Η απαραίτητη καινοτομία για την Ελλάδα
Από την ύπαρξή μας ως Ελληνισμός, δεν ήμασταν ποτέ της ποσότητας. Δεν είναι ο φυσικός μας χώρος κι όσοι προσπαθούν να προωθήσουν την ιδέα της ποσότητας απλώς δεν σκέφτονται τις διαστάσεις που έχει μία χώρα σαν την Αμερική, την Κίνα ή την Ρωσία. Γι’ αυτό ο Ελληνισμός ήταν πάντα στον τομέα της ποιότητας, όπου η νοημοσύνη είναι απαραίτητη για να λύσει τεχνικά προβλήματα μ’ έναν πρωτοποριακό τρόπο. Βέβαια μερικοί θα πουν ότι μόλις γίνεται αυτό μετά οι άλλοι αντιγράφουν και έχουν τα μεγαλύτερα έσοδα. Πρώτον ξεχνούν ότι είναι η αλήθεια, και κατά συνέπεια το ξέρουμε, δεύτερο η μίμηση είναι η έκφραση του θαυμασμού. Επιπλέον ο Ελληνισμός ήταν πάντα της προσφοράς για την Ανθρωπότητα, άρα τόσο το καλύτερο αν άλλοι τον αντιγράφουν. Η ουσία είναι το θέμα της καινοτομίας στον τομέα της ποιότητας γιατί έτσι και μόνο έτσι δημιουργείται η διαφορά που κάνει τη διαφορά. Για τον Ελληνισμό, η καινοτομία είναι φυσιολογική και όχι σπάνια. Γιατί το σπάνιο δεν είναι σπάνιο για το σπάνιο. Μόνο που όταν μιλούμε για καινοτομία δεν αναφερόμαστε στις ευρεσιτεχνίες και τις λεγόμενες πατέντες. Η καινοτομία δεν είναι επίδειξη και μόνο. Είναι ικανή να προκαλέσει μία αλλαγή φάσης και τα πράγματα και η θεώρησή τους να είναι εντελώς διαφορετικά μετά την ύπαρξή τους. Στην καινοτομία το μόνο που είναι απαραίτητο είναι η νοημοσύνη. Όλα τα άλλα είναι τεχνικά εξαρτήματα. Έτσι όταν βλέπουμε νέους που λένε ότι δεν υπάρχει μέλλον στην πατρίδα μας, είναι απλώς επειδή δεν σκέφτονται, αλλά εξετάζουν τον κόσμο αποκλειστικά μ’ έναν τρόπο κοινωνικό. Ενώ ο μόνος τρόπος για να μην υπάρξει μέλλον, είναι να μην υπάρχει νοημοσύνη. Ακόμα κι αν μελετήσουμε τις επιστημονικές ανακαλύψεις, θα δούμε ότι σχεδόν όλες οφείλονται αποκλειστικά στο θέμα της νοημοσύνης που έχει συνδυάσει τη δυναμική της με τη μνήμη της σκέψης. Ο Ελληνισμός δίχως να το έχουν καταλάβει πολλοί από τους δικούς μας είναι, θέλουμε δεν θέλουμε, μία ζώνη καινοτομίας. Μόνο που αυτή δεν είναι του χώρου αλλά του χρόνου. Έτσι αν το συνειδητοποιήσουμε όλοι τότε η ευρηματικότητα και η πολυμηχανία θα μας φανούν φυσιολογικές στο πλαίσιο αυτό της καινοτομίας. Διότι όταν ένας τόσο μικρός λαός είναι ικανός να προσφέρει διαχρονικά τόσα πολλά στην Ανθρωπότητα δεν μπορεί να μην είναι καινοτόμος.
Νοημοσύνη και Καινοτομία
Πολλοί μπερδεύουν ασύστολα την έννοια της νοημοσύνης με αυτή της διαίσθησης. Και βέβαια είναι οι ίδιοι που ταυτίζουν την πατέντα με την καινοτομία. Μάλιστα σε πιο τεχνικό επίπεδο υπάρχει και η ανάμειξη της ανακάλυψης με την απλή δημοσίευση. Με αυτήν την ισοπέδωση των εννοιών καταλήγουμε είτε στην υπερβολή είτε στην απαξίωση. Διότι όλοι έχουν την εντύπωση ότι κάνουν το ίδιο ενώ αγγίζουν μόνο μία από αυτές τις έννοιες. Σε επιστημονικό επίπεδο είμαστε πάντα υποχρεωμένοι να δικαιολογήσουμε τη διαφορά για να γίνει κατανοητό το επίτευγμα. Διότι μια καινοτομία σαν αυτές του Tesla δεν είναι μόνο μία πατέντα. Διότι μία νοημοσύνη σαν αυτή του Einstein δεν είναι απλώς διαίσθηση. Και μία ανακάλυψη σαν αυτή του Galois δεν είναι μόνο και μόνο μία δημοσίευση. Επίσης σε αυτό το πλαίσιο εμπλέκεται και το θέμα της εφευρετικότητας που δεν είναι απλή δημιουργικότητα. Γι’ αυτό το λόγο εξετάζουμε συγκεκριμένα τον συνδυασμό της νοημοσύνης με την καινοτομία. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι σημαντικό μεθοδολογικά να εντοπίσουμε την αξία της απαγωγής σε σχέση με την επαγωγή και την συνεπαγωγή. Το πρωτοποριακό σκέλος της απαγωγής που της δίνει και τον ριζοσπαστικό της χαρακτήρα, είναι η επικινδυνότητα του συμπεράσματος αφού βασίζεται αναπόφευκτα σε πολύ λιγότερα στοιχεία. Κατά συνέπεια χρειάζεται μια διαχείριση κρίσης με την θετική και αποτελεσματική της έννοια. Σε αυτό το πεδίο η νοημοσύνη είναι απαραίτητη για την επίλυση αλλά και για την προσέγγιση. Αυτό δεν σημαίνει ότι είναι απαραίτητα του ίδιου τύπου όπως το βλέπουμε στο παράδειγμα του Hardy και του Ramanujan. Αλλά χρειάζεται γνώσεις για να περάσει το στάδιο της καινοτομίας, η οποία θα έχει εφαρμογές. Διότι και αυτές είναι σημαντικές αφού αλλιώς μπορεί να εκφυλιστεί η διαδικασία και να καταλήξουμε απλώς σε μια πατέντα. Όσοι πιστεύουν ότι αυτό το κριτήριο δεν είναι απαραίτητο, μπορούν να εξετάσουν την ιστορία και την καταγραφή αυτών των ιδεών που άλλαξαν τη θεώρηση του κόσμου. Έτσι η νοημοσύνη και η καινοτομία, μπορούν να παρουσιαστούν ως ένα συνδυασμό που παράγει έργο κι όχι μόνο σκέψη. Δεν είναι φιλοσοφία αλλά πράξη.
Η καινοτομία του Αρχιμήδη
Όποιος θεωρεί ότι ο Αρχιμήδης ήταν απλώς ένας μαθηματικός, δεν γνωρίζει μαθηματικά και δεν ξέρει για παραγωγή έργου. Το πνεύμα του Αρχιμήδη που ανακαλύπτουμε όταν μελετάμε τα Άπαντά του, δεν έχει καμιά σχέση με μία απλή και διαδικαστική μαθηματική σκέψη. Δεν αναζητά μόνο την επίλυση ενός προβλήματος. Είναι ικανός να σκεφτεί για πρώτη φορά το πρόβλημα και να δημιουργήσει τη λύση πριν γίνει η επινόηση του από τους μαθηματικούς και όχι μόνο της εποχής του. Ακόμα και μερικές από τις τεχνικές του ενώ είναι σωστές και κατανοητές εκ των υστέρων, παραμένουν με στοιχεία για τα οποία δεν ξέρουμε με σιγουριά πώς τα ανακάλυψε. Ένα απλό παράδειγμα είναι το εξής. Στην διαδικασία της προσέγγισης του αριθμού π, χρησιμοποιεί δύο ανισότητες για την ρίζα του 3, τις οποίες δεν εξηγεί. Κι αν έχουμε βρει υπολογισμούς που θα μπορούσε να είχε εκτελέσει εκείνη την εποχή, δεν μπορούμε να αποδείξουμε ότι είναι οι ίδιοι. Επίσης για το θέμα του τετραγωνισμού του κύκλου ο Αρχιμήδης δεν έκανε ποτέ το λάθος να θεωρήσει ότι τον έλυσε. Στην πραγματικότητα μάλιστα κατάφερε να αποδείξει μία αντιστοιχία πολυπλοκότητας, πράξη που είναι κυρίαρχη στην τωρινή θεωρία της πολυπλοκότητας. Όμως η καινοτομία του Αρχιμήδη είναι ακόμη πιο εμφανή στον τομέα της ογκομετρίας στη γεωμετρία. Η προσέγγιση του είναι τόσο ριζοσπαστική που μοιάζει με τον απειροστικό λογισμό ενώ αυτός θα εμφανιστεί μόνο πολλούς αιώνες μετά. Έτσι το παράδειγμα του υπολογισμού της σφαίρας σε σχέση με τον κύλινδρο όσον αφορά στον όγκο είναι χαρακτηριστικό. Διότι είναι ικανός να δει διαφορετικά τις τρεις διαστάσεις σε σχέση με την κλασική προσέγγιση των μαθηματικών της εποχής του. Μάλιστα η σκέψη του έχει περισσότερο το στίγμα του πολυμαθή παρά του μαθηματικού και γι’ αυτό το λόγο κατάφερε ν’ ανακαλύψει τόσο ουσιαστικές έννοιες και άφησε πίσω τους άλλους για αιώνες. Η καινοτομία του Αρχιμήδη είναι πρώτα από όλα το αποτέλεσμα της ιδιοφυΐας του που δεν είχε βέβαια μαθηματικά όρια αλλά ήταν ικανή να κατανοήσει τον κόσμο και να επινοήσει μια νοόσφαιρα τόσο αποτελεσματική που άφησε το στίγμα της στην Ανθρωπότητα. Και μάλλον είναι αυτός ο λόγος που ο Leonardo da Vinci τον θεωρούσε ως μοντέλο του.
Γεωμετρική καινοτομία
Στον τομέα της κατάλυσης ένα από τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε, προέρχεται από τη φθορά των στοιχείων που ενσωματώνουμε στους μεγάλους βιομηχανικούς αντιδραστήρες. Υπάρχουν τουλάχιστον δύο μεγάλες τάσεις. Η μία χρησιμοποιεί ένα μονολιθικό στοιχείο που είναι εξολοκλήρου καταλύτης. Ενώ η άλλη βάζει στοιχεία ουδέτερα που έχουν μόνο μια επικάλυψη που δρα καταλυτικά. Σε αυτό το πλαίσιο, έχουμε εκμεταλλευτεί διάφορες γεωμετρίες από τις πιο κλασικές που είναι οι σφαίρες και οι κύλινδροι έως τις πιο μη συμβατικές που χρησιμοποιούν μεταλλικούς ή κεραμικούς αφρούς. Υπάρχουν πολλά αποτελέσματα με διάφορες αποτελεσματικότητες. Και σε αυτό το πλαίσιο ερευνούμε νέες δομές που βασίζονται σε άλλες ιδέες. Μια γενική ιδέα είναι η διάτρηση των στοιχείων έτσι ώστε να αξιοποιηθεί μια μεγαλύτερη επιφάνεια για να υπάρξει μεγαλύτερη απόδοση. Απλώς τα πράγματα δεν είναι απλά αφού οι διαφορετικές διαδικασίες δεν έχουν τα ίδια αποτελέσματα. Με άλλα λόγια δεν υπάρχει μια παγκόσμια συνταγή για την παραγωγή αυτών των πολύτιμων στοιχείων. Αυτή η δυσκολία είναι δομική διότι ο χώρος των παραμέτρων που θέλουμε να βελτιστοποιήσουμε είναι πολλών διαστάσεων και η θεωρία έχει ελλείψεις σε τέτοιου τύπου εφαρμογών στο επίπεδο της χημείας. Από τη βιομηχανική πλευρά, έχουμε μία άλλη δυσκολία. Τα πειράματα είναι ακριβά και κανένας δεν θέλει ν΄ αλλάξει τόσο συχνά στους ογκωδέστατους αντιδραστήρες. Κατά συνέπεια, η μοντελοποίηση σε μικρότερο μέγεθος είναι απαραίτητη. Ο τομέας εκμεταλλεύεται εύκολα εμπειρικές λύσεις όταν προσφέρουν ένα σχετικά καλό αποτέλεσμα και δεν αλλάζει εύκολα μεθοδολογία. Όταν προσπερνούμε αυτά τα τεχνικά εμπόδια μπορούμε να εξετάσουμε εντελώς διαφορετικά τα προβλήματα, στα οποία αναφερθήκαμε. Έτσι εισάγουμε τη μορφοκλασματική ανάλυση για τον σχεδιασμό άλλων δομών πιο πολύπλοκων αλλά και πιο ανθεκτικών για τα καταλυτικά στοιχεία. Με αυτόν τον τρόπο καταθέσαμε μια πατέντα που έχει ως στόχο να αποδείξει την καινοτομία της προσέγγισης σε ερευνητικό επίπεδο. Αλλά μόνο τώρα περάσαμε στο στάδιο της γεωμετρικής καινοτομίας σε μοντέλα για βιομηχανικές εφαρμογές.
Η καινοτομία των υπερδομών
Οι υπερδομές από τότε που ο Marty επινόησε τις υπερομάδες το 1934, και ο Vougiouklis τη γενίκευσή τους στη δεκαετία του ΄90 έχουν εξελιχθεί κι έχουν αποδείξει ότι αποτελούν ένα δυναμικό κλάδο των μαθηματικών. Επιπλέον με τη στρατηγική δράση του Corsini αλλά και τις πολλαπλές εφαρμογές του Santilli έχουμε πλέον μια πιστοποίηση της αξίας τους σε πολλούς τομείς των επιστημών. Τώρα το θέμα του σχετικά μικρού κύκλου των ειδικών των υπερδομών εξηγεί και την έλλειψη αναγνωσιμότητας από το ευρύτερο κοινό. Αν θεωρήσουμε ότι το τελευταίο κριτήριο είναι στίγμα επιτυχίας, τότε η θεωρία των υπερδομών δεν έχει περάσει σε αυτό το στάδιο. Μπορεί ο καινοτόμος χαρακτήρας της να αποτελεί εμπόδιο, διότι πρέπει να γίνει κατανοητός για να γίνει αποδεκτή. Επί του πρακτέου έχουμε αντιληφθεί ότι η γενίκευση της προσεταιριστικότητας είναι μία δομική και νοητική δυσκολία ακόμα και για μαθηματικούς. Και ο συνδυασμός με το μέγεθος των αντικειμένων που παράγονται ακόμα και στο στάδιο των Hv-ομάδων δημιουργεί άλλο ένα εμπόδιο για την αποδοχή τους. Αντιθέτως θεωρούμε ότι αυτό ακριβώς το πλήθος είναι το μεγαλύτερο ατού της θεωρίας των υπερδομών γιατί επιτρέπει την αξιοποίησή τους για την κατασκευή μαθηματικών μοντέλων που θα είναι το υπόβαθρο για την περιγραφή φαινομένων στη φυσική και στη χημεία αλλά σίγουρα και στη βιολογία. Το θέμα είναι να υπάρχουν ερευνητές ικανοί να αντιληφθούν ότι αυτές οι υπερδομές μπορεί να είναι οι μαθηματικές οντότητες που είναι απαραίτητες για τα μοντέλα τους. Έτσι εμφανίζεται ένα άλλο πρόβλημα που είναι η διασύνδεση μεταξύ καθαρών και εφαρμοσμένων μαθηματικών. Διότι η θεωρία υπερδομών ανήκει εκ φύσεως στα καθαρά μαθηματικά και όχι στα εφαρμοσμένα. Σε τεχνικό επίπεδο αυτό το εμπόδιο μπορεί να ξεπεραστεί όπως έγινε παραδείγματος χάριν με τον τανυστικό λογισμό όταν εφαρμόστηκε στη Γενική Θεωρία της Σχετικότητας. Δίχως όμως αυτό να σημαίνει ότι έγινε ευρύτερα γνωστή. Πρακτικά για να είμαστε συγκεκριμένοι η καινοτομία της θεωρίας υπερομάδων θα φανεί όταν εξηγηθεί πιο αποτελεσματικά σε μαθητές.
Αποτελεσματικό παράδειγμα καινοτομίας
Όσοι πιστεύουν ότι η πατρίδα μας είναι πολύ μικρή για να μπορέσει να είναι ένας χώρος όπου μπορεί ν’ αναπτυχθεί η καινοτομία, ας εξετάσουν και ξένα παραδείγματα καινοτομίας. Έτσι η μελέτη όχι μόνο του νορβηγικού μοντέλου αλλά των περιπτώσεων της Ολλανδίας και της Ελβετίας αποδεικνύουν ότι το μέγεθος μιας χώρας δεν αποτελεί κυρίαρχο στοιχείο για την αξιοποίηση της καινοτομίας. Βέβαια έχουμε συνηθίσει ν’ ακούμε μόνο και μόνο για τα μεγάλα παραδείγματα, όπως είναι οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Κίνα. Μόνο που η συνήθεια σκοτώνει τη σκέψη και μετά δεν υπάρχει εξέλιξη. Αν επιπλέον προσέξουμε τα παραδείγματα της Ιαπωνίας, της Κορέας και της Ταϊβάν που είναι και αυτά μικρά σε σχέση με τα προηγούμενα μπορούμε να αντιληφθούμε ότι υπάρχει μια πρακτική. Η καινοτομία βασίζεται πρώτα από όλα σε ιδέες, θεωρητικές αρχικά και στη συνέχεια με πρακτικές εφαρμογές. Δεν είναι λοιπόν προαπαιτούμενο το μέγεθος της χώρας. Η Ελλάδα μέσω της Ιστορίας μπορεί να αποδείξει ότι ξέρει τι σημαίνει καινοτομία. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα σε διάφορους τομείς: στρατηγική, μαθηματικά ακόμα και ιατρική π.χ. με το τεστ Παπ. Επίσης με το Βυζάντιο, βλέπουμε ότι ξέρει να διατηρεί μια ισχύ και σε βάθος χρόνου. Ο Ελληνικός λαός είναι ευρηματικός και πάντα αναζητά την ελευθερία. Έτσι ο τομέας της ναυτιλίας όπου κατέχουμε την πρώτη θέση σε παγκόσμιο επίπεδο με τον εμπορικό μας στόλο δεν είναι τυχαία. Κι εδώ δεν είναι στην ποσότητα αλλά στην ποιότητα. Όταν λοιπόν συνδυάζουμε αυτά τα παραδείγματα με τα ιστορικά δεδομένα μας, βλέπουμε ότι υπάρχει μια συμβατότητα. Κι επειδή στην πατρίδα μας υπάρχουν προϊόντα σαν το ελαιόλαδο που είναι ουσιαστικά ασυναγώνιστα σε επίπεδο ποιότητας, γιατί να μην επενδύσουμε σε αυτά για να τα αξιοποιήσουμε πιο ορθολογικά αντί να ξεπουλούμε την πρώτη μας ύλη και ν’ αναρωτιόμαστε στη συνέχεια γιατί έχουμε τόσες οικονομικές δυσκολίες. Η πατρίδα μας μπορεί να υποστηρίξει μια ζώνη καινοτομίας και θα το κάνει. Απλώς θα ήταν καλό να το μάθουν κι οι συμπατριώτες μας για να αλλάξει το ηθικό τους.
Ελληνική ποιότητα και καινοτομία
Όταν έχεις μια χώρα σαν την πατρίδα μας κι αναρωτιέσαι τι μπορείς να κάνεις, είναι απλώς θέμα νοημοσύνης ή μάλλον έλλειψης. Η Ελλάδα χαρακτηρίζεται από τον ήλιο και τη θάλασσα που είναι τεράστιες μορφές ενέργειας. Τώρα ξέρουμε ότι έχουμε μεγάλα αποθέματα υδρογονανθράκων και μέσω της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε ορθολογικά και στρατηγικά. Έχουμε επίσης υψηλή ποιότητα ζεόλιθου και μάλιστα σε μεγάλη ποσότητα, ο οποίος ως κλινοπτιλόλιθος έχει πάμπολλες εφαρμογές σε πολλούς τομείς. Έχουμε ένα από τα καλύτερα ελαιόλαδα στον κόσμο και μέσω μιας κάθετης ανάπτυξης μπορούμε να κάνουμε τη διαφορά που κάνει τη διαφορά. Αυτά τα δεδομένα είναι αντικειμενικά. Αν προσθέσουμε τον πολιτισμό με όλα τα αρχαία και τα ιστορικά στοιχεία, τον τουρισμό με την ποικιλία των τοπίων που έχουμε, πώς να μη θεωρήσουμε ότι ο τόπος είναι μια ευλογημένη γη. Διότι η Ελλάδα είναι γη θάλασσας και αυτό είναι η ανθεκτικότητα και η καινοτομία μας. Εξετάζουμε συνεχώς τα οικονομικά δεδομένα κι έχουμε πήξει με ειδικούς που μας εξηγούν πάντα με καταστροφολογικό τρόπο ότι δεν μπορεί να γίνει τίποτα. Το πρόβλημα δεν είναι ότι το λένε γιατί τέτοιου τύπου ειδικών υπάρχουν και σε άλλες χώρες, αλλά ότι τους ακούμε και παραμένουμε στην αδράνεια. Η πατρίδα ξεπέρασε παγκόσμιους πολέμους, κατοχές, δικτατορίες, πείνα, φτώχεια κι είναι ακόμα όρθια και συνεχίζει να αποτελεί για πολλούς λαούς παράδειγμα αντίστασης λόγω Ελληνισμού. Γιατί αυτό είναι το ασύγκριτο πλεονέκτημά μας, ο Ελληνισμός, ο οποίος με το έργο του αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες καινοτομίες της Ανθρωπότητας. Έχουμε λοιπόν στη διάθεσή μας όλο αυτό το πολύτιμο υλικό, έχουμε ανθρώπινο δυναμικό και ερευνητές που διαπρέπουν στο εξωτερικό κι ακόμα αναζητούμε αν υπάρχει φως στο τούνελ. Μα όλη η Ελλάδα είναι φως από τότε που μετατρέψαμε την πέτρα σε μάρμαρο, από τότε που ο Προμηθέας έκλεψε τη φωτιά. Ας το συνειδητοποιήσουμε και ας ξεφύγουμε από τη μιζέρια της καθημερινότητας.
Η καινοτομία του El Greco
Η καινοτομία του El Greco είναι τόσο σημαντική που αποτελεί παράδειγμα αναγνωρισιμότητας σε παγκόσμιο επίπεδο. Στον τομέα της ζωγραφικής η Ολλανδία έχει το ανάλογο με τους Van Gogh και Rembrandt. Και για τους δυο υπάρχουν μπογιές ζωγραφικής με το όνομά τους. Και οι δυο εταιρείες βέβαια είναι ολλανδικές. Τι θέλουμε να δείξουμε με αυτό το παράδειγμα; Οι Ολλανδοί γνωρίζουν την καινοτομία των δύο ζωγράφων τους και την αξιοποίησαν ορθολογικά και στρατηγικά ακόμα και σε αυτό το πρακτικό επίπεδο. Το ερώτημα είναι γιατί δεν υπάρχει κάτι το ανάλογο στην πατρίδα μας. Υπάρχει, όντως, κάποιος από τους δικούς μας που θεωρεί ότι ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος δεν είναι αρκετά αξιόλογος για να αξιοποιηθεί με αυτόν τον τρόπο; Μιλούμε πολύ για άτομα που ζωγραφίζουν γιατί είναι θέμα μόδας, ενώ οι ζωγράφοι είναι σπάνιοι ειδικά σε επίπεδο παγκόσμιας αναγνώρισης. Κι εμείς που έχουμε τον El Greco δεν ξέρουμε πολύ καλά ακόμα και το έργο του. Γιατί λοιπόν να μην υπάρχει ένα μουσείο αποκλειστικά αφιερωμένο σε αυτόν; Στην Ολλανδία είδαμε πρακτικά και βιωματικά μια έκθεση όπου παρουσιαζόταν όλο το εικαστικό έργο του Rembrandt. Παρόλο που υπάρχει ένα μουσείο Rembrandt στο Άμστερνταμ. Η διαφορά αυτής της έκθεσης με όλες τις άλλες ήταν απλή. Παρόλο που τα εκθέματα ήταν αποκλειστικά αντίγραφα και μόνο, υπήρχε όλο το έργο του ζωγράφου. Και το ερώτημα είναι γιατί να μην υπάρχει το ανάλογο στην πατρίδα μας για τον El Greco. Αφού η τεχνολογία υπάρχει και το ίδιο ισχύει για την τεχνογνωσία. Αυτό που θέλουμε να δείξουμε με αυτά τα παραδείγματα είναι πολύ απλό και διδακτικό. Αντί να θεωρούμε ότι όλα είναι βουνό και να μην κάνουμε τίποτα και να κλαίμε τη μοίρα μας, να αντιληφθούμε ότι το μόνο που είναι σπάνιο είναι να έχεις έναν El Greco και όχι να βρεις ιδέες για να αξιοποιήσεις τη φήμη του και το κλέος του. Στην πατρίδα μας έχουμε μια πρώτη ύλη ασύγκριτη και ανθρώπους πολύ ικανούς, ας τα συνδυάσουμε λοιπόν.
Η καινοτομία του Μουσείου Καραθεοδωρή
Η καινοτομία του Μουσείου Καραθεοδωρή οφείλεται στον Σάκη Λιπορδέζη και στην αγανάκτησή του όταν έμαθε για το έργο του Κωνσταντίνου Καραθεοδωρή, ενώ κανείς δεν του είχε πει απολύτως τίποτα για αυτό σε όλες του τις σπουδές στο μαθηματικό. Έτσι αποφάσισε να υπάρξει στη Θράκη το Μουσείο Καραθεοδωρή. Στην συνέχεια όταν αντιλήφθηκε ότι η οικογένεια Καραθεοδωρή αποτελεί ένα θησαυρό για την Ελλάδα, διεύρυνε το πλαίσιο του Μουσείου για να εντάξει τον Στέφανο, πατέρα του Κωνσταντίνου και τον Αλέξανδρο, θείο του Κωνσταντίνου. Τώρα το μουσείο βασίζεται πάνω σε αυτό το τρίπτυχο και έχει ήδη τη μεγαλύτερη επισκεψιμότητα στην Θράκη και είναι ένας πόλος έλξης. Αν σκεφτούμε ορθολογικά ότι όλο αυτό το πεδίο δράσης, οφείλεται αποκλειστικά και μόνο σε έναν άνθρωπο, μπορούμε να αντιληφθούμε όχι μόνο πόσα του χρωστά η Κομοτηνή και η Θράκη μας, αλλά ολόκληρη η πατρίδα μας αφού δεν υπάρχει τίποτα το ανάλογο. Πρέπει λοιπόν να ενισχύσουμε αυτήν την ατομική προσπάθεια. Πρέπει να φέρουμε κι άλλες επιστολές του Καραθεοδωρή, όπως το κάναμε με την αλληλογραφία του με τον Einstein, τον Kneser και τον Rosenthal. Πρέπει να φέρουμε άλλα βιβλία των τριών διανοούμενων. Πρέπει να καθιερωθεί ένα βραβείο Καραθεοδωρή, υποτροφίες Καραθεοδωρή, για ταλαντούχους ερευνητές και προικισμένα παιδιά. Πρέπει να εντάξουμε το πνεύμα του Καραθεοδωρή στα βιβλία μας γιατί με το ύφος του και το επίπεδό του, είναι ένα παράδειγμα προς μίμηση. Πρέπει να γίνει ένα ντοκιμαντέρ που να παρουσιάζει την εμβέλεια του έργου του και των εφαρμογών του στους τομείς της Σχετικότητας και της Θερμοδυναμικής. Αν όλα αυτά φαίνονται πολλά για μας, πρέπει να σκεφτούμε πόσα έκανε ο φίλος μας ο Σάκης ο Λιπορδέζης μόνος του μόνο με τις δυνάμεις του. Αυτό το παράδειγμα να έχουμε στο μυαλό μας και θα καταφέρουμε να προσφέρουμε περισσότερα ακόμα στην καινοτομία του.
Η καινοτομία του παρελθόντος
Μπορεί η έκφραση «Η καινοτομία του παρελθόντος» να φαίνεται παράλογη εκ πρώτης άποψης αλλά αν την συνδυάσουμε με την πτητική μηχανή του Leonardo da Vinci μπορούμε να αντιληφθούμε ότι όχι μόνο έχει νόημα αλλά μάλιστα αναδεικνύει ένα συγκεκριμένο νοητικό σχήμα και αυτό είναι της ξεχασμένης εφεύρεσης. Με άλλα λόγια η καινοτομία μπορεί να υπάρχει αλλά να μην γίνει αντιληπτή από τα άτομα που δεν έχουν τη νοημοσύνη του δημιουργού της. Το πρόβλημα της συγκεκριμένης καινοτομίας είναι ότι βρισκόταν στο επίπεδο του αδιανόητου για την τότε εποχή. Όταν ο εφευρέτης βρίσκεται σε μια υπερβολική ιεραρχία πάντα υπάρχει ο κίνδυνος να μην γίνει κατανοητή η εφεύρεσή του. Γι’ αυτό το λόγο μάλιστα ο Leonardo da Vinci έγραφε ότι το πιο δύσκολο για μια ιδιοφυΐα δεν είναι να λύσει ένα πρόβλημα, αλλά να πείσει τους άλλους ότι το έχει λύσει. Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να συνειδητοποιήσουμε το γεγονός της απαραίτητης πληροφόρησης για να περάσει και να γίνει αποδεκτή μια καινοτομία. Για την πτητική μηχανή ο Leonardo da Vinci είχε σημειώσεις που αποτελούσαν ένα ολόκληρο βιβλίο. Όμως για αιώνες είχε ξεχαστεί αυτή η πολύτιμη ιδέα, γιατί δεν υπήρχε κανένας που να μπορεί να την ακολουθήσει, ακόμα και ο ίδιος του ο μαθητής. Έτσι, εκείνη την εποχή χλεύαζαν το Δάσκαλο της Αναγέννησης γιατί η κοινωνία ήξερε ελάχιστα για το ριζοσπαστικό εύρος του έργου του και της πολυμάθειάς του. Είναι λοιπόν σημαντικό να το έχουμε στο νου μας όταν εξετάζουμε μια ευρεσιτεχνία κι όταν την αξιολογούμε να γνωρίζουμε και τα ίδια μας τα έργα αλλά και τα όρια. Γιατί μπορεί στο μέλλον να είμαστε υπεύθυνοι για μια καινοτομία του παρελθόντος που δεν είχε αναγνωριστεί. Διότι χρειάζεται μεγάλη νοημοσύνη για ν’ αναγνωρίσουμε μια ιδιοφυΐα, αφού η κρίση μας δεν εξαρτάται μόνο από την ύπαρξή της.
Το πνεύμα της καινοτομίας
Το πνεύμα της καινοτομίας δεν είναι απλώς μια ατομική διάθεση. Η καινοτομία εξετάζεται πάντα σε συλλογικό πλαίσιο, διότι είναι πάντα σχετική με τα δεδομένα που υπάρχουν ήδη. Βέβαια αυτό δεν την εγκλωβίζει και μπορεί να είναι ριζικά διαφορετική σε σχέση με τις γνώσεις της εποχής. Μπορεί να είναι επίσης κι ένας διαφορετικός τρόπος για να εξετάσουμε γνωστά δεδομένα. Υπάρχει κι ένας άλλος παράγοντας που ονομάζεται Serendipity και αντιπροσωπεύει την ικανότητα να βρίσκουμε κάτι που δεν ψάχνουμε. Σε αυτό το πεδίο δράσης βέβαια είναι δύσκολο να χτίσουμε μια συγκεκριμένη στρατηγική παρόλο που σε ερευνητικό επίπεδο χρησιμοποιούμε τεχνικές του τύπου Brainstorming αλλά και Lateral Thinking. Όμως η επίλυση ενός προβλήματος παραμένει εξαρτημένη από τη θεωρία αποφάσεων. Έτσι βλέπουμε ότι υπάρχει μια διαφορά που κάνει τη διαφορά ακόμα και σε νοητικό επίπεδο. Γι' αυτό το λόγο όταν δημιουργήσαμε την πρώτη ειδική μας ομάδα το 1999, δεν επιλέξαμε συγκεκριμένους ανθρώπους αλλά δεχτήκαμε αυτούς που ήθελαν να κάνουν αυτό το καινοτόμο πείραμα πάνω στη σκέψη. Έτσι εμφανίστηκαν και οι έννοιες της ομαδικότητας και της συμπληρωματικότητας. Και από αρχικά προβλήματα για την ανάπτυξη της σκέψης μας περάσαμε και σε εικασίες. Έτσι με την πάροδο του χρόνου καταρρίψαμε παγκόσμιο ρεκόρ στην θεωρία αριθμών με τους πρώτους αριθμούς, στη θεωρία γραφημάτων με τα σύνολα με μερική διάταξη, στη συνδυαστική και στη θεωρία υπερδομών. Σε συνέχεια αυτής της καινοτομίας που επιτρέπει την ύπαρξη ενός μαθήματος με φοιτητές από διάφορους κλάδους και σε διάφορες ηλικίες, περάσαμε στο επίπεδο της συνεργασίας με μαθητές που είναι ικανοί να κάνουν αυτό που δεν μπορούν γιατί έχουν κατανοήσει την επινόησή μας.