Αριστοτέλης και Πλάτωνας.

Αριστοτέλης και Πλάτωνας Οι διαφορές των δύο φιλοσόφων-----

 Μελετώντας την πορεία της Φιλοσοφίας στον Ελληνικό κόσμο, συναντάμε μεγάλες προσωπικότητες που με τη σκέψη και το έργο τους χάραξαν βαθιά την Ιστορία του Πολιτισμού και επέδρασαν στη διαμόρφωσή του χιλιάδες χρόνια μετά την εποχή τους.----- Ανάμεσα σ’ αυτούς συγκαταλέγονται ο Πλάτωνας και ο Αριστοτέλης, δύο πραγματικοί γίγαντες της διανόησης και του πνεύματος, που συνδέθηκαν στενά μεταξύ τους, δίδαξαν μεγάλες αλήθειες, αναγνωρίστηκαν και τιμήθηκαν από τις μεταγενέστερες γενιές μέχρι και σήμερα για την προσφορά τους.Στα έργα τους συναντάμε πολλά κοινά σημεία στις απόψεις τους για τη ζωή, τον άνθρωπο, την ηθική, κάτι που άλλωστε είναι φυσικό εφόσον συνδέθηκαν μεταξύ τους ως Δάσκαλος και Μαθητής. Συναντάμε όμως και κάποιες διαφορές στην αντίληψή τους για τον Κόσμο, την πολιτική και τη θέση της γυναίκας στην κοινωνία.

Οι διαφορές μεταξύ των δύο φιλοσόφων

Ο Πλάτωνας γεννήθηκε το 428 π.Χ. στην Αθήνα. Οι γονείς του κατάγονταν από αριστοκρατική γενιά. Έτσι η μόρφωσή του ήταν προσεγμένη. Από τα νεανικά του χρόνια εκδήλωσε το ενδιαφέρον για την πολιτική και τα όσα συνέβαιναν στην Αθήνα. Όταν ήταν 20 ετών, γνώρισε το μετέπειτα δάσκαλό του,Σωκράτη, κοντά στον οποίο έμεινε για 8 χρόνια, μέχρι και το θάνατό του. Με τον Σωκράτη ανέπτυξε μία ιδιαίτερη σχέση ως μαθητής του, καθώς η διδασκαλία του επηρέασε με αποφασιστικό τρόπο τη διαμόρφωση του εσωτερικού κόσμου του Πλάτωνα.Ο Πλάτωνας φρόντισε, μετά το θάνατο του δασκάλου του, να διασώσει και να μεταδώσει τις διδασκαλίες και τη μεγαλειώδη φυσιογνωμία του, γράφοντας τους γνωστούς σωκρατικούς διαλόγους.

Όταν επέστρεψε στην Ελλάδα, μετά από πολλά ταξίδια, ίδρυσε το 387 π.Χ. στην Αθήνα μία φιλοσοφική Σχολή κοινοβιακού χαρακτήρα, την οποία ονόμασε Ακαδημία προς τιμή του ήρωα Ακάδημου. Εκεί δίδαξε για 40 ολόκληρα χρόνια, ως το θάνατό του, σύμφωνα με τα ιδανικά του και με το σωκρατικό πνεύμα.Η Ακαδημία αναδείχθηκε στον ελλαδικό χώρο σε έναν καταλυτικό φορέα γνώσης και διαμόρφωσης σημαντικών προσωπικοτήτων της εποχής και ανέδειξε πολλά μεγάλα ονόματα στον τομέα της φιλοσοφίας και επιστήμης. Ένα από αυτά ήταν ο Αριστοτέλης.

Ο Αριστοτέλης γεννήθηκε στα Στάγειρα της Χαλκιδικής το 384 π.Χ. Ο πατέρας του ήταν φημισμένος γιατρός, γεγονός που πιθανόν επηρέασε το ενδιαφέρον του γιού του για τη βιολογία και τη φυσική.
Στην Ακαδημία του Πλάτωνα μπήκε σε ηλικία 18 ετών και έμεινε σ' αυτήν 19 χρόνια, μέχρι και το θάνατο του δασκάλου του. Ανέπτυξε μαζί του στενή σχέση και σεβασμό προς το πρόσωπό του, αλλά διαφώνησε και διαφοροποιήθηκε σε μεγάλο βαθμό πάνω σε ορισμένες ιδέες και θέσεις του. Γι’ αυτό και λέγεται ότι ο Πλάτωνας τον αποκαλούσε “πόλο”, δηλαδή πουλάρι που κλωτσάει τη μητέρα του στην κοιλιά μόλις γεννηθεί.Οι διαφωνίες των δύο μεγάλων φιλοσόφων είναι ένα θέμα που αξίζει να μελετήσει κανείς. Ας δούμε όμως πιο συγκεκριμένα τα σημεία στα οποία είχαν διαφορετική θεώρηση.

Σημείο πρώτο: Η Θεωρία των ΙδεώνΤο πρώτο κύριο και βασικό σημείο διαφωνίας τους ήταν η αντίληψή τους για τον Κόσμο.

Ο Πλάτωνας πίστευε ότι πίσω από τον κόσμο των αισθήσεων και της Ύλης υπήρχε μία άλλη πραγματικότητα, την οποία ονόμαζε “Κόσμο των Ιδεών”. Σ’ αυτόν τον κόσμο υπάρχουν και βρίσκονται τα καλούπια, οι αιτίες, τα πρότυπα όλων των πραγμάτων και φαινομένων που αντιλαμβανόμαστε μέσω των αισθήσεων γύρω μας. Όλα είναι φτιαγμένα με βάση μία διαχρονική μορφή, που παραμένει αιώνια και σταθερή παρά τις μεταβολές που ο χρόνος επιφέρει στα πάντα. Αυτές οι διαχρονικές μορφές μοιάζουν να είναι τα πρωταρχικά στοιχεία της φύσης, κάτι σαν διανοητικά και αφηρημένα σχήματα που διαμορφώνουν τα φυσικά φαινόμενα και που ο αριθμός τους είναι συγκεκριμένος.

Ο Αριστοτέλης από τη μεριά του είχε εντελώς αντίθετη άποψη. Γι’ αυτόν ο Πλάτωνας είχε αναποδογυρίσει την πραγματικότητα. Συμφωνούσε στο ότι ο φυσικός κόσμος διέπεται από μεταβλητότητα, παροδικότητα και φθορά. Αλλά οι «ιδέες» του Πλάτωνα γι’ αυτόν δεν είναι οι αρχικές μορφές των πραγμάτων, αλλά είναι ένα κατασκεύασμα της λογικής του ανθρώπου, που δημιουργείται μέσα από την εμπειρία. Δηλαδή η ιδέα μας για το άλογο σχηματίζεται από τη λογική μας, αφού
έχουμε δει και συγκρίνει μέσα στη φύση ένα μεγάλο αριθμό αλόγων και έχουμε καταλήξει σ’ εκείνα τα χαρακτηριστικά που είναι κοινά σε όλα, πέρα από τις διαφορές τους. Αυτό το σύνολο κοινών χαρακτηριστικών είναι η ιδέα ή «μορφή», όπως την αποκαλούσε ο Αριστοτέλης, η οποία δεν προϋπάρχει σε κάποιον ειδικό κόσμο, αλλά συναντάται μέσα στο καθετί.Για τον Πλάτωνα η ύψιστη πραγματικότητα βρίσκεται στον Κόσμο των Ιδεών και των Αρχετύπων. Για τον Αριστοτέλη η ύψιστη πραγματικότητα βρίσκεται σ’ αυτό που αντιλαμβανόμαστε με τις αισθήσεις μας. Για τον Πλάτωνα όλα όσα βλέπουμε γύρω μας είναι αντανακλάσεις άλλων πραγμάτων, που υπάρχουν στον Κόσμο των Ιδεών-κι επομένως και μέσα στην ψυχή του ανθρώπου. Για τον Αριστοτέλη όσα υπάρχουν μέσα στην ψυχή του ανθρώπου είναι αντανακλάσεις των πραγμάτων και των αντικειμένων του φυσικού κόσμου.

Σημείο δεύτερο: Η Πολιτική

Ένα άλλο σημαντικό σημείο διαφωνίας μεταξύ των δύο φιλοσόφων είναι η θεώρησή τους για το ποιός είναι ο καλύτερος τρόπος (πολίτευμα) διακυβέρνησης ενός κράτους. Στο έργο του Αριστοτέλη «Πολιτικά» και στο έργο του Πλάτωνα «Πολιτεία»εκφράζονται οι πολιτικές τους θέσεις με αρκετές κοινές, αλλά και διαφορετικές αντιλήψεις. Ο Πλάτωνας μιλάει για την ιδανική Πολιτεία, που είναι ιδανική επειδή κυβερνάται με το πολίτευμα της «αριστοκρατίας», δηλαδή κυβερνάται από ένα σύνολο ανθρώπων που ξεχωρίζουν για τη σοφία, τη γνώση, την αρετή, τη δικαιοσύνη και την ικανότητα διακυβέρνησης των πολιτών.Ο κάθε πολίτης μέσα σ’ αυτήν έχει μία σημαντική θέση, που είναι σύμφωνη με τη φύση, τις ικανότητες και το έργο που έχει αναλάβει να προσφέρει ανάλογα με τις κλίσεις του. Έτσι μπορεί να ανήκει στην τάξη των αρχόντων (κυβερνήτες), στην τάξη των φυλάκων – πολεμιστών (υπερασπιστές της ασφάλειας της πόλης από επιθέσεις) και στην τάξη των γεωργών, εμπόρων, τεχνιτών (αυτοί που διασφαλίζουν τα μέσα που χρειάζεται η πόλη για να διατηρηθεί ζωντανή και να επιβιώσει). Οι τάξεις αυτές είναι συμβολικές περισσότερο παρά πραγματικές, και δεν σχηματίζονται με βάση κοινωνικο/οικονομικά ή επαγγελματικά κριτήρια. Σχετίζονται με τα τέσσερα στοιχεία της Φύσης (γη, νερό, αέρας, φωτιά), που αντιστοιχούν σε χαρακτηριστικά της ανθρώπινης φύσης.Οπότε, ο κάθε πολίτης ανήκε σε μία από αυτές τις τάξεις σύμφωνα με τα ιδιαίτερα γνωρίσματά του και ανάλογα με την εκπαίδευση που χρειαζόταν να πάρει, προκειμένου να καλλιεργήσει τον χαρακτήρα, το πνεύμα και γενικά τον εσωτερικό του κόσμο.

Κατά τον Αριστοτέλη, οι πολίτες χωρίζονται με βάση οικονομικά κριτήρια σε τάξεις γεωργών, τεχνιτών και εμπόρων, ενώκοινωνικά χωρίζονται σε φτωχούς, πλούσιους και μεσαίους. Από τη σχέση που έχουν μεταξύ τους οι φτωχοί και οι πλούσιοι θα διαμορφωθεί η μορφή του πολιτεύματος. Οι φτωχοί συνήθως είναι περισσότεροι από τους πλούσιους. Ανάλογα με το πώς είναι μοιρασμένη η δύναμη και με το πού αυτή συγκεντρώνεται, καθορίζεται και το είδος του πολιτεύματος, που μπορεί να έχει τρεις μορφές: μοναρχία ή βασιλεία (ένας κυβερνά), αριστοκρατία (λίγοι κυβερνούν) ή δημοκρατία (πολλοί κυβερνούν). Για να μην ξεπέσουν και αλλοιωθούν αυτές οι πολιτειακές μορφές σε τυραννία, ολιγαρχία και οχλοκρατία αντίστοιχα, θα πρέπει σκοπός των αρχόμενων να είναι το κοινό καλό και όχι το συμφέρον του ενός ή των λίγων. Η προτίμηση του Αριστοτέλη στρέφεται στη «Μέση Πολιτεία», δηλαδή σ’ αυτό που σήμερα κατανοούμε ως δημοκρατικό πολίτευμα, όπου η μεσαία τάξη εξασφαλίζει την ισορροπία ανάμεσα στους φτωχούς και τους πλούσιους και κρατά το κέντρο βάρους στη μέση στις μεταξύ τους συγκρούσεις.

Σημείο τρίτο: Η εικόνα της γυναίκας

Ένα άλλο σημείο διαφοροποίησης των δύο γιγάντων είναι οι απόψεις τους για τη γυναίκα. Η θέση που ο Πλάτωνας δίνει σ’ αυτήν μέσα στην Πολιτεία του είναι ισάξια με αυτήν του άντρα. Πίστευε ότι οι γυναίκες μπορούν να κυβερνήσουν εξίσου καλά με τους άντρες, επειδή η σωφροσύνη, η λογική, η ανδρεία, η αρετή δεν είναι θέμα φύλου, αλλά ψυχής, εκπαίδευσης και μόρφωσης. Τόνιζε ότι μία πολιτεία που δεν δίνει παιδεία στις γυναίκες της, «μοιάζει με τον άνθρωπο που δεν εξασκεί και δε γυμνάζει παρά μονάχα το δεξί του χέρι» (Ο Κόσμος της Σοφίας, J. Gaarder).

Αντίθετα ο Αριστοτέλης θεωρεί τη γυναίκα υποδεέστερη του άντρα, καθώς πιστεύει ότι σε σχέση μ’ αυτόν κάτι της λείπει και ότι είναι ένας «ατελής άντρας». Κατά τη διαδικασία της αναπαραγωγής, επειδή η γυναίκα έχει έναν παθητικό ρόλο (δέχεται) και ο άντρας έναν ενεργητικό (δίνει), το παιδί κληρονομεί μόνο τις ιδιότητες του άντρα (κάτι που όπως γνωρίζουμε σήμερα δεν ισχύει).Η εικόνα και θεώρηση του Αριστοτέλη για τις γυναίκες υιοθετήθηκε στον Μεσαίωνα, όπου η γυναίκα υποβαθμίστηκε, θεωρήθηκε πηγή του κακού και του πονηρού και περιορίστηκε στον αναπαραγωγικό της ρόλο μόνο. 

Παρά τις διαφωνίες που υπάρχουν ανάμεσα στον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι συναντάμε και «συμφωνίες», δηλαδή κοινά σημεία. Και οι δύο μιλούν για την ψυχή και τη σημασία της για τον άνθρωπο, και οι δύο τονίζουν πως η ευτυχία είναι συνώνυμο της αρετής και των υψηλών αξιών και ιδανικών, και οι δύο μας υπενθυμίζουν ότι σκοπός ενός Κράτους θα πρέπει να είναι το καλό και η καλλιέργεια όλων των πολιτών του.Σίγουρα όμως διαπιστώνουμε ότι τόσο ο σοφός Πλάτων όσο και ο λογικός Αριστοτέλης δίνουν πολλές χρήσιμες και σημαντικές απαντήσεις σε ερωτήματα και προβληματισμούς της σημερινής εποχής, γι’ αυτό και μπορούν να είναι ταυτόχρονα σύγχρονοι αλλά και διαχρονικοί.

theseus-aegean

archaia-ellada

Πηγή: http://www.awakengr.com/2014/08/blog-post_1.html#ixzz3YrQjVZKZ
Under Creative Commons License: Attribution Share Alike

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Αριστοτέλης και Πλάτωνας."

Οι αρχαίοι Έλληνες ειναι τα «βαριά» ονόματα στο παγκόσμιο «χρηματιστήριο» των ιδεών

Οι αρχαίοι Έλληνες συνεχίζουν να αποτελούν «βαριά» ονόματα στο παγκόσμιο «χρηματιστήριο» των ιδεών, όπως δείχνει μια εκτεταμένη ανάλυση ευρωπαίων ερευνητών στη Wikipedia, και μάλιστα στις εκδόσεις που διαθέτει η διάσημη ηλεκτρονική εγκυκλοπαίδεια στις 24 κυριότερες γλώσσες του πλανήτη, τις οποίες μιλά περίπου το 60% του πληθυσμού της Γης.

Ο Αριστοτέλης, ο Πλάτων και ο Μέγας Αλέξανδρος «φιγουράρουν» στις δύο ξεχωριστές δεκάδες (Top 10) των προσώπων με την μεγαλύτερη επιρροή διεθνώς. Στην κορυφή των δύο σχετικών «λιστών επιρροής» (οι οποίες διαφέρουν μεταξύ τους στην μεθοδολογία κατάταξης) βρίσκονται μάλλον δύο εκπλήξεις: στη μία ο όχι ευρέως γνωστός Σουηδός φυσιοδίφης του 18ου αιώνα Κάρολος Λινναίος, ο «πατέρας» της σύγχρονης ταξινόμησης των φυτών και των ζώων, και στην άλλη ο Αδόλφος Χίτλερ.

Οι ερευνητές από τη Γαλλία, την Ιταλία και την Ισπανία, με επικεφαλής τον Γιουνγκ-Χο Εόμ του Πανεπιστημίου της Τουλούζης και του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας (CNRS), κατέταξαν τις διεθνείς προσωπικότητες με βάση τους συνδέσμους (links) που εμφανίζονται στα περίπου 31 εκατομμύρια λήμματα - άρθρα της Wikipedia, η οποία, με τις εκδόσεις της σε 287 διαφορετικές γλώσσες, αποτελεί το μεγαλύτερο αποθετήριο παγκόσμιας γνώσης.

Ο Πλάτων (427 π.Χ. - 347 π.Χ.) αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος από την Αθήνα, ο πιο γνωστός μαθητής του Σωκράτη και δάσκαλος του Αριστοτέλη.

Οι επιστήμονες αντιμετώπισαν τη Wikipedia ως ένα δίκτυο άρθρων. Όσο περισσότεροι είναι οι σύνδεσμοι του δικτύου προς ένα άρθρο, τόσο μεγαλύτερη θεωρείται η επιρροή του ονόματος που αντιστοιχεί σε αυτό το λήμμα. Ο αριθμός αυτών των «εισερχόμενων» συνδέσμων καταγράφηκε μέσω του αλγόριθμου PageRank που έχει δημιουργηθεί από τη Google και έτσι προέκυψε η πρώτη βασική παγκόσμια κατάταξη.
Μια δεύτερη πιο σύνθετη κατάταξη παγκόσμιας επιρροής, δημιουργήθηκε με τη χρήση ενός άλλου αλγόριθμου, του 2DRank, ο οποίος μετρά ταυτόχρονα τόσο τους εισερχόμενους συνδέσμους (δηλαδή τις παραπομπές των άλλων ιστοσελίδων σε μια ιστοσελίδα που αφορά σε κάποια προσωπικότητα), όσο και τους εξερχόμενους συνδέσμους (δηλαδή τις παραπομπές από μια ιστοσελίδα που αφορά κάποια προσωπικότητα, προς άλλες ιστοσελίδες).

Η κορυφαία δεκάδα

Έτσι, η πρώτη κορυφαία δεκάδα (με βάση τον αλγόριθμο PageRank) απαρτίζεται κατά σειρά από τους Κάρολο Λινναίο, Ιησού Χριστό (έπεσε από την πρώτη θέση που είχε το 2010 σε αντίστοιχη κατάταξη), Αριστοτέλη (3ο), Ναπολέοντα, Χίτλερ, Ιούλιο Καίσαρα, Πλάτωνα (7ο), Σαίξπηρ, Αϊνστάιν και βασίλισσα Ελισάβετ Β'.
Είναι αξιοσημείωτη η παγκόσμια εμβέλεια τόσο του Αριστοτέλη, όσο και του Πλάτωνα, καθώς περιλαμβάνονται στην κορυφαία εκατοντάδα (Top 100) στις εκδόσεις της Wikipedia και στις 24 κυριότερες γλώσσες του πλανήτη. Επιπλέον, με βαθμολογία 2.237 «πόντων», ο Αριστοτέλης απέχει ελάχιστα από την κορυφή (ο πρώτος Λινναίος έχει 2.284 και ο δεύτερος Ιησούς Χριστός 2.282, ενώ ο τέταρτος Ναπολέων έχει 2.208). Στην αγγλόφωνη Wikipedia ο Αριστοτέλης κατέχει την 7η θέση επιρροής, συνεπώς η απήχησή του είναι ακόμα μεγαλύτερη στις μη αγγλόφωνες χώρες.

Ο Αριστοτέλης (αρχ.  Ἀριστοτέλης 384 - 322 π.Χ.) ήταν αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος και πολυεπιστήμονας, μαθητής του Πλάτωνα και διδάσκαλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Είναι εντυπωσιακό ότι ο Λινναίος βρίσκεται στην κορυφή και στις 24 διαφορετικές εκδόσεις της Wikipedia, καθώς η επιστημονική ονοματολογία είναι κοινή στις διαφορετικές γλώσσες και τελικά πάμπολλες επιστημονικές ορολογίες ανάγονται στο έργο του, οπότε μια πλειάδα ιστοσελίδων παραπέμπουν σε αυτόν.

Η δεύτερη δεκάδα

Η δεύτερη κορυφαία δεκάδα (με βάση τον αλγόριθμο 2DRank) περιλαμβάνει κατά σειρά τους Χίτλερ, Μάικλ Τζάκσον, Μαντόνα, Ιησού Χριστό, Μπετόβεν, Μότσαρτ, πάπα Βενέδικτο, Μέγα Αλέξανδρο (8ο), Δαρβίνο και Μπαράκ Ομπάμα. Ο Μέγας Αλέξανδρος συγκεντρώνει βαθμολογία 789 έναντι 1.537 του πρώτου Χίτλερ και το όνομά του περιλαμβάνεται στις 11 από τις 24 εκδόσεις της Wikipedia.

Η ελληνική Wikipedia
Στην ελληνική έκδοση της ηλεκτρονικής εγκυκλοπαίδειας, ως σημαντικότερο πρόσωπο από άποψη αριθμού παραπομπών άλλων ιστοσελίδων στο όνομά του (λίστα PageRank) κατατάσσεται ο Μέγας Αλέξανδρος. Την πρώτη δεκάδα συμπληρώνουν κατά σειρά ο Ιησούς Χριστός, ο Αριστοτέλης, ο Ηρόδοτος, ο Πλάτων, ο Ναπολέων, ο Στράβων, ο Παυσανίας, ο Χίτλερ και ο Λινναίος.

Μέγας Αλέξανδρος.

Ειδικότερα, από πλευράς προσωπικοτήτων της πιο σύγχρονης πολιτικής ζωής και ελληνικής ιστορίας, βρίσκουμε κατά σειρά τον βασιλιά Οθωνα (12), τον Ιωάννη Καποδίστρια (17), τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη (19), τον Ελευθέριο Βενιζέλο (24), τον Ανδρέα Παπανδρέου (39), τον Κωνσταντίνο Καραμανλή (56), τον Ιωάννη Μεταξά (57), τον Γιώργο Παπανδρέου (83) και τον Χαρίλαο Τρικούπη (89).

Στη δεύτερη κατάταξη 2DRank (με βάση τις εισερχόμενες και εξερχόμενες παραπομπές ιστοσελίδων), στην πρώτη θέση βρίσκεται ο Πλάτων και η δεκάδα συμπληρώνεται κατά σειρά από τους Μέγα Αλέξανδρο, Ελευθέριο Βενιζέλο, Αύγουστο (ρωμαίο αυτοκράτορα), Μπετόβεν, Ανδρέα Παπανδρέου, Ιωάννη Καποδίστρια, Πλούταρχο, Μέγα Κωνσταντίνο και Χίτλερ.
 http://www.naftemporiki.gr/story/819285/aristotelis-kai-platonas-ta-prosopa-me-ti-megaluteri-epirroi-diethnos

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Οι αρχαίοι Έλληνες ειναι τα «βαριά» ονόματα στο παγκόσμιο «χρηματιστήριο» των ιδεών"

Αριστοτέλης: το εφικτό πολίτευμα

Στο ενδέκατο κεφάλαιο του βιβλίου Δ (1295a25-26) των Πολιτικών ο Αριστοτέλης θέτει το ερώτημα: «ποιο είναι το άριστο πολίτευμα και ο καλύτερος τρόπος συμβίωσης για τις περισσότερες πόλεις και τους περισσότερους ανθρώπους; […] Όχι το άριστο πολίτευμα ούτε ο άριστος βίος, απολύτως και γενικά∙ αυτό που εννοεί ο φιλόσοφος το επισημαίνει αμέσως στη συνέχεια: θέλει να ερευνήσει και να μιλήσει για την πολιτείαν, το πολίτευμα και το πολιτικόν βίον των ανθρώπων που δεν ξεχωρίζουν μήτε για την αρετή τους, που θα τους διέκρινε από τους συνηθισμένους ανθρώπους, μήτε για την παιδεία τους, ούτε ακόμα για το πολίτευμα που θα εύχονταν οι ίδιοι να έχουν. Έχει στο νου του ο Αριστοτέλης έναν τρόπο ζωής, που οι περισσότεροι από τους ανθρώπους θα μπορούσαν να συμμετάσχουν (κοινωνήσαι δυνατόν), και ένα πολίτευμα, το οποίο θα μπορούσαν να εφαρμόσουν οι περισσότερες πόλεις (ενδέχεται μετασχείν) (Δ11. 1295a26-31).

[…] Σκοπός του φιλοσόφου είναι να κρίνει όχι ποιο μπορεί να είναι το ιδανικό πολίτευμα, […] θέλει να εξετάσει εκείνο το πολίτευμα που μπορεί να βρει πρακτική εφαρμογή σ’ όλες γενικά τις πολιτείες (την δυνατήν [πολιτείαν]) (Πολιτ. Δ11. 1288b38). Η έρευνα, λοιπόν, για όλα αυτά τα θέματα θα στηριχθεί στις ίδιες βασικές αρχές, που ανέπτυξε στην ηθική του φιλοσοφία.[1]Σ’ αυτά που είχε αναπτύξει στην Ηθική του έρχεται τώρα στα Πολιτικά να προσθέσει ότι ευτυχισμένη ζωή είναι αυτή που κανένα εμπόδιο δεν την απομακρύνει από την αρετή και ότι η αρετή είναι μεσότητα, και επιπλέον ότι ο άριστος βίος είναι αυτός που συνίσταται σ’ ένα σωστό μέτρο, στη μεσότητα που κάθε φορά μπορεί να φθάσει κάποιος (Πολιτ. Δ11, 1295a36 κε.).

Αμέσως μετά, στη συνέχεια, αναλύει τη δομή του κοινωνικού σώματος των πόλεων: «σε όλες γενικά τις πόλεις υπάρχουν τρεις τάξεις πολιτών, όπως είναι γνωστό: οι πολύ πλούσιοι (εύποροι σφόδρα), οι πολύ φτωχοί (άποροι σφόδρα) και τρίτον αυτοί που βρίσκονται στο ενδιάμεσο, αυτοί που κατέχουν το μεσαίο χώρο ανάμεσα στα δύο άκρα (οι μέσοι τούτων). […]

Όπως είναι γνωστό, η πολιτική σκέψη των αρχαίων Ελλήνων ήταν προσανατολισμένη στην πράξη, παρά στις λεπτές θεωρητικές αναλύσεις που είχε επιχειρήσει να κάνει ο Πλάτων. Ο  Αριστοτέλης έθετε το ερώτημα βασικά, πως θα μπορούσαν να βελτιωθούν ή να αποκτήσουν πολιτική σταθερότητα τα υπάρχοντα πολιτικά καθεστώτα. Είναι επικριτής, ως γνωστόν, του ιδανικού κράτους της πλατωνικής Πολιτείας και αντιπαραθέτει την ευχομένην πολιτεία ή την δυνατήν πολιτεία προς την ιδανική πολιτεία του Πλάτωνα. Η δυσκολία, επισημαίνει, «δεν έγκειται στην επινόηση θεσμών, αλλά στην πρακτική εφαρμογή τους» (Πολιτ. Η12. 1331b19-21). […]

Τρία, λοιπόν, είναι τα σημεία, τα οποία αναδεικνύει ο Αριστοτέλης, όσον αφορά τους μέσους πολίτες η καλύτερα την πολιτική σημασία της έννοιας του μέσου πολίτη, της μεσαίας κοινωνική τάξεως. Και τα τρία τα θεωρεί ως ουσιωδέστατα στοιχεία πολιτικής σταθερότητας στις δημοκρατίες, στις οποίες όρος ουσίας και θεμέλιο (υπόθεσις) είναι η ελευθερία.[2]

Το πρώτο αφορά τους ανθρώπους-πολίτες και την πολιτική συμπεριφορά τους, δηλαδή την ομαλή συμβίωση μέσα στην πόλη. Αυτό είναι η πειθαρχία του θυμικού που χαρακτηρίζει τους μέσους πολίτες. Αυτή η μεσαία τάξη με ευκολία πειθαρχεί στα κελεύσματα του λόγου, πράττει δηλαδή και συμπεριφέρεται υπό τον έλεγχο του λόγου. Επομένως θωρείται η καλύτερη εγγύηση για την κοινωνική σταθερότητα της πόλεως. Αντίθετα, οι δύο άλλες κατηγορίες πολιτών, δηλαδή οι σφόδρα εύποροι και οι σφόδρα άποροι, δύσκολα πειθαρχούν στη λογική και δεν ελέγχουν το θυμικό τους, χαλεπόν τω λόγω ακολουθείν, λέει ο φιλόσοφος. Αυτό, βέβαια, έχει ως συνέπεια τις διαρκείς αναστατώσει και έριδες στις πόλεις και εν τέλει κοινωνική πολιτική αστάθεια (Πολιτ. Δ11. 1295b8-9).

Το δεύτερο στοιχείο αναφέρεται στην ομοιογένεια και την ποιοτική σύνθεση του πολιτικού/κοινωνικού σώματος, δηλαδή πως εξασφαλίζεται ένα ποιοτικό σύνολο πολιτών εξ ίσων και ομοίων, ώστε να μειώσουμε τις εσωτερικές αντιθέσεις και την πολιτική αστάθεια. Αυτή την δυνατότητα ο Αριστοτέλης την βλέπει κατ’ εξοχήν στη μεσαία τάξη […] Αυτοί οι πολίτες που συγκροτούν τη μεσαία κοινωνική διαστρωμάτωση των πόλεων έχουν ένα αίσθημα ασφαλείας και επομένως η δική τους βεβαιότητα αντανακλά στην πολιτική σταθερότητα και την ασφάλεια της πόλεως (Πολιτ. Δ11. 1295b29). Και επειδή ακριβώς βρίσκονται στο μέσον, συνιστούν το μέτρο και αντιπροσωπεύουν τη μετριοπάθεια, τόσο από την άποψη των πολιτικών παθών όσο και από την άποψη των κοινωνικών αντιθέσεων, διότι δεν προκαλούν το φθόνο των κατώτερων (των απόρων) ούτε τους επιβουλεύονται ανώτεροι (των πλουσίων). Αυτή η κοινωνική θέση τους εξασφαλίζει συνεπώς το αίσθημα ασφαλείας (Πολιτ. Δ11. 1295b33-34).

Η ψυχολογία και η νοοτροπία των μέσων πολιτών αποτελεί, άλλωστε, και από μια άλλη σκοπιά, στοιχείο πολιτικής σταθερότητας μέσα στις πόλεις. Δηλαδή η μετριοπάθεια που διακρίνει τους πολίτες αυτούς αντανακλάται και στη συμπεριφορά τους απέναντι στους άλλους, στους συμπολίτες τους, όπως είναι φυσικό: δεν επιθυμούν να πάρουν ή να σφετεριστούν τα ξένα πράγματα, τις περιουσίες των άλλων, όπως κάνουν ή σκέφτονται οι πένητες, αλλά ούτε και οι άλλοι επιθυμούν ν’ αρπάξουν τη δική τους περιουσία, μια και δεν είναι αξιοζήλευτη,  […] πράγμα που συμβαίνει με την περιουσία με την περιουσία των πλουσίων, την οποία ορέγονται συνεχώς οι φτωχοί (Πολιτ. Δ11. 1295b29-32). Απ’ αυτήν ακριβώς την νοοτροπία εκπορεύεται το ανεπιβούλευτον της ζωής και της περιουσίας τους και επομένως το αίσθημα ασφαλείας.

Το τρίτο στοιχείο που επισυνάπτει ο Αριστοτέλης στην έννοια των μέσων πολιτών αναφέρεται στην ιδιοκτησία, στα περιουσιακά στοιχεία των πολιτών, […] της μεσαίας τάξεως. Ο Αριστοτέλης μάλιστα βλέπει την έννοια της ιδιοκτησίας ως ανθρωπολογικό χαρακτηριστικό του ανθρώπου, δηλαδή θεωρεί την ιδιοκτησία μέρος του Είναι και του ήθους του ανθρώπου και κατηγορεί τον Πλάτωνα που πρεσβεύει στηνΠολιτεία του, όπως είναι γνωστό, την κοινοκτημοσύνη (Πολιτ. Β1. 1261a4 κ.ε.). Ο φιλόσοφος, μάλιστα, πιστεύει ότι είναι εύνοια της τύχης, αν οι πολιτευόμενοι έχουν μέτρια αλλά ικανή περιουσία∙ διότι και στην περίπτωση αυτή, δηλαδή σε όσους φιλοδοξούν να ασχοληθούν με τα κοινά, στους πολιτευόμενους, τόσο η μεγάλη περιουσία όσο και η μεγάλη ένδεια μπορούν να οδηγήσουν σε καταστάσεις ανώμαλες και από τις δύο πλευρές (Πολιτ. Δ11. 1295b39-40) […] Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο πιστεύει ότι οι πολιτευόμενοι που προέρχονται από τη μεσαία κοινωνική τάξη παρέχουν περισσότερα εχέγγυα από την ομαλή λειτουργία του πολιτεύματος […]

Απόσπασμα από την εισήγηση του Β. Κύρκου, Ἡ κοινωνία ἡ πολιτικὴ ἀρίστη ἡ διὰ τῶν μέσων.  Από τα πρακτικά του έκτου Πανελλήνιου συνεδρίου: Ο Αριστοτέλης και η σύγχρονη εποχή (Ιερισσός, 19-21 Οκτωβρίου 2001).

---

[1] Πολιτ. Δ11. 1295a35-36 ει γαρ καλώς εν τοις Ηθικοίς είρητε. Αναφέρεται, βέβαια, στα Ηθ. Νικ. Α11. 1101a14 κ.ε., όπου αναπτύσσει τις προϋποθέσεις του ευδαίμονος ανθρώπου και της ευδαιμονίας∙ και στις δύο περιπτώσεις η ευδαιμονία συνδέεται με την δραστηριότητα  του ανθρώπου/πολίτου μέσα στην κοινότητα κατ’ αρετήν τελείαν, χωρίς όμως να στερείται τα αναγκαία υλικά αγαθά.

[2] Όπως είναι, βέβαια, γνωστόν ο ακρογωνιαίος λίθος της (αθηναϊκής) δημοκρατίας, ήταν η ελευθερία και η ισονομία. Βλ. Πολιτ. Z2. 1317a40-41∙ πρβ. Δ4. 12191b34-35.

ΠΗΓΗ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Αριστοτέλης: το εφικτό πολίτευμα"

Ο Αριστοτέλης περι βασανιστηρίων

Η Διεθνής Ημέρα κατά των Βασανιστηρίων καθιερώθηκε στις 26 Ιουνίου 1998, ημερομηνία κατά την οποία το 1987 υπεγράφη η Διεθνής Σύμβαση κατά των Βασανιστηρίων και το 1948 ο Καταστατικός Χάρτης του ΟΗΕ.

Το Διεθνές Συμβούλιο κατά των Βασανιστηρίων, με συμβουλευτικό στάτους στον ΟΗΕ, εδρεύει στην Κοπεγχάγη και επιχορηγείται από την Ε.Ε. και τη δανέζικη κυβέρνηση. Ασκεί το έργο του μέσω του δικτύου των 200 Κέντρων Περίθαλψης και Αποκατάστασης Θυμάτων Βασανιστηρίων σε ολόκληρο τον κόσμο.
Βασανιστήριο είναι σοβαρός πόνος, είτε σωματικός, είτε ψυχικός, μια μέθοδος που χρησιμοποιείται για την εκμαίευση πληροφοριών ή ομολογίας σχετικά με μια πολιτική ή άλλη πράξη, όπου, κατά την άποψή τους, δεν μπορούν να φτάσουν μ' άλλον τρόπο.

Πριν από 2.500 χρόνια, οι Έλληνες είχαν δώσει ξεκάθαρες απαντήσεις στο παλιό ερώτημα «αν τα βασανιστήρια δικαιολογούνται». Ο Αριστοτέλης και ο Αντιφών αποφάνθηκαν ότι καμιά ομολογία - απόρροια βασανιστηρίων δεν μπορεί να έχει αξία στο δικαστήριο, αφού συνήθως ο βασανιζόμενος λέει αυτά που θέλει ν' ακούσει ο βασανιστής του.

Με πρωτοβουλία των Ηνωμένων Εθνών, το 1984 υπογράφηκε και το 1987 τέθηκε σε ισχύ, η Διεθνής Σύμβαση για την άμεση κατάργηση των βασανιστηρίων σ' όλον τον κόσμο, επίτευγμα όπου η χώρα μας έπαιξε πολύ σημαντικό ρόλο. Ήδη, με τον «Νόμο Μαγκάκη», τα βασανιστήρια είχαν περάσει ως ιδιώνυμο αδίκημα στην εθνική μας νομοθεσία, λόγω και της δικτατορίας.



[Πηγή sansimera.gr]

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ " Ο Αριστοτέλης περι βασανιστηρίων"