Το σπουδαίο βιβλίο, το παλαιότερο χειρόγραφο του Έλληνα φυσικού φιλοσόφου, θα συντηρηθεί

Ο Κλαύδιος στη «Γεωγραφία» είχε συλλέξει τις γεωγραφικές γνώσεις της εποχής του και την είχε εμπλουτίσει με περιγραφές ναυτικών

Το κράτος θα πληρώσει για την Ιερά Μονή Βατοπεδίου, και μάλιστα με ευχαρίστηση. Διότι, με το ποσό των 114.225 ευρώ που θα δώσει, θα συντηρηθεί ένα σπουδαίο βιβλίο: το παλαιότερο σωζόμενο χειρόγραφο με τη «Γεωγραφία» του Κλαύδιου Πτολεμαίου.
Είναι από τους πιο ενδιαφέροντες κώδικες κοσμικού περιεχομένου στο Αγιον Ορος, και στα 296 περγαμηνά φύλλα του περιλαμβάνει τρία έργα.

Τη «Γεωγραφική Υφήγηση» του ονομαστού Ελληνα φυσικού φιλοσόφου, ο οποίος έζησε στην Αλεξάνδρεια κατά την περίοδο 127-151 μ.Χ., τη «Χρηστομάθεια εκ των Γεωγραφικών του Στράβωνος» και τα «Γεωγραφικά» του τελευταίου.

Ο Κλαύδιος Πτολεμαίος στο έργο του «Γεωγραφία» είχε συλλέξει το σύνολο των γεωγραφικών γνώσεων της εποχής του και το είχε εμπλουτίσει με περιγραφές ναυτικών. Ετσι, έχουμε μια σχετικά ακριβή περιγραφή της Ευρώπης, της βόρειας Αφρικής, της Μέσης Ανατολής και της Αραβικής χερσονήσου.

Το κείμενο του έργου σώζεται σήμερα σε δύο χειρόγραφους κώδικες. Ο παλαιότερος είναι της Μονής Βατοπεδίου και φιλοτεχνήθηκε ανάμεσα στα τέλη του 13ου με αρχές του 14ου αιώνα, σύμφωνα με τον διευθυντή Συντήρησης Αρχαίων Μνημείων Νίκο Μίνω, που παρουσίασε το θέμα στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.

Στον κώδικα του Αγίου Ορους περιέχονται 42 χάρτες, σχεδιασμένοι με λεπτομέρεια που επιτρέπει να διακρίνονται τα βουνά, οι πεδιάδες, οι θαλάσσιες επιφάνειες, αλλά και το πλήθος των τοπωνυμίων. Ο δεύτερος φιλοτεχνήθηκε τον 15ο αιώνα για λογαριασμό του καρδινάλιου Βησαρίωνα και σήμερα φυλάσσεται στη Μαρκιανή Βιβλιοθήκη της Βενετίας.

Το χειρόγραφο του Αγίου Ορους έχει μια ιδιαίτερη ιστορία. Οπως όλα δείχνουν, δημιουργήθηκε στην Κωνσταντινούπολη από δύο γραφείς, και σύμφωνα με τις διαπιστώσεις της 10ης εφορείας βυζαντινών αρχαιοτήτων διακινήθηκε σε «υψηλό πνευματικό περιβάλλον και σε κύκλους φιλομαθών».

Μετά την άλωση της Πόλης, έφτασε στη Μονή. Το 1841 ο Μηνάς Μινωίδης απέσπασε επτά αυθεντικά φύλλα, και τα πούλησε στην Εθνική Βιβλιοθήκη του Παρισιού.

Λίγα χρόνια μετά (1853) ο Κωνσταντίνος Σιμωνίδης πούλησε άλλα 21 φύλλα στο -τι πρωτότυπο!- Βρετανικό Μουσείο. Σήμερα έχει διαπιστωθεί πως λείπουν άλλα έξι, που θεωρούνται ολότελα χαμένα.

ΚΗΛΙΔΕΣ ΚΑΙ ΟΠΕΣ


Ο περγαμηνός κώδικας εμφανίζει πολλά προβλήματα. Ο κ. Μίνως σημείωσε πως έχουν παρατηρηθεί κηλίδες από κερί, υγρασία, μελάνι και κηλίδες οξείδωσης, σχίσματα, οπές και απώλειες, συρρικνώσεις και παραμορφώσεις της περγαμηνής, υπολείμματα από παλαιότερες επεμβάσεις και προβλήματα από το δέσιμο του 19ου αιώνα. Αυτή την κατάσταση θα αλλάξει η αρμόδια εφορεία βυζαντινών αρχαιοτήτων. Τέλος, θα δοθούν ειδικές οδηγίες για τη συσκευασία και την αποθήκευση όταν επιστραφεί.

Αγγελική Κώττη
akotti@pegasus.gr

http://www.mikres-ekdoseis.gr/2011/05/110000.html#more