Σελίδες

Πέμπτη 30 Ιουλίου 2020

Το άγνωστο Ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης: Οι Οθωμανοί έσφαξαν χιλιάδες Ελληνες

Μια συγκλονιστική στιγμή της Ιστορίας, μια σχεδόν άγνωστη σφαγή Ελλήνων από Οθωμανούς, μας θυμίζει η Μηχανή του Χρόνου. Ο λόγος για το ματωμένο καλοκαίρι του 1821 στη Σαμοθράκη όπου για δύο μήνες οι Τούρκοι έσφαξαν χιλιάδες χριστιανούς.
Οπως αναφέρει το δημοσίευμα:
Κατά την περίοδο της Ελληνικής Επανάστασης και συγκεκριμένα τον Αύγουστο του 1821, οι Σαμοθρακίτες ξεσηκώθηκαν και αντιστάθηκαν στον τούρκικο ζυγό. Ένα μήνα μετά, οι αντίπαλες δυνάμεις έβαψαν την αντίσταση τον νησιωτών με αίμα. Χιλιάδες σφαγιάστηκαν και εκατοντάδες ακόμη στάλθηκαν στα σκλαβοπάζαρα.
Το 1479 η Σαμοθράκη έγινε Οθωμανική κτήση και οι κάτοικοι έζησαν υπόδουλοι για 458 συναπτά έτη. Τον Αύγουστο του 1821 το μήνυμα της Ελληνικής Επανάστασης έφτασε στο νησί. Αρκετοί Σαμοθρακίτες, μυημένοι στη Φιλική Εταιρεία, μόλις πληροφορήθηκαν ότι ξέσπασε η επανάσταση στην Πελοπόννησο, έπεισαν τους συντοπίτες τους να ακολουθήσουν. Συγκέντρωσαν τα λιγοστά όπλα που υπήρχαν στο νησί και άρχισαν να εξασκούνται στη σκοποβολή με τη βοήθεια ενός Σαμιώτη.
 Στις 19 Απριλίου 1821, οι κάτοικοι του ακριτικού νησιού δήλωσαν στον Τούρκο διοικητή του νησιού ότι «του λοιπού είναι Έλληνες ελεύθεροι και κατά συνέπειαν, δεν έχουσι πλέον να πληρώσι φόρους εις τον Σουλτάνον«.
Πρόγραμμα Αναπαραγωγής ΒίντεοΣτις 19 Απριλίου 1821, οι κάτοικοι του ακριτικού νησιού δήλωσαν στον Τούρκο διοικητή του νησιού ότι «του λοιπού είναι Έλληνες ελεύθεροι και κατά συνέπειαν, δεν έχουσι πλέον να πληρώσι φόρους εις τον Σουλτάνον«.
Η Οθωμανική κυβέρνηση είχε ενημερωθεί για τη στάση τους, αλλά είχε σπουδαιότερα προβλήματα να ασχοληθεί. Μέχρι το τέλος Αυγούστου η καθημερινότητα στο νησί κυλούσε ομαλά. Η εξέγερση των Σαμοθρακιτών ενάντια στην Τουρκοκρατία πνίγηκε στο αίμα.  Την 1η Σεπτεμβρίου 1821, ο Σουλτάνος έδωσε εντολή στον υποναύαρχο καπετάν Μπέη Καρά Αλή να καταστείλει την εξέγερση στο νησί. Έτσι, την «πρωτοσταυρινιά», όπως συνήθιζαν να λένε την 1η Σεπτεμβρίου οι ντόπιοι, αποβιβάστηκαν στο νησί πάνω από χίλιοι άνδρες του τουρκικού στόλου, αποφασισμένοι να εκτελέσουν την αποστολή τους.

Λεηλασίες και φωτιές

Τα γεγονότα που ακολούθησαν ήταν καταστροφικά. Ολόκληρα χωριά λεηλατήθηκαν και παραδόθηκαν στις φλόγες. Χιλιάδες άνδρες που αντιστέκονταν, αποκεφαλίστηκαν.
Εφτακόσιοι από τους κατοίκους που είχαν καταφύγει στα βουνά, οι Οθωμανοί τους έφεραν πίσω με δόλο δίνοντάς τους την εντύπωση ότι θα τους δώσουν χάρη. Όμως στην τοποθεσία «Εφκάς» στο κάστρο της πρωτεύουσας, της Χώρας, τους δολοφόνησαν όλους. Από τη μαζική αυτή δολοφονία, επέζησαν σύμφωνα με μαρτυρίες ξένων περιηγητών και του Σαμοθρακίτη ιερέα Γ. Μανωλάκη από 25 έως 30 οικογένειες, οι οποίες ζούσαν τα επόμενα χρόνια σε άθλια κατάσταση.
Σύμφωνα με μαρτυρίες, οι Οθωμανοί στρατιώτες άφηναν τα κεφάλια των Σαμοθρακιτών να κατρακυλούν στο αυλάκι . Το ρυάκι ονομάστηκε Εφκάς (Επτακοσίας) από τον αριθμό των σφαγιασθέντων. Τα μωρά κάτω των 2 ετών εκτελέστηκαν μαζί με τις γυναίκες που ήταν μεγαλύτερες από 40 ετών. Σύμφωνα με μαρτυρίες, από τη μαζική σφαγή επέζησαν περίπου 25 με 30 οικογένειες, οι οποίες επιβίωσαν τα επόμενα χρόνια σε άθλιες συνθήκες.
Συνολικά, τα θύματα από τις άγριες σφαγές έφτασαν τους 2.000, ενώ περίπου πεντακόσιοι Σαμοθρακίτες κατάφεραν και ξέφυγαν στη θάλασσα. Στα σκλαβοπάζαρα βρέθηκαν πάνω από 1.500 γυναικόπαιδα του νησιού, αλλά και νέοι άντρες που δεν αποκεφαλίστηκαν. Το Ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης διήρκησε περίπου οκτώ εβδομάδες. 
Στις 12 Νοεμβρίου 1821, ο υποναύαρχος Καρά- Αλής, υπεύθυνος και για τη σφαγή της Χίου, μπήκε στο νησί του Θρακικού πελάγους πανηγυρικά. Στους ιστούς των πλοίων του τουρκικού στόλου είχε κρεμάσει τα κομμένα κεφάλια τριάντα συλληφθέντων Σαμοθρακιτών, ως ένδειξη νίκης και υπεροχής. Μετά τη σφαγή, έμειναν στο νησί περίπου διακόσιοι Έλληνες.
Μια δεκαετία αργότερα, ο σουλτάνος Μαχμούτ Β’, εξέδωσε διάταγμα στο οποίο κήρυττε την απελευθέρωση όλων των Ελλήνων που είχαν αιχμαλωτιστεί κατά τη διάρκεια της Επανάστασης.
Τότε ήταν που επέστρεψαν στο νησί και αρκετοί κάτοικοί του. Στη μνήμη των χιλιάδων νεκρών, η 1η Σεπτεμβρίου τιμάται πλέον στο νησί ως ημέρα πένθους. Στην πλατεία του Εφκά γίνεται επιμνημόσυνη δέηση στο ηρώον, κατάθεση στεφάνων, απόδοση τιμών από τμήμα του στρατού, ενώ διατηρείται ενός λεπτού σιγή για τη μνήμη των θυμάτων.
Το Ολοκαύτωμα της Σαμοθράκης παρέμεινε άγνωστο και η τυπική αναφορά στη θυσία των κατοίκων της στην εθνική παλιγγενεσία, αναγνωρίστηκε από την Ακαδημία των Αθηνών μόλις το 1980. Την καταστροφή της Σαμοθράκης την απεικόνισε πολύ χαρακτηριστικά ο Γάλλος Αύγουστος Βινσόν (Αuguste Vinchon) ο οποίος λίγο αργότερα ζωγράφισε ένα πίνακα με θέμα τη σφαγή της Σαμοθράκης, που βρίσκεται στο Λούβρο.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου