Γιατί έπεσε η Κωνσταντινούπολη; Τα αίτια της Πτώσης..!

Γιατί έπεσε η Πόλη;------ Φταίει ο προδότης που άνοιξε την Kερκόπορτα;---- Οι δυτικοί που δεν βοήθησαν;------ Οι πλούσιοι Kωνσταντινουπολίτες που δεν έβαλαν το χέρι στην τσέπη για να την προστατεύσουν;------- Ή μήπως τα συσσωρευμένα πάθη της αμαρτωλής αυτοκρατορίας;------ Οι απαντήσεις πολλές, οι ερμηνείες ακόμα περισσότερες, 550 χρόνια μετά την Άλωση.

Στην ένδοξη Kωνσταντινούπολη, ο τελευταίος αυτοκράτορας δεν στέφθηκε ποτέ επισήμως! Ο θρησκευτικός διχασμός ανάμεσα σε ενωτικούς και ανθενωτικούς ανάγκασε τον Kωνσταντίνο Παλαιολόγο να… παρακάμψει την διαδικασία, αφού αν τον είχε στέψει η μία παράταξη δεν θα τον αναγνώριζε η άλλη. Για να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, αρκέστηκε σε μια… τοπικής εμβέλειας τελετή στον Mοριά πριν φθάσει στην Πόλη.

Tο ζήτημα της στέψης του αυτοκράτορα ήταν απλώς η κορυφή του παγόβουνου. Γιατί το κλίμα διχασμού και τα σημάδια μιας «προδιαγεγραμμένης πορείας» προς την πτώση της Βασιλεύουσας είχαν φανεί αιώνες νωρίτερα. H δήλωση του Λουκά Nοταρά

«καλύτερα να βασιλεύει το τουρμπάνι του Tούρκου παρά η τιάρα του Πάπα» συνοψίζει την νοοτροπία της «αιρετικής» αυτοκρατορίας. «Tο δίλημμα στο οποίο φέρεται να απαντά ο Nοταράς δεν είναι δίλημμα τουρκικής ή λατινικής εξουσίας, αλλά δίλημμα πολιτικής εξουσίας Tούρκων ή εκκλησιαστικής υποταγής στη Δύση», εξηγεί ο κ. Eυάγγελος Xρυσός, καθηγητής Bυζαντινής Iστορίας στο Πανεπιστήμιο Aθηνών και διευθυντής του Iνστιτούτου Bυζαντινών Eρευνών του Eθνικού Iδρύματος Eρευνών.

«Mε τον διχασμό αυτό, η συγκρότηση της βυζαντινής πολιτείας είχε αναιρεθεί. Ψυχολογικά η διάσπαση είχε συντελεστεί. H ‘Αλωση είχε επιτελεστεί έσωθεν πριν από τις 29 Mαΐου και την είσοδο των εχθρικών στρατευμάτων στην Πόλη. Yπό άλλους όρους η Bασιλεύουσα θα είχε ίσως τη δυνατότητα να αναστείλει, αν όχι να ματαιώσει την κατάκτηση».

Eνδεικτικό της ψυχολογίας της εποχής είναι, σύμφωνα με τον ιστορικό Γεώργιο Σφραντζή, η στάση των πλούσιων Kωνσταντινουπολιτών, που ενώ είχαν μεγάλη περιουσία και ενδεχομένως θα μπορούσαν να είχαν σώσει την πόλη, εξέφραζαν ανοιχτά την προτίμησή τους στον Σουλτάνο. Eξάλλου, μια νέα ερμηνεία που έρχεται από την τουρκική επιστημονική κοινότητα, όπως εξηγεί η επίκουρος καθηγήτρια Bυζαντινής Iστορίας στο Πανεπιστήμιο Aθηνών, κ. Tριανταφυλλίτσα Mανιάτη-Kοκκίνη, «αποσείει την ευθύνη της’Αλωσης από την τουρκική πλευρά και ρίχνει την ευθύνη στους Bυζαντινούς πλούσιους που δεν διέθεσαν χρήματα για να επισκευάσουν την οχύρωσή της».

H οχύρωση της Πόλης, όμως, δεν φαίνεται να ήταν η βασική αιτία της πτώσης της. «Δεν ήταν θέμα στρατηγικής η’Αλωση», εξηγεί ο βυζαντινολόγος, καθηγητής στο Iόνιο Πανεπιστήμιο,κ. Δημήτρης Σοφιανός. «H Kων/πολη ήταν ήδη ώριμο φρούτο. Aπό την εποχή της πρώτης’Αλωσης από τους Φράγκους (1204), η αυτοκρατορία δεν ξαναβρήκε τον παλιό της εαυτό. Kαι αν προχωρήσουμε ακόμα πιο πίσω, το ξεδόντιασμα του Bυζαντίου είχε αρχίσει ήδη από τον 7ο αιώνα, όταν οι Άραβες κατέλαβαν την Aίγυπτο».

Όπως σημειώνει και ο κ. Xρυσός, «η Bασιλεύουσα είχε χάσει τον πρωτεύοντα ρόλο της στην παγκόσμια σκηνή και ήταν θέμα συγκυριών πότε θα κατέρρεε οριστικά με δεδομένη την εντυπωσιακή εμφάνιση των Οθωμανών στην Bαλκανική». Όσο για την ελληνική θεώρηση της’Αλωσης, σύμφωνα με την οποία μεγάλη ευθύνη φέρουν οι δυτικοί που δεν έσπευσαν να βοηθήσουν, «Πόσο αυτονόητο ήταν αυτό;», θέτει το ερώτημα. «Πού βρίσκονταν οι Έλληνες; Γιατί δεν ενεργοποιήθηκαν για να προστατεύσουν το σύμβολο του Eλληνισμού και του Xριστιανισμού; Ήταν απορροφημένοι σε μια αδελφική σύγκρουση μεταξύ των ενωτικών και των ανθενωτικών».

Οι δυτικοί από την πλευρά τους «αντιμετώπισαν την’Αλωση με κακία», τονίζει η κ. Mανιάτη-Kοκκίνη. «H ικανοποίησή τους για την πτώση οφειλόταν τόσο στον θρησκευτικό διχασμό, όσο και στην ελπίδα τους ότι η τουρκική εξουσία θα τους προσέφερε περισσότερα οικονομικά προνόμια».

Xαρακτηριστικές είναι κάποιες ιστορικές αναφορές της εποχής: Ένας ανώνυμος Pώσος συγγραφέας θεώρησε την καταστροφή ως Θεία Δίκη για την ανθενωτική στάση των Bυζαντινών, ενώ η πένα κάποιου Λατίνου ουμανιστή συνόψισε τον αφανισμό στη φράση «H αίρεση τιμωρήθηκε- H Tροία εκδικήθηκε».

«Πραγματικά, από πολλούς η’Αλωση έχει λάβει και μια μεταφυσική διάσταση. Θεωρούσαν ότι η Πόλη είχε φορτωθεί με πολλές αμαρτίες και πως δεν εκπλήρωνε πλέον την αποστολή της. Ήταν δηλαδή η αποτυχία της να αντιγράψει το ουράνιο παράδειγμα», λέει ο Hλίας Nικολάου, δρ Iστορίας στο Aνοικτό Πανεπιστήμιο. «Οπότε, η πτώση της θα έφερνε και την κάθαρση».

O ρόλος της Kερκόπορτας για πολλούς υπήρξε καθοριστικός στην ‘Αλωση της Kωνσταντινούπολης. Οι αρχαιολόγοι υποστηρίζουν πως έχουν εντοπίσει την ακριβή της θέση, ενώ οι ιστορικοί δεν μπορούν με βεβαιότητα να τεκμηριώσουν αν έμεινε ανοικτή από κάποιον προδότη ή κατά λάθος. Τελικά ποια είναι η αλήθεια για την μικρή πύλη εξόδου, που βρισκόταν μισοκρυμμένη σ’ έναν πύργο στη γωνία του τείχους των Bλαχερνών και ενώ ήταν κλειστή για δεκαετίες είχε ξανανοίξει πριν από την έναρξη της πολιορκίας για να διευκολύνει τις εξόδους προς την πλευρά των εχθρών;

«Δεν μπορούμε να πούμε αν η ιστορία με την Kερκόπορτα είναι αληθινή ή όχι», λέει η κ. Mανιάτη-Kοκκίνη. «Πρόκειται για έναν μύθο, που δημιουργήθηκε για να παρηγορηθεί ο κόσμος, που δεν μπορούσε να δεχτεί πως η Πόλη έπεσε. Ήταν απαραίτητη μια ιστορία προδοσίας για να αποδεχτούν πως η Kωνσταντινούπολη με την φημισμένη οχύρωση αλώθηκε από τους Οθωμανούς. Aς μην αποκλείουμε όμως το γεγονός να υπήρξε κάποιος προδότης, καθώς πίσω από κάθε μύθο υπάρχει κάποια βάση».

Aπό την πλευρά της, η κ. Aναγνωστοπούλου τονίζει ότι «το πρόβλημα δεν είναι αν υπήρχε ή όχι προδότης, αλλά η λειτουργική σημασία που αποκτά για να εξηγηθεί η έκβαση της μάχης. Δεν θέλουμε να παραδεχθούμε την τεχνική υπεροχή των Οθωμανών και το γεγονός ότι οι Bυζαντινοί ήταν διασπασμένοι. Αντί αυτού έρχεται ο “Eφιάλτης” και λύνει το δράμα. Δεν προτάσσουμε το γεγονός ότι στην πραγματικότητα δεν υπήρχε βυζαντική αυτοκρατορία, παρά μόνο η Kωνσταντινούπολη και κάποιες γύρω περιοχές».

Tα τείχη «αγκάλιαζαν» την Kωνσταντινούπολη και από τις τρεις πλευρές του ισοσκελούς τριγώνου που σχημάτιζε η χερσόνησος, πάνω στην οποία ήταν κτισμένη η πόλη. Προς την Προποντίδα και τον Kεράτιο Kόλπο τα τείχη μήκους περίπου 14 χλμ. βρίσκονταν πολύ κοντά στη θάλασσα, ενώ τα χερσαία, που κτίστηκαν κυρίως από τον Θεοδόσιο B’, είχαν μήκος 6,5 χλμ, εκ των οποίων τα 5,6 τριπλά.

Στις 5 Aπριλίου έξω από τα τείχη της Kωνσταντινούπολης είχαν στρατοπεδεύσει 150.000 Οθωμανοί στρατιώτες, ανάμεσά τους και 12.000 από τους πλέον άριστα εκπαιδευμένους. Στη γραμμή υπεράσπισης δεν υπήρχαν παρά 8.000 πολεμιστές, Bυζαντινοί και ξένοι μαζί. Δόρατα, τόξα, καταπέλτες, γιαταγάνια, ρόπαλα ρίχτηκαν στη μάχη. Πρωταγωνιστές, ωστόσο, αναδείχτηκαν τα τουρκικά κανόνια, ο αριθμός των οποίων δεν αποσαφηνίζεται από τους ιστορικούς της εποχής.

Tο βάρος της αμυντικής τακτικής των Bυζαντινών έπεσε στο εξωτερικό τείχος για τρεις λόγους. H ίδια τακτική είχε ακολουθηθεί με επιτυχία κατά την επίθεση του σουλτάνου Mουράτ, το 1422. Οι λίγες στρατιωτικές δυνάμεις που διέθεταν οι Bυζαντινοί δεν επέτρεπαν και την επάνδρωση του εσωτερικού τείχους. Kαι οι ζημιές που είχαν προκληθεί στο εξωτερικό τείχος είχαν με τον καιρό επισκευαστεί σε αντίθεση με το εσωτερικό που είχε μισογκρεμιστεί από τις καιρικές συνθήκες και την αδιαφορία.

Η τελική επίθεση έγινε στις 29 Mαΐου σε τρία κύματα. Tην αρχή έκανε το σώμα των ατάκτων βαζιβουζούκων, Tούρκων, Σλάβων, Ούγγρων, Γερμανών, Iταλών ακόμη και Eλλήνων, που είχαν ως σκοπό να καταπονήσουν τους Bυζαντινούς. Aκολούθησαν οι πειθαρχημένοι, καλά εξοπλισμένοι και φανατισμένοι Mουσουλμάνοι, Aνατολίτες, που όπως και το πρώτο σώμα δεν κατάφερε να κατακτήσει την Πόλη. Tο βάρος της τελικής επίθεσης επωμίστηκε το επίλεκτο σύνταγμα των γενιτσάρων. Ύστερα από μία ώρα μάχης, οι γενίτσαροι δεν είχαν καταφέρει να ανοίξουν δρόμο. Kαι ενώ οι Xριστιανοί άρχισαν να πιστεύουν πως η επίθεση θα εξασθενούσε, κάποιοι Tούρκοι παρατήρησαν μία μικρή πύλη, που είχε μείνει ανοικτή, στη γωνία του τείχους των Bλαχερνών, προτού ενωθεί με το Θεοδοσιανό. Πριν οι υπερασπιστές προλάβουν να αντιμετωπίσουν τους πρώτους εισβολείς, ο τραυματισμός του αρχηγού των Γενουατών, Tζουστινιάνι, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην αρνητική ψυχολογική κατάσταση των Bυζαντινών. Σε ελάχιστο πλέον χρόνο η είδηση είχε διαδοθεί από την μία άκρη των τειχών στην άλλη: «H Πόλις εάλω».

Οι θρύλοι του Έθνους

Η πτώση της Πόλης γέννησε θρύλους που μεγάλωσαν γενιές και γενιές Ελλήνων, γέννησε ήρωες που λάμπρυναν το ιστορικό μεγαλείο του Έθνους, γέννησε διδάγματα που κράτησαν «ίσια τη ρότα» του ελληνισμού και κράτησε άσβεστο το μελάνι του κοντυλοφόρου για να γραφτούν νέες σελίδες στην μακρόχρονη ιστορία ενός προαιώνιου Έθνους.
Το σύμβολο του Βυζαντίου ζωντανεύει με τη μορφή του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου, του τελευταίου αυτοκράτορα, του “Μαρμαρωμένου Βασιλιά”, όπως λένε οι θρύλοι, που έπεσε με το σπαθί στο χέρι στην πύλη του Αγίου Ρωμανού.
Ο αυτοκράτορας δεν παρέδωσε την Πόλη αλλά, ως άλλος Λεωνίδας, έπεσε υπερασπιζόμενος τα όσια και τα ιερά. Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, η ψυχή του Ελληνισμού, με την υπέρτατη θυσία του εξάγνισε την εθνική συνείδηση, ενσάρκωσε και συμβόλισε τη συνείδηση χιλιάδων χρόνων Ιστορίας.
Σε όλη τη διάρκεια της πολιορκίας της Πόλης από τους Τούρκους, ο τελευταίος αυτοκράτορας του Βυζαντίου Κωνσταντίνος Παλαιολόγος αγωνιζόταν ως απλός στρατιώτης με θάρρος και ανδρεία στα τείχη.
Το παράδειγμά του έδινε θάρρος στους άλλους στρατιώτες, που ξεπερνούσαν τους εαυτούς τους στην υπεράσπιση της Βασιλεύουσας.

Ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς

Όταν ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος αντιλήφθηκε ότι οι Τούρκοι είχαν μπει στην εσωτερική πλευρά των τειχών από την Κεκρόπορτα, έβγαλε τα βασιλικά του ρούχα και όλα τα σύμβολα της αυτοκρατορικής του εξουσίας, και παίρνοντας ένα σπαθί και μια ασπίδα κατευθύνθηκε στην Πύλη του Ρωμανού για να αγωνιστεί μέχρι θανάτου. Σε μια μάχη χαμένη για την Πόλη, αλλά κερδισμένη για το θρύλο του.Αυτόν τον θρύλο, που λέει ότι τη στιγμή που ο βασιλιάς περικυκλώθηκε από τους Οθωμανούς, Άγγελος Κυρίου τον άρπαξε και τον έκρυψε σε μια σπηλιά, αφού πρώτα τον μαρμάρωσε. Στη σπηλιά αυτή περιμένει για αιώνες ο “Μαρμαρωμένος Βασιλιάς” να ξαναέρθει την κατάλληλη στιγμή, “το πλήρωμα του χρόνου”, που ο ίδιος Άγγελος Κυρίου θα του ξαναδώσει τη ζωή και το σπαθί του για να διώξει του Τούρκους από την Κωνσταντινούπολη και να τους κυνηγήσει μέχρι την Κόκκινη Μηλιά. Στη μάχη που θα γίνει, οι Τούρκοι θα νικηθούν και “θα κολυμπήσει το μοσχάρι στο αίμα τους”.
Ο θρύλος προσθέτει ακόμα, ότι οι Τούρκοι ψάχνουν συνεχώς να ανακαλύψουν τη σπηλιά, όπου βρίσκεται ο Μαρμαρωμένος Βασιλιάς, για να χτίσουν την είσοδο της, ώστε να μην μπορεί να ξαναβγεί από εκεί. Όμως, οι προσπάθειές τους είναι συνεχώς άκαρπες, αφού ο Άγγελος προστατεύει τον Μαρμαρωμένο Βασιλιά και περιμένει την εντολή του θεού για να τον ξυπνήσει.

http://www.report24.gr/giati-epese-i-kwnstantinoupoli-ta-etia-tis-ptwsis.htm

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Γιατί έπεσε η Κωνσταντινούπολη; Τα αίτια της Πτώσης..!"

Ο ΜΑΡΜΑΡΩΜΕΝΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ

O θρύλος του Μαρμαρωμένου Βασιλιά και ο Έλληνας στρατηγός.-----

 "Ο ΤΟΥΡΚΟΣ ΣΤΡΑΤΗΓΟΣ ΕΚΜΥΣΤΗΡΕΥΤΗΚΕ ΣΤΟΝ ΕΛΛΗΝΑ ΟΜΟΛΟΓΟ : O MAΡΜΑΡΩΜΕΝΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΚΡΥΜΜΕΝΟΣ ΣΤΑ ΥΠΟΓΕΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ !--
Αναγράφεται στο τέλος ( σελ.21 ) από την Ελένη Κυπραίου, δημοσιογράφο -συγγραφέα :
Απόσπασμα
" Είπε ο Τούρκος στρατηγός, στον Έλληνα ομόλογό του :
<<..Εσείς οι Έλληνες , δεν πιστεύετε στον θρύλο του Μαρμαρωμένου Βασιλιά; Δεν λέτε και ξαναλέτε μεταξύ σας, πως βόλι εχθρού δεν τον άγγιξε ; Πως τον κατάπιε το μανιασμένο πλήθος των πορθητών της Πόλης ; Αλλά πως τον τράβηξε η Παναγιά στην αγκαλιά της, για να τον κάνει Αθάνατο. Δεν είστε βέβαιοι πως ΖΕΙ Ο ΜΑΡΜΑΡΩΜΕΝΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ: Δεν είναι θρύλος. Ψεύτικη ελπίδα. Ονειροφαντασία. Είναι ΑΛΗΘΕΙΑ. Δες και μόνος σου..>>
..."ΔΕΝ ΕΑΛΩ Η ΠΟΛΙΣ, ουτε και προκειται να αλωθη.
Καθως γραφουμε, ξεπηδα απο τα βαθη της μνημης μας μια ιστορια, που αν δεν ειναι αληθινη, τουλαχιστον θα μπορουσε να αποθανατιστη σαν θρυλος.
Μας την αφηγηθηκε, πριν μερικα χρονια, προσωπικοτητα αξιολογη (τηρουμε την ανωνυμια της) και παντως ουτε ευφανταστη, ουτε παραμυθολογα.
Πριν μερικα χρονια λοιπον, λιγοτερα απο μια δεκαετια, υπηρετουσαν, απ΄τη μια κι΄απο την αλλη πλευρα του Εβρου, στα συνορα, που διαιρουν την Θρακη μας στα δυο, αντιστοιχα, Ελλην και Τουρκος στρατηγος.
Οι δυο ανδρες ειχαν συνδεθει με στενη μεταξυ τους φιλια. Πολυ περισσοτερο που ο Τουρκος στρατηγος, ειχε συζυγο Ελληνιδα.
Οταν εφθασε ο καιρος να μετατεθουν για αλλη υπηρεσια, προσκαλεσε ο Τουρκος τον Ελληνα συναδελφο του.
"Τοσον καιρο", του ειπε, "περασαμε ανεφελα μαζι. Οι διαφορες που εχουν οι δυο χωρες μας, μεταξυ τους, δεν επηρεασαν τη φιλια μας. Αλλα κι΄εμεις οι Τουρκοι θεωρουμε τη φιλια ιερη. Θα ηθελα αυριο το βραδυ να σου το αποδειξω."
Την επομενη, στις 10 ακριβως, ο Ελλην επιβιβαζοταν στο ιδιωτικο αυτοκινητο του Τουρκου. Νυχτα αφεγγαρη ηταν.
Ερημικοι οι δρομοι. Ανοιχτη κι η λεωφορος ταχειας κυκλοφοριας προς την Πολη.
Κοντα μεσανυχτα πρεπει να πλησιασαν στις παρυφες της. Υπνος βαθυς ειχε καθηλωσει στα κρεβατια τους κατοικους της. Ησυχια στους δρομους.
Γρηγορος, ο οδηγος Τουρκος, μπηκε βγηκε απο στενα, απο περιπλεγμενα σαν κουβαρι καλντεριμια.
Νυχτα αφεγγαρη. Εσβησε τη μηχανη, σταματησε μπροστα σε καγκελοπορτα με γραφες στα ελληνικα.
Ο γοργος ρυθμος, η αγωνια, η περιεργεια, δεν αφηναν στον Ελληνα περιθωρια να ψαξει, ουτε καν να προβληματισθει.
Ακολουθουσε τον Τουρκο πειθηνια, σαν αυτοματο, χωρις φοβο, με περισσια εμπιστοσυνη. Ουτε καν που του περασε απ' το μυαλο, πως μπορουσαν να΄ναι και κακες οι προθεσεις του.
Σταθηκαν μπροστα σε διπλομανταλωμενη σιδερενια στενη θυρα. Εβγαλε κλειδι απ' την τσεπη του ο Τουρκος. Ξεκλειδωσε. Ανοιξε. Υπογειο ηταν. Μουχλα ανεδιναν οι τοιχοι. Μουχλα και κλεισουρα. Λησμονια, καταχωνιασμενη στα εγκατα της γης. Περπατησαν κι οι δυο, σε διαδρομους, χωρις να σκονταφτουν. Τους βαραινε η σιωπη, η αναμονη. Που πηγαιναν, ετσι στα τυφλα ? Που κατευθυνονταν ? Αναστροφα στον χρονο. Σε ποιον χρονο ? Τον ανθρωπινο ή τον Θεικο ?
Ο Τουρκος ηξερε. Αλλα δεν ηξερε ακομη ο Ελληνας. Δεν μπορουσε να δικαολογησει την περιπλανηση.
Μα ουτε και προφταινε να προβληματιστει. Ακολουθουσε. Με την βεβαιοτητα, πως η στιγμη ηταν μοναδικη. Πως δεν θα' χε την ευκαιρια, ποτε ξανα, να την ξαναζησει. Ακολουθουσε. Ονειρευοταν αραγε ? Υπνοβατουσε ?
Φτερωμενη η φαντασια του, αναπλαθε μονοπατια, που μονο σε ελαφρυ υπνο βαδιζει κανεις.
Ενα ηταν σιγουρο: δεν θα ξαναβρισκε ποτε τον δρομο. Δεν θα τον ξαναβρισκε χωρις οδηγο.
Ειχαν φθασει στο τερμα.
Θυρα και παλι αρματωμενη μπροστα τους. Βαρια σιωπη. Η σιγη της υστατης ωρας.
Που ηρθε να διακοψει μονο το τριξιμο της κλειδαριας. Το γκρινιασμα του σκουριασμενου σιδερου. Μισανοιξε η βαρια θυρα.
Ισχνο φως στο εσωτερικο. Υπερκοσμιο. Μυστηριακο. Υπογειο ? Μπουντρουμι ? Κενοταφιο ?
Και τοτε, τοτε μονον μιλησε ο Τουρκος : "Εσεις οι Ελληνες, δεν πιστευετε στον θρυλο του Μαρμαρωμενου Βασιλια ? Δεν λετε και ξαναλετε μεταξυ σας, πως βολι εχθρου δεν τον αγγιξε ? Πως τον καταπιε το μανιασμενο πληθος των πορθητων της Πολης ? Αλλα πως τον τραβηξε η Παναγια στην αγκαλια της, για να τον κανει Αθανατο ? Δεν ειστε βεβαιοι πως ΖΕΙ Ο ΜΑΡΜΑΡΩΜΕΝΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ ? Δεν ειναι θρυλος. Ψευτικη ελπιδα. Ονειροφαντασια. Ειναι ΑΛΗΘΕΙΑ. Δες και μονος σου."

Στο πατωμα, μισοανασηκωμενο στον ενα αγκωνα ο Ελληνας ειδε, ειδε με τα ματια του, τον ΜΑΡΜΑΡΩΜΕΝΟ ΒΑΣΙΛΙΑ. ΑΝΑΣΗΚΩΜΕΝΟ.
Ριγος μεταφυσικο τον διαπερασε. Θολωσαν απ' τα δακρυα τα ματια του. Θαμπωθηκε η οραση του.
Εκανε το σταυρο του. Μπροστα του, εκει, σε αποσταση ανασας, το ΘΑΥΜΑ.
Κι ηταν αυτος, ο τυχερος, που ειχε αξιωθει να το ζησει με τις αισθησεις του. Σε συγκεκριμενο χωρο και χρονο.
Πηχτη η σιωπη, σχεδον, κοβοταν με το μαχαιρι.
Μιλησε και παλι ο Τουρκος :
"Πριν μερικα χρονια κειτοταν στο εδαφος ο ΜΑΡΜΑΡΩΜΕΝΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ. Τον τελευταιο καιρο αρχισε σιγα-σιγα ν' ανασηκωνεται. Παμε."
Ξανακλεισαν τη θυρα. Την ξανακλειδωσαν. Αντιστροφα βγηκαν μεχρι την αυλη απ' τα υπογεια.
Ξαναπερασαν την καγκελλενια πορτα.
Δεν αφησαν πισω ιχνη απ' τις πατημασιες τους. Κανεις δεν τους ειχε δει. Μπηκαν στο αυτοκινητο, πηραν το δρομο του γυρισμου.Σιωπηλοι. Χωρις να ανταλλαξουν κουβεντα.
Δεν ειχε ακομη ξημερωσει οταν εφτασαν στον Εβρο. Προτου αποχωρισθουν, φιληθηκαν σταυρωτα. Το ποταμι κυλουσε ορμητικα προς το Αιγαιο.
"Γυριζει πισω το ποταμι", μονολογησε ο Ελλην στρατηγος. "Γυριζει οταν το θελησει ο Θεος".
Υπηρετησε αργοτερα στο Κεντρο.
Προτου αποστρατευθει θεωρησε υποχρεωση του ν' αποκαλυψει το μεγαλο μυστικο στην προσωπικοτητα που μας το εμπιστευθηκε, κατονομαζοντας και τον στρατηγο, κατω απο το βλεμμα του Θεου και της Παναγιας. Καναμε και μεις τον σταυρο μας μουρμουριζοντας "Η ΠΟΛΙΣ ΔΕΝ ΕΑΛΩ".
ΔΙΕΥΚΡΙΝΗΣΗ
* Η Λαικη παραδοση λεει για τον Κωνσταντινο Παλαιολογο, στην πραγματικοτητα κανεις Αγιος και κανεις προφητης δεν μιλαει για Κωνσταντινο, ολοι οι προφητες μιλουν για Ιωαννη.
* Ο Ελληνας στρατηγος πεθανε τον Φεβρουαριο του 2001 πληρης ημερων. Εμεις μετα απο επισταμενη ερευνα, αναζητησαμε και βρηκαμε την αδελφη του στρατηγου και μας επιβεβαιωσε οτι η μοναδικη ευκαιρια που ειχε ο αδελφος της ηταν πραγματικοτητα, ειδε με τα ματια του τον Αυτοκρατορα Ιωαννη, γιατι ετσι εγραφε η επιγραφη πανω απο το κεφαλι.


http://www.marmaromenosautokratoras.gr/marmaromenos.pdf
http://new-byzantium.blogspot.com/"
Tμήμα Μελών Forum defencenet.gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Ο ΜΑΡΜΑΡΩΜΕΝΟΣ ΒΑΣΙΛΙΑΣ"

Ο ΔΙΚΕΦΑΛΟΣ ΑΕΤΟΣ

Ὁ συμβολισμός τοῦ δικέφαλου ἀετοῦ-----

 
Ἀρχαιότατο σύμβολο ὁ μονοκέφαλος ἀετός εἶναι γνωστός ὡς αὐτοκρατορικό σύμβολο ἰσχύος, ζωτικότητας καί ἀναγέννησης.----- Ἀπαντᾶται σέ ὅλη τή μακραίωνη ἱστορία τῶν δύο ρωμαϊκῶν αὐτοκρατοριῶν, ἀλλά καί στίς προγενέστερες ἑλληνικές πόλεις, ὅπως καί σέ ἀναρίθμητες ἄλλες συμβολικές χρήσεις συνοδεύοντας θεούς καί ἥρωες.
 Ὡστόσο, ἡ παραλλαγή τοῦ δικέφαλου ἀετοῦ ὑπῆρξε σύμβολο ὑπέρτατης δύναμης γιά τούς Μυκηναίους, τούς Βαβυλώνιους καί τούς Χιττῖτες, ἀπό τούς ὁποίους εἶναι πιθανό νά τόν υἱοθέτησαν οἱ Τουρκομάνοι τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καί οἱ Σελτζοῦκοι τοῦ Ρούμ, γιά νά τόν δανειστοῦν οἱ Σταυροφόροι καί νά τόν μεταφέρουν στήν Εὐρώπη, ὅπου ἔγινε γνωστός ὡς αὐτοκρατορικό σύμβολο τῆς Ρωσίας τῶν Τσάρων καί τῆς Αὐστρίας τῶν Ἀψβούργων.
Τά δύο κεφάλια τοῦ ἀετοῦ ἑρμηνεύονται συνήθως ὡς ἔκφραση τῆς διπλῆς φύσης ἤ τῆς δυσυπόστατης ἰσχύος αὐτῶν πού τόν χρησιμοποιοῦν, ἀλλά καί ὡς μιά ὑπέρτατη ἔκφραση κυριαρχίας καί δύναμης.
Στό Βυζάντιο ὁ δικέφαλος ἀετός ἐμφανίζεται καί γίνεται γνωστός κατά τήν ἐποχή τῶν Κομνηνῶν.
Ὁ συμβολισμός τοῦ δικέφαλου ἀετοῦ στή νεοελληνική ἱστορία ξεκινᾶ κατά τήν αὐγή τοῦ Νέου Ἑλληνισμοῦ μέ τόν διανοούμενο αὐτοκράτορα τῆς Νίκαιας Θεόδωρο Β´ Λάσκαρι, ὁ ὁποῖος εἰκονίζεται τό 1250 περίπου πατώντας σέ ὑποπόδιο μέ παράσταση τοῦ δικέφαλου ἀετοῦ˙ πρᾶγμα πού ἴσως συμβολίζει τά αὐτοκρατορικά δικαιώματα στήν Εὐρώπη καί τήν Ἀσία. Ὁ 13ος αἰώνας εἶναι μιά ἐποχή κατά τήν ὁποία τό Βυζάντιο, —ἡ Ρωμανία ὅπως εἶναι τό πραγματικό του ὄνομα—, βρίσκεται σέ διμέτωπο ἀγῶνα ἀντιμετωπίζοντας τήν ἐπιβολή τῆς Δύσης καί τῆς Ἀνατολῆς. Εἶναι μιά ἐποχή, στήν ὁποία διακρίνεται καθαρά ἕνα ἀπό τά μόνιμα χαρακτηριστικά τῆς ἑλληνικῆς ἱστορίας: οἱ ἀπειλές γιά ὁλοκληρωτικό ἀφανισμό καί οἱ συνεχεῖς ἀγῶνες γιά ἐπιβίωση. Εἶναι καί μιά ἐποχή κατά τήν ὁποία οἱ διανοούμενοι καί οἱ αὐτοκράτορες τῆς Νίκαιας πιάνουν ξανά τό νῆμα τῆς ἑλληνικῆς ἱστορίας γιά νά ἀνοίξουν τόν δρόμο πρός τόν Νέο Ἑλληνισμό.
Ὁ βασιλικός δικέφαλος ἀετός περνᾶ στούς Παλαιολόγους καί διατηρεῖται ὡς σύμβολο καί μετά τήν Ἅλωση. Ἀποκτᾶ τότε ἀλυτρωτική, δηλαδή ἀπελευθερωτική, σημασία καί γίνεται σύμβολο τῆς Μεγάλης Ἰδέας, πού γεννήθηκε στήν Πύλη τοῦ Ρωμανοῦ τήν αὐγή τῆς 29ης Μαΐου 1453. Ἡ ἔνδοξη πτώση τῆς Βασιλεύουσας καί τῆς Αὐτοκρατορίας συνοδεύεται ἀπό τήν αὐτοθυσία τοῦ "ὑπέρ πίστεως καί πατρίδος" ἀγωνιζόμενου αὐτοκράτορα καί τῶν συμπολεμιστῶν του, πού ἠθικά καί συναισθηματικά συγκλονίζει πάντα τόν Ἑλληνισμό μέ ἀμείωτη ἔνταση. Γιά τό ὑπόδουλο Γένος τά αὐτοκρατορικά δικαιώματα δέν μεταφέρονται στή νέα δυναστεία τοῦ ἀσιάτη κατακτητῆ καί οἱ σουλτάνοι δέν εἶναι οἱ νόμιμοι διάδοχοι τῶν αὐτοκρατόρων.
 Ἡ Κωνσταντινούπολη δέν εἶναι πλέον ἡ οἰκουμενική πρωτεύουσα, ἀλλά ἡ σκλαβωμένη μάνα τῶν Ρωμηῶν. Στήν πόλη τῶν αὐτοκρατόρων κυριαρχεῖ τώρα τό ἑτερόδοξο, τό ἀλλότριο, ἡ ἀμάθεια καί ἡ βαρβαρότητα. Δέν ὑπάρχει πιά ἡ ὑπερεθνική, ὑπερφυλετική ἑνότητα πού ἐνσαρκώνει ὁ αὐτοκράτορας καί πραγματώνει ἡ Ἀνατολική Ἐκκλησία.
Ἡ νέα πολυπολιτισμική πραγματικότητα ἐπιβάλλεται ἀπό τήν ὀθωμανική διοίκηση. Αὐτό, ὅμως, πού μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ, ἔλαμψε, καταυγάζοντας Ἀνατολή καί Δύση, εἶναι βέβαιο ὅτι θά ἀνορθωθεῖ καί πάλι μέ νέα δόξα καί ἀκτινοβολία. Ὁ δικέφαλος ἀετός δέν χάνεται, ἀλλά ἀνανεώνει τή συμβολική του δύναμη καί σημαίνει τώρα τήν ἐλπίδα καί τήν πίστη γιά τήν ἀνάσταση καί τήν ἀνόρθωση τῆς Ρωμανίας. Ἡ παρουσία τοῦ δικέφαλου ἀετοῦ μπορεῖ ἐπίσης νά θεωρηθεῖ ὡς ὑπόμνηση τῆς βυζαντινῆς μας καταγωγῆς καί τῆς συνέχειας τῆς Ρωμηοσύνης.
Ὁ δικέφαλος ἀετός γίνεται κατά τήν Τουρκοκρατία σύμβολο καί γιά ἕνα ἀκόμη σταθερό χαρακτηριστικό τῆς ἑλληνικῆς ἱστορίας: τό αἴτημα τῆς ἀναγέννησης καί τῆς ἀποκατάστασης τῆς ἀρχαίας δόξας.

Ὁ δικέφαλος ἀετός, χωρίς νά ἀναφέρεται στή λαϊκή ποίηση καί τό δημο¬τικό τραγούδι, ἐμφανίζεται σέ πολυάριθμες καί πολύμορφες ἀπεικονίσεις. Στά δάπεδα τῶν μεταβυζαντινῶν ἐκκλησιῶν ὑπάρχει συχνά δικέφαλος ἀνάγλυφος ἀετός κάτω ἀπό τόν τροῦλλο. Ἐμφανίζεται στή διακόσμηση τῶν ἐκκλησιῶν καί τῶν ἐκκλησιαστικῶν σκευῶν, στίς σφραγίδες γιά τό Χριστόψωμο, στήν ξυλογλυπτική, τά ἐκκλησιαστικά σκεύη, τά σινιά, τά κεντήματα, τά παγούρια, τήν ὑφαντική καί τίς ἐνδυμασίες, τήν ἀγγειοπλαστική καί τήν κεραμική. Στήν ἀρχιτεκτονική βρίσκεται στή ζωγραφική τῶν λαϊκῶν σπιτιῶν, τά ὑπέρθυρα, τό τζάκι καί τίς κτητορικές ἐπιγραφές. Ὁ δικέφαλος ἀετός γίνεται ἐπίσης ἔμβλημα τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου.
Ἐκεῖ ὅμως, ὅπου ὁ δικέφαλος ἀετός ἀποτελεῖ τό πιό συχνό θέμα, εἶναι ἡ λαϊκή ἀργυροχοΐα, ὅπου διακοσμεῖ ἕνα κόσμο λεβεντιᾶς, φιλότιμου καί ἀρετῆς˙ ὅπως στά γιαταγάνια καί τά χατζάρια, τά καριοφύλια, τίς παλάσκες, τά χαϊμαλιά, τίς πόρπες, τά κιουστέκια, τά γιορντάνια, τά τεπελέκια, τά σκουλαρίκια, τά βραχιόλια, τίς ταμπακιέρες, τά φυλαχτά, τούς σταυρούς καί πάμπολλα ἄλλα πολύτιμα ἀντικείμενα - φορεῖς τοῦ λαϊκοῦ μας πολιτισμοῦ.
Σήμερα ἡ χρήση τοῦ συμβολισμοῦ τοῦ δικέφαλου ἀετοῦ σημαίνει τήν ἐπιμονή στή δύναμη τῆς παράδοσης, τήν ὑπόμνηση τῆς ἱστορικῆς συνέχειας καί τό αἴτημα γιά ἀναγέννηση.


Ταυτότητα Δημήτρης Μαυρίδης Πολυτονικό

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Ο ΔΙΚΕΦΑΛΟΣ ΑΕΤΟΣ"

Η “ΦΟΒΕΡΗ ΜΕΡΑ” ΜΑΤΖΙΚΕΡΤ 1071

Η Αρμενία, που κάποτε υπήρξε ο προμαχώνας της αυτοκρατορίας και που είχε παραμείνει εντελώς ανυπεράσπιστη λόγω της διάλυσης των στρατιωτικών της θεμάτων, βρισκόταν στα χέρια των Σελτζούκων Τούρκων από το 1067.

 Αυτή η απώλεια είχε σαν αποτέλεσμα τις συνεχείς σχεδόν επιδρομές των Τούρκων στο εσωτερικό της Μικράς Ασίας, της καρδιάς της αυτοκρατορίας. Ήταν ολοφάνερο πια, ότι η υπεράσπιση των ανατολικών συνόρων δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί παρά μόνο με την ανακατάληψη των χαμένων αρμενικών περιοχών. 

Το 1071 παρουσιάστηκε η ευκαιρία ώστε αυτό να γίνει δυνατό.Στις αρχές εκείνου του έτους ο Σελτζούκος Σουλτάνος, Αλπ Αρσλάν (το όνομά του σημαίνει Λιοντάρι του Βουνού), εκστράτευσε στη Συρία με σκοπό να καταλάβει τη Δαμασκό, που κατείχαν οι Φατιμίδες της Αιγύπτου, από όπου θα ξεκινούσε την επίθεσή του εναντίον της ίδιας της Αιγύπτου. Καθ’ οδόν επιτέθηκε σε αρκετές βυζαντινές οχυρωμένες πόλεις.

 Το ίδιο έκανε και ένας αξιωματικός του, ο Αφσίν, ένα από τα κατορθώματά του οποίου ήταν η κατάληψη του φρουρίου του Ματζικέρτ και του Αργίς τον Ιανουάριο. Οι δυνάμεις του Αφσίν ωστόσο αποκλείστηκαν εξαιτίας του χιονιού στο πέρασμα του Τζαμανδού και δεν υπήρχε περίπτωση να ελευθερωθούν πριν την Άνοιξη.

Στο μεταξύ, ο αυτοκράτορας Ρωμανός Δ ‘ Διογένης εκμεταλλευόμενος την παρατεταμένη απουσία του Αλπ Αρσλάν, προετοίμασε μια επίθεση στα μετόπισθεν των Σελτζούκων. Κατάφερε να συγκεντρώσει έναν πολύ μεγάλο στρατό στο Ερζερούμ, 80 μίλια περίπου από το Ματζικέρτ, την Άνοιξη του 1071. Η πραγματική δύναμη του στρατού είναι αμφισβητήσιμη. από δύο πηγές πληροφορούμαστε ότι είχε στις τάξεις του 300.000 άντρες, ενώ από άλλες ότι είχε 200.000, 400.000 ή 600.000 άντρες.

 Ο Ματθαίος της Εδέσσης, μάλιστα, υπερβάλλει λέγοντας ότι είχε ένα εκατομμύριο! Πέρα από τις υπερβολές όμως, όλες οι πηγές συμφωνούν ότι ήταν ένας ασυνήθιστα μεγάλος στρατός. Ο μουσουλμάνος χρονικογράφος του 120υ αιώνα Ιμάντ αντ Ντιν μας δίνει αρκετές λεπτομερείς πληροφορίες για την κοσμοπολίτικη σύνθεσή του, λέγοντας ότι τα βυζαντινά στρατεύματα αποτελούνταν από Ρώσους, Χαζάρους, Αλανούς, Ούζους, Κουμάνους, Γεωργιανούς, Αρμένιους και Φράγκους (που φαίνεται ότι ήταν κυρίως Νορμανδοί και Γερμανοί). Ο Ματθαίος της Εδέσσης προσθέτει και τους Γότθους από την Κριμαία, τους Πατζινάκες και τους Βουλγάρους. 

Τα γηγενή βυζαντινά στρατεύματα απαρτίζονταν από άντρες που είχαν συγκεντρωθεί από τα περισσότερα Θέματα της Δύσης και από όλα της Ανατολής, αν και ο πάλαι ποτέ ξακουστός στρατός των Ανατολικών Θεμάτων είχε μειωθεί σημαντικά. Ακόμη, ο αυτοκράτορας συνοδευόταν από μια μονάδα των Βαράγγων και από το ιππικό των Ταγμάτων.

Το μεγαλύτερο μέρος του στρατού αποτελείτο από μηχανικούς, εργάτες και υπηρέτες. Οι πρώτοι ήταν απαραίτητοι για να χειρίζονται τις πολιορκητικές μηχανές, που αποτελούσαν το μεγαλύτερο μέρος των μεταγωγικών από «χιλιάδες» άμαξες. 

 Απ’ ό,τι φαίνεται, λοιπόν, μόνο το σαράντα τοις εκατό των αντρών ήταν μάχιμοι, εκ των οποίων ένα μικρό τμήμα ήταν Βυζαντινοί και πολλοί λίγοι από αυτούς τακτικοί. Οι υπόλοιποι ήταν μάλλον κατώτερης ποιότητας, χωρίς καλή εκπαίδευση, χωρίς επαρκή εξοπλισμό και χωρίς πειθαρχία. Το χαμηλό τους επίπεδο ήταν αποτέλεσμα της διάλυσης του στρατιωτικού μηχανισμού από τους προηγούμενους αυτοκράτορες, που ακολουθούσαν αντιστρατιωτική πολιτική. Επιπλέον, μερικές μισθοφορικές μονάδες ήταν τόσο απείθαρχες, ώστε έγινε αληθινή μάχη με τους Γερμανούς, που είχαν αρχίσει να επιδίδονται σε λεηλασίες. 

Μέχρι που αναγκάστηκαν να καλέσουν ολόκληρο το στρατό στα όπλα για να συνετίσουν τους Γερμανούς στασιαστές!Ο Αλπ Αρσλάν έμαθε τα νέα για την επίθεση του Ρωμανού στην Αρμενία στις αρχές του Μάη, ενώ βρισκόταν στρατοπεδευμένος λίγο έξω από το Χαλέπι. Αμέσως εγκατέλειψε το σχέδιό του να κινηθεί προς τη Δαμασκό και οπισθοχώρησε στη Μοσούλη, τόσο γρήγορα ώστε ο στρατός του σχεδόν διαλύθηκε. Τότε πολλοί Ιρακινοί βοηθητικοί στρατιώτες βρήκαν ευκαιρία να λιποτακτήσουν. Εκτός από αυτό, οι Σελτζούκοι έχασαν και πολλά άλογα καθώς διέσχιζαν τον Ευφράτη. 

Πράγματι, σύμφωνα με ένα Βυζαντινό παρατηρητή στη Συρία, η οπισθοχώρηση του Αλπ Αρσλάν έδωσε την εντύπωση αληθινής πανωλεθρίας και τελικά αυτή η πληροφορία μάλλον έπεισε τον Ρωμανό ότι έπρεπε να εξαπολύσει μια ολοκληρωτική επίθεση, αντί να αρκεστεί απλώς σε μια μερική αποκατάσταση των αμυντικών θέσεων στα παλιά σύνορα της Αρμενίας.

Τον Ιούνιο ή τον Ιούλιο ωστόσο, κι ενώ ετοιμαζόταν για γενική έφοδο στο Βασπουρακάν, χώρισε το στρατό του στα δύο, στέλνοντας μια μεγάλη δύναμη Φράγκων και Τούρκων συμμάχων με επικεφαλής το Νορμανδό διοικητή Ρουσέλ ντε Μπαγιέλ (ή Ρουσέλιο) να καταλάβει την περιοχή γύρω από το Ματζικέρτ και το Αχλάτ (Χλίατ). Ο Αλπ Αρσλάν, που πληροφορήθηκε τις κινήσεις των Βυζαντινών από πρόσφυγες εκείνης της περιοχής, κατευθύνθηκε προς τα βόρεια από τη Μοσούλη για να ανακόψει την πορεία του Ρωμανού. 

Γι’ αυτόν το λόγο έστειλε έναν από τους πιο διακεκριμένους αξιωματικούς του (τον «Σουντάκ τον Τούρκο», σύμφωνα με τις πληροφορίες) με 5.000 άντρες περίπου να ενισχύσουν το Αχλάτ. Ο ίδιος ο Σουλτάνος συνοδευόταν στην αρχή από 4.000 προσωπικούς του Μαμελούκους (στρατιωτικά σώματα δούλων), επειδή δεν κατάφερε να ανασυντάξει το διαλυμένο του στρατό και η σοβαρότητα της κατάστασης δεν του επέτρεπε να επιστρέψει στα εδάφη του στα Ανατολικά για να συγκεντρώσει καινούρια στρατεύματα. 

 Αντί γι’ αυτό έστειλε επείγουσα ειδοποίηση να τον συναντήσουν καθ’ οδόν, ενώ συγχρόνως στρατολόγησε 10.000 Κούρδους που κατοικούσαν σ’ εκείνη την περιοχή.Ο Ρωμανός πιθανόν να έμαθε με τη σειρά του ότι ο Αλπ Αρσλάν πλησίαζε.

 Έστειλε τότε ένα σώμα 20.000 αντρών, μάλλον Κουμάνους ή Ρώσους βαρείς ιππείς, με επικεφαλής ένα Γεωργιανό αξιωματικό, τον Iωσήφ Ταρχανιώτη, για να βοηθήσουν τους Φράγκους και τους Τούρκους που πλησίαζαν στο Αχλάτ, επειδή αυτοί οι τελευταίοι δεν θα μπορούσαν να τα βγάλουν πέρα μόνοι τους. Στο μεταξύ, τα υπόλοιπα στρατεύματα ανακατέλαβαν το Ματζικέρτ μετά από μια σύντομη πολιορκία.

Τότε μόνο πληροφορήθηκαν οι Βυζαντινοί ότι ένα μέρος του επικουρικού στρατού των Σελτζούκων είχε ήδη φτάσει στην περιοχή, γιατί το πρωί της 16ης Αυγούστου ο Σουντάκ συγκρούστηκε και νίκησε ένα μεγάλο στρατιωτικό απόσπασμα που είχε βγει σε προνομή στην περιοχή. Ο Ρωμανός έστειλε αμέσως έναν από τους στρατηγούς του, τον Νικηφόρο Βρυέννιο (σίγουρα πρόκειται για τον ίδιο άνθρωπο που έγινε αργότερα Δούκας του Δυρραχίου και στασίασε εναντίον του Μιχαήλ Ζ’) για να αντιμετωπίσει τον Σουντάκ. 

Αποκρούστηκε όμως και χρειάστηκε να ενισχυθεί από ένα δεύτερο απόσπασμα με επικεφαλής τον Βασιλάκη, Δούκα της Θεοδοσιουπόλεως. Ο Σουντάκ, κάτω από την πίεση μιας τόσο μεγάλης δύναμης, αναγκάστηκε να υποχωρήσει. Αν η υποχώρηση του ήταν απλώς ένα τέχνασμα η όχι, δεν θα το μάθουμε ποτέ. 

Οι Βυζαντινοί τον καταδίωξαν χωρίς να πάρουν τις κατάλληλες προφυλάξεις και τότε δέχτηκαν μια αιφνιδιαστική αντεπίθεση, με αποτέλεσμα να αιχμαλωτιστεί ο ίδιος ο Βασιλάκης μαζί με τη σημαία του, ενώ ο Βρυέννιος τραυματίστηκε. Την ίδια στιγμή ο Ταρχανιώτης και ο Ρουσέλ ντε Μπαγιέλ, που είχαν υποστεί και αυτοί βαριές απώλειες κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης με τον Σουντάκ, όταν πληροφορήθηκαν ότι είχε φτάσει και ο Αλπ Αρσλάν αποσύρθηκαν από το Αχλάτ και οπισθοχώρησαν μέχρι τη Μελιτηνή.Όταν τελικά έφτασε ο Ρωμανός και παρατάχτηκε με όλο τον όγκο του στρατού του, ο Σουντάκ και οι στρατιώτες του, σαν αληθινοί Σελτζούκοι, είχαν εξαφανιστεί. Έτσι ο στρατός ξαναγύρισε στο στρατόπεδό του (ενώ μια ομάδα «νομιμοφρόνων» υπηκόων που είχε στρατολογηθεί στο Ματζικέρτ βρήκε την ευκαιρία να λιποτακτήσει) όπου πέρασε μια πολύ δύσκολη νύχτα, κάτω από το βλέμμα και τα βέλη των Σελτζούκων. 

Οι τελευταίοι, που είχαν ενωθεί με τον Αλπ Αρσλάν και τον κυρίως στρατό του, είχαν στρατοπεδεύσει μόλις τρία μίλια μακριά.Ωστόσο, οι ανιχνευτές του Ρωμανού θα πρέπει να τον είχαν πληροφορήσει ότι ο στρατός του Σουλτάνου ήταν σαφώς μικρότερος του βυζαντινού. Σύμφωνα με ορισμένες πηγές θα πρέπει να είχε τουλάχιστον 12.000 άντρες, ενώ ο Ιμπνάλ Αθίρ λέει ότι ήταν 15.000. Άλλοι, όμως, δίνουν πολύ μεγαλύτερο αριθμό, 30.000-40.000 ή και μεγαλύτερο ακόμα.

 Την ίδια στιγμή, ωστόσο, ο βυζαντινός στρατός ήταν πολύ μικρότερος από ό,τι ήταν στην αρχή της εκστρατείας. Τα αποσπάσματα του Ρουσέλ ντε Μπαγιέλ και του Ταρχανιώτη δεν ξαναγύρισαν, ενώ οι απώλειες από τις αψιμαχίες με τον Σουντάκ (που είχαν εξελιχθεί σε αληθινές μάχες) ήταν αρκετές. Εκτός αυτού, ο Ρωμανός, για να θρέψει τον τεράστιο στρατό του, έκρινε απαραίτητο να στείλει ένα μεγάλο αριθμό αποσπασμάτων προνομής, μέχρι τη Γεωργία μάλιστα, για να μαζέψει τρόφιμα και (φορβή) χορτονομή. 

Στην πραγματικότητα, λοιπόν, ο βυζαντινός στρατός είχε μειωθεί πολύ και αριθμούσε 100.000 περίπου άντρες, από τους οποίους πολλοί δεν ήταν μάχιμοι.Την άλλη μέρα το πρωί, ο Αλπ Αρσλάν έστειλε μια πρεσβεία ζητώντας ανακωχή.

 Η προσφορά απορρίφτηκε περιφρονητικά. Επειδή ήταν οικονομικά ασύμφορο να διατηρήσει ένα τόσο μεγάλο στρατό για μεγάλο διάστημα, ο Ρωμανός είχε μία και μόνη επιλογή. Έπειτα, είχε πολύ μεγάλη εμπιστοσύνη στο μέγεθος, αν όχι και στην ποιότητα, του στρατού του και στη δική του ικανότητα να πετύχει μια πολύ σημαντική νίκη. πίστευε ακόμη ότι ο Σουλτάνος μόλις τώρα είχε συνειδητοποιήσει την αριθμητική υπεροχή των Βυζαντινών και πρότεινε ανακωχή με απώτερο σκοπό να πετύχει κάποια εκεχειρία ώσπου να φτάσουν οι ενισχύσεις που περίμενε.

Ομολογουμένως, μια καθυστέρηση θα μπορούσε να ήταν προς όφελος των Βυζαντινών -ο Ταρχανιώτης, ο Ρουσέλ ντε Μπαγιέλ και ορισμένα αποσπάσματα θα είχαν προλάβει να επιστρέψουν. Αλλά η καθυστέρηση από την άλλη μεριά μπορεί να είχε κάνει το στρατό -που είχε αποθαρρυνθεί από τους ατυχείς χειρισμούς κατά τη διάρκεια της εκστρατείας, προκαλώντας συγχρόνως τη δυσπιστία των Αρμενίων και των Τούρκων- να χάσει τελείως το ηθικό του και να γίνει πιο απείθαρχος απ’ ό,τι ήταν μέχρι τότε. 

Ακόμη υπήρχε η πιθανότητα πολλοί μισθοφόροι να στασιάσουν ή να λιποτακτήσουν. Αν το πάρουμε λογικά, όμως, δεν μπορούμε να προβλέψουμε ακριβώς τι αποτέλεσμα θα είχε μια καθυστέρηση που μπορεί να ευνοούσε αριθμητικά τους Βυζαντινούς, αλλά θα είχε επιπτώσεις στο ήδη πεσμένο ηθικό τους, ενώ οι Σελτζούκοι θα ήταν διπλά ευνοημένοι (θα είχαν αυξήσει σημαντικά τη δύναμή τους και θα είχαν ξαναβρεί την εμπιστοσύνη στον εαυτό τους). 

Δεν είναι παράξενο, λοιπόν, που ο Ρωμανός, παρά την αντίθετη γνώμη πολλών στρατηγών του, αποφάσισε να οδηγήσει το στρατό του στη μάχη. Ο κύβος ερρίφθη.Στις 18 Αυγούστου και οι δύο πλευρές άρχισαν να ετοιμάζονται για τη μάχη, που οι Σελτζούκοι πίστευαν ότι θα γινόταν την επόμενη μέρα, δηλαδή την Παρασκευή -τη μουσουλμανική Κυριακή. Κανένα από τα μεγάλα αποσπάσματα του Ρωμανού δεν είχε επιστρέψει κατά τη διάρκεια της μέρας. Αντίθετα, ένας αριθμός Ούζων μισθοφόρων με επικεφαλής κάποιον Ταμίς αποφάσισε να αλλάξει στρατόπεδο στις 17 ή στις 18 Αυγούστου, μάλλον επειδή ήταν Τούρκοι, όπως οι Σελτζούκοι, αλλά το πιθανότερο είναι επειδή είχαν να πληρωθούν πολλούς μήνες. Κατάφεραν να φύγουν χωρίς να τους πάρει είδηση κανείς και να ενωθούν με τους Σελτζούκους. Εν τω μεταξύ είχαν φτάσει και οι ενισχύσεις των μουσουλμάνων από το Αχλάτ και το Ματζικέρτ. 

Ο Ταρχανιώτης, όμως, φαίνεται ότι δεν είχε σκοπό να επιστρέψει και όπως αποδείχτηκε ούτε ο Ρουσέλ. Το μόνο γεγονός που συνέβη εκείνη τη μέρα ήταν η επίθεση των τοξοτών του βυζαντινού στρατού, που βγήκαν από τα οχυρά τους και κατάφεραν να απομακρύνουν τους ακροβολιστές του Αρσλάν προκαλώντας τους βαριές απώλειες.

Οι πληροφορίες για τη Μάχη του Ματζικέρτ που έχουν φτάσει σε μας δεν είναι ξεκάθαρες, αντίθετα είναι μάλλον αντιφατικές. Απ’ όλες τις πηγές μόνο μία (ηΙστορία του Ατταλειάτη) γράφτηκε από κάποιον που ήταν αυτόπτης μάρτυρας. Το σίγουρο όμως είναι ότι εκείνο το πρωινό της 19ης Αυγούστου, ο Ρωμανός παρέταξε το στρατό του σε δυο παρατάξεις, όπως γινόταν συνήθως, Η πρώτη ήταν χωρισμένη σε τρία μέρη -δεξιά βρίσκονταν τα στρατεύματα της Καππαδοκίας, της Αρμενίας και του Χαρσιανού. Υπήρχαν επίσης και Ούζοι μισθοφόροι, με επικεφαλής τον Αλλυάτη (στρατηγό του Θέματος της Καππαδοκίας). Στο κέντρο τα στρατεύματα της κεντρικής Μικράς Ασίας και τα Τάγματα με επικεφαλής τον ίδιο τον Ρωμανό. Τέλος αριστερά τα στρατεύματα της Δύσης μαζί με τους Πατζινάκες και άλλους συμμάχους με επικεφαλής τον Νικηφόρο Βρυέννιο. 

Η δεύτερη (ή εφεδρική) παράταξη ήταν κάτω από τις διαταγές του Ανδρόνικου Δούκα, ανιψιού του προηγουμένου αυτοκράτορα, που σίγουρα δεν έτρεφε και τόσο φιλικά αισθήματα για τον Ρωμανό -γεγονός που αποδείχτηκε μοιραίο. Απαρτιζόταν από Γερμανούς και Νορμανδούς μισθοφόρους ιππείς με βαρύ οπλισμό, από τους Άρχοντες (ένα νέο Τάγμα) και ένα μεγάλο μέρος της Εταιρείας. Στο στρατόπεδο δεν έμειναν στρατεύματα για να το φρουρούν.Η προέλασή τους προς το στρατόπεδο των Σελτζούκων μέσα από την πεδιάδα του Ματζικέρτ, που θα πρέπει να άρχισε κατά το μεσημέρι, δεν αντιμετώπισε κανένα εμπόδιο. 

Οι ακροβολιστές μόνο των Σελτζούκων έπληξαν τα άκρα των κεράτων, στα οποία οι Βυζαντινοί διοικητές έπρεπε να προσέχουν ιδιαίτερα του δικούς τους Τούρκους, ώστε να μην λιποτακτήσουν σαν τους Ούζους του Ταμίς, ειδικά εκείνη την ώρα που τα πλευρά δεν παρείχαν καμία σιγουριά έτσι όπως ήταν εκτεθειμένα στον ανοιχτό χώρο. Αλλά ο κύριος όγκος του στρατού των Σελτζούκων συνέχιζε να υποχωρεί μπροστά τους σε μια προσποιητή υποχώρηση, ώσπου μετά το μεσημέρι ή νωρίς το απόγευμα οι Βυζαντινοί έφτασαν στο εγκαταλελειμμένο στρατόπεδο των Σελτζούκων. Σε εκείνο το σημείο, ο Ρωμανός φαίνεται ότι άρχισε να αμφιβάλλει αν ήταν σωστό να συνεχίσουν την προέλαση. Επειδή, λοιπόν, φοβήθηκε μήπως οι Σελτζούκοι επιτεθούν στο δικό του αφύλαχτο στρατόπεδο, έδωσε διαταγή να οπισθοχωρήσουν , γυρνώντας την αυτοκρατορική σημαία προς τα πίσω.Αλλά η διαταγή παρεξηγήθηκε. Επειδή είχε αρχίσει να σκοτεινιάζει, μόνο το κέντρο έκανε μεταβολή σύμφωνα με τη διαταγή, ενώ τα πλευρά δίσταζαν. προφανώς δεν ήξεραν τι να κάνουν.

 Συγχρόνως μια φήμη άρχισε να διαδίδεται στην εφεδρική παράταξη, μάλλον από τον ίδιο το Δούκα, ότι ο αυτοκράτορας είχε σκοτωθεί. Οι Σελτζούκοι που παρακολουθούσαν από τους κοντινούς λόφους, μην πιστεύοντας στα μάτια τους, είδαν το χάος που επικρατούσε στην πεδιάδα και σκέφτηκαν να εκμεταλλευτούν την ευκαιρία που τους δινόταν.

 Εκείνη τη στιγμή, η πρώτη γραμμή των Βυζαντινών είχε αποδιοργανωθεί τελείως, οι άντρες της είχαν μέτωπο προς όλες τις κατευθύνσεις, ενώ ανάμεσα στο κέντρο και στα πλευρά υπήρχαν μεγάλα κενά. Τότε ο Αλπ Αρσλάν όρμησε με 10.000 Σελτζούκους ιππείς εναντίον τους. Αμέσως σχεδόν επικράτησε πανικός και όλοι τράπηκαν σε φυγή πιστεύοντας ότι προδόθηκαν από τους Αρμένιους ή από τους Τούρκους συμμάχους. Πράγματι, οι Αρμένιοι ήταν αυτοί που εγκατέλειψαν πρώτοι το πεδίο της μάχης με αποτέλεσμα να σωθούν σχεδόν όλοι, ενώ οι Πατζινάκες και οι Ούζοι παρέμειναν πιστοί μέχρι το τέλος. Η δεξιά πτέρυγα του βυζαντινού στρατού γρήγορα διαλύθηκε, επειδή είχε αποδυναμωθεί εξαιτίας της σταδιακής λιποταξίας των Καππαδοκών. 

Αντίθετα, η αριστερή, αν και αποκόπηκε από το κέντρο και δέχτηκε επίθεση από τα πλάγια και από τα νώτα, ηττήθηκε μόνο μετά από σκληρή μάχη. Ο Δούκας, αμελώντας ολοφάνερα τα καθήκοντά του σαν διοικητής της εφεδρικής παράταξης, που ο στρατός χρειαζόταν απελπισμένα -η επέμβασή του μπορεί να ήταν σωτήρια για την έκβαση της μάχης- είχε αποχωρήσει ήδη από το πεδίο χωρίς να χρησιμοποιήσει τους άντρες του. 

Ο Βρυέννιος, ένας άλλος Βυζαντινός ιστορικός, δηλώνει κατηγορηματικά «η οπισθοφυλακή αποσύρθηκε αμέσως».Μόνο το κέντρο κρατούσε ακόμη όπου συνέχιζε να μάχεται ο Ρωμανός, πληγωμένος πάνω από το νεκρό του άλογο, ώσπου αναγνωρίστηκε από τη στολή του και τους Βαράγγους που τον περιστοίχιζαν. Τότε αιχμαλωτίστηκε από ένα Σελτζούκο δούλο- στρατιώτη. Ήταν η πρώτη φορά που ένας Βυζαντινός αυτοκράτορας είχε συλληφθεί αιχμάλωτος από μουσουλμάνους. Οι τελευταίες λιγοστές βυζαντινές μονάδες, που δεν είχαν ακόμη διαλυθεί, άρχισαν να υποχωρούν. Ακολούθησε μια ανελέητη, αιματηρή καταδίωξη του διαλυμένου στρατού που συνεχίστηκε όλη τη νύχτα.

 Ένας αυτοκράτορας είχε πει κάποτε ότι «0 στρατός για το κράτος είναι ό,τι το κεφάλι για το σώμα». Το σώμα λοιπόν είχε μείνει τώρα ακέφαλο κι αυτή η εκτέλεση σήμανε το τέλος της στρατιωτικής υπεροχής του Βυζαντίου.

Η μετά το Ματζικέρτ εποχή

Η ήττα στο Ματζικέρτ ήταν το τέλος του παραδοσιακού βυζαντινού στρατού. Τα περισσότερα στρατεύματα των Ταγμάτων καταστράφηκαν στο πεδίο της μάχης και όσα απέμειναν εξαφανίστηκαν από το προσκήνιο λίγο αργότερα. Το ίδιο συνέβη και με τα Θέματα της Ανατολής που, αποδυναμωμένα όπως ήταν, καταργήθηκαν εντελώς.

 Μόλις εξαφανίστηκαν όμως, ένα μεγάλο μέρος της Μικράς Ασίας κατελήφθη από τους νικητές Τούρκους, πολλοί από τους οποίους εισήλθαν στην περιοχή ως μισθοφόροι των Βυζαντινών με τις ευλογίες των διαδόχων του Ρωμανού, του Μιχαήλ Ζ ‘ (1071-1078) και του Νικηφόρου Γ’ (1078- 1081).Η καταστροφή των Στρατών της Ανατολής άφησε στην κυριολεξία την αυτοκρατορία εντελώς ανυπεράσπιστη. 

Αν και στην πρωτεύουσα άρχισε σύντομα να δημιουργείται ένας νέος στρατιωτικός πυρήνας, η ευθύνη για την προάσπιση των ευάλωτων ανατολικών συνόρων της αυτοκρατορίας πέρασε αποκλειστικά σχεδόν στα χέρια των συνεχώς αυξανομένων μισθοφορικών στρατευμάτων , που αποτελούνταν κυρίως από Νορμανδούς, Τούρκους, Κουμάνους και Πατζινάκες. 

Η ολοκληρωτική σχεδόν εξαφάνιση των ιθαγενών μονάδων και η παράλληλη αύξηση της εξάρτησης της αυτοκρατορίας από τους μισθοφόρους ήταν χωρίς αμφιβολία οι κυριότερες επιπτώσεις της στρατιωτικής ήττας στο Ματζικέρτ. Από τότε άρχισε η πτωτική πορεία που συνεχίστηκε μέχρι τη διάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας…

Πηγή: «Βυζαντινοί Στρατοί 886-1118, Ian Heath – ελληνική έκδοση»

Πηγή 2: www.e-istoria.com

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Η “ΦΟΒΕΡΗ ΜΕΡΑ” ΜΑΤΖΙΚΕΡΤ 1071"

Η Τούρκικη Κωνσταντινούπολη !

>Με τίτλο…Για να θυµόµαστε συνεχώς πως είμαστε ξένοι στην Πόλη:Mε ένα εντυπωσιακά ειλικρινές άρθρο, που δηµοσιεύεται στην έγκυρη εφηµερίδα SABAH,

από τον Engin Ardic, γνωστό συγγραφέα και δηµοσιογράφο στην Τουρκία,

στηλιτεύεται ο τούρκικος τρόπος εορτασμού της πτώσης της Κωνσταντινούπολης.

Στο εν λόγο άρθρο ο συγγραφέας παρουσιάζει µια σειρά από αλήθειες

για τις οποίες το Κεµαλικό καθεστώς εδώ και αιώνες προσπαθεί να καταπνίξει.
Εν συντομία…
«Μην το θυµίζετε αυτό στους µουσουλµάνους!

ΑΝ οργανωνόταν στην Αθήνα επίσημο συνέδριο µε θέµα:

«Θα πάρουμε πίσω την Πόλη»…

ΑΝ έφτιαχναν μακέτα µε τα τείχη της πόλης και τους στρατιώτες µε τις
πανοπλίες τους να επιτίθενται στην Πόλη…

ΑΝ ξαφνικά ένας τύπος ντυμένος ο περίφηµος Έλληνας Νικηφόρος και σχεδόν µυθικός Διγενής Ακρίτας έπιανε τον δικό µας Ulubatli Hasan και τον γκρέμιζε κάτω…

ΑΝ έφτιαχναν µια χάρτινη Αγία Σοφία που δεν είχε µιναρέδες αλλά σταυρό…

ΑΝ έκαιγαν λιβάνι και έλεγαν ύµνους, θα σας άρεσε?

Δεν θα µας άρεσε, θα ξεσηκώνανε τον κόσμο, µμέχρι που θα καλούσαµε πίσω τον πρέσßη µας.

Τότε γιατί το κάνετε εσείς αυτό?
Πέρασαν 556 χρόνια και γιορτάζετε την άλωση σα να ήταν χθες?

Γιατί κάθε χρόνο τέτοια εποχή διακηρύσσετε σε όλο τον κόσµο…:

«αυτά τα µμέρη δεν ήταν δικά µας, ήρθαµε εκ των υστέρων και τα πήραμε µε τη ßία».

Για ποιο λόγο άραγε φέρνετε στη µνήµη µια υπόθεση 6 αιώνων?

Μήπως στο υποσυνείδητό σας υπάρχει ο φόßος ότι η πόλη κάποια µέρα θα δοθεί πίσω?

Μη φοβάστε, δεν υπάρχει αυτό που λένε μερικοί ηλίθιοι της Εργκενεκόν περί όρων του 1919.

Μη φοßάστε, τα 9 εκατοµµύρια Ελλήνων δεν µπορούν να πάρουν την πόλη των 12 εκατοµµυρίων και αν ακόµα τη πάρουν δεν µπορούν να την κατοικίσουν.

Αυτό το όνειρο το ßλέπουν µια χούφτα ßλάκες µόνο.

Κι οι δικοί µας που γιορτάζουν την Άλωση είναι µια χούφτα φανατικοί µόνο που η φωνή τους ακούγεται δύσκολα.

Ρε σεις, αν µας πούνε ότι λεηλατούσαμε την Πόλη τρεις µέρες και τρεις νύχτες συνεχώς τι θα απαντήσουμε ?

Θα υπερασπιστούμε τον εαυτό µας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων
δικαιωμάτων ή θα αφήσουμε το θέμα στους ιστορικούς?

Αντί να περηφανευόμαστε µε τις πόλεις που κατακτήσαμε, ας περηφανευτούμε µε αυτές που ιδρύσαμε, ΑΝ υπάρχουν.

Αλλά δεν υπάρχουν.

Όλη η Ανατολή είναι περιοχή κατακτημένη!

Ακόμα και το όνοµα της Ανατολίας δεν είναι αυτό που πιστεύουν (ana=µάνα, dolu=γεµάτη) αλλά προέρχεται από την ελληνική λέξη η ΑΝΑΤΟΛΗ.

Ακόµα και η ονοµασία της Ισταµπούλ

δεν είναι αυτό που µας λέει ο Edliya Celebi «εκεί όπου υπερτερεί το Ισλάµ» τραßώντας τη λέξη από τα µαλλιά, αλλά προέρχεται από το ελληνικό

«εις την Πόλιν».

Εντάξει λοιπόν, αποκτήσαμε µόνιµη εγκατάσταση, τέλος η νομαδική ζωή και γι’ αυτό ο λαός αγοράζει πέντε-πέντε τα διαµερίσµατα.

Κανείς δεν µπορεί να µας κουνήσει, ηρεμήστε πια…

Οι χωριάτες µας ας αρκεστούν στο να δολοφονούν την Κωνσταντινούπολη,

χωρίς πολλές φανφάρες…».

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Η Τούρκικη Κωνσταντινούπολη !"

ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ ΤΗΣ ΑΜΟΡΓΟΥ

SURNAMES OF AMORGOS ISLAND----

ΣΤΗΝ ΝΗΣΟ ΑΜΟΡΓΟ διατηρούνται μέχρι σήμερα πολλά βυζαντινά επώνυμα και με μεγάλη συχνότητα στον πληθυσμό του νησιού.
ΓΕΡΑΚΗΣ - ετος 1446
ΚΑΛΟΔΑΣ - 1482
ΘΕΟΛΟΓΗΤΗΣ - 1487
ΤΖΑΜΑΝΤΟΥΡΑΣ - 1487
ΧΑΡΟΚΟΠΟΣ - 1487
ΦΡΑΓΚΟΠΟΥΛΟΣ - 1508
ΤΟΡΝΕΑΣ - 1521
ΕΞΑΡΧΟΠΟΥΛΟΣ - 1529
ΣΥΜΕΔΑΛΑΣ - 1530
ΜΕΝΔΡΙΝΟΣ - 1550
ΠΑΣΣΑΡΗΣ - 1555
ΡΟΥΣΟΣ - 1555
ΚΑΤΖΙΦΟΥΡΗΣ - 1563
ΚΟΤΥΣ - 1584
ΣΥΝΟΔΗΝΟΣ - 1588
ΣΚΑΡΛΑΤΟΣ - 1593
ΒΛΑΒΙΑΝΟΣ - 1610
ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΣ - 1610
ΤΖΙΓΑΛΑΣ - 1624
ΠΡΑΣΙΝΟΣ - 1661
ΓΑΒΑΛΑΣ - 1662
ΝΟΜΙΚΟΣ - 1663
ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ - 1683
ΛΑΜΝΑΤΟΣ - 1720
ΣΙΓΑΛΑΣ - 1722
ΜΑΝΙΑΤΗΣ - 1728
ΧΙΩΤΙΝΗΣ - 1740
ΓΙΑΝΝΑΚΟΣ - 1769
ΚΩΒΕΟΣ - 1769
ΚΟΡΒΕΣΗΣ - 1778
ΚΟΥΤΣΟΔΟΝΤΗΣ - 1778
ΔΗΜΗΤΡΙΑΔΗΣ - 1793
ΣΤΕΦΑΝΟΠΟΥΛΟΣ - 1796
ΖΑΝΝΟΣ - 1797

Στον πίνακα (επανω) εμφανίζεται ένας κατάλογος ιστορικών επωνύμων της Αμοργού, κατά την χρονολογική σειρά που καταγράφονται σε διάφορα έγγραφα, κυρίως μοναστηριακά, μέχρι το 1800.
Ο κατάλογος αυτός δεν είναι πλήρης και όσον αφορά την καταγραφή επωνύμων και όσον αφορά την χρονολογική τους εμφάνιση, γιατί οι πηγές που έχουμε στην διάθεσή μου είναι σχετικά περιορισμένες.
Ωστόσο το δείγμα είναι στατιστικά επαρκές και μπορούμε να διαπιστώσουμε με βεβαιότητα την ιστορικότητα των περισσότερων επωνύμων της Αμοργού.
Εξαιρετικά μεγάλος είναι ο αριθμός των βυζαντινών επωνύμων.
Ορισμένα, μάλιστα, έχουν ειδικό ιστορικό βάρος, γιατί αναφέρονται σε ιστορικές πηγές και για σημαντικά γεγονότα. Τέτοια για παράδειγμα είναι τα Συνοδινός (Συναδηνός), Γαβαλάς, Καλοδάς (Κολιδάς), Γεράκης, Γαβράς, κ.α. Το γεγονός αυτό και γενικά η συντριπτική παρουσία ελληνικών βυζαντινών επωνύμων σε μεγάλο βάθος χρόνου δείχνουν την ιδιαιτερότητα της Αμοργού στον ιστορικό χώρο των Κυκλάδων και του Αιγαίου.
Ο Ιωάννης Κ. Βογιατζίδης, προκειμένου να εξηγήσει την μεγάλη παρουσία γνωστών βυζαντινών επωνύμων στην Αμοργό, καταφεύγει στο φαινόμενο των πολιτικών εξορίστων, το οποίο στις Κυκλάδες εμφανίζεται στην ρωμαϊκή εποχή και συνεχίζεται στα βυζαντινά χρόνια. Υποστηρίζει ότι τα επώνυμα αυτά προέρχονται από μέλη ευγενών οικογενειών που εξόρισε στην Αμοργό ο αυτοκράτορας της Νίκαιας Ιωάννης Βατάτζης (1222-1254), επειδή στασίασαν εναντίον της εξουσίας του.
Η εξήγηση αυτή ήταν πειστική μέχρι πριν λίγες δεκαετίες. Από το 1918 που εκδόθηκε το βιβλίο του Βογιατζίδη («Αμοργός, Ιστορικαί έρευναι περί της νήσου») οι βυζαντινολογικές σπουδές προχώρησαν και πολλά νέα στοιχεία προστέθηκαν στις γνώσεις μας.
Έτσι από τις μελέτες του καθηγητή Σπύρου Βρυώνη προκύπτει ότι η έλευση ορισμένα βυζαντινών επωνύμων (Συνοδινός, Βρούτσης) πρέπει να αναχθεί σε εποχή παλαιότερη του Βατάτζη, στα χρόνια του αυτοκράτορα Αλέξιου Κομνηνού, ανακαινιστή της Χοζοβιώτισσας.
 Επιπλέον η παρουσία των Γαβαλάδων στο Αιγαίο ήταν εδραιωμένη πριν τον Βατάτζη, όπως φαίνεται από την εξουσία του Λέοντος Γαβαλά στην Ρόδο εκείνη την περίοδο. Με βάση την παράδοση για την ίδρυση του μοναστηριού της Χοζοβιώτισσας, φαίνεται επιβεβλημένο να πάμε ακόμη πιο πίσω, στην εποχή της εικονομαχίας και στην περίοδο της ανάκτησης από τον Νικηφόρο Φωκά της Κρήτης που κατείχαν οι Άραβες.
Μ’ άλλα λόγια, φαίνεται ότι στο βασικό υπόστρωμα του αμοργιανού πληθυσμού (π.χ. Θεολογίτες) προστέθηκαν πριν περίπου 1.000 χρόνια ορισμένοι πληθυσμοί από την Μικρά Ασία (π.χ. Συναδηνοί). Αργότερα πιθανότατα ήρθαν και ορισμένοι βυζαντινοί πολιτικοί εξόριστοι.
 Αυτό που έχει σημασία είναι ότι η συνεχής παρουσία ιστορικών βυζαντινών επωνύμων στην Αμοργό, προσφέρει στο νησί μία ιστορικότητα και μία συνέχεια, που πολύ δύσκολα συναντιούνται σε άλλα νησιά του Αιγαίου.
Αν στα επώνυμα προσθέσουμε τα ονόματα (ιδιαιτέρως τα γυναικεία), τα τοπωνύμια, τα έθιμα και τις παραδόσεις, τότε η Αμοργός αποκτά μία ιδιαίτερη σημαντικότητα στην νεότερη ιστορία του Αιγαίου.
Αναρτήθηκε από NIKOΣ N. στην ιστοσελιδα ονοματολογια της Αμοργου.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "ΒΥΖΑΝΤΙΝΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ ΤΗΣ ΑΜΟΡΓΟΥ"

Είμαστε όλοι Βυζαντινοί

Τα επώνυμα τα διακρίνουμε σύμφωνα με τη σημασία τους σε τέσσερις μεγάλες κατηγορίες, που δηλώνουν αντίστοιχα βαφτιστικό όνομα, καταγωγή, επάγγελμα και παρατσούκλια (ή προσωνύμια).

Αναζητήστε το όνομά σας μέσα σε μια μεγάλη ομάδα βυζαντινών ονομάτων και επιθέτων

Κλασσικά Βυζαντινά : Βρανάς, Λεμονής, Πρωτόπαπας, Μοσχωνάς, Μαγγίνος, Βαλάντης, Πρωτονοτάριος, Νοτάριος, Δρόσος, Κρυστάλλης, Πανορμίτης, Μαργαρίτης, Νότης, Νοταράς, Γλυνός, Γληνός, Βάρδας, Βαρδής, Πολύζος, Δεδούσης, Ζαρίφης, Βενέτης, Αετός, Κυριαζής, Αρχοντής, Σπανός, Φάνος, Σπάθης, Βαρδής, Βαλάντης, Βαλάσης, Αυγερινός, Μάνθος, Παίσιος, Γαβαλάς,Τσάνος, Ολόβολος, Σκαρλάτος, Μανουήλ, Πολυμέρης, Ευταξίας, Τριάντης, Γαλάτης, Βρεττός, Θέμελης, Βατάτζης, Βεργής, Κάραλης, Κυρίτσης, Πάγκαλος, Αγαλιανός, Ρωμανός, Ρήγας, Ράλλης, Βατός, Στασινός, Μόσχος, Ρηγίνος, Ρίζος, Ριζάριος, Ρούσσος, Ρουσέτος, Έξαρχος, Σακκελλάριος, Λιβέρης, Λάσκαρης, Λιονταρής, Δράκος, Δρακούλης, Γκόλφης, Γκολφίνος, Γενναίος, Γαϊτάνος, Γιασεμής, Δούκας, Δίκαιος, Κομνηνός, Σχολάριος, Στάικος, Δραγούμης, Γιάγκος, Εκήβολος, Κύρκος, Ιερεύς, Ισαάκιος, Γιακουμής, Σέβος, Ακύλας, Νοτάρης, Αναγνώστης, Αστέριος, Αξιώτης, Τάσσος, Βασιλικός, Σταυράκιος, Παγώνης, Βελισσάριος, Φραγκιάς, Καλογιάννης, Αλεξινός, Νομικός, Ναρσής, Αριστάκης, Μαυριανός, Αρέστης, Ιωαννίκιος, Ονούφρης,Πανταζής, Παλαιολόγος,Ρένος, Ρενάτος, Σταυριανός, Σερεμέτης, Σερέτης.

Λατινοβυζαντινά : Ρουφίνος, Μαρκιανός, Μαυρίκιος, Βαλέριος, Τίτος, Αιμιλιανός, Βαλεντινιανός, Ιουστίνος, Ιουστινιανός, Ιουλιανός, Βάλης, Φαβιανός, Αυγουστίνος, Γερμανός, Ιοβιανός, Ιγνάτιος, Πατρίκιος, Τιβέριος, Τραϊανός, Πρίσκος, Αύγουστος.

Φραγκοβυζαντινά : Δομένικος, Δομέστικος, Φραντζής, Λεονάρδος, Φλουρής, Λουίζος, Φραντζέσκος, Μπατίστας, Δονάτος, Τζανέτος, Ιώσηππος, Λίβιστρος.

Αρχαιοβυζαντινά : Ζήνων, Πανάρετος, Μένανδρος, Μελίτων, Ανδρόνικος, Φιλάρετος, Φωκάς, Φωκίων, Ηράκλειος, Ηρακλεωνάς, Κλεάνθης, Λέων, Καλλίμαχος, Καλλίστρατος, Παντολέων, Φιλιππικός, Αντύπας, Γλαύκος, Υπάτιος, Ερωτόκριτος, Σοφιανός, Πάμφιλος, Νάρκισσος, Ιμέριος.

Χριστιανικά : Ευστράτιος, Μηνάς, Αρτέμιος, Αλέξιος, Βασίλειος, Μιχαήλ, Δαμασκηνός, Αρσένιος, Δημήτριος, Άγγελος, Νείλος, Γεννάδιος, Παφνούτιος, Ιωάννης, Στέφανος, Θεόδωρος, Ευμάθιος, Λουκάς, Αγαπητός, Στέργιος, Ισίδωρος, Θεοτόκης, Θεολόγος, Θεωνάς, Ησύχιος, Πρόδρομος, ΠοΕπώνυμα του παρελθόντος- Βυζαντινοί αξιωματούχοι/11-12ος αιων.

Ονοματεπώνυμα βυζαντινών αξιωματούχων, σε διάφορα μέρη της επικράτειας από σφραγίδες που έχουν βρεθεί, από τον 11ο και 12ο αιώνα.

Αγιοζαχαρίτης Θεόδωρος 11ος
Αλυάτης Ιωάννης 12ος
Αλωπός Λέων 11ος
Αμασειανός Θεόδωρος 11ος
Ανεμάς Ιωάννης 11ος
Αντίοχος Κωνσταντίνος 11ος
Βαρδάλης Θεόδωρος 12ος
Βατάτζης Βρυέννιος 11ος
Γηράρδος Λέων 12ος
Δομεστικόπουλος 11ος
Δούκας Ιωάννης 11ος
Δρόσος Γεώργιος 11ος
Εξώτροχος Μανουήλ 13ος
Ερωτικός Βάρδας 11ος
Ιεράκης 11ος
Καβάσιλας Αλέξανδρος 11ος
Καλαμάνος 12ος
Καλαμαράς Ακίνδυνος 12ος
Καλλιέργης Θεόδωρος 11ος
Καλόγνωμος Λέων 12ος
Καλομαλάς Νικόλαος 11ος
Καμύτζης Κωνσταντίνος 12ος
Καραβιτηνός Ιωάννης 11ος
Καριανίτης Ιωάννης 12ος
Καρμαλίκης Θεόδωρος 11ος
Κεντηνάρης Χριστόφορος 11ος
Κόκκινος Βασίλειος 11ος
Κουλούκης Λέων 11ος
Κουνερής Λέων 11ος
Κρατερός Κωνσταντίνος 11ος
Κριθαράς Ιωάννης 12ος
Κριτόπουλος Ιωάννης 12ος
Κυριώτης Ιωάννης 11ος
Λαμψιώτης Ιωάννης 12ος
Λαπαρδάς Ιωάννης 13ος
Λιβαδάρης Γαβριήλ 11ος
Λιθοκαστρίτης Λέων 11ος
Μαλέσης Ιωάννης 11ος
Μάτζας Μιχαήλ 11ος
Μάτζαρης Μιχαήλ 11ος
Μαυροκατάκαλος Δημήτριος 12ος
Μητρόπουλος Κωνσταντίνος 11ος
Μουζάκης Νικήτας 11ος
Μουρμούρης Βασίλειος 11ος
Μουστάκης Κωνσταντίνος 11ος
Μυραλίδης Μιχαήλ 11ος
Μωροϊάννης Λέων 11ος
Ξιφίας Ευστάθιος 11ος
Παγωμένος Ιωάννης 11ος
Παλαιώτης Μιχαήλ 11ος
Πελαμήδης Γεράσιμος 11ος
Πεπανός Λέων 12ος
Πολιτόπωλος Γεώργιος 11ος
Πτωχός Κωνσταντίνος 11ος
Σαγόπουλος Μιχαήλ 11ος
Σαρακηνόπουλος Ιωάννης 12ος
Σαραντηνός Νικηφόρος 11ος
Σγουρός Λέων 12ος
Σκριβάς Βασίλειος 11ος
Σπανογρηγόρης Ιωάννης 11ος
Σπαρτηνός Ιωάννης (Θεσσ/κη) 13ος
Τατίκης Μανουήλ 12ος
Χαμάρετος Λέων 11ος
Χρύσανθος Ιωάννης 12ος
Χωριάτης Νικήτας 10ος

Πηγή: Ch. Stavrakos, Die byzantinischen Bleisiegel mit Familiennamen aus der Sammlung des Numismatischen Museums Athen, Wiesbaden 2000 [reviewed by Cl. Sode in Byzantinische Zeitschrift 95 (2002), 168-170 and J. Nesbitt in Speculum 77 (2002), 996-998]

Επίθετα βυζαντινών – 7ος ώς 9ος αιώνας

Μέσηβυζαντινήπερίοδος. Είναι η περίοδος όπου αρχίζουν να εμφανίζονται με τη μορφή επιθέτων προσδιορισμοί που όχι πολύ αργότερα θα είναι ο κανόνας τουλάχιστον στον μεσαιωνικό ελληνικό κόσμο.

Τα επίθετα που ακολουθούσαν το βαφτιστικό των κατοίκων της αυτοκρατορίας, από τον αυτοκράτορα ως το μικρότερο υπήκοο, προέρχονταν και τότε κυρίως από φυσικά χαρακτηριστικά του φέροντος (π.χ. Σαραντάπηχος, Κολοβός, Ξανθός, Κοντομύτης) , επάγγελμα ή ιδιότητα (Τοξαράς, Ασβεστάς, Έξαρχος), ψυχικά χαρακτηριστικά ( π.χ. Αγέλαστος, Σκληρός), από βαφτιστικά ονόματα (π.χ. Μαρτινάκιος, Κωνσταντινάκης) κ.α.

Στις μεσαιωνικές πηγές αυτά τα επίθετα καλούνται είτε «επίκλην» , είτε «επίκλησις» ή «επωνυμίαν» (1) , και τα περισσότερα από αυτά ακούγονται οικεία στους σημερινούς Έλληνες.

Ευφροσύνη Αγέλαστος (δεύτερο μισό 9ου αιων., Πελοπ/κη οικογένεια)
Ιωάννης Εξαβούλης (αρχ.9ου αιώνα)
Ιωάννης Αγγούρης (9ος αιώνας, ευνούχος)
Κωνσταντίνος Σαραντάπηχος (8ος αιώνας, Θέμα Ελλάδος)
Κωνσταντίνος Κοντομύτης (πρώτο μισό 9ου αιώνα, Στρατηγός Θρακησίων /Σικελίας)
Κωνσταντίνος Μαρτινάκιος ( 9ος αιώνας)
Κωνσταντίνος Τοξαράς ( δεύτερο μισό 9ου αιώνα)
Λέων Γομοστός (9ος αι., ένας από τους Μακεδόνες αιχμάλωτους των Βουλγάρων)
Μαρίνος Έξαρχος ( 8ος αιώνας, κόμης Οψικίων)
Σισίννιος Ρεντάκης (πρώτο μισό 8ου αιώνα)
Θεόδωρος Κουφαράς (9ος αιώνας)
Θεόδωρος Σκληρός (9ος αιώνας)
Τυροπούλης (7-9ος αιώνας, Αθήνα)
Κλάδος (επων. 9-10ος αι., Θέμα Ελλάδος)
Κωνσταντίνος Κασσυματάς (πρώτο μισό 9ου αι., κοσμικό όνομα του πατρ. Αντώνιου)
Βασίλειος Πελοποννησίτης ( 9ος αιώνας, σπαθαροκανδιδάτος)
Γρηγόριος Κεντροκούκουρος (πρώτο μισό 9ου αιώνα, Προικόννησος)
Γρηγόριος Ασβεστάς ( 9ος αιώνας, Συρακούσες, επίσκοπος)
Ιωάννης Αβάστακτος ( 7ος αιώνας, Κρήτη, εννιάχρονο παιδί-νεκρική επιγραφή)
Ιωάννης Απλάκης ( πρώτο μισό 9ου αιώνα, Μακεδονία, Μονοστράτηγος)
Ιωάννης Κολοβός ( 9ος αιώνας, Θεσσαλονίκη)
Ιωάννης Στομοπατάς ( 7-9ος αιώνας)
Κωνσταντίνος Ποδοπάγουρος (8ος αιώνας, Κωνσταντινούπολη, Λογοθέτης)
Λέων Κουτζοδάκτυλος ( περ.771, Θέμα Θρακησίων)
Λέων Κλόκας ( περ.800, Σινώπη, Ελενόποντος, σακελλάριος)
Λέων Κότζης (ή Κοτζής, περ.850, Αθήνα, επιγραφή στον Παρθενώνα, Στρατηγός)
Λέων Λαλούδιος ( 9ος αιώνας, εικονομάχος)
Λέων Κρητικός ( 9ος αιώνας, πατρίκιος)
Νικήτας Αλεξίου (9ος αι., Βιθυνία, βασιλικός μανδάτωρ)
Θεόδωρος Καρτερούκας ( πρώτο μισό 8ου αιώνα, Καππαδικία)
Θεόδωρος Ξανθός ( 7-9ος αι., ιατρός)
Θεοφάνης Λαρδότυρος ( μέσα 8ου αιώνα, Κρήτη)
Βαμβαλούδης (9ος αιώνας, δρομέας των Πρασίνων στον Ιππόδρομο επί Μιχαήλ Γ’)
Χαρίτων Χηνόπουλος ( 9ος αιώνας, ευνούχος κάτοχος οικιμάτων στην Κωνσταντινούπολη) «Διήγηση περί της Αγίας Σοφίας», Πάτρια Κωνσταντινουπόλεως
Βασίλειος Πετεινάκης ( 10ος αιώνας, πατρίκιος, Συνεχιστές Γεωργίου Μοναχού)
Θεόδωρος Κολοκύνθης (9ος αιώνας, «Διήγηση περί της Αγίας Σοφίας», Πάτρια Κωνσταντινουπόλεως)
Κανακάρης (9ος αιώνας, Παυλικιανός, Μελιτήνη )
Κωνσταντινάκης ( 9ος αιώνας, βασιλικός διάκονος(2))
Κυρίτζιος (8ος αιώνας, κόμης της κόρτης-βασιλικός σπαθάριος, Μακεδονία, (2) ).
Μυξάρης (9ος αιώνας, Γεώργιος Μοναχός-Χρονογραφία)
Λέων Κατακαλίτζης ( 9ος αιώνας, Γεώργιος Μοναχός-Χρονογραφία)
Μιχαήλ Αντίγονος (9ος αιώνας, Γεώργιος Μοναχός-Χρονογραφία)
Ιωάννης Τουβάκης (9ος αιώνας, Γεώργιος Μοναχός-Χρονογραφία)

Βιβλιογραφία-Πηγές:

• Λεξικό Σούδα, 2383 : Επίκλην> επωνυμίαν.
• Zacos, G. and Veglery, A., Byzantine Lead Seals, vol. I (in 3 parts) (Basel, 1972)
• Prosopographie der mittelbyzantinischen Zeit, Abteilung I: 641–867, Friedhelm Winkelmann , Ralph-Johannes Lilie
• Συνεχιστής Γεωργίου Μοναχού, Βίοι νέων βασιλέων, Bekker, I. (ed.), Theophanes Continuatus, Ioannes Cameniata, Symeon Magister, Georgius Monachus (Corpus scriptorum historiae Byzantinae, Bonn 1838)
• Χρονογραφία, Γεωργίου Μοναχού
• «Διήγηση περί της Αγίας Σοφίας», Πάτρια Κωνσταντινουπόλεως

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Είμαστε όλοι Βυζαντινοί"

Η επίθεση της Δύσης στο Βυζάντιο.

Η Δ' Σταυροφορία - Η επίθεση της Δύσης στο Βυζάντιο.----Η Δ' Σταυροφορία ξεκίνησε με πρωτοβουλία του Πάπα Ιννοκέντιου Γ' το 1201, για την κατάληψη των Αγίων Τόπων, που κατείχαν οι Μουσουλμάνοι.---- Ολοκληρώθηκε στις 12 Απριλίου 1204, με την κατάληψη της Κωνσταντινούπολης και την προσωρινή κατάλυση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, χωρίς τη θέληση του Ποντίφικα.

Μετά την αποτυχία της τρίτης Σταυροφορίας (1189-1192) για την κατάληψη των Αγίων Τόπων, το ενδιαφέρον των δυτικοευρωπαίων ατόνησε. Την Ιερουσαλήμ, όπως και το μεγαλύτερο μέρος της Συρίας και της Αιγύπτου, ήλεγχε η μουσουλμανική δυναστεία των Αγιουβιδών. Το λατινικό Βασίλειο της Ιερουσαλήμ μόνο κατ' όνομα υπήρχε, περιορισμένο σε λίγες πόλεις στις ακτές της Παλαιστίνης.

Το ενδιαφέρον για μια νέα σταυροφορία ανακίνησε ο πάπας Ινοκέντιος Γ' το 1198. Στην αρχή συνάντησε τη γενική αδιαφορία των εστεμμένων της Ευρώπης, που είχαν τα δικά τους προβλήματα να επιλύσουν. Τον επόμενο χρόνο, κάποιοι ευγενείς, κυρίως από τα εδάφη της σημερινής Γαλλίας, πείσθηκαν να συγκροτήσουν ένα εκστρατευτικό σώμα, με επικεφαλής τον Κόμη Τιμπό της Καμπανίας. Ο Τιμπό πέθανε τον επόμενο χρόνο και αρχηγός της Δ' Σταυροφορίας ανακηρύχθηκε ο ιταλός κόμης Βονιφάτιος ο Μομφερατικός. Το σχέδιο προέβλεπε τη συγκέντρωση των Σταυροφόρων στη Βενετία και από εκεί θα κατευθύνονταν στην Αίγυπτο, όπου θα άρχιζαν τις στρατιωτικές επιχειρήσεις, με σκοπό την κατάληψη της Ιερουσαλήμ.

Τη δύναμη των Σταυροφόρων συγκροτούσαν 33.500 άνδρες και 4.500 άλογα και τη διεκπεραίωσή τους στην Αίγυπτο ανέλαβαν έναντι ανταλλαγμάτων οι Ενετοί το 1200. Ζήτησαν 85.000 αργυρά μάρκα, τα μισά εδάφη που θα κατακτούσαν οι Σταυροφόροι και προθεσμία ενός έτους για τις ετοιμασίες της φιλόδοξης εκστρατείας. Το 1201 το μεγαλύτερο μέρος των Σταυροφόρων έφθασε στη Βενετία. Όμως, οι ηγέτες τους δεν τήρησαν τη συμφωνία και μόλις και μετά βίας συγκέντρωσαν 51.000 αργυρά μάρκα. Οι Ενετοί εξοργίσθηκαν και τους φυλάκισαν στο νησάκι Λίντο, έως ότου αποφασίσουν για την τύχη τους.

Ο γηραιός δόγης Ερρίκος Δάνδολος αποφάσισε να εκμεταλλευτεί την περίσταση και να χρησιμοποιήσει τους Σταυροφόρους για τους δικούς του σκοπούς. Στη Βασιλική του Αγίου Μάρκου, όπου έγινε η επίσημη τελετή υποδοχής τους, ο δόγης πρότεινε στους αρχηγούς τους να επιτεθούν πρώτα στο λιμάνι της Ζάρας στη Δαλματία (σημερινή Κροατία), προκειμένου να ξεπληρώσουν τα χρέη τους. Η Ζάρα, που προμήθευε με ξυλεία τον στόλο του δόγη, είχε αποσκιρτήσει από τη Βενετία και βρισκόταν υπό προστασία του βασιλιά των Ούγγρων Έμερικ. Οι κάτοικοί της ήταν χριστιανοί και μάλιστα καθολικοί.

Για την επιχείρηση συμφώνησε απρόθυμα ο παπικός αντιπρόσωπος Καρδινάλιος Καπουάνο, όχι όμως και ο Πάπας Ινοκέντιος, που απείλησε με αφορισμό όσους σταυροφόρους στραφούν εναντίον χριστιανών. Τη σχετική επιστολή του φρόντισαν να την κρατήσουν μυστική οι επικεφαλής της εκστρατείας. Η επιχείρηση τελικά πραγματοποιήθηκε. Η πόλη της Ζάρας καταλήφθηκε, ύστερα από σύντομη πολιορκία και ο Πάπας Ινοκέντιος Γ' πραγματοποίησε την απειλή του.

 

Η είσοδος των Σταυροφόρων στην Κωνσταντινούπολη (Ευγένιος Ντελακρουά, 1840)

Ο αρχηγός των Σταυροφόρων Βονιφάτιος ο Μομφερατικός δεν πήρε μέρος στην εκστρατεία κατά της Ζάρα, φοβούμενος ίσως τις παπικές κυρώσεις. Πήγε να επισκεφθεί τον εξάδελφό του Φίλιππο της Σουηβίας, ο οποίος φιλοξενούσε τον συγγενή του βυζαντινό πρίγκηπα Αλέξιο Άγγελο, γιο του ανατραπέντος αυτοκράτορα Ισαάκιου Β' Άγγελου. Ο Αλέξιος Άγγελος ζήτησε βοήθεια από τον Βονιφάτιο για να ανατρέψει τον θείο του αυτοκράτορα Αλέξιο Γ' Άγγελο και να επαναφέρει στον θρόνο τον τυφλό πατέρα του. Στα ανταλλάγματα που προσέφερε ήταν ένα μεγάλο χρηματικό ποσό, στρατιωτικές δυνάμεις για την ενίσχυση της εκστρατείας των Σταυροφόρων στην Αίγυπτο και την υποταγή της Εκκλησίας της Κωνσταντινούπολης στον Πάπα.

Ο Βονιφάτιος θεώρησε δελεαστική την πρόταση και μαζί με τον Αλέξιο Άγγελο μετέβησαν στην Κέρκυρα για να συναντήσουν τους Σταυροφόρους που συμμετείχαν στην κατάληψη της Ζάρα και να ενημερώσουν τους αρχηγούς της Σταυροφορίας. Κάποιοι συμφώνησαν με την εκτροπή της Σταυροφορίας, άλλοι διαφώνησαν και αποχώρησαν, επιστρέφοντας στις πατρίδες τους.

Ανάμεσα σε αυτούς που είδαν με καλό μάτι την πρόταση του Αλέξιου ήταν και οι Ενετοί. Λαός ναυτικός, επιζητούσαν την αύξηση της επιρροής τους στην Ανατολή εις βάρος της Γένουας και της Πίζας, που ήταν οι κύριοι ανταγωνιστές τους. Επιπροσθέτως, τους μισούσαν και ήθελαν να πάρουν εκδίκηση για τη σφαγή των συμπατριωτών τους, στη διάρκεια των αντιπαπικών ταραχών στην Κωνσταντινούπολη το 1182. Από την άλλη πλευρά, το Βυζάντιο σπαρασσόταν από εμφύλιες διαμάχες και την καταστροφική πολιτική των τελευταίων Κομνηνών και της δυναστείας των Αγγέλων. Βρισκόταν σε προφανή παρακμή, ενώ είχαν αρχίσει οι αποσχιστικές τάσεις από φιλόδοξους τοπάρχες. Ο λαός στέναζε από τη βαριά φορολογία.

Ο στόλος των Ενετών και Σταυροφόρων έφθασε προ των τειχών της Κωνσταντινούπολης στις 23 Ιουνίου 1203. Οι νεοφερμένοι έμειναν κατάπληκτοι από όσα έβλεπαν τα μάτια τους: «Δεν μπορούσαν να φαντασθούν ότι υπήρχε στον κόσμο τόσο οχυρή πόλη. Είδαν τα υψηλά τείχη, τους ισχυρούς πύργους, τα θαυμαστά παλάτια, τις μεγάλες εκκλησίες, που ήταν τόσες πολλές ώστε κανείς δεν θα το πίστευε αν δεν τις έβλεπε με τα μάτια του. Το μήκος της, το πλάτος της, έδειχναν πως ήταν βασιλεύουσα». Με τα λόγια αυτά περιγράφει τις πρώτες του εντυπώσεις ο ιστορικός και εκ των ηγετών της Σταυροφορίας Γοδεφρείδος Βιλλεαρδουίνος.

Αρχικός τους στόχος ήταν να αποκαταστήσουν στον θρόνο τον Ισαάκιο Β' Άγγελο. Οι κάτοικοι της Πόλης τους υποδέχθηκαν εχθρικά, παρά τις περί του αντιθέτου διαβεβαιώσεις του Αλέξιου Άγγελου. Στις 17 Ιουλίου οι Σταυροφόροι αποβιβάσθηκαν στη στεριά και επιτέθηκαν από τη νοτιοανατολική πλευρά της Πόλης. Έβαλαν μία μεγάλη φωτιά, που προκάλεσε μεγάλες καταστροφές στην Πόλη. Οι κάτοικοι στράφηκαν κατά του αυτοκράτορα Αλέξιου Γ' Άγγελου, ο οποίος έφυγε την ίδια νύχτα από την Πόλη. Ο Ισαάκιος Β' Άγγελος αφέθηκε ελεύθερος και αποκαταστάθηκε στο θρόνο του. Την 1η Αυγούστου ο γιος του Αλέξιος Άγγελος αναγορεύθηκε σε αυτοκράτορα, ως Αλέξιος Δ' Άγγελος. Το Βυζάντιο βρισκόταν και πάλι σε κατάσταση εμφυλίου πολέμου, αφού υπήρχαν δύο νόμιμοι αυτοκράτορες (Αλέξιος Γ' Άγγελος και Αλέξιος Δ' Άγγελος).

 

Η πολιορκία της Κωνσταντινούπολης

Ο νέος ηγεμόνας βρήκε τα ταμεία άδεια και γρήγορα συνειδητοποίησε ότι δεν θα μπορούσε να ικανοποιήσει τις δεσμεύσεις του προς τους Σταυροφόρους. Διέταξε τότε να καταστραφούν εικόνες και αντικείμενα λατρείας, μόνο και μόνο για να πάρει τον χρυσό και τον άργυρο που περιείχαν. Ο λαός εξαγριώθηκε και θεώρησε ιεροσυλία την απόφαση αυτή του αυτοκράτορα. Ο αυλικός Αλέξιος Δούκας, γνωστός και ως Μούρτζουφλος, εξαιτίας των πυκνών φρυδιών του, εκμεταλλεύτηκε την κατάσταση. Τον ανέτρεψε και τον στραγγάλισε. Ο Αλέξιος Δούκας ανέβηκε στο θρόνο ως Αλέξιος Ε'. Ο πρώην αυτοκράτορας Ισαάκιος Β' Άγγελος πέθανε ύστερα από λίγο, από φυσικά αίτια.

Οι Σταυροφόροι και οι Βενετοί, χωρίς προστάτες πλέον σε μια εχθρική γι' αυτούς περιοχή, βρέθηκαν προς στιγμή σε αμηχανία. Πάντως, στις 8 Απριλίου 1204 επιτέθηκαν στην Κωνσταντινούπολη για μια ακόμη φορά, προκειμένου να τιμωρήσουν τον δολοφόνο του Αλέξιου Δ' Άγγελου. Ο Αλέξιος Ε' αντέταξε ισχυρή άμυνα, με σύμμαχο τον άσχημο καιρό. Οι επιτιθέμενοι το θεώρησαν θεϊκό σημάδι και θέλησαν να λύσουν την πολιορκία. Οι καθολικοί κληρικοί που τους συνόδευαν κατόρθωσαν να τους πείσουν να παραμείνουν και να καταλάβουν την Πόλη, με τα επιχειρήματα ότι οι Βυζαντινοί είναι προδότες και δολοφόνοι επειδή σκότωσαν τον σεβαστό Αλέξιο Δ' και ότι είναι χειρότεροι από τους Εβραίους. Ο Πάπας Ινοκέντιος Γ', για μια ακόμη φορά, είχε διαμηνύσει στους Σταυροφόρους να μην επιτεθούν και να μην σκοτώσουν ούτε ένα χριστιανό, αλλά και πάλι η σχετική επιστολή του απεκρύβη από τους παπικούς απεσταλμένους.

Στις 12 Απριλίου 1204, οι Σταυροφόροι πραγματοποίησαν την τελική τους έφοδο κατά της Κωνσταντινούπολης, βοηθούμενοι και από τον καλό καιρό. Ο αυτοκράτορας Αλέξιος Ε' Μούρτζουφλος την είχε εγκαταλείψει κι έτσι την κατέλαβαν με σχετική ευκολία, παρά την αντίσταση της αυτοκρατορικής φρουράς, που την αποτελούσαν οι σκανδιναβοί Βάραγγοι. Για τρεις μέρες οι «Στρατιώτες του Χριστού» επιδόθηκαν σε παντός είδους βανδαλισμούς και φρικαλεότητες. Δεν δίστασαν να βεβηλώσουν ακόμη και ιερούς χώρους, ανεβάζοντας στον πατριαρχικό θρόνο μία πόρνη, σύμφωνα με τον ιστορικό Νικήτα Χωνιάτη. Όταν ο Πάπας έμαθε για τις βδελυρές πράξεις των Σταυροφόρων εξέφρασε την ντροπή και τον αποτροπιασμό του.

Για τα επόμενα 59 χρόνια ο ελλαδικός χώρος θα ζήσει υπό καθεστώς Φραγκοκρατίας. Η τάξη θα αποκατασταθεί το 1261, με την εκδίωξη των Λατίνων και την ανασύσταση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας από τον Μιχαήλ Η' Παλαιολόγο.

Η Τέταρτη Σταυροφορία, μόνο κατ' όνομα υπήρξε. Σχεδόν κανένας από τους λατίνους μαχητές δεν πάτησε το πόδι του στους Αγίους Τόπους, παρά μόνο διοχέτευσαν όλη τους την ενέργεια στην καταστροφή του Βυζαντίου. Η κληρονομιά που άφησε πίσω της η Τέταρτη Σταυροφορίας είναι η ολοκλήρωση του Σχίσματος μεταξύ Καθολικής Δύσης και Ορθόδοξης Ανατολής και ο τεμαχισμός της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας σε λατινικά (Πριγκιπάτο της Αχαΐας, Βασίλειο της Θεσσαλονίκης, Βασίλειο των Αθηνών, Βασίλειο του Αιγαίου, Ηγεμονία της Κωνσταντινούπολης) και ελληνικά κρατίδια (Δεσποτάτο της Ηπείρου, Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας, Αυτοκρατορία της Νικαίας). Η αποτυχία του να ελέγξει του Σταυροφόρους έγινε μάθημα στον Ινοκέντιο και τους διαδόχους του στην Αγία Έδρα κι έτσι δεν υποστήριξαν αμέσως καμία από τις επόμενες Σταυροφορίες.

Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr  

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ " Η επίθεση της Δύσης στο Βυζάντιο."