Ελ Γκρέκο,μεγάλος Έλληνας ζωγράφος

Θεοτοκόπουλος Δομήνικος 

Ο κορυφαίος ζωγράφος με παγκόσμια φήμη Δομήνικος Θεοτοκόπουλος, γνωστός και ως "Ελ Γκρέκο" (Ο Ελληνας), γεννήθηκε στο Φόδελε Ηρακλείου Κρήτης το 1541. Σπούδασε στο μετόχι της Μονής του Σινά που βρίσκεται στο Ηράκλειο (ναός Αγίας Αικατερίνης, σήμερα μουσείο), όπου λειτουργούσε αξιόλογη σχολή κλασσικής μορφώσεως. Είκοσι ετών έφυγε για τη Βενετία, όπου σπούδασε ζωγραφική, με τον διδάσκαλο Τισιανό. Το 1570 βρίσκεται στη Ρώμη, γνωστός πια ζωγράφος. Στην περίοδο εκείνη της ζωής του ανάγεται και η δήλωση του ότι, αν καταστρεφόταν οι τοιχογραφίες του Μιχαήλ Αγγελο στην Καππέλλα Σιστίνα, αυτός θα μπορούσε να φιλοτεχνήσει πολύ καλύτερες.

Ο Θεοτοκόπουλος αργότερα βρέθηκε στην Ισπανία, δεν είναι γνωστό για το πότε πήγε, αλλά το 1577 βρισκόταν ήδη στο Τολέδο όπου, επί 30 χρόνια, τον θεωρούσαν ως τον μεγαλύτερο καλλιτέχνη της Ισπανίας, χωρίς αυτό να αμβλύνει τον πατριωτισμό του. Στα έργα του υπέγραφε πάντοτε ελληνικά και κάτω από το όνομα του σημείωνε : "Κρής".

Στην Ισπανία, απαλλαγμένος από ιταλικές επιδράσεις φιλοτέχνησε τα αρτιότερα έργα του, μεταξύ των οποίων και "Η ταφή του κόμιτος Οργκάθ" ( 1587 ), ένα από τα αριστουργήματα της ζωγραφικής, εκπληκτικό και ως σύλληψη και ως εκτέλεση. Ξεχωριστή θέση στους 500 περίπου πίνακες του έχουν οι προσωπογραφίες του.
Σε αυτές, παράλληλα με το ρεαλιστικό στοιχείο, προσπαθεί να συλλάβει και την ψυχική ιδιοσυστασία των εικονιζόμενων.

Ο Θεοτοκόπουλος απέκτησε πολλά χρήματα, γεγονός που του επέτρεψε να ζει πολύ άνετα και να ενισχύει τους συμπατριώτες του Ελληνες και άλλους άπορους και κατατρεγμένους από τη ζωή. Στην τέχνη του, υπήρξε πάντοτε φιλελεύθερος και σ' αυτό οφείλεται και η αποδέσμευση της ζωγραφικής του από τους κανόνες που της επέβαλε η παράδοση.

Η μεγάλη μορφή του Θεοτοκόπουλου τιμάται ιδιαίτερα στην πατρίδα μας. Σε κεντρική πλατεία του Ηρακλείου, έχει δημιουργηθεί πάρκο με το όνομα του, στο οποίο αναστήθηκε και η προτομή του. Στο χωριό Φόδελε υπάρχει αναμνηστική πλάκα του ισπανικού πανεπιστημίου Βαλαδολίδ, η οποία μαρτυρεί την ευγνωμοσύνη των Ισπανών προς την γενέτειρα του Θεοτοκόπουλου. Πίνακες υπάρχουν στην Εθνική μας Πινακοθήκη και στο Μουσείο Μπενάκη.

Ο Δομήνικος Θεοτοκόπουλος πέθανε στο Τολέδο στη Ισπανίας το 1614