόκειται για την βιομηχανική επανάσταση, που έκανε τους ανθρώπους άνω κάτω και είναι η τρίτη κατά σειράν στην ιστορία της ανθρωπότητας. Από τον 18ο αιώνα και μετά η μηχανή αντικατέστησε σταδιακά το ανθρώπινο χέρι. Έτσι ο αφέντης πλέον έπαψε να είναι ο άνθρωπος. Κυριάρχησε στις εργασιακές σχέσεις η μηχανή. Σε αυτόν το κύριο πρέπει στο εξής να δουλεύει, όχι να εργάζεται, να δουλεύει ο εργαζόμενος.
Συμπέρασμα: Έργον ουδέν όνειδος, η μηχανή το όνειδος.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου