Οι Κούρδοι κατά την εκστρατεία του Μεγάλου Αλεξάνδρου

 Οι Καρδούχοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου--

Λαός γηγενής, ινδοευρωπαϊκής προέλευσης, κατοικούσε τουλάχιστον από τη 2η χιλιετία π.Χ. σε μια περιοχή όχι μεγαλύτερη των 500.000 τετρ. χλμ. εκατέρωθεν των οροσειρών Ταύρου και Ζάγρου, εκεί όπου σήμερα περνούν οι συνοριακές γραμμές Τουρκίας - Ιράν - Ιράκ και Συρίας.---

  Ως Καρδούχους τούς γνώρισε ο Μ. Αλέξανδρος κατά την εκστρατεία του, σύμφωνα με τον Αρριανό.

 Ο πολιτισμός των Κούρδων έλκει τις ρίζες του στο 3000 π.X. και έχει σφραγίσει το μεγάλο πολιτισμό της Μεσοποταμίας και των γύρω περιοχών.

Σύμφωνα με ένα από τα συμπεράσματα των επιστημόνων, γλωσσικά και ιστορικά οι αρχαίες φυλές των Σουβαρίων (Subari), των Ουρίων (Hurri), των Λούλου (Lulu), των Γκούτι (Guti), των Κασσιτών (Kasi) και των Χαλδαίων (Haldi ή Urartu) είναι προπάτορες των Κούρδων. Το 3000 π.Χ. πατρίδα των Σουβαρίων ήταν η Άνω Μεσοποταμία και η ευρύτερη περιοχή της σημερινής Μουσούλης. Σε δυο επιγραφικές στήλες του 2000 π.Χ. που βρέθηκαν στην περιοχή αναφέρεται ότι η «χώρα του νερού» – που πιθανότητα είναι η χώρα των Σουβαρίων – συνορεύει με την πόλη Καρυτάκα. Ο Ξενοφών το 401 π.Χ. στην «Κύρου Ανάβαση» αναφέρει ότι συνάντησε τους «Καρδούχους», δηλ. τους κατοίκους της Καρντάκα, βόρεια της Μοσούλης και ανατολικά του Τίγρη.

                                                                                  Ο Ξενοφών

Αυτοί οι Καρδούχοι ήταν οι Σουβάριοι, πρόγονοι των Κούρδων. Γράφει σχετικά στο τρίτο βιβλίο του, «Κάθοδος των Μυρίων» ο Ξενοφών: «…Προς δυτικά, πέρα από το ποτάμι, βρίσκεται ο δρόμος που οδηγεί στη Λυδία και την Ιωνία, ενώ εκείνος που περνά μέσα από τα βουνά και κατευθύνεται βόρεια, οδηγεί στη χώρα των Καρδούχων. Γι’ αυτούς, λένε πως κατοικούν πάνω στα βουνά, πως είναι ικανοί πολεμιστές και πως δεν πειθαρχούν στο μέγα Βασιλιά. Όταν κάποτε τους επιτέθηκε ο στρατός του Βασιλιά με 120.000 άνδρες, κανένας δεν γύρισε πίσω, παρά όλοι χάθηκαν, όλοι, στη δύσβατη και ορεινή χώρα».

Οι Μάρδοι (Mαrd) πρόγονοι των Μήδων ζούσαν στο Κουρδιστάν, στα ανατολικά της λίμνη Ούρμιγιε. Σχετικές αναφορές βρίσκουμε στον Ξενοφώντα και τον Στράβωνα. Πολεμικός λαός όπως και οι Πέρσες, οι Μήδοι ξεκίνησαν από τα ανατολικά, προσπέρασαν την Κασπία Θάλασσα και έφθασαν μέχρι το όρος Ζάγρος – στο σημερινό Κουρδιστάν Ιράκ– από το οποίο στη συνέχεια απλώθηκαν, ακολουθώντας την κατεύθυνση της οροσειράς, βορειοδυτικά και νοτιοδυτικά. Στην πορεία αναμείχθηκαν με τους Κούρδους. Ο Πολύβιος γράφει σχετικά με αυτήν την ανάμειξη ότι οι Κίρτιοι (ή Κούρδοι) είχαν προσληφθεί ως σφενδονιστές στο στρατό των Περσών κατά τη διάρκεια των πολέμων εναντίον του Σελευκίδη Αντιόχου Γ’. Σήμερα οι περισσότεροι Κούρδοι, που ονομάζονται Κουρμαντζί και μιλούν τη διάλεκτο Κουρμάντζ, είναι επίγονοι της ένωσης των δυο λαών (Kurd + Mard ή Κούρδος + Μαρδος) .

Το 633 μ.Χ. οι αραβικές στρατιές άρχισαν να καταλαμβάνουν περιοχές που ανήκαν στο Κουρδιστάν και την Περσία. Σε αραβικά κείμενα που εξιστορούν τους πολέμους των χρόνων εκείνων, αναφέρονται λεπτομέρειες για τα διάφορα κουρδικά βασίλεια και τους Κούρδους. Οι Άραβες δεν κατέκτησαν εύκολα την περιοχή. Πολλές φορές, άμαχοι Κούρδοι, προκειμένου να μην υποταχθούν, εγκατέλειπαν τα σπίτια τους και κατέφευγαν στα βουνά. Σε άλλες περιπτώσεις, κάποιες περιοχές κατακτήθηκαν ύστερα από σκληρές μάχες και σε άλλες κάποιες πέρασαν στη δικαιοδοσία των Αράβων, ύστερα από συμβιβασμούς και συμφωνίες που οδηγούσαν σε ειρηνευτικές συνθήκες. Ένας από τους Κούρδους βασιλιάδες που πολέμησε στο πλευρό των Αράβων εναντίον των Ευρωπαίων (750-755) ήταν και ο Σελαχατινί Εγιουμπί, ο γνωστός Σαλαντίν που σύντριψε τον Ριχάρδο Α’ τον Λεοντόκαρδο στη Γ’ Σταυροφορία.

Ποιοι είναι οι Κούρδοι; 
Οι Κούρδοι είναι ένας μη αραβικός λαός, ως επί το πλείστον   μουσουλμάνοι στο θρήσκευμα, με τη δική τους γλώσσα και πολιτισμό. Αριθμούν περίπου 20 με 25 εκατομμύρια, και κατοικούν κυρίως σε μια περιοχή που καταλαμβάνει την νοτιοανατολική Τουρκία, το βόρειο Ιράκ, το Ιράν και περιοχές της Συρίας. 

Σύμφωνα με τη Συνθήκη των Σεβρών (1920) οι Κούρδοι θα αποκτούσαν τη δική τους πατρίδα. Αλλά ο Κεμάλ Μουσταφά (Ατατούρκ) με τους ατάκτους του επέτυχε την ακύρωση της Συνθήκης των Σεβρών. Η Συνθήκη της Λοζάννης (1923) και η Συνθήκη των Στενών δεν έκαναν πλέον λόγο για Κουρδιστάν. Οι συνθήκες που αντιμετώπισαν οι Κούρδοι έκτοτε, οδήγησε πολλούς να μεταναστεύσουν σε ολόκληρη την Ευρώπη (μόνο στη Γερμανία αριθμούς περί τις 500.000), αλλά και στην πρώην Σοβιετική Ένωση.

Η γλώσσα τους δεν έχει καμία σχέση με την τουρκική ή την αραβική, διαθέτει όμως κάποια συγγένεια με την περσική. 

Σήμερα ο αριθμός τους υπολογίζεται σε 8-11 εκατομμύρια ψυχές στην Τουρκία, 5-7 εκατομμύρια στο Ιράν, 3-4 εκατομμύρια στο Ιράκ και περί τις 600.000 - 800.000 στη Συρία. Αναγνωρισμένη κουρδική μειονότητα (γύρω στις 100.000) ζει επίσης στην Αρμενία και στο Αζερμπαϊτζάν, όπου ανέκαθεν, και επί Σοβιετικής Ενώσεως, τα μέλη της ήταν ελεύθερα να ομιλούν την κουρδική, να εκδίδουν τις δικές τους εφημερίδες και να διαθέτουν τοπικό ραδιοφωνικό σταθμό.

Από όλους τους Κούρδους οι πιο μαχητικοί είναι αυτοί του Ιράκ οι οποίοι ελάχιστα αφομοιώθηκαν και γι' αυτό κατά καιρούς ηγήθηκαν των αποσχιστικών κινημάτων υπό τον φύλαρχο Μουσταφά Μπαρζανί για την εξασφάλιση της εθνικής οντότητάς τους.

Ο αγώνας των Κούρδων 
Μολονότι οι Κούρδοι καταγγέλλουν τη μεταχείρισή τους από τις τουρκικές και τις ιρακινές κυβερνήσεις, ωστόσο δεν έχουν επιτύχει την εθνική τους ενότητα. Ο Σαντάμ Χουσεϊν εκμεταλλεύτηκε αριστοτεχνικά τις βίαιες διαφωνίες μεταξύ διαφόρων κουρδικών οργανώσεων του βορείου Ιράκ, ώστε να επιτύχει την εδραίωση της ιρακινής κυριαρχίας στην περιοχή Μολονότι μεταξύ των Κούρδων της Τουρκίας το ΕΚΚ είναι η μεγαλύτερη πολιτικο-στρατιωτική οργάνωση, εντούτοις υπάρχουν και ορισμένες κουρδικές οργανώσεις που βρίσκονται σε διαμάχη με το κίνημα του Αμπντουλλάχ Οτσαλάν. Οι συγκρούσεις μεταξύ κουρδικών ομάδων και οργανώσεων ενισχύονται από τη δράση των τοπικών συνάμεων -- η Συρία, για παράδειγμα, τερμάτισε τη μακρόχρονη υποστήριξή της προς τον Οτσαλάν σε μιαδιπλωματική χειρονομία που αποσκοπούσε στη βελτίωση των τεταμένων σχέσεών της με την Τουρκία.

Οι Κούρδοι στην Τουρκία 
Στην Τουρκία οι Κούρδοι δεν αναγνωρίζονται ως εθνική μειονότητα, κατά συνέπεια δεν απολαμβάνουν ορισμένα δικαιώματα σχετικά με τη γλώσσα και την εκπαίδευση. Η τουρκική στρατιωτική χούντα επέτρεψε από το 1991 τη χρήση της κουρδικής γλώσσας σε ανεπίσημες συγκεντρώσεις, τα κουρδικά όμως εξακολουθούν να απαγορεύονται στα σχολεία, σε ραδιοφωνικές και τηλεοπτικές εκπομπές, στη δημόσια διοίκηση, στην πολιτική κλπ. Η τουρκική κυβέρνηση ανταπαντώντας σε σχετικές κριτικές ισχυρίζεται ότι οι Κούρδοι είναι πλήρως ενσωματωμένοι στη κοινωνική και πολιτική ζωή της χώρας, και χρησιμοποιούν ως παράδειγμα το γεγονός ότι αρκετοί πολιτικοί της έχουν κουρδική καταγωγή, όπως παραδείγματος χάριν ο τέως πρωθυπουργός Τπυργκούτ Οζάλ.