ΑΡΧΑΙΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ

Μέρος 2ο.
Ο ΤΗΛΕΓΡΑΦΟΣ ΤΟΥ ΠΟΛΥΒΙΟΥ
ΟΟ Έλληνας ιστορικός Πολύβιος σχεδίασε μία μέθοδο σηματοδότησης, όπου τα γράμματα του αλφαβήτου ήσαν χωρισμένα σε πέντε ομάδες πέντε στήλες από πέντε γράμματα στην κάθε μια. Η τελευταία στήλη είχε ένα γράμμα λιγότερο, αλλά αυτό δεν εμπόδιζε την χρήση του τηλέγραφου, όπως λέει ο ίδιος στο κεφ. 45 του δέκατου βιβλίου της ιστορίας του.
Και συνεχίζει: "Μετά από αυτά (αφού δηλ. χωρίσουν τα γράμματα σε στήλες), πρέπει να τις γράψουν κατά σειρά σε πέντε πινακίδες, και έπειτα να συμφωνήσουν ότι πρώτος θα υψώσει πυρσούς, και μάλιστα δύο, αυτός που θα θέλει να διαβιβάσει κάτι, και θα περιμένει να υψώσει κάτι ο άλλος, ώστε να είναι σίγουρο ότι θα προσέχουν και οι δύο.
Όταν κατεβάσουν τους πυρσούς αυτούς, ο πρώτος, πού μεταδίνει το μήνυμα, θα υψώσει τους πυρσούς από αριστερά, για να δείξει σε ποια πινακίδα πρέπει να προσέξει ο άλλος: δηλαδή έναν πυρσό για την πρώτη πινακίδα, ένα για τη δεύτερη, τρεις για την τρίτη και έτσι συνέχεια.
Μετά πάλι θα υψώσει πυρσούς από δεξιά, για να δείξει ποιό γράμμα από την πινακίδα πρέπει να σημειώσει ο άλλος. θα πρέπει επίσης να έχουν και οι δύο μια διόπτρα με δύο αυλίσκους, ώστε να βλέπουν με τον ένα στα δεξιά και με τον άλλο στα αριστερά εκείνου πού κάνει τα σήματα. Δίπλα στην διόπτρα πρέπει να τοποθετήσουν όρθιες τις πινακίδες, και να υψώσουν δεξιά και αριστερά από ένα τοίχωμα πέτρινο, μήκους τριών μέτρων περίπου και ύψους, όσο περίπου το ύψος ενός άντρα, για να φαίνονται καλά oι πυρσοί όταν υψώνονται πάνω από αυτό και να μην φαίνονται όταν κατεβαίνουν.
Όταν και οι δύο είναι έτοιμοι, αν ένας θέλει να μεταδώσει το μήνυμα "100 στρατιώτες μας προσχώρησαν στις τάξεις του εχθρού" πρέπει να διαλέξει λέξεις πού να έχουν την ίδια έννοια και όσο το δυνατό λιγότερα γράμματα. Έτσι μπορεί να πει "Κρήτες εκατό λιποτάκτησαν". Αν και τώρα τα γράμματα είναι λιγότερα από τα μισά, έχουν όμως το ίδιο νόημα.
Αυτό το γράφουν σε πινακίδα και αρχίζουν να σηματοδοτούν ως έξής: Πρώτο γράμμα είναι το Κ, που βρίσκεται στην δεύτερη ομάδα, δηλ. και στην δεύτερη πινακίδα.
Έτσι ο σηματοδότης θα υψώσει από τα αριστερά δύο πυρσούς, και ο λήπτης θα καταλάβει ότι πρέπει να προσέξει την δεύτερη πινακίδα. Έπειτα θα υψώσει από τα δεξιά πέντε πυρσούς, και ο λήπτης θα καταλάβει ότι πρέπει να βρει το πέμπτο γράμμα της δεύτερης πινακίδας και να το γράψει σε μία χωριστή πινακίδα. Έπειτα θα υψώσει τέσσερις πυρσούς από αριστερά, για να προσέξει ο λήπτης την τέταρτη πινακίδα, και μετά δύο από δεξιά, γιατί το Ρ είναι το δεύτερο γράμμα στην τέταρτη πινακίδα, και ο λήπτης θα πρέπει να γράψει το Ρ δίπλα στο Κ,. και έτσι συνέχεια μέχρι να μεταδοθεί όλο το μήνυμα". Αυτά έγραφε ο ιστορικός Πολύβιος, που επινόησε το σύστημα του το 150 π.Χ.
ΠΡΟΣΥΜΦΩΝΗΜΕΝΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ
Εδώ είναι ένα δείγμα πώς περίπου δούλευε ο κώδικας. Το αλφάβητο ήταν μοιρασμένο σε 5 σειρές και 5 στήλες. Έτσι με 2 ομάδες από 5 φωτιές η κάθε μία, μπορούσαν να μεταδώσουν οποιοδήποτε γράμμα. Με αυτόν τον τρόπο λέγεται ότι μπορούσαν να μεταδώσουν 20 με 25 λέξεις την ώρα. Όχι και πολύ γρήγορο αλλά πάντως δούλευε... Η χαμηλή ταχύτητα τους ώθησε να αναπτύξουν την στενογραφία με προσυμφωνημένους κώδικες.
Έτσι το γνωστό απ' το use-net CUL8R (see you later), απ' ότι βλέπετε, δεν είναι και τόσο φρέσκια ιδέα! ;-)
Αυτός ο τύπος επικοινωνίας με φωτιές χρησιμοποιήθηκε επίσης και με απλούστερη μορφή μέχρι και την Βυζαντινή περίοδο. Για κάθε ώρα της ημέρας ίσχυε διαφορετικό προσυμφωνημένο μήνυμα, από εκεί και το όνομα Ωρονόμιο του συστήματος. Αν λοιπόν στις 12 η ώρα βλέπανε κάποιο σήμα, σήμαινε "στείλτε στρατό" (ή οτιδήποτε άλλο είχε προσυμφωνηθεί). Αυτόματα το σήμα αναμεταδιδόταν από σταθμό σε σταθμό μέχρι την άλλη άκρη της αυτοκρατορίας. Αυτό το σύστημα ήταν απλούστερο, δούλευε χωρίς εξειδικευμένο προσωπικό και κάλυπτε αρκετά μεγαλύτερες αποστάσεις με τον ελάχιστο αριθμό αναμεταδοτών.