Υπολογισμός όγκου υδριτών στην ελληνική ΑΟΖ και γεωοικονομική σημασία

Ν. Λυγερός, Α. Φώσκολος

Ι. Υπολογισμός αποθεμάτων υδριτών

Με βάση την εικόνα 1 αν θεωρήσουμε, σε πρώτη προσέγγιση βέβαια, ότι το μήκος της περιοχής των υδριτών είναι 1000km και το πλάτος τους, εντός της Ελληνικής ΑΟΖ, είναι 200km, τότε η επιφάνεια που καλύπτεται από τους υδρίτες είναι 200000 km². Αν πάλι, με βάση την εικόνα 1, θεωρήσουμε ότι το μέσο πάχος των υδριτών είναι 150 μέτρα, τότε ο όγκος των υδριτών συν τις συμπαρομαρτούσες μάζες ιλύος είναι 30000km³. Τα 30000km³ ισοδυναμούν με 30x1012m³ ή 30 Τρισεκατομμύριο m³. Αυτός είναι ο όγκος του στερεοποιημένου μεθανίου, δηλαδή του υδρίτη, και της συμπαρομαρτούσας ιλύος. Ο καθαρός υδρίτης είναι το 1,1 % του όγκου, ήτοι 0.3 Τρισεκατομμύριο m³. Τα 0.3m³ υδρίτη x 167m³ φυσικού αερίου/ κυβικό μέτρο υδρίτη ισοδυναμούν με 50,1 Τρισεκατομμύριο m³ φυσικού αερίου. Αν γίνουν καλύτεροι υπολογισμοί όσον αφορά στο πάχος των υδριτών πάντα με βάση την εικόνα 1 αλλά και με νέες έρευνες, θα έχουμε ακριβέστερες εκτιμήσεις. Υπενθυμίζουμε ότι αυτοί οι υπολογισμοί αφορούν τους υδρίτες πάνω από τον πυθμένα της θάλασσας. Έχουμε όμως και υδρίτες κάτω από τον πυθμένα της θάλασσας. Μόνο που εδώ χρειάζονται άλλοι υπολογισμοί.

ΙΙ. Οικονομικά οφέλη με βάση την ύπαρξη φυσικού αερίου

Επειδή τα 1000 κυβικά πόδια αντιστοιχούν με 1Gj που εκτιμούμε ότι το 2030 θα έχει $10/ Gj η αξία του κοιτάσματος των υδριτών εκτιμάται ως εξής 50 Τρισεκατομμύριο m³ φυσικού αερίου x 35.315 κυβικά πόδια/ m³ φυσικού αερίου = 1765.75 Τρισεκατομμύριο Κυβικά πόδια x $10/1000 κυβικά πόδια =$17, 65 Τρισεκατομμύριο. Η Ελλάδα θα πάρει, κατά μέσο όρο, το 10% στα 100 χρόνια εκμετάλλευσης δηλαδή $1,765 Τρισεκατομμύριο στα 100 χρόνια. Εκτιμούμε ότι η φορολογία θα είναι για τα πρώτα 33 χρόνια 0%, για τα επόμενα 33 χρόνια 10% και τα τελευταία 33 χρόνια 20% διότι η διάρκεια ζωής του κοιτάσματος είναι 100 χρόνια. Μία χοντρική εκτίμηση είναι ότι κάθε χρόνο θα εξάγουμε 500 Δισεκατομμύρια m³ φυσικού αερίου κυρίως στην Ευρώπη. Αν εξάγουμε λιγότερα τότε η διάρκεια της εκμετάλλευσης θα είναι μεγαλύτερη με περισσότερα οφέλη για την ελληνική οικονομία. Βεβαίως θα χρειαστεί να κατασκευαστούν τουλάχιστον 6 αγωγοί μεταφοράς φυσικού αερίου από Κρήτη προς την Ευρώπη, χωρίς να συνεκτιμήσουμε ότι θα χρειαστούν άλλοι τόσοι για να μεταφερθεί το σχιστολιθικό φυσικό αέριο του Ισραήλ προς την Ευρώπη. Άρα πέραν της οικονομικής ευμάρειας που αποκτά η Ελλάδα αποκτούμε και τρομακτικά μεγάλη γεωπολιτική δύναμη για τα επόμενα 100-130 χρόνια εξ’ αιτίας της εκμετάλλευσης των υδριτών. Για να γίνουν όμως όλα, χρειάζεται να κάνουμε το πρώτο βήμα διότι ο μεγάλος δρόμος αρχίζει με αυτό. Και αυτό το πρώτο βήμα αρχίζει με τη θέσπιση της ελληνικής ΑΟΖ. Για να συνεχίσουμε εντατικά με σεισμικές έρευνες στην ΑΟΖ μας.

Πηγή: http://www.lygeros.org/articles?n=10105&l=gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Υπολογισμός όγκου υδριτών στην ελληνική ΑΟΖ και γεωοικονομική σημασία"

Οι αετοί του Αιγαίου.

Η Ελληνική Πολεμική Αεροπορία (ΠΑ) είναι ο τρίτος κατ' αρχαιότητα Κλάδος των Ελληνικών Ένοπλων Δυνάμεων που αποτελεί και την πολεμική αεροπορική ισχύ της Ελλάδας. Πρώτιστη αποστολή της Πολεμικής Αεροπορίας είναι η φύλαξη και προστασία του Ελληνικού Εναέριου Χώρου, από κάθε είδους παραβάσεις ή παραβιάσεις, η παροχή εναέριας υποστήριξης σε επιχειρήσεις τόσο στον Ελληνικό Στρατό όσο και το Ελληνικό Πολεμικό Ναυτικό, και παράλληλα η έρευνα και διάσωση, πυρόσβεση, καθώς και η παροχή κάθε δυνατής ανθρωπιστικής βοήθειας ακόμα και σε άλλες Χώρες όταν παρίσταται έκτακτη ανάγκη.
Κατά την περίοδο της Βασιλευομένης Δημοκρατίας η αεροπορική δύναμη ονομαζόταν Ελληνική Βασιλική Αεροπορία (EBA).
Το σύνθημα της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας είναι «Αίεν Υψικρατείν» το οποίο σημαίνει «Πάντοτε να κυριαρχείς στα ύψη», φράση που αποδίδεται στον Αντισμήναρχο (αργότερα Υποπτέραρχο) Σπύρο Παπασπύρο, διοικητή του Κέντρου Κατάταξης στη Βάση της Γάζας, ο οποίος με τη φράση αυτή , στην Ημερήσια Διαταγή της 5ης Οκτωβρίου 1941, καλωσόρισε στην Αίγυπτο το προσωπικό της Μοίρας 335, της πρώτης ελληνικής μοίρας μαχητικών αεροσκαφών στη Μέση Ανατολή. Το έμβλημα της Ελληνικής Πολεμικής Αεροπορίας αναπαριστά αετό σε πτήση μπροστά από το κυκλικό διακριτικό της.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Οι αετοί του Αιγαίου."

Υπογραφές υπέρ της θέσπισης της Ελληνικής ΑΟΖ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Υπογραφές υπέρ της θέσπισης της Ελληνικής ΑΟΖ"

ΤΟ ΑΛΟΓΟ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ.

Στα όρια της θεϊκής λατρείας... «Tα άλογά τως ήσαν ευγενικά εις το ιδείν, υψηλά, λιγνά, γλήγορα·
και ώσπερ να είχασιν, ή φυσικήν τινα γνώσιν, ή και εκπαιδεύσεως
διδακτήν, ώστε οπού έγνωθαν τα σχήματα οπού τώς έκαναν οι
Αυθεντάδεςτως· πολλάκις δε εγροικούσαν και το μίλημάτως, και
έκαναν είτι τώς έλεγαν.
Eίχασίντα μαθημένα να γονατίζουσι να
πέρνουσιν από την γην το κοντάρι, αφ' ού το ήθελε ρίξη ο
aυθέντηςτως, με τα οδόντιάτως και να του το δίδουσιν εις το χέρι·
και σιμώνοντας εις τους εχθρούςτως, όταν επολεμούσαν, να
πολεμούσιν και αυτά με τα οδόντιατως, να λακτίζουσι και να
καταπατούσι τους αντιμάχουςτως· να μη φοβούνται παντελώς, αν
πληγωθούσι βλέποντας τα αίματάτως να τρέχουσιν.»
Αναθηματικό ηλιακό άρμα από το Trondholm της Δανίας. Tο άλογο ίσως να μην είναι το κατ’ εξοχήν ζώο των Iνδοευρωπαίων, όμως όλοι οι αρχαίοι ινδοευρωπαϊκοί λαοί πίστευαν ότι το άρμα του Hλιου το έσερναν άλογα, και άλογα θυσίαζαν προς τιμήν του. H ιδέα του Hλιου ως επουράνιου δεσπότη πάνω σε πολεμικό άρμα αντανακλά μια κοινωνική ιεράρχηση, η οποία εξαρτά την κατοχή αλόγου από την ευγένεια της καταγωγής και το πολεμικό «κλέος» και αποκλείει από τη χρήση του τους κοινωνικά υποτελείς.

MΠOPEI «η ουρά του σκύλου τον άνθρωπο να μην τον πρόδωσε ποτέ», ο σύντροφος όμως του ανθρώπου, στην ειρήνη και στον πόλεμο, είναι το άλογο· το αφοσιωμένο, το περήφανο και πιστό άλογο, που θεωρήθηκε ιερό και το φαντάστηκαν φτερωτό ή και αθάνατο. aθάνατα βέβαια είναι κατ' αρχήν τα άλογα των θεών, που τρέφονται με αμβροσία. Γι' αυτό και αρχαία μας κείμενα τους ίππους συχνά τους ονομάζουν αθάνατους, άμβροτους, επουράνιους, ι(ε)ρούς. H σημασία του αλόγου ήταν τεράστια· χώρες και λαοί, πολλές φορές από τα άλογά τους χαρακτηρίζονται: «εύιππος γη» του Kροίσου η χώρα, «ευιπποτάτη η Mηδία», «ιππόδαμοι» οι Tρώες και «φίλιπποι», όπως και οι Θράκες, κ.ο.κ.
Σύντροφος ισότιμος με τον άνθρωπο, στο άλογο προσδόθηκαν πολλές ιδιότητες. Zώο ηλιακό, συνδέεται με τα ηλιοστάσια. Tο άρμα του Hλιου το σέρνουν άλογα φτερωτά, άλογα θυσιάζουν προς τιμήν του, ενώ ο Mπαγιάρ, το μαγικό άλογο της εποχής του Kαρλομάγνου, έρχεται με τις φωτιές του αγίου Iωάννου (θερινό ηλιοστάσιο) για να χλιμιντρίσει. Στη Γερμανία, παλιά, στις φωτιές αυτές πετούσαν κεφαλές αλόγων. Kατάλοιπο όλων αυτών, το πέταλο που κρεμάμε στις πόρτες των σπιτιών μας τα Xριστούγεννα.
Αλλά το άλογο είναι και πλάσμα της γης, χθόνιο, δημιούργημα του σκότους, αγγελιαφόρος του θανάτου, κάποτε και ψυχοπομπός. Σε μια επιτύμβια ετρουσκική στήλη ο Xάρων οδηγεί τον έφιππο νεκρό, ενώ σε επιτύμβιες ελληνικές στήλες εικονίζεται η προτομή του: περιμένει να μεταφέρει τον νεκρό στον άλλο κόσμο. O ρόλος, εξάλλου, του αλόγου στα άθλα (νεκρικούς αγώνες) και τη νεκρολατρία ήταν μεγάλος. H σχέση του με το νερό, επίσης, είναι δεδομένη. Oρισμένες κρήνες στο άλογο χρωστούν το όνομά τους· Iππη, aγανίππη (Eλικώνας), aλκίππη (προσωποποίηση πηγής), Πηγασίς, Iπποκρήνη (ή Iππου Kρήνη) στην Tροιζήνα και τον Eλικώνα.
H τελευταία ανάβλυσε από χτύπημα της οπλής του Πήγασου, όπως ακριβώς έγινε, σε συναξάρι χριστιανικό, και με το άλογο του αγίου Bονιφάτιου. Στη Σκωτία, εξ άλλου, το πνεύμα του νερού είχε μορφή αλόγου. Oλα αυτά, αλλά και τα ονόματα των Ωκεανίδων Iππώ, Iππονόη, Iπποθόη και Mενίππη, δεν σημαίνουν πως πρέπει να δεχθούμε ότι τα άλογα προσωποποιούν ή συμβολίζουν τα κύματα της θάλασσας ή των χειμάρρων τα ορμητικά νερά, όπως υποστηρίχθηκε. Πάντως ο Ποσειδώνας, ο θεός της θάλασσας, θεωρήθηκε ο δημιουργός του αλόγου, γι' αυτό και προσονομάζεται Iππ(ε)ιος, επίθετο όμως που έχουν και ο Zευς και η aθηνά.
Tο άλογο, ίσως υπερβολή, θεωρείται κατ' εξοχήν ζώο των Iνδοευρωπαίων. Πάντως, από τους Iνδοευρωπαίους εξημερώθηκε μετά τη διάσπασή τους σε διάφορες γλωσσικές ομάδες, γι' αυτό και οι ονομασίες του στις ευρωπαϊκές γλώσσες δεν έχουν κοινή ρίζα. H κελτική θεά Eπόνα, προστάτις των αλόγων, και που το όνομά της θυμίζει το ίππος, ίσως εξαίρεση μοναδική. Παρά τα όσα έχουν γραφτεί, κυρίως για τους Kέλτες, είναι αβέβαιο αν το άλογο γνώρισε μορφή κάποιας λατρείας. Kαι στην αρχαία Eλλάδα υπήρχαν, σποραδικά και προσωρινά, αλογοκέφαλες θεότητες, αλλά το άλογο δεν λατρεύτηκε.
Στο χρώμα του αλόγου απέδωσαν συμβολικές ιδιότητες. Στο βυζαντινό έργο «Διήγησις του aχιλλέως», ο ήρωας κάθε φορά χρησιμοποιούσε άλογα άλλου χρώματος: «άσπρον είχεν εις έρωτα και μούντον εις πολέμους». H δραματική σημασία του χρώματος των ίππων της aποκαλύψεως είναι επίσης γνωστή: «λευκός», «πυρρός», «μέλας» και «χλωρός». Στην αρχαία Eλλάδα εξ άλλου κυανότριχα ήταν τα άλογα του Πλούτωνα, ενώ ο Xάρος των νεοελλήνων «Mαύρος ήταν, μαύρα φορεί, μαύρο και τ' άλογό του» ή «O Xάρος μαυροφόρησε, μαύρα καβαλλικεύβκει»· ίδιο και το χρώμα των αλόγων που ιππεύουν τα φαντάσματα.
Tο άλογο όμως έχει και δύο ιδιότητες που σπανιότατα έχουν άλλα ζώα. Mιλά με ανθρώπινη φωνή, κάποτε μάλιστα και προφητεύει, ενώ παράλληλα, όχι σπάνια, θεοί αλλά και άνθρωποι έσμιξαν μαζί του και γέννησαν πλάσματα ξεχωριστά. aρχίζοντας από τη μυθολογία μας, θυμίζω ότι ο Kρόνος (κατ' άλλους ο Ωκεανός) έσμιξε με τη Φιλύρα και έτσι γεννήθηκε ο κένταυρος Xείρων.
O Ποσειδώνας έσμιξε με τη φοραδοκέφαλη αρκαδική Δήμητρα και έτσι γεννήθηκε ο aρείων, ενώ και το άλογο Σκύριος γεννήθηκε «εκ λίθου εφ ου απεσπέρμηνεν» ο ίδιος θεός. O Zέφυρος και η aρπυια Ποδάργη γέννησαν τον Ξάνθο και τον Bαλίο, άλογα αθάνατα, που ο Ποσειδώνας χάρισε στον Πηλέα, και που με αυτά πολέμησε ο aχιλλέας στην Tροία.
Oι Iππώ και η Zευξώ, κόρες της Tηθύος, έσμιξαν και αυτές με άλογα, πράγμα που λέγεται και για τη Σεμίραμι της Bαβυλώνας. Oι εικαστικές τέχνες, φυσικά, δεν ξέχασαν να μας δώσουν και σχετικές παραστάσεις (π.χ., ΠaE 1979, πιν. 95δ).
Από τα προφητικά άλογα, που συνήθως κλαίγοντας προλέγουν τον θάνατο του κυρίου τους, διασημότερα είναι, βέβαια, εκείνα του aχιλλέα: ο Ξάνθος τού προείπε τον θάνατό του. Tης ομιλίας το χάρισμα του το είχε δώσει η Hρα και του το πήραν οι Eρινύες. Tούτα τα άλογα ενέπνευσαν πολλούς, και ανάμεσά τους τον aγγελο Σικελιανό («aλαφροΐσκιωτος», III, 583-606) και τον Kαβάφη, που στο ποίημά του «T' άλογα του aχιλλέως», γράφει: «Tον Πάτροκλο σαν είδαν σκοτωμένο/ άρχισαν τ' άλογα να κλαίνε του aχιλλέως». Kάποιο είδος ιππομαντείας φαίνεται ότι υπήρχε και στους Πέρσες.
Mετά την ανατροπή του Kαμβύση, οι συνωμότες συμφώνησαν να βγουν έφιπποι στου ήλιου το βγάλσιμο και όποιου ο ίππος «πρώτος φθέγξηται/ τούτον έχειν την βασιληίην»· και έτσι ο Δαρείος έγινε βασιλιάς. aλλα προφητικά άλογα ξέρουμε από σερβικούς, ρωσικούς και ινδικούς μύθους, ενώ σε ιρλανδικά παραμύθια και σε δικά μας συναξάρια απλώς μιλούν, όπως, π.χ., στον Bίο της aγίας Ξενίας και τον Bίο της aγίας Eιρήνης.
Σε ένα δυτικό μεσαιωνικό κείμενο, τέλος, προφητικές ιδιότητες έχει και το κεφάλι αλόγου, καρφωμένο πάνω από μια πόρτα. Στη Δύση όμως τα άλογα ίσως έχουν ευρύτερες προφητικές ιδιότητες. Στον Bίο του aγίου Kολομβανού ο θάνατός του προβλέπεται από ένα άσπρο άλογο, και στον Bίο του aγίου Γάλλου δύο άλογα υποδεικνύουν τη θέση που πρέπει να ενταφιασθεί.
Θυσίες αλόγων
Oι θυσίες αλόγων είναι κάτι που χάνεται στα βάθη των χρόνων. Tο αποδεικνύουν οι ανασκαφές σε τάφους προϊστορικούς και ιστορικούς, κι έτσι ξέρουμε ότι θυσίες γίνονταν σε όλη σχεδόν την Eυρώπη και την aσία. Πολλές φορές τα άλογα θανατώνονταν για να θαφτούν, μαζί με το άρμα τους, στον τάφο του κυρίου των. aπό τη μυθολογία μας ξέρουμε ότι άλογα θυσίαζαν οι aμαζόνες, οι Tρώες τα έριχναν ζωντανά στον Σκάμανδρο ποταμό, ο aχιλλέας θυσίασε άλογα στον τάφο του Πατρόκλου, ενώ ο Tυνδάρεως, όταν ήταν να παντρέψει την Eλένη, θυσίασε ένα άλογο, έβαλε τους μνηστήρες να ορκισθούν ότι θα βοηθήσουν τον μελλοντικό σύζυγο της κόρης του, κι ύστερα «τον ίππον κατώρυξε».
Tον κατώρυξε σε ένα τάφο που έμεινε γνωστός σαν «Iππου Mνήμα», όπως ξέρουμε από τον Παυσανία. aπό ιστορικές πηγές ξέρουμε ότι άλογα θυσίαζαν οι Σκύθες, οι αρχαίοι Eνετοί προς τιμήν του ομηρικού ήρωα Διομήδη, οι Σπαρτιάτες στον Tαΰγετο προς τιμήν του Hλιου -πράγμα που έκαναν και οι Eβραίοι κατά την εποχή της ειδωλολατρίας- και Pόδιοι προς τιμήν της θάλασσας, ενώ οι Πέρσες, που θυσίαζαν άλογα σε επίσημες επετείους και πριν από ιππικούς αγώνες, φθάνοντας στον Στρυμόνα θυσίασαν άσπρα άλογα ζητώντας ευοίωνα σημεία.
Ξέρουμε, τέλος, τις καθιερωμένες κάθε Oκτώβριο θυσίες αλόγων στην αρχαία Pώμη. Σε πολλές από αυτές υπήρχε και τελετουργική ανάλωση ιππείου κρέατος, που και γι' αυτό απαγορεύτηκε από τη δυτική Eκκλησία η κατανάλωσή του. H έκταση αυτών των θυσιών οδήγησε τον Λουκιανό να γράψει: «πόσοι γαρ και ίππους και παλλακίδας, οι δε και οινοχόους επικατέσφαξαν/ ή και συγκατώρυξαν».
Oι θυσίες αλόγων είναι μια πανάρχαιη πρακτική σε όλη σχεδόν την Eυρώπη και την aσία, πράγμα που επιβεβαιώνουν οι ανασκαφές.
Συχνά τα άλογα θανατώνονταν για να ταφούν με τον κύριό τους, όπως στην περίπτωση αλόγου θυσιασμένου δίπλα στον νεκρό κύριό του, στο Saffolk Coontry της aγγλίας, περ. 550 μ.X., που έφερε στο φως ανασκαφή στα τέλη της δεκαετίας του 1990 (aP/Photo).

Θα ξαναγυρίσουμε στη θυσία του Tυνδάρεω για μια λεπτομέρεια πολύ σημαντική: την ορκοδοσία. Mας θυμίζει έναν άλλο όρκο ομηρικό: «Iππων αψάμενος, γαιήοχον εννοσίγαιον/ όμνυσθι» (= βάλε το χέρι σου πάνω στ' άλογα και στον Ποσειδώνα ορκίσου). Eνα τρίτο παράδειγμα, από της γης τ' άλλο τ' άκρο, αποδεικνύει την ιερότητα του αλόγου, και ίσως την παγκοσμιότητα του όρκου.
O Mωάμεθ ορκίζεται: «Mα τα άλογα που τρέχουν ώσπου τους κόβεται η ανάσα. Mα τα άλογα που σαν χτυπούν το πόδι τους στη γη, κάνουν να πετάει σπίθες...» (Kοράνιο, Kεφ. 100, στ. 1-5). Mπορεί βέβαια ο Hρόδοτος να γράφει ότι το ιππικό των aράβων ήταν καμήλες, μπορεί ο Στράβων να γράφει ότι στους aραβες δεν υπήρχαν άλογα, όμως επί Mωάμεθ τα περίφημα αραβικά άλογα, ράτσες που προηγουμένως είχαν χρησιμοποιηθεί από aκκαδαίους και aσσυρίους, εχρησιμοποιούντο πλέον και από τους aραβες, μάλιστα τους χρωστούν και τ' όνομά τους.
H θυσία του αλόγου μπορεί και πρέπει να θεωρηθεί προσφορά στη θεότητα ό,τι πολυτιμότερου είχε ο άνθρωπος. Kαι επειδή το άλογο τού ήταν ό,τι πολυτιμότερο, φρόντισε και για την ταφή του. Tάφους αλόγων ξέρουμε από τη μυθολογία μας («Iππου Mνήμα», Λακωνία), ενώ η αρχαιολογική έρευνα βρήκε στην Περσία τάφους αλόγων που χρονολογούνται ήδη από την 8ο π.X. αιώνα. H μυθολογία μας επίσης αναφέρει τον κοινό τάφο του ήρωα Δαμέωνος και του αλόγου του στην Oλυμπία, και η αρχαιολογία το επιβεβαιώνει παγκόσμια.
 Mνημεία εξάλλου κτίστηκαν για «ίππους αγωνιστάς» και επικήδειες τιμές επιφύλαξαν στα άλογά τους ο Iούλιος Kαίσαρας, ο Oκταβιανός aύγουστος, ο aδριανός και ο Διοκλητιανός. Tο άλογο όμως που τιμήθηκε περισσότερο από κάθε άλλο ήταν ο Bουκεφάλας του Mεγάλου aλεξάνδρου: μια πόλη κτίσθηκε προς τιμήν του.
«Iπποι ανδροβόροι»
Mε τη σειρά του, αντίστροφα, το άλογο το πιστό και αφοσιωμένο στον κύριό του, κάποτε τον σκοτώνει. aπό τους «ανδροβόρους» ή «ανθρωποφάγους» ίππους της μυθολογίας μας, γνωστότερη η περίπτωση των φοράδων του βασιλιά των Bιστόνων της Θράκης Διομήδη. O κύριός τους τις έτρεφε με ναυαγούς, μέχρι που ο Hρακλής έδωσε τον ίδιο τροφή στ' άλογά του (όγδοος άθλος). aλλα ανθρωποφάγα άλογα είναι εκείνα του Ποτνιέως Γλαύκου, γιου του Σίσυφου, που τρελάθηκαν από την aφροδίτη, και του βασιλιά της Eύβοιας Πυραίχμη, που τα άλογά του τον κατασπάραξαν κοντά στον μικρό βοιωτικό ποταμό Hράκλειο.
Από τις άπειρες παραστάσεις του αλόγου σε όλον τον κόσμο η μεγαλύτερη σε διαστάσεις είναι το aσπρο aλογο του offington, στο Berkshire Downs της aγγλίας, περ. 100 π.X. Tο μήκος του φτάνει τα 110 μέτρα και είναι σχεδιασμένο στην πλαγιά ενός λόφου, πιθανό καθαγιασμένο τόπο φυλετικών συναθροίσεων και τακτικών τελετουργικών δρώμενων χθόνιας γεωμαντικής φύσης. Kαι σήμερα η λαϊκή πίστη θεωρεί ότι όποιος σταθεί στο μάτι του αλόγου και με κλειστά μάτια περιστραφεί τρεις φορές γύρω από τον εαυτό του, θα κερδίσει την ευτυχία.

Tο άλογο, όπως και ο κύριός του, έχει μεταφυσικούς φόβους. Φοβάται τα στοιχειά, ορισμένες πηγές το ταράζουν, γίνεται και το ίδιο στοιχειό, ενώ στον Mαραθώνα γίνεται αόρατο φάντασμα που χλιμιντρίζει· «Eνταύθα ανά πάσαν νύκτα και ίππων χρεμετιζόντων και ανδρών μαχομένων έστιν αισθέσθαι» (Παυσανίας).

Kάτι που τάραζε πάντα τα άλογα ήταν, όπως το λέει και το όνομά του, ο Tαράξιππος. Yπήρχε ένας Tαράξιππος στον Iσθμό, ο Γλαύκος του Σισύφου (φάντασμα;), και ένας ακόμη βράχος στη Nεμέα, που η ανταύγειά του φόβιζε τα άλογα. aλλά ο κατ' εξοχήν Tαράξιππος ήταν της Oλυμπίας: είχε «σχήμα βωμού περιφερούς» κι έλεγαν ότι ήταν κενοτάφιο του Mυρτίλου ή τάφος του Iσχενου, του Ωλένιου ή του aλκάθου, που τον θεωρούσαν «βάσκανόν τε τοις ιππεύουσι και ουκ ευμενή δαίμονα»· οι ηνίοχοι του πρόσφεραν τιμές.
Eλεγαν ακόμη ότι ήταν κοινός τάφος του ήρωα Δαμέωνα και του αλόγου του ή ότι ο Oινόμαος είχε θάψει στον βωμό κάτι που τάραξε τα άλογα. O Hσύχιος, προσθέτει: «Tαράξιππος· ούτως υπ' ενίων Πέλοψ ιστορείται, ού τάφος εν Oλυμπία».
Σημειωση:
1. Πατριάρχου Iεροσολύμων Nεκταρίου του Kρητός (1602-1676), «Eπιτομή της Iεροκοσμικής Iστορίας», Bενετία 1677 (Φωτοανατύπωσις, aθήναι 1980), σελ. 386.
ΓEΩPΓIOΣ ΔHMHTPOKaΛΛHΣ

http://www.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_kathglobal_1_08/02/2004_1281500

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "ΤΟ ΑΛΟΓΟ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΑΔΑ."

Σπάνιες στιγμές

Του Νίκου Λυγερού

Σπάνιες στιγμές είναι αυτές όπου συνειδητοποιείς την ώρα που κάνεις μία πράξη, ότι έχει ιστορική σημασία και ότι θα αφήσει το στίγμα της και στα επόμενα έτη. Είναι σπάνιες αυτές οι στιγμές διότι η κοινωνία που ζει αποκλειστικά μέσα στο παρόν, τις αποφεύγει και δεν τις προωθεί. Γι’ αυτό το λόγο, οι άνθρωποι θεωρούν ότι δεν έχουν την ικανότητα ν’ αλλάξουν τα πράγματα και νομίζουν ότι είναι δεδομένα. Έτσι όταν γίνονται αυτές οι σπάνιες στιγμές για τον καθένα πρέπει να τις απολαύσει και να μοιραστεί τη χαρά του και με τους συνανθρώπους τους. Ακριβώς με αυτό το αίσθημα αρχίσαμε να μαζεύουμε υπογραφές υπέρ της θέσπισης της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, για να μοιράσουμε ένα νέο κομμάτι της ιστορίας μας κάνοντας χρήση του διαδικτύου, για να μπορέσουμε ν’ αγγίξουμε όλον τον ελληνισμό, ο οποίος είναι μια προσφορά στην Ανθρωπότητα. Δεν μπορούμε να μην συμμετάσχουμε όλοι οι Έλληνες, σε αυτήν την ιστορική προσπάθεια. Η ΑΟΖ δεν είναι ένα μόνο οικονομικό και πολιτικό θέμα για τους ειδήμονες. Η ελληνική ΑΟΖ είναι το δικαίωμα όλων των Ελλήνων, όπου και να βρίσκονται, να έχουν κι αυτοί το απέραντο γαλάζιο, όπως γίνεται σε πολλές χώρες του κόσμου. Είμαστε ένας λαός με αξιοπρέπεια κι η αντίστασή μας στα αυταρχικά καθεστώτα ήταν πάντα ένα παράδειγμα προς μίμηση για όλους. Και τώρα ακόμα και κάτω από αυτές τις δύσκολες στιγμές δεν πρόκειται να γονατίσουμε, δεν είναι αυτός ο χαρακτήρας μας, δεν είναι αυτή η μοίρα μας. Δικαιούμαστε την ΑΟΖ μας κι ο καθένας μας θα εκφραστεί και θα πιέσει για να γίνει η θέσπιση όσο πιο γρήγορα γίνεται, διότι είναι δίκαιο και σωστό. Δεν υπάρχει άλλος λόγος να περιμένουμε. Θέλουμε λοιπόν όλοι μας να παλέψουμε με την δική μας υπογραφή που ξέρουμε καλύτερα από κάθε άλλο που την βάζουμε, για να προχωρήσει η όλη κατάσταση και να ξεφύγουμε από αυτό το ζυγό που προσπαθεί να μας υποδουλώσει. Είμαστε η πατρίδα που γέννησε λέξεις, όπως τα Μαθηματικά, η Φυσική, η Χημεία, η Γεωλογία, η Σεισμολογία, η Ναυτιλία. Όλες αυτές οι λέξεις λειτουργούν στο πλαίσιο της ΑΟΖ τώρα για να προστατεύσουμε την Ελλάδα μας. Τα γράμματά μας είναι τα τείχη μας ενάντια στην βαρβαρότητα από τότε που υπάρχει ο ελληνισμός. Είμαστε ένας λαός της θάλασσας και δεν μπορεί κανείς να απεμπολήσει το δικαίωμά μας. Η ΑΟΖ είναι το μέλλον που έρχεται από το παρελθόν μας, για να ζήσουμε όλοι μαζί αυτήν την ιστορική στιγμή, την σπάνια στιγμή που αποφασίζουμε εμείς για την πατρίδα μας και για το λαό μας όχι ένα οικονομικό μοντέλο, γιατί ποτέ στην ιστορία μας δεν δώσαμε αξία στα λεφτά, αλλά το μέλλον ανθρώπων που προσφέρουν στην Ανθρωπότητα και στον Χρόνο.

Υπογραφές

http://www.lygeros.org/articles?n=10103&l=gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Σπάνιες στιγμές"

ΕΛΛΑΔΑ,μονη της βγαζει τα ματια της.

Η απίστευτη αλήθεια για τα τουρκικά σίριαλ!---


Τελικά δεν είναι όλα ακούμε αστικοί μύθοι ή θεωρίες που κινούνται στη σφαίρα της φαντασίας. Σε ένα πολύ ενδιαφέρον δημοσίευμα που μας εστάλη και συγκεκριμένα από τον άγνωστο σε εμάς ιστοχώρο «queen.gr» αναφέρονται τα ακόλουθα άκρως αποκαλυπτικά: Συγκεκριμένα, είχε ακουστεί στο παρελθόν ότι οι τουρκικές εταιρίες παραγωγής, απαγόρευαν στα ελληνικά κανάλια που έπαιζαν τα σίριαλ, να κάνουν ελληνική μεταγλώττιση. Η είδηση έμοιαζε υπερβολική για να είναι αληθινή.



Κι όμως. Όπως μας επιβεβαίωσε στέλεχος καναλιού, που παίζει τουρκική σειρά σε ζώνη μεγάλης τηλεθέασης οι τουρκικές εταιρίες παραγωγής, που πουλάνε στην Ελλάδα τα εν λόγω σίριαλ, δεν έχουν καμία άλλη απαίτηση, εκτός από το να μην μεταγλωττίζονται τα σίριαλ τους, επειδή θέλουν να ακούγεται η τουρκική γλώσσα. Αυτός είναι ο μοναδικός όρος που θέτουν και όπως φαίνεται μέχρι σήμερα τα κανάλια δεν έχουν καμία αντίρρηση.



Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι οι Έλληνες τηλεθεατές, ασχέτως τι ακούγεται, τα προτιμούν και οι σειρές βρίσκονται καθημερινά στο top 10 των προγραμμάτων με την υψηλότερη τηλεθέαση και μάλιστα στις πρώτες θέσεις. Τα δε κανάλια τους έχουν μεγάλη αδυναμία, γιατί εκτός της υψηλής τηλεθέασης, είναι φτηνά, μια και κοστίζουν μόλις 1.500 ευρώ το επεισόδιο, ποσό που είναι πολύ μικρότερο από οποιαδήποτε ελληνική παραγωγή.

http://www.defence-point.gr/news/?p=56730

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "ΕΛΛΑΔΑ,μονη της βγαζει τα ματια της."

Υπογραφές υπέρ της θέσπισης της Ελληνικής ΑΟΖ

Με αυτές τις υπογραφές του ελληνικού λαού, θέλουμε να δείξουμε σε όλους τους πολιτικούς φορείς και ειδικά στη Βουλή των Ελλήνων, όπου θα ψηφιστεί το νομοσχέδιο του Νόμου της ελληνικής ΑΟΖ, ότι ο καθένας μας ζητά την εφαρμογή του Δικαίου της Θάλασσας στην πατρίδα μας, για να αξιοποιήσουμε τους υδρογονάνθρακες που βρίσκονται στα ελληνικά κοιτάσματα, έτσι ώστε να βγούμε αποτελεσματικά και στρατηγικά από την οικονομική κρίση με τις ίδιες τις δυνάμεις μας και με την αξιοπρέπεια που μας χαρακτηρίζει.

Υπογραφές

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Υπογραφές υπέρ της θέσπισης της Ελληνικής ΑΟΖ"

Ορκίζομαι ...

(Γράφει ο Δημήτρης Ιατρόπουλος)

Ορκίζομαι,
Στο Ξεχωριστό και στο Ιδιαίτερο,
Αυτής εδώ της Πατρίδας.
Στις πανάρχαιες πεδιάδες της.
Στα ζωντανά βουνά και στα ιερά ποτάμια της.
Στις Αρχαίες κολώνες.
Στα γεμάτα σοφία και υπομονή βράχια
Του Αρχιπελάγους της.
Στα χαρακωμένα πρόσωπα των γερόντων της.
Στα παραμύθια της γιαγιάς
Και στο πρώτο σκίρτημα της άνοιξης.
Στα ματωμένα ρούχα των ηρώων,
Και στις στολές των πολεμιστών
Που θάφτηκαν στο χιόνι..

Ορκίζομαι
Στον Έρωτα που ποτέ δεν ρωτάει,
Και στην Αγάπη που απαντάει σε όλα..

Ορκίζομαι
Στο αιώνιο κάλεσμα των ανέμων
Που περνάνε τραγουδώντας
Πάνω απ τα νησιά μας,
Στην περικεφαλαία της Αθηνάς
Που την χάρισε στον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη,
Στα αγόρια που παίζανε αμπάριζα και πρωτελιά,
Στα κορίτσια που παίζανε κουτσό και σχοινάκι,
Στις ασβεστωμένες πέτρες
Που στολίζανε τα πεύκα στην κατασκήνωση,
Στο Σωτήρη Πέτρουλα
Και στον Αλέκο Παναγούλη,
Στα πανάρχαια τραγούδια μας,
Και στους χιλιάδες ποιητές μας.

Ορκίζομαι
Στους Θεούς και στον Θεό,
Στον προστάτη Χριστό
Και στο Χρήστο που έλιωσε στη φυλακή
Χωρίς προστάτη,
Στη Μαρία που την σακάτεψε η ηρωίνη,
Και στην Κατερίνα που κοιμήθηκε για πάντα
Μέσα στα ποιήματά της,
Στον Παύλο που στήθηκε στο απόσπασμα Τραγουδώντας
Και στο τελευταίο χαμόγελο του Ευαγόρα
Μπροστά στο ικρίωμα..

Ορκίζομαι
Στους χιλιάδες αδελφούς μου,
Που αυτοπυροβολήθηκαν,
Πνίγηκαν, κρεμάστηκαν, και φεύγουν Καθημερινά,
Τούτες τις ύπουλες μέρες,
Επειδή οι προδότες, τους βουλιάξανε
Στο βρομερό παιχνίδι τους..

Ορκίζομαι
Στους Αγέννητους ΄Ελληνες,
Στα παιδιά και στα εγγόνια μας,
Που περιμένουν με υπομονή να κατεβούν Ανάμεσά μας
Για να βρούνε μια πατρίδα καθαρή
Και προκομμένη.

Ορκίζομαι
Στα όνειρα που ακόμη δεν πήραν εκδίκηση
Όπως το ζήτησεν ο Ποιητής,
Στο σκονισμένο εικονοστάσι
Και στον ερειπωμένο καφενέ,
Στους χιλιάδες περήφανους συμπατριώτες μου,
Που ανοίγουν στα συσσίτια το στόμα τους,
Σαν τα πρωτόβγαλτα χελιδόνια
Για μια μπουκιά ψωμί..

Ορκίζομαι τέλος,
Στο πανάγιο αίμα και στο άγριο βλέμμα
Των ανθρώπων της φυλής μου
‘Ότι αυτήν εδώ την Πατρίδα:

Δεν θα τη χαρίσω σε κανέναν ξένο
Δεν θα την εκχωρήσω σε κανέναν προδότη
Δεν θα την υποθηκεύσω σε κανέναν τοκογλύφο
Δεν θα την ξευτιλίσω για χατίρι κανενός
Πουλημένου πολιτικού καθάρματος...

Και θα πράξω ότι περνάει απ το χέρι μου
Μέσα από τους Νόμους και τους Θεσμούς
Της Δημοκρατίας μου,
Που Εγώ ίδρυσα εδώ και χιλιάδες χρόνια
Για λογαριασμό όλης της Ανθρωπότητας,
Ώστε να ξανασηκωθεί όρθια
Και να προκόψει ξανά.

Όμως, αν οι εχθροί μου,
Οι ντόπιοι προδότες κι οι ξένοι εισβολείς,
Δεν ακούσουν τη φωνή μου μέσα από το Νόμο,
Τότε θα τραβήξω την κουρτίνα της Ιστορίας μου
Και θα σύρω για μιαν ακόμη φορά,
Το παλιό μαχαίρι απ το θηκάρι.

Ορκίζομαι να ζήσω
Σε μιαν ελεύθερη Ελλάδα
Και να πεθάνω όπως μου ταιριάζει,
Όταν έρθει η ώρα μου,
Σαν ελεύθερος Έλληνας...

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Ορκίζομαι ..."

Ο ελληνικός λαός δεν μπορεί να περιμένει

Η. Κονοφάγος, Ν. Λυγερός, Α. Φώσκολος

Εκ μέρους του λαού που δεν μπορεί να περιμένει, όπως λέει και το «έντεχνο» τραγούδι θα θέλαμε να συνειδητοποιήσουν όλοι οι βουλευτές της Βουλής των Ελλήνων, ότι το θέμα της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης δεν είναι μία μόδα, όπως το απέδειξε η ίδια η ιστορία την τελευταία περίοδο. Ήρθε η ώρα της ψηφοφορίας στη Βουλή κι ο κάθε βουλευτής πρέπει να ενημερωθεί, για να ξέρει συνειδητά πώς να ψηφίσει όταν θα το προτείνει η κυβέρνηση. Με αυτόν τον τρόπο, δεν θα έχουμε τις παραδοσιακές δηλώσεις που μας εξηγούν πάντα εκ των υστέρων βέβαια ότι δεν έχουν διαβάσει καν το νομοσχέδιο. Γι’ αυτό το λόγο μάλιστα προωθήσαμε ένα υπόδειγμα το οποίο είναι ανάλογο με αυτό της Κύπρου που θέσπισε την κυπριακή ΑΟΖ δίχως κανένα πρόβλημα από το 2004. Κατά συνέπεια, δεν υπάρχει ουσιαστικά καμιά δικαιολογία, διότι όλα τα δεδομένα είναι προσβάσιμα και το Δίκαιο της Θάλασσας υπάρχει από το 1982 και μάλιστα το έχουμε επικυρώσει από το 1995. Επιπλέον, όπως κι οι άλλοι ειδικοί της ΑΟΖ με τους οποίους συνομιλούμε συνεχώς είναι στη διάθεση του κάθε βουλευτή της Βουλής των Ελλήνων για να εξηγήσει και τη παραμικρή λεπτομέρεια της υπόθεσης της ΑΟΖ. Συνεπώς ας οργανωθούν τα αρμόδια πολιτικά γραφεία, για να μπορέσουμε να παράγουμε ένα εθνικό έργο με το θέμα της ΑΟΖ, το οποίο είναι υπερκομματικό. Επίσης, δεν μπορεί ο καθένας να υποστηρίζει σοβαρά ότι ασχολείται με το μέλλον της πατρίδας μας, όταν δεν έχει άποψη για την ΑΟΖ, η οποία είναι το κυρίαρχο θέμα για την ανάπτυξή μας και βέβαια την ανάκαμψη της χώρας μας. Κανένας πια δεν μπορεί να μην αποδεχθεί αυτό το γεγονός. Και οι πολιτικοί, που κρύβονται πίσω από το δάκτυλό τους ή τη σκιά των άλλων, θα φανούν. Διότι τώρα το πολιτικό κόστος δεν είναι να μιλάς για την ΑΟΖ, αλλά να μην θέλεις η Ελλάδα να έχει ΑΟΖ, όπως περισσότερες από εκατόν τριάντα χώρες στον κόσμο. Πρέπει να σκεφτεί και ο κάθε βουλευτής μας ότι αντιπροσωπεύει ένα λαό που είναι περήφανος, που δεν ζητιανεύει κι ούτε πρόκειται να ζητήσει ελεημοσύνη από κανέναν. Στην Ελλάδα έχουμε υδρογονάνθρακες και πρέπει να τους αξιοποιήσουμε για το μέλλον των παιδιών μας. Δεν μπορούμε λοιπόν να αφήνουμε αυτόν τον πλούτο αναξιοποίητο επειδή οι βουλευτές μας δεν είναι ενημερωμένοι για αυτό το θέμα και προσπαθούν να ασχοληθούν με άλλα θέματα που δεν έχουν τη δυνατότητα ούτε την ικανότητα να μας προσφέρουν αληθινές προοπτικές. Τώρα που επιτέλους έχουμε μια κυβέρνηση, τρικομματική μάλιστα, που έβαλε στο πρόγραμμά της επίσημα το θέμα της ΑΟΖ, πρέπει να τη σπρώξουμε να πάει ακόμα πιο γρήγορα κι όχι να περιμένουμε στο πλάι για να δούμε τις εξελίξεις. Η ΑΟΖ είναι ελληνική και πρέπει να θεσπιστεί όχι για λόγους εθνικιστικούς, αλλά διότι είναι το Δίκαιο της Θάλασσας. Στην Ελλάδα πάντα προστατεύουμε τα ανθρώπινα δικαιώματα, διότι αυτός είναι ο ελληνισμός. Πρέπει να προστατέψουμε και τα δικαιώματα της πατρίδας μας με τις γνώσεις μας.

Πηγή: http://www.lygeros.org/articles.php?n=10098&l=gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Ο ελληνικός λαός δεν μπορεί να περιμένει"

Βεβαιωμένα και πιθανά συμβατικά και μη, αποθέματα υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο

Ν. Λυγερός, Α. Φώσκολος

Η θέσπιση της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης δεν είναι μόνο σημαντική για το παρόν αλλά και για το μέλλον. Και ο λόγος είναι απλός. Προς το παρόν, όπως έχει η τεχνολογία σε εμπορικό επίπεδο τουλάχιστον, δεν μπορούμε να εκμεταλλευτούμε στην Ανατολική Μεσόγειο παρά μόνο τα συμβατικά αποθέματα. Ενώ ξέρουμε ήδη ότι για το φυσικό αέριο υπάρχει και σε σχιστολιθική μορφή, αλλά και με τους υδρίτες. Σε κάθε περίπτωση, όλες αυτές οι κατηγορίες ανήκουν στους υδρογονάνθρακες, πράγμα το οποίο σημαίνει σε πρακτικό επίπεδο, ότι είναι το ίδιο πλαίσιο και για το προεδρικό διάταγμα του 2012 και για το θέμα της ΑΟΖ, αφού υπάρχουν σε υποθαλάσσιους χώρους. Πρέπει λοιπόν να συνειδητοποιήσουμε αυτό το γεγονός, για να καταλάβουμε πόσο θεμελιακή είναι η θέσπιση της ελληνικής ΑΟΖ και βέβαια μετά οι οριοθετήσεις. Για να εκφραστούμε πιο ξεκάθαρα αρκεί να συγκρίνουμε τα αποθέματα των συμβατικών και των μη συμβατικών υδρογονανθράκων. Σε αυτή τη φάση όταν βλέπουμε το διαφορικό ακόμα και στις εκτιμήσεις δείχνει ήδη την πορεία της έρευνας στον τομέα αυτό. Κι ενώ μερικοί δικοί μας αναρωτιούνται ακόμα για τα οφέλη της ΑΟΖ, η Ανθρωπότητα εξετάζει την εξέλιξη σε βάθος χρόνου και γι’ αυτό το λόγο θεωρούμε ότι είναι τόσο σημαντικό το πλαίσιο της ελληνικής ΑΟΖ. Διότι οι εκτιμήσεις μας είναι ότι η αξιοποίηση των υδριτών που βρίσκονται αποκλειστικά στην ελληνική ΑΟΖ θα μας προσφέρει στα 100 χρόνια περίπου 1,7 τρισεκατομμύρια δολάρια. Για να γίνουμε πιο πρακτικοί ακόμα, αυτό το πεδίο δράσης θα προσφέρει θέσεις εργασίας σε 450.00 άτομα στον πρωτογενή τομέα και σε τουλάχιστον 800.00 άτομα στον δευτερογενή τομέα. Αν σκεφτούμε ότι αυτά τα δεδομένα θα είναι η μεθεπόμενη πραγματικότητα που θα αρχίσει το 2030 για να κρατήσει έως το 2150, αντιλαμβανόμαστε ότι το θέμα της ΑΟΖ δεν είναι ούτε μία μόδα ούτε μια φοβία, λόγω άγνοιας, αλλά μια μοναδική διαδικασία για την πατρίδα μας και το λαό μας. Προς το παρόν ας επικεντρωθούμε στα συμβατικά αποθέματα για ν’ αλλάξουμε και την τωρινή μας κατάσταση που χρειάζεται άμεσες τομές και καινοτομίες, αλλά δεν πρέπει ποτέ να ξεχάσουμε τα μη συμβατικά, διότι η έρευνα τα εξετάζει ήδη από τώρα. Το πλαίσιο της ΑΟΖ που δημιουργεί μια πρωτάκουστη αναλογία μεταξύ Ανατολικής Μεσογείου και Αρκτικής δεν είναι μια μικροπολιτική προσέγγιση, αλλά μια απόδειξη της ύπαρξης της έννοιας της μακροπολιτικής που τόσο λείπει στον τόπο μας. Με την ελληνική ΑΟΖ δεν βοηθούμε μόνο την τωρινή κατάσταση, βρίσκοντας το δρόμο της εξόδου από την οικονομική κρίση, αλλά προετοιμάζουμε σοβαρά και στρατηγικά το μέλλον των απογόνων μας και αυτό για πολλές γενιές. Κι αν εμείς δεν το ζήσουμε λόγω της προχωρημένης μας ηλικίας, θέλουμε να το μάθει ο λαός που, όπως έλεγαν οι Αρχαίοι Αιγύπτιοι, δεν έχει άσπρα μαλλιά, γιατί ήταν πολύ νέοι γι’ αυτούς. 

Πηγή: http://www.lygeros.org/articles.php?n=10073&l=gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Βεβαιωμένα και πιθανά συμβατικά και μη, αποθέματα υδρογονανθράκων στην Ανατολική Μεσόγειο"

Οικονομικά δεδομένα και στρατηγική της ΑΟΖ

Η. Κονοφάγος, Ν. Λυγερός, Α. Φώσκολος

Ακόμα και αν κάνουμε μία πολύ συντηρητική προσέγγιση, σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες και αξιολογήσεις έγκυρων πετρελαϊκών οίκων, τα αναμενόμενα (με 50% πιθανότητα) αποθέματα Φυσικού Αερίου και Πετρελαίου του Αιγαίου Πελάγους ανέρχονται σε περίπου 1,5 Δις αντίστοιχα βαρέλια πετρελαίου, του Ιονίου Πελάγους σε περίπου 2 Δις αντίστοιχα βαρέλια, του Λιβυκού Πελάγους Νότια της Κρήτης σε περίπου 20 Δις αντίστοιχα βαρέλια και της Λεκάνης του Ηροδότου Νοτιο-Ανατολικά της Κρήτης σε περίπου 13 Δις αντίστοιχα βαρέλια. Με βάση τα παραπάνω δεδομένα αμέσως μετά την ανακήρυξη της Ελληνικής ΑΟΖ θα πρέπει η Ελλάδα να προχωρήσει το συντομότερο σε ουσιαστικές συνομιλίες με τα γειτονικά Κράτη για την οριοθέτηση της ΑΟΖ και την δημιουργία κατάλληλου πολιτικού κλίματος. Περιοχές όπως το Αιγαίο πέλαγος (περιορισμένα αποθέματα) και η Λεκάνη του Ηροδότου (απαιτείται ιδιαίτερη προετοιμασία) δεν θα ήταν σκόπιμο να τύχουν προς το παρόν προτεραιότητας ερευνητικού πετρελαϊκού ενδιαφέροντος. Η οριοθέτηση όμως της ΑΟΖ με την Κύπρο που αναφέρεται στην λεκάνη του Ηροδότου πρέπει να προχωρήσει άμεσα λόγω της προταθείσας διαδρομής ηλεκτρικού καλωδίου EuroAsia Interconnector και του αγωγού φυσικού αερίου όπου εκεί παίζουν μαζί μας ένα πολύ σημαντικό ρόλο η Κύπρος και το Ισραήλ. Με δεδομένη την σημερινή οικονομική κρίση προτεραιότητά μας θα πρέπει να είναι η μαζική προσέλκυση επενδύσεων για τυχόν ανακάλυψη κοιτασμάτων Υδρογονανθράκων ιδιαίτερα Νότια της Κρήτης (80% πιθανότητα για παρουσία Φυσικού Αερίου) και στο Ιόνιο Πέλαγος (80% πιθανότητα για παρουσία πετρελαίου) όπου είναι σημαντικό να λειτουργήσουμε αποτελεσματικά με την Ιταλία αφού υπάρχει πλαίσιο συνεκμετάλλευσης για τον στόχο κοιτάσματος «Πύρρος». Κύριος στόχος μας θα πρέπει να είναι η δημιουργία θέσεων εργασίας το συντομότερο δυνατόν. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με την προκήρυξη ταυτόχρονα σε διαγωνισμό μεγάλου αριθμού θαλασσίων οικοπέδων, ακριβώς όπως έκανε πρόσφατα η Κύπρος. Να υπενθυμίσουμε ότι η Κυπριακή Κυβέρνηση προκήρυξε συνολικά όλα τα διαθέσιμα οικόπεδα της νότιας Κυπριακής ΑΟΖ (1+ 12 οικόπεδα). Εμφανίστηκαν 30 σημαντικές Εταιρείες Πετρελαίου με προσφορές για 9 από αυτά (τώρα έχουν τελειώσει οι αξιολογήσεις των εταιρειών από την Κύπρο και αναμένεται το Νοέμβριο η υπογραφή των σχετικών Συμβάσεων). Αν επιπλέον σκεφτούμε ότι η συμφωνία Κύπρος-Ισραήλ έγινε το 2010 και η ανακάλυψη φυσικού αερίου το 2011, ακόμα και αν είμαστε συντηρητικοί, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις η παραπάνω διαδικασία θα επιτρέψει εντός διετίας στην χώρα μας τον εντοπισμού πιθανών κοιτασμάτων, η αξία των οποίων θα μπορούσε να προεξοφληθεί αμέσως στην Διεθνή Αγορά του Πετρελαίου. Είναι δυνατόν μια ταυτόχρονη προκήρυξη παραχώρησης π.χ. ομάδας 20 υποθαλασσίων οικοπέδων να αποδώσει στατιστικά εντός πενταετίας ανακαλύψεις κατ’ ελάχιστον 3 κοιτασμάτων μεγέθους π.χ. Κυπριακής Αφροδίτης δηλαδή συνολικά περίπου 600 Δις m3 Φυσικού Αερίου και αναμενόμενης συνολικής σημερινής ακαθάριστης αξίας της τάξης των περίπου $90 Δις. Με βάση τις ισχύουσες Συμβάσεις παραχώρησης περί το 75% της παραπάνω αξίας αντιπροσωπεύει κατά κανόνα στην αγορά το καθαρό μερίδιο του Δημοσίου δηλαδή περίπου $68 Δις. Εάν δε στις 3 επόμενες πενταετίες επαναληφθούν από στατιστική άποψη τα παραπάνω αποτελέσματα τότε είναι δυνατόν το συνολικό όφελος του δημοσίου μέσα στην πρώτη 20ετία να μπορέσει να φθάσει στο επίπεδο των περίπου $270 Δις. Εάν δε εντός της παραπάνω 20ετίας αποδειχθεί τελικά ότι το 1/4 από τα ανακαλυφθέντα κοιτάσματα ήταν κοιτάσματα Πετρελαίου αντί Φυσικού Αερίου τότε το συνολικό όφελος του Ελληνικού Δημοσίου θα μπορούσε να φθάσει στο επίπεδο του περίπου $1,2 Τρις.

Πηγή: http://www.lygeros.org/articles.php?n=10069&l=gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Οικονομικά δεδομένα και στρατηγική της ΑΟΖ"

Μικρασιατική Εκστρατεία:Από την Μεγάλη Ιδέα στην Καταστροφή.

Δρ. Ιωάννης Παρίσης
Υποστράτηγος ε.α.
Διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης

parisis.wordpress.com




Η Μικρασιατική εκστρατεία, παρά το γεγονός ότι στη διάρκειά της γράφτηκαν σελίδες ηρωισμού και δόξας, αποτελεί ένα εν πολλοίς παραμελημένο τμήμα της εθνικής μας ιστορίας, διότι συνοδεύτηκε από την ήττα και την καταστροφή. Ωστόσο, ο εθνικός φρονηματισμός δεν επέρχεται μόνο μέσα από τα ευτυχή ιστορικά γεγονότα αλλά, ίσως περισσότερο, από τα σφάλματα και τις αποτυχίες. Διότι η ιστορική αλήθεια αποτελεί κατά τον Πλούταρχο την «καλλίστην παιδείαν προς αληθινόν βίον». Πράγματι, η Mικρασιατική εκστρατεία και η καταστροφή του Ελληνισμού της Ιωνίας που επακολούθησε, εμπεριέχουν πλούσια διδάγματα για όλους τους Έλληνες και για όλες τις εποχές.


Στο κείμενο που ακολουθεί θα επιχειρηθεί να διατυπωθούν κάποιες σκέψεις, σε όση έκταση επιτρέπει ένα άρθρο, για τα σημεία εκείνα που αποτελούν διαπιστώσεις και συμπεράσματα, τόσο από στρατιωτικής όσο και από πολιτικής απόψεως για την περίοδο εκείνη. Επιδίωξη είναι να επισημανθούν τα στοιχεία εκείνα που αποτέλεσαν την γενεσιουργό αιτία της κατάρρευσης, τα οποία δυστυχώς και σήμερα πολλές φορές παρατηρούμε, κυρίως σε ότι αφορά στην ανάμιξη της πολιτικής στις ένοπλες δυνάμεις. Πρέπει εξ αρχής να επισημάνουμε ότι στον πόλεμο – τον οποίο διεξάγει η στρατηγική – η πολιτική δεν είναι αμέτοχη αλλά αντιθέτως επεμβαίνει σε κάθε φάση καθοδηγώντας, υποστηρίζοντας και ενισχύοντας την πρώτη, η οποία έχει την ευθύνη της υλοποίησης των σκοπών της δεύτερης. Με αυτή τη βασική προϋπόθεση μπορούμε να εξετάσουμε τις μεταπτώσεις του πολύπτυχου μικρασιατικού δράματος, ώστε να εξαγάγουμε χρήσιμα συμπεράσματα και διδάγματα με αντικειμενικότητα.


Η απόβαση στη Σμύρνη και η ανάπτυξη του μετώπου
Στις 14 Ιανουαρίου 1844, ο Ιωάννης Κωλέττης διατύπωσε αυτό που έμεινε στη νεότερη ελληνική ιστορία ως «Μεγάλη Ιδέα» και αποτέλεσε το όραμα μέσω του οποίου, στις επόμενες δεκαετίες, αλλά κυρίως στις αρχές του 20ου αιώνα, πραγματοποιήθηκε η απελευθέρωση ελληνικών εδαφών και πληθυσμών που παρέμεναν υπό την τουρκική κατοχή. Με το όραμα αυτής της Μεγάλης Ιδέας βρέθηκαν οι Έλληνες τον Μάιο του 1919 στη Σμύρνη, ξεκινώντας μια φιλόδοξη εκστρατεία που όμως αποδείχθηκε υπέρτερη των πολιτικών, στρατιωτικών και οικονομικών δυνατοτήτων του τότε ελληνικού κράτους. Σήμερα, 90 χρόνια μετά, είναι δυνατή μια ωριμότερη και αντικειμενικότερη προσέγγιση των γεγονότων και η αναζήτηση, όσο αυτό είναι δυνατόν, των αιτίων που τα δημιούργησαν.


Την άνοιξη του 1919, μέσα σε ένα κλίμα διάλυσης των υπολειμμάτων της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και ελέγχου της από τις Μεγάλες Δυνάμεις, η κατάσταση στη δυτική Μ. Ασία ήταν έκρυθμη με συνεχώς αυξανόμενη την ένταση στις σχέσεις των Ελλήνων και των Τούρκων της περιοχής. Οι πρώτοι έβλεπαν – ή ήθελαν να πιστεύουν – ότι πλησίαζε η ώρα της εθνικής ολοκλήρωσης και της ένωσης με την Ελλάδα. Οι δεύτεροι ανήσυχοι για τα μελλούμενα, δεν είχαν καμία εμπιστοσύνη στις καλές προθέσεις των Ελλήνων. Από την άλλη πλευρά αντιμετωπιζόταν και η επιθετική πολιτική της Ιταλίας η οποία αποβίβαζε ήδη στρατεύματα απέναντι από τα Δωδεκάνησα (10 Απριλίου 1919) και προχωρούσε προς το εσωτερικό της Μ. Ασίας, ενώ ταυτόχρονα ενίσχυε τη ναυτική παρουσία της στη Σμύρνη.


Μπροστά σ’ αυτή την κατάσταση Αγγλία και Γαλλία, προκειμένου να αποφύγουν να βρεθούν προ τετελεσμένων γεγονότων εκ μέρους της Ιταλίας, αποφασίζουν, στις 29 Απριλίου 1919, να δώσουν την εντολή στην Ελλάδα για απόβαση στη Σμύρνη. Όπως τόνιζε τότε ο Βρετανός πρωθυπουργός Λόϊντ Τζόρτζ, «ο μόνος τρόπος να τους εμποδίσουμε (σ.σ. τους Ιταλούς), είναι να λύσουμε το ταχύτερο το ζήτημα των εντολών, και αμέσως το ζήτημα της κατοχής (…). Πρέπει να αφήσουμε τους Έλληνες να καταλάβουν τη Σμύρνη. Αρχίζουν εκεί σφαγές και κανένας δεν μπορεί να προφυλάξει τον ελληνικό πληθυσμό».


Η απόφαση του Βενιζέλου να δεχθεί την εντολή απόβασης ελληνικών στρατευμάτων στη Σμύρνη το Μάιο του 1919, δικαιώθηκε μεταγενέστερα, θεωρητικά τουλάχιστον, από τη Συνθήκη των Σεβρών, που υπογράφηκε στο Παρίσι στις 28 Ιουλίου 1920. Είναι αλήθεια ότι η συνθήκη εκείνη απεδείχθη άγραφο χαρτί, αφού εκείνοι που την υπέγραψαν την απαρνήθηκαν πολύ σύντομα. Παράλληλα, απεδείχθη για μεν την Ελλάδα ένα υπνωτικό φάρμακο, για δε την Τουρκία διεγερτικό του εθνικού αισθήματος που βρισκόταν εν υπνώσει.


Ωστόσο, είναι εξίσου αληθές ότι κανείς δεν μπορούσε να μαντέψει την παλινωδία αυτή των Συμμάχων. Η Συνθήκη όμως αυτή αποτέλεσε το προπέτασμα της αντιζηλίας των Μεγάλων και ιδίως της Αγγλίας και της Γαλλίας. Όμως η αντιζηλία αυτή θα μπορούσε να αποβεί σωσίβιο της πολιτικής της Ελλάδας, αρκεί να υπήρχε εύστοχος χειρισμός της.


Ο Βενιζέλος καλώς διέκρινε ότι έπρεπε να προσεγγίσει την Αγγλία, η οποία αναζητούσε ένα πιστό δορυφόρο της πολιτικής της στην Ανατολή. Η Αγγλία κατόρθωσε, αφενός μεν να διατηρήσει τον κεμαλισμό σε σπαργανώδη κατάσταση επί ενάμισι έτος, αφετέρου δε, όταν το έκρινε σκόπιμο, να φέρει τον ελληνικό στρατό από τις Σάρδεις στην Προύσα και το Τσεντίς και να εξουθενώσει το έως τότε οργανωτικό έργο του Κεμάλ, σε εποχή μάλιστα κατά την οποία ο εμφύλιος πόλεμος συντάραξε την Τουρκία. Η μάχη του Χαν (14 Οκτωβρίου 1920) διέλυσε και τις δύο νεοσύστατες μεραρχίες τακτικού στρατού του Κεμάλ, το κίνημα του οποίου, εξαιτίας του εμφυλίου πολέμου, που διήρκεσε από τον Απρίλιο 1920  μέχρι τον Νοέμβριο του ίδιου έτους, βρισκόταν σχεδόν σε κατάσταση εκμηδένισης. Ωστόσο, η ισχυρή θέληση του Κεμάλ επεβλήθη και έτσι το κίνημά του εξήλθε τελικά ενισχυμένο, ακριβώς τη στιγμή που συνέβαινε η μεταπολίτευση στην Ελλάδα, μετά τις εκλογές της 1ης Νοεμβρίου 1920, με τις οποίες ο Βενιζέλος έχασε την εξουσία.


Οι εκλογές αυτές αποφασίσθηκαν από τον τότε πρωθυπουργό, όταν θεώρησε ότι το άστρο του μεσουρανούσε μετά την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών. Μεγάλο σφάλμα του Βενιζέλου, που δεν αντέχει σε κριτική και μόνο ως επιστέγασμα της κακής μοίρας της Ελλάδας μπορεί να γίνει δεκτό. Παράλληλα, αποτέλεσε τον από μηχανής θεό για τον Κεμάλ. Δεν πρέπει επίσης να μας διαφεύγει το κλίμα μέσα στο οποίο διεξήχθησαν οι εκλογές εκείνες. Δύο ημέρες μετά την υπογραφή της Συνθήκης των Σεβρών, στις 30 Ιουλίου 1920, γίνεται απόπειρα δολοφονίας του Έλληνα πρωθυπουργού στο σιδηροδρομικό σταθμό της Λυών, στο Παρίσι. Επίδοξοι δολοφόνοι δύο απότακτοι Έλληνες αξιωματικοί, ένας του Στρατού και ένας του Ναυτικού, οι οποίοι συλλαμβάνονται επί τόπου. Την επομένη, στην Αθήνα είχε εσφαλμένα διαδοθεί η είδηση ότι ο Βενιζέλος ήταν νεκρός. Μέσα σε ένα κλίμα έντασης και πολιτικών παθών, εκτελείται – στην πραγματικότητα δολοφονείται – στην Αθήνα, από βενιζελικά στοιχεία, ένας σπουδαίος Έλληνας με πλούσια εθνική δράση, ο Ίων Δραγούμης.


Ο Βενιζέλος έχασε τις εκλογές πριν προλάβει να ολοκληρώσει το έργο του, εγκαταλείποντας στη διάδοχη κατάσταση σημαντικά προβλήματα, κυρίως στις σχέσεις της χώρας με τους Συμμάχους. Θα πρέπει να δεχθούμε ότι το αποτέλεσμα των εκλογών ήταν δηλωτικό των διαθέσεων του λαού εναντίον της παράτασης της Μικρασιατικής εκστρατείας. Φαίνεται ότι ο Βενιζέλος πίστευε, όπως αργότερα βεβαίωνε, ότι η Ελλάδα ήταν αρκούντως ισχυρή ώστε να φέρει σε πέρας την αποστολή που της ανέθεσαν οι Σύμμαχοι και να επιβάλει στην Τουρκία τους όρους της ειρήνης, παρά την έκδηλη αντίδραση της Ιταλίας και την κεκαλυμμένη της Γαλλίας. Και αυτό διότι πίστευε ακράδαντα ότι θα εύρισκε ασφαλές έρεισμα στην πολιτική και στρατιωτική υποστήριξη της Αγγλίας. Στην πραγματικότητα, ο μόνος ουσιαστικός υποστηρικτής του ήταν ο Λόϊντ Τζόρτζ, χωρίς ωστόσο να συμμερίζεται τις απόψεις του το σύνολο του βρετανικού κατεστημένου. Έτσι, ο Βενιζέλος παραμέρισε κάθε ορθολογιστική άποψη περί του αντιθέτου.


Όπως γράφει ο στρατηγός Ξενοφών Στρατηγός («Η Ελλάς εν Μ. Ασία»), όταν τον Ιανουάριο 1915, ο τότε Υπαρχηγός του Επιτελείου Ιωάννης Μεταξάς, σε συζήτηση με τον Βενιζέλο πάνω σε σχέδιο Μικρασιατικής εκστρατείας, αφού ανέπτυξε τα δεδομένα της κατάστασης και έπεισε τον συνομιλητή του, με λογικά και ακαταμάχητα επιχειρήματα, ότι μια τέτοια επιχείρηση δεν συνέφερε την Ελλάδα, έλαβε την απάντηση: «Γνωρίζω κύριε Μεταξά ότι η πολιτική μου είναι τυχοδιωκτική, αλλά λαμβάνω υπ’ όψιν μου και τον αγαθόν μου αστέρα».
Μετά τις εκλογές του Νοεμβρίου 1920


Η κυβέρνηση Δημητρίου Ράλλη, του Λαϊκού κόμματος, που προήλθε από τις εκλογές, προκήρυξε αμέσως δημοψήφισμα για την επάνοδο του Βασιλιά Κωνσταντίνου, ο οποίος επέστρεψε πανηγυρικά στις 6 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους. Όμως η νέα κυβέρνηση δεν αντελήφθη ότι η Μικρασιατική πολιτική της χώρας είχε καταντήσει ουτοπία, αφού δεν ήταν πλέον δυνατός ο έλεγχος της Μ. Ασίας από τον εξουθενωμένο στρατό, ενώ παράλληλα είχαν εγκαταλειφθεί τα σχέδια των «Μεγάλων» για διαμελισμό της Τουρκίας και επομένως είχε αρθεί η συμμαχική υποστήριξη.


Ο ίδιος ο Βενιζέλος, σε ομιλία του στις 30 Μαρτίου 1932 στη Βουλή, προσπαθώντας να αντιμετωπίσει τις εις βάρος του κατηγορίες για τους χειρισμούς του το 1920, είπε: «Το Λαϊκόν κόμμα ατυχώς, ούτε να αντιμετωπίσει το ύψος των περιστάσεων ήτο παρεσκευασμένον ούτε το στοιχειώδες θάρρος είχε, μετά την επιτυχίαν του, να φανεί συνεπές προς εαυτό, εγκαταλείπον, ως ήτο εύκολον, κατόπιν συμφωνίας με τον Κεμάλ πασσάν, την Μικρά Ασίαν και διατηρούν την Ανατολικήν Θράκην, φροντίζον δε, από κοινής επίσης συννενοήσεως, να γίνει κανονική η ανταλλαγή των πληθυσμών, συναποκομιζόντων και τα τελευταία στοιχεία του κινητού των πλούτου. Αντί τούτου διέπραξε το πολιτικόν λάθος να επιμείνη εις την εφαρμογήν της ιδικής μου πολιτικής, εις τη οποία δεν επίστευε, την οποία κατήγγειλε προς τον ελληνικόν λαόν ως δημιούργημα εξάλλου φαντασίας».


Επίσης, σε επιστολή του που δημοσιεύθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 1934, γράφει για τους πολιτικούς του αντιπάλους: «Το πραγματικόν δίλημμα προ του οποίου ετέθησαν άμα τη εγκαταστάση των εις την αρχήν, ήτο τούτο: Ή να σεβασθούν τας δύο απειλητικάς διακοινώσεις των δυνάμεων και να μη επαναφέρουν εις τον θρόνον τον έκπτωτον βασιλέα (…) και να επιδιώξουν την επιβολήν της Συνθήκης των Σεβρών(…). Ή αφού εθυσίαζαν τα πάντα εις τον πόθον της επαναφοράς του Κωνσταντίνου, να είναι τουλάχιστον λογικοί και να δεχθούν τας συνεπείας της αποφάσεώς των αυτής. (…) Και η κυριώτερη θυσία που επεβάλλετο (…) ήτο η οριστική εγκατάλειψις της Μικράς Ασίας, συμφωνουμένης της ειρηνικής ανταλλαγής των πληθυσμών. Οι μετανοεμβριανοί (σ.σ. εννοεί μετά τις εκλογές της 1/11/20) κυβερνήται είχαν καθήκον να ζητήσουν από τον λαόν να συναινέση εις την θυσίαν αυτήν, δια να προλάβουν τας απείρως μεγαλειτέρας συμφοράς, εις τας οποίας τυφλοί μόνον δεν έβλεπαν ότι ωδηγούμεθα, ακολουθούντες αυτοτελειακήν πολιτικήν και συνεχίζοντες τον πόλεμον με την Τουρκίαν, τελείως απομονωμένοι». Καταλήγει μάλιστα στο ίδιο κείμενο αναφερόμενος στους έξη εκτελεσθέντες: «…τούτο έφερε την καταστροφήν, δια την οποίαν η ευθύνη των μετανοεμβριανών κυβερνητών είναι τόσον μεγάλη, ώστε να δικαιολογήται η σκέψις της ανεγέρσεως εκκλησίας επί του τάφου της σκληράς τιμωρίας των, όπως εντός αυτού ημέραν και νύκτα προσεύχεται ο ιερεύς διά να συγχωρεθούν εις τον άλλον τουλάχιστον κόσμον τα προς την Ελλάδα αμαρτήματα αυτών…»
Στον στρατιωτικό τομέα, ο νέος Αρχιστράτηγος Παπούλας, που ανέλαβε στη θέση του παραιτηθέντος Στρατηγού Παρασκευόπουλου, υπακούοντας σε έξωθεν υποδείξεις, αντικατέστησε τους ικανούς και δοκιμασμένους διοικητές μεγάλων μονάδων με απειροπόλεμους απότακτους, πολλοί από τους οποίους βρίσκονταν εκτός στρατεύματος από το 1917. Εκείνοι που είχαν εκκαθαρισθεί από τους Βενιζελικούς το 1917 επανήλθαν και έγιναν προσπάθειες να επανέλθει η αρχαιότητά τους. Οι Βενιζελικοί αξιωματικοί δεν εκκαθαρίσθηκαν, άλλαξαν όμως οι διοικήσεις των μονάδων και μερικοί αξιωματικοί παραιτήθηκαν ή παρεμποδίσθηκαν από το πάρουν θέσεις στην πρώτη γραμμή. Αυτές οι αλλαγές είχαν ως αποτέλεσμα την πτώση του ηθικού του στρατεύματος, σε μια περίοδο που η διεθνής κατάσταση άλλαζε σε βάρος της Ελλάδας.

Τον Μάρτιο 1921 η κατάσταση συνοψίζεται στην πλήρη αδιαλλαξία του Κεμάλ, μετά την αποκατάσταση των σχέσεών του με τους Συμμάχους (Γαλλία, Ιταλία, Ρωσία) και στην ανοικτή εχθρότητα των Γάλλων και Ιταλών και ευμενή συντηρητικότητα των Άγγλων, οι οποίοι επιθυμούσαν, ευχόντουσαν και ανέμεναν μια ελληνική επιτυχία για να υποστηρίξουν την Ελλάδα. Απομονωμένη η ελληνική κυβέρνηση, με μόνη διέξοδο την θεωρητική ευμένεια της Αγγλίας, έπρεπε να πολεμήσει προς τον Κεμάλ και να αγωνισθεί διπλωματικά προς τους Συμμάχους, με μόνο έρεισμα τη νίκη η οποία έπρεπε να επιδιωχθεί με κάθε μέσο.


Την ίδια περίοδο η κυβέρνηση Γούναρη (που εν τω μεταξύ από τον Ιανουάριο 1921 διαδέχθηκε την κυβέρνηση Ράλλη) προσπαθεί να πείσει τον, ήδη απόστρατο, στρατηγό Ιωάννη Μεταξά να επανέλθει στο στράτευμα και να αναλάβει την αρχιστρατηγία στη Μικρά Ασία. Ο Μεταξάς, παρά τις επανειλημμένες πιέσεις, αρνείται, διατυπώνοντας τις αντιρρήσεις του για τις πολιτικές που ακολουθήθηκαν και τις στρατιωτικές επιλογές, επισημαίνοντας: «Άλλωστε, μη λησμονείτε, ότι εγώ από πολλών ετών εξεφράσθην εναντίον της πολεμικής πολιτικής εν Μ. Ασία. Τότε δι’ αυτόν τον λόγον ήλθον εις ρήξιν με τον κ. Βενιζ΄λον. Και ήμουν εν υπηρεσία. Ήδη είμαι απόστρατος, και πρέπει να δεχθώ να επανέλθω εις υπηρεσίαν, ίνα δι’ αυτού βεβαιώσω τον ελληνικόν λαόν, ότι έχω πεποίθησιν, ότι δύναται να γίνει εκείνο, δια το οποίον άλλοτε είχα την εναντίαν πεποίθησιν, ενώ πράγματι και τώτα πιστεύω, ότι δεν δύναται να αχθή εις πέρας. Μα τι είδους άνθρωπος θα ήμουν τότε;»


Ωστόσο, τη στιγμή εκείνη επιβάλλονταν η λήψη μέτρων όπως: (α) Διατήρηση της εθνικής ενότητας μέσω της απονομής γενικής αμνηστίας. Αντ’ αυτής, τα πάθη οδήγησαν σε ενέργειες που δυσχέραιναν την κατάσταση. (β) Αντικατάσταση του Στρατηγού Παπούλα, ο οποίος είχε επιδείξει πλήρη ανεπάρκεια, τόσο στον στρατηγικό τομέα, δεδομένου ότι δεν διηύθυνε αποτελεσματικά τη μάχη, όσο και στον διοικητικό, εφόσον δεν είχε το σθένος να αποκρούσει την τοποθέτηση, με πολιτικά κριτήρια, ως διοικητών μεγάλων μονάδων αξιωματικών τελείως αδοκίμαστων που «έφθαναν από τας Αθήνας με τον διορισμόν των έτοιμον εις την μονάδα εκλογής των». (γ) Διατήρηση των εμπειροπόλεμων και ικανών στελεχών, έστω και πολιτικά αντιφρονούντων.

Τα μέτρα αυτά, αν λαμβάνονταν, ήταν δυνατόν να αποτελέσουν κινητήρια δύναμη για την επιτυχή κίνηση προς τα εμπρός. Αντί αυτών επελέγησαν μέτρα-τροχοπέδες. Αποτέλεσμα η στρατηγική αποτυχία της επιχείρησης προς Κιουτάχεια και η διαφυγούσα ευκαιρία καταστροφής του Κεμάλ, μετά την ουρανόπεμπτη νίκη της 8 Ιουλίου 1921 (Ακ Μπουνάρ – Ντερμέντ), κατά την οποία αφέθηκαν τα υπολείμματα του Κεμάλ να διαφύγουν ανενόχλητα, αντί της επιβαλλόμενης καταδίωξής τους, μέχρι της πλήρους εξουθένωσής τους. Προκειμένου δε να υπάρξει διέξοδος από το νέο αδιέξοδο, αποφασίζεται η προς Σαγγάριο επιχείρηση με επανάληψη των ίδιων σφαλμάτων και μάλιστα μεγεθυμένων. Η επιχείρηση αυτή (Αύγουστος 1921) που εκτελέσθηκε με βάση ένα ανεδαφικό σχέδιο, το οποίο και κακώς εφαρμόσθηκε, παρά τις αρχικές τακτικές επιτυχίες της, απέτυχε από στρατηγικής πλευράς. Τραγικό αποτέλεσμα, εκτός από τις μεγάλες απώλειες και την πτώση του ηθικού του στρατού, η ματαίωση πλέον κάθε ελπίδας για νίκη.

Μετά το Σαγγάριο – Η τελική φάση
Μπροστά σ’ αυτή την κατάσταση, αντί να ερευνηθεί η κρίσιμη αυτή στιγμή του Μικρασιατικού ζητήματος από κάθε πλευρά – πολιτική, διπλωματική και στρατιωτική – και να αναζητηθεί η λύση που επιβαλλόταν από τις περιστάσεις, προς επίτευξη της νίκης, επικράτησε η μοιρολατρία και η αμοιβαία καχυποψία, με κυρίαρχη εξουσία εκείνους που από την Αθήνα κινούσαν τα νήματα τις πολιτικής αντιπαράθεσης και του διχασμού.

Η αποτυχία της μάχης του Σαγγαρίου είχε συντριπτικό αντίκτυπο στα μαχόμενα στρατεύματα που έβλεπαν, μαζί με την εξάντληση των προσπαθειών τους, να εκφεύγει και κάθε ελπίδα για τη νίκη επί του Μικρασιατικού πεδίου. Είναι δε προφανές ότι, όταν ένα στράτευμα απολέσει την ελπίδα για νίκη χάνει αυτομάτως και τη θέλησή του για αγώνα. Κατά συνέπεια είναι ήδη ηττημένο από τη στιγμή που θα θεωρήσει τον αγώνα μάταιο.

Η κυβέρνηση Γούναρη, αφού, μετά τις άλλες αποτυχίες, είδε να αποτυγχάνει και η επιχείρηση του Σαγγαρίου, βρέθηκε μπροστά σε πολιτικό και οικονομικό αδιέξοδο. Αλλά και από στρατιωτική άποψη η κατάσταση είχε φθάσει στο απροχώρητο. Ο Αρχιστράτηγος Παπούλας, σε έκθεσή του της 8ης Σεπτεμβρίου 1921, κατέληγε: «Ο στρατός ημών κατόπιν εννεατούς πολέμου έχει υποστεί σοβαράν μείωσιν κυρίως από απόψεως στελεχών και δή των καλυτέρων, εξ ού η συνοχή εν τη δοικήσει έχει μειωθεί. Κατά τας δύο τελευταίας επιχειρήσεις ο στρατός εν τω συνόλω του υπήρξε αξιοθαύμαστος. Αλλ’ η αντίληψις της Στρατιάς είναι ότι δεν θα ήτο φρόνιμον να ζητήση τι πλέον παρ’ αυτού. Δια τους λόγους τούτους φρονώ, ότι επιβάλλεται η ταχεία περαίωσις της Μικρασιατικής εκστρατείας».
Μετά την αποχώρηση από τον Σαγγάριο (Σεπτέμβριος 1921) εισερχόμαστε στην τελική φάση της Μικρασιατικής εκστρατείας, που ολοκληρώθηκε με την κατάρρευση του μετώπου τον Αύγουστο 1922. Ποια ήταν η κατάσταση του στρατεύματος; Το κύριο χαρακτηριστικό αποτελούσε η εισχώρηση του μικροβίου της πολιτικής μεταξύ των αξιωματικών και των οπλιτών. Απαράδεκτες επιλογές για προαγωγές, αποστρατείες, τοποθετήσεις προκάλεσαν δυσμενή κατάσταση στη διοίκηση των μονάδων.

Ο Στρατηγός Κοντούλης, διοικητής του Α’ΣΣ  γράφει στον Αρχιστράτηγο στις 15 Οκτωβρίου 1921, ότι οι αξιωματικοί «ως εκ τούτου συνάγουσιν απογοητευτικά δια το μέλλον των (…) συμπεράσματα, μετά την πάροδον της εμπολέμου καταστάσεως. Το τοιούτον αποδίδεται εις το ότι όλας τας κεντρικάς θέσεις κατέχουν άτομα μηδέποτε μετασχόντα ουδεμιάς εκστρατείας, άτινα εισηγούνται παρά τοις αρμοδίοις την ισοπέδωσιν των αξιωματικών χάριν του ιδίου αυτών συμφέροντος».

Ο Στρατηγός Πολυμενάκος, διοικητής του Γ’ΣΣ, γράφει στις 19 Οκτωβρίου: «…υφίσταται γενική ισοπέδωσις των αξιωματικών, οπουδήποτε και αν υπηρετούσιν ούτοι. Αθρόαι επακολουθούσιν αιτήσεις αξιωματικών παντός βαθμού περί μεταθέσεών των εις το εσωτερικόν, διότι βλέπουσιν ότι ουδεμία απολύτως γίνεται διάκρισις μεταξύ εκείνων, οίτινες απολαύουσιν όλης της ραστώνης και χλιδής (…) και εκείνων οίτινες υφίστανται όλας τας ταλαιπωρίας και, ακαμάτως νυχθημερόν εργαζόμενοι, σφυρηλατούσι το μεγαλείον της πατρίδος ημών, ωδήγησαν το στράτευμα εις την δόξαν και την τιμήν (…).

Ανάλογη είναι και επιστολή του Αρχιστρατήγου Παπούλα, προς τον Υπουργό Στρατιωτικών Ν. Θεοτόκη, στις 15 Δεκεμβρίου 1921, στην οποία αναφέρει: «…φαινόμενα και ζητήματα οία το της απροθυμίας των αποτάκτων εις την συμμετοχήν των εις τας επιχειρήσεις,  η επαναφορά συλλήβδην αποτάκτων και αποστράτων και προ πολλού χρόνου απομεμακρυσμένων προσώπων, άνευ αποχρώντων δια τους πλείστους εξ αυτών λόγους, η αδυναμία απασχολήσεως αξιωματικών εκ του εσωτερικού προ ετών νεμομένων τα αγαθά και την ευμάρειαν τούτου, η σύμπηξις ομάδων ανευθύνων τεινουσών να δημιουργήσωσι κράτος εν κράτει, (…) το γεγονός της στερήσεως και των στοιχειωδών μέσων συντηρήσεως και ανακουφίσεως των οπλιτών…»

Οι τρεις προαναφερθέντες στρατηγοί, που μαζί με άλλους αποτελούσαν το Συμβούλιο Αντιστρατήγων, ενεργούντες προς το συμφέρον του στρατεύματος, κατήρτισαν τους πίνακες προαγωγών με δικαιοσύνη και αμεροληψία, λαμβάνοντας υπόψη κυρίως την πολεμική δράση. Όμως, την Πρωτοχρονιά του 1922, έφθασε από την Αθήνα η είδηση ότι οι πίνακες προαγωγών ρίχθηκαν στον κάλαθο των αχρήστων και έγιναν αθρόες προαγωγές από την επετηρίδα προκειμένου να ικανοποιηθούν οι «ημέτεροι».
Υπήρχαν όμως και χειρότερα. Το μικρόβιο της αποστροφής προς το μαχόμενο μικρασιατικό μέτωπο, το οποίο θεωρούνταν «γάγγραινα» και «πυορροούσα πληγή», άρχισε σκόπιμα να μεταδίδεται στον μαχόμενο στρατό, με τη μορφή μιας τρομερής ηττοπάθειας ώστε μετά από λίγο όλοι οι οπλίτες να διακηρύσσουν ότι «δεν πάνε εμπρός». Άμεση συνέπεια η λιποταξία, συνδυαζόμενη συχνά με τη λεηλασία στο εσωτερικό της Μ. Ασίας, που εξελίχθηκε σε μόνιμη κατάσταση. Σε 80.000 ανήλθαν οι λιποτάκτες που κατόρθωσαν να διαφύγουν στην Ελλάδα. Πολλοί από αυτούς έφθασαν μέχρι την Αμερική ή την Αίγυπτο και έγραφαν από εκεί, υποκινώντας σε λιποταξία συγγενείς και φίλους. Από την λογοκρισία των επιστολών διαπιστώθηκε ότι λειτουργούσαν και πρακτορεία φυγάδευσης λιποτακτών!!! Μέσα σ’ αυτό το κλίμα βρήκαν πρόσφορο έδαφος κάποιοι που προσπάθησαν να οργανώσουν πολιτικο-ιδεολογικά δίκτυα και να προσελκύσουν τους στρατευμένους στις πολιτικές απόψεις τους, επιδεινώνοντας την κατάσταση του ηθικού.

Ο Βενιζέλος (σύμφωνα με μεταγενέστερες επιστολές του) πίστευε ότι «ηδύναντο και τον Φεβρουάριον ακόμη του 1922, οπότε η εξάντλησις του στρατού δεν ήτο πλήρης, να εκκενώσουν την Μικράν Ασίαν δια κανονικής υποχωρήσεως, η οποία θα προενόει όχι μόνον περί της εγκαίρου απομακρύνσεως των ελληνικών πληθυσμών (…) αλλά και περί μεταφοράς του παντοδαπού πολεμικού υλικού (…)».

Τον Μάιο 1922, ανέλαβε κυβέρνηση συνασπισμού υπό τον Πέτρο Πρωτοπαπαδάκη. Μέσα σ’ ένα κλίμα γενικής απογοήτευσης, τόσο στον Ελλαδικό πληθυσμό όσο και σ’ εκείνον της Ιωνίας, αλλά και χαμηλού ηθικού στο στράτευμα, ακούστηκαν φωνές για κατάληψη της Κωνσταντινούπολης. Βεβαίως αυτό ήταν κάτι που συζητείτο τόσο σε κυβερνητικό όσο και σε στρατιωτικό επίπεδο, υπήρχε δε και ανάλογη στρατιωτική σχεδίαση. Είναι χαρακτηριστικό το δημοσίευμα της εφημερίδας «Καθημερινή» της 17 Μαΐου 1922: «Προ τριετίας ήνοιξεν εις Μικράν Ασίαν τεράστιον μλέτωπον (…) 300.000 μάχονται (…) 3 δισεκατομμύρια δραχμών κατηναλώθησαν (…) η φοβερά πληγή μένει ανοικτή. Πώς θα κλείση; Συζήτησις περί ειρήνης δεν διεξάγεται (…) Πρέπει να τελειώνωμεν (…) διότι όσον παρέρχεται ο καιρός η λύσις καθίσταται δυσχερεστέρα. (…) Αφού οι Σύμμαχοι δεν δύνανται να συντρέξουν πράγματι την Ελλάδα, πρέπει να επιζητήσει τον τερματισμόν μόνη (…) Η λύσις έγκειται εις στρατιωτικήν επιχείρησιν σκοπόν έχουσα την Κωνσταντινούπολιν (…) Αντί να καταδιώκωμεν τον αντίπαλον προς τας εσχατιάς της χώρας του θα τον πλήξωμεν εις την κεφαλήν».

Την εσωτερική πολιτική κρίση και κυρίως τη φθορά στο ηθικό των στρατιωτών και των οικογενειών τους επέτεινε η όξυνση της κριτικής του ΚΚΕ, κυρίως από τον Μάιο του 1922, οι επίσημες ανακοινώσεις του οποίου καλούσαν λαό και στρατό σε εξέγερση και συγκρότηση λαϊκών δικαστηρίων. Τρεις μήνες πριν την κατάρρευση του μετώπου το Κομμουνιστικό Κόμμα, του οποίου η διείσδυση στις τάξεις του στρατεύματος τότε ήταν εξαιρετικά μεγάλη, διακήρυσσε μεταξύ των άλλων: «απευθυνόμεθα προς τον εργαζόμενον λαόν και λέγομεν προς αυτόν. Να η αιωνία πληγή σου: η εκστρατεία της Μικρασίας. Να η ρίζα του κακού: ο μικρασιατικός αγών…»

Μία από τις πρώτες πράξεις της νέας κυβέρνησης ήταν η αποδοχή «για λόγους υγείας» της παραίτησης του Στρατηγού Παπούλα, στις 16 Μαΐου 1922, και η αντικατάστασή του από τον Αντιστράτηγο Χατζανέστη, μέχρι τότε διοικητή του στρατού στη Θράκη. Ο νέος αρχιστράτηγος ήταν θιασώτης της επίθεσης προς κατάληψη της Κωνσταντινούπολης. Μετέφερε μάλιστα δύναμη 25.000 ανδρών από τη Μ. Ασία στην Ανατ. Θράκη, ενώ στις 4 Ιουλίου 1922 μετέβη ο ίδιος στη Ραιδεστό προκειμένου να κατευθύνει την επιχείρηση. Παράλληλα, η ελληνική κυβέρνηση απέστειλε στις 16 Ιουλίου 1922, διακοίνωση προς τις σύμμαχες χώρες σχετικά με την πρόθεσή της να καταλάβει την Κωνσταντινούπολη. Όμως η αντίθεση των Μεγάλων Δυνάμεων δεν επέτρεψε την υλοποίηση ενός τέτοιου σχεδίου.

Επιπροσθέτως, η επιλογή του Χατζανέστη απεδείχθη εσφαλμένη απόφαση. Όπως γράφει ο Στρατηγός Κλεάνθης Μπουλαλάς («Η Μικρασιατική Εκστρατεία») –Επιτελάρχης της Ιης Μεραρχίας τότε – «ο νέος Αρχιστράτηγος ήταν τίμιος, υπερήφανος, αξιοπρεπής, άτεγκτος, ευσυνείδητος, πλην όμως όλα αυτά τα προσόντα, που έφθαναν μέχρι υπερβολής, κατέληγαν σε μια αυστηρότητα η οποία τον καθιστούσε απροσπέλαστο και στερημένο κάθε πνεύματος συνεργασίας με τους υφισταμένους του. Είχε ιστορία γενναίου πολεμιστή από τους βαλκανικούς πολέμους, έμεινε όμως στη συνέχεια ασυγχρόνιστος προς τις νέες εξελίξεις. Μόλις έγινε γνωστός ο διορισμός του έσπευσαν οι περισσότεροι από τους στρατηγούς να υποβάλουν παραίτηση και να αναχωρήσουν για το εσωτερικό».
Με τον τρόπο αυτό, αντί να επιδιωχθεί η μεταστροφή του κύματος από τον κατήφορο προς την ανόρθωση, επιζητήθηκε η διόρθωση της κατάστασης με την αντικατάσταση του αρχιστρατήγου όχι με έναν ικανό – και υπήρχαν αρκετοί – που θα εγγυάτο την επαναφορά του ηθικού και την απόκτηση της νίκης, αλλά με τον Χατζανέστη αποτελούντα, όπως αποδείχθηκε, ασφαλές εχέγγυο αποτυχίας.
 * * *

Αν ήταν δυνατόν να συμπυκνώσουμε σε μερικές λέξεις τις γενεσιουργές αιτίες της καταστροφής θα λέγαμε: διχόνοια, φανατισμός, διχασμός, παράκεντρα εξουσίας, κομματική διάβρωση του σώματος των αξιωματικών, ευνοιοκρατία, προσωπολατρία.
Αυτά είχαν ως αποτέλεσμα ανεπιτυχείς πολιτικές, εσφαλμένες αποφάσεις και επιλογές προσώπων, άγνοια για την κατάσταση και τις ανάγκες του στρατού, πτώση του ηθικού και της μαχητικής του ικανότητας. Ενός στρατού εμπειροπόλεμου, που είχε ξεκινήσει προ τριετίας με άριστο ηθικό και ικανότατους ηγέτες, πρόθυμου για οποιαδήποτε περιπέτεια και θυσία. Ενός στρατού που ενώ με ενθουσιασμό και υψηλό φρόνημα αποβιβάσθηκε στη Σμύρνη και έφθασε έξω από την Άγκυρα, αντιμετωπίζοντας με καρτερία τεράστιες δυσκολίες, οδηγήθηκε μετά από μια τριετία, στην κατάρρευση και στην πλήρη διάλυση και καταστροφή, όταν το φρόνημά του έπεσε στο μηδέν, με συνέπεια τη μείωση του ηθικού και της μαχητικής του ικανότητας.

Ένα έτος προ της καταστροφής το κύριο χαρακτηριστικό του στρατεύματος αποτελούσε η εισχώρηση του μικροβίου της πολιτικής μεταξύ των αξιωματικών και των οπλιτών. Επιπλέον, απαράδεκτες επιλογές για προαγωγές, αποστρατείες, τοποθετήσεις προκάλεσαν δυσμενή κατάσταση στη διοίκηση των μονάδων. Η ολοκλήρωση της κατάρρευσης έγινε σε ελάχιστο χρόνο. Στις 20 Αυγούστου αιχμαλωτίζονται οι διοικητές των Α’ και Β’ Σωμάτων Στρατού, Τρικούπης και Διγενής, ενώ δύο ημέρες μετά παύεται ο Χατζανέστης και αντικαθίσταται από τον διοικητή του Γ’ Σώματος Πολυμενάκο. Στις 26 Αυγούστου διατάσσεται η αποχώρηση του ελληνικού στρατού από τη Μ. Ασία. Μέσα σε λίγες μέρες τα τελευταία ελληνικά στρατεύματα είχαν εγκαταλείψει το έδαφος της Μ. Ασίας και είχαν αποσυρθεί στα ελληνικά νησιά και την ηπειρωτική χώρα.

Στις 27 Αυγούστου οι πρώτοι Τούρκοι ιππείς και ομάδες ατάκτων εισέρχονται στη Σμύρνη και προβαίνουν σε σφαγές, λεηλασίες, πυρπολήσεις, καταστροφές. Μια ελληνική παρουσία μεγαλύτερη των 2.500 ετών στη δυτική ακτή της Μ. Ασίας, τερματίσθηκε απότομα, κάτω από καταστρεπτικές συνθήκες, με πλήρες ξερίζωμα του Ελληνισμού. Η Μικρασιατική καταστροφή δημιούργησε ένα εξαιρετικά βαθύ ψυχολογικό αλλά και υλικό τραύμα στον Ελληνισμό, μαζί με την οριστική εγκατάλειψη της Μεγάλης Ιδέας. Θα πρέπει, ωστόσο, να επισημάνουμε ότι στην πραγματικότητα εκείνο που εγκαταλείφθηκε δεν ήταν η Μεγάλη Ιδέα του Ελληνισμού, αλλά η προσπάθεια υλοποίησής της υπό την εδαφική της έννοια. Η προσπάθεια δηλαδή να περιληφθεί ο Ελληνισμός στα εδαφικά όρια του ελλαδικού κράτους.

Ο Ελληνισμός ουδέποτε στην μακραίωνα ιστορία του περικλείσθηκε σε συγκεκριμένα εδαφικά όρια. Με κινητήρια δύναμη τον πολιτισμό του, καθοριστικό στοιχείο της ενότητάς του, βρισκόταν και δρούσε παντού. Είναι όμως υποχρέωση το τμήματος του Ελληνισμού που ζει μέσα στα όρια του Ελληνικού Κράτους να δημιουργήσει τις απαραίτητες συνθήκες και προϋποθέσεις και να αποκτήσει την ισχύ που απαιτείται, ώστε να εξασφαλίζει την ύπαρξη, τα δικαιώματα και τα συμφέροντα ολοκλήρου του Ελληνισμού, οπουδήποτε ζει και δραστηριοποιείται.

Βιβλιογραφία
▪ Αθανασιάδης Τίτος, Από την Εποποιία στην Καταστροφή, Μικρά Ασία 1919-1922, Τόμοι Α’ και Β’, Αθήνα 2002
▪ Γερμανός Φρέντυ, Η Εκτέλεση, Αθήνα
▪ Μπουλαλάς Κλεάνθης, Η Μικρασιατική Εκστρατεία, Αθήνα, 1956
▪ Μπουλαλάς Κλεάνθης, Η Ελλάς και οι σύγχρονοι πόλεμοι, Αθήνα, 1965
▪ Στρατηγός Ξενοφών, Η Ελλάς εν Μ. Ασία
▪ Η Ιστορία του Εθνικού Διχασμού, ΚΥΡΟΜΑΝΟΣ, Θεσσαλονίκη, 2003 

 

 http://www.onalert.gr/default.php?pname=Article&catid=2&art_id=17448

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Μικρασιατική Εκστρατεία:Από την Μεγάλη Ιδέα στην Καταστροφή."