ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΩΡΑ ΜΗΔΕΝ ΕΔΩ ΚΑΙ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ

Σοκαριστική σύγκριση δύο πανεπιστημίων -Μάλτα και Θεσσαλονίκη

Σύγκριση ανάμεσα σε δύο εικόνες πανεπιστημίων  ----
ΚΥΡΙΟΙ ΕΝΟΧΟΙ τα κόμματα και οι πρυτάνεις αδιαφορούν ΕΠΙ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ για την κατάσταση των πανεπιστημίων στην Ελλάδα--
Αριστερά, η εικόνα προέρχεται από το πανεπιστήμιο της Μάλτας και δεξιά, από την Ιατρική Θεσσαλονίκης, με έντονα τα σημάδια εγκατάλειψης και αποσύνθεσης.
Ο χρήστης «dimitris domp» παραθέτει τη συγκριτική αυτή εικόνα για να καταδείξει σε ποια κατάσταση έχει περιέλθει το ελληνικό πανεπιστήμιο και τις καταστροφές που έχουν υποστεί τα κτήρια, από «αγνώστους» ή γνωστούς φοιτητές που αδιαφορούν για την τύχη τους.
Το σχετικό twit ακολουθούν σχόλια από άλλους χρήστες.
Κάποιος γράφει:
"Η δουλειά δεν είναι ντροπή, είναι μαλακί"...αυτός που το έγραψε θα βάλει λυτούς και δεμένους να μπει στο ΙΚΑ σίγουρα.
Το πλέον σοκαριστικό είναι ότι τα κόμματα και οι πρυτάνεις αδιαφορούν για την κατάσταση των πανεπιστημίων και στην Ελλάδα θεωρείται φυσικό ως «επαναστατικό» να καταστρέφονται οι υποδομές, στις οποίες -υποτίθεται- φοιτούν οι μελλοντικοί επιστήμονες της χώρας.


iefimerida.gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ " ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΩΡΑ ΜΗΔΕΝ ΕΔΩ ΚΑΙ ΔΕΚΑΕΤΙΕΣ"

Το Ντόπινγκ στην Αρχαία Ελλάδα

Το Ντόπινγκ δεν είναι ένας σύγχρονος όρος.-- Σύμφωνα με αρχαίες πηγές που αναφέρονται στη Νορβηγική Μυθολογία, η χρήση ουσιών για την αύξηση της δύναμης ήταν ήδη γνωστή μεταξύ των Berserkers.-- Αναφέρεται ότι λάμβαναν Bufotenin, που θεωρείται ότι βελτιώνει τη φυσική απόδοση και δύναμη. Το Bufotenin προέρχεται από το δέρμα ενός είδους βατράχων καθώς και από τα μανιτάρια Amanita.

Η Λέξη «Ντόπινγκ»

Η φυλή των Κάφρων στην Αφρική ονόμασε ένα πρωτόγονο αλκοολούχο ποτό το οποίο χρησιμοποιούνταν σε θρησκευτικές τελετές ως διεγερτικό με τη λέξη «ντοπ». Άλλες αναφορές περιγράφουν τους πολεμιστές Ζουλού να χρησιμοποιούν «ντοπ», ένα αλκοολούχο ποτό παρασκευασμένο από φλούδες σταφυλιών και αφέψημα κόλα. Στη Δυτική Αφρική, η χρήση Cola accuminata και Cola nitida ήταν επίσης γνωστή κατά τη διάρκεια του αγώνα στο βάδην ή το τρέξιμο. Ακολούθως, οι Ολλανδοί άποικοι Boers χρησιμοποίησαν τον όρο «ντοπ» για να περιγράψουν οποιοδήποτε διεγερτικό αφέψημα και ακολούθως, ο όρος διαδόθηκε παγκοσμίως. Τελικά, ο όρος υιοθετήθηκε για ένα ευρύτερο φάσμα ουσιών και στον αθλητισμό, χρησιμοποιώντας αυτές τις ουσίες περιγράφτηκε περαιτέρω ως «ντόπινγκ», όπου εμφανίζεται για πρώτη φορά σε Αγγλικό λεξικό το 1889.

Αρχαία Ιστορία

Στην Αρχαία Ελλάδα, ειδικοί περιγράφεται να προσφέρουν στους αθλητές διατροφικά συστατικά προκειμένου να βελτιώσουν τη φυσική τους απόδοση. Αυτό θεωρούνταν απολύτως απαραίτητο και οι τότε προμηθευτές μπορούν να συγκριθούν με τους σημερινούς εξειδικευμένους αθλητίατρους. Επιπλέον, αναφέρεται πως οι αθλητές προσπαθούσαν να αυξήσουν τη φυσική τους δύναμη καταναλώνοντας διαφόρων ειδών κρέας ή ζωμό αίματος πριν από τους αγώνες.
Κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων τον Τρίτο Αιώνα Π.Χ. οι αθλητές προσπαθούσαν να αυξήσουν την απόδοσή τους χρησιμοποιώντας μανιτάρια. Ο Φιλόστρατος αναφέρει ότι οι ιατροί ήταν σημαντικά χρήσιμοι στην προετοιμασία των αθλητών για τους αγώνες και οι μάγειρες ετοίμαζαν ψωμί με αναλγητικές ιδιότητες. Τον 1ο αιώνα Μ. Χ., αναφέρεται επίσης ότι οι Έλληνες δρομείς έπιναν ένα αφέψημα βοτάνων για να αυξήσουν τη δύναμή τους και να είναι ικανοί να αποδώσουν σε αθλήματα μεγάλης διάρκειας. Περισσότερες αναφορές σχετικά με αυτήν την περίοδο είναι δύσκολο να βρεθούν καθώς «η γνώση για το ντόπινγκ» ήταν καλά κρυμμένη από τους ιερείς.
Η χρήση ουσιών στη Ρωμαϊκή ιστορία έχει, επίσης, καταγραφεί. Οι αρματοδρομείς έτρεφαν τα άλογά τους με διάφορα μείγματα προκειμένου να τα κάνουν να τρέχουν γρηγορότερα. Περιγράφεται, επίσης, ότι οι μονομάχοι χρησιμοποιούσαν παράγοντες ντόπινγκ για την αύξηση της δύναμης.

Το Ντόπινγκ στα σύγχρονα Αθλήματα

Το Ντόπινγκ στο σύγχρονο αθλητισμό αξιόπιστα καταγράφηκε από το δεύτερο μισό του 19ου Αιώνα.

1865	Η πρώτη καταγεγραμμένη περίπτωση εμφανίστηκε στην κολύμβηση κατά τον αγώνα στο κανάλι του Άμστερνταμ. Συγκεκριμένα, περιγράφηκε η πρόσληψη μιας ανώνυμης ουσίας που βελτιώνει την απόδοση.
1867	Στους δημοφιλείς αγώνες ποδηλασίας 6-ημερών, οι Γάλλοι αθλητές προτιμούσαν μείγματα με βάση την καφεΐνη, οι Βέλγοι χρησιμοποιούσαν ζάχαρη αναμειγμένη με αιθέρα, ενώ άλλοι χρησιμοποιούσαν αλκοολούχα αφεψήματα ή νιτρογλυκερίνη.
1896	Τη χρονιά αυτή αναφέρεται ο πρώτος θάνατος που προκλήθηκε από το ντόπινγκ. Ο Άγγλος ποδηλάτης A. Lintonπέθανε λόγω λήψης εφεδρίνης στον αγώνα Παρίσι-Μπορντό.
1904	Στο μαραθώνιο του St. Louis, ο Tom Hicks που μόλις είχε κερδίσει τον αγώνα, κατέρρευσε και οι ιατροί διαπίστωσαν πρόσληψη στρυχνίνης και κονιάκ πριν από τον αγώνα.
1910	Ο James Jeffrie ισχυρίστηκε, αφού ηττήθηκε από τον Jack Johnson, ότι το τσάι του μολύνθηκε/ντοπαρίστηκε προκειμένου να τον νικήσει. Αυτή είναι η πρώτη αναφορά περίπτωσης στην οποία κατηγορούνται ντοπαρισμένοι αθλητές. Πολλές παρόμοιες περιπτώσεις για ντόπινγκ έχουν αναφερθεί στην Πυγμαχία κατά τη διάρκεια του πρώτου μισού του 20ου Αιώνα.
1920	Οι αμφεταμίνες, μια σχετικά γνωστή ουσία κατά τη διάρκεια του 20ου αιώνα όχι μόνο στον αθλητισμό, παρασκευάστηκαν για πρώτη φορά το 1920.
1952	Κατά τη διάρκεια των παγοδρομιών στο Όσλο, αίσθηση προκάλεσε όταν αμπούλες και σύριγγες βρέθηκαν στα αποδυτήρια των αθλητών.
1960	Η δραματική αύξηση χρήσης ουσιών ντόπινγκ ξεκίνησε τη δεκαετία του 1960. Η κοινωνία εκείνες τις μέρες πίστευε ότι υπήρχαν φάρμακα ικανά να οδηγήσουν σε οποιαδήποτε επιτυχία. Κατά τη διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων της Ρώμης το 1960, ο Δανός ποδηλάτης K. Jensen πέθανε λόγω χρήσης αμφεταμινών.
1967	Το 1967, ο 30 ετών Βρετανός ποδηλάτης Tom Simpson και ο δρομέας Dick Howard πέθαναν λόγω χρήσης αμφεταμινών και ηρωίνης, αντίστοιχα. Το 1968, ένα χρόνο αργότερα, ο Γερμανός πυγμάχος Jupp Elze πέθανε από χρήση ενός μίγματος αμφεταμινών.
1976	Στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Μόντρεαλ, ο Πολωνός αθλητής Z. Kaczmarek και ο Βούλγαρος αθλητής V Khristov (αθλητές άρσης βαρών), αναγκάστηκαν να επιστρέψουν τα χρυσά τους μετάλλια όταν βρέθηκαν θετικοί σε Ντόπινγκ.
1988	Πολλοί άλλοι νικητές είχαν την ίδια μοίρα με τον Ben Johnson στους Ολυμπιακούς της Σεούλ που είναι και το πιο γνωστό παράδειγμα. Βρέθηκε θετικός για ένα απαγορευμένο αναβολικό στεροειδές (Στανοζολόλη), του αφαιρέθηκε το χρυσό του μετάλλιο στα 100 μέτρα ταχύτητας και αποκλείστηκε για δύο έτη. Αργότερα, αποδείχθηκε ότι όλοι ή σχεδόν όλοι από τους φιναλίστ σε εκείνη την κούρσα είχαν πάρει απαγορευμένες ουσίες

Η χαραυγή του 21ου αιώνα χαρακτηρίζεται από πολλά παραδείγματα Αθλητών που έχουν κατηγορηθεί για ντόπινγκ. Παραδείγματα αποτελούν οι δρομείς αγώνων ταχύτητας όπως οι T. Montgomery, D. Chambers, M. Jones, ονόματα μερικών μόνο από τις πολυάριθμες γνωστές περιπτώσεις.
Δυστυχώς, το ντόπινγκ δεν είναι μόνο ιστορία αλλά προφανώς συνεχίζεται με νέες ουσίες και τεχνικές στις μέρες μας

http://www.doping-prevention.sp.tum.de/el/doping-in-general/history-of-doping.html

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Το Ντόπινγκ στην Αρχαία Ελλάδα"

Χρονοστρατηγική και Φασματική Θεωρία Γραφημάτων

Του Νίκου Λυγερού

Αν η Χρονοστρατηγική φαίνεται πολύ αφαιρετική σε σχέση με τη γεωστρατηγική και την τοποστρατηγική είναι διότι το μαθηματικό υπόβαθρο είναι πολυπλοκότερο λόγω της θεωρίας των διακλαδώσεων και των υπερχορδών. Υπάρχει όμως ένα πλαίσιο που επιτρέπει την κατανόηση των στοιχείων της χρονοστρατηγικής, και αυτό είναι η Φασματική θεωρία Γραφημάτων. Η αρχική ιδέα είναι η μελέτη των γραφημάτων μέσω των τεχνικών της άλγεβρας κάνοντας το φάσμα κυρίαρχο στοιχείο. Με τον πίνακα γειτνίασης μπορούμε να μελετήσουμε τοπολογικά το γράφημα ανεξάρτητα από την απόσταση, πράγμα το οποίο επιτρέπει μία ανάλυση δίχως γεωμετρία. Έτσι είμαστε ικανοί να βρούμε τις ιδιοτιμές και τα ιδιοδιανύσματα, αλλά βέβαια να έχουμε και μια εικόνα για το φάσμα του πίνακα. Αντί όμως να πάρουμε ως αρχικό στάδιο τον πίνακα γειτνίασης και μόνο, μπορούμε να αξιοποιήσουμε τον πίνακα Laplace του γραφήματος που διακρίνει πιο αποτελεσματικά γραφήματα που δεν είναι ισόμορφα. Και υπάρχει και ο ανάλογος πίνακας του Laplace αλλά χωρίς πρόσημο που είναι ακόμα πιο ανθεκτικός για τέτοιου τύπου ανάλυση. Αυτά τα εργαλεία είναι ικανά να ενισχύσουν τη στρατηγική του χρόνου αφού με αυτά μπορούμε να διαχωρίσουμε τις χρονικές καμπύλες κλειστές ή όχι. Το θεώρημα του Gersgorin, το αποτέλεσμα του Schur, τα διανύσματα Fiedler είναι χρήσιμα στους αλγόριθμους για παράλληλους υπολογισμούς με κοινή μνήμη. Αυτό το πεδίο είναι και ο χώρος δράσης των χρονικών μονάδων, δηλαδή των υπερχορδών αφού δεν είναι ανεξάρτητες και συνεχίζονται. Με την προσέγγιση του Merris μπορούμε επίσης να εξετάσουμε ποσοτικά πάνω στο φάσμα του γραφήματος τις επιπτώσεις της πρόσθεσης ή της αφαίρεσης μίας ακμής, με άλλα λόγια της ύπαρξης ή όχι μίας σχέσης στο πλαίσιο της θεωρίας σχέσεων. Έτσι μπορούμε να αναλύσουμε αλγεβρικά και συνδυαστικά τις αλλαγές στη δράση και την ανάδραση των υπερχορδών της χρονοστρατηγικής και την εφαρμογή των νοητικών σχημάτων της στη στρατηγική ανάλυση της πραγματικότητας και βέβαια και της επόμενης για να δούμε την πρόβλεψη σε διαχρονικό επίπεδο. 

Πηγή: http://www.lygeros.org/articles.php?n=13815&l=gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Χρονοστρατηγική και Φασματική Θεωρία Γραφημάτων"

Ο ΠΡΩΤΟΣ ΤΑΚΤΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟ ΚΟΣΜΟ

  Η δομή του στρατού της αρχαίας Σπάρτης--

Ο σπαρτιατικός στρατός δεν αποτελείτο μόνο από Σπαρτιάτες αλλά και από άλλους Λάκωνες.---

Η ραχοκοκαλιά του όμως ήταν οι Σπαρτιάτες όμοιοι, οι οποίοι στρατεύονταν από το εικοστό μέχρι και το εξηκοστό έτος της ηλικίας τους.

Η δομή του σπαρτιατικού στρατού άρχισε να αλλάζει περίπου στις αρχές του 8ου αιώνα, με την εμφάνιση της φάλαγγας.

Η φάλαγγα ήταν επιμήκης παράταξη η οποία είχε βάθος από τέσσερις έως δώδεκα άνδρες, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν την νέα και μεγάλη στρογγυλή ασπίδα που κάνει την εμφάνιση της εκείνη την εποχή, και αντικαθιστά την οκτάσχημη δερμάτινη ασπίδα.

Η φάλαγγα συνήθως είχε βάθος οκτώ ανδρών, αν και μπορούσε να αλλάξει ανάλογα με την περίσταση.

Στις εκστρατείες των Σπαρτιατών λάμβαναν μέρος και οι συμμαχικές προς αυτούς πόλεις, οι οποίες βοηθούσαν τους Σπαρτιάτες ανάλογα με την στρατιωτική τους δύναμη.

Ο στρατός της Σπάρτης ποτέ δεν εκστράτευε ολόκληρος, αλλά μόνο ένα τμήμα του (περίπου το 1/3), ενώ το υπόλοιπο τμήμα του έμενε στην Σπάρτη για την περίπτωση εξέγερσης των ειλώτων.

Πόλεις κράτη συμμαχικά προς την Σπάρτη τα οποία καλούσαν τους Σπαρτιάτες σε βοήθεια ήταν υποχρεωμένα να εκστρατεύουν με όλες τους τις δυνάμεις.

Ο σπαρτιατικός στρατός διαιρείτο σε έξι μόρες που αποτελούσαν και το μεγαλύτερο στρατιωτικό τμήμα του. Πιο αναλυτικά ο Σπαρτιατικός στρατός αποτελείτο από τα εξής στρατιωτικά τμήματα:

ΣΥΣΚΗΝΙΕΣ – ΕΝΩΜΟΤΙΕΣ

Το μικρότερο στρατιωτικό τμήμα του Σπαρτιατικού στρατού ήταν η συσκηνία.

Αποτελείτο από μια ομάδα δεκαέξι έως δεκαοκτώ ανδρών περίπου, οι οποίοι ονομάζονταν σύσκηνοι.

Οι άνδρες αυτοί από τα εφηβικά τους χρόνια ζούσαν μαζί, κοιμόντουσαν στην ίδια σκηνή, έτρωγαν μαζί, εκπαιδευόντουσαν σαν ομάδα στα στρατιωτικά γυμνάσια, και στις πολεμικές συρράξεις ήταν συμμαχητές.

Αυτό είχε σαν συνέπεια να αναπτύσσουν μεταξύ τους στενούς φιλικούς δεσμούς, πράγμα που τους έκανε ιδιαίτερα μαχητικούς και οργανωτικούς κατά την διάρκεια της μάχης.

Αν κάποιος σύσκηνος χανόταν στην μάχη την θέση του έπαιρνε κάποιος άλλος, κατόπιν εξετάσεως και ψηφοφορίας των υπολοίπων.

Η ενωμοτία αποτελείτο από δυο συσκηνίες, δηλαδή από περίπου τριάντα δυο έως τριάντα έξι άνδρες.

ΜΟΡΕΣ

Το μεγαλύτερο στρατιωτικό τμήμα του Σπαρτιατικού στρατού είναι η Μόρα.

Ο χωρισμός του στρατού σε Μόρες λέγεται ότι έγινε από τον Λυκούργο, ο οποίος χώρισε σε μόρες τόσο τους οπλίτες, όσο και τους ιππείς.

Κάθε μόρα οπλιτών χωρίζεται σε τέσσερις λόχους, κάθε λόχος σε δυο πεντηκοστίες και κάθε πεντηκοστία σε δυο ενωμοτίες.

Η κάθε μόρα έχει σαν διοικητή τον πολέμαρχο, και σαν αξιωματικούς τέσσερις λοχαγούς, οκτώ πεντηκόνταρχους, και δεκαέξι ενωμοτάρχες.

Ένα μεγάλο επίσης στρατιωτικό τμήμα, το οποίο συναντάται σε αρχαία ελληνικά συγγράμματα είναι και η μοίρα, η οποία κατά τον Έφορο αποτελείται από πεντακόσιους άνδρες, κατά τον Καλλισθένη από επτακόσιους και κατά τον Πολύβιο από εννιακόσιους.

Επειδή όμως οι πληροφορίες γι’ αυτό το στρατιωτικό τμήμα είναι περιορισμένες εικάζεται ότι πρόκειται για την μόρα με άλλη ονομασία.

ΑΓΕΛΕΣ

Κάθε αγόρι που γεννιόταν στην Σπάρτη ήταν υποχρεωμένο να συμμετέχει στην αγέλη.

Μετά την συμπλήρωση του 7ο έτους της ηλικίας τους τα αγόρια εγγράφονταν στις αγέλες, από τις οποίες ξεκινούσε η σπαρτιατική αγωγή.

Εκεί μάθαιναν χορό και μουσική, γραφή και ανάγνωση, και εκπαιδεύονταν στην πειθαρχία, η οποία αποτελούσε τον θεμέλιο λίθο της Σπαρτιατικής αγωγής.

Εκεί επίσης μάθαιναν τα πρώτα πράγματα στην πολεμική τέχνη, ασκούνταν με διάφορες φυσικές ασκήσεις και μάθαιναν τα πρώτα πολεμικά τους παιχνίδια.

Η αγέλη εμφυσούσε στα Σπαρτιατόπουλα την έννοια της συλλογικότητας αφού τα μάθαινε να συμβιώνουν αλλά και να πολεμούν μαζί, καθώς και την αγάπη τους προς την Σπάρτη.

Για να συνηθίσουν τον λιτό τρόπο ζωής τα παιδιά κοιμόντουσαν πάνω σε αχυρένια στρώματα που έφτιαχναν οι ίδιοι χρησιμοποιώντας καλάμια από τις όχθες του Ευρώτα.

Τον χειμώνα για να ζεσταίνονται έβαζαν κάτω από το στρώμα τους ένα φυτό με θερμαντικές ικανότητες, το λυκοφάνους όπως μας αναφέρει ο Ξενοφώντας.

 Τον χειμώνα δεν ντύνονταν βαριά αλλά φορούσαν μόνο ένα ιμάτιο το οποίο έπαιρναν και έπρεπε να το κρατήσουν για ένα χρόνο.

Πλένονταν πάντα με κρύο νερό από τις όχθες του Ευρώτα η από τα δημόσια λουτρά, χωρίς να χρησιμοποιούν κανένα είδος αρωματικού φυτού η ελαίου.

Ξενοφώντα στο «Λακεδαιμονίων Πολιτεία»

ΒΟΥΕΣ – ΥΛΕΣ

Οι βούες ήταν μια ομάδα από αγέλες. Δεν υπάρχουν σαφείς πληροφορίες, αλλά από συμπεράσματα που μπορούμε να βγάλουμε αν μελετήσουμε τον Ξενοφώντα στο «Λακεδαιμονίων Πολιτεία» οι βούες θα πρέπει να αποτελούνταν από έξι η δώδεκα αγέλες.

 Ετσι λοιπόν οι νεαροί Σπαρτιάτες ανήκαν σε στις βούες σε μικρή ηλικία και όταν μεγάλωναν από την ηλικία δηλαδή των 13 – 20 ετών άνηκαν στις ίλες. Αρχηγός της ίλης ήταν ο είρην που ήταν και ο μεγαλύτερος σε ηλικία.

Οι βούες έδιναν περισσότερο στους νεαρούς Σπαρτιάτες πνευματικά εφόδια, ενώ οι ίλες ήταν πλέον συγκροτημένες ομάδες οι οποίες ακολουθούσαν στρατιωτική πειθαρχία και δίδασκαν τους νέους τα μυστικά της πολεμικής τέχνης.

ΠΡΟΣΚΟΠΟΙ

Σε αντίθεση με την σημερινή έννοια της λέξεως, στην αρχαιότητα οι πρόσκοποι ήταν στρατιωτικά τμήματα που αναλάμβαναν δύσκολες αποστολές, κάτι σαν τις σημερινές ειδικές δυνάμεις.

Στον στρατό των Λακεδαιμονίων τον ρόλο των προσκόπων αναλάμβαναν οι Σκιρίτες, οι οποίοι κατάγονταν από την Σκιρίτιδα την περιοχή δηλαδή που βρίσκεται στο βόρειο άκρο της Λακωνίας προς την Αρκαδία, οι οποίοι προπορεύονταν του Σπαρτιατικού στρατού και πολλές φορές μάλιστα πιο μπροστά και από τους έφιππους ανιχνευτές.

Οι πρόσκοποι κατά την διάρκεια της μάχης, σαν επίλεκτο σώμα παρατασσόταν δίπλα από τους τριακόσιους, την επίσημη δηλαδή φρουρά του βασιλιά. Αποτελείτο από εξακόσιους περίπου άνδρες με μεγάλη σωματική δύναμη, και ψυχικό σθένος, αναλαμβάνοντας τις δυσκολότερες αποστολές του Σπαρτιατικού στρατού, όπως την συνοδεία όσων Σπαρτιατών εκτός στρατοπέδου, την βραδινή φύλαξη του στρατοπέδου κ.τ.λ.

ΑΝΙΧΝΕΥΤΕΣ ΕΔΑΦΟΥΣ

Πρόκειται για ιππείς οι οποίοι προηγούνταν του κυρίως τμήματος του ιππικού, και είχαν σαν σκοπό την ανίχνευση του εδάφους ώστε σε περιπτώσεις εμποδίων η ενέδρας το κυρίως τμήμα που ακολουθούσε να μην βρεθεί σε αδιέξοδο.

Σε τέτοιες περιπτώσεις εκτός από την ενημέρωση του κυρίως τμήματος σχετικά με το είδος του εμποδίου η της ενέδρας, ήταν επιφορτισμένοι να βρίσκουν εναλλακτικές λύσεις η άλλα ασφαλή δρομολόγια ώστε να διασφαλίσουν την ασφαλή προσπέλαση του κυρίως τμήματος.

 Στην περίπτωση στρατοπέδευσης των στρατιωτικών τμημάτων οι ανιχνευτές εδάφους στρατοπέδευαν σε σημεία από τα οποία μπορούσαν να διακρίνουν από μακριά τους εχθρούς και τις κινήσεις τους.

ΙΠΠΙΚΟ

Το ιππικό του Σπαρτιατικού στρατού δεν ήταν μεγάλο σε αριθμό σε σχέση με τους οπλίτες, και διαιρείτο και αυτό σε έξι μόρες.

Κάθε μόρα διαιρείτο σε ουλαμούς και κάθε ουλαμός είχε περίπου πενήντα ιππείς.

Κύριο καθήκον του ιππικού ήταν η φύλαξη των νότων και των πτερύγων της φάλαγγάς. Αρχηγός της κάθε ιππικής μόρας ήταν ο Ιππαρμοστής.

Σαν ιππείς στο Σπαρτιατικό ιππικό προτιμούνταν οι ελαφρότεροι σε σωματικό βάρος οπλίτες, ώστε το λιγοστό βάρος να κάνει τα άλογα περισσότερο ευκίνητα τόσο στην μάχη όσο και στις πορείες.

Από πληροφορίες του Ξενοφώντα συμπεραίνουμε ότι το Σπαρτιατικό ιππικό ήταν πολύ πονηρό, και γι’ αυτό συνήθως προστάτευε το κυρίως στράτευμα σαν σώμα προφυλακής το οποίο πορευόταν μπροστά και αποτελείτο συνήθως από μια μόρα ιππέων.

Σε περίπτωση ενέδρας η άλλου κολλήματος οι ιππείς αυτοί ειδοποιούσαν το κυρίως στράτευμα ώστε αυτό να λάβει τις κατάλληλες θέσεις και τους κατάλληλους σχηματισμούς σε περίπτωση εμπλοκής.

Το Σπαρτιατικό ιππικό χρησιμοποιήθηκε και αρκετές φορές σε περιπτώσεις πολέμου δολιοφθορών (ανταρτοπόλεμου), η σε περιπτώσεις αιφνιδιασμού, και γενικά σε περιπτώσεις παρενοχλήσεων του αντιπάλου για την δημιουργία κυρίως εντυπώσεων.

ΕΚΔΡΟΜΟΙ 

Οι εκδρόμοι ήταν ακροβολιστές του Σπαρτιατικού στρατού οι οποίοι δρούσαν ανεξάρτητα από την οπλιτική φάλαγγα, και σκοπός τους ήταν να προκαλέσουν σύγχυση στις τάξεις του εχθρού.

Ο οπλισμός του ήταν σχετικά ελαφρότερος από αυτόν των υπολοίπων οπλιτών, πράγμα που τους έκανε πιο ευάλωτους σε συγκρούσεις σώμα με σώμα.

Στόχοι των εκδρόμων οι οποίοι αποτελούσαν και ένα είδος καταδρομέων της εποχής, ήταν οι πελταστές, αλλά και ορισμένες τάξεις βαρέως πεζικού αλλά και οι εκδρόμοι του αντίπαλου στρατού.

Το σώμα των εκδρόμων δημιουργήθηκε για πρώτη φορά στην Αρχαία Σπάρτη για να αντιμετωπίσει τους πελταστές του Ιφικράτη, και αργότερα επεκτάθηκε και σε άλλες Ελληνικές πόλεις όπως στην Αθήνα

 

ΤΡΙΑΚΟΣΙΟΙ

Το σώμα των τριακοσίων αποτελούσε την σωματοφυλακή του βασιλιά το οποίο παρατασσόταν δίπλα του στην μάχη.

Οι οπλίτες που το αποτελούσαν ονομάζονταν ιππείς αν και άνηκαν στο πεζικό, ονομασία η οποία παρέμεινε από τα αρχαϊκά χρόνια (7ος – 6ος αιώνας), όταν αποτελείτο από ιππείς. Στα κλασσικά χρόνια το όνομά τους ήταν απλώς τριακόσιοι.

Το σώμα των τριακοσίων διοικείτο από τους τρεις Ιππαγρέτες που ήταν κάτω από τις διαταγές του βασιλιά.

Οι τρεις αυτοί Ιππαγρέτες επιλέγονταν από τους Εφόρους της Σπάρτης, ανάμεσα από τους ακμαιότερους και πιο ρωμαλέους άνδρες της πόλης.

Ο κάθε Ιππαγρέτης διάλεγε εκατό άτομα οι οποίοι ήταν κάτω από τις διαταγές του, συμπληρώνοντας έτσι την φρουρά των τριακοσίων.

 Ο κάθε Ιππαγρέτης ήταν υποχρεωμένος να μετά την επιλογή των εκατό ανδρών να δίνει εξηγήσεις στους εφόρους με πια κριτήρια επέλεξε τους εκατό αυτούς άνδρες.

Το σώμα των τριακοσίων ήταν το εκλεκτότερο του Σπαρτιατικού στρατού, και η συμμετοχή κάποιου οπλίτη σε αυτό θεωρείτο τιμητική.

Δεν έφτανε όμως η επιλογή κάποιου οπλίτη από τους τρεις Ιππαγρέτες ώστε αυτός να μπορέσει να συμμετέχει στο σώμα των τριακοσίων, αλλά και η επιτυχία του στις κατάλληλες εξετάσεις που γίνονταν για τον σκοπό αυτό.

Οι Ιππαγρέτες ήταν κριτές σε αυτές τις εξετάσεις, όπως και σε άλλες αθλητικές εκδηλώσεις, και αν κάποιος δεν περνούσε επιτυχώς τις εξετάσεις μπορούσε να προσπαθήσει σε επόμενες.

Οι οπλίτες που συμμετείχαν σε αυτό το σώμα έπρεπε επίσης να είναι σωστοί απέναντι στον νόμο και τις επιταγές της πολιτείας διαφορετικά μπορούσαν να χάσουν την τιμητική αυτή θέση, την οποία καταλάμβανε κάποιος άλλος οπλίτης.

ΟΠΛΙΤΙΚΗ ΦΑΛΑΓΓΑ

Ο σχηματισμός της φάλαγγας αποτελείτο συνήθως από οκτώ μακριούς στοίχους οπλιτών.

Η οπλιτική φάλαγγα υπάκουγε πάντα στα παραγγέλματα του βασιλιά και βάδιζε προς την μάχη στοιχισμένη και με ρυθμικό βήμα.

Στο δεξί χέρι κρατούσαν το δόρυ και στο αριστερό την ασπίδα, παραταγμένοι κατά στοίχους ώστε να προφυλάσσονται μεταξύ τους κατά την διάρκεια της μάχης. Στα άκρα της φάλαγγας και ιδιαίτερα στις γωνίες, τοποθετούνταν οι πιο ρωμαλέοι οπλίτες, γιατί αυτά τα σημεία έμεναν συνήθως ακάλυπτα.

Κατά την διάρκεια της συμπλοκής με τον εχθρό προσπαθούσαν να μην διασπάσουν αυτή την διάταξη, και συμπλέκονταν μαζί του σώμα με σώμα μέχρι να τον συντρίψουν η να τον τρέψουν σε φυγή.

Σε περίπτωση φυγής του εχθρού οι Σπαρτιάτες δεν τον καταδίωκαν, πρώτα γιατί δεν ήθελαν να διασπαστεί η συνοχή της φάλαγγας, και έπειτα γιατί θεωρούσαν υποτιμητικό να έχουν για εχθρό τους κάποιον που έφευγε τρέχοντας από το πεδίο της μάχης, δηλαδή έναν δειλό.

Την φυγή οι Σπαρτιάτες την θεωρούσαν υποταγή, και σε αυτή την περίπτωση ο εχθρός περισσότερο τον οίκτο τους κέρδιζε παρά την αντιπαλότητά τους.

Ο Σπαρτιατικός στρατός εκτελούσε με μεγάλη ευκολία και ακρίβεια διάφορους ελιγμούς οι οποίοι σε άλλους στρατούς της εποχής θα ισοδυναμούσαν με διάλυση της συνοχής των τμημάτων. Διάφορα τέτοια παραδείγματα μας δίνει ο Ξενοφώντας στην Λακεδαιμονίων Πολιτεία, αναφέροντας μας για παράδειγμα την επί κέρας πορεία.

Σε αυτή την διάταξη πορείας η φάλαγγα βαδίζει κατά ενωμοτίες και σε περίπτωση εμφάνισης εχθρικής φάλαγγας ο ενωμοτάρχης διευθύνει την ενωμοτία προς τα αριστερά σχηματίζοντας έτσι όλες οι ενωμοτίες την φάλαγγα παραταγμένη κατά μέτωπο.

Αν τώρα εμφανιστεί εχθρική φάλαγγα στα νώτα τους ο κάθε στοίχος αραιώνει και κάνοντας μεταβολή βρίσκεται αντιμέτωπος με το εχθρικό στράτευμα.

Ο κάθε στοίχος είναι έτσι συντεταγμένος ώστε σε τέτοια περίπτωση απέναντι από το εχθρικό στράτευμα, στην πρώτη γραμμή δηλαδή, να βρίσκονται οι πιο ανδρείοι πολεμιστές.

Σύμφωνα με την προηγούμενη διάταξη ο αρχηγός της φάλαγγας βρίσκεται στο αριστερό κέρας, αν όμως για οποιονδήποτε λόγο θεωρηθεί ότι ο στρατηγός πρέπει να βρεθεί στο δεξιό κέρας στρέφουν την φάλαγγα προς τα δεξιά η αριστερά ώστε ο στρατηγός να βρεθεί στο δεξιό κέρας και η οπισθοφυλακή να έρθει στο αριστερό.

Μελετώντας την Λακεδαιμονίων πολιτεία του Ξενοφώντα, μπορούμε να δούμε αναλυτικά διάφορους ελιγμούς των στρατιωτικών τμημάτων στην επί κέρας πορεία και να καταλάβουμε γιατί δίκαια ο στρατιωτικός μηχανισμός των Λακεδαιμονίων θεωρείτο ίσως ο κορυφαίος της εποχής.

Ο σεβασμός προς τον Βασιλιά και αρχιστράτηγο του Σπαρτιατικού στρατού, κατά τις πολεμικές επιχειρήσεις φαίνεται και από την διάταξη της φάλαγγας, όταν αυτή βαδίζει προς την μάχη.

 Όταν λοιπόν η φάλαγγα πορεύεται προς την μάχη κανείς εκτός των Σκιριτών και των ανιχνευτών δεν επιτρέπεται να προπορεύεται του Βασιλιά. Σε περίπτωση όμως που η φάλαγγα συναντηθεί με τον εχθρό, τότε ο βασιλιάς παίρνει την πρώτη μόρα και την οδηγεί προς τα δεξιά της παράταξης, ενώ οι υπόλοιπες μόρες αναπτύσσονται είτε προς τα αριστερά της πρώτης, είτε έχοντας την πρώτη στο μέσον και αυτές τίθενται αριστερά και δεξιά της, πάντα υπό την καθοδήγηση των πολεμάρχων.

ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΑ ΤΜΗΜΑΤΑ – ΤΑΚΤΙΚΟΙ ΕΛΙΓΜΟΙ

Η οργάνωση του σπαρτιατικού στρατού γινόταν πάντα σύμφωνα με τις ανάγκες της πόλης.

Οι συχνές πολεμικές επιχειρήσεις στις οποίες εμπλεκόταν ο Σπαρτιατικός στρατός, δημιούργησε την ανάγκη για χωρισμό του στρατεύματος σε αυτόνομα και αυτοδιοικούμενα τμήματα, τα οποία μπορούσαν να δράσουν ανεξάρτητα και σε διαφορετικά μέτωπα όταν χρειαζόταν.

Τα μεγαλύτερα αυτοδιοικούμενα τμήματα του σπαρτιατικού στρατού ήταν οι μόρες, είτε αυτές ήταν οπλιτικές είτε του ιππικού.

Έτσι, αν για παράδειγμα η Σπάρτη χρειαζόταν να στείλει σε κάποια πόλη Σπαρτιατική φρουρά για να έχει υπό τον έλεγχο της την διοίκηση της πόλης, μπορούσε να στείλει για παράδειγμα μια μόρα η οποία θα αναλάμβανε αυτή την αποστολή, αφήνοντας το υπόλοιπο στράτευμα στην διάθεση της πολιτείας για άλλες αποστολές.

Η κάθε μόρα είχε δύναμη εξακοσίων περίπου οπλιτών μαζί με τους αξιωματικούς. Όταν η μόρα παρατασσόταν σε μάχη υποβοηθούμενη από το ιππικό, τότε η ιππική μόρα παρατασσόταν στα πλάγια της μόρας, ανάλογα βέβαια με το είδος της μάχης, αλλά και την δομή των αντιπάλων στρατευμάτων.

Σε περιπτώσεις περικύκλωσης της μόρας τότε τα δύο αυτά τμήματα μπορούσαν να δράσουν ανεξάρτητα, ώστε το ιππικό να αποκρούσει επίθεση από τα νώτα της μόρας η να διαλύσει τμήματα πελταστών.

Η ιππική μόρα διαιρείτο σε δυο ουλαμούς των πενήντα ανδρών, και ο κάθε ουλαμός σε πέντε στοίχους των πέντε ανδρών οι οποίοι ονομάζονταν πεμπάδες, και διοικούντο από τον πεμπάδαρχο.

 Οι ιππικές μόρες αποτελούνταν από Σπαρτιάτες ιππείς αλλά και από περίοικους και νεοδαμώδεις, και παρατάσσονταν σε τετράγωνο σχηματισμό.

Όταν δινόταν το παράγγελμα επιθέσεως ηχούσε η σάλπιγγα και οι οπλίτες ξεκινούσαν να βαδίζουν προς το μέρος του εχθρού με τα δόρατα σε φύλαξη, ρυθμίζοντας τον βηματισμό τους με τον ήχο των αυλών.

Όταν η φάλαγγα έφτανε σε μικρή απόσταση από τον εχθρό, οι σάλπιγγα σήμαινε έφοδο και οι οπλίτες επιτίθονταν τρέχοντας προς το μέρος του εχθρού, προσέχοντας όμως να μένουν πάντα στοιχισμένοι στους ζυγούς τους κρατώντας τον σχηματισμό της χελώνης.

Οι Σπαρτιάτες πραγματοποιούσαν τον σχηματισμό αυτό τοποθετώντας τις ασπίδες τους πάνω από το κεφάλι τους σχηματίζοντας ουσιαστικά μια σκεπή η οποία τους κάλυπτε από τα εχθρικά βέλη των τοξοτών.

Ονομάστηκε έτσι γιατί από μακριά έδινε το σχήμα του καύκαλου μιας χελώνας, και είχε την δυνατότητα να προστατεύει όλο τον σχηματισμό, ιδιαίτερα σε περίπτωση υποχώρησης για αναζήτηση καλύτερου εδάφους για συμπλοκή, η σε περιπτώσεις που ο σχηματισμός πλησίαζε τείχη πολιορκούμενης πόλεως και δεχόταν βέλη από ψηλά.

Σε περίπτωση που η φάλαγγα δεχόταν επίθεση εχθρικού ιππικού, οι οπλίτες κρατούσαν το δόρυ τους με την λόγχη προς τα εμπρός, ενώ το πίσω μέρος του στερεωνόταν στο έδαφος. Ο οπλίτης γονάτιζε στο ένα πόδι, και τοποθετούσε κάθετα την ασπίδα μπροστά του ώστε να τον προστατεύει

Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Ο ΠΡΩΤΟΣ ΤΑΚΤΙΚΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΣΤΟΝ ΑΡΧΑΙΟ ΚΟΣΜΟ"

Κλεοπάτρα η Παρεξηγημένη Βασίλισσα.

Η Κλεοπάτρα ήταν η τελευταία ηγέτιδα της Πτολεμαϊκής δυναστείας της ελληνιστικής αρχαίας Αιγύπτου και ουσιαστικά, η τελευταία Φαραώ που είχε η Αίγυπτος.

Ήταν Ελληνίδα και μέλος της Ελληνικής ελίτ .

 Τα μέλη της Πτολεμαϊκής δυναστείας που κυβέρνησαν την Αίγυπτο για τρείς αιώνες ήταν απόγονοι του Πτολεμαίου, στρατηγού του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Οι Πτολεμαίοι δεν αφομοίωσαν πλήρως την Αιγυπτιακή κουλτούρα, σεβάστηκαν όμως τις παραδόσεις και τις θρησκευτικές λατρείες της. Για παράδειγμα, ακολουθούσαν τη παράδοση των Φαραώ σχετικά με τις ερωτικές συνευρέσεις μεταξύ μελών της οικογένειας, για αναπαραγωγικούς λόγους, προκειμένου να διατηρηθεί η γραμμή του αίματος καθαρή. Υπήρχε όμως ένα κοινωνικό-οικονομικό και πολιτιστικό κενό μεταξύ των Πτολεμαίων και του Αιγυπτιακού λαού. Για παράδειγμα, η Κλεοπάτρα ήταν η πρώτη Πτολεμαϊκή Φαραώ που μπορούσε να μιλήσει την Αιγυπτιακή γλώσσα . Η πόλη στην οποία ζούσαν οι Πτολεμαίοι Φαραώ κατά τη διάρκεια της δυναστείας τους δεν ήταν η Μέμφιδα, η αρχαία παραδοσιακή πόλη των Φαραώ, αλλά η πόλη που ίδρυσε ο Μέγας Αλέξανδρος, η Αλεξάνδρεια .

Η περισσότερο προβεβλημένη εικόνα της βασίλισσας στη Δυτική παράδοση είναι αυτή που διαδόθηκε στο κόσμο μέσω αυτών που την νίκησαν, των εχθρών της, των Ρωμαίων. Η θανάσιμη σχέση της με τους, Ιούλιο Καίσαρα, Μάρκο Αντώνιο και Οκταβιανό, αλλά και οι πολλοί της ρόλοι, ως ερωμένη και σύμμαχος «αυτών των ανδρών»  ήταν καθοριστικοί παράγοντες για την εικόνα της στη Δυτική παράδοση  Μία από τις Ρωμαϊκές χαρακτηριστικές περιγραφές της Κλεοπάτρας γράφτηκε από τον ιστορικό Κάσσιο. Ο Κάσσιος ισχυρίστηκε ότι έγραψε την ομιλία του Οκταβιανού, όμως αυτό το έκανε 200 χρόνια μετά το γεγονός, επομένως δεν μπορούμε να είμαστε πραγματικά σίγουροι για το αληθές της εξιστόρησης, γεγονός που είναι ένα από τα κλασσικά προβλήματα που αντιμετωπίζουμε όταν μελετούμε αρχαία ιστορία. Σύμφωνα  με τον Κάσσιο, ο Οκταβιανός παρουσιάζει την Πτολεμαϊκή Αίγυπτο με πολύ αρνητικό τρόπο ισχυριζόμενος ότι τόσο οι Αλεξανδρινοί, όσο και οι Αιγύπτιοι, λάτρευαν ερπετά και κτήνη, ταρίχευαν τα σώματά τους για να εμφανίζονται ως αθάνατοι, και το χειρότερο όλων, δεν κυβερνούνταν από άντρα αλλά από μία γυναίκα, την Κλεοπάτρα. Επιπλέον, λέει, ποιος δεν θα θρηνούσε ακούγοντας πως ο Μάρκος Αντώνιος εγκατέλειψε τον τρόπο ζωής των προγόνων του για να εναγκαλιστεί βαρβαρικά έθιμα και σταμάτησε να τιμά τους συμπατριώτες του, τους νόμους και τους θεούς του. Μετά από αυτά, ο Οκταβιανός παρουσιάζει το σενάριο ότι ο Μάρκος Αντώνιος, μαγεμένος και σκλαβωμένος από την Κλεοπάτρα, έμπλεκε τώρα τον εαυτό του σε πόλεμο ενάντια στην ίδια του την πατρίδα και τους ανθρώπους του.  Σε αυτό το πνεύμα, ο Κάσσιος παρουσιάζει τον Μάρκο Αντώνιο «ως σκιά του προηγούμενου εαυτού του»  και όχι μόνο. Ο Κάσσιος δεν κάνει μία αμερόληπτη εξιστόρηση του παρελθόντος, αλλά μία προκατειλημμένη που αφηγείται τα πράγματα από την πλευρά της Ρώμης . Αυτή η αρνητική προπαγάνδα για την Κλεοπάτρα ήταν, φυσικά, μία στρατηγική κίνηση των Ρωμαίων που είχαν την ανάγκη να παρουσιάσουν δυνατές και συγκλονιστικές αντιθέσεις ανάμεσα στη κουλτούρα τους και σε αυτήν της Κλεοπάτρας, ώστε να συντηρήσουν την ιδέα ότι αυτή δεν αποτελούσε μόνο εχθρό της Ρώμης, αλλά κυρίως, αποτελούσε απειλή για τον Ρωμαϊκό τρόπο ζωής, τον πολιτισμό και τις παραδόσεις. Φυσικά, οποιοσδήποτε δεσμός της Κλεοπάτρας με τον διανοητικό Ελληνιστικό κόσμο θα υπονόμευε το έργο τους εναντίον της, οπότε το γεγονός αυτό παραλήφθηκε σκόπιμα στη Ρωμαϊκή ομιλία εναντίον της.

Η Ρωμαϊκή άποψη για την Κλεοπάτρα επικράτησε, όχι μόνο εξαιτίας των αναφορών σε αυτήν από Ρωμαίους συγγραφείς, αλλά και επειδή δεν υπάρχουν αφηγήσεις για την Πτολεμαϊκή βασίλισσα γραμμένες από αρχαίους Αιγυπτίους . Οι περισσότερες πληροφορίες που έχουμε για αυτήν προέρχονται από Ρωμαίους συγγραφείς. Εκτός από αυτό, υπάρχουν και λίγα αποδεικτικά στοιχεία σχετικά, στη μορφή νομισμάτων και γλυπτών μόνο. Κατά συνέπεια, ο θρύλος και ο μύθος που έχει επικρατήσει για την Κλεοπάτρα στη λαϊκή κουλτούρα είναι αυτός που την παρουσιάζει ως μία ερωτική κυνηγό, μία γυναίκα που δεν δίσταζε να χρησιμοποιήσει την ομορφιά της και την ερωτική της δύναμη για να μεταχειριστεί πολιτικά τους άνδρες. Αυτή η εικόνα όμως που περιγράφει την Κλεοπάτρα φαίνεται να είναι ασυνεπής σε σχέση με αυτό που πραγματικά ήταν, δηλαδή, μία Ελληνίδα ηγέτιδα της Αιγύπτου που ζούσε σε μία μοντέρνα, πνευματικά και πολιτιστικά εξελιγμένη πόλη, την Αλεξάνδρεια , με μία θαυμαστή αρχιτεκτονική και, φυσικά, έδρα της σπουδαιότερης και μεγαλύτερης βιβλιοθήκης στον κόσμο. Αυτή η γυναίκα που, σύμφωνα με τον Πλούταρχο, μιλούσε επτά γλώσσες και ήταν Πτολεμαϊκή ηγέτιδα, φαίνεται να απείχε αρκετά από οποιαδήποτε ιδέα μίας γυναίκας που χρειαζόταν να στηριχθεί μόνο στο κορμί της με σκοπό να ωφεληθεί πολιτικά. Στην ουσία ο Πλούταρχος φθάνει μέχρι να ισχυριστεί ότι η Κλεοπάτρα δεν ήταν πραγματικά μία όμορφη γυναίκα, αλλά γοήτευε τους ανθρώπους γιατί είχε μία χαρισματική προσωπικότητα.  Από αυτή τη δήλωση του Πλούταρχου μπορούμε να καταλάβουμε ότι ήταν πράγματι μία πολύ έξυπνη και καλλιεργημένη γυναίκα, και όχι μία βάρβαρη όπως την παρουσίαζαν οι Ρωμαίοι.

Η βασίλισσα ήταν επίσης, κατά κάποιο τρόπο, «αλχημίστρια». Τα δηλητήρια την γοήτευαν και χρησιμοποιούσε τους αιχμαλώτους της για να δοκιμάζει τις επιδράσεις τους. Ο Μάρκος Αντώνιος γνωρίζοντας αυτό το ενδιαφέρον της Κλεοπάτρας για τα δηλητήρια, γινόταν κάποιες φορές παρανοϊκός στη σκέψη ότι θα μπορούσε αυτή να τον δηλητηριάσει. Ο Πλίνιος στη «Φυσική Ιστορία» του, μας λέει ότι μία μέρα, κατά τη διάρκεια ενός επίσημου δείπνου, η Κλεοπάτρα ζήτησε από τους καλεσμένους της να βουτήξουν λουλούδια στα ποτήρια με το κρασί τους και κατόπιν να το πιουν. Όταν ο Μάρκος Αντώνιος ήταν έτοιμος να πιει το δικό του, η Κλεοπάτρα πήρε το ποτήρι από τα χέρια του και του είπε ότι είχε δηλητηριάσει τα λουλούδια. Προφανώς προσπάθησε να του δείξει ότι δεν είχε την πρόθεση να τον δολοφονήσει και ότι θα μπορούσε να την εμπιστευθεί.

Επιπλέον, η ιστορία μας λέει ότι αυτή αυτοκτόνησε με έναν Αιγυπτιακό αστρίτη (είδος δηλητηριώδους οχιάς), αλλά άλλοι ιστορικοί αμφισβητούν αυτό το γεγονός λέγοντας πως η βασίλισσα δεν χρησιμοποίησε τους ίδιους τους αστρίτες για να αυτοκτονήσει, αλλά απλά ήπιε το  αποσταγμένο δηλητήριό τους. Έτσι ή αλλιώς, η επιλογή της να χρησιμοποιήσει έναν αστρίτη για να αυτοκτονήσει ήταν βασισμένη στο γεγονός, ότι είχε παρατηρήσει την επίδραση αυτού του δηλητήριου στους αιχμαλώτους και είχε δει ότι δεν προκαλούσε οξύ πόνο, αλλά οδηγούσε το θύμα σε μία κατάσταση βαθιού ύπνου που ακολουθούνταν από το θάνατο με ένα αρκετά ήρεμο τρόπο. Έτσι, κατ’ αυτό τον τρόπο, η βασίλισσα πέθανε στους κοιτώνες της για να αποθανατιστεί από την ιστορία και τη λαϊκή κουλούρα.

Μετά από αυτό το σύντομο ιστορικό υπόβαθρο για την Κλεοπάτρα, θα μπω στον κόσμο της λαϊκής κουλτούρας για να σχολιάσω
σύγχρονες απεικονίσεις της βασίλισσας, όπως παρουσιάστηκαν στον κινηματογράφο της δύσης. Το πρώτο σημαντικό ιστορικό φιλμ για την ιστορία της Πτολεμαϊκής βασίλισσας, με τον τίτλο «Κλεοπάτρα», ήταν ένα βουβό δράμα του 1917, βασισμένο στο μυθιστόρημα του Rider Haggard(1889). Σε αυτή τη ταινία η Κλεοπάτρα ενσαρκώνονταν από την Theda Bara, μία Αμερικανίδα ηθοποιό που κατάγονταν από Εβραϊκή οικογένεια , με μία αμερικανική εικόνα που απείχε αρκετά από την ιδανική εθνική εικόνα της Πτολεμαϊκής βασίλισσας. Η Bara ήταν διάσημη για τους προκλητικούς της ρόλους που συχνά εμπεριείχαν ερωτική εκμετάλλευση  και αφορούσαν γυναίκες που εγκατέλειπαν τους συζύγους τους. Αναπαρέστησε την Κλεοπάτρα με έναν δυνατό, απειλητικό και μοχθηρό αέρα, ως μία ερωτική κυνηγό μέσα στο περιβάλλον μίας μακρινής, μυστηριώδους και ευφάνταστης ανατολής  και «η διαφημιστική μηχανή των στούντιο την παρουσίασε …στη σκιά της σφίγγας να θηλάζει δηλητήριο ερπετού» . Η Bara είχε την ικανότητα να προσωποποιήσει τη βασίλισσα με όλα αυτά τα χαρακτηριστικά που η λαϊκή φαντασία απέδιδε σε μία απελευθερωμένη γυναίκα εκείνη την εποχή. Οι γυναίκες εκείνη την περίοδο ήταν εγκλωβισμένες μέσα στις παραμέτρους μίας ηθικής εικόνας που περιγράφονταν από την ιδέα ότι θα έπρεπε να είναι καλές νοικοκυρές και σύζυγοι, εξαρτώμενες από τον σύζυγό τους, και όπως τονίζει ο Fear, «η επί σκηνής εξελισσόμενη εικόνα της Κλεοπάτρας δεν αποτελεί μόνο όχημα επικής διασκέδασης, αλλά είναι επίσης και μία αποτελεσματική περιγραφή ζητημάτων και συμπεριφορών που αλλάζουν» .

Μία ακόμα ταινία με τίτλο «Κλεοπάτρα» έγινε το 1934 και σκηνοθετήθηκε από τον Cecil B De Mille. Σε αυτή τη ταινία η Κλεοπάτρα ενσαρκώθηκε από την Claudette Colbert αποδίδοντας μία πιο χαλαρή εικόνα  Ο δυνατός, μοχθηρός και απειλητικός αέρας της ερωτικής κυνηγού που είχε αποδοθεί από την Bara, αντικαθιστούταν από έναν πιο εκλεπτυσμένο, παιχνιδιάρικο και κοκέτικο που εισήγαγε η Colbert. Και αυτή όμως απείχε αρκετά από την ιδανική εθνική εικόνα της Κλεοπάτρας, αφού η «βασίλισσα» Colbert είχε την Αμερικανική εικόνα εκείνης της δεκαετίας που έδινε έμφαση στη ρομαντική και εκλεπτυσμένη γυναίκα. Κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου, η Κλεοπάτρα δεν απεικονιζόταν μόνο ως ιστορική φιγούρα, αλλά και σαν εικόνα εμπορικού λογοτύπου. «Ήταν εκείνη την εποχή που η κινηματογραφική διαφήμιση άρχιζε να ανατέλλει, και έτσι η εικόνα της βασίλισσας είχε συνδεθεί με κοσμήματα, τσιγάρα, κομμωτική μόδα, ρούχα, μέσα στο υπνωτιστικό ντεκόρ μίας ευφάνταστης ανατολής» που αναπαριστάνονταν από κολώνες και αντικείμενα που έδιναν τον αέρα ενός ανατολίτικου μεγαλείου. Επιπρόσθετα, το χτένισμα που χρησιμοποιήθηκε από την Colbert, γνωστό ως «φράντζες της Κλεοπάτρας» έγινε πολύ διάσημο, ενώ ακόμα και στις μέρες μας συνδέεται με την βασίλισσα . Η αλλαγή στην εικόνα της βασίλισσας δεν ήταν συμπτωματική. Απεικονίζει τις αλλαγές συμπεριφοράς προς την εικόνα των γυναικών στη λαϊκή κουλτούρα. Εκείνη την εποχή η λαϊκή άποψη σχετικά με τις απελευθερωμένες γυναίκες ήταν πιο ευγενής και εμπεριείχε στοιχεία ρομαντισμού, παιχνιδίσματος, αλλά και εκλεπτυσμού, αντί για την άποψη της δεύτερης δεκαετίας του 20^ου αιώνα που παρουσίαζε την μοχθηρή, απειλητική εικόνα της ερωτικής κυνηγού.

Μία ακόμα ταινία που δεν μπορούμε να αγνοήσουμε είναι η παραγωγή της 20^th Century Fox, το 1963. Αυτή τη φορά είναι η Elizabeth Taylor που ενσαρκώνει την Κλεοπάτρα σε μία υπερβολικά πολυτελή ταινία που δίνει μία εντελώς νέα διάσταση στο ιστορικό παρελθόν. Η Elizabeth Taylor φιγουράρει στις διαφημιστικές αφίσες ανάμεσα στον Μάρκο Αντώνιο και τον Καίσαρα, δίνοντας μία ιδιαίτερη έμφαση στο ερωτικό ειδύλλιο που εξελίσσεται μέσα στο περιβάλλον μίας υπερβολικά πολυτελούς ανατολής. Η Κλεοπάτρα απεικονιζόταν ως μία εκθαμβωτικά όμορφη και αυταρχική γυναίκα που ζούσε μία ζωή γεμάτη από πολυτέλεια και ερωτικά ειδύλλια. Η εικόνα αυτή αναμειγνύει δύναμη, ομορφιά, χρήμα και ρομαντισμό στην ιδέα της απελευθερωμένης γυναίκας. Το κάνει πάντως με ένα τρόπο που αποσπά τη βασίλισσα από την εικόνα που της έδωσαν, τόσο η Bara όσο και η Colbert, για να την εισάγει σε ένα βασίλειο που απέχει από αυτό που μπορεί να φτάσει η καθημερινή ζωή. Πρόκειται για ένα είδος φανταστικής απόδρασης στα βασίλεια του μύθου και του ρομαντισμού, σε ανάμιξη με ομορφιά, πολυτέλεια και κατάχρηση. Η ταινία αυτή ακολουθήθηκε από την Βρετανική παρωδία «Carry on Cleo», στην οποία η Amanda Berry ενσαρκώνει την Κλεοπάτρα ως μία ελαφρόμυαλη, αφελή γυναίκα. Μία εικόνα που αποτελούσε απλά μία σατυρική απάντηση στη ταινία της Elizabeth Taylor.

Η «Κλεοπάτρα» του 1999 ήταν παραγωγή της Hallmark Entertainment. Η Χιλιανή ηθοποιός που ενσαρκώνει τη βασίλισσα, η Leonor Varela, δίνει για πρώτη φορά μία πιο εθνική εικόνα, αφού η εμφάνισή της πλησιάζει αυτή της μεσογειακής γυναίκας, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ηθοποιό έπαιξε τον ρόλο της Κλεοπάτρας στις ταινίες που αναφέρθηκαν πριν. Και πάλι η βασίλισσα παρουσιάζεται ως μία όμορφη και σαγηνευτική γυναίκα, αλλά αυτή τη φορά με το επιπλέον στοιχείο της γυναίκας που μάχεται «δίνοντας ένα συμβολικό χτύπημα ευνουχισμού σε ένα Ρωμαίο στρατιώτη» .

Μετά από αυτήν, η επόμενη ενδιαφέρουσα αλλά άκριτη αναπαράσταση της Κλεοπάτρας είναι στην τηλεοπτική σειρά «Ζήνα» (2000) όταν αυτή η πολεμίστρια παίζει τον ρόλο της βασίλισσας σε μία διάσημη σκηνή που συχνά συνδέεται με την Κλεοπάτρα: αυτήν του χαλιού. «Ο Αντώνιος κλωτσά ένα χαλί που ξετυλίγεται για να αποκαλύψει μία αλυσοδεμένη και γυμνή Ζήνα που λέει ότι είναι η Κλεοπάτρα, η βασίλισσα της Αιγύπτου» . Η Κλεοπάτρα παρουσιάστηκε επίσης στη τηλεοπτική σειρά με τίτλο «Ρώμη», παραγωγής HBO (2005). Τον ρόλο έπαιξε η Βρετανίδα ηθοποιόςLyndsey Marshal που ενσάρκωσε τη βασίλισσα ως μία φιλόδοξη και ερωτικά εκμεταλλευτική γυναίκα, ικανή να κάνει τα πάντα προκειμένου να έχει δύναμη. Επιπρόσθετα, η βασίλισσα, που παρουσιάζεται εθισμένη στο όπιο, έχει την ικανότητα να σχεδιάσει την εγκυμοσύνη της από τον Ιούλιο Καίσαρα με σκοπό να επιχειρήσει να έχει πολιτική επιρροή στη Ρώμη. Αυτή είναι σημαντική αλλαγή στην εικόνα της Κλεοπάτρας που τώρα παρουσιάζεται υπό την επιρροή ναρκωτικών και, κυρίως, ως μία γυναίκα που δεν γνωρίζει όρια προκειμένου να αποκτήσει τη πολιτική δύναμη που θέλει.

Όπως είδαμε η εικόνα της Πτολεμαϊκής βασίλισσας, όπως παρουσιάστηκε στο κινηματογράφο, άλλαξε αρκετές φορές στο πέρασμα του χρόνου για να προσαρμοστεί στις πολιτιστικές και κοινωνικές συνθήκες της ανάλογης δεκαετίας. Φυσικά, αυτή η διάσημη λαϊκή εικόνα της Κλεοπάτρας απέχει αρκετά από την πραγματική, που ήταν αυτή μίας γυναίκας ηγέτιδας που ζούσε σε μία από τις πιο σημαντικές πόλεις της αρχαιότητος, που αποτελούσε πολιτιστικό και πνευματικό κέντρο εκείνης της εποχής, την Αλεξάνδρεια. Έτσι, αν και η Κλεοπάτρα φαίνεται πως ήταν μία καλλιεργημένη προσωπικότητα, παραμένει ακόμα μια παρεξηγημένη βασίλισσα, της οποίας η εικόνα που έχει επικρατήσει είναι αυτή που οι εχθροί της οι Ρωμαίοι ήθελαν. Δυστυχώς η ιστορία πλάθεται από τους νικητές.

από την  Έρικα Γεωργιάδη

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Κλεοπάτρα η Παρεξηγημένη Βασίλισσα."

Το οικουμενικό όραμα του Μ. Αλεξάνδρου

ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΕΣ ΠΡΩΤΙΕΣ----
Η ιδιοφυής στρατηγική και το οικουμενικό όραμα του Μ. Αλεξάνδρου--

Κλείνοντας την Αλεξάνδρου Ανάβασή του ο Αρριανός(2ος αι. μ.Χ.) χρησιμοποιεί ως συμπέρασμα μια φοβερή έκφραση: «Ουδ’ εμοί έξω του θείου φύναι αν δοκεί ανήρ ουδενί άλλω ανθρώπων εοικώς» (VII, 30). Ούτε, δηλαδή, και σε μένα φαίνεται ότι χωρίς ανάμειξη θείας δυνάμεως έγινε ο άνδρας που δεν μοιάζει με κανέναν άλλον άνθρωπο.
Αυτή η αίσθηση του διαφορετικού Μεγάλου της ιστορίας σημαδεύει τον Αλέξανδρο στους έκτοτε αιώνες. Δεν σφράγισε μόνο την εποχή του και τα γεγονότα της στα οποία άνοιξε όλους τους ως τότε άγνωστους ορίζοντες, αλλά συνεχίζει να σφραγίζει και να απασχολεί την ιστορία στο διηνεκές.
Ιδιοφυής πολιτικός, μεγαλοφυής στρατηλάτης, βαθειά καλλιεργημένος άνθρωπος. Βραχύτατος ο βίος του. Έζησε32 έτη και8 μήνες. Βασίλευσε12 έτη και8 μήνες.

Κατά τον Αρριανό(ενθ’ αν.VII, 28) ήταν ωραιότατος στο σώμα, εξαιρετικά φιλόπονος, ταχύτατος στη λήψη αποφάσεων, γενναιότατος, αγαπούσε τις τιμές, πολύ ριψοκίνδυνος και ευσεβέστατος απέναντι στο θείο. Εξαιρετικά εγκρατής όσον αφορά τις σωματικές απολαύσεις, αλλά ιδιαιτέρως άπληστος στους επαίνους. Αναφορικά με την εγκράτειά του ο Μέγας Βασίλειος στον περίφημο λόγο του προς τους Νέους τον προβάλλει ως παράδειγμα προς μίμηση. Υπήρξε δεινότατος να διακρίνει το δέον γενέσθαι, ενώ αυτό ήταν ακόμα αθέατο και να συμπεραίνει απ’ αυτό που έβλεπε εκείνο που ήταν πιθανό να ακολουθήσει.
Εξ ίσου αξιοθαύμαστη ήταν η ικανότητά του να παρατάσσει, να εξοπλίζει και να διευθετεί τον στρατό, να ανεβάζει το ηθικό του γεμίζοντάς τους καλές ελπίδες και εξαφανίζοντας τον φόβο τους με τη δική του αφοβία.Αξίζει να διαβάσει κανείς το εκπληκτικό κεφάλαιο VII, 28 του Αρριανού όπου το πορτραίτο του Αλεξάνδρου.Από τον χώρο της ιστορίας το ιστορικό πρόσωπο του Αλεξάνδρου βυθίζεται στο μύθο και αναδύεται από αυτόν. Μετατρέπεται σε θρύλο.
 Γίνε τ αι παράδοσητων λαών και όχι μόνον εκείνων τους οποίους κάποτε κατέκτησε και εκπολίτισε καιμεταστοιχειώνεται σε διαφορετική κάθε φορά φυσιογνωμία. Έχει γραφεί εύστοχα ότι ο Μέγας Αλέξανδρος γεννήθηκε θνητός, έδρασε ως υπεράνθρωπος και πέθανε ως ημίθεος. Σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει με τους κατακτητές, ο Μακεδόνας στρατηλάτης αγαπήθηκε έως και λατρεύτηκε από τους λαούς που κατέκτησε. Στην πραγματικότητα τους απελευθέρωσε και τους χάρισε γλώσσα και πολιτισμό. Και εξακολουθεί2400 χρόνια μετά να τιμάται από αυτούς και όχι μόνον. Άνθρωπος της μελέτης περνούσε τις ώρες που δεν πολεμούσε συντροφιά με τα κείμενα του Ομήρου και των μεγάλων τραγικών, του Αισχύλου, του Σοφοκλή και του Ευριπίδη. Μαθητής και θαυμαστής του Αριστοτέλη, κορυφαίου δασκάλου και φιλοσόφου, σφυρηλάτησε το μυαλό του
φιλοσοφικά.Χρησιμοποίησε την πειθώ και απέρριψε τη βία επιλέγοντας ως κύριο στοιχείο της πειθούς του τηναλήθεια. Πίστευε ότι μπορούσε να ξεπεράσει όλους, θνητούς και αθανάτους, και ήρωες και τον Ηρακλή και τον Αχιλλέα με τη δύναμη της δράσεώς του.
 Κατά τον Αρριανό«αν είχε προσθέσει την Ευρώπη στην Ασία, θα συναγωνίζονταν τον εαυτό του μια και δεν θα υπήρχε αντίπαλος».
Η πίστη του στην συντριπτική υπεροχή του Ελληνικού πολιτισμού τού πρόσφερε τοεργαλείο αλλά εν πολλοίς και την αιτία της συναρπαστικής του πορείας έως περάτων τής τότε οικουμένης. Κομιστής και Ιεροφάντης των μεγάλων κλασσικών ελληνικών αξιών ζωής, δεν υπήρξε ούτε για μια στιγμή μισαλλόδοξος, ξενόφοβος ή ρατσιστής. Σεβάσθηκε απολύτως τα δόγματα και τις πεποιθήσεις των άλλων. Εκτιμώντας τη σημασία της Πόλεως για τον πολιτισμό και την ευημερία και την πρόοδο των ανθρώπων, ανίδρυσε70 Αλεξάνδρειες.

Υπερήφανος«να σπείρει την Ελλάδα παντού» στην Ασία κατέστηνε τις πόλεις που δημιούργησε κέντρα εκπαίδευσης των Ελληνικών Γραμμάτων. Αναγνωστικό στα Σχολεία αυτά ήταν η Ιλιάδα και η Οδύσσεια του Ομήρου, ενώ Πέρσες και Σούσιοι και Γεδρώσιοι τραγουδούσαν χορικά των Ελλήνων τραγικών. Σύγχρονος μας βιογράφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου ο βρετανός καθηγητής Nicolas Hammond συνοψίζει επ’ αυτού: «Ο Αλέξανδρος ήταν ο φορέας του Ελληνικού πολιτισμού.
 Η επιρροή του στην εκπαίδευση και στον πολιτισμό είναι σημαίνουσα, ακόμη και έως τα δικά μας χρόνια».
 Πολύ χαρακτηριστικά ο Πλούταρχος διερωτάται(«Περί της Αλεξάνδρου τύχης ή αρετής» 4):«ποιος στηρίχθηκε σε μέσα ασφαλέστερα και ωραιότερα από τη μεγαλοψυχία, τη σύνεση, τη σωφροσύνη και το θάρρος με τα οποία τον εφοδίασε στην εκστρατεία η φιλοσοφία;», γ ια να συμπεράνει ότι ο Αλέξανδρος«άρχιζε τον πόλεμο κατά των Περσών πιστεύοντας περισσότερο στη δύναμη που αντλούσε από τα μαθήματα του διδασκάλου του, τού Αριστοτέλη, παρά στα μέσα τα οποία κληρονόμησε από τον πατέρα του τον Φίλιππο». Αληθινό εφόδιό του, συνεχίζει ο Πλούταρχος, είχε ο στρατηλάτης«τη διδασκαλία της φιλοσοφίας και τα διδάγματα περί αφοβίας και ανδρείας, αλλά και περί σωφροσύνης και μεγαλοψυχίας».
Έτσι αν και ο Αλέξανδρος δεν προβάλλεται ως φιλόσοφος, με την επαγγελματική έννοια του όρου, «οφθήσεται οις είπεν, οις έπραξεν και οις επαίδευσε φιλόσοφος». Ο Αλέξανδρος δεν ακολούθησε τη συμβουλή του δασκάλου του Αριστοτέλη να φέρεται ως βασιλεύς προς τους Έλληνες και ως τύραννος προς τους βαρβάρους. Αντίθετα πίστεψε πως έχει από Θεού την αποστολή
να αποβεί κοινός ρυθμιστής και συμφιλιωτής όλων των εθνών. Έτσι, όσους δεν μπόρεσε διά της πειθούς να αναγκάσει, τους υποχρέωνε διά των όπλων.
 Και συνένωσε όλα τα έθνη και τους δίδαξε έμπρακτα να θεωρούν πατρίδα τους τον κόσμο, ακρόπολη και φρούριο για ασφάλειά τους το στρατόπεδο, να αισθάνονται τους αγαθούς για συγγενείςκαι τους κακούς αλλόφυλους(και πάλι Πλούταρχος, ενθ’ αν. 6). 2 Αμείλικτη καταδίκη του ρατσισμού και της ξενοφοβίας ο λόγος και η πράξη του Αλεξάνδρου.
 Ήθελε να υπαγάγει όλα τα έθνη της γης υπό μιαν αρχήν και υπό ένα κράτος και όλους του κατοίκους του κόσμου να ενώσει και να αποτελέσει ένα λαόν.
Για το λόγο αυτό προσαρμοζόταν προς τα ήθη και τις συνήθειες τους. Αν ο Αλέξανδρος δεν πέθαινε τόσο νέος όλοι οι άνθρωποι θα είχαν έναν μόνον νόμον και θα οδηγούνταν από μιαν δικαιοσύνην ωσάν από ένα κοινό φως - (Πλούταρχος ένθ’αν. 8).
 «Η της στρατείας υπόθεσις φιλόσοφον τον άνδρα συνίστησιν»διότι έβαλε στον νου τουόχι να αποκτήσει πλούτη και να ικανοποιήσει την πολυτέλειά του και τις ηδονές του αλλά να ενώσει όλους τους ανθρώπους με τον δεσμό της ειρήνης, της ομόνοιας και της αμοιβαίας επικοινωνίας (Πλούταρχος ενθ’αν. 9).
Χωρίς την μεγαλοφυΐα του ως πολιτικού ηγέτη κατά τη διεξαγωγή του πολέμου δεν ήταν δυνατόν η δεξιοτεχνία του ως στρατηγού να έχει πετύχει αυτό που πέτυχε. Ως ηγέτης υπερέβη πολύ γρήγορα την αριστοτελική κατανομή των ανθρώπων σε κυρίους και δούλους και επαλήθευσε τον πατέρα του που του δίδαξε ότι στον πόλεμοη στρατιωτική βία δεν είναι το μοναδικό όπλο και οπωσδήποτε δεν είναι το ισχυρότερο.
 Κατείχε την τέχνη να κερδίζει την αφοσίωση των λαών. Η πολιτική του έναντι των κατακτουμένων υπήρξε μιαπολιτική συμφιλίωσης. Μετά την νίκη του Γρανικού άρχισε να μεταχειρίζεται τους ηττημένους ως ελευθέρους συμμάχους. Η καλή θέληση του πληθυσμού γι’ αυτόν ήταν η ηθική βάση της στρατιωτικής ισχύος. Η σημερινοί προληπτικοί πόλεμοι της Υπερδυνάμεως είναι στον αντίποδα αυτής της στρατηγικής.
Υπήρξε και λειτούργησε ως ελευθερωτής όλων των μη ιρανικών λαών της καταλυόμενης Περσικής αυτοκρατορίας. Όταν προχώρησε σε περιοχές που κατοικούνταν από καθαυτό Πέρσες και δεν μπορούσε να πάρει με το πρώτο το λαό, πήρε τους Σατράπες καθώς στα μάτια τους ο φυγάς Δαρείος είχε χάσει κάθε αξιοπιστία. Από εκεί και πέρα θέτει σε ενέργεια την λεγόμενη πολιτική εθνομειξίας. Εισήγαγε έναενιαίο νόμισμα το τετράδραχμο του Αλεξάνδρου που απέκτησε την υψηλότερη αξία μεταξύ των νομισμάτων του κόσμου. Αν και ο Αλέξανδρος δεν είχε διαβάσει τον κινέζο φιλόσοφο και πολεμολόγο, τον Sun Tzu (450 π.Χ.) η στρατηγική του διορατικότητα έπαιζε στα δάκτυλα την σοφία του κινέζου: «Η υψηλότερη μορφή διοικητικής ικανότητας είναι να ανατρέπεις τα σχέδια του εχθρού με στρατηγικές κινήσεις.
Η αμέσως επόμενη μορφή να επικρατήσεις του εχθρού συνάπτοντας συμμαχίες, ή σαμποτάροντας τις συμμαχίες του εχθρού με άλλους εχθρικά διατεθειμένους απέναντί του. η επόμενη μορφή διοικητικής ικανότητας είναι να νικήσεις τον αντίπαλο στη μάχη».
Η υψηλή του στρατηγική υπήρξε προϊόν της πολιτικής και πολεμικής τέχνης των οποίων ήταν χαρισματικός παίκτης. Η ιδιοφυΐα του εκπόνησε 3 τον νέον εκείνο πολιτικόν άξονα που δεν είχαν διανοηθεί ούτε οι φιλόσοφοι. Υποήρξε ο μεγαλύτερος κατακτητής ψυχών. Ο Αλέξανδρος επέδειξε βασιλικό σεβασμό απέναντι στις αιχμάλωτες σύζυγο και κόρες του Δαρείου και τον επέβαλε αυτόν στους υφισταμένούς του. όπως επίσης κατεδίκασε τον βιασμό γυναικών και εν γένει την βία. Κατά τον Διόδωρο«τους εχθρούς ηνάγκαζε ευδαιμονείν ο νικήσας».
Στον Πώρο, έναν σκληροτράχηλο αντίπαλό του συμπεριφέρθηκε όπως του ζήτησε, «με βασιλικόν τρόπον». Στην Έφεσο εμπόδισε να σφάξουν τους ολιγαρχικούς που είχαν ταλανίσει τους Εφέσιους ως εγκάθετοι των Περσών. Οι ηγέτες των Περσών εξαγόραζαν συχνά τους Έλληνες με χρήματα. Ο Αλέξανδρος απόκρουσε μετά βδελυγμίας αυτήν την μέθοδο εξαχρείωσης του αντιπάλου. Συμβολικά δώρα(ελάχιστα χρήματα και κάποια αντικείμενα έστελνε προς ορισμένους).
 Χαρακτηριστική η αποστολή δώρων και χρημάτων προς τον γενναίο και τίμιο στρατηγό Φωκίωνα στην Αθήνα. Όταν ο απεσταλμένος του Αλεξάνδρου προσήλθε στον στρατηγό εκείνος τον ρώτησε«γιατί μου τα στέλνει αυτά ο Αλέξανδρος;» Και έλαβε την απάντηση«γιατί σε θεωρεί καλόν καγαθόν»! Τότε είπε ο Φωκίων«δώστε τα πίσω στον Αλέξανδρο και πέστε του ότι θέλω να παραμείνω καλός καγαθός»!
Δε ζήτησε ποτέ από τους στρατιώτές του να κάνουν κάτι που δεν έκανε ο ίδιος. Έθετε τις ανάγκες των ανδρών του υπεράνω των προσωπικών του αναγκών.
 Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι στην άνυδρη Γερδρωσία πεζοπορούν επί ημέρες χωρίς νερό. Αιφνιδίως σε μια λακκούβα στρατιώτες επισημαίνουν λίγο νεράκι. Το συγκεντρώνουν σ’ ένα κράνος και το προσκομίζουν στον βασιλέα. Εκείνος καίτοι διψά φοβερά, όπως όλοι, το ρίχνει κάτω. Η συνέχεια είναι ότι όλοι με την κίνησή του ένιωσαν τέτοια δύναμη ώστε νόμιζε κανείς ότι όλοι ήπιαν από το νερό εκείνο. Ο Μακεδών ηγέτης είχε μιαν ακατανίκητη ορμή δράσης. Υπήρξε γενναίος, ο γενναιότερος όλης της στρατιάς. Δεν υπελόγισε ποτέ τα μεγέθη του αντιπάλου.
Μάχη Γρανικού334 π.Χ. 30.000 πεζοί, 5.000 ιππείς(Μακεδονική φάλαγγα που πλαισιώνεται από1.500 ιππείς, 7.000 πεζούς και600 ιππείς συν άλλοι5.000 Έλληνες μισθοφόροι) και160 τριήρεις προερχόμενες από το Κοινόν των Ελλήνων. Απέναντί του20.000 Πέρσες και20.000 μισθοφόρους Έλληνες.
 Τους νεκρούς Πέρσες θάβει με τιμές, τους νεκρούς μισθοφόρους των Περσών χωρίς τιμές. Τους2.000 αιχμάλωτος Έλληνες στέλνει στην Μακεδονία ως προδότες της πανελλήνιας υπόθεσης. Διότι «παρά τα κοινή δόξαντα τοις έλλησιν, Έλληνες όντες εναντίον τη Ελλάδι υπέρ βαρβάρων εμάχοντο».
 Την ίδια ώρα στέλνει στην Αθήνα από τα λάφυρα300 περσικές ασπίδες με την αναγραφή«Αλέξανδρος ο Φιλίππου και οι Έλληνες πλήν Λακεδαιμονίων από των βαρβάρων των την Ασίαν κατοικούντων».
Ακολουθεί η μάχη της Ισσού333 π.Χ. Ο Δαρείος αντιπαραθέτει 400.000 πεζούς συν 100.000ιππείς (όπου 30000 Έλληνες μισθοφόροι). 4 Έπονται τα Γαυγάμηλα331 π.Χ.Ο Δαρείος1.000.000 πεζούς συν40.000 ιππείς. Εδώ ο Αλέξανδρος αντιπαραθέτει40.000 πεζούς και7.000 ιππείς.
Ο απολογισμός είναι300.000 Πέρσες νεκροί και100 μόνον Έλληνες. Ποιητής της στρατηγικής τέχνης έγραψε, όπως λένε οι βιογράφοι του, το έπος με το ξίφος του. Δεν είχε δόλο, δεν είχε υστεροβουλία, δεν έλεγε ψέμματα. Φυσικά δεν ήταν ούτε αλάθητος, ούτε αναμάρτητος.

Η δεξιοτεχνία του Αλεξάνδρου ως στρατηγού επιβεβαιώνει όλες τις αρχές που στους νεότερους χρόνους συνόψισε ο Κλαούζεβιτς: αξία της μέγιστης ενεργητικότητας, συγκέντρωση στο αποφασιστικό σημείο, ταχύτητα των κινήσεων, αιφνιδιασμός, καταδίωξη εχθρού.
Πλήγμα στην υλική βάση της στρατιωτικής ισχύος του εχθρού όχι με το να την καταστρέψει, αλλά να την καρπωθεί. Κατέστρεψε την Θήβα(το μετάνιωσε μετά) αλλά προστάτευσε την Αθήνα διότι ήταν η Αθήνα του χρυσού αιώνος. Η«Ελλάς Ελλάδος». Είχε άλλωστε έγκυρα διαγνώσει ότι η εθνική συμφιλίωση και ενοποίηση της Ελλάδος χωρίς την Αθήνα δεν γίνεται.
Από το Συνέδριο της Κορίνθου στην απελευθέρωση της μιας μετά την άλλη των Ελληνίδων πόλεων της Μ. Ασίας εφήρμοσε την πολιτική της εθνικής συμφιλίωσης αποκαθιστώντας και την δημοκρατία στις πόλεις και αποτρέποντας σφαγές των ανατρεπομένων ολογαρχικών.
 Μεταχειρίστηκε τις ελευθερούμενες πόλεις ως ελεύθερους συμμάχους.

Στις Σάρδεις και τους λοιπούς Λυδούς απεκατέστησε τους παλαιούς δικούς τους νόμους. Στις κατακτούμενες μη Ελληνίδες πόλεις αφήκε του περσικούς διοικητικούς μηχανισμούς με δικλείδες ασφαλείας έναντι των σατραπών που άφησε. Στα σημαντικότερα πόλεις– φρούρια τοποθέτησε Μακεδόνες διοικητές. Στην Καρία διόρισε σατράπη την Άδα, μια ασιάτισσα γυναίκα. Στην Βαβυλώνα όπου ο πληθυσμός ήταν μη ιρανικός ο Αλέξανδρος ερχόταν ως ελευθερωτής των ως τότε κατεχομένων από τους Πέρσες. Ανατολικότερα η λύση που πρόεκρινε ήταν ότι, αφού δεν μπορούσε να έχει αμέσως με το μέρος του τον λαό έπρεπε να πάρει τους ηγέτες του.
Οι70 Αλεξάνδρειες συνιστούν τη φάση του γ΄ ελληνικού αποικισμού και σηματοδοτούν τη νέα εποχή στην ιστορία και του Ελληνισμού και του κόσμου.
Χωρίς να παρακάμψει κανείς τους στρατιωτικούς λόγους, οι πόλεις είναι το κύτταρο του εκπολιτισμού και του εξελληνισμού τής τότε οικουμένης.
Ελληνικά έθιμα, παιδεία, θρησκεία, ανακαλύπτουν σ΄ αυτές τις πόλεις τη νέα πατρίδα τους. Αλεξάνδρεια εν Αιγύπτω, εν Αρεία, εν Αραχωσία, η παρά τον Ιαξάρτην, Αλεξάνδρεια η Εσχάτη απέβησαν ισχυρά κέντρα πολιτισμού και παιδείας με υψηλή ακμή. Η αλεξανδρινή κοινή απέβη το όργανο της παγκόσμιας συνεννόησης. Δεν είναι τυχαίο ότι προς εξυπηρέτηση των Εβραίων οι Εβδομήκοντα μετέφρασαν την Παλαιά Διαθήκη, ενώ από τοcorpus της Π. Δ. για το Μακκαβαίων Α’ δε διασώζεται το εβραϊκό πρωτότυπο, αλλά μόνον η ελληνική μετάφραση, τα Μακκαβαίων Β’ και Γ’ εξ άλλου γράφηκαν απ’ ευθείας στην ελληνική.
5 Διεθνής οικονομία και διεθνές εμπόριο αναπτύσσεται στους αιώνες που ακολουθούν χάρη στον ενοποιηθέντα χώρο οικονομικής δραστηριότητας απ΄ την Ανατολή ως το Γιβραλτάρ. Οι πρωτοβουλίες αυτού του ιδιοφυούς ηγέτη είναι πολλαπλές.Αποστολή στο Σουδάν για έρευνα των αιτίων των πλημμυρών του Νείλου, η αποστολή Νεάρχου και Ονησικρίτου στο Δέλτα του Ινδού, τα σχέδια για τον περίπλου της Αραβίας, τις διώρυγες του Ευφράτη και του Τίγρητα, ο εποικισμός των παραλίων του Περσικού Κόλπου δείχνουν ένα απίστευτα δημιουργικό νου που παράγει ιδέες και προχωρούσε με τρομερή ταχύτητα στην πραγμάτωσή τους.
Ο J. Holzner στον«Παύλο» του θυμίζει ότι στην Ταρσό, τη γενέτειρα του Αποστόλου των Εθνών, ο Αλέξανδρος σώθηκε πίνοντας το φάρμακο ενός μαθητή τού Ιπποκράτη, του Φιλίππου, που όμως με επιστολή του ο Παρμενίων τον συμβούλευε να το πετάξει, διότι δήθεν ο Φίλιππος δωροδοκηθείς από τον Δαρείο ήθελε να τον δηλητηριάσει.
 Ο Μέγας Αλέξανδρος άρπαξε με το ένα χέρι το ποτήρι με το φάρμακο και το ρούφηξε και με το άλλο έδωσε το γράμμα στο γιατρό. Η μεγαλοψυχία και η εμπιστοσύνη τού έσωσε τότε τη ζωή. Σε αντίθετη εκδοχή η παγκόσμια ιστορία θα έπαιρνε βαθύτατα διαφορετική κατεύθυνση. Κατά τονHolzner δεν θα είχε υπάρξει Ελληνισμός ούτε ο ανατολικοελληνικός πολιτισμός που προπαρασκεύασε τον δρόμο για τον Χριστιανισμό.
 Ο Παύλος έδρασε και ως κληρονόμος της διαθήκης του Μ. Αλεξάνδρου για την ένωση Ανατολής και Δύσεως: «Ουκ ένι Ιουδαίος, ουδέ Έλλην, ουκ ένι δούλος ουδέ ελεύθερος, ουκ ένι άρσεν και θήλυ.. πάντες γαρ υμείς εις εστέ εν Χριστώ Ιησού» (Γαλάτ. 3,28).

Εκπληκτικό στάθηκε το νέο νομισματικό σύστημα. Υπερέβη τον αποθησαυρισμό του Περσικού συστήματος. Με νόμισμα που έχει ως βάση τον άργυρο και την εισαγωγή του αττικού νομισματικού κανόνα άλλαξαν ριζικά οι όροι της οικονομικής ζωής του κόσμου.
Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, Χριστιανισμός, Βυζάντιο και παν ό,τι εφώτισε τον κόσμο οφείλονται στον Αλέξανδρο. Το οικουμενικό του όραμα υπερβαίνει εκείνο του Ισοκράτη για την Ένωση των Πανελλήνων, καθώς και του πατέρα του. Ως την εποχή του ουδείς είχε συλλάβει ιδέα πέραν της ελληνοκεντρικής. Ο Αλέξανδρος είναι ο πρώτος που οραματίζεται και δημιουργεί κράτος όπου όλες οι εθνότητες έχουν ισότητα δικαιωμάτων. Διότι ο Αλέξανδρος δεν είχε πολιτιστικές και φυλετικές προκαταλήψεις.
Είναι δυστύχημα διότι ο νοτιοελλαδικός κόσμος παρέμενε και μικροελλαδικός. Του ήταν αδύνατο να συλλάβει την μεγαλειώδη σύλληψη – εκτέλεση του Μακεδόνα αρχιστρατήγου. Και αυτός ο μικροελλαδισμός (= εμμονή στην πόλη –κράτος) καταφαίνεται στους αριθμούς. Δηλαδή στο πόσο λίγο συμμετέσχε στο όραμα και στην πραγμάτωσή του. Με τον Δαρείο πολεμούν τους Έλληνες100000 Έλληνες μισθοφόροι. Με τον Αλέξανδρο πολεμούν τους Πέρσες περίπου10000 Νότιοι Έλληνες.
6 Φαντάζεται κανείς αν ο σημερινός πλανητάρχης υιοθετούσε το καθόλου ανεπίκαιρο δόγμα του Μ. Αλεξάνδρου πόσο διαφορετικός θα γίνονταν ο κόσμος; Και πόσο αλλιώτικα θα πορεύονταν. Ας πάρουμε το Ιράκ για παράδειγμα: Ο Αλέξανδρος νικά στην μάχη των Αρβύλων τον σατράπη της Συρίας Μαζαίο, ισχυρό πολεμιστή. Αυτόν τον ως χθες εχθρό του, άνθρωπο του Δαρείου, τον παίρνει και τον κάνει σατράπη της Βαβυλώνας. Θα μπορούσε δηλαδή ο Μπους να αναθέσει την διακυβέρνηση του Ιράκ σ’ έναν ισχυρό άνδρα του καταλυθέντος καθεστώτος, αμέτοχο στα πραγματικά εγκλήματα του Σαντάμ.
Τότε ο κ. Μπους έμπρακτα θα έπειθε ότι πάει εκεί ως ελευθερωτής. Αυτό όμως επιβάλλει ριζική ανατροπή των δογμάτων που σήμερα εφαρμόζει ο ατλαντισμός. Σημαίνει αλλαγή στόχου από την Global Domination (= παγκόσμια κυριαρχία) στην Global Leadership (=παγκόσμια ηγεσία). Στην προοπτική μιας τέτοιας εναλλαγής οι ιδέες που αρχίζουν να υποφώσκουν και στις ΗΠΑ ξεκινούν από την εκτίμηση ότι το δόγμα της παγκόσμιας κυριαρχίας οδηγεί σ’ ένα κράτος πανικόβλητο και φοβικό το οποίο πρέπει να έχει δομές φρουρίου πανταχόθεν βαλλομένου για να προστατευθεί από την γενικευμένη τρομοκρατία.

Η ιδιοφυής στρατηγική του Μ. Αλεξάνδρου στόχευε όχι στην δημιουργία αφέντη και υποτελών, αλλά σ’ αυτό που προτείνει τώρα στον πλανητάρχη του δόγματος των προληπτικών πολέμων οBrzezinki, ηγεσία αντί της κυριαρχίας και παγκόσμια«κοινότητα κοινών συμφερόντων». Είναι προφανής η δραματική επικαιρότητα του Μακεδόνα αρχηγέτη.
Οι αιώνες δεν αμφισβήτησαν κανένα από τα εκπάγλου φωτός στοιχεία της ταυτότητας του Αλεξάνδρου. Στην εποχή μας ωστόσο παρουσιάστηκαν δύο αμφισβητήσεις. Οι μεν αμφισβητούν την ελληνικότητά του, οι δε τον ανδρισμό του. Οι πρώτοι είναι οι επινοητές του γνωστού σταλινοτιτοϊκού κατασκευάσματος του ψευδωνύμου κράτους –έθνους - γλώσσας των Σκοπίων. Για την στοιχειώδη αληθοφάνεια του εγχειρήματός τους ήταν απαραίτητη η αμφισβήτηση της ελληνικότητας των αρχαίων Μακεδόνων και εκεί η μαύρη προπαγάνδα τους επιδίδεται μετά μανίας.
Ανιστόρητοι, ανεκπαίδευτοι και ανόητοι οπαδοί τους αναπαράγουν την πλαστογράφηση. Εσχάτως κάποιοι μεγαλόσχημοι σκηνοθέτες για της ανάγκες της σκηνής κακοποιούν και αυτοί την ιστορική αλήθεια, παρουσιάζοντας έναν Αλέξανδρο επιρρεπή προς… όλες τις μορφές σεξουαλικής διαστροφής!
Στον Πλούταρχο(ενθ’ αν. 12) διασώζεται το εξής στιγμιότυπο: Ο Φιλόξενος, διοικητής της Μικρασιατικής Παραλίας, έγραψε στον Αλέξανδρο ότι εντόπισε στη Ιωνία νεαρόν ωραιότατον όμοιον του οποίου μέχρι τότε δεν εγέννησε ο κόσμος και ρωτούσε αν θέλει να του τον στείλει. Ο Αλέξανδρος του απάντησε σκληρότατα: «Ω κάκισθε απ’ όλους τους ανθρώπους με γνώρισες ποτέ μέχρι σήμερα ένοχον τέτοιου εγκλήματος για να τολμήσεις να με κολακεύεις με ηδονές τόσον αισχρές;»
7 Υπάρχει ένα φοβερό ελληνικό έλλειμμα: το από μέρους μας απίστευτα αναξιοποίητο του Μεγάλου Εκπολιτιστή. Σκέφτομαι τι κλειδί επίλυσης εθνικών προβλημάτων και προώθησης διεθνών είναι η
αλεξανδρινή ειρήνη και η αλεξανδρινή στρατηγική. Σκεφτείτε προς στιγμή να ήταν ο Μ. Αλέξανδρος Εβραίος ή Τούρκος. Τι θα ήταν σήμερα οι Εβραίοι ή οι Τούρκοι. Από την άλλη ποιαν απολογίαν μπορούν να καταθέσουν ο Μπους, ο Σρέντερ και ο Νίμιτς να βαφτίζουν«Μακεδονία» το βορείως των συνόρων μας αλβανοσλαβικό τεχνητό μόρφωμα; Πολύ περισσότερο που οι Αλβανοί των Σκοπίων απορρίπτουν τέτοια ονομασία.
Τι απαντούν οι κατασκευαστές του ψευδωνύμου μορφώματος κράτους– έθνους– γλώσσας στον Αλέξανδρο που διακηρύσσει (Πλούταρχος ενθ’αν. 332) ότι προέκρινε ως σκοπό της ζωής του «την Ελλάδα σπείραι και καταχέασθαι γένους παντός ευδικίαν και ειρήνην», δηλαδή«να σπείρει την Ελλάδα και να απλώσει την ελληνική δικαιοσύνη και ειρήνη σ’ ολόκληρον τον κόσμο»; Οι αιώνες της ιστορίας δεν γνώρισαν άλλο τέτοιο φαινόμενο επιβίωσης το οποίο εξακολουθεί να εξάπτει την φαντασία, να ασφαλίζει όνειρα και ελπίδες λαών και ατόμων με αρρενωπή ανιδιοτέλεια και απέραντο ψυχικό μεγαλείο.
ΟTarn υποστηρίζει ότι ο Αλέξανδρος υπήρξε«κορυφαία γονιμοποιός δύναμη στην ιστορία». Έφερε νέα εποχή. Τίποτε δεν υπήρχε μετά από αυτόν το ίδιο.
Ο Ulrich Wilcken συμπεραίνει ότι«όλη η μετέπειτα πορεία της ιστορίας, η πολιτική και η πολιτιστική ζωή των κατοπινών εποχών δεν μπορούν να κατανοηθούν ξεχωριστά από τη δράση του Μεγάλου Αλεξάνδρου».
ΟFuller ασκεί οξεία κριτική στους νικητές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου γιατί δεν έλαβαν κανένα μάθημα από τον Φίλιππο και τον Αλέξανδρο και καταλήγει: « Η άγνοια της ιστορίας από μέρους τους ήταν η Νέμεσή τους και ο πόλεμός τους μια ελληνική τραγωδία».
Σκέφτομαι αν κάπου εμφανιστεί η Γοργόνα του μύθου η απάντηση στην αγωνιώδη αναζήτησή της«Ζει ο Βασιλιάς Αλέξανδρος;» πρέπει να είναι μία: Ζει! Και θα ζει στους αιώνες των αιώνων!
Θεσσαλονίκη12/6/05 Στέλιος Παπαθεμελής 8

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Το οικουμενικό όραμα του Μ. Αλεξάνδρου"

Επίσημα σεισμικά δεδομένα και ελληνική ΑΟΖ

Του Νίκου Λυγερού

Με τα πλέον επίσημα σεισμικά δεδομένα της εταιρείας PGS αλλά και του ΥΠΕΚΑ περνάμε σε μία άλλη φάση για το θέμα της αξιοποίησης της ελληνικής ΑΟΖ. Τώρα είναι το επιστημονικό και το τεχνολογικό που συμβαδίζουν πρακτικά και πιέζουν πάνω στο πολιτικό σκέλος. Δεν υπάρχει πια καμία αμφισβήτηση των εκτιμήσεων, αφού τώρα έχουμε δεδομένα. Κατά συνέπεια, πολλοί αλλάζουν πορεία και ενισχύουν πια το πλαίσιο της ΑΟΖ. Επιπλέον, καθώς τα δεδομένα αφορούν το Ιόνιο και Νότια της Κρήτης σχετίζονται άμεσα με το θέμα των οριοθετήσεων της ελληνικής ΑΟΖ με την Αλβανία, την Ιταλία και τη Λιβύη. Κατά συνέπεια, πρέπει να υπάρξει κι ένας συντονισμός κινήσεων, αφού για να βγουν τα θαλάσσια οικόπεδα πρέπει, αν δεν υπάρχει ακόμα υπογραφή, το πλαίσιο να είναι προετοιμασμένο, όπως έγινε και με τα θαλάσσια οικόπεδα της κυπριακής ΑΟΖ πριν γίνει η επίσημη συμφωνία με το Ισραήλ το 2010. Σε αυτό το πλαίσιο πρέπει να κινηθούμε αποτελεσματικά δίχως τα εμπόδια της γραφειοκρατίας, για να είμαστε έτοιμοι για τις υποψηφιότητες των εταιρειών με την προεδρία της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Σε επίπεδο στρατηγικής υπάρχει ένα πολύ καλό timing μέσω του ευρωπαϊκού πεδίου τόσο για την Ελλάδα όσο και για την Ιταλία. Και αυτό σχετίζεται άμεσα και με το θέμα της Αλβανίας και του αγωγού TAP. Το πρέπον λοιπόν είναι το στρατηγικό μείγμα, που οργανώνεται για αυτό το νέο άνοιγμα για την πατρίδα μας. Κάθε κίνησή μας τώρα πρέπει να γίνει μία πράξη που δημιουργεί μέλλον και διαφοροποιείται από το παρελθόν, γιατί πρόκειται για μια αλλαγή φάσης κι όχι απλώς κινήσεις εντυπώσεων, οι οποίες μας αφήνουν αδιάφορες. Διότι η Ελλάδα χρειάζεται πραγματικά αυτήν την ελληνική ΑΟΖ, για να την αξιοποιήσει, για να ξεπεράσει τα οικονομικά εμπόδια και να γίνει ένας αξιόπιστος γεωπολιτικός παίκτης σε ευρωπαϊκό αλλά και διεθνές επίπεδο μέσω του τομέα της ενέργειας. Για αυτή τη φάση όμως πρέπει να προετοιμαστεί και η παιδεία μας και σε επιστημονικό επίπεδο και στη διαχείριση αλλά και στον στρατηγικό σχεδιασμό από το εθνικό έως την περιφέρεια, αφού υπάρχει άμεση σχέση με τον Νόμο περί υδρογονανθράκων, που καθορίζει το πεδίο δράσης μας.

Πηγή: http://www.lygeros.org/articles?n=13797&l=gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Επίσημα σεισμικά δεδομένα και ελληνική ΑΟΖ"

ΕΛΕΥΣΙΝΙΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ

 Οι μυστικές γνώσεις των Ελλήνων----

Για να δούμε τί μας λέει ο μύθος του Τριπτόλεμου με την θεά Δήμητρα.----

 

Πρόκειται για έναν μύθο των Ελευσινίων Μυστηρίων, σύμφωνα με τον οποίο η θεά Δήμητρα μετά από μία περιπλάνηση με το ιπτάμενο πύρινο άρμα της, που εσύρετο από φτερωτούς δράκοντες, προσγειώθηκε στην "αγέλαστο πέτρα" στην Ελευσίνα.

 

Ύστερα παρέδωσε το ίδιο αυτό φτερωτό άρμα σε έναν από τους τέσσερις βασιλείς της Ελευσίνας, τον Τριπτόλεμο, ο οποίος έφυγε πετώντας, και απουσίασε γα πολλά χρόνια με σκοπό να διδάξει και σε άλλους λαούς την τέχνη της σποράς, του σίτου και του θερίσματος των χωραφιών.

 

Είναι σκανδαλιστικά παρόμοια η τοπωνυμία της περιοχής ("Ελευσίς") με την λέξη "έλευσις", που θα μπορούσε κάλλιστα να υποδηλώνει την έλευση της θεάς Δήμητρας με το ιπτάμενο άρμα της.Επιπλέον το εκπολιτιστικό έργο το οποίο ανέλαβε να φέρει σε πέρας ο Τριπτόλεμος με τα μέσα που του παρείχε η θεά, καταγράφεται και σε μυθολογίες άλλων λαών.Μεταφέρουμε χαρακτηριστικά από το βιβλίο του Γουίλ Ντιράν (Wil Durant) "Η ιστορία και ο πολιτισμός της Κίνας" την μαρτυρία της Κινεζικής παράδοσης:

 

"...Πριν έρθουν οι ουράνιοι Βασιλείς, οι άνθρωποι στην Κίνα ζούσαν σαν τα ζώα. Σκεπάζονταν με δέρματα ζώων, τρέφονταν με ωμό κρέας και δεν ήξεραν τον πατέρα τους...

 

...Όταν ήρθε ο Φου Χι, με την βοήθεια μιας πολύ μορφωμένης βασίλισσας, έμαθε στον λαό τον γάμο, την μουσική, τα γράμματα, και την ζωγραφική. Τους έμαθε επίσης να ψαρεύουν με δίκτυα και να καλλιεργούν τον μεταξοσκώληκα...

 

Μετά τον θάνατο του Φου Χι, το έργο του το συνέχισε ο Σενγκ Μουγκ. Αυτός βρήκε το αλέτρι, τη γεωργία, το εμπόριο, την Ιατρική επιστήμη, και το πως να θεραπεύονται οι άνθρωποι με τα βότανα..."

 

Παραστάσεις του άρματος με τους φτερωτούς δράκοντες έχουμε σε ένα πλήθος από αρχαία αγγεία. Ένα τέτοιο άρμα συναντάμε και στην τραγωδία του Ευριπίδη "Μήδεια", πάνω στο οποίο αποχωρεί στο τέλος του έργου η τραγική παιδοκτόνος. Αυτού του είδους οι σκηνοθετικές παρεμβάσεις προξενούν την περιέργεια, αφού η θεατρική τους απόδοση ήταν ιδιαίτερα δύσκολη για την εποχή και σίγουρα θα προξενούσε πολλά προβλήματα.

 

Η εμμονή των δημιουργών και ιδιαίτερα του Αισχύλου στην χρήση (στο θέατρο) φτερωτών αρμάτων, ιπταμένων ανθρώπων και ζώων, αλλά και περιέργων ενδυμάτων με χαρακτηριστικούς τους περίφημους κοθόρνους (μεγάλες μπότες που θυμίζουν έντονα αυτές των σημερινών αστροναυτών), υποδηλώνει την επιθυμία των τραγωδών να γίνει πιστή καταγραφή των μύθων ή τουλάχιστον την προσπάθεια να περάσουν εμμέσως στο κοινό κάποιες κρυφές αλήθειες (χωρίς η μία περίπτωση να αναιρεί την άλλη). 

 

Στην τραγωδία του Αισχύλου "Προμηθέας Δεσμώτης" βλέπουμε τον Ωκεανό και τις κόρες του να έρχονται στον Προμηθέα οδηγώντας "με την θέληση, χωρίς χαλινούς" ένα "τετράσκελο πουλί". Στα αποσπάσματα που σώθηκαν από την τραγωδία "Σφίγγα" τον βλέπουμε να μιλάει για ένα "πουλί πού 'χει νυχάτο χέρι, το πολεμικό, με το κοντάρι", ενώ στον "Αγαμέμνονα" είναι χαρακτηριστική η εντολή: "τα σκυλιά, τα τολμηρά, όπου πετάνε στον αγέρα άφησε".

 

Η πιθανή εμμονή του Αισχύλου να αποκαλύψει με συμβολισμούς στους θεατές κάποια μυστικά, μπορεί να εξηγήσει και τις διώξεις του από το ιερατείο της εποχής με την κατηγορία ότι ανεβάζει επί σκηνής τα μυστικά των Ελευσίνιων Μυστηρίων, και ίσως και την ανεξιχνίαστη δολοφονία του.

 

Το τετράσκελο πουλί που αναφέρεται στον "Προμηθέα Δεσμώτη" το συναντάμε σε πολλές αρχαίες απεικονίσεις, καθώς και σε κείμενα διαφόρων λαών. Ένα χαρακτηριστικό απόσπασμα είναι η περιγραφή του Ιεζεκιήλ στην Παλαιά Διαθήκη όπου μιλάει για ένα ζώο με τέσσερα σκέλη:

 

"...και τα σκέλη αυτών ορθά και πτερωτοί οι πόδες αυτών και σπινθήρες ως εξαστράπτων χαλκός και ελαφραί αι πτέρυγες αυτών..."

Το όχημα το είδε ο προφήτης να βγαίνει λάμποντας ολόκληρο, μέσα από ένα σύννεφο σκόνης.

 

Είναι πολλές οι αναφορές των μύθων για τα ηλιακά άρματα με τα οποία ταξίδευαν διάφοροι ήρωες, με χαρακτηριστικότερο τον μύθο του ταξιδιού του Φαέθωνος. Ακόμη οι αναφορές σε αστρονομικά θέματα, διαφόρων μυημένων στα μυστήρια φιλοσόφων, ξεπερνούν τα όρια των γνώσεων, που κατά την συμβατική ιστορία θα έπρεπε να έχουν. Χαρακτηριστική είναι η αναφορά του Σωκράτη στον "Φαίδωνα" του Πλάτωνα, όπου μιλάει για την σφαιροειδή μορφή της Γης, την περιγράφει πώς φαίνεται από ψηλά, και λέει ότι αυτό που εμείς βλέπουμε για ουρανό δεν είναι ο πραγματικός, αλλά όταν βγούμε έξω από αυτόν (έξω από την ατμόσφαιρα) βλέπουμε την πραγματική του εικόνα.

Από το περιοδικό NEXUS Μάιος 1998 

redskywarning.blogspot.gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "ΕΛΕΥΣΙΝΙΑ ΜΥΣΤΗΡΙΑ"

Ενα σύγχρονο κράτος δικαίου.

Η ανάσταση του εμποράκου

Ο κόσμος αλλάζει, η οικονομία αλλάζει, οι παραγωγικές δομές αλλάζουν. Θα προσαρμοστούμε στις αλλαγές; Θα ανεβούμε στο τραίνο του μέλλοντος; Ή θα μοιρολογούμε επί των ερειπίων ενός αντιπαραγωγικού μοντέλου;

Όταν άνοιξαν τα πρώτα supermarkets διαβάζαμε πλήθος από δακρύβρεχτες αναλύσεις για τον "θάνατο του μπακάλη". Όταν άνοιξαν τα πρώτα πολυκαταστήματα τα ίδια διαβάζαμε για τον "θάνατο του εμποράκου". Όντως όσοι από τους "μικρούς" δεν είχαν τίποτε ιδιαίτερο να προσφέρουν, έκλεισαν. Όπως έκλεισαν και όσοι ξεπεράστηκαν από την τεχνολογία, παρά τις λουδιτικές απεργίες που λουστήκαμε τόσα χρόνια. Επιβίωσαν όσοι εξειδικεύθηκαν, έκαναν το μαγαζί τους "στέκι", ή προσέφεραν extra υπηρεσίες.

(Θυμάστε την πολυήμερη απεργία των τυπογράφων το ’80, όταν ήρθε η τεχνολογία της φωτοστοιχειοθεσίας; Επέμεναν να μην υιοθετηθεί η νέα τεχνολογία και να μείνουμε στα μάρμαρα και στα μεταλλικά στοιχεία μολύβδου! Η απεργία έληξε όταν το κράτος, κατά την προσφιλή του συνήθεια, τους συνταξιοδότησε! Πήραν τότε σύνταξη μέχρι και 20χρονοι!)

Όμως, παρά τις συντεχνιακές αντιδράσεις, η κοινωνία οφελήθηκε. Οι τιμές των προϊόντων έπεσαν λόγω οικονομιών μεγέθους και λόγω της προόδου της τεχνολογίας. Είναι κακό αυτό; Γιατί είναι καλύτερα να υπάρχουν 5 μπακάληδες σε μια περιοχή, παρά ένα supermarket; Γιατί να πρέπει οπωσδήποτε ο άλλος να επιβιώσει με ένα μαγαζί - τρύπα που πουλάει 5 παντελόνια και 5 πουκάμισα; Γιατί να υπάρχει “πιάτσα” με 8 παπουτσάδικα δίπλα – δίπλα, ανταγωνιστικά μεταξύ τους, (αλλά με ανελαστικά έξοδα όλοι, ε;) κι όχι ένα μεγάλο μαγαζί που θα έχει και περισσότερη ποικιλία και λιγότερα έξοδα και φτηνότερες τιμές; Γιατί να υπάρχουν 200 διαφημιστικές εταιρείες στην Αθήνα;

 Γιατί χρειάζομαι 3 φαρμακεία στο ίδιο τετράγωνο; Γιατί επειδή τελείωσα βιβλιοθηκονόμος θα πρέπει οπωσδήποτε να εξασκήσω αυτή τη δουλειά όταν το διαδίκτυο έχει εκ των πραγμάτων περιορίσει το εύρος εφαρμογής της; Αν δηλαδή υπήρχαν ακόμα τηλεγραφητές θα επιμέναμε η επικοινωνία να γίνεται με σήματα Μορς;

Η συνολική ανταγωνιστικότητα μιας οικονομίας είναι συνάρτηση όλων αυτών των παραγόντων. Στην Ελλάδα προσπαθούμε με νύχια και με δόντια να διατηρήσουμε ένα απαρχαιωμένο μοντέλο, όπου ελάχιστοι παράγουν κι οι υπόλοιποι πουλάμε ο ένας στον άλλον προϊόντα και υπηρεσίες. Την ίδια στιγμή μια αμερικάνικη εταιρεία με γραφεία στη Βοστώνη έχει το τηλεφωνικό της κέντρο στην Ινδία και το ερευνητικό στη Βραζιλία.

Όχι, φίλοι μου. Αν δεν μπορώ να είμαι φτηνός, γρήγορος και ποιοτικός, θα κλείσω - και πολύ καλά θα κάνω να κλείσω γιατί δεν έχεις εσύ καμιά υποχρέωση να αγοράζεις ακριβά μόνο και μόνο για να μην ξεκουνηθώ από τη νιρβάνα μου. Και δεν έχω καμιά ηθική δικαιολογία να απαιτώ από το κράτος να με “προστατέψει”. Γιατί προστατεύοντας εμένα, ζημιώνει εσένα. Κι επειδή πρέπει να ζήσω, κάτι άλλο θα βρω να κάνω, αν έχω όρεξη να δουλέψω. Αν δεν έχω, αν έχω μάθει μια ζωή να ζητάω χωρίς να προσφέρω, αν ο μόνος τρόπος προσπορισμού των προς το ζην μέχρι τώρα ήταν οι κομματικές γνωριμίες και η συνδικαλιστική κάλυψη, αν επιμένω με πείσμα να μην αλλάξω, θα είμαι ο φτωχός του αύριο. Συγγνώμη, αλλά είναι δίκαιο να είμαι ο φτωχός του αύριο. Σε καμιά κοινωνία δεν περισσεύουν λεφτά για αργόσχολους και τεμπέληδες.

Στις προηγμένες οικονομίες που έχουν μέσο μισθό 2500 ευρώ, οι άνθρωποι αλλάζουν ρόλους και εργοδότη σαν τα πουκάμισα. Εμείς θέλουμε, από τη δουλειά πού βρήκαμε μόλις μπήκαμε στην αγορά εργασίας, από κει να πάρουμε σύνταξη. Είναι ο πιο σίγουρος τρόπος για να εξαφανιστούμε, ως έθνος, από προσώπου της γης.

Πότε θα καταλάβουμε το προφανές: σε μια οικονομία με κινητικότητα, ο εργαζόμενος βρίσκεται σε θέση ισχύος! Γιατί μπορεί να πει στον εργοδότη, "σηκώνομαι και φεύγω" και την άλλη μέρα να δουλεύει αλλού με καλύτερες συνθήκες. Την εποχή της ανάπτυξης (με δανεικά έστω) πήγαινες για interview, σου απαντούσαν σχεδόν όλοι θετικά και διάλεγες εσύ τον καλύτερο εργοδότη. Ο interviewer προσπαθούσε να σε δελεάσει λέγοντας πόσο καλό κλίμα υπάρχει στην εταιρεία, τι bonus δίνει, τι προοπτικές ανέλιξης προσφέρει... Ένας καλός πωλητής γίνονταν ανάρπαστος. Έτρεμε ο εργοδότης μήπως και τον χάσει. Τον χρύσωνε: και μισθός και ποσοστά και bonus.

Όταν η οικονομία είναι αγκυλωμένη, ο εργαζόμενος είναι στη χειρότερη δυνατή μοίρα. Αν χάσει τη δουλειά του δεν υπάρχει περίπτωση να βρει άλλη! Άρα είναι και ανίσχυρος και απροστάτευτος. Θα βουλιάξει και μαζί του θα βουλιάξει ολόκληρη η οικονομία λόγω έλλειψης ανταγωνιστικότητας.

Ας είμαστε ειλικρινείς: δεν υπάρχει καμιά περίπτωση επιβίωσης για τα άπειρα μαγαζάκια και μπουτίκ και είδη δώρων και καπνιστού και καλλυντικών και πάει λέγοντας, που περιμένουν από 40 τετραγωνικά και 100 κωδικούς προϊόντων να ζήσουν οικογένειες. Ο εμποράκος θα πεθάνει, ξεπερασμένος από τις εξελίξεις. Δεν γίνεται αλλιώς! Δεν υπάρχει καμιά άλλη πιθανότητα. Καμιά! Ναι, αυτό θα είναι αναστάτωση για χιλιάδες ανθρώπους που μέχρι σήμερα ζούσαν έτσι, όπως ήταν αναστάτωση για όσους πουλούσαν και επισκεύαζαν γραφομηχανές, για όσους δούλευαν τηλεφωνητές και άλλαζαν τα καλώδια στα τηλεφωνικά κέντρα. Ο μόνος τρόπος για να μην μας πονέσει πολύ ο θάνατος του εμποράκου, είναι να τον επιταχύνουμε.

Αλλά: να έχουμε προετοιμάσει την ανάστασή του!

Όχι όμως, ξανά ως εμποράκος. Αλλά ως επαγγελματίας σε δυναμικούς τομείς ανάπτυξης, ως πάροχος υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας, ως σύγχρονο οικονομικό κύτταρο, ως φορέας όλων των ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων σε παγκόσμιο επίπεδο που διαθέτει με τη σέσουλα αυτή η χώρα και μεις τα ξεχάσαμε.

Είναι τόσα πολλά αυτά τα πλεονεκτήματα που η ανάσταση αυτού του έθνους μόνο θαύμα δεν θα είναι. Θα είναι το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο, μόλις το κράτος – δήμιος, το κράτος - παράσιτο δώσει τη θέση του σε ένα σύγχρονο κράτος δικαίου. Γι’ αυτόν τον στόχο αξίζει να παλέψουμε όλοι. Και πρώτος, ο εμποράκος.

Τζήμερος Θάνος

marketnews

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Ενα σύγχρονο κράτος δικαίου."

Η Ανθρωπότητα είναι εκτός ύλης

Του Νίκου Λυγερού

Όταν όλη η κοινωνία εξετάζει συνεχώς τα σχολικά βιβλία, δεν ξέρει ότι μόνο ένα μέρος τους θα είναι στην ύλη του προγράμματος των παιδιών, γιατί πάντα υπάρχει κάποιος που θα κρίνει ότι μερικά στοιχεία δεν είναι απαραίτητα για την εκπαίδευση. Και για αυτό το λόγο αυτή η εκπαίδευση δεν έχει σχεδόν καμία σχέση με την παιδεία. Αν μελετήσουμε γενικότερα αυτό το φαινόμενο μπορούμε να καταλάβουμε ότι η ύλη σχετίζεται με την κοινωνία και μάλιστα αποκλειστικά. Επίσης βλέπουμε ότι θέλει να δώσει έμφαση στο παρόν και δεν δίνει σημασία στο παρελθόν μέσω της ιστορίας, ούτε στο μέλλον μέσω της στρατηγικής. Με άλλα λόγια εξασφαλίζεται ότι η έννοια της Ανθρωπότητας είναι εκτός ύλης. Αν αυτό μπορεί να ερμηνευτεί αρνητικά από τους στοχαστές, πρέπει να ομολογήσουμε ότι είναι απόλυτα αναμενόμενο. Μάλιστα γι’ αυτό το λόγο αφήνει αδιάφορους τους Δασκάλους που δεν περιορίζονται από το θεσμικό πλαίσιο, διότι ξέρουν ότι μόνο η ενέργεια παράγει έργο που θα διαμορφώσει την πραγματικότητα που οι περισσότεροι θεωρούν ότι είναι δεδομένη. Αυτό έγινε με τους Δασκάλους του Γένους και είναι βέβαια ακόμα πιο θεμελιακό για τους Δασκάλους της Ανθρωπότητας που δεν μπορούν να εγκλωβιστούν μέσα στην ύλη. Έτσι η Ανθρωπότητα μπορεί να λειτουργήσει κι ως κριτήριο για να διαφοροποιήσει την παιδεία από την εκπαίδευση. Κι όσοι έχουν παρακολουθήσει μόνο τη δεύτερη, μπορούν να αναρωτηθούν όχι πόσες φορές άκουσαν για την Ανθρωπότητα, αλλά πότε άκουσαν στο πρόγραμμα για αυτήν. Έτσι λειτουργούν τα άτομα με το κενό τους, ενώ οι άνθρωποι ως συνάνθρωποι κατανοούν την αξία της κενότητας. Για να μην υπάρξει όμως παρεξήγηση με την έννοια του Camus, η Ανθρωπότητα ξεπέρασε αυτό το πρόβλημα της ύλης που απαιτεί κάθε κοινωνία που εξαφανίζεται ως μόδα.

Πηγή: http://www.lygeros.org/articles?n=13749&l=gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Η Ανθρωπότητα είναι εκτός ύλης"

Η Αλωση της Πολης και ο μοναδικός αυτόπτης μάρτυρας

Ο μοναδικός αυτόπτης μάρτυρας της Αλωσης-------

Ο Γεώργιος Σφραντζής ή Φραντζής έχει δώσει στην ιστορία μία από τις 4 συγκλονιστικές διηγήσεις του 15ου αιώνα για την άλωση της Κωνσταντινούπολης στις 29 Μαϊου, τα χρόνια που προηγήθηκαν, αλλά και τα αμέσως επόμενα.---

Τ. ΚΑΤΣΙΜΑΡΔΟΣ ----

Και την 29η Μαϊου, ημέρα Τρίτη και τις πρωινές ώρες, κατέλαβε την Πόλη ο αμηράς (Μωάμεθ Β). Την ίδια ακριβώς ώρα της άλωσης τραυματίστηκε θανάσιμα και πέθανε ο μακαρίτης ο αυθέντης μου κυρ Κωνσταντίνος ο βασιλιάς Παλαιολόγος.
Εγώ, βέβαια, την ώρα του θανάτου του δεν ήμουν παρών (κοντά του), γιατί, εκτελώντας δική του διαταγή, επόπτευα κάποιο άλλο σημείο της Πόλης...».
Το απόσπασμα προέρχεται από το «Χρονικόν» του Γεωργίου Σφραντζή για την άλωση της Κωνσταντινούπολης. Ο πρωτοβεστιάριος, δηλαδή αρχιθαλαμηπόλος, Σφραντζής ήταν ο μοναδικός Βυζαντινός ιστορικός αυτόπτης μάρτυρας της κοσμοϊστορικής κατάληψης. Οι άλλες τρεις βυζαντινές πηγές για το ψυχομαχητό της αυτοκρατορίας (Δούκας, Λαόνικος Χαλκοκονδύλης και Μιχαήλ Κριτόβουλος) στηρίζονται σε μαρτυρίες ή διηγήσεις τρίτων.
Το χρονικό άρχισε να το γράφει ή να το υπαγορεύει (από μνήμης είτε από σημειώσεις του) μετά την απόσυρσή του σε μοναστήρι της Κέρκυρας (Μονή Ταρχανιτών) δεκαπέντε χρόνια μετά την άλωση. Απελπισμένος από τις εξελίξεις, άρρωστος, φτωχός -ίσως και κουφός- φαίνεται ότι προχώρησε στη σύνταξη του χρονικού του κατά παρακίνηση Κερκυραίων στους οποίους διηγούνταν, προφανώς, τα γεγονότα που έζησε.
Παραδόξως, τα διαδραματισθέντα κατά την άλωση τα περιγράφει σύντομα. Αδυνατεί να λειτουργήσει ως ιστορικός και να απαγκιστρωθεί από τα προσωπικά του βιώματα. Ολα κινούνται γύρω από το πρόσωπό του και τον αφέντη του. Επιμένει μόνο στον ρόλο και την πολιτική του τελευταίου αυτοκράτορα Κωνσταντίνου ΙΑ Παλαιολόγου. Δηλώνει κατηγορηματικά ότι έπραξε το παν για να αποτρέψει την καταστροφή.
Οι τελευταίες ημέρες
Ο ίδιος άλλωστε, πρωταγωνιστώντας στις απεγνωσμένες απόπειρες για τη διοργάνωση της άμυνας, είχε άμεση αντίληψη της κατάστασης.
Ο Σφραντζής τις τελευταίες μέρες της πολιορκίας είχε αναλάβει προσωπικά να καταγράψει και να στρατολογήσει όλους όσους μπορούσαν να φέρουν όπλα. Πενήντα δύο ετών τότε παρακολουθεί από κοντά όλα όσα συμβαίνουν επί 52 μέρες (Απρίλιος - Μάιος 1453) στην πολιορκημένη από τους Οθωμανούς του Μωάμεθ Β βασιλεύουσα.

Ετσι κι αλλιώς, πρόκειται για το δραματικότερο χρονικό της άλωσης, που αποδίδει, σε γενικές γραμμές, πιστά την πραγματικότητα. Αν και, όπως επισημαίνουν οι βυζαντινολόγοι, το κείμενο είναι έντονα προσωπικό και «περιέχει περισσότερες λεπτομέρειες για τη ζωή του ίδιου του συγγραφέα, παρά για άλλα κορυφαία γεγονότα των ημερών».
Η διήγηση είναι άνιση. Αλλοτε διεξοδική κι άλλοτε σύντομη και χρονογραφική. Ο Σφραντζής, προσκολλημένος στην «αυτοβιογραφία», εμφανίζεται να μην έχει αντιληφτεί ότι γράφει την πιο συγκλονιστική ιστορία του Βυζαντίου. Αν και ξέρει πως καταγράφει γεγονότα που κανείς άλλος δεν έχει παραδώσει («α μήπω τις γραφή παραδέδωκε»).
Η πολιορκία
Η συμβολή του στη συγγραφή της, βεβαίως, είναι αναντικατάστατη. Οπως για παράδειγμα όταν προβάλει τις τελευταίες ώρες της Πόλης, όπου από «την 4η του μηνός Απριλίου του ιδίου έτους (1453) επέλασε ο αμηράς πολιορκώντας την με κάθε τρόπο και πολιορκητές μηχανές από ξηρά και θάλασσα, αφού περικύκλωσε τα 18 μίλια της Πόλης με 400 πλεούμενα, μικρά και μεγάλα, και με 200.000 άνδρες από τη στεριά. Αντίθετα η Πόλη αντιπαρέταξε μόλις 4.773 άνδρες, χωρίς να συμπεριλαμβάνονται οι ξένοι των οποίων ο αριθμός ανερχόταν σε 2.000 περίπου...».
«Μικρόν» και «μεγάλον χρονικόν»
Η ιστορία του Σφραντζή υπό τον τίτλο «Χρονικόν» σώζεται σε δύο μορφές. Μία σύντομη, το «Μικρόν Χρονικόν» (Chronicon Minus) και μία πολύ εκτενέστερη το «Μεγάλον Χρονικόν» (Chronikon Majus). Το δεύτερο είναι περίπου πενταπλάσιο από το πρώτο, το οποίο και ενσωματώνει ολόκληρο. Από παλιά το μεγάλο χρονικό προκαλούσε πολλές συζητήσεις μεταξύ των βυζαντινολόγων για τη γνησιότητά του. Κυρίως λόγω των γλωσσικών διαφορών, αρκετών αντιφάσεων και ανακριβειών. Ωσπου τη δεκαετία του 1930 τεκμηριώθηκε ότι μεγάλα τμήματά του ήταν μεταγενέστερες παρεμβολές.
Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΩΝ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΩΝ
Στο μικρό χρονικό καταγράφει γεγονότα από τη γέννησή του μέχρι το 1477. Στο μεγάλο προτάσσοντας ένα προοίμιο διηγείται ύστερα την ιστορία των Παλαιολόγων σε τέσσερα βιβλία. Στο πρώτο ιστορεί τα συμβάντα από την εποχή του Μιχαήλ Η μέχρι του Μανουήλ Β (μέχρι 1425). Στο δεύτερο αναφέρεται στη βασιλεία του Ιωάννη Η (έως 1448) και στο τρίτο του Κωνσταντίνου ΙΑ. Στο τέταρτο πραγματεύεται τα μετά την άλωση γεγονότα, δηλαδή τον αγώνα των Παλαιολόγων στην Πελοπόννησο και την κατάκτησή της από τους Οθωμανούς.
ΟΙ ΛΑΪΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ
Το «Χρονικόν» κυκλοφορεί σήμερα μεταφρασμένο σε αρκετές εκδόσεις, ενώ παρατίθεται και σε ιστοσελίδες. Πρωτοεκδόθηκε το 1796 στη Βενετία και στα Γερμανικά (Βόννη 1838) με επιμέλεια του βυζαντινολόγου Β. Νίμπορ. Το 19ο αιώνα είδαν το φως αρκετές νεοελληνικές αποσπασματικές εκδόσεις. Η πρώτη καταγράφεται το 1865 στην Αθήνα με τον τίτλο «Αλωσις της Κωνσταντινουπόλεως υπό των Τούρκων, ερανισθείσα εκ των Χρονικών του Γ. Φραντσή». Χάρη σε αυτές τις «λαϊκές» εκδόσεις ο Σφραντζής οφείλει τη μεγάλη φήμη του.
«Η Πόλις εάλω τη δεύτερη ώρα της ημέρας...»
«Υστερα οι εχθροί ανέβηκαν σωρηδόν στα τείχη και διασκόρπισαν τους δικούς μας. Εγκατέλειψαν τα εξωτερικά τείχη και έμπαιναν από την πύλη καταπατώντας ο ένας τον άλλον. Αυτά γίνονταν όταν σηκώθηκε φωνή και από μέσα και από έξω και από τη μεριά του λιμανιού.
Εάλω το φρούριον και τα στρατηγεία και την σημαία άνωθεν εν τοις πύργοις έστησαν (οι Τούρκοι) και αυτή η κραυγή έτρεψε τους δικούς μας σε φυγή και ζωντάνεψε τους εχθρούς μας, οι οποίοι με ενθουσιασμό και με αλαλαγμούς, χωρίς πια κανένα φόβο, ανέβαιναν όλοι τους τα τείχη...
Ετσι οι εχθροί έγιναν κύριοι της πόλης την Τρίτη 29 Μαϊου, τη δεύτερη ώρα της ημέρας, του έτους 6961 (1453). Και παραδίδονταν, τους αιχμαλώτιζαν ή τους άρπαζαν ζωντανούς.
Οσοι πιάνονταν ανθιστάμενοι, αυτοί σφάζονταν. Και η γη σε μερικά μέρη δεν φαινόταν καθόλου από τους πολλούς νεκρούς...
Μόλις έπεσε η Πόλη, ο αμηράς μπήκε μέσα ευθύς, με κάθε σπουδή, ζητούσε τον βασιλέα και δεν είχε τίποτε άλλο στον νου του παρά να μάθει αν ζει ή αν πέθανε...
Το μαθε ο αμηράς και ευφράνθηκε και ήταν περιχαρής. Με προσταγή του οι παρευρισκόμενοι εκεί Χριστιανοί έθαψαν το βασιλικό σώμα με τιμές βασιλικές....» (αποσπάσματα από το «Χρονικόν»).

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΦΡΑΝΤΖΗΣ
Από διοικητής Πάτρας μοναχός στην Κέρκυρα
Ο Γεώργιος Φραντζής ή Σφραντζής γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 1401. Ανήκε σε αριστοκρατική βυζαντινή οικογένεια. Το 1417 πέθαναν οι γονείς του από την πανώλη που θέριζε τότε και ο αυτοκράτορας τον πήρε υπό την προστασία του. Το 1424, όταν η Κωνσταντινούπολη είχε περιέλθει σε δεινότατη θέση, στάλθηκε ως αντιπρόσωπος για διαπραγματεύσεις με τους Οθωμανούς του Μουράτ Β. Τη θνήσκουσα αυτοκρατορία έσωσαν τότε οι δυναστικές διαφορές μεταξύ των Οθωμανών και η «ορκωτική αγάπη», που κατάφεραν να συνάψουν μαζί τους οι Βυζαντινοί.
Ο Σφραντζής ορίστηκε εκτελεστής της διαθήκης του Μανουήλ Β και συνδεόταν στενά με τον μελλοντικό αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Παλαιολόγο. Τον ακολουθούσε μάλιστα στις διάφορες αποστολές του στην Πελοπόννησο. Σε μια περίπτωση μάλιστα του έσωσε τη ζωή, με αποτέλεσμα ο ίδιος να τραυματιστεί και να συλληφθεί από τους Φράγκους της Πάτρας. Οταν αργότερα απελευθερώθηκε και η Πάτρα καταλήφθηκε από τους Βυζαντινούς, διορίστηκε διοικητής της. Τον επόμενο χρόνο έπεσε στα χέρια Καταλανών πειρατών, αλλά και πάλι απελευθερώθηκε με καταβολή λύτρων.
Παράλληλα, με τα άλλα καθήκοντά του, συνέχιζε να προσφέρει τις υπηρεσίες του ως μυστικοσύμβουλος. Για να προωθήσει την πολιτική του δεσπότη του Μορέως βρέθηκε αρκετές φορές στην Αθήνα. Το 1438 συγγένευσε με την οικογένεια των Παλαιολόγων, αφού παντρεύτηκε την Ελένη, κόρη του Αλέξιου Παλαιολόγου. Παράνυμφος ήταν ο ίδιος ο Κωνσταντίνος, ο οποίος αργότερα θα βαφτίσει και τα παιδιά του ζευγαριού. Το 1449 ο Κωνσταντίνος διαδέχεται στον θρόνο τον αδελφό του, ο Σφραντζής τον ακολουθεί από την Πελοπόννησο στην Κωνσταντινούπολη. Μετά την άλωση θα συλληφθεί, μαζί με τα παιδιά και τη γυναίκα του.
Θα καταφέρει να εξαγοράσει την ελευθερία του και θα βρεθεί στην υπηρεσία του τελευταίου δεσπότη της Πελοποννήσου Θωμά Παλαιολόγου. Από εκεί ξεκίνησε τις προσπάθειες για την απελευθέρωση της οικογένειάς του. Τελικά, κατάφερε να ελευθερώσει τη γυναίκα του. Δεν είχαν την ίδια τύχη τα παιδιά του. Ο ένας γιος του κατηγορήθηκε ότι επιβουλεύτηκε τη ζωή του Μωάμεθ Β, ο οποίος και τον σκότωσε με τα ίδια του τα χέρια. Η κόρη του είχε πεθάνει νωρίτερα στο χαρέμι του σουλτάνου. Μετά την κατάληψη της Πελοποννήσου από τους Οθωμανούς ο Σφραντζής καταφεύγει στην Κέρκυρα, όπου και γίνεται μοναχός (1468). Εκεί πέθανε το 1477 ή 1478 συντάσσοντας το «Χρονικόν» (άγνωστη η ακριβής ημερομηνία).
ΣΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ
Η παραχάραξη του «Χρονικού»
Από το 1936 ο καθηγητή σ' Ι. Β. Παπαδόπουλος, καθώς επεξεργαζόταν την έκδοση του χρονικού, κατέληξε ότι το Majus δεν ήταν γνήσιο.
Με τις διατριβές του περί Γεωργίου Φραντζή απέδειξε ότι μεγάλα τμήματά του ήταν προϊόντα παρεμβολής.
Εντόπισε, μάλιστα, τα πρόσωπα που νόθευσαν το γνήσιο μικρό χρονικό. Βασικός νοθευτής υπήρξε ο μητροπολίτης Μονεμβασιάς Μακάριος Μελισσηνός (μέσα 16ου - αρχές 17ου αιώνα).
Η νοθεία, λοιπόν, γίνεται στη Νεάπολη της Ιταλίας, όπου είχε καταφύγει ο Μελισσηνός, περίπου έναν αιώνα μετά τη συγγραφή του χρονικού. Τα κίνητρα ήταν πολύ ταπεινά και ιδιοτελή για να δημιουργήσει έναν ψευδο-Φραντζή. Ο επίσκοπος και η οικογένειά του, με τις παρεμβολές τους, ήθελαν να αποδείξουν ότι ταυτίζονταν με τη μεγάλη και γνωστή βυζαντινή οικογένεια των Μελισσηνών. Σύμφωνα με την κρατούσα εκδοχή, είχαν αρχικώς σφετεριστεί το όνομα «διορθώνοντας» το δικό τους οικογενειακό, που ήταν Μελισσουργοί.
Δεν ήταν απλώς κάποιο ζήτημα γοήτρου, αλλά έτσι μπορούσαν να διεκδικήσουν ότι από την οικογένειά του αναδείχτηκαν ηγεμόνες, οι οποίοι κατείχαν μεγάλες εκτάσεις, αλλά και δικαιώματα επί της Μονεμβασιάς.
Για τον ίδιο λόγο είχαν πλαστογραφήσει κι άλλα κείμενα, όπως την πραγματεία του Σχολάριου.
Με την ευκαιρία ο μητροπολίτης, αλλά και αντιγραφείς του «Μεγάλου Χρονικού», αφού μάλλον κατάστρεψαν το αρχικό κείμενο, πρόσφεραν κολακεία σε διάφορες οικογένειες, παρεμβάλλοντας ό,τι άλλο έκριναν πως εξυπηρετούσε τις «δημόσιες σχέσεις τους». Επεξεργάστηκαν γλωσσικά το μικρό χρονικό αλλοιώνοντας τη δημώδη γλώσσα του με αρχαϊζουσα και μαζί με τις παρεμβολές πρόσθεσαν ένα προοίμιο. Αντιγραφή, όπως αποδείχτηκε, από το έργο του αυλικού λόγιου και ιστορικού Γεωργίου Ακροπολίτη (13ος αιώνας).
Σήμερα στο κείμενο που διασώζεται ξεχωρίζει μέσα στο Majus το Minus, το προοίμιο του Ακροπολίτη, αλλά κι άλλες προσθήκες που προέρχονται από άλλες πηγές (Ν. Γρηγοράς, Ι. Καντακουζηνός, Λ. Χαλκοκονδύλης, εκκλησιαστικά κείμενα κ.ά.).
Οι Μελισσηνοί φαίνεται ότι πέτυχαν τότε τους σκοπούς του. Μερικοί τους αποδίδουν άλλα ελατήρια για τη νόθευση. Οτι, δηλαδή, ήθελαν να κινητοποιήσουν τον χριστιανικό κόσμο της Δύσης για την απελευθέρωση της Κωνσταντινούπολης. Ανεξαρτήτως κινήτρων σημασία έχει ότι μας άφησαν μια ιστορία των ετών 1258-1477.
Το ψυχορράγημα της βασιλεύουσας
25-26 Μαϊου
Η φαντασία θέλει να εμφανίζονται διάφορες θεοσημίες. Συμβαίνουν δυσοίωνα. Πέφτει χαλάζι, γίνεται έκλειψη και άλλα περίεργα. Ο Μωάμεθ προετοιμάζεται και αποφασίζει την τελική τουρκική επίθεση. Αυτή ορίζεται για τις 29 Μαϊου.
27 Μαϊου
Ο Μωάμεθ «έδωσε διαταγή όλη εκείνη τη νύχτα και την επομένη μέρα να ανάψουν λαμπάδες, να μείνουν νηστικοί όλη τη μέρα και να λουστούν επτά φορές, για να παρακαλέσουν τον θεό, νηστικοί και καθαροί, να τους δώσει τη νίκη...».
28 Μαϊου
Μωάμεθ και Κωνσταντίνος μιλούν στους στρατιώτες τους. «Σε τρεις μέρες η Πόλη θα είναι δική σας», υπόσχεται ο πρώτος. Ο αυτοκράτορας εμψυχώνει διαβεβαιώνοντας ότι «θα κάνουμε τον εχθρό να φύγει ντροπιασμένος».
29 Μαϊου
«Ηταν φοβερό το θέαμα... Ποιος θα διηγηθεί όλη αυτήν τη φρίκη; Κανένα σημείο δεν έμεινε ανεξερεύνητο και αμόλυντo. Ω βασιλεύ Χριστέ μου, ελευθέρωσε από τέτοια θλίψη κάθε πόλη και χώρα όπου κατοικούν Χριστιανοί...».

Δημοσιεύθηκε στο ΕΘΝΟΣ, Μάιος 2008

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Η Αλωση της Πολης και ο μοναδικός αυτόπτης μάρτυρας"