Το ψηφιακό Παυλοπέτρι

Ανεξάρτητες οικίες με κήπους, ρούχα να στεγνώνουν στις αυλές, τοίχους και δρόμους – το Παυλοπέτρι εκπροσωπεί τον αστικό τρόπο ζωής. Μόνο που μιλάμε για ένα λιμάνι της εποχής του Χαλκού, βυθισμένο για χιλιάδες χρόνια στην νότια ακτή της Λακωνίας.

Το καλοκαίρι που μας πέρασε έγινε η πρώτη βυθισμένη πόλη που χαρτογραφήθηκε πλήρως ψηφιακά και καταγράφηκε σε τρεις διαστάσεις, ενώ στη συνέχεια αναδημιουργήθηκε με την βοήθεια της τεχνολογίας.

Το τελικό αποτέλεσμα δείχνει πόσα κοινά είχε το Παυλοπέτρι με άλλα σημερινά λιμάνια, όπως το Λίβερπουλ, η Ν. Υόρκη, το Σαν Φραντσίσκο, το Τόκυο ή η Σαγκάη, παρόλο που άνθησε πριν από 4000 χρόνια. 

Καλύπτοντας μια περιοχή οκτώ ποδοσφαιρικών γηπέδων περίπου το Παυλοπέτρι παρουσιάζεται ως μια σειρά τεράστιων περιοχών με πέτρες, οι οποίες υποδεικνύουν συμπλέγματα κτιρίων, ανάμεσά τους και ένα δίκτυο τοίχων.

Πρόκειται για μια πόλη με άριστη ρυμοτομία, που περιλαμβάνει πολύ καλά κατασκευασμένους δρόμους περιτριγυρισμένους από ανεξάρτητες και μη οικίες, δύο ορόφων. Υπάρχουν προφανώς τεράστια δημόσια κτίρια και αποδείξεις ενός πολύπλοκου συστήματος διαχείρισης του νερού που περιλαμβάνει κανάλια και υδρορροές.

Η πόλη ήταν χωρισμένη σε ευχάριστες αυλές και ανοικτές περιοχές όπου οι άνθρωποι καλλιεργούσαν κήπους, σιτηρά, στέγνωναν ρούχα και συνομιλούσαν με τους γείτονες.

Ανάμεσα στα κτίρια και πολλές φορές χτισμένα μέσα στους τοίχους βρίσκονται πετρόκτιστοι τάφοι. Αυτό το στοιχείο έρχεται σε αντίθεση με την χρήση οργανωμένου νεκροταφείου ακριβώς έξω από την πόλη.

Υπάρχουν πολλά στοιχεία για το Παυλοπέτρι που θυμίζουν τις σημερινές πόλεις και τον σημερινό τρόπο ζωής – ανθρώπους να μένουν μαζί, δίπλα σε τεράστιους δρόμους.

Δεν πρόκειται για ένα χωριό αγροτών αλλά για  μια στρωσιγενή κοινωνία όπου οι άνθρωποι είχαν επαγγέλματα – υπήρχαν οι ηγέτες της πόλης, αξιωματούχοι, γραφιάδες, έμποροι, τεχνίτες (αγγειοπλάστες, τεχνίτες του χαλκού, καλλιτέχνες), στρατιώτες, ναυτικοί, αγρότες, βοσκοί και πιθανότητα σκλάβοι.

Η αρχαία ελληνική κοινωνία της εποχής του Χαλκού ήταν η ιεραρχικά δομημένη και γινόταν όλο και πιο πολύ οργανωμένη, όπου ο καθένας είχε έναν ξεκάθαρο ρόλο μέσα σε αυτή.

Τεχνολογία αιχμής

Η άνοδος και η πτώση του αρχαίου λιμανιού συμπίπτουν κατά προσέγγιση με την περίοδο εμφάνισης των πρώτων ευρωπαϊκών πολιτισμών – οι Μινωίτες από την Κρήτη και αργότερα οι Μυκηναίοι από την ηπειρωτική Ελλάδα.

Παρόλο που η δύναμη του Μινωικού και Μυκηναϊκού πολιτισμού βασιζόταν κυρίως στον έλεγχο τους στην θάλασσα, η αρχαιολογία επικεντρώθηκε στην καλύτερη κατανόηση των γεωγραφικών σημείων όπου βρίσκονταν τα παλάτια και οι ακροπόλεις τους.

Αντίθετα, το Παυλοπέτρι προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία να μελετήσουμε σε λεπτομέρεια πώς λειτουργούσε ένα αρχαίο λιμάνι, πώς έρχονταν τα πλοία και κυρίως, τα όρια των θαλάσσιων επαφών και εμπορίου την εποχή του Χαλκού.

Ως αναπτυσσόμενο λιμάνι το Παυλοπέτρι ήταν ανοικτό σε ένα εκρηκτικό μείγμα επιρροών από την θάλασσα. Όπως και οι σύγχρονες παραθαλάσσιες πόλεις η ευημερία του στηρίχθηκε στο εμπόριο και στις συναλλαγές.

Η συνεχιζόμενη επαφή με εμπόρους και ναυτικούς έδινε την δυνατότητα στους κατοίκους του αρχαίου λιμανιού να γνωρίζουν όλες τις τελευταίες καινοτομίες και να κάνουν χρήση τεχνολογίας αιχμής της εποχής.

Οι αρχαιολόγοι έχουν ανακαλύψει θραύσματα αντικείμενων καθημερινής χρήσης όπως αγγεία μαγειρέματος, είδη κεραμικής, στάμνες, αποθηκευτικά αγγεία και περίτεχνα αγγεία πόσης, που πιθανόν να τα φύλαγαν για την φιλοξενία υψηλών καλεσμένων ή χρησιμοποιούταν για προσφορές προς τους θεούς.

Εισαγόμενα αγγεία προέρχονταν από όλη την ευρύτερη περιοχή του Αιγαίου και την Μινωική Κρήτη. Οι άνθρωποι στο Παυλοπέτρι αντέγραψαν το ύφος της Κρήτης αλλά και της ηπειρωτικής Ελλάδας παράγοντας δικές τους εκδοχές τοπικής αγγειοπλαστικής.

Σε ορισμένες περιπτώσεις έφτιαξαν ακριβή κεραμικά αντίγραφα χάλκινων κρητικών σταμνών καθώς και πολύ φθηνά αντίγραφα ακριβών εξωτικών προϊόντων με τον ίδιο τρόπο που αντιγράφονται επιθυμητές μάρκες προϊόντων σήμερα.

Αποθήκες

Διασκορπισμένα σε όλο τον βυθό στο Παυλοπέτρι βρίσκονται τα υπολείμματα εκατοντάδων τεράστιων πίθων, που χρησιμοποιούνταν ως αγγεία αποθήκευσης.

Αυτοί μπορούσαν εύκολα να μεταφερθούν από και προς τα πλοία για την μεταφορά πληθώρας αγαθών όπως λαδιού ελιάς, κρασιού, χρωμάτων, αρωμάτων ακόμα και αγαλματιδίων.

Πυκνές συγκεντρώσεις πίθων σε συγκεκριμένα κτίρια υποδεικνύουν την ύπαρξη κεντρικών αποθηκών και πιθανόν αναδιαμονής των αγαθών.

Μια τέτοια λειτουργία θα απαιτούσε ένα υψηλό επίπεδο διαχείρισης και λογιστικής προκειμένου να καταγράφουν τις εισαγωγές και εξαγωγές των προϊόντων.

Θα απαιτούσε γραπτά έγγραφα και άρα μπορούμε να υποθέσουμε ότι με την εύρεση πινακίδων Γραμμικής Α’ από Μινωικές τοποθεσίες και Γραμμικής Β’ από τα αντίστοιχα Μυκηναϊκά – που αποτελούν τις πρώτες αποδείξεις γραφής στην Ευρώπη – κάποιου είδους γραφής θα πρέπει να ήταν γνωστό στο Παυλοπέτρι, παρόλο που δεν υπάρχει καμία απόδειξη μέχρι στιγμής γι’ αυτό.

Το Παυλοπέτρι αποτέλεσε μέρος της γέννησης της νέας πόλης στην Ευρώπη. Μιας πόλης όχι βασισμένης γύρω από ένα θεό, ένα βασιλιά ή ένα ιερό παλάτι αλλά βασισμένη στο εμπόριο και στην οικονομία.

Όλες οι σημαντικές παραθαλάσσιες πόλεις του κόσμου χρωστούν την επιτυχία τους στην σχέση τους με την θάλασσα. Όλες είχαν στην καρδιά τους μια πόρτα για την θάλασσα και μια για τον υπόλοιπο κόσμο. Μπορούμε να δούμε το Παυλοπέτρι σαν ένα από τους πρώτους κρίκους μιας αλυσίδας που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.


Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στο  The Pavlopetri Underwater Archaeology Project .

Πηγή: Dr. J. Henderson, BBC

 http://erroso.blogspot.com/2011/10/blog-post_9512.html#ixzz1aNHmu56L

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Το ψηφιακό Παυλοπέτρι"

Αναφορά στον Κονδύλη

K. Αφεντούλης, Ν. Λυγερός

Ποια είναι η γνώμη σας για την στρατηγική σκέψη του Παναγιώτη Κονδύλη ; Σε ποια σημεία ουσίας συμφωνείτε και σε ποια σημεία διαφωνείτε μαζί του ;
Από τα λίγα κείμενα σας που έχω διαβάσει προς το παρόν, έχω την αίσθηση ότι δεν διαφωνείτε με τις απόψεις του Κονδύλη. Απλά κινείστε σε άλλο, συμπληρωματικό ίσως επίπεδο. Δεν αμφισβητείτε ότι η ισχύς είναι ο καλύτερος τρόπος να αντιμετωπιστεί ο κίνδυνος. Δεν δίδετε όμως στην ισχύ την ίδια σημασία που της αποδίδει ο Κονδύλης, μάλλον επειδή λαμβάνετε ως δεδομένο ότι για τον Ελληνισμό, η ισχύς δεν υπάρχει η δεν επαρκεί σε σχέση με την ισχύ του αντιπάλου, κι έτσι επικεντρώνεστε στον τρόπο βελτιστοποίησης όλων των υπόλοιπων μέσων του αδύναμου, ώστε να χρησιμοποιηθούν κατάλληλα και να προκύψει αποτέλεσμα.
Μία άλλη διαφορά μεταξύ σας που μου έρχεται στον νου έτσι πρόχειρα, καθώς γράφω αυτό το κείμενο, είναι ότι δίδετε μεγαλύτερη σημασία απ΄ότι ο Κονδύλης στην ένταξη Ελλάδας και Κύπρου στην Ευρωπαική Ενωση. Είναι έτσι;

Δεν έχει μεγάλη σημασία η γνώμη μου για τη στρατηγική σκέψη του Παναγιώτη Κονδύλη. Σημασία έχει ότι ήταν από τις σπάνιες κορυφές της στρατηγικής στον χώρο του Ελληνισμού. Και για να σας απαντήσω όσο πιο αντικειμενικά, μπορώ να σας πω ότι έδωσα σε αξιωματικό σπουδαστή μου στη Σχολή Εθνικής Άμυνας ως θέμα εργασίας τη στρατηγική σκέψη κατά Κονδύλη σε συνέχεια με το έργο του Clausewitz. Οι απόψεις του Κονδύλη φαίνονται ακραίες λόγω της ριζοσπαστικότητάς τους, ειδικά σε σχέση με τις διπλωματικές ικανότητες του κράτους. Δεν προσπάθησε να προσαρμόσει τη στρατηγική του σκέψη στα ελληνικά δεδομένα, επιλογή η οποία μπορεί να υποστεί κριτική στο χώρο της στρατηγικής, όπου χρησιμοποιούμε τα δεδομένα που έχουμε κι όχι αυτά που θα θέλαμε να έχουμε, αλλά παρέμεινε συνειδητά στο χώρο του πρέποντος. Με αυτήν την έννοια, θα μπορούσαμε να τον κατατάξουμε στη θεωρητική στρατηγική, διότι δεν απαντά στις απαιτήσεις που επιβάλλουμε στον στρατηγιστή για την επίλυση ενός πολεμολογικού προβλήματος. Κατά συνέπεια, δεν υπάρχει λόγος να αναρωτιέστε αν συμφωνώ ή διαφωνώ μαζί του. Έχετε δίκιο λοιπόν όταν αναφέρεστε σε συμπληρωματικό επίπεδο. Παρόλο που κινούμαστε στο πλαίσιο της νοητικής στρατηγικής, θεωρούμε ότι ο ρόλος μας είναι να προσφέρουμε και πρακτικές και αποτελεσματικές λύσεις σε υπαρκτά προβλήματα. Και για την Κύπρο και για την Ελλάδα προτείνομε στρατηγικές επίλυσης, οι οποίες είναι εφαρμόσιμες ακόμα κι αν δεν έχουν εφαρμοστεί στο παρελθόν. Η βελτιστοποίηση των μέσω εκτός ισχύς δεν είναι ούτε παράλογη ούτε καινοτόμα στη στρατηγική, ακολουθεί απλώς αρχικά νοητικά σχήματα του Sun Tsu. Με άλλα λόγια, δεν προσπαθούμε να πείσουμε τον Ελληνισμό ότι έχει ανύπαρκτες ικανότητες στο πολεμικό επίπεδο. Τώρα όσον αφορά στην Ευρωπαϊκή Ένωση, είναι άδικο για τον Κονδύλη να θεωρούμε ότι δεν έδινε και μεγάλη σημασία, ειδικά για το θέμα της Κύπρου. Ο άνθρωπος πέθανε το 1998, πώς θα μπορούσε να προβλέψει τον ερχομό του Τάσσου Παπαδόπουλου και το έργο του; Μην ξεχνάτε ότι εκείνη την εποχή η ιδέα της ένταξης της Κύπρου του Κρανιδιώτη δεν ήταν μόνο ριζοσπαστική, αλλά περιθωριακή σε βαθμό που τον θεωρούσαν παλαβό… Έπειτα πώς να προβλέψει τις επιπτώσεις της απόρριψης του Σχεδίου Αναν και τις εξελίξεις το 2003, 2007, 2010 με το θέμα της κυπριακής ΑΟΖ. Λόγω ιστορίας, ο Κονδύλης παρέμεινε σ' ένα πλαίσιο μετα-ψυχροπολεμικό, το οποίο έχει ακόμα τις επιρροές του παρελθόντος. Και αντιλαμβανόμαστε σε βάθος χρόνου ότι αυτή η ιδεολογική αντιμετώπιση δεν έχει νόημα και δεν αντικρούει την πραγματικότητα, αλλά την προηγούμενη. Στο έργο μας πρέπει να χρησιμοποιούμε τα νοητικά σχήματα του Κονδύλη, τα οποία είναι διαχρονικά και να τα επεκτείνουμε με αυτόν τον τρόπο και μόνο έτσι προσφέρουμε ένα φόρο τιμής στον στοχαστή που έχασε η πατρίδα μας.

Πηγή: http://www.lygeros.org/lygeros/7942-gr.html

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Αναφορά στον Κονδύλη"

Καταλάβατε γιατί ξεσκίστηκαν να δώσουν τον ΟΤΕ στην Deutche Telecom; ΟΛΟΙ ΦΑΚΕΛΩΜΕΝΟΙ!

CrimesOnAir

Απίστευτο: Ο Γερμανός βουλευτής κος Malte Spitz (φωτογραφία) του κόμματος των Πρασίνων, προσέφυγε στην δικαιοσύνη και μέσω αυτής μπόρεσε να αποσπάσει από την Deutsche Telecom (DT) τις πληροφορίες που αυτή συνέλεγε για αυτόν, εν αγνοία του: το γεωγραφικό του στίγμα (γεωγραφικό μήκος και πλάτος)!

Αυτό ακριβώς το δημοσίευμα είναι που επιβεβαιώνει τους χειρότερους φόβους μας. Καταγράφουν πράγματα για εμάς, χωρίς εμείς να το γνωρίζουμε. Εάν λοιπόν σήμερα οι εταιρείες ακολουθούν αυτή την πρακτική, αύριο, εάν ο κάθε πολίτης εκτός από το κινητό του τηλέφωνο, έχει μαζί του και μια ηλεκτρονική ταυτότητα (Κάρτα του Πολίτη), θα ισχύει το εξής σενάριο:

Το κινητό τηλέφωνο θα “λέει” ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ο πολίτης και η Κάρτα του Πολίτη – κάθε φορά που θα την χρησιμοποιεί ο πολίτης – θα “λέει” ΤΙ ΚΑΝΕΙ ο πολίτης εκεί που είναι!  Αφήστε δε, που με την πρόοδο της τεχνολογίας – εάν η ΚτΠ έχει και RFID πλινθίο – δεν θα χρειάζεται καν το κινητό τηλέφωνο: Η ΚτΠ από μόνη της, θα “λέει” που είναι και τι κάνει ο πολίτης!

Γι αυτό ακριβώς λέμε: Ας προσπαθήσουμε σήμερα να καταργήσουμε το παράνομο φακέλωμα, εάν υφίσταται, σε όποιες βάσεις δεδομένων υφίσταται, όπως το πέτυχε ο κος Spitz στη Γερμανία. Όχι με την συγκατάθεσή μας να πάμε και να μπούμε στην ηλεκτρονική φυλακή της Κάρτας του Πολίτη!

Οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ να καταγράφουν το γεωγραφικό μας στίγμα. Το κινητό τηλέφωνο το έχουμε για να επικοινωνούμε και όχι για να μας καταγράφουν. Με την απλή λογική, η πρακτική της DT είναιπαράνομη και μπορούμε να αντιταχθούμε σε αυτήν.

Αντίθετα με την ΚτΠ, θα καταγράφονται οι φυσικές και ηλεκτρονικές ενέργειες των πολιτών (αγορές προϊόντων, είσοδος σε κτίριο, είσοδος στο internet, επίσκεψη στον γιατρό, αγορά εφημερίδας, επιβίβαση στο αεροπλάνο κλπ) σε ΔΙΑΣΥΝΔΕΔΕΜΕΝΑ (ή με τον κωδικό της κάρτας, ευκόλως δυνάμενα να διασυνδεθούν) ηλεκτρονικά αρχεία. Με αυτό τον τρόπο η καταγραφή που θα γίνεται με την ΚτΠ θα είναι καθολική καινόμιμη και δεν θα μπορούμε να κάνουμε τίποτα να το αντιμετωπίσουμε.

Τέλος το κινητό μπορούμε να το απενεργοποιήσουμε όποτε θέλουμε, το αφήνουμε σπίτι μας εάν θέλουμε, δεν αγοράζουμε καθόλου κινητό. Την ΚτΠ όμως; Ειδικά εάν αντικαστατήσει την αστυνομική ταυτότητα θα μπορούμε να την απενεργοποιήσουμε; Όχι βέβαια!

Γι αυτό λέμε σήμερα ΟΧΙ στην ΚτΠ. Εάν μπούμε σε ένα τέτοιο σύστημα, αλυσοδεθήκαμε.
Διαβάστε το εντυπωσιακό δημοσίευμα, δείτε μια εφαρμογή που έφτιαξε η εφημερίδα ZEIT Online με τα δεδομένα του κου Spitz καθώς και ένα σχετικό Video και τέλος προβληματιστείτε για το εάν πρέπει και κλείνετε το κινητό σας περισσότερες φορές μέσα στην ημέρα από όσες το κάνατε έως σήμερα.

ΥΓ. Άραγε η Ελληνική Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα δεν θα έπρεπε να ασχοληθεί και με το τι συμβαίνει στην Ελλάδα; Λέτε να βρει “λαβράκια” εάν το ψάξει;

Η DT είχε συλλέξει αυτή την πληροφορία 35.000 φορές σε διάστημα 6 μηνών! Πρακτικά δηλ. κάθε 7,5 λεπτά το κινητό του τηλέφωνο έστελνε σήμα για το που βρίσκεται και η βάση δεδομένων της εταιρείας κινητής τηλεφωνίας κατέγραφε το στίγμα του!
ΠΗΓΗ
http://olympia.gr/2011/10/10/%ce%ba%ce%b1%cf%84%ce%b1%ce%bb%ce%ac%ce%b2%ce%b1%cf%84%ce%b5-%ce%b3%ce%b9%ce%b1%cf%84%ce%af-%ce%be%ce%b5%cf%83%ce%ba%ce%af%cf%83%cf%84%ce%b7%ce%ba%ce%b1%ce%bd-%ce%bd%ce%b1-%ce%b4%cf%8e%cf%83%ce%bf/#more-96415

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Καταλάβατε γιατί ξεσκίστηκαν να δώσουν τον ΟΤΕ στην Deutche Telecom; ΟΛΟΙ ΦΑΚΕΛΩΜΕΝΟΙ!"

Στην Τουρκία επέστρεψε ο «Κουρασμένος Ηρακλής»

Στην Τουρκία επιστράφηκε το υπόλοιπο μισό του αγάλματος του «Κουρασμένου Ηρακλή», από το Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστόνης. Η Τουρκία ισχυρίζεται ότι το επάνω μέρος του αγάλματος είχε κλαπεί από έναν αρχαιολογικό χώρο στην Τουρκία το 1980 και είχε πωληθεί στις ΗΠΑ από έναν έμπορο αρχαιοτήτων.


Το υπόλοιπο μισό του αγάλματος είχε βρεθεί το 1980 στην Πέργη και βρίσκεται από τότε στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αττάλειας, κάτι που αποτέλεσε και το βασικό επιχείρημα για τη διεκδίκηση του υπόλοιπου τμήματος εκ μέρους της Τουρκίας.

Το άγαλμα επέστρεψε στην Τουρκία με το ίδιο αεροπλάνο που επέστρεψε τον Σεπτέμβριο και ο πρωθυπουργός της χώρας Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος είχε παρευρεθεί στη Συνέλευση του ΟΗΕ.

Ο Τούρκος υπουργός Πολιτισμού Ertugul Gunay, ο οποίος υποδέχτηκε το κομμάτι του αγάλματος στο μουσείο της Αττάλειας, δήλωσε ότι η Τουρκία «θα συνεχίσει να εργάζεται για την επιστροφή έργων τέχνης που έχουν κλαπεί από τη χώρα».

Το άγαλμα του «Κουρασμένου Ηρακλή» είναι ρωμαϊκό αντίγραφο του πρωτότυπου έργου του μεγάλου γλύπτη της αρχαιότητας Λύσιππου (4ος π. Χ. αι.), ο οποίος είχε φιλοτεχνήσει δύο γλυπτά με θέμα τον ήρωα. Και τα δύο όμως είναι γνωστά σήμερα μόνο χάρη στα ρωμαϊκά αντίγραφα. Ο γλύπτης έχει φιλοτεχνήσει τον ήρωα κουρασμένο, να ακουμπά στο ρόπαλό του, έπειτα από την επιτέλεση κάποιου άθλου του. Πρόκειται για ιδιαίτερη περίπτωση απεικόνισης ήρωα, με ένα χαρακτηριστικό θνητού, όπως η κούραση, να διαγράφεται στα χαρακτηριστικά του.

Να σημειωθεί πως σε καμία από τις ανακοινώσεις για την επιστροφή του αγάλματος δεν αναφέρεται η ελληνική ιστορία του ούτε καν η σημασία της τοποθεσίας όπου βρέθηκε.


Πηγή: Εφημερίδα "Ελευθεροτυπία"

 http://erroso.blogspot.com/2011/10/blog-post_10.html#ixzz1aNIQRQid

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Στην Τουρκία επέστρεψε ο «Κουρασμένος Ηρακλής»"

ΜΝΗΜΕΙΟΝ ΚΥΝΑΙΓΕΙΡΟΥ ΕΝ ΕΛΕΥΣΙΝΙ

.

.

.

του Αναστασίου Στάμου

 .

Στην παραλία της Ελευσίνας, στην νέα μαρίνα προς το «ΙΡΙΣ», μπορείτε να επισκεφθείτε το Μνημείο του Κυναίγειρου, για να γνωρίσετε τον Ελευσίνιο ήρωα της μάχης του Μαραθώνα. Στην όμορφη πλατεία, που προτείνουμε να ονομασθεί πλέον Πλατεία Κυναιγείρου, δεσπόζει το ανάγλυφο μαρμάρινο δημιούργημα του ερασιτέχνη γλύπτη Τιμολέοντος Ρεντούμη, ως προσφορά στην κοινωνία της Ελευσίνας και του Θριασίου. Το Μνημείο αφιερώνεται από το Κέντρο Ελευσινιακών Μελετών «Δάειρα» στον άγνωστο στους περισσοτέρους αδελφό του Αισχύλου, τον ηρωικό Κυναίγειρο, για τα 2500 χρόνια από την μάχη του Μαραθώνα, που γιορτάσαμε το 2010.

Ο Κυναίγειρος αποτελεί εξαιρετικό σύμβολο Φιλοπατρίας. Διότι δέκα χρόνια πριν από την ξακουστή μάχη των Θερμοπυλών, όπου έπεσαν εθελουσίως ο Λεωνίδας με τους 300 Σπαρτιάτες και ο Δημόφιλος με τους 700 Θεσπιείς, το παλληκάρι αυτό της Ελευσίνος θυσίασε την ζωή του μόνος, εθελουσίως και με μοναδικό τρόπο, ανάμεσα στους 192 συνολικά πεσόντες Αθηναίους. Η μάχη στον Μαραθώνα είχε τελειώσει και οι Πέρσες έφευγαν πανικόβλητοι να διασωθούν πάνω στα πλοία τους. Την ναυαρχίδα, όπου επέβαινε ο Δάτις ο στρατηγός των Περσών, όρμησε και έπιασε την τελευταία στιγμή με το στιβαρό του χέρι ο Κυναίγειρος, εμποδίζοντας τον απόπλου. Φώναζε μάλιστα δυνατά προς τους βαρβάρους επιδρομείς (ἔχουμε μελετήσει ὅλα τά ἀρχαῖα κείμενα, με συγκλονιστικές περιγραφές για τον ήρωα, που γίνονται πλέον βιβλίο από την Δάειρα):

«Τί φεύγετε, ὦ κακοδαίμονες; Στῆτε καί τάς πόλεις ἀπόδοτε ἅς ἐληίσασθε… Νάξον ἀπαιτῶ τήν ἡρπασμένην, τάς ἐν Αἰγαίω νήσους ἀπαιτῶ! Ἀπόδοτε καί μή φεύγετε! …Πολύν μέν χρόνον ἡ ναῦς κατείχετο ἐρηρεισμένη τῇ Κυναιγείρου δεξιᾷ καθάπερ πείσματι. Ταύτης δε ἀποκοπείσης τήν ἑτέραν ἐπέρριψε καί καθ’ ἕκαστον τοῦ Κυναιγείρου μελῶν ἐγίνετο μάχη καρτερά… Δάτιδος δέ κόπτειν τήν κεφαλήν τοῦ τροπαιούχου, ἄνωθεν ὁρμήσαντος καί ὑπό δέους ἀπράκτου μείναντος…». Έμεινε άπρακτος κατατρομαγμένος ο Δάτις, βλέποντας τον Κυναίγειρο με κομμένα χέρια, ατάραχο σαν να μη του συνέβη τίποτα, να πιάνει το πλοίο με τα δόντια. «Ὦ θεοί, ἐφ’ οἵας ἡμᾶς ἠγάγετε δεξιάς; …Βασιλεῦ, ἐπ’ ἄνδρας ἐπλεύσαμεν ἀδαμαντίνους, οἷς κοπτομένων τῶν χειρῶν οὐ μέλλει…». Σε ποια χέρια μας οδηγήσατε, ώ θεοί; Βασιλεύ, πέσαμε πάνω σε αδαμάντινους άνδρες, των οποίων κόπτουμε τα χέρια και δεν τους μέλλει (…τα ξέρεις αυτά Πάγκαλε;).

«Καλλίμαχον μέν νόμος, Κυναίγειρον δέ τό φρόνημα παρέττατεν». Το φρόνημα (το πατριωτικό, το εθνικό) παρατάσσει λοιπόν τον ήρωα, και συνθέτει με τις πράξεις του την ιδέα της Φιλοπατρίας («συνέθου φιλίαν ὑπέρ τῆς πατρίδος»). Υπάρχουν σήμερα άξιοι του Κυναιγείρου απόγονοι; Υπάρχουν ηγέτες ικανοί να «μιμήσονται χρόνῳ τά σά σχήματα» Κυναίγειρε; Ποιός αντιστέκεται σήμερα στην ύπουλη επιδρομή των βαρβάρων «τῆς σῆς μάχης εἰκόνας ἔχοντες»; Αυτή η εικόνα της μάχης σου, Κυναίγειρε, ζωντάνεψε και πάλι στην Ελευσίνα! «Εἰκῆ Δημήτηρ καί Κόρη τῇ μάχῃ παρεγένοντο». Και είναι οι δύο ιωνικοί κίονες, συμπαραστάτες των Ελευσινίων, αιώνια σύμβολα των ριζών μας.

ΠΗΓΗ

http://eistorias.wordpress.com/ 

.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "ΜΝΗΜΕΙΟΝ ΚΥΝΑΙΓΕΙΡΟΥ ΕΝ ΕΛΕΥΣΙΝΙ"

Αμυκλαι.O θρόνος του Απόλλωνα-Το πανάρχαιο μυστηριακό κέντρο της αρχαίας Σπάρτης

Το πανάρχαιο μυστηριακό κέντρο της αρχαίας Σπάρτης

Ένας άγνωστος τόπος στους περισσότερους Έλληνες που απέχει περί τα πέντε χιλιόμετρα απ’ την σημερινή πόλη της Σπάρτης. Και όμως, πολύ πιθανών, ο ιερός χώρος των Αμυκλών να είναι ο πρώτος οργανωμένος μυητικός και λατρευτικός ιερός τόπος στον Ελλαδικό χώρο. Μας είναι άγνωστο πότε κατοικήθηκε, ακόμη και οι αρχαιολόγοι δίδουν μια κατά προσέγγιση χρονολογία, γύρω στο 8000 π.Χ., από τα τελευταία ευρήματα.

Με την πρώτη μυστηριακή λατρεία προς τον θεό Υάκινθο παρουσίασε μια εξαιρετική άνθηση στην εποχή της Μυκηναϊκής περιόδου και που ίσως να έγινε οι αιτία για την εμφάνιση των άλλων μυητικών ιερών κέντρων.

Κατά την προϊστορική αρχαιότητα οι Αμύκλες υπήρξαν σημαντικότατη εστία πολιτισμού και πανάρχαιο θρησκευτικό κέντρο. Λατρευτικός αρχικά ως ο τόπος του θεού Υάκινθου, η λατρεία και τα μυστήρια του οποίου καθιερώθηκαν ιδιαίτερα κατά τη μυκηναϊκή εποχή, οι Αμύκλες έγιναν αργότερα κραταιή έδρα του "νεήλυδος", δηλαδή νιόφερτου στο λατρευτικό εκείνο τόπο Απόλλωνος, του Ολυμπίου Θεού των Δωριέων, που όμως δεν κατόρθωσε να εκτοπίσει εντελώς τις μυητικές τελετές και τη λατρεία της παλιάς θεότητας.

 

Όταν εγκαταστάθηκαν οι Δωριείς στη Σπάρτη, (σύμφωνα με την επικρατέστερη αρχαία παράδοση), δυσκολεύτηκαν πολύ να κυριαρχήσουν στις Αμύκλες και αρκετά αργά - στους αρχαϊκούς χρόνους - κατόρθωσαν να τις κυριεύσουν.   

Από το όνομα της εορτής είναι φανερό ότι ο Υάκινθος ήταν προ-Μυκηναϊκός ήρωας που δίδαξε τα πρώτα μυστήρια και τον λάτρευαν σαν το θεό της βλαστήσεως μαζί με την αδελφή του Πολύβοια, όπου αργότερα ταυτίστηκαν μαζί τους η Μάνα-Δήμητρα με τη Κόρη-Περσεφόνη.

Κάθε χρόνο, με το τέλος της Άνοιξης κατά τον σπαρτιατικό μήνα Φλιάσιο -σελήνη Μαϊου-, ή στα μέσα του καλοκαιριού κατά τον μήνα Υακίνθιο -σελήνη Ιουλίου-, οι Λακεδαιμόνιοι εόρταζαν επί τρείς ημέρες στις Αμύκλες τα λεγόμενα «Υακίνθια» με εναγισμούς^[1], μυήσεις και κοινά δείπνα προς τιμήν του πανέμορφου Υακίνθου, του Θνήσκοντος και Ανασταινομένου γονιμικού Θεού, υιού του Αμύκλα, που σκότωσε κατά λάθος ο θαυμαστής του θεός Απόλλων. Την πρώτη ημέρα των «Υακινθίων» προσφέρονταν μελαγχολικά θυσίες στους νεκρούς από αστεφάνωτους (σε ένδειξη πένθους) θρησκευτές και νεκρόδειπνα δίχως ψωμί, πίττες ή άλλα γλυκίσματα, ενώ γίνονταν επίσης και εναγισμοί, μυητικές τελετές προς τιμή του «ωραίου εφήβου» (Υακίνθου). Στις δύο επόμενες ημέρες η ατμόσφαιρα άλλαζε σε εορταστική, οι θρησκευτές στεφανώνονταν με κισσό και οι εορτασμοί έκλειναν με παιάνες, χορούς, πομπή, και, τέλος, με αρτοκλασία, θυσίες και συνεστιάσεις προς τιμή του «Καρνείου» Απόλλωνος στις οποίες καλούνταν να συμμετάσχουν και οι δούλοι και οι ξένοι. «Υακίνθια» εορτάζονταν επίσης και στο Άργος, τον Τάραντα, τη Θήρα, την Ανάφη, την Κυρήνη και την Κώ.

Η αποδομηση....

Ένας κολοσσιαίο Ιερό του 6ου αιώνα π.Χ., που όμοιό του δεν υπήρξε στην ελληνική αρχαιότητα, βρίσκεται σήμερα ''σπαρμένο'' σε όλες τις βυζαντινές εκκλησίες της κοιλάδας του Ευρώτα. Οι αρχαιολόγοι μαζεύουν τα κομμάτια ένα ένα...

Είναι ένας μικρός λόφος γύρω στα 200 μέτρα ύψος, φαλακρός στην κορυφή του, με μια μικρή εκκλησία που τον ονοματίζει: Αγία Κυριακή. Κάποια ερείπια εδώ κι εκεί δείχνουν ότι πριν από τους χριστιανούς τον είχαν επιλέξει πρώτοι οι αρχαίοι, αλλά και πάλι τα στοιχεία είναι ελάχιστα ώστε να αντιληφθεί ο τυχαίος επισκέπτης τη σημασία τους. Ποιος μπορεί να φανταστεί ότι εδώ βρισκόταν το πλέον εντυπωσιακό και αινιγματικό κτίσμα της αρχαιότητας;

Ένας κολοσσιαίος θρόνος για τον θεό Απόλλωνα, του οποίου το λατρευτικό άγαλμα, που βρισκόταν στο κέντρο του, υπερέβαινε κατά πολύ σε ύψος το αρχιτεκτονικό οικοδόμημα, αφού έφθανε στα 14,5 μέτρα! Ενα επιβλητικό, μαρμάρινο και περίτεχνα διακοσμημένο κτίριο του 6ου αιώνα π.Χ., που όμοιό του δεν υπήρξε άλλο στην ελληνική αρχαιότητα, δημιούργημα του φημισμένου γλύπτη  και αρχιτέκτονα Βαθυκλή από τη Μαγνησία της Μικράς Ασίας.

Από την άλλη, όμως, ποιος δεν συγκλονίζεται από το γεγονός ότι αυτό το τριώροφο, όπως υπολογίζεται, Ιερό του Απόλλωνα Αμυκλαίου στηΣπάρτη, κατακερματισμένο μέσα στους αιώνες, βρίσκεται σήμερα«σπαρμένο» σε όλα τα εκκλησάκια της κοιλάδας του Ευρώτα;

Στην περίπτωση του Αμυκλαίου ο καθηγητής και Διευθυντής τουΜουσείου Μπενάκη κ. Άγγελος Δεληβορριάς άρχισε να ψάχνει  για τα σπαράγματα του μνημείου από το 1966-68, όταν υπηρετούσε ως αρχαιολόγος στη Σπάρτη (Πολλά αρχιτεκτονικά μέλη του θρόνου μάλιστα έχει ήδη ταυτίσει και δημοσιεύσει).

Επέστρεψε, το 2005, επικεφαλής πλέον ενός ανασκαφικού και αναστηλωτικού προγράμματος, με υπεύθυνο των ανασκαφικών εργασιών τον αρχαιολόγο του Μουσείου Μπενάκη κ. Σταύρο Βλύζο και μια μεγάλη ομάδα από εξέχοντες επιστήμονες, ο στόχος ήταν σαφής:εντοπισμός του αρχαίου υλικού, είτε αυτό είναι ενσωματωμένο σε νεότερα κτίσματα είτε θα προέλθει από τις ανασκαφές στον χώρο, και η χρησιμοποίησή του στην αποκατάσταση του μνημείου. 

1 Σχεδιαστική αναπαράσταση του Ιερού του Αμυκλαίου Απόλλωνα 2 Μαρμάρινη διακόσμηση του θρόνου 3 Τμήμα της μαρμάρινης σίμης του θρόνου 4 Τα λεοντοπόδαρα από το θρόνο του θεού 

Η εκκλησία της Αγίας Κυριακής είναι χτισμένη ολόκληρη από υλικό του ιερού. Ενα μνημειακών διαστάσεων αρχαίο μαρμάρινο κατώφλι είναι εντοιχισμένο στην εκκλησία του Προφήτη Ηλία στο Σκλαβοχώρι, στην οποία όμως έχουν εντοπισθεί συνολικά 15 αρχαία αρχιτεκτονικά μέλη, γλυπτά ή κιονόκρανα.

Στους Αγίους Θεοδώρους εντοπίστηκε ένα ακόμη. Ο Άγιος Νικόλαος έχει ενσωματωμένο αρχιτεκτονικό υλικό κυρίως από τον θρόνο. Και φυσικά δεν είναι τα μόνα. Άλλωστε αρχιτεκτονικά μέλη βρίσκονται και στο Μουσείο Σπάρτης. Δόμοι, ορθοστάτες, πλάκες δαπέδου, σπόνδυλοι κιόνων, κιονόκρανα τριών διαφορετικών τύπων σε συνδυασμό του ιωνικού με τον δωρικό ρυθμό, παραστάδες για θύρες με τόρμους για κιγκλιδώματα, τμήματα επιστυλίου και σίμης με φυτικό διάκοσμο, πλάκες από την οροφή περιμένουν να βρουν τη θέση τους. 

Το αίτημα του αρχαιολόγου όμως για την αποτοίχισή τους, κυρίως όσον αφορά το βυζαντινό εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία, απορρίφθηκε πριν από λίγους μήνες από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο με το σκεπτικό της διατήρησης όλων των φάσεων της ιστορίας στα μνημεία και παρά την υπόσχεση της αποκατάστασης του ναού με νέο υλικό. Μια περαιτέρω συζήτηση ίσως δώσει τη λύση στο πρόβλημα και άλλωστε ο κ. Δεληβορριάς είναι αποφασισμένος να παλέψει για την επίλυσή του.

Η τριάδα

''Το ιερό του Αμυκλαίου Απόλλωνα μαζί με τα ιερά της Χαλκιοίκου Αθηνάς και της Ορθίας Αρτέμιδος συνάρθρωναν τη λατρεία της αρχαίας Σπάρτης, κάτι σαν την Αγία Τριάδα του χριστιανισμού. Μια τριάδα που ξεπερνούσε κατά πολύ τις εσωτερικές ανάγκες της τοπικής θρησκευτικότητας εκτονώνοντας τόσο καθημερινά αιτήματα της κοινωνικής και πολιτικής ζωής όσο και τις πιεστικές ενστάσεις του ιστορικού βίου της πόλης'', όπως λέει ο ίδιος επιχειρηματολογώντας για τη σημασία του Αμυκλαίου.

Είναι πιθανόν άλλωστε ότι το μνημείο χτίστηκε ως επικύρωση της πολιτικής και στρατιωτικής συμμαχίας μεταξύ των δύο βασιλικών οίκων της Σπάρτης, των Αιγειδών και των Αγιαδών, υπό την προστασία του Απόλλωνα.

Πόσο εφικτή όμως είναι η ιδέα της αναστήλωσης ενός μνημείου που«δεν υπάρχει»; Το σχέδιο μοιάζει ουτοπικό, οι δυσκολίες, θεωρητικές και πρακτικές, φαντάζουν τεράστιες, όταν όμως ο κ. Δεληβορριάς αρχίζει να αναπτύσσει με πάθος και νεανικό ενθουσιασμό τα δεδομένα του εγχειρήματος, ένα προς ένα, όλα φαίνονται πιθανά. Και το «κυνήγι» των σπαραγμάτων του ιερού και η άδεια για τη χρήση τους αλλά κυρίως η απόδοση της άγνωστης ως σήμερα ακριβούς αρχιτεκτονικής μορφής του Αμυκλαίου. Γιατί κανείς δεν ξέρει πώς ακριβώς ήταν. Και παρ΄ ότι ο Παυσανίας βάζει τα δυνατά του τον 2ο μ.Χ. αιώνα για να το περιγράψει, βαθύτατα εντυπωσιασμένος από το μέγεθός του, τη μορφή του αλλά και από τον πλούσιο διάκοσμο, κάθε μελετητής ως σήμερα είχε να προτείνει μια διαφορετική εκδοχή.

Λεοντοπόδαρα
Τέσσερις βασικές αρχιτεκτονικές μονάδες υπήρχαν στο τέμενος του Αμυκλαίου θεού, όπως λέει ο κ. Δεληβορριάς. Ηταν ο θρόνος με το κολοσσιαίο ξόανο του Απόλλωνα, ο τάφος του Υακίνθου (η λατρεία του οποίου είχε προηγηθεί στον ίδιο χώρο), ο κυκλικός κλιμακωτός βωμός και, τέλος, ο περίβολος. Θεωρείται όμως πιθανόν ότι υπήρχαν και άλλα οικοδομήματα, συγκεκριμένα μια στοά αλλά και ένα πρόπυλο, όπως υποδεικνύουν τα ως τώρα ευρήματα. Οσο για τα επίπεδα τουκτίσματος, το πρώτο ήταν το κάθισμα του θρόνου, το δεύτερο ήταν τα προεξέχοντα ερεισίχειρα, ενώ πιθανότατα υπήρχε και τρίτο, που ήταν η ράχη. Τρία τεράστια λεοντοπόδαρα που έχουν έρθει στο φως επιβεβαιώνουν άλλωστε ότι το αρχιτεκτόνημα είχε μορφή καθίσματος αφού πάντα οι αρχαίοι θρόνοι στηρίζονταν σε άκρα λεόντων. ''Αλλά και η ποιότητα της κατεργασίας του μαρμάρου είναι εξαιρετική, νομίζει κανείς ότι η επιφάνεια είναι ελεφάντινη'', επισημαίνει ο κ. Δεληβορριάς.

Το βέβαιο είναι ότι το άγαλμα προϋπήρχε στη θέση αυτή τουλάχιστον μισό αιώνα πριν κατασκευαστεί ο θρόνος. Στην ουσία ήταν ένα ξύλινο ξόανο σε μορφή κίονα, επενδυμένο με μεταλλικά ελάσματα και με πρόσωπο επιχρυσωμένο. Το ίδιο έχει χαθεί, και λόγω του ευπαθούς υλικού του, σώζεται, όμως, όπως λέει ο κ. Δεληβορριάς, η εγκοπή του βάθρου μέσα στην οποία ήταν προσαρμοσμένο το κεντρικό ξύλο του ξοάνου. Πού «κοιτούσε»; Προς τον Ταΰγετο, προς τα δυτικά δηλαδή, ενώ μέσα στο βάθρο του ήταν ο τάφος του Υακίνθου, όπου κατά την πρώτη ημέρα των Υακινθίων γίνονταν σπονδές.

Ο διάκοσμος 

Μόνο με την επιστράτευση πλούσιας φαντασίας μπορεί κανείς να σχηματίσει σήμερα την εντύπωση που έδινε το μνημείο στην αρχαιότητα. Ορατό από πολύ μακριά, λόγω του μεγέθους του, θα έλαμπε στο φως του ηλίου χάρη στο αστραφτερό του μάρμαρο, στις μεταλλικές επενδύσεις τουαγάλματος και στις επιχρυσώσεις. Η ανάγλυφη διακόσμησή του εξάλλου με αναρίθμητες παραστάσεις, των οποίων τη λεπτομερή περιγραφή κάνει ο Παυσανίας, περιελάμβανε θεματικά όλη τη...μυθολογία, αν και με μια προτίμηση στον Ηρακλή, μυθικό ήρωα της δωρικής φυλής. Πού βρίσκεται άραγε όλο αυτό το υλικό; 

''Ούτε μαρμάρινα, ούτε χάλκινα ανάγλυφα, αλλά ούτε γραπτούς πήλινους πίνακες θα βρούμε γιατί κάποιο σπάραγμα δεν θα είχε επιβιώσει ως σήμερα. Είμαστε υποχρεωμένοι λοιπόν να φανταστούμε τις παραστάσεις ζωγραφισμένες σε ξύλινους πίνακες συναρθρωμένους με τα υπόλοιπα στοιχεία αυτής της εντελώς ανορθόδοξης αρχιτεκτονικής δημιουργίας'', καταλήγει ο κ. Δεληβορριάς.

Η ιστορία των ανασκαφών

Πολύ νωρίς, από τις αρχές του 19ου αιώνα, εκδηλώθηκε το ενδιαφέρονγια το Αμυκλαίον, χάριν της ανάγνωσης του Παυσανία, ενώ πρώτος ανασκαφέας του ιερού ήταν ο αρχαιολόγος Χρήστος Τσούντας το1889-90, ο οποίος αποκάλυψε κτιστό ανάλημμα και τον περίβολο τουναού. Η ανασκαφή συνεχίστηκε το 1904 από τον Φουρτβέγκλερ και τον αρχιτέκτονα Φίχτερ και το 1907 από τον Α.Σκιά,ο οποίος μετακινώντας την εκκλησία της Αγίας Κυριακής εντόπισε ότι ο θρόνος βρισκόταν ακριβώς από κάτω.Το 1924 ακολούθησαν έρευνες από τονΕ.Βuschor και τον W.von Μassow, οι οποίοι επιβεβαίωσαν τη λατρεία στον χώρο από τη Μυκηναϊκή εποχή.

Ενδιαφέρον όμως έχει η προσέγγιση κάθε μελετητή στη μορφή του ιερού. Άλλοι τοποθετούν το ξόανο εντός του θρόνου και άλλοι το ανεβάζουν επάνω του. Άλλοι θεωρούν ότι ξόανο και θρόνος έχουν το ίδιο ύψος, ενώ όλοι αναπτύσσουν τον διάκοσμο με διαφορετικό τρόπο. Παρ΄ όλα αυτά, αξίζει να αναφερθεί ότι σε όλες τις σχεδιαστικές αναπαραστάσεις δεσπόζει η ιδέα του καθίσματος. Όσον αφορά τη σύγχρονη έρευνα, το αποτέλεσμα θα προκύψει από τη συνεργασία του κ.Δεληβορριά με τον καθηγητή Αρχιτεκτονικής κ.Μανόλη Κορρέ.

 ΑΝΑΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΘΡΟΝΟΥ ΤΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ

ΟΙ ΛΕΟΝΤΟΠΟΔΑΡΕΣ ΒΑΣΕΙΣ

Από την μελέτη του αρχιτεκτονικού υλικού εξάγονται επιπλέον τα ακόλουθα συμπεράσματα:

1. Έχουν εντοπιστεί τέσσερις τυπολογικά διαφορετικές ομάδες των κορωνίδων της σίμης.
2. Σχετικά με τον ρυθμό του αρχιτεκτονήματος, παρά τις πλεονάζουσες ιωνικές ενδείξεις, τα σωζόμενα μέλη των κιονοστοιχιών είναι όλα δωρικά και κατατάσσονται σε δύο τύπους, με διακοσμημένο ή ακόσμητο το υποτραχύλιο των κιονόκρανων και, συνακόλουθα, ανάλογα επίκρανα και γείσα.
3. Το μετακιόνιο της πρώτης κατηγορίας ορίζεται σήμερα με απόλυτη ακρίβεια χάρη στη διόρθωση της αποκατάστασης του γείσου με την επιγραφή ΔΑΜΟΚΑΜΟΣ που είχε προτείνει ο Fiechter, μετά την αναγνώριση και συγκόλληση του ελλείποντος τμήματος.
4. Ένα μνημειακών διαστάσεων κατώφλι, εντοιχισμένο στην εκκλησία του Προφήτη Ηλία στο Σκλαβοχώρι που συνδυάζεται με ομόλογα αρχιτεκτονικά στοιχεία εντοιχισμένα επίσης στην εκκλησία του Σκλαβοχωρίου, επιβεβαιώνει την παρουσία ξύλινων δρύφακτων - κιγκλιδωμάτων στο ίδιο επίπεδο της ανωδομής του Θρόνου, όπου πρέπει να έστεκαν και οι δωρικοί κίονες με το ακόσμητο υποτραχύλιο των κιονοκράνων τους.
5. Ο τύπος αυτός της ημίτονης πιθανότατα κιονοστοιχίας, φαίνεται πως συνδυάζεται με τις περίφημες μαρμάρινες κονσόλες.
6. Η παντελής απουσία θραυσμάτων, που θα μπορούσαν να εγγυηθούν την ύπαρξη μετοπών και τριγλύφων, μια και τα σωζόμενα τμήματα είναι μεταγενέστερης επεξεργασίας, υποδηλώνει ότι ο αρχιτέκτονας του μνημείου θέλησε να το απαλλάξει από όσα συστατικά θα παρέπεμπαν άμεσα στη λογική της αρχιτεκτονικής, για να τονίσει την ψευδαίσθηση του επίπλου. Το ίδιο ακριβώς ισχύει και για την ενδεχόμενη παρουσία μίας ή περισσότερων ζωοφόρων.

Σε ό,τι αφορά στη χρονολόγηση του θρόνου, καθοριστικό ρόλο για την αναγωγή του στο 530-520 π.Χ. έπαιξε ο Ernst Buschor, ο οποίος κατέληξε στο συμπέρασμα αυτό μέσω συγκρίσεων με διακοσμητικά στοιχεία από ευρήματα της «δυτικής νεκρόπολης» στη Σάμο. Ορθότερα όμως, τόσο ο Κωνσταντίνος Τσάκος όσο και η Amalia Faustoferri, αφού επανεξέτασαν αυτό το υλικό συμπεριλαμβάνοντας και επιπλέον ευρήματα από τη δυτική νεκρόπολη της Σάμου και, επίσης, αφού εντόπισαν την άμεση συνάφεια που υπάρχει με αρχιτεκτονικά στοιχεία του πρώιμου ναού της Αφαίας στην Αίγινα, προτείνουν μια χρονολόγηση γύρω στα 560-550 π.Χ

Γραπτές πηγές

Η σημασία που είχαν το ιερό και οι συνδεδεμένες με αυτό λατρευτικές εκδηλώσεις των Υακινθείων για τον πληθυσμό της Λακωνίας μέχρι και την ύστερη αρχαιότητα τεκμηριώνονται από αρχαίες γραπτές πηγές και επιγραφές. Οι βασικότερες πηγές που έχουμε στη διάθεσή μας είναι ο Παυσανίας (3.19.1-5) και ο Αθήναιος (4.139δ-φ, 6.232α). Ο περιηγητής μας παρέχει τις σημαντικότερες πληροφορίες για το άγαλμα και, κυρίως, για το θρόνο. Από τον Ηρόδοτο (1.69) μαθαίνουμε ότι ο Κροίσος από τη Λυδία δώρισε τα χρήματα που χρειάζονταν για να επενδυθούν τα αγάλματα του Απόλλωνα στο όρος Θόρνακας και στις Αμύκλες. Άλλες πηγές περιέχουν σύντομες σημειώσεις σχετικά με τις λατρευτικές εκδηλώσεις που λάμβαναν χώρα στο Αμυκλαίον μέχρι και τη Ρωμαϊκή εποχή, κυρίως όμως παρέχουν πληροφορίες για τη σύνδεση της απολλώνιας με τη χθόνια λατρεία του τοπικού ήρωα Υακίνθου. Ο Πολυκράτης λ.χ. σημειώνει στους Δειπνοσοφιστές ότι οι Λάκωνες γιόρταζαν τα Υακίνθεια κάθε καλοκαίρι για να τιμήσουν τον Υάκινθο και τον Απόλλωνα. Τέλος, στον Αθήναιο (4.173f) γίνεται αναφορά και στην «Υακίνθεια Οδό», οδό που ακολουθούσε η εορταστική πομπή από τη Σπάρτη με τελικό προορισμό τις Αμύκλες.

Πληροφορίες: Το Βήμα,hellinon , epirotica

Βιβλιογραφία:

Παυσανίου Ελλάδος περιήγησις: Κορινθιακά-Λακωνικά (Αθήνα 1994), σελ. 383-389.

πηγή 

 ΟΜΑΔΑ ΠΑΥΣΑΝΙΑΣ

http://visaltis.blogspot.com/2011/10/o.html#more 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Αμυκλαι.O θρόνος του Απόλλωνα-Το πανάρχαιο μυστηριακό κέντρο της αρχαίας Σπάρτης"

ΑΡΕΤΗΣ ΑΣΚΗΣΙΣ

Η αρετή δεν είναι μόνο μια θεωρητική γνώση, αλλά και πρακτική, όπως είναι η ιατρική και η μουσική. Όπως δηλαδή ο γιατρός και ο μουσικός είναι αναγκαίο όχι μόνο να διδαχθεί ο καθένας το θεωρητικό μέρος της τέχνης του, αλλά να ασκηθεί και στη πράξη, έτσι κι αυτός που θέλει να γίνει ενάρετος, είναι ανάγκη να μάθει καλά, όχι μόνο τα μαθήματα που τον κατευθύνουν στην αρετή, αλλά ν' ασκείται και στη πράξη σ' αυτά με εργατικότητα και φιλοτιμία.
Η αρετή, επιστήμη εστίν ου θεωρητική μόνον, αλλά και πρακτική, καθάπερ η τε ιατρική και η μουσική, δει ουν ώσπερ τον ιατρόν και τον μουσικόν μη μόνον ανειληφέναι τα θεωρήματα της αυτού τέχνης εκάτερον, αλλά και γεγυμνάσθαι πράττειν κατά τα θεωρήματα, ούτω και τον εσόμενον αγαθόν άνδρα μη μόνον εκμανθάνειν όσα μαθήματα φέρει προς αρετήν, αλλά και γυμνάζεσθαι κατά ταύτα φιλοτίμως και φιλοπόνως. ΜΟΥΣΩΝΙΟΥ (Στωικού φιλοσόφου, Ανθ. Στοβαίου, Κ8,78)

Τις αρετές αποκτούμε, αφού ενεργήσουμε πρωτύτερα. Εάν κάνουμε δίκαιες πράξεις, δίκαιοι γινόμαστε, εάν πράξεις λογικές, γινόμαστε σώφρονες, εάν πράξεις γενναίες, ανδρείοι.
Τας αρετάς λαμβάνομεν ενεργήσαντες πρότερον...τα μεν δίκαια πράττοντες δίκαιοι γινόμεθα, τα δε σώφρονα σώφρονες, τα δ' ανδρεία ανδρείοι. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ (Ηθικά Νικομάχεια 1103α,β)

Πρέπει να κάνουμε το παν, ώστε κατά το διάστημα της ζωής μας να γίνουμε μέτοχοι της αρετής και της σοφίας· γιατί το βραβείο της νίκης είναι ωραίο και η ελπίδα μεγάλη.
Παν ποιείν, ώστε αρετής και φρονήσεως εν τω βίω μετασχείν· καλόν γαρ το άθλον και η ελπίς μεγάλη. ΠΛΑΤΩΝΑ(Φαίδων,114C).

Εκείνος που θα μεταχειριστεί για την αρετή, την προτροπή και τη δύναμη να πείθει, είναι πιο καλός βέβαια απ' αυτόν που θα μεταχειριστεί το νόμο και τη βία.
Κρείσσων επ' αρετήν φανείται προτροπήι χρώμενος και λόγου πειθοί ήπερ νόμωι και ανάγκη. ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΥ (Απόσπ. 181, Diels)

Τα πάθη είναι το υλικό της αρετής· γιατί η αρετή αυτά μάχεται και απ' αυτά αναδεικνύεται.
Τα πάθεα τας αρετάς ύλα· περί ταύτα γαρ και εν τούτοις αρετά. ΜΕΤΩΠΟΥ (Ανθολ. Στοβαίου, Α,64)

Ποιο είναι το αποτέλεσμα της αρετής; Η γαλήνη.
Τι έργον αρετής; Εύροια. ΕΠΙΚΤΗΤΟΥ (Διατριβαί Α, δ, 5-6)

ΠΗΓΕΣ

http://www.xrysalogia.gr/index.html

http://enneaetifotos.blogspot.com/ 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "ΑΡΕΤΗΣ ΑΣΚΗΣΙΣ"

Αρχαία μόδα στα... άκρα

Δερμάτινες σόλες σανδαλιών, οι οποίες σώζουν χάλκινα καρφιά
περιμετρικά για την στερέωση ιμάντων. Βρέθηκαν στον
Κεραμεικό σε γυναικεία ταφή του 375-350 π.Χ. 

Δεν φορούσαν μόνο σανδάλια και κοθόρνους οι αρχαίοι ημών πρόγονοι. Το περίτεχνο γυναικείο υπόδημα που βρέθηκε προ ημερών στο Ιερό της Βραυρωνίας Αρτέμιδος (δείτε περισσότερα εδώ) το αποδεικνύει περίτρανα. Είναι ξύλινο, με πολύ φαρδιά σόλα, που αρχαϊστί λέγεται κάττυμα, διακοσμημένη με ωραία, εγχάρακτα μοτίβα.

Άρα δεν πρέπει να είναι παπούτσι κοινό και φτωχό, όπως συνήθως περιγράφονται τα ξύλινα αρχαία υποδήματα. Η άγνωστη γυναίκα, που το πρόσφερε στην προστάτιδα των επίτοκων και των λεχώνων θεά, διάλεξε ένα ζευγάρι προσεγμένα και καλοδουλεμένα υποδήματα για να την ευχαριστήσει.

Το μοναδικό αυτό εύρημα, που σώθηκε από την αρχαιότητα χάρη στα αναβλύζοντα ύδατα του ποταμού Ερασίνου εντός του αρχαιολογικού χώρου της Βραυρώνας, μας οδήγησε στην αναζήτηση κι άλλων αρχαίων υποδημάτων που μπορεί να εντοπίσει κανείς στα μουσεία της Αθήνας. Έτσι, με τη βοήθεια κάποιων αρχαιολόγων, όπως του Λεωνίδα Μπουρνιά, ανακαλύψαμε στις βιτρίνες του Μουσείου του Κεραμεικού ένα ζευγάρι δερμάτινα σανδάλια του 4ου αι. π.Χ., τα οποία ήταν στα πόδια ενός γυναικείου σκελετού στο αρχαίο νεκροταφείο του Κεραμεικού, όπου κατέληγαν οι πλούσιοι αστοί των Αθηνών.

Βρήκαμε επίσης δύο χάλκινες σόλες στη συλλογή των χαλκών του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου, ένα ζευγάρι πήλινα παιδικά μποτάκια από παιδική ταφή στο Μουσείο της Αρχαίας Αγοράς (Στοά Αττάλου), γλυπτές και ζωγραφικές απεικονίσεις παπουτσιών από τη ζωφόρο του Παρθενώνα, μέχρι τα κόκκινα πασουμάκια μιας επαρχιώτισσας μικρόσωμης Κόρης στο Μουσείο Ακρόπολης. Στο μουσείο της οδού Πατησίων υπάρχουν και ομοιώματα υποδημάτων μυκηναϊκής εποχής που χρησίμευαν ως τελετουργικά αγγεία (ρητά).

Η ποικιλία πάντως των υποδημάτων των αρχαίων είναι εντυπωσιακή. Φορούσαν τα γνωστά σανδάλια άνδρες και γυναίκες, δερμάτινα οι πλούσιοι, με ξύλινους πάτους οι φτωχοί. Απεικονίζονται όμως φορώντας και κνημίδες υφασμάτινες, δερμάτινες ή μεταλλικές, κρηπίδες που παραπέμπουν σε στρατιωτικά άρβυλα με καρφιά, ενδρομίδες ή εμβάδες, δηλαδή μπότες ιππασίας ή κυνηγίου, περιμήρια, που κάλυπταν τους μηρούς των πολεμιστών, και κοθόρνους, κλειστά παπούτσια με μαλακό δέρμα 8-10 πόντων ψηλά, που εισήγαγε ο Αισχύλος στην τραγωδία. Χρησιμοποιούνταν όμως και ως υπόδημα κοινό για άνδρες και γυναίκες, ίδιο για το δεξί και αριστερό πόδι.

Οι αρχαίοι σπανίως φορούσαν κλειστά παπούτσια και οι γυναίκες σχεδόν πάντα σανδάλια λεπτοκαμωμένα, καθ' ότι περνούσαν τον περισσότερο χρόνο τους μέσα στο σπίτι. Το καθημερινό κοινό παπούτσι ήταν χρώματος μαύρου. Μπορούσαν όμως να φορέσουν και οι άντρες χρωματιστά (κόκκινα, κίτρινα ή λευκά) χωρίς να παρεξηγηθούν. Δεν θα διάλεγαν όμως σόλες από φελλό ή τσόχα ούτε οι άντρες ούτε οι γυναίκες γιατί τις φορούσαν οι εταίρες αποκλειστικά. Διαδεδομένες ήταν και οι παντόφλες τις οποίες, όπως λένε οι γυναίκες στη «Λυσιστράτη» του Αριστοφάνη, «δεν σκόπευαν να σηκώσουν προς το ταβάνι» μέχρι να επιτευχθεί ειρήνη.

Το διασημότερο ωστόσο σανδάλι είναι αυτό που σηκώνει η γυμνή Αφροδίτη για να τις «βρέξει» στον ερωτοχτυπημένο τραγοπόδαρο θεό Πάνα (Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο). Και το ωραιότερο είναι της «σανδαλίζουσας». Το αριστούργημα γλυπτικής τέχνης της κλασικής εποχής από το κρηπίδωμα του ναού της Απτέρου Νίκης (Μουσείο Ακρόπολης).

Μήπως και ο Φειδίας δεν αρχίζει με έναν νέο που δένει το σανδάλι του την περιγραφή της πομπής των Παναθηναίων στη δυτική ζωφόρο του Παρθενώνα; Γιατί όμως δεν υποδηλώνεται στο ανάγλυφο τίποτα άλλο πέρα από τον λεπτό πάτο του παπουτσιού;

Η αρχαιολόγος Κορνηλία Χατζηασλάνη, που έχει ασχοληθεί με τις ενδιαφέρουσες αυτές λεπτομέρειες σχεδιάζοντας εδώ και 35 χρόνια τα εκπαιδευτικά προγράμματα της Ακρόπολης, μας λύνει την απορία: «Οι ιμάντες των σανδαλιών ήταν ζωγραφισμένοι, αποδίδονταν χρωματικά και δυστυχώς το ίχνος δεν έχει τους σωθεί».

Μας επισημαίνει επίσης ότι είναι δύο οι νέοι που δένουν τα σανδάλια τους στη δυτική ζωφόρο, όπως άλλοι δύο στη νότια ζωφόρο φορούν μπότες γυρισμένες στο επάνω σημείο προς τα έξω. Στην ανατολική ο Ερμής απεικονίζεται με χαμηλά μποτάκια και ο Δίας με υποδήματα που φέρουν διπλό πάτο. «Θαυμαστά όμως είναι και τα σανδάλια που φορούν οι αρχαϊκές Κόρες, ενώ αξίζει την προσοχή μας και η Κόρη red shoes, όπως λέγεται, με τα κόκκινα πασουμάκια».

Στην αναζήτηση επιστημόνων που έχουν ασχοληθεί ειδικά με την αρχαία υπόδηση ανακαλύψαμε τον αρχαιολόγο Κωστή Πασχαλίδη, που έχει μελετήσει το μυκηναϊκό υπόδημα.

«Απ' όλο τον μυκηναϊκό κόσμο δεν έχουν σωθεί υποδήματα», μας είπε. «Οι γνώσεις μας αντλούνται αποκλειστικά από την εικονογραφία. Από την εικονιστική κεραμεική γνωρίζουμε τα σανδάλια των πολεμιστών, όπως αυτά αποδίδονται στον Κρατήρα των Πολεμιστών από τις Μυκήνες (1200 π.Χ.). Ενα δεύτερο ενδεικτικό παράδειγμα είναι οι περίφημες τοιχογραφίες του ανακτόρου της Πύλου (1250-1200 π.Χ.), όπου στην πολεμική σύνθεση βλέπουμε παρατεταγμένο δίπλα στο ποτάμι από τη μία το συντεταγμένο στρατό των Μυκηναίων να φορά υποδήματα και από την άλλη τους βαρβάρους γυμνόποδες. Είναι σαφής ο υπαινιγμός ότι για τους Μυκηναίους αποτελεί αξίωμα και ένδειξη πολιτισμού να φορά κανείς υποδήματα.

»Ας έρθουμε τώρα στο υπόδημα αυτό καθεαυτό ως εύρημα. Αν και δεν σώζονται, όπως είπαμε, τα ίδια τα υποδήματα, υπάρχουν ομοιώματα υποδημάτων απ' όπου μπορούμε να αντλήσουμε πληροφορίες. Για παράδειγμα, στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο έχουμε τρία ακέραια ομοιώματα πήλινων υποδημάτων, που χρονολογούνται γύρω στο 1300 π.Χ., και ένα θραυσμένο. Είναι και τα τρία ρητά, δηλαδή τελετουργικά αγγεία. Το σχήμα τους ταυτίζεται με το παραδοσιακό τσαρούχι. Είναι τσαρούχια με τη μύτη προς τα επάνω. Τα δύο από αυτά βρέθηκαν στην Αττική και το τρίτο στην πεδιάδα Ηρακλείου Κρήτης. Ολα σε τάφους. Το θραυσμένο είναι από τις Οικίες της Παναγίας στις Μυκήνες (στο λόφο απέναντι από την ακρόπολη των Μυκηνών)».

Το ωραίο είναι πως έχει βρεθεί και ένα υποδηματοποιείο. Την ευχάριστη έκπληξη είχαν οι αρχαιολόγοι της Αμερικάνικης Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αρχαία Αγορά. Βρήκαν ένα εργαστήρι υποδηματοποιού του 5ου αι. π.Χ. Και πώς το αναγνώρισαν; Το δάπεδο ήταν γεμάτο πλατυκέφαλα καρφιά ειδικά για υποδήματα. Υπήρχαν επίσης οστέινες ροδέλες, που χρησίμευαν για να περάσουν τα λουριά και σ' ένα θραύσμα κρασοπότηρου έγραφε το όνομα του υποδηματοποιού. «Σίμων» το όνομά του.
ΠΗΓΗ

Πηγή: Ν.Κοντράρου-Ρασσιά, Εφημερίδα "Ελευθεροτυπία"

http://erroso.blogspot.com/2011/10/blog-post_2425.html#ixzz1aCDiBiLw

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Αρχαία μόδα στα... άκρα"

9 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912 : Η ΜΑΧΗ ΣΤΟ ΣΑΡΑΝΤΑΠΟΡΟ

Την 5η Οκτωβρίου 1912 η Ελλάδα, η Σερβία και η Βουλγαρία, μετά το Μαυροβούνιο που είχε προηγηθεί από την 20η Σεπτεμβρίου 1912, κήρυξαν και αυτές τον πόλεμο κατά της Τουρκίας. Έτσι άρχισε ο Α' Βαλκανικός Πόλεμος.

Η Στρατιά Θεσσαλίας, αφού πέρασε την 5η Οκτωβρίου την ελληνοτουρκική μεθόριο, απώθησε αρχικά τα τουρκικά φυλάκια των συνόρων και στη συνέχεια, την 6η Οκτωβρίου, τα εγκαταστημένα στην Ελασσόνα και Δεσκάτη τμήματα του εχθρού. Από την 7η Οκτωβρίου η Στρατιά άρχισε να προελαύνει προς τα βόρεια για να συναντήσει τις κύριες τουρκικές δυνάμεις που αποτελούνταν από δύο Μεραρχίες, υπό το Στρατηγό Ταξίν Πασά, εγκαταστημένες αμυντικά στην οχυρή τοποθεσία Σαρανταπόρου και Λαζαράδων - Βογκόπετρας.

Η τοποθεσία Σαρανταπόρου, την οποία είχε επιλέξει και οργανώσει η Τουρκική Διοίκηση, είναι εκ φύσεως οχυρή και προσφέρεται για ισχυρή άμυνα, με εξαίρετα πεδία βολής προ αυτής. Το σχέδιο της Τουρκικής Διοίκησης προέβλεπε σταθερή άμυνα με το σύνολο σχεδόν των δυνάμεών της, στις οχυρές τοποθεσίες Σαρανταπόρου και Λαζαράδων - Βογκόπετρας, με σκοπό την απόφραξη των κατευθύνσεων Ελασσόνα - Σέρβια και Δεσκάτη - Λαζαράδες - Σέρβια και την απαγόρευση της προελάσεως του Ελληνικού Στρατού προς τα βόρεια.

Το σχέδιο ενεργείας του Ελληνικού Γενικού Στρατηγείου προέβλεπε επίθεση κατά μέτωπο εναντίον των αμυνόμενων τουρκικών δυνάμεων στα Στενά Σαρανταπόρου, με ταυτόχρονη και από τα δύο πλευρά υπερκερωτική ενέργεια προς τα Σέρβια για την κατάληψη της γέφυρας του Αλιάκμονα και την αποκοπή της σύμπτυξης του εχθρού. Η επίθεση αυτή θα συνδυαζόταν και με ευρύτερο κυκλωτικό ελιγμό, από την περιοχή του χωριού Κρανιά, δια μέσου του πόρου Ζάμπουρδας προς την Κοζάνη.

Το πρωϊ της 9ης Οκτωβρίου 1912 ο Ελληνικός Στρατός με τις 2η, 3η και 6η Μεραρχίες στο κέντρο, την 1η Μεραρχία δεξιά, το Απόσπασμα Κωνσταντινοπούλου στο άκρο δεξιά, την 4η , 5η Μεραρχία και τη Ταξιαρχία Ιππικού στο αριστερό και το Απόσπασμα Γεννάδη στο άκρο αριστερό εξόρμησε για την εκπόρθηση των Στενών του Σαρανταπόρου και την συντριβή του Τουρκικού Στρατού. Οι ελληνικές δυνάμεις, όλη την ημέρα της 9ης Οκτωβρίου, κατέβαλαν μεγάλες προσπάθειες, αφού έπρεπε να αντιμε-τωπίσουν, όχι μόνο έναν ισχυρά οργανωμένο αντίπαλο, αλλά και τις δυσχερέστατες εδαφικές και καιρικές συνθήκες. Κατά τη διάρκεια της νύχτας της 9ης προς 10η Οκτωβρίου οι Τούρκοι εγκατάλειψαν την τοποθεσία και άρχισαν να συμπτύσσονται εσπευσμένα προς τα Σέρβια, επειδή φοβήθηκαν ότι θα αποκοπούν από την απειλητική υπερκερωτική ενέργεια της 4ης Μεραρχίας. Την επόμενη ημέρα 10η Οκτωβρίου, οι Μεραρχίες του Ελληνικού Στρατού τέθηκαν σε κίνηση και πέτυχαν να κυριεύσουν ολόκληρο σχεδόν το Πεδινό Πυροβολικό, άφθονο πολεμικό υλικό των Τούρκων και να αιχμαλωτίσουν περιορισμένο αριθμό αποκομμένων τμημάτων και ανδρών. Η 4η Μεραρχία κινήθηκε γρήγορα και με την Ημιλαρχία της κατέλαβε άθικτη τη γέφυρα του Αλιάκμονα.

Η γρήγορη και νικηφόρα έκβαση της μάχης του Σαρανταπόρου αύξησε το ηθικό του Στρατού και άνοιξε τις πύλες για την απελευθέρωση στη συνέχεια της Δυτικής και Κεντρικής Μακεδονίας.

Οι απώλειες του Ελληνικού Στρατού κατά τη διήμερη μάχη σε αξιωματικούς και οπλίτες ήταν 182 νεκροί και 995 τραυματίες. Οι απώλειες των Τούρκων επίσης σε νεκρούς, τραυματίες και αιχμαλώτους ήταν σοβαρές.
ΠΗΓΕΣ
http://www.army.gr/default.php?pname=IstorikoMaxhsISarantaporou&la=1

http://aioniaellinikipisti.blogspot.com/

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "9 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1912 : Η ΜΑΧΗ ΣΤΟ ΣΑΡΑΝΤΑΠΟΡΟ"