1ο Μέρος
Η ΑΡΠΑΓΗ ΤΗΣ
ΠΕΡΣΕΦΟΝΗΣ
Κάπου στο κέντρο της Σικελίας, βρίσκεται η Έννα. Μία πανέμορφη, καταπράσινη περιοχή, χτισμένη πάνω σε λόφο. Εκεί έπαιζε η Περσεφόνη, Κόρη του Διός και της Δήμητρος, με τις κόρες του Ωκεανού, τις Νύμφες. Μέσα στην πλούσια βλάστηση οι κοπέλες μαζεύανε λουλούδια. Το δάσος αντηχούσε χαρούμενα τραγούδια, και ο ήχος από τα νερά των πηγών γινόταν ένα με τα γέλια των κοριτσιών.
Η Περσεφόνη είδε μακριά έναν λευκοκίτρινο νάρκισσο. «Τι όμορφος!» είπε στην Κυάνη. «Θα τον πλέξω στο στεφάνι μου!» Οι κοπέλες πλησιάσανε το άνθος με χορευτικά παιχνιδίσματα, μεθυσμένες από την ομορφιά της φύσεως. Μα, αλίμονο, προτού προλάβει η Περσεφόνη να κόψει το άνθος άνοιξε η γη, κι αναπήδησε ο Πλούτων, ο θεός του Κάτω Κόσμου. Αρπαξε την Κόρη, παρά τις προσπάθειες της Κυανης να την κρατήσει. Έτσι ο Πλούτων οδήγησε την Περσεφόνη στο χρυσό άρμα του, και κίνησαν για το Βασίλειο του Κάτω Κόσμου!
Στο δάσος τα γέλια των Νυμφών γινήκανε θρήνοι, που με την ηχώ τους τρομάζανε τα ζώα του δάσους και διώχνανε τα πουλιά. Η Κυάνη δεν έχασε καιρό. Όσο έβλεπε τον Πλούτωνα με την Περσεφόνη να απομακρύνονται, τόσο γοργότερα έτρεχε, μην τούς χάσει από τα μάτια της. Καθώς το Αρμα ξεμάκραινε βιαστικά, σχημάτιζε πάνω στο χώμα ένα χάσμα. «ΚΟΥΡΑΓΙΟ», μονολόγησε η Κυάνη. «Τουλάχιστον δεν θα χάσω τα αχνάρια ! τους ». κι όλο έτρεχε, ως που φτάσανε στις Συρακούσες! Εκεί ο Πλούτων σχίζοντας την γη κατέβηκε στο βασίλειό του, παίρνοντας μαζί την Περσεφόνη.
Η αφοσιωμένη Κυάνη, παρέμεινε έξω από τις Πύλες του Αδη, κλαίγοντας που δεν μπόρεσε να βοηθήσει την φίλη της. Τα δάκρυά της σχηματίσανε πηγή που έρρεε μέσα στο χάσμα που είχε σχηματίσει το Αρμα του Πλούτωνα. Οι Θεοί την λυπήθηκαν, και την μετέτρεψαν σε πηγή.
Η πηγή «Κυάνη» στην Σικελία λατρεύτηκε για πολλούς αιώνες. Ο θρυλικός Ηρακλής, μετά τούς άθλους του επισκέφτηκε την Σικελία και καθιέρωσε την λατρεία της. Δίδαξε τούς κατοίκους πως να τελούν λαμπρές τελετές προς την Κόρη και εορτές με θυσία στα νερά της Κυανης. Και οι Νύμφες για να ξεκουράσουν τον Ηρακλή από το πολύκοπο ταξίδι του γέμισαν την Σικελία ιαματικές πηγές.
2. Η ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΑΣ
Η ιστορία όμως δεν τελειώνει εδώ! Η Θεά Δήμητρα, έμαθε τα άσχημα νέα και άρχισε μία αδιάκοπη περιπλάνηση, προς αναζήτηση της Περσεφόνης. Μεταμορφωμένη σε γριά για να μην την αναγνωρίσουν, πήγαινε σε πόλεις και χωριά, ρωτώντας μήπως είδε κανείς την μονάκριβη κόρη της. Περπατούσε μέρα-νύχτα, μα κανείς δεν είχε δει, κανείς δεν είχε ακούσει. Ως που έφτασε αποκαρδιωμένη στην Ελευσίνα. Κάθισε να ξεκουραστεί στο «Παρθένιο Φρέαρ» (πηγάδι), κάτω από μίαν ελιά. Τέσσερις αρχοντοπούλες την είδαν αποκαμωμένη και πλησίασαν. Την καλέσανε στο παλάτι του βασιλιά πατέρα τους, όπου την καλοδέχτηκε το βασιλικό ζεύγος, ο ξακουστός Κελεός και η γυναίκα του, Μετάνειρα. Της δώσανε να πιει Κυκεώνα -ένα θρεπτικό ρόφημα- και της αναθέσανε να γίνει η τροφός του μικρού παιδιού του ζεύγους, του Δημοφώντος.
Η Δήμητρα, ευγνώμων από την φιλοξενία, θέλησε να κάνη τον μικρό Δημοφώντα αθάνατο. Έτσι, κρυφά από τα μάτια των θνητών φύσαγε πάνω στο παιδί πνοές θεϊκές, τον άλειβε με αμβροσία και την νύχτα τον έβαζε πάνω στην φωτιά. Η Μετάνειρα, εντυπωσιασμένη από την ανάπτυξη του παιδιού, κάποιο βράδυ παραφύλαξε την τροφό και το παιδί. Έκπληκτη με όσα είδε, βγήκε από την κρυψώνα της και ρώτησε την Δήμητρα-τροφό ποια είναι.
Αμέσως η Θεά, από καλοσυνάτη γριούλα πήρε την αληθινή μορφή της. Ένα εκτυφλωτικό φως την περιέβαλλε, κι είπε στην άναυδη Μετάνειρα: «Είμαι η Θεά Δήμητρα!»Προς τιμήν της, ο βασιλιάς Κελεός έφτιαξε έναν Ναό πάνω από το «Καλλίχορο φρέαρ», σε τοποθεσία που η Δήμητρα του υπέδειξε.Η Θεά Δήμητρα ήτανε τόσο λυπημένη για τον χαμό της κόρης της, που η γη δεν κάρπιζε. Ήρθε μία εποχή ξηρασίας και λοιμοί μαστίζανε τούς ανθρώπους.
Μα η Δήμητρα ήτανε ανένδοτη σε Θεούς κι ανθρώπους, αν δεν έπαιρνε πίσω την Περσεφόνη.
Κάπου στο κέντρο της Σικελίας, βρίσκεται η Έννα. Μία πανέμορφη, καταπράσινη περιοχή, χτισμένη πάνω σε λόφο. Εκεί έπαιζε η Περσεφόνη, Κόρη του Διός και της Δήμητρος, με τις κόρες του Ωκεανού, τις Νύμφες. Μέσα στην πλούσια βλάστηση οι κοπέλες μαζεύανε λουλούδια. Το δάσος αντηχούσε χαρούμενα τραγούδια, και ο ήχος από τα νερά των πηγών γινόταν ένα με τα γέλια των κοριτσιών.
Η Περσεφόνη είδε μακριά έναν λευκοκίτρινο νάρκισσο. «Τι όμορφος!» είπε στην Κυάνη. «Θα τον πλέξω στο στεφάνι μου!» Οι κοπέλες πλησιάσανε το άνθος με χορευτικά παιχνιδίσματα, μεθυσμένες από την ομορφιά της φύσεως. Μα, αλίμονο, προτού προλάβει η Περσεφόνη να κόψει το άνθος άνοιξε η γη, κι αναπήδησε ο Πλούτων, ο θεός του Κάτω Κόσμου. Αρπαξε την Κόρη, παρά τις προσπάθειες της Κυανης να την κρατήσει. Έτσι ο Πλούτων οδήγησε την Περσεφόνη στο χρυσό άρμα του, και κίνησαν για το Βασίλειο του Κάτω Κόσμου!
Στο δάσος τα γέλια των Νυμφών γινήκανε θρήνοι, που με την ηχώ τους τρομάζανε τα ζώα του δάσους και διώχνανε τα πουλιά. Η Κυάνη δεν έχασε καιρό. Όσο έβλεπε τον Πλούτωνα με την Περσεφόνη να απομακρύνονται, τόσο γοργότερα έτρεχε, μην τούς χάσει από τα μάτια της. Καθώς το Αρμα ξεμάκραινε βιαστικά, σχημάτιζε πάνω στο χώμα ένα χάσμα. «ΚΟΥΡΑΓΙΟ», μονολόγησε η Κυάνη. «Τουλάχιστον δεν θα χάσω τα αχνάρια ! τους ». κι όλο έτρεχε, ως που φτάσανε στις Συρακούσες! Εκεί ο Πλούτων σχίζοντας την γη κατέβηκε στο βασίλειό του, παίρνοντας μαζί την Περσεφόνη.
Η αφοσιωμένη Κυάνη, παρέμεινε έξω από τις Πύλες του Αδη, κλαίγοντας που δεν μπόρεσε να βοηθήσει την φίλη της. Τα δάκρυά της σχηματίσανε πηγή που έρρεε μέσα στο χάσμα που είχε σχηματίσει το Αρμα του Πλούτωνα. Οι Θεοί την λυπήθηκαν, και την μετέτρεψαν σε πηγή.
Η πηγή «Κυάνη» στην Σικελία λατρεύτηκε για πολλούς αιώνες. Ο θρυλικός Ηρακλής, μετά τούς άθλους του επισκέφτηκε την Σικελία και καθιέρωσε την λατρεία της. Δίδαξε τούς κατοίκους πως να τελούν λαμπρές τελετές προς την Κόρη και εορτές με θυσία στα νερά της Κυανης. Και οι Νύμφες για να ξεκουράσουν τον Ηρακλή από το πολύκοπο ταξίδι του γέμισαν την Σικελία ιαματικές πηγές.
2. Η ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΗ ΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΑΣ
Η ιστορία όμως δεν τελειώνει εδώ! Η Θεά Δήμητρα, έμαθε τα άσχημα νέα και άρχισε μία αδιάκοπη περιπλάνηση, προς αναζήτηση της Περσεφόνης. Μεταμορφωμένη σε γριά για να μην την αναγνωρίσουν, πήγαινε σε πόλεις και χωριά, ρωτώντας μήπως είδε κανείς την μονάκριβη κόρη της. Περπατούσε μέρα-νύχτα, μα κανείς δεν είχε δει, κανείς δεν είχε ακούσει. Ως που έφτασε αποκαρδιωμένη στην Ελευσίνα. Κάθισε να ξεκουραστεί στο «Παρθένιο Φρέαρ» (πηγάδι), κάτω από μίαν ελιά. Τέσσερις αρχοντοπούλες την είδαν αποκαμωμένη και πλησίασαν. Την καλέσανε στο παλάτι του βασιλιά πατέρα τους, όπου την καλοδέχτηκε το βασιλικό ζεύγος, ο ξακουστός Κελεός και η γυναίκα του, Μετάνειρα. Της δώσανε να πιει Κυκεώνα -ένα θρεπτικό ρόφημα- και της αναθέσανε να γίνει η τροφός του μικρού παιδιού του ζεύγους, του Δημοφώντος.
Η Δήμητρα, ευγνώμων από την φιλοξενία, θέλησε να κάνη τον μικρό Δημοφώντα αθάνατο. Έτσι, κρυφά από τα μάτια των θνητών φύσαγε πάνω στο παιδί πνοές θεϊκές, τον άλειβε με αμβροσία και την νύχτα τον έβαζε πάνω στην φωτιά. Η Μετάνειρα, εντυπωσιασμένη από την ανάπτυξη του παιδιού, κάποιο βράδυ παραφύλαξε την τροφό και το παιδί. Έκπληκτη με όσα είδε, βγήκε από την κρυψώνα της και ρώτησε την Δήμητρα-τροφό ποια είναι.
Αμέσως η Θεά, από καλοσυνάτη γριούλα πήρε την αληθινή μορφή της. Ένα εκτυφλωτικό φως την περιέβαλλε, κι είπε στην άναυδη Μετάνειρα: «Είμαι η Θεά Δήμητρα!»Προς τιμήν της, ο βασιλιάς Κελεός έφτιαξε έναν Ναό πάνω από το «Καλλίχορο φρέαρ», σε τοποθεσία που η Δήμητρα του υπέδειξε.Η Θεά Δήμητρα ήτανε τόσο λυπημένη για τον χαμό της κόρης της, που η γη δεν κάρπιζε. Ήρθε μία εποχή ξηρασίας και λοιμοί μαστίζανε τούς ανθρώπους.
Μα η Δήμητρα ήτανε ανένδοτη σε Θεούς κι ανθρώπους, αν δεν έπαιρνε πίσω την Περσεφόνη.
2ο Μέρος
0
Γ. Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΚΟΡΗΣ
Μετά από τις ικεσίες και προειδοποιήσεις (!) της Δήμητρας, ο Δίας έστειλε τον Ερμή, τον Αγγελιοφόρο των Θεών στα παλάτια του Πλούτωνα, να ζητήσει πίσω την Περσεφόνη. Ο Πλούτων πριν αποχαιρετίσει την Κόρη, τής έδωσε να φάει επτά σπόρους από ρόδι. Με αυτόν τον μαγικό τρόπο την έκανε να μην φύγει από κοντά του για πάντα, αλλά να μένει έξι μήνες με την μητέρα της κι έξι μήνες κοντά του.
Χαρούμενη η Δήμητρα μετά την επιστροφή της κόρης, θέλησε να κάνει την γη γόνιμη και θαλερή, όσο ποτέ άλλοτε.Δίδαξε την καλλιέργεια της γης στον βασιλιά Κελεό, στον Τριπτόλεμο, στον Διοκλή, στον Εύμολπο. Επίσης τούς δίδαξε τα «Σεμνά Μυστήρια» ή «Σεβάσμια Όργια» (ιεροτελεστίες για την ηθική και ψυχική ανάταση ), κι εκείνοι μεταλαμπαδεύσανε τις γνώσεις της Θεάς από γενιά σε γενιά !
Η Θεά Δώρισε στον Τριπτόλεμο ένα άρμα που έσερναν πτερωτά φίδια (στη αρχαία παράδοση το φίδι συμβολίζει την ψυχή), μέσα στο οποίο κουβαλούσε αρκετό σιτάρι για να σπείρει σε όλον τον κόσμο.Όταν ο Τριπτόλεμος επέστρεψε από την αποστολή του, η Δήμητρα τον μύησε: η Περσεφόνη έρανε την κεφαλή του με κάποιο τελετουργικό υγρό, χρίζοντας έτσι τον Πρώτο Ιεροφάντη των Ελευσίνιων Μυστηρίων.Τα Μυστήρια αυτά ονομάστηκαν Ελευσίνια, μιας και η τέλεσης των γινότανε στον Ναό της Ελευσίνος. Ήτανε δε από τις μεγαλύτερες λατρευτικές τελετές των Ελλήνων.
Δ. Η τέλεσις ΤΩΝ ΕΛΕΥΣΙΝΙΩΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ
«ΟΛΒΙΟΣ ΟΣΤΙΣ ΙΔΩΝ ΚΕΙΝ ΕΙΣ ΥΠΟ ΧΘΟΝ ΟΙΔΕ ΜΕΝ ΒΙΟΥ ΤΕΛΕΥΤΑΝ, ΟΙΔΕΝ ΔΕ ΔΙΟΣΔΟΤΟΝ ΑΡΧΑΝ» (Πίνδαρος, FRAGM.121).
(Μακάριος όποιος γνώρισε Τα Μυστήρια πριν κατέβει κάτω απ΄τήν γη. Γιατί γνωρίζει το τέλος της ζωής, γνωρίζει και την αρχή, τον δρόμο που χάραξε ο Ζεύς).
Σύμφωνα με Τα λιγοστά στοιχεία που έχουμε σχετικά με την διάρκεια και την τέλεση των Μυστηρίων, ο εορτασμός γινόταν ως εξής:
Τα Μυστήρια εορτάζονταν δύο φορές τον χρόνο :
Τα Μικρά Μυστήρια την άνοιξη και Τα Μεγάλα Μυστήρια το φθινόπωρο.
Μικρά Μυστήρια
Οι εορτασμοί αρχίζανε τον μήνα Ανθεστηρίωνα (Μάρτιο) με Τα ¨Μικρά Μυστήρια¨ της Αγρας, (τοποθεσία κοντά στον Ιλισσό). Ήταν μία προετοιμασία, η αρχική μύηση (καθαρμός), ώστε να ακολουθήσουν Τα ¨Μεγάλα Μυστήρια¨.
την μύηση ακολουθούσαν θρησκευτικές τελετές κι αναπαραστάσεις του Διονύσου με την Κόρη.
Μεγάλα Μυστήρια
τον Βοηδρομιών μήνα (Σεπτέμβριο) αρχίζανε Τα ¨Μεγάλα Μυστήρια¨ που διαρκούσανε 9 ημέρες, όσες ημέρες περιπλανήθηκε η Δήμητρα αναζητώντας την Κόρη. Προ της ενάρξεως των μυστηρίων, ο Ιεροφάντης έστελνε μέσω των σπονδοφόρων (απεσταλμένοι) την διαταγή νά σταματήσει η πολεμική εκεχειρία.
ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝΟΣ 14:
Η πομπή άρχιζε από την Ελευσίνα. Επικεφαλής ο Ιεροφάντης με την επίσημη ενδυμασία του, φορώντας ζωστήρα υψηλά τοποθετημένον, μετέφερε την Ιερά Κίστη (κουτί πού περιείχε Τα Ιερά Αντικείμενα) και ο Δαδούχος ενδεδυμένος με πορφυρό ιμάτιο και με την κόμη στεφανωμένη με μύρτο.
Η Ιερά Οδός ήτανε στρωμένη με καρπούς και λουλούδια. Από κει περνούσανε και φτάνανε στην Ακρόπολη των Αθηνών (εν άστει Ελευσίνιον).
ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝΟΣ 15:
ΑΓΥΡΜΟΣ - ΣΥΝΑΘΡΟΙΣΙΣ
Ο Ιεροφάντης συνοδευόμενος από τον Ιεροκήρυκα και Δαδούχους καλούσε στην Ποικίλη Στοά της Αθηναϊκής Αγοράς όσους επιθυμούσαν νά μετάσχουν στα Μυστήρια (πρόρρησις). Ανήγγειλε ότι «Οι βάρβαροι, οι φονείς, οι δόλιοι αποκλείονται της ευμένειας των Ελευσινίων θεών», ονοματίζοντας έτσι τις κατηγορίες ανθρώπων που δεν ήταν επιθυμητοί.
Η εορτή άρχιζε επισήμως.
ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝΟΣ 16:
«Αλαδε Μύσται ! » (Πηγαίνετε στην θάλασσα Μύσται)! Οι υποψήφιοι Μύσται μπαίνανε στην θάλασσα του Φαλήρου ή Πειραιά με θυσία μικρών χοιριδίων γιά εξαγνισμό προ της μυήσεως.
ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝΟΣ 17:
«Ιερεία Δεύρο ! » Στό Εν Αστει Ελευσίνιο της Ακροπόλεως γινόταν μεγάλες θρησκευτικές τελετές και θυσίες. Οι παλαιοί μύστες έμεναν στην Αθήνα και οι νέοι πήγαιναν στην Ελευσίνα αρχίζοντας τις εορτές, περιμένοντας τους παλαιούς μύστες. Στο Καλίχορον φρέαρ οι γυναίκες των Ελευσινίων χόρευαν και τραγουδούσαν προς τιμήν της θεάς. (Παυσανίας)
ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝΟΣ 18:
Στο Εν Αστει Ελευσίνιον (Ασκληπιεία ή Επιδαύρεια) γίνονταν προς τιμήν του Ασκληπιού μεγάλες θρησκευτικές τελετές και θυσίες.
την ημέρα αυτή καταφθάνανε καθυστερημένα εξέχουσες προσωπικότητες, εις ανάμνησιν του Ασκληπιού. Κατά τον Παυσανία, ο Ασκληπιός, ξεκίνησε από το Ιερό του της Επιδαύρου για νά μυηθεί στα μυστήρια καθυστέρησε και φιλοξενήθηκε στο Εν Αστει Ελευσίνιον. Σαν Θεός, θέλησε νά πάρει την πορεία προς την μύηση αν και δεν είχε υποστεί την διαδικασία από την αρχή. Η ημέρα αυτή είχε πολύ συγκίνηση, καθώς ένας Θεός βρισκόταν ανάμεσα στους Μύστες!
ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝΟΣ 19:
«Ίακχος Πομπή»
Κατά τη μέρα αυτή «Έπεμπον ή εξηγον τον Ίακχον Ελευσινάδε».Η πομπή κατευθυνόταν από το Εν Αστει Ελευσίνιο της Ακροπόλεως προς την Ελευσίνα δια μέσω της Ιεράς Οδού. Οι Ιερείς και οι Ιέρειες Παναγείς της Θεάς κρατούσαν τις Ιερές Κίστεις και με την τιμητική συνοδεία των εφήβων, λευκοντυμένοι και στεφανωμένοι με μυρτιά κρατούσαν δόρυ και ασπίδα.Στο Δίπυλον και το Ιακχείο, κατά τον Πλούταρχο ο Ιεροφάντης μετέφερε το ξύλινο ξόανο του Ιάκχου στεφανωμένο με μυρτιά. το πλήθος κρατούσε δάδα.
Πρώτη στάση γινότανε Στο Δαφνί, Στο Ιερό του Δαφνείου Απόλλωνος. Έπειτα Στο Ιερό της Αφροδίτης και τέλος στις Ρειτούς, τις λίμνες αφιερωμένες στις Θεές.
στην γέφυρα του Κηφισού πανηγυριστές των Ελευσινίων Μυστηρίων επιδίδονταν σε «γεφυρισμούς», πείραζαν δηλαδή άλλους πανηγυριστές με αστεία που φτάνανε στο χυδαίο, απευθύνοντας σκώμματα σε τολμηρούς αυτοσχέδιους ιαμβικούς στίχους. το έθιμο αυτό ήταν εις ανάμνησιν της Ιάμβης, η οποία με διάφορα αστεία έκανε την θλιμμένη Δήμητρα νά γελάσει, μετά την απαγωγή της Κόρης. Επειδή πολλοί από τους πανηγυριστές επεβαίνανε σε άμαξα, βγήκε η φράση «έσυρε τα εξ αμάξης» που χρησιμοποιούμε μέχρι σήμερα!
Οταν η πομπή κατέφθανε Στο Ιερό, Στο Καλλίχορον Φρέαρ γίνονταν ολονύκτιοι ύμνοι χοροί αφιερωμένοι στην θεά.
ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝΟΣ 20:
Οι πιστοί νήστευαν προς τιμήν της Δήμητρας, που απείχε από το φαγητό θρηνώντας και ψάχνοντας Τα αχνάρια της κόρης της. «Ενήστευσα, έπιον τον κυκεώνα, έλαβον εκ κίστης, εργασάμενος απεθέμην εις κάλαθον και εκ καλάθου εις κίστην» (Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, Προτρεπτ. 21,2)
Μετά την νηστεία οι μύστες έπιναν τον «Κυκεών», ρόφημα φτιαγμένο από κριθάλευρο, τυρί από γάλα αιγός, μέλι και οινο, και κατ’ άλλους από κριθάλευρο, νερό και δυόσμο.
Πίνανε τον Κυκεώνα εις ανάμνησιν της Ιάμβης, η οποία προσέφερε το ίδιο ρόφημα στην θεά Δήμητρα όταν έφτασε στην Ελευσίνα κουρασμένη και νηστική.
ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝΟΣ 21:
Η ιαχή του Κήρυκος «Εκάς, Εκάς, εστέ βέβηλοι» σήμαινε και την έναρξιν της Μυησεως. Χιλιάδες Ψυχές συνεπαρμένες από μιάν εσωτερική τους ανάγκη ανεξήγητη, μέναν άγρυπνοι επί τρεις ημέρες, με μοναδική επιθυμία και σκοπό την Μύηση. Οι νεοφώτιστοι Μύστες παρακολουθούσανε Τα Δεικνυόμενα Στο Τελεστήριον, ενώ οι παλαιοί Μύστες τα Δρώμενα στην Εποπτεία.
Τα Δρώμενα, από ότι γνωρίζουμε, αναπαριστούσαν την αρπαγή της Κόρης. Ακούγονταν μυστικές φράσεις, τα «λεγόμενα» τα οποία αναφέρονταν στην ζωή που ξεπηδά μέσα απο τον θάνατο. Καλούσαν την γή να γονιμοποιηθεί και να καρπίσει, όπως ο Πατέρας των Θεών γονιμοποίησε την θεά Δήμητρα, με την φράση «Ύε, Κύε ! » δηλαδή «βρέξε, καρποφόρησε!»
Επίσης ελάμβαναν χώρα τα «δεικνύμενα», δηλαδή γινόταν αποκαλύψεις των Ιερών Αντικειμένων που φυλάγονταν στην Ιερά Κίστη, μέσα στο «Αδυτον». Ως αποκορύφωση των Μυστηρίων, κατά την «Εποπτεία», ερχόταν η πολυπόθητη στιγμή όπου ο Ιεροφάντης ερχόταν σε μία σειρά μυητικών αποκαλύψεων και τελετουργιών στο «Στάχυν εν σιωπή τεθερισμένον» (στάχυ θερισμένο αμίλητα). Η συμβολική αυτή ονομασία υπονοεί τον όρκο σιωπής που έδιναν οι Μυημένοι, ώστε η γνώσης των Ελευσινίων Μυστηρίων να παραμείνει στον κύκλο των Μυημένων, να χρησιμοποιηθεί για καλούς, πνευματικούς σκοπούς και όχι προς απόκτηση εξουσίας.
Επίσης, ο διώκτης του Εληνισμού Ιππόλυτος, Στο έργο του «Κατά πάσων Αιρέσεων Έλεγχος» (5, 8, 39) αναφέρει ως «λεγόμενα» την εξής ρήσιν: «Ιερόν έτεκε πότνια κούρον, Βριμω Βριμόν», δηλ «γέννησε η Ιερή Ιερόν Νέον, η Ισχυρή τον Ισχυρόν».
ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝΟΣ 22:
Πλημοχόες: ημέρα αφιερωμένη στους νεκρούς. Κατά τον Αθήναιο, οι Μύστες γέμιζαν ειδικά αγγεία, τις Πλημοχόες με ένα υγρό κι αφού τα τοποθετούσαν προς την ανατολή και προς την δύση τα αναποδογύριζαν για να τιμήσουν τους νεκρούς με τελετουργικές φράσεις και προσφορές.
Η υπόλοιπη ημέρα ήταν εορταστική. Μερικοί Μύστες αφιέρωναν την ενδυμασία στους Θεούς και άλλοι την κρατούσαν ως φυλακτό και ιερή ανάμνηση της μεγάλης τελετής.
ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝΟΣ 23:
Τέλος των εορτασμών. Επιστροφή των μυημένων στις οικίες τους με ψυχική ανάταση, εμπιστοσύνη για την ζωή τους και χωρίς τον φόβο του θανάτου. Ήταν κοινή η πεποίθηση ότι η μύηση τελειοποιούσε την ψυχή τους και διευκόλυνε - επιτάχυνε την πνευματική εξέλιξη.
Γ. Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΗΣ ΚΟΡΗΣ
Μετά από τις ικεσίες και προειδοποιήσεις (!) της Δήμητρας, ο Δίας έστειλε τον Ερμή, τον Αγγελιοφόρο των Θεών στα παλάτια του Πλούτωνα, να ζητήσει πίσω την Περσεφόνη. Ο Πλούτων πριν αποχαιρετίσει την Κόρη, τής έδωσε να φάει επτά σπόρους από ρόδι. Με αυτόν τον μαγικό τρόπο την έκανε να μην φύγει από κοντά του για πάντα, αλλά να μένει έξι μήνες με την μητέρα της κι έξι μήνες κοντά του.
Χαρούμενη η Δήμητρα μετά την επιστροφή της κόρης, θέλησε να κάνει την γη γόνιμη και θαλερή, όσο ποτέ άλλοτε.Δίδαξε την καλλιέργεια της γης στον βασιλιά Κελεό, στον Τριπτόλεμο, στον Διοκλή, στον Εύμολπο. Επίσης τούς δίδαξε τα «Σεμνά Μυστήρια» ή «Σεβάσμια Όργια» (ιεροτελεστίες για την ηθική και ψυχική ανάταση ), κι εκείνοι μεταλαμπαδεύσανε τις γνώσεις της Θεάς από γενιά σε γενιά !
Η Θεά Δώρισε στον Τριπτόλεμο ένα άρμα που έσερναν πτερωτά φίδια (στη αρχαία παράδοση το φίδι συμβολίζει την ψυχή), μέσα στο οποίο κουβαλούσε αρκετό σιτάρι για να σπείρει σε όλον τον κόσμο.Όταν ο Τριπτόλεμος επέστρεψε από την αποστολή του, η Δήμητρα τον μύησε: η Περσεφόνη έρανε την κεφαλή του με κάποιο τελετουργικό υγρό, χρίζοντας έτσι τον Πρώτο Ιεροφάντη των Ελευσίνιων Μυστηρίων.Τα Μυστήρια αυτά ονομάστηκαν Ελευσίνια, μιας και η τέλεσης των γινότανε στον Ναό της Ελευσίνος. Ήτανε δε από τις μεγαλύτερες λατρευτικές τελετές των Ελλήνων.
Δ. Η τέλεσις ΤΩΝ ΕΛΕΥΣΙΝΙΩΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ
«ΟΛΒΙΟΣ ΟΣΤΙΣ ΙΔΩΝ ΚΕΙΝ ΕΙΣ ΥΠΟ ΧΘΟΝ ΟΙΔΕ ΜΕΝ ΒΙΟΥ ΤΕΛΕΥΤΑΝ, ΟΙΔΕΝ ΔΕ ΔΙΟΣΔΟΤΟΝ ΑΡΧΑΝ» (Πίνδαρος, FRAGM.121).
(Μακάριος όποιος γνώρισε Τα Μυστήρια πριν κατέβει κάτω απ΄τήν γη. Γιατί γνωρίζει το τέλος της ζωής, γνωρίζει και την αρχή, τον δρόμο που χάραξε ο Ζεύς).
Σύμφωνα με Τα λιγοστά στοιχεία που έχουμε σχετικά με την διάρκεια και την τέλεση των Μυστηρίων, ο εορτασμός γινόταν ως εξής:
Τα Μυστήρια εορτάζονταν δύο φορές τον χρόνο :
Τα Μικρά Μυστήρια την άνοιξη και Τα Μεγάλα Μυστήρια το φθινόπωρο.
Μικρά Μυστήρια
Οι εορτασμοί αρχίζανε τον μήνα Ανθεστηρίωνα (Μάρτιο) με Τα ¨Μικρά Μυστήρια¨ της Αγρας, (τοποθεσία κοντά στον Ιλισσό). Ήταν μία προετοιμασία, η αρχική μύηση (καθαρμός), ώστε να ακολουθήσουν Τα ¨Μεγάλα Μυστήρια¨.
την μύηση ακολουθούσαν θρησκευτικές τελετές κι αναπαραστάσεις του Διονύσου με την Κόρη.
Μεγάλα Μυστήρια
τον Βοηδρομιών μήνα (Σεπτέμβριο) αρχίζανε Τα ¨Μεγάλα Μυστήρια¨ που διαρκούσανε 9 ημέρες, όσες ημέρες περιπλανήθηκε η Δήμητρα αναζητώντας την Κόρη. Προ της ενάρξεως των μυστηρίων, ο Ιεροφάντης έστελνε μέσω των σπονδοφόρων (απεσταλμένοι) την διαταγή νά σταματήσει η πολεμική εκεχειρία.
ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝΟΣ 14:
Η πομπή άρχιζε από την Ελευσίνα. Επικεφαλής ο Ιεροφάντης με την επίσημη ενδυμασία του, φορώντας ζωστήρα υψηλά τοποθετημένον, μετέφερε την Ιερά Κίστη (κουτί πού περιείχε Τα Ιερά Αντικείμενα) και ο Δαδούχος ενδεδυμένος με πορφυρό ιμάτιο και με την κόμη στεφανωμένη με μύρτο.
Η Ιερά Οδός ήτανε στρωμένη με καρπούς και λουλούδια. Από κει περνούσανε και φτάνανε στην Ακρόπολη των Αθηνών (εν άστει Ελευσίνιον).
ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝΟΣ 15:
ΑΓΥΡΜΟΣ - ΣΥΝΑΘΡΟΙΣΙΣ
Ο Ιεροφάντης συνοδευόμενος από τον Ιεροκήρυκα και Δαδούχους καλούσε στην Ποικίλη Στοά της Αθηναϊκής Αγοράς όσους επιθυμούσαν νά μετάσχουν στα Μυστήρια (πρόρρησις). Ανήγγειλε ότι «Οι βάρβαροι, οι φονείς, οι δόλιοι αποκλείονται της ευμένειας των Ελευσινίων θεών», ονοματίζοντας έτσι τις κατηγορίες ανθρώπων που δεν ήταν επιθυμητοί.
Η εορτή άρχιζε επισήμως.
ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝΟΣ 16:
«Αλαδε Μύσται ! » (Πηγαίνετε στην θάλασσα Μύσται)! Οι υποψήφιοι Μύσται μπαίνανε στην θάλασσα του Φαλήρου ή Πειραιά με θυσία μικρών χοιριδίων γιά εξαγνισμό προ της μυήσεως.
ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝΟΣ 17:
«Ιερεία Δεύρο ! » Στό Εν Αστει Ελευσίνιο της Ακροπόλεως γινόταν μεγάλες θρησκευτικές τελετές και θυσίες. Οι παλαιοί μύστες έμεναν στην Αθήνα και οι νέοι πήγαιναν στην Ελευσίνα αρχίζοντας τις εορτές, περιμένοντας τους παλαιούς μύστες. Στο Καλίχορον φρέαρ οι γυναίκες των Ελευσινίων χόρευαν και τραγουδούσαν προς τιμήν της θεάς. (Παυσανίας)
ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝΟΣ 18:
Στο Εν Αστει Ελευσίνιον (Ασκληπιεία ή Επιδαύρεια) γίνονταν προς τιμήν του Ασκληπιού μεγάλες θρησκευτικές τελετές και θυσίες.
την ημέρα αυτή καταφθάνανε καθυστερημένα εξέχουσες προσωπικότητες, εις ανάμνησιν του Ασκληπιού. Κατά τον Παυσανία, ο Ασκληπιός, ξεκίνησε από το Ιερό του της Επιδαύρου για νά μυηθεί στα μυστήρια καθυστέρησε και φιλοξενήθηκε στο Εν Αστει Ελευσίνιον. Σαν Θεός, θέλησε νά πάρει την πορεία προς την μύηση αν και δεν είχε υποστεί την διαδικασία από την αρχή. Η ημέρα αυτή είχε πολύ συγκίνηση, καθώς ένας Θεός βρισκόταν ανάμεσα στους Μύστες!
ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝΟΣ 19:
«Ίακχος Πομπή»
Κατά τη μέρα αυτή «Έπεμπον ή εξηγον τον Ίακχον Ελευσινάδε».Η πομπή κατευθυνόταν από το Εν Αστει Ελευσίνιο της Ακροπόλεως προς την Ελευσίνα δια μέσω της Ιεράς Οδού. Οι Ιερείς και οι Ιέρειες Παναγείς της Θεάς κρατούσαν τις Ιερές Κίστεις και με την τιμητική συνοδεία των εφήβων, λευκοντυμένοι και στεφανωμένοι με μυρτιά κρατούσαν δόρυ και ασπίδα.Στο Δίπυλον και το Ιακχείο, κατά τον Πλούταρχο ο Ιεροφάντης μετέφερε το ξύλινο ξόανο του Ιάκχου στεφανωμένο με μυρτιά. το πλήθος κρατούσε δάδα.
Πρώτη στάση γινότανε Στο Δαφνί, Στο Ιερό του Δαφνείου Απόλλωνος. Έπειτα Στο Ιερό της Αφροδίτης και τέλος στις Ρειτούς, τις λίμνες αφιερωμένες στις Θεές.
στην γέφυρα του Κηφισού πανηγυριστές των Ελευσινίων Μυστηρίων επιδίδονταν σε «γεφυρισμούς», πείραζαν δηλαδή άλλους πανηγυριστές με αστεία που φτάνανε στο χυδαίο, απευθύνοντας σκώμματα σε τολμηρούς αυτοσχέδιους ιαμβικούς στίχους. το έθιμο αυτό ήταν εις ανάμνησιν της Ιάμβης, η οποία με διάφορα αστεία έκανε την θλιμμένη Δήμητρα νά γελάσει, μετά την απαγωγή της Κόρης. Επειδή πολλοί από τους πανηγυριστές επεβαίνανε σε άμαξα, βγήκε η φράση «έσυρε τα εξ αμάξης» που χρησιμοποιούμε μέχρι σήμερα!
Οταν η πομπή κατέφθανε Στο Ιερό, Στο Καλλίχορον Φρέαρ γίνονταν ολονύκτιοι ύμνοι χοροί αφιερωμένοι στην θεά.
ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝΟΣ 20:
Οι πιστοί νήστευαν προς τιμήν της Δήμητρας, που απείχε από το φαγητό θρηνώντας και ψάχνοντας Τα αχνάρια της κόρης της. «Ενήστευσα, έπιον τον κυκεώνα, έλαβον εκ κίστης, εργασάμενος απεθέμην εις κάλαθον και εκ καλάθου εις κίστην» (Κλήμης ο Αλεξανδρεύς, Προτρεπτ. 21,2)
Μετά την νηστεία οι μύστες έπιναν τον «Κυκεών», ρόφημα φτιαγμένο από κριθάλευρο, τυρί από γάλα αιγός, μέλι και οινο, και κατ’ άλλους από κριθάλευρο, νερό και δυόσμο.
Πίνανε τον Κυκεώνα εις ανάμνησιν της Ιάμβης, η οποία προσέφερε το ίδιο ρόφημα στην θεά Δήμητρα όταν έφτασε στην Ελευσίνα κουρασμένη και νηστική.
ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝΟΣ 21:
Η ιαχή του Κήρυκος «Εκάς, Εκάς, εστέ βέβηλοι» σήμαινε και την έναρξιν της Μυησεως. Χιλιάδες Ψυχές συνεπαρμένες από μιάν εσωτερική τους ανάγκη ανεξήγητη, μέναν άγρυπνοι επί τρεις ημέρες, με μοναδική επιθυμία και σκοπό την Μύηση. Οι νεοφώτιστοι Μύστες παρακολουθούσανε Τα Δεικνυόμενα Στο Τελεστήριον, ενώ οι παλαιοί Μύστες τα Δρώμενα στην Εποπτεία.
Τα Δρώμενα, από ότι γνωρίζουμε, αναπαριστούσαν την αρπαγή της Κόρης. Ακούγονταν μυστικές φράσεις, τα «λεγόμενα» τα οποία αναφέρονταν στην ζωή που ξεπηδά μέσα απο τον θάνατο. Καλούσαν την γή να γονιμοποιηθεί και να καρπίσει, όπως ο Πατέρας των Θεών γονιμοποίησε την θεά Δήμητρα, με την φράση «Ύε, Κύε ! » δηλαδή «βρέξε, καρποφόρησε!»
Επίσης ελάμβαναν χώρα τα «δεικνύμενα», δηλαδή γινόταν αποκαλύψεις των Ιερών Αντικειμένων που φυλάγονταν στην Ιερά Κίστη, μέσα στο «Αδυτον». Ως αποκορύφωση των Μυστηρίων, κατά την «Εποπτεία», ερχόταν η πολυπόθητη στιγμή όπου ο Ιεροφάντης ερχόταν σε μία σειρά μυητικών αποκαλύψεων και τελετουργιών στο «Στάχυν εν σιωπή τεθερισμένον» (στάχυ θερισμένο αμίλητα). Η συμβολική αυτή ονομασία υπονοεί τον όρκο σιωπής που έδιναν οι Μυημένοι, ώστε η γνώσης των Ελευσινίων Μυστηρίων να παραμείνει στον κύκλο των Μυημένων, να χρησιμοποιηθεί για καλούς, πνευματικούς σκοπούς και όχι προς απόκτηση εξουσίας.
Επίσης, ο διώκτης του Εληνισμού Ιππόλυτος, Στο έργο του «Κατά πάσων Αιρέσεων Έλεγχος» (5, 8, 39) αναφέρει ως «λεγόμενα» την εξής ρήσιν: «Ιερόν έτεκε πότνια κούρον, Βριμω Βριμόν», δηλ «γέννησε η Ιερή Ιερόν Νέον, η Ισχυρή τον Ισχυρόν».
ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝΟΣ 22:
Πλημοχόες: ημέρα αφιερωμένη στους νεκρούς. Κατά τον Αθήναιο, οι Μύστες γέμιζαν ειδικά αγγεία, τις Πλημοχόες με ένα υγρό κι αφού τα τοποθετούσαν προς την ανατολή και προς την δύση τα αναποδογύριζαν για να τιμήσουν τους νεκρούς με τελετουργικές φράσεις και προσφορές.
Η υπόλοιπη ημέρα ήταν εορταστική. Μερικοί Μύστες αφιέρωναν την ενδυμασία στους Θεούς και άλλοι την κρατούσαν ως φυλακτό και ιερή ανάμνηση της μεγάλης τελετής.
ΒΟΗΔΡΟΜΙΩΝΟΣ 23:
Τέλος των εορτασμών. Επιστροφή των μυημένων στις οικίες τους με ψυχική ανάταση, εμπιστοσύνη για την ζωή τους και χωρίς τον φόβο του θανάτου. Ήταν κοινή η πεποίθηση ότι η μύηση τελειοποιούσε την ψυχή τους και διευκόλυνε - επιτάχυνε την πνευματική εξέλιξη.
ΠΗΓΗ: anakalipto.blogspot.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου