29 Σεπτεμβρίου 1943:
η εκτέλεση των προκρίτων της Παραμυθιάς
(Το κείμενο
που ακολουθεί δημοσιεύθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 1993 στον Οικονομικό
Ταχυδρόμο ως απότιση φόρου τιμής για τη συμπλήρωση 50 χρόνων από το
φοβερό έγκλημα).
Επειδή
εσχάτως άρχισε μετ’ επιτάσεως να ανακινείται το θέμα των Τσιάμηδων και
της Τσιαμουριάς από μέρους του καθεστώτος Σαλί Μπερίσα (και όχι μόνον),
κρίνουμε σκόπιμο προοιμιακά να δώσουμε συνοπτικά το «ιστορικό» των
Τσιάμηδων και της Τσιαμουριάς. Ο τελευταίος αυτός όρος, κατά την
Τουρκοκρατία, υποδήλωνε την περιοχή της αρχαίας Θεσπρωτίας (όχι του νυν
νομού Θεσπρωτίας). Η περιοχή αυτή εκτεινόταν προς Νότον μέχρι των
εκβολών του Αχέροντα, προς Βορράν μέχρι Βουθρωτού και προς Ανατολάς
μέχρι των υπωρειών του όρους Τόμαρος (Ολύτσικας). Οι κάτοικοι της
περιοχής παλαιόθεν μετείχαν όλων των περιπετειών του Ελληνισμού
(συμμετοχή στον Τρωικό Πόλεμο με 22 πλοία, στα Μηδικά, στον
Πελοποννησιακό κ.λπ.). Κατά τους τελευταίους αιώνες της Βυζαντινής
Αυτοκρατορίας, η Θεσπρωτία αποτέλεσε τμήμα του ακμάζοντος Δεσποτάτου της
Ηπείρου (πρωτεύουσα η Άρτα). Μετά την κατάλυση του Δεσποτάτου το 1449, η
περιοχή περιέρχεται στους Τούρκους. Ελάχιστοι όμως από τους κατακτητές
εγκαταστάθηκαν σ’ αυτή. Μέχρι το 17ο αιώνα ο πληθυσμός ήταν κατά
πλειονοψηφία χριστιανικός. Άρα, ο εκμουσουλμανισμός και ο εξαλβανισμός
είναι νεώτερες κατασκευές, δεδομένου πως ούτε Αλβανοί από την καθαυτό
Αλβανία εγκαταστάθηκαν στη Θεσπρωτία.
Μετά τους
Βαλκανικούς Πολέμους, η περιοχή Τσαμουριάς περιήλθε στην Ελλάδα. Στους
Τσιάμηδες αναγνωρίσθηκαν δικαιώματα Έλληνα πολίτη. Γι’ αυτό και
αντέδρασαν στην προσπάθεια Ιταλίας και Αυστρίας που ήθελαν την υπαγωγή
τους στο αρτισύστατο κράτος της Αλβανίας. Μια φράση από το Υπόμνημα που
υπέβαλαν οι Τσιάμηδες της Θεσπρωτίας στη Διεθνή Επιτροπή Ελέγχου στις 6
Νοεμβρίου 1913 είναι ενδεικτική:
«Θα
συμπολεμήσουμε με τʹ αδέλφια μας τους Χριστιανούς, μέχρις εσχάτων, για
νʹ αποκρούσομε το ζυγό του αλβανικού κράτους και να διατηρήσουμε την
ελευθεριά μας στην αγκαλιά της μητέρας μας Ελλάδας…».
Η Ελλάς
παύει σιγά‐σιγά να θεωρείται «μητέρα» από τη στιγμή που το ελληνικό
κράτος απαλλοτρίωσε τα τσιφλίκια των ισχυρών τσιάμηδων και τα διένειμε
στους ακτήμονες. Από τη δυσαρέσκεια αυτή επωφελή θηκαν οι Ιταλοί που με
επιδέξια προπαγάνδα κατόρθωσαν να «πείσουν» τους Τσιάμηδες ότι δεν είναι
Τούρκοι, όπως πίστευαν, αλλά Αλβανοί! Δηλαδή η «αλβανοποίηση» των
Τσιάμηδων συντελείται εντός 10 περίπου ετών (1913‐1925). Μετά τη Συνθήκη
της Λωζάννης (24 Ιουλίου 1923) που προέβλεπε την ανταλλαγή πληθυσμών
μεταξύ Ελλάδος‐Τουρκίας, οι Τσιάμηδες εξαιρέθηκαν της ανταλλαγής, πρώτον
διότι με το υπ. αριθμ. 2874/2 υπόμνημά τους της 18ης
Φεβρουαρίου 1926 δηλώνουν ότι είναι Αλβανοί ως προς τη γλώσσα και την
καταγωγή, Μουσουλμάνοι στο θρήσκευμα αλλά Έλληνες πολίτες! Κυρίως όμως
αυτό που συνέβαλε είναι η πίεση της Ιταλίας πάνω στην δικτατορική
κυβέρνηση Θεοδώρου Πάγκαλου. Ο Θεόδωρος Πάγκαλος, λόγω του θαυμασμού που
έτρεφε προς την μουσσολινική Ιταλία, διέπραξε το τεράστιο πολιτικό
λάθος να εξαιρέσει τους Τσιάμηδες από την ανταλλαγή. Σύμφωνα με την
απογραφή του 1928 οι χριστιανοί του νομού Θεσπρωτίας ήσαν 44.668, ενώ οι
Τσιάμηδες 16.661, ήτοι το 1/3 του πληθυσμού (27%).
α. Στις 19 Φεβρουαρίου 1942 δολοφονείται ο συμπατριώτης μου Νομάρχης Θεσπρωτίας Γεώργιος Βασιλάκος.
β. Στις 24 Οκτωβρίου εκτελείται στην Καλτέριζα ο ιερέας Ανδρέας Βασιλείου (Παπανδρέας).
γ. Στις 27
Ιουλίου 1943, μετά την αποτυχία της επιθέσεως κατά του χωριού Αγία
Κυριακή (Πόποβο), 800 Τσιάμηδες της «Ξίλια» υπό την αρχηγία των αδελφών
Ντίνο, σε συνεργασία με δυνάμεις Κατοχής, έκαναν επιδρομή στα χωριά του
Φαναριού. Λεηλατήθηκαν και πυρπολήθηκαν 519 κατοικίες, σκοτώθηκαν 800
κάτοικοι (από αυτούς οι 231 ήσαν γυναίκες που προηγουμένως βιάσθηκαν)
και συνελήφθησαν 500 άτομα που στάλθηκαν όμηροι στα Ιωάννινα. Ολοσχερής
ήταν η απώλεια του κτηνοτροφικού πλούτου. Περίπου 24 χωριά ερημώθηκαν.
Πηγή: Η καταπληκτική μελέτη του Σαράντου Καργάκου «Αλβανοί, Αρβανίτες και Έλληνες», των εκδόσεων Σιδέρης.
Πηγή 2: www.e-istoria.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου