Πέντε κινήσεις για μια σιωπή: Allegro

Του Νίκου Λυγερού

Αυτό το θεατρικό έργο, δομημένο όπως μια μουσική σύνθεση, πραγματεύεται το θέμα της αντίστασης της μνήμης ενάντια στην καταπίεση της λήθης. Οι άνθρωποι δεν αρκούνται στο να θυμούνται και αποφασίζουν να μην ξεχάσουν. Μέσω αυτής της παράξενης επιλογής, αντιλαμβανόμαστε το πρόβλημα της συλλογικής συνείδησης η οποία διαπερνά το τείχος των λέξεων για ν’ αγγίξει τη σιωπή.

Η σκηνή είναι κενή, χωρίς κανένα αντικείμενο. Είναι δύσκολο να προσδιοριστεί το ύφος της. Αντιπροσωπεύει το μουσικό σύμβολο. Ένα πρόσωπο μπαίνει αιφνιδιαστικά στη σκηνή. Κρατά μια εφημερίδα στο ένα χέρι και μια καρέκλα στο άλλο. Σέρνει την καρέκλα βιαστικά.

Λουκάς

Δεν σκέφτηκα ότι αυτό ήταν δυνατόν... Σιωπή.

Κάθεται στην καρέκλα και κοιτάζει την εφημερίδα κατάπληκτος.
Ένα άλλο πρόσωπο φθάνει σέρνοντας επίσης μια καρέκλα. Κάθεται κοιτάζοντας προς την αντίθετη κατεύθυνση σε σχέση με τον πρώτο. Τώρα είναι πλάτη με πλάτη.

Μάρκος

Αντιθέτως, πιστεύω πως όλα είναι δυνατά...

Ο Λουκάς στρέφεται προς το Μάρκο.

Λουκάς

Διάβασες την εφημερίδα;

Μάρκος

Όχι!

Λουκάς

Τότε πώς μπορείς να ξέρεις για ποιο πράγμα μιλώ;

Μάρκος

Δεν το ξέρω.

Λουκάς

Είσαι ανυπόφορος!

Μάρκος

Είναι κάπως υπερβολικό!

Λουκάς

Το ζήτημα είναι σοβαρό.

Μάρκος

Συμφωνώ... Χρόνος. Όμως αυτό αλλάζει κάτι;

Λουκάς

Ακριβώς εδώ έγκειται όλο το πρόβλημα!

Μάρκος

Ποιο είναι το θέμα της σημερινής μας συνομιλίας;

Λουκάς

Ένα έγκλημα που ίσως δεν υπήρξε!

Μάρκος

Τι θέμα!

Λουκάς

Κι όμως είναι πρωτοσέλιδο... Δείχνει την εφημερίδα.

Μάρκος

Αυτό δεν αποδεικνύει τίποτα... Περί τίνος πρόκειται;

Λουκάς

Περί γενοκτονίας... Σιωπή.

Ο Μάρκος γυρίζει απότομα.

Μάρκος

Νόμιζα ότι αστειευόσουν.

Λουκάς

Όλος ο κόσμος νομίζει ότι πρόκειται περί αστείου.

Μάρκος

Σοβαρολογείς;

Λουκάς

Ναι. Σιωπή.

Του δείχνει την εφημερίδα. Ο Μάρκος διαβάζει το άρθρο. Το πρόσωπό του είναι θλιμμένο

Μάρκος

Δεν έχουν συνείδηση. Χρόνος. Πώς μπορούν να αστειεύονται για τέτοιο θέμα.

Λουκάς

Διότι στις μέρες μας, όλα εκλαμβάνονται ως αστείο.

Μάρκος

Μα αυτό δεν είναι μόνο έγκλημα πολέμου, είναι έγκλημα κατά της ανθρωπότητας.

Λουκάς

Ποια η διαφορά γι’ αυτούς; Είναι μόνο λέξεις.

Μάρκος

Όμως αυτές οι λέξεις πληγώνουν τη μνήμη!

Λουκάς

Οι άνθρωποι που επέζησαν της γενοκτονίας πεθαίνουν σιγά-σιγά και μαζί τους, η μνήμη τους.

Μάρκος

Πρέπει, λοιπόν, να δράσουμε!

Λουκάς

Μα πώς;

Μάρκος

Πρέπει εμείς να θυμηθούμε γι’ αυτούς.

Λουκάς

Αυτό δεν θα είναι αρκετό!

Μάρκος

Τότε, οφείλουμε να μην ξεχάσουμε. Σιωπή.

Λουκάς

Ναι, αυτό είναι... Χρόνος. Μόνο η μνήμη μπορεί να νικήσει το θάνατο.

Μάρκος

Γι’ αυτό προσπαθούν να δολοφονήσουν τη μνήμη μας.

Λουκάς

Κι όμως, δεν είμαστε ούτε Αρμένιοι, ούτε Κύπριοι, ούτε Έλληνες, ούτε Εβραίοι, ούτε... !

Μάρκος

Αυτός δεν είναι λόγος! Αντιθέτως!

Λουκάς

Αντιθέτως;

Μάρκος

Εφόσον η μνήμη δεν σημάδεψε το κορμί μας, πρέπει να σημαδέψει το πνεύμα μας.

Λουκάς

Συνειδητοποιείς την προσπάθεια που αυτό συνεπάγεται;

Μάρκος

Το χρέος δεν είναι προσπάθεια. Χρόνος. Δεν ήμασταν εκεί τη στιγμή των γεγονότων, αλλά θα είμαστε παρόντες από ’δω και μπρος.

Λουκάς

Δεν είμαστε υπεύθυνοι για τις ζωές του παρελθόντος, μα για τη μνήμη του μέλλοντος! Σιωπή.Μόνο ποιος θα μας πιστέψει;

Μάρκος

Οι άνθρωποι που ξέρουν να υποφέρουν...

Λουκάς

Μα είναι τόσο λίγοι!

Μάρκος

Είναι η αρχή της αντίστασης.

Λουκάς

Εννοείς ότι αυτοί που αντιστέκονται είναι πάντα λίγοι;

Μάρκος

Ναι, γίνονται περισσότεροι μόνο όταν πετύχουν.

Λουκάς

Κι αν αποτύχουν;

Μάρκος

Συνήθως, τους ξεχνούμε.

Λουκάς

Θα χρειαστούμε τους άλλους.

Μάρκος

Πάντα χρειαζόμαστε τους άλλους.

Λουκάς

Θα έρθουν;

Μάρκος

Πάντα έρχονται!

Λουκάς

Μα αυτή τη φορά, είναι διαφορετικό.

Μάρκος

Τότε δεν θα ξαναφύγουν.

Λουκάς

Δεν μπορώ να το πιστέψω ότι προσπαθούν να δολοφονήσουν τη μνήμη.

Μάρκος

Κι όμως είναι αλήθεια! Χρόνος. Κι αν δεν αντισταθούμε, θα τα καταφέρουν.

Λουκάς

Τι μπορούμε να κάνουμε; Χρόνος. Είμαστε μόνο άνθρωποι...

Μάρκος

Ακριβώς επειδή είμαστε άνθρωποι, μπορούμε ν’ αντισταθούμε.

Λουκάς

Ποιο θα είναι το τίμημα;

Μάρκος

Η μνήμη δεν έχει τιμή.

Λουκάς

Φοβάμαι το θάνατο...

Μάρκος

Η λήθη είναι αυτό που πρέπει να φοβόμαστε. Ο θάνατος είναι φυσιολογικός, η λήθη είναι απάνθρωπη!

Βγαίνουν από τη σκηνή αφήνοντας τις καρέκλες.