Η Α΄ Μοίρα του Ιερού Λόχου καταβάλει τη γερμανική φρουρά της Νάξου μετά από τριήμερο σκληρό αγώνα και συλλαμβάνει 69 αιχμαλώτους. Η επιχείρηση κατά της Νάξου αναλήφθηκε μέρες μετά την αποχώρηση των Γερμανικών δυνάμεων από την Αθήνα και με την απόφαση για εγκατάλειψη των Βαλκανίων ειλημμένη. Κάποιες φρουρές σε στρατηγικά σημεία ωστόσο, θα παρέμεναν για λόγους τόσο πρακτικούς όσο και γενικότερης σκοπιμότητας. Το Στρατηγείο Μέσης Ανατολής είχε την πληροφορία πως η γερμανική φρουρά της Νάξου είχε περιοριστεί σε 70 περίπου άνδρες που είχαν συγκεντρωθεί στο φρούριο της πόλης, στην έπαυλη “Έλλη” και στο χωριό Απείρανθος. Το ηθικό ήταν χαμηλό και το αίσθημα εγκατάλειψης και του επερχομένου τέλους του πολέμου είχε οπωσδήποτε επηρεάσει την ψυχοσύνθεση των Γερμανών.
Στο πλαίσιο των επιχειρήσεων στο Αιγαίο, ο Ιερός Λόχος ανέλαβε με απόσπασμά του να αποβιβαστεί και να καταβάλλει τη φρουρά απελευθερώνοντας το νησί. Ομάδα 71 Ιερολοχιτών της ‘Δύναμης Β’ υπό τους λοχαγούς Βασίλειο Μάραντο και Κ. Καλογερόπουλο καθώς και τον ίλαρχο Δ. Τζενάκη μαζί με δύο Βρετανούς αξιωματικούς και δύο διαβιβαστές οργανώθηκαν από τη Χίο και αποβιβάστηκαν στις 12 Οκτωβρίου σε παραλία του νησιού.
Σειρά λαθών δυσκόλεψε την επιχείρηση. Καταρχάς το σκότος και η απειρία των πληρωμάτων ήταν υπεύθυνα για να αποβιβαστεί η δύναμη σε λάθος σημείο. Η ομάδα αναγνώρισης κατόρθωσε και ήρθε σε επαφή με τους συνδέσμους και τη δύναμη ανταρτών στο νησί αλλά ο χρόνος πέρασε και μέχρι να κινηθεί η δύναμη τη βρήκε το ξημέρωμα. Στη συνέχεια τα αποβατικά από λάθος κατευθύνθηκαν, αντί για την Πάρο όπου ήταν η βάση τους, προς το λιμάνι της Νάξου! Το τρίτο λάθος ήταν των Γερμανών: ο διοικητής της φρουράς, αναμένοντας την ημέρα εκείνη γερμανικά αποβατικά που θα εκκένωναν τους άνδρες του, πίστεψε πως τα βρετανικά πλοία ήταν γερμανικά και κινήθηκε ο ίδιος για να συννενοηθεί. Φυσικά, συνελήφθη και κρατήθηκε ενώ τα πλοία αποχώρησαν για τη Νάξο βαλλόμενα από το φρούριο που επιτέλους είχε καταλάβει τί είχε συμβεί.
Η δύναμη του Ιερού Λόχου προσπάθησε να πετύχει την παράδοση της γερμανικής φρουράς που με τον διοικητή της αιχμάλωτο και τη γνώση ύπαρξης συμμαχικών στρατευμάτων στο νησί θα μπορούσε να καταθέσει τα όπλα χωρίς μάχη. Οι Γερμανοί ξεκίνησαν συνομιλίες αλλά ξαφνικά, Έλληνες αντάρτες που δεν είχαν ενημερωθεί για τις διαπραγματεύσεις άρχισαν να βάλλουν στα τυφλά προς το φρούριο. Οι συνομιλίες διακόπηκαν προς στιγμήν αλλά οι Γερμανοί απαίτησαν να μιλήσουν με τον διοικητή τους που ήταν αιχμάλωτος στο βρετανικό πλοίο. Αυτός με τον ασύρματο τους διέταξε να αμυνθούν μέχρις εσχάτων. Οι διαπραγματεύσεις κατέρρευσαν και αναλήφθηκε επίθεση όπως είχε προγραμματιστεί. Ωστόσο, το εγχείρημα αποδείχθηκε δυσκολότερο από όσο φανταζόταν κανείς. Μετά από μερικές άκαρπες ενέργειες και πυρά κατά του φρουρίου και δύο προτάσεις παράδοσης που απορρίφθηκαν ο λοχαγός Μάραντος ζήτησε ενσχύσεις σε άνδρες, όλμους και αεροπορική υποστήριξη.
Τις πρωϊνές ώρες της 15ης Οκτωβρίου έφτασαν ενισχύσεις του Ιερού Λόχου από την Πάρο μαζί με τον διοικητή της Α΄Μοίρας, συνταγματάρχη Ανδρέα Καλλίνσκη. Με το πρώτο φως έφτασαν και δύο γερμανικά υδροπλάνα για να εκκενώσουν τη φρουρά αλλά δέχτηκαν πολυβολισμούς και ανέστρεψαν. Ο συνταγματάρχης Καλλίνσκης αφού επανέλαβε τους όρους παράδοσης της φρουράς αλλά η πρότασή του αποκρούστηκε για άλλη μια φορά, ανέλαβε το μεσημέρι με την υποστήριξη 4 βρετανικών αεροσκαφών που έπληξαν τις θέσεις του φρουρίου και πυρά από τα αποβατικά σκάφη, επίθεση κατά των γερμανικών θέσεων. Σύντομα οι πύλες παραβιάστηκαν και οι Ιερολοχίτες όρμησαν εντός του φρουρίου. Το κόστος ήταν δύο νεκροί: ο Ιερολοχίτης λοχίας/διαβιβαστής Νικόλαος Μπενίκος και ο Γιώργος Βαλληνδράς του ανταρτικού σώματος Νάξου.
(Πηγή πληροφοριών: “Ανιχνευτής”, περιοδικό ‘ΤΟΛΜΩΝ’)
ΑΝΤΙΣΤΑΣΕΩΣ
«ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΟΝ ΤΜΗΜΑ ΝΑΞΟΥ»
(Νέμβριος 1941- Οκτωβρίος 1944)
Εις το Συμμαχικόν Αρχηγείον απεστάλησαν λεπτομερή σχεδιαγράμματα διατάξεως και εγκαταστάσεως του εχθρού εις τας νήσους των ΚΥΚΛΑΔΩΝ και παρεσχέθησαν ακριβείς και θετικαί πληροφορίαι περί της κινήσεως των πλωτών μέσων αυτού ως και πάσα άλλη χρήσιμος περί τούτου πληροφορία. Ούτω αι υπό της οργανώσεως ημών αποσταλείσαι πάσης φύσεως πληροφορίαι και σχεδιαγράμματα παρέσχον αφ’ ενός μεν υπερόχους στόχους εις την σύμμαχον αεροπορίαν, αφ’ ετέρου δε έξοχα πολύτιμα στοιχεία διά κάθε χερσαίαν ή θαλασσίαν επιδρομικήν επιχείρησιν και σαμποτάζ υπό των Συμμάχων.
Τινά εκ των γνωσθέντων αποτελεσμάτων χάρις των πληροφοριών ημών εισίν τα κάτωθι:
23-10-43 Βομβαρδισμός υπό Συμμαχικών αεροπλάνων των
Γερμανικών εν ΝΑΞΩ εγκαταστάσεων.
30-10-43 Πολυβολισμός Γερμανικών σκαφών εις λιμένα ΝΑΞΟΥ.
7-11-43 Βομβαρδισμός Γερμανικών σκαφών εις όρμους ΝΑΞΟΥ
και λιμένα ΝΑΟΥΣΗΣ – ΠΑΡΟΥ.
16-11-43 Τορπιλλισμός εξωπλισμένου Γερμανικού ιστιοφόρου παρά τον ΑΠΟΛΛΩΝΑ – ΝΑΞΟΥ.
23-10-43 Βύθισις γερμανικού υδροπλάνου εις λιμένα ΝΑΞΟΥ.
23-11-43 Βύθισις γερμανικού φορτηγού σκάφους ALMA εις λιμένα ΝΑΞΟΥ.
13-3-43 Βομβαρδισμός δύο Γερμανικών εξοπλισμένων ιστιοφόρων μεταφερόντων τρόφιμα και καυσίμους ύλας. Το έν εβυθίσθη, το έτερον υπέστη σοβαράς ζημίας εκ πυρκαϊάς.
1-4-44 Προσβολή ιστιοφόρου μεταφέροντος βαρέλια πλήρη καυσίμων.
4-4-44 Προσβολή αεροδρομίου και εγκαταστάσεως ΠΑΡΟΥ.
6-4-44 Βομβαρδισμός Γερμανικών εγκαταστάσεων εν ΝΑΞΩ.
15-4-44 Ομοίως ως άνω.
Το κατωτέρω συγχαρητήριον τηλεγράφημα εκ του Στρατηγείου Μέσης Ανατολής είναι χαρακτηριστικόν των ακριβεστάτων και αρίστων πληροφοριών ας παρείχεν η ημετέρα οργάνωσις πληροφοριών προς τας Συμμαχικάς δυνάμεις.
Μ.Ο.4 και συνεργάτας σας Έχω την τιμήν να σας μεταβιβάσω επισήμως τα θερμά συγχαρητήρια των αντιπροσώπων αεροπορίας και στόλου μας οι οποίοι λέγουν ότι χάριν των ακριβεστάτων και αρίστων πληροφοριών σας, οι αεροπόροι μας δύνανται να πυροβολήσουν ανά έναν τους στόχους έστω και πέντε βαρέλια.
Ομοίως επί των επισυναπτομένων εγγράφων εμφαίνεται γενικώς το όλον έργον και η απόδοσις της ημετέρας οργανώσεως πληροφοριών.
Την Διοίκησιν του ανωτέρω δικτύου πληροφοριών είχεν ο υποφαινόμενος από της ιδρύσεώς του (Δεκέμβριος 1943) μέχρι της διαλύσεως αυτού (Οκτώβριος 1944).
Υπηρεσία προπαγάνδας
Αποστολή της υπηρεσίας ταύτης ήτο η διατήρησις και εξύψωσις του εθνικού φρονήματος των κατοίκων και η διάβρωσις του ηθικού των κατακτητών.
Τούτο επετεύχθη
(α) Διά καταλλήλων προπαγανδιστών του Σ.Τ.Ν.
(β) Διά κυκλοφορίας καθ’ εκάστην δελτίων ειδήσεων λαμβανομένων εκ των μυστικών ραδιοφώνων του Σ.Τ.Ν. και εκ των διαφόρων Συμμαχικών υπηρεσιών μεθ’ ων το Σ.Τ.Ν. ετέλει εν επαφή και συνηργάζετο.
(γ) Διά κυκλοφορίας διαφόρων προπαγανδιστικών περιοδικών και εντύπων άτινα απεστέλλοντο από τας Συμμαχικάς υπηρεσίας (επιστολή ΚΟΣΚΙΝΑ).
(δ) Δι’ ενισχύσεως πτωχών οικογενειών και θυμάτων πολέμου. Διενεμήθησαν φάρμακα αποσταλέντα παρά του Δ/τού ιερού λόχου Συν/ρχου ΤΣΙΓΑΝΤΕ ως και ιματισμός και υπόδυσις χορηγηθέντων υπό της εν ΝΑΞΩ στρατ. αποστολής Μ.Ο.4 (Σημείωμα Συν/ρχου ΤΣΙΓΑΝΤΕ και κατάστασις διανεμηθέντων φαρμάκων). Διά παροχής ιατρικής περιθάλψεως δωρεάν εις τους απόρους. Τρεις ομάδες υγειονομικαί υπό εφ. υγειονομικούς αξ/κούς προσέφεραν δωρεάν τας ιατρικάς των βοηθείας.
Διά κυκλοφορίας ανατρεπτικών προκηρύξεων του Σ.Τ.Ν. και του αρχηγείου Μέσης Ανατολής μεταξύ των τμημάτων του εχθρού (Συν. μία εκ των διαφόρων τοιούτων προκηρύξεων ριφθεισών εις τα τμήματα των Γερμανών).
Υπηρεσία φυγαδεύσεως Συμμάχων και Ελλήνων
Την 1-5-44 μεταξύ ΑΜΟΡΓΟΥ και ΑΣΤΥΠΑΛΑΙΑΣ μία Γερμανική τορπιλλάκατος συνεκρούσθη μετά του υπ’ αριθμ. 1380 Β.C. συμμαχικού πλοιαρίου. Εκ της συγκρούσεως ταύτης 5 Άγγλοι ναυαγοί εξ ων δύο τραυματίαι ενεργείαις του Σ.Τ.Ν. εφυγαδεύθησαν.
Την 24-8-44 εφυγαδεύθησαν οι Έλληνες ιδιώται ΒΛΗΣΙΔΗΣ ΜΑΝΘΟΣ νύν λοχαγός και ο ιδιώτης ΝΑΥΠΛΙΩΤΗΣ ΝΙΚΟΛΑΟΣ.
Την 7-10-43 οι μον. αξ/κοί ΑΓΙΟΠΕΤΡΙΤΗΣ, ΠΑΠΑΔΑΚΗΣ και άλλοι.
Την 14-10-43 εις χωροφύλαξ.
Την 18-8-44 εις Ιταλός Υπολοχαγός ονόματι ΣΑΡΙ κατόπιν εντολής Αρχηγείου Μέσης Ανατολής.
(Σχετικά στοιχεία επιστολή υπολ/ρχου ΣΤΕΦΑΝΙΔΗ).
Συνεργασία μετά Συμμάχων και περίθαλψις τούτων
Από της πρώτης στιγμής της ιδρύσεως του Σ.Τ.Ν. και μέχρι της διαλύσεώς του το Σ.Τ.Ν. δεν έπαυσεν να παρέχη κάθε δυνατή βοήθεια, προστασίαν και φιλοξενίαν εις κάθε Σύμμαχον Αποστολήν ή μεμονωμένον Σύμμαχον πρόσωπον το οποίον έφθασεν εις ΝΑΞΟΝ.
– Στοιχεία επί τούτου υπάρχουσιν εις τα συνημμένα έγγραφα.
Η μετά των Συμμάχων συνεργασία εκτίθεται εις τα προηγούμενα κεφάλαια και ειδικώτερον εις το κεφάλαιον πληροφορίαι.
Τέλος δηλώ ως αυτοτελής αρχηγός της οργανώσεως Σ.Τ.Ν. και συμφώνως προς την υπ’ αριθμ. 262/526.Δ/Υ.Θ.Α. ότι η ημετέρα οργάνωσις έλαβεν μέρος κατόπιν Δ/γής του Συμμαχικού Στρατηγείου εις τας ανωτέρω περιγραφείσας επιχειρήσεις ήτοι:
(α) εναντίον των Γερμανών εις την νήσον ΝΑΞΟΝ την 12-10-43 Διάρκεια επιχειρήσεων (προπαρασκευή εκτέλεσις) 24 ώραι.
(β) εναντίον των Γερμανών εις την πρωτεύουσαν της ΝΑΞΟΥ την 24-5-44 – νυκτερινόν εγχείρημα (Προπαρασκευή και εκτέλεσις) από 17-24/5/44.
(γ) εναντίον των Γερμανών εις την πρωτεύουσαν της ΝΑΞΟΥ από 12 με 15-10-44.
του Συντ/ρχου ΔΕΤΣΗ Γ.
Β.Σ.Τ. 900 τη 6-12-52 Β.Σ.Τ. 900 τη 5/12/1952
Ο Ο
Υποσ/τής του 9ου Σ, Πρ/ψεως αρχηγός της οργανώσεως Σ.Τ.Ν.
Συντ/ρχης Πεζικού
Αναρτήσεις
