Η ανάπτυξη της μικροτεχνολογίας κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο

Μικρό ειδώλιο δεικνύει την εφεύρεση της μικροτεχνολογίας από τους Κρήτες την «μινωική » εποχή

Η ανάπτυξη της μικροτεχνολογίας κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο ήταν σε τέτοιο βαθμό, ώστε να αποτυπώνονται σύμβολα σε επιφάνειες μεγέθους φακής, όπως κατέδειξε η μελέτη ενός μικρού ειδωλίου, του μοναδικού που έχει βρεθεί... έως σήμερα με χαραγμένα πάνω του σύμβολα της Γραμμικής Β’.

 Πρόκειται για ένα χάλκινο μικρό ταυροειδές ειδώλιο, που φυλάσσεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο του Ηρακλείου και τοποθετείται χρονικά στη Μυκηναϊκή περίοδο στην Μινωική Κρήτη. Το ειδώλιο ανακαλύφθηκε το 1903 στην Αγία Τριάδα, κοντά στην «πλατεία των ιερών » .

 Το 2010 η τότε διευθύντρια του Μουσείου, Αθανασία Κάντα, προχώρησε σε ευρεία εξέταση και ψηφιακή αποτύπωση παλαιών ευρημάτων με σκοπό τη μουσειολογική μελέτη για την επανέκθεση του Μουσείου και προχώρησε σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Ηλεκτρονικής Δομής και Λέιζερ του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας με στόχο την φωτογράφηση με πολυφασματική ανάλυση του μικρού ειδωλίου.

 Το ειδώλιο έχει ύψος 4,6 εκατοστά και συνολικό μήκος σώματος 6,5 εκατοστά. Στη μέση του μετώπου του ταυροειδούς και σε μια κοιλότητα με διάμετρο μόλις 3,4 χιλιοστά παρατηρείται χρυσός δίσκος, που κάνει το ειδώλιο να ξεχωρίζει από άλλα παρόμοια που έχουν βρεθεί στην Κρήτη.

 Στη χρυσή αυτή επιφάνεια του ειδωλίου, μεγέθους όσο μία φακή, παρατηρήθηκαν

χαραγμένα δυο σύμβολα γραφής Γραμμικής Β“ από πιθανόν τέσσερα που υπήρχαν συνολικά.

Το ειδώλιο, ένας μικρός ταύρος, έχει δημοσιευθεί στον τιμητικό τόμο για τον Ιταλό αρχαιολόγο V. La Rosa. Ανακαλύφθηκε το 1903 στην Αγ. Τριάδα, στην περιοχή του «Piazzale dei Sacelli». Εχει ύψος 4,6 εκ. και συνολικό μήκος σώματος 6,5 εκ. Στη μέση του μετώπου παρατηρείται ένας χρυσός δίσκος σε μια κοιλότητα με διάμετρο 3,4 χιλιοστά. Σ' αυτό τον χρυσό δίσκο είναι χαραγμένα δύο σύμβολα Γραμμικής Β γραφής από πιθανόν τέσσερα που υπήρχαν συνολικά, αλλά... ο ζήλος κάποιου να γυαλίσει τη χρυσή επιφάνεια, οδήγησε στην εξάλειψη των δύο σημείων.

Ο λόγος που διακρίνονται μόλις τα δύο σύμβολα είναι ότι σε κάποια φάση υπήρξε μια προσπάθεια καθαρισμού της χρυσής επιφάνειας για να γυαλισθεί ο χρυσός δίσκος, προσπάθεια που είχε ως αποτέλεσμα την εξάλειψη των δυο σημείων.

 Αυτό πιθανό να οφείλεται σε διαδικασίες συντήρησης στις πρώτες ημέρες της Κρητικής αρχαιολογίας.

 Η λέξη που πιθανόν έχει γραφτεί είναι «τιμαήεις»(τι-μα-Fη-Fεις) και είναι πιθανόν σχετική με το αφιερωματικό ειδώλιο. Στον Όμηρο υπάρχει ο τύπος τιμήεις και τιμήεσσα δηλώνοντας τον αξιότιμο, τον σεβαστό ή το πολύτιμο «χρυσό δώρο».

 Το ερώτημα που προέκυψε για τους ερευνητές είναι με ποια τεχνολογία μπορούσαν τον 14ο αιώνα π.Χ. να αποτυπώσουν σε επιφάνεια μεγέθους όσο μία φακή τέσσερα συλλαβικά σύμβολα της Γραμμικής Β’.

 Ο τρόπος γραφής στη μικρή χρυσή επιφάνεια τεσσάρων συλλαβικών συμβόλων δείχνει μεγάλη επιδεξιότητα. Αυτή η πραγματικά μικροσκοπική καταγραφή ακολουθεί την μικρογραφική παράδοση που είναι εμφανής στη σφραγιδογλυφία.

 Σημειώνεται ότι παρόμοια τεχνολογία γραφής έχει παρατηρηθεί σε μια ασημένια περόνη από τον θολωτό τάφο 2 στο Φουρνί των Αρχανών, Μινωικής περιόδου, όπου τα ύψη των μικρότερων συλλαβογραμμάτων είναι 2,0 χιλιοστά.

 Στην περίπτωση, όμως, του ειδωλίου τα συλλαβογράμματα είναι ακόμη μικρότερα, μόλις 1,4 χιλιοστά. Το πλάτος τους είναι μόλις 0,2 χιλιοστά, ενώ το πάχος χάραξης των γραμμών των συλλαβογραμμάτων είναι περίπου 0,01-0,025 χιλιοστά.

 Όπως επισημαίνει στο ΑΜΠΕ ο ερευνητής Αιγαιακών Γραφών, δρ. Μηνάς Τσικριτσής, «Mε την πολυφασματική ανάλυση φωτογράφησης μπορέσαμε να δούμε και το τρίτο συλλαβόγραμμα με αξία Fe.

 Tα προαναφερθέντα στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι ο χαράκτης των συμβόλων σίγουρα χρησιμοποίησε ισχυρό μεγεθυντικό φακό. Το δεύτερο ενδιαφέρον ερώτημα που δημιουργείται είναι τι είδους βελόνα χάραξης, ή σμίλης, χρησιμοποιήθηκε που θα μπορούσε να χαράξει σε πάχος γραμμής 0.01 του χιλιοστού».

Μινωικής εποχής στοιχεία που μπορούν να λειτουργήσουν ως  μεγεθυντικοί φακοί - Αρχ. Μουσείο  Αγ,Νικολάου -Κρήτη

 «Τα ίχνη ανάπτυξης αυτής της μικροτεχνολογίας, που είναι μοναδική στον τότε κόσμο, όπως και η ύπαρξη του Μινωικού υπολογιστή πρόβλεψης εκλείψεων του Παλαικάστρου, είναι σημαντικά ευρήματα που μας προβληματίζουν και πιθανόν επιβεβαιώνουν την κατάκτηση γνώσεων και πολλαπλών δεξιοτήτων στο Κρητομυκηναϊκό Πολιτισμό», προσθέτει ο κ. Τσικριτσής.

Ενδιαφέρον αποτελεί και το γεγονός ότι η επιγραφή αυτή πρέπει να θεωρηθεί η πρώτη της Γραμμικής Β” που βρέθηκε σε χρυσό αφιέρωμα. Οι επιγραφές σε χαλκό, ασήμι και χρυσό είναι συνηθισμένες μόνο σε Γραμμική Α’.

 Παρά τα χιλιάδες κείμενα που έχουν λογιστικό, εμπορικό και διοικητικό χαρακτήρα στη Γραμμική Β’, δεν είχαν βρεθεί έως τώρα κείμενα σε αφιερώματα μεταλλικά.

Ένα ιδιαίτερα εντυπωσιακό εύρημα που κατασκεύασαν οι Κρήτες .

Το  εντυπωσιακό ρυτό από  ορεία κρύσταλλο ,φυσικό γυαλί με σκληρότητα 6,5 με 7,0  βαθμούς ,για να καταλάβουμε τι σημαίνει αυτό το διαμάντι έχει 8 -8,5 βαθμούς σκληρότητα,  είναι ένα ρυτό , αγγείο σπονδείων που χρησιμοποιούνται για να εκχύσουν  τα υγρά σπονδής στις θρησκευτικές τελετές ,από τη Ζάκρο χρονολογείται περί το  1450 π.Χ. .

 Έχει γίνει ξεχωριστά το κολάρο από  ορεία κρύσταλλο με επιχρυσωμένους δίσκους από ελεφαντόδοντο που κρύβει έξυπνα τη σύνδεση μεταξύ του λαιμού και του σώματος. Το βάζο έχει μια λαβή από 14 μεγάλες πράσινες χάντρες, επίσης, από  ορεία κρύσταλλο, και αρμαθιές με χάλκινο σύρμα. Το ρυτό  που όταν  ανακαλύφθηκε ήταν κομματιασμένο  σε εκατοντάδες μικρά κομμάτια, αλλά έχει αποκατασταθεί προσεκτικά για άλλη μια φορά να κερδίσει επάξια το θαυμασμό για τις ικανότητες και το μεράκι των Ελλήνων της μινωικής εποχής. 

Αλλά το εντυπωσιακότερο από όλα αυτά είναι κάτι που δεν μπορεί να εξηγηθεί , το πάχος του φυσικού ορυκτού γυαλιού του ορεία κρυστάλλου είναι 3 χιλιοστά… Μπορεί να φανταστεί κανείς για ποια τεχνολογία μιλάμε …!

ΠΗΓΗ