Η αμυντική κατάσταση της Χώρας κατά την περίοδο 1920-1932

Μετά την Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 και μέχρι το 1927, η Χώρα μας γνώρισε μια εξαιρετικά πολυτάραχη περίοδο σχεδόν ακυβερνησίας, συμπεριλαμβανομένων και δύο στρατιωτικών κινημάτων (Λεοναρδόπουλου- Γαργαλίδη το 1923 και Πάγκαλου το 1925). Τελικά τον Αύγουστο του 1928 εξελέγη, με συντριπτική πλειοψηφία 224 εδρών επί συνόλου 250, το κόμμα των Φιλελευθέρων και οι συνεργαζόμενοι.
Ακολούθησε η ορκωμοσία Κυβερνήσεως υπό τον Ελευθέριο Βενιζέλο, η οποία διήνυσε, μάλλον αδιατάρακτα, την 4ετία 1928-1932.
Στην περίοδο αυτή ο Ελευθέριος. Βενιζέλος, παράλληλα με την αντιμετώπιση των οξυτάτων προβλημάτων των προσφύγων εκ Τουρκίας, αλλά και Βουλγαρίας, καθώς και του οικονομικού Κραχ (1929), επιδόθηκε δραστήρια, αφενός στον διπλωματικό τομέα, συνάψας κυρίως σύμφωνα φιλίας με Ιταλία το 1928 και Τουρκία το 1930, και, αφετέρου, στην εσωτερική ανασυγκρότηση του Κράτους, με κύριο βάρος στην εκπαίδευση, όπου συντελέσθηκε λίαν σημαντικό έργο.
Αξίζει, ως τόσο, να επισημανθεί, ότι οι περισσότεροι ιστοριογράφοι, κριτικοί, δημοσιογράφοι, κτλ, που ασχολήθηκαν με αυτή την “χρυσή τετραετία”, όπως αποκλήθηκε από αρκετούς, δεν ερεύνησαν και δεν ανέλυσαν την αμυντική στρατιωτική θωράκιση της Χώρας κατά την υπόψη περίοδο – και μάλιστα σε σύγκριση με τις αντίστοιχες δυνατότητες των κυριότερων βαλκανικών χωρών (Βουλγαρίας, Γιουγκοσλαβίας και Τουρκίας).
Θα προσθέταμε, ότι οι παραπάνω “διαμορφωτές της κοινής γνώμης”, είτε αγνοούν, είτε αντιπαρέρχονται τις επιμελημένες και εμπεριστατωμένες εκδόσεις των Διευθύνσεων Ιστορίας Στρατού, Ναυτικού, και Αεροπορίας, όπου υπάρχουν πρωτογενείς και άκρως διαφωτιστικές σχετικές πηγές, ώστε να τις λάβουν υπόψη στα, ελλιπή ως εκ τούτου, κείμενά τους.
Στην προκειμένη περίπτωση θα ανασύρουμε από τα αρχεία της ΔΙΣ/ΓΕΣ Φ 796/Ζ/1 το υπ’ αριθ. 122 ΠΡΑΚΤΙΚΟ ΤΟΥ ΑΝΩΤΑΤΟΥ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ της 14ης Δεκεμβρίου 1932 “περί της γενικής καταστάσεως αμύνης της Χώρας”, υπογραφόμενο από τους Αντιστρατήγους – φίλα προσκείμενους στην βενιζελική παράταξη – Οθωναίο Αλεξ, ως αντιπρόεδρο (πρόκειται για τον γνωστό πρόεδρο του Στρατοδικείου της καταδίκης εις θάνατον των εξ το 1922), Τσιμικάλη Ευθ, Μαζαράκη Αλεξ, Κλάδου Πετρ., Μανέτα Θεοδ., Μανέτα Κων/νου, Καμένου Δημ., και Πετρίτη Δημ., ως μελών. Θα σημειώσουμε δε ότι οι ανωτέρω κατέληξαν ομόφωνα στις εξής, άκρως απογοητευτικές διαπιστώσεις και συμπεράσματα, όπως εκτίθενται κατωτέρω επιγραμματικά:
«α. Εις τον προϋπολογισμό χρήσεως 1931-1932, δια τον Στρατό ξηράς διετέθησαν:
Βουλγαρία : 19%
Γιουγκοσλαβία : 26%
Τουρκία : 26%
Eλλάς : 10%
Θα παρατηρούσαμε ότι οι κυβερνήσεις Α Μιχαλακοπούλου ( 1924-1925) και Θ Παγκάλου (1925-1926) είχαν διαθέσει το 23% και το 26 % αντιστοίχως, ενώ στην επισκοπουμένη 4ετία, οι σχετικές δαπάνες έχουν ως ακολούθως: 1928-1929 (12% ), 1929-1930 (15%), 1930-1931 (12%) και 1931-1932 (10%).

«β. Η προβλεπομένη δύναμις του εμπολέμου στρατού είναι λίαν περιορισμένη, λόγω ελλείψεως υλικών...και ελαττώσεως της θητείας εις 14 μηνο...
γ. Η εκπαίδευση του μαχίμου πληθυσμού της Χώρας είναι ελλιπεστάτη...εφ’ όσον δεν καθίσταται δυνατή η από καιρού εις καιρόν πρόσκλησις των εφέδρων δι’ασκήσεις...
δ. Αι δαπάναι εδιπλασιάσθηκαν λόγω της πτώσεως της δραχμής...εις ταύτας δεν περιλαμβάνονται αι απαιτούμεναι δια την αντιαεροπορικήν άμυνα και εκείναι του Χημικού πολέμου.
ε. Η επιστράτευσις…υστερεί όλων των πιθανών ημών αντιπάλων…λόγω ελλείψεως των απαιτουμένων οικονομικών πόρων… ενώ η παντελής έλλειψις αντιαεροπορικής αμύνης πολλαπλασιάζει τας δυσχερείας …
Εξ όλων των ανωτέρω προκύπτει ότι η κατάστασις της αμύνης της Χώρας είναι αυτόχρημα τραγική…»
Και κατέληγε το πρακτικό:
« …απαιτείτα η από τούδε μεθοδική συμπλήρωσις των ελλείψεων προς εξασφάλισιν μιας στοιχειώδους αμύνης, άνευ της οποίας κινδυνεύει η υπόστασις ημών ως Κράτους.»
Εν κατακλείδι, είναι τόσο εύγλωττα και αποκαλυπτικά τα παρατιθέμενα στοιχεία στο ανωτέρω – πυκνογραμμένο τετρασέλιδο – πρακτικό, ώστε παρέλκει η περαιτέρω από μέρους μας σχολίαση, για την αποκαρδιωτική αμυντική κατάσταση της Χώρας κατά την περίοδο της τετραετίας 1928-1932 .
Συντάκτης: Νικόλαος Κολόμβας, Αντιστράτηγος εα, Επίτιμος Διοικητής Γ’ Σώματος Στρατού