Η ληστεία εγέννησε την πολιτικήν.

"Η αργία εγέννησε την πενίαν. Η πενία έτεκεν την πείναν. Η πείνα παρήγαγε την όρεξιν. Η όρεξις εγέννησε την αυθαιρεσίαν. Η αυθαιρεσία εγέννησε την ληστείαν. Η ληστεία εγέννησε την πολιτικήν. Ιδού η αυθεντική καταγωγή του τέρατος τούτου."

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης 

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης γεννήθηκε στη Σκιάθο στις 4 Μαρτίου 1851. Ήταν ένα από τα εννέα παιδιά του δάσκαλου και ιερέα Αδαμάντιου Εμμανουήλ (1817-1897) και της Γκιουλώς Μοραΐτη (1822-1896). Έτσι, ο νεαρός Αλέξανδρος μεγάλωσε μέσα σ’ ένα κλίμα γεμάτο ευλάβεια και θρησκευτικότητα. Έμαθε τα πρώτα γράμματα στην πατρίδα του και στη Σκόπελο, φοίτησε κατόπιν στο γυμνάσιο της Χαλκίδας και ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές του σπουδές στην Αθήνα (Βαρβάκειο) με χίλιες δυο στερήσεις. Το 1874 γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά δεν πήρε το δίπλωμά του.

Φύση ασκητική ο Παπαδιαμάντης, στα είκοσί του πήγε στο Άγιο Όρος μαζί με τον εξάδελφό του, επίσης διηγηματογράφο, Αλέξανδρο Μωραϊτίδη, για να προσκυνήσει, όπως έλεγε ο ίδιος. Πάντως, δεν έμεινε πολύ εκεί. Γύρισε στην Αθήνα και όλη του η ζωή κύλησε λιτά και ασκητικά ανάμεσα στη βιοπάλη, τη συγγραφή και την εκκλησία. Επί χρόνια ήταν ο τακτικός ψάλτης στο εκκλησάκι του Αγίου Ελισσαίου στο Μοναστηράκι και από τα μικρά του χρόνια ως το θάνατό του η πιο αγαπημένη του ενασχόληση ήταν η μελέτη εκκλησιαστικών βιβλίων.

Ο Παπαδιαμάντης πολύ νέος άρχισε να συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά. Δημοσίευε ιδίως μεταφράσεις λογοτεχνικών έργων από τα αγγλικά και γαλλικά, γλώσσες που τις έμαθε μόνος του. Παράλληλα, άρχισε και το καθαυτό λογοτεχνικό του έργο. Τα πρώτα χρόνια καταγίνεται με ιστορικά μυθιστορήματα: «Μετανάστις (1880), «Οι Έμποροι των Εθνών» (1883), «Η Γυφτοπούλα» (1884). Γράφει και μερικά ποιήματα.

Γρήγορα, όμως, βρήκε τον αληθινό του δρόμο και στράφηκε προς το διήγημα. Ο «Χρήστος Μηλιόνης» (1885), εμπνευσμένος από ένα δημοτικό τραγούδι, είναι η απαρχή της στροφής αυτής. Από το 1885 καταγίνεται αποκλειστικά μ’ αυτό το είδος. Γράφει μικρά και μεγάλα διηγήματα (νουβέλες): «Η Χολεριασμένη (1901), «Ο Πεντάρφανος» (1905), «Ο Νεκρός ταξιδιώτης (1910), «Η Φόνισσα» (1903), «Οι Μάγισσες (1900), «Η Νοσταλγός» (1894), τα «Χριστουγεννιάτικα διηγήματα», τα « Πρωτοχρονιάτικα διηγήματα και τα «Πασχαλινά διηγήματα».

Το πλούσιο διηγηματικό του έργο, με θέματα και τύπους από τις λαϊκές συνοικίες της Αθήνας ή την απλοϊκή ζωή της κοινωνίας της Σκιάθου, τον παρουσιάζει συγγραφέα του είδους, που λέγεται ηθογραφία. Αλλά η ηθογραφία του είναι μόνο ο σκηνικός διάκοσμος, όπου κινούνται τα πρόσωπα και ξετυλίγονται τα γεγονότα. Ο Παπαδιαμάντης δεν αντιγράφει ήθη και έθιμα. Βλέπει τη λαϊκή ψυχή, ζει τις εκδηλώσεις και αποτυπώνει όλα αυτά στο έργο του, ένα έργο τελείως προσωπικό και ιδιότυπο ως προς την εκλογή των θεμάτων, την έμπνευση και τη γλώσσα.

Ο Παπαδιαμάντης αγάπησε την απλοϊκή ζωή, τη νοσταλγούσε και την ονειροπολούσε συνεχώς και είχε το μεγάλο μυστικό να μεταμορφώνει τα ονειροπολήματά του σε εκλεκτά διηγήματα. Ασφαλώς τέτοιες ώρες νοσταλγίας και ονειροπόλησης έπλασε τα «Ρόδινα Ακρογιάλια» (1908), «Ολόγυρα, στη λίμνη» (1892), «Το Αστεράκι» (1909), «Το μοιρολόγι της φώκιας»(1908) κ.ά. Τέτοιες ώρες, επίσης, καθώς έσκυβε πάνω από τον ανθρώπινο πόνο, έγραψε τη «Μαυρομαντηλού» (1891), τη «Σταχομαζώχτρα» (1889), το «Σπιτάκι στο λιβάδι» (1896), την «Υπηρέτρα» (1888) ή το μικρό αριστούργημα «Στο Χριστό στο κάστρο» (1892).

Στο προσωπικό ύφος του Παπαδιαμάντη ανήκουν ακόμα η έντονη λατρεία της φύσης, η θρησκευτική ευλάβεια και η βυζαντινή μελωδία, που είναι διάχυτη στο έργο του. Άλλωστε, το λέει και ο ίδιος: «Όσον ζω και αναπνέω και σωφρονώ, δεν θα παύσω να υμνώ μετά λατρείας τον Χριστόν μου, να περιγράφω μετ’ έρωτος την φύσιν και να ζωγραφώ μετά στοργής τα γνήσια ελληνικά ήθη».

Ιδιόμορφη είναι και η γλώσσα του Παπαδιαμάντη, επηρεασμένη από τα εκκλησιαστικά βιβλία. Αυτό, όμως, δεν εμποδίζει ούτε τη σαφήνεια και κατανόηση, ούτε το να έχουν οι φυσικές του περιγραφές, ποίηση αληθινή.

Γενικά, ο Παπαδιαμάντης χάρισε σελίδες αριστοτεχνικές στη νεοελληνική λογοτεχνία και θεωρείται ως ένας από τους κορυφαίους διηγηματογράφους μας. Ο νομπελίστας ποιητής Γιώργος Σεφέρης στο δοκίμιό του για τον Μακρυγιάννη έγραψε: «Ο Μακρυγιάννης είναι ο πιο σημαντικός πεζογράφος της νέας Ελληνικής Λογοτεχνίας, αν όχι ο πιο μεγάλος, γιατί έχομε τον Παπαδιαμάντη».

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης έζησε τον περισσότερο χρόνο του στην Αθήνα και όταν κατάλαβε το τέλος του, αναζήτησε την αγαπημένη του Σκιάθο, όπου και πέθανε από πνευμονία τα ξημερώματα της 3ης Ιανουαρίου 1911.

Παπαδιαμάντης Αυτοβιογραφούμενος

     Εγεννήθην εν Σκιάθω, τη 4η Μαρτίου 1851. Εβγήκα από το Ελληνικόν Σχολείον εις τα 1863, αλλά μόνον τω 1867 εστάλην εις το Γυμνάσιον Χαλκίδος, όπου ήκουσα την Α΄ και Β΄ τάξιν. Την Γ΄ εμαθήτευσα εις Πειραιά, είτα διέκοψα τας σπουδάς μου και έμεινα εις την πατρίδα. Κατά Ιούλιον του 1872 υπήγα εις το Άγιον Όρος χάριν προσκυνήσεως, όπου έμεινα ολίγους μήνας. Τω 1873 ήλθα εις Αθήνας και εφοίτησα εις την Δ΄ του Βαρβακείου. Τω 1874 ενεγράφην εις την Φιλοσοφικὴν Σχολήν, όπου ήκουα κατ' εκλογήν ολίγα μαθήματα φιλολογικά, κατ’ ιδίαν δε ησχολούμην εις τα ξένας γλώσσας.
     Μικρὸς εζωγράφιζα Αγίους, είτα έγραφα στίχους, και εδοκίμαζα να συντάξω κωμωδίας. Τω 1868 επεχείρησα να γράψω μυθιστόρημα. Τω 1879 εδημοσιεύθη «Η Μετανάστις» , έργον μου, εις το περιοδικὸν «Σωτήρας». Τω 1882 εδημοσιεύθη «Οι έμποροι των Εθνών» εις το «Μὴ χάνεσαι». Αργότερα έγραψα περί τα εκατόν διηγήματα, δημοσιευθέντα εις διάφορα περιοδικά και εφημερίδας.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Η ληστεία εγέννησε την πολιτικήν. "

Έκανε τον πλανήτη να μιλά ελληνικά

Επί τη ευκαιρία της προσεδάφισης  στον  πλανήτη Άρη, της  διαστημικής συσκευής  της ΝΑΣΑ, InSight.

Στην περιοχή με την Ελληνική  ονομασία …πεδιάδα των Ηλυσίων, πού σχεδόν ολόκληρος Ο  πλανήτης μιλάει Ελληνικά, χάρη στον Έλληνα …ερασιτέχνη (τρομάρα  τους)  αστρονόμο, αρχιτέκτονα και μέγα σκακιστή  Ευγένιο  Αντωνιάδη, που δεν συνάντησα κάποια  οδό αφιερωμένη σε αυτόν τον Έλληνα,Είμαστε λοιπόν υποχρεωμένοι να επανα δημοσιεύσουμε  την ζωή και το έργο αυτού του Λαμπρού επιστήμονα που τόλμησε να κοντραριστεί με την τότε επιστημονική κοινότητα.

---

Υπήρξαν εποχές που η παγκόσμια αστρονομική κοινότητα συμφωνούσε ότι στην επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη υπήρχαν τεχνητές διώρυγες ανοιγμένες από κάποιον εξωγήινο πολιτισμό (!), πηγαίνοντας τον Ορθό Λόγο σε κακοτράχαλα μονοπάτια.

Τα μεγαλύτερα ονόματα της αστρονομίας είχαν τακτοποιήσει το θέμα και έπρεπε να έρθει ένας έλληνας ερασιτέχνης συνάδελφός τους να τους πει ότι τα κανάλια της επιφάνειας του Άρη ήταν απλές οπτικές πλάνες, επιστρέφοντας την επιστήμη στη σωστή παρατηρησιακή της βάση!

Παρά το γεγονός ότι οι παρατηρήσεις του σύγχρονου αυτού Γαλιλαίου θα επιβεβαιώνονταν χρόνια αργότερα από τις πρώτες αποστολές διαστημοπλοίων στον Άρη, η επιστημονική κοινότητα είχε πειστεί για την αλήθεια του έργου του Αντωνιάδη ήδη από την εποχή του, κι έτσι αυτός ήταν τώρα διαπρεπής αστρονόμος και κεφάλαιο μεγάλο της πλανητικής αστρονομίας.

Όποιο βιβλίο κι αν ανοίξεις σήμερα με τις περιπέτειες της παρατήρησης του ουρανού κατά τα τέλη του 19ου-αρχές 20ού αιώνα, τα ηχηρά ονόματα που αναφέρονται να ερευνούν την επιφάνεια του Κόκκινου Πλανήτη είναι παντού τα ίδια: Richard Anthony Proctor (1837-1888), Giovanni Virginio Schiaparelli (1835-1910), Nicolas Camille Flammarion (1842-1925), Jean Louis Nicolas Niesten (1844-1920), Eugene Michael Antoniadi (1870-1944) και Percival Lowell (1855-1916).

Ο κωνσταντινουπολίτης αρχιτέκτονας Ευγένιος Μιχαήλ Αντωνιάδης έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στη Γαλλία και μετατράπηκε στην εποχή του στον σημαντικότερο παρατηρητή του Άρη, σχεδιάζοντας τους πρώτους ακριβείς χάρτες του Κόκκινου Πλανήτη (η απόκλισή τους θεωρείται αμελητέα σε σχέση με τους σημερινούς) και γεμίζοντας την επιφάνειά του με ελληνικά τοπωνύμια. Το δικό του σύστημα ονοματολογίας για την τοπογραφία του Άρη υιοθετήθηκε τελικά από τη Διεθνή Αστρονομική Ένωση κάνοντας τον πλανήτη να μιλά ελληνικά! Τα κυριότερα χαρακτηριστικά του Άρη (όρη, περιοχές, κρατήρες) διατηρούν διεθνώς τα ελληνικά ονόματά τους.

Κατόπιν έκανε το ίδιο για την Αφροδίτη και τον Ερμή και η χαρτογράφησή του αποδείχτηκε λανθασμένη μόνο και μόνο γιατί πίστεψε τις αστρονομικές παρατηρήσεις των συγχρόνων του! Η συμβολή του στη μελέτη του Άρη μέσω της εκπληκτικής ικανότητάς του στο τηλεσκόπιο θα τον φέρει στο Παρίσι με πρόσκληση του ίδιου του διαπρεπούς αστρονόμου Flammarion, που τον αναγνώριζε ως τον δεινότερο παρατηρητή των ουράνιων φαινομένων.

Ο Flammarion δεν θα περίμενε βέβαια ότι ο ερασιτέχνης συνάδελφός του θα έφτανε στο σημείο να αμφισβητήσει τις απόψεις των κορυφαίων αστρονόμων που έβλεπαν τεχνητές διώρυγες και νερό να κυλάει στην επιφάνεια του Άρη. Όταν φάνηκε όμως ότι είχε δίκιο, η αστρονομική κοινότητα τον τίμησε εκτεταμένα δίνοντας το όνομά του σε κρατήρες της Σελήνης και του Άρη. Λίγο αργότερα θα τον αναγνώριζε ως τον μεγαλύτερο πλανητικό αστρονόμο της εποχής του αλλά και τον κορυφαίο ερασιτέχνη αστρονόμο όλων των εποχών!

Η ιστορία του πολυτάλαντου και τελειομανούς Αντωνιάδη δεν εξαντλείται όμως στις κολοσσιαίες αστρονομικές του συνεισφορές, καθώς ο ίδιος αρίστευσε σε πολλούς και διαφορετικούς κλάδους, ως συγγραφέας, καλλιτέχνης, ιστορικός, αρχαιολόγος, αρχιτέκτονας και αστρονόμος. Και σκακιστής τρομερός φυσικά!

Και πάλι ερασιτέχνης, ο διαχρονικός αυτός εραστής της γνώσης παίρνει μέρος στο πρωτάθλημα σκακιού στο Παρίσι το 1907 και ισοβαθμεί στην πρώτη θέση με τον πρωταθλητή Frank Marshall! Σαφώς μεγαλύτερος από την εποχή του, δόξασε την Ελλάδα σε μια εποχή που τόσο διψούσε το έθνος για διακρίσεις…

Ο Ευγένιος Μιχαήλ Αντωνιάδης γεννιέται την 1η Μαρτίου 1870 σε ελληνική συνοικία της Κωνσταντινούπολης. Για τα παιδικά του χρόνια δεν είναι και πολλά γνωστά και ό,τι ξέρουμε έχει να κάνει με τη διαχρονική του αγάπη, την αστρονομία. Την ώρα που τελειώνει λοιπόν το σχολείο και σπουδάζει αρχιτεκτονική, μιας και ήταν έμφυτο ταλέντο στο σχέδιο, κάνει τις πρώτες του μεγάλες αστρονομικές παρατηρήσεις!

Μόλις στα 18 του (1888), αποτυπώνει με εντυπωσιακό τρόπο στο χαρτί διάφορα χαρακτηριστικά των ουρανίων αντικειμένων με το 7,5 εκατοστών τηλεσκόπιό του, το οποίο στρέφει στον ουρανό από το σπίτι του στην Πόλη. Σχολαστικός στην ακριβή απόδοση των πραγματικών δεδομένων, αποφεύγει να κάνει θεωρητικές υποθέσεις, κάτι που θα σφραγίσει την –ερασιτεχνική πάντα!- αστρονομική του σταδιοδρομία.

Οι πρώτοι του θρίαμβοι είναι αυτή η εξαιρετική επιδεξιότητα και αξεπέραστη λεπτότητα με την οποία αποδίδει τα παροδικά και φευγαλέα είδωλα των πλανητών σε χαρτί. «Η μοναδική μου φιλοδοξία είναι να υποστηρίζω την αλήθεια και να μην γράφω τίποτα υποθετικό, το οποίο μπορεί να ανατραπεί. Όταν νιώθουμε σίγουροι ότι η δουλειά μας θα παραμείνει και ότι οι αναπαραστάσεις των ουρανίων σωμάτων είναι ακριβείς και ότι ειλικρινά έχουμε αποδώσει τα του Καίσαρος τω Καίσαρι, τότε μπορούμε να εγκαταλείψουμε αυτόν τον κόσμο με την ικανοποίηση ότι έχουμε επιτελέσει το καθήκον μας», εξομολογείται το 1913 σε επιστολή του στον αμερικανό αστρονόμο Έντουαρντ Έμερσον Μπάρναρντ.

Αυτά τα σχέδια θα τον κάνουν δεκτό το 1890 στη Βρετανική Αστρονομική Εταιρία και την επόμενη χρονιά στη γαλλική αντίστοιχη. Με τις πρώτες αστρονομικές καταγραφές στο τσεπάκι του, αποκτά το 1892 ένα μεγαλύτερο διοπτρικό τηλεσκόπιο και αναλαμβάνει το έργο να μελετήσει τον Κόκκινο Πλανήτη, ως μέλος της ερευνητικής ομάδας του Άρη της Βρετανικής Αστρονομικής Εταιρίας.

Το 1893 η ερασιτεχνική αυτή αυθεντία της αστρονομίας θα μπει στο στόχαστρο του σπουδαίου εκλαϊκευτή των αστρονομικών φαινομένων και κορυφαίου πλανητικού αστρονόμου Camille Flammarion, ο οποίος τον καλεί στη Γαλλία στο ιδιωτικό του αστεροσκοπείο ώστε να μπορέσει να εργαστεί σε ακόμα μεγαλύτερο τηλεσκόπιο.

Ασταμάτητος πραγματικά ο νεαρός Αντωνιάδης, εκλέγεται στο διοικητικό συμβούλιο της Γαλλικής Αστρονομικής Εταιρίας και το 1896 γίνεται διευθυντής του Τμήματος του Άρη της Βρετανικής Εταιρίας.

Όταν η Βρετανική Αστρονομική Εταιρία δημοσιεύει το 1898 τον πρώτο πλήρη τόμο με τις παρατηρήσεις της επιφάνειας του Άρη, ο Αντωνιάδης έχει τη μεγαλύτερη συνεισφορά με 53 δικά του σχέδια! Μέχρι το 1917 που θα παραιτηθεί από διευθυντής του Τμήματος του Άρη της Βρετανικής Εταιρίας και θα εκλεγεί μόνιμο μέλος της Bασιλικής Aστρονομικής Eταιρίας, θα έχει εκδώσει 10 συνολικά τόμους σχεδίων και παρατηρήσεων.

Η στροφή του αιώνα θα του φέρει ωστόσο μεγάλες αλλαγές στη ζωή του. Τον Ιούνιο του 1902 παντρεύεται την Κατερίνα Σεβαστοπούλου, η οποία θα γίνει κι αυτή μέλος της Βρετανικής Αστρονομικής Εταιρίας, και αρχίζει τις πρώτες μάχες με την αστρονομική κοινότητα για τις ανωμαλίες του Κόκκινου Πλανήτη. Τη σφοδρότερη αντιπαράθεση θα την έχει με τον ίδιο τον «αγαπητό δάσκαλο», όπως τον αποκαλεί διαχρονικά, Flammarion: ο Αντωνιάδης παραιτείται από το αστεροσκοπείο του μέντορά του και ο τελευταίος φροντίζει να τον διαγράψουν από τη Γαλλική Αστρονομική Εταιρία!

Ο λόγος ήταν τα περιβόητα «κανάλια» του Άρη, τα οποία θεωρούσαν οι μεγάλοι αστρονόμοι της εποχής πως ήταν τεράστια αρδευτικά έργα, δουλειά πιθανότατα ενός μεγάλου πολιτισμού που έχει αναπτυχθεί στον Κόκκινο Πλανήτη! Ακόμα και ο σπουδαίος Percival Lowell είχε καταλήξει σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, ακολουθώντας τις απόψεις του Ιταλού Schiaparelli, που οδηγούσε την αστρονομική σκέψη.

Ο Αντωνιάδης διαφωνεί κάθετα μαζί τους και θα βαλθεί να τους αποδείξει πως κάνουν λάθος. Τι κι αν είναι τα μεγαλύτερα ονόματα της παγκόσμιας αστρονομικής κοινότητας; Προβληματισμένος με τη μορφή του δαιδαλώδους συστήματος των «καναλιών», ανακαλύπτει πως η γεωμετρία τους δεν είναι τίποτα άλλο παρά η ψευδαίσθηση που δημιουργούν τα μικρής ανάλυσης τηλεσκόπια στο κουρασμένο μάτι!

Με βάση το αρχειακό του υλικό, αποτελούμενο από 15 τόμους -γραμμένοι στα ελληνικά και τα γαλλικά- και 2.000 σχέδια αστρονομικών αντικειμένων, ο Αντωνιάδης παίρνει μέρος σε πολλές ακόμα αστρονομικές μάχες του καιρού, όπως στη διαμάχη που προκαλεί η δομή του δακτυλίου του Κρόνου, αλλά και οι ανωμαλίες της επιφάνειας του Δία.

Έχοντας παραιτηθεί από τα καθήκοντά του το 1902, εξαφανίζεται από τη δημόσια σφαίρα μέχρι το 1909. Στη σκοτεινή αυτή περίοδο της ζωής του επιστρέφει στην Κωνσταντινούπολη και ασχολείται συστηματικά με το σκάκι! Αλλά και με την Αγία Σοφία, για την οποία εκδίδει το μνημειώδες τρίτομο έργο του. Με έγγραφη άδεια από τον ίδιο τον σουλτάνο Αμπντούλ Χαμίτ Β’, ο Αντωνιάδης αποτυπώνει τον καθεδρικό ναό της Αγια-Σοφιάς σε περισσότερες από χίλιες φωτογραφίες και άλλα τόσα σχέδια και υδατογραφίες. Το σχετικό πόνημά του «Έκφρασις της Αγίας Σοφίας» εκδίδεται το 1907 από τη Βιβλιοθήκη Μαρασλή και παραμένει ισάξιο της λοιπής επιστημονικής του προσφοράς.

Το 1907 ισοβαθμεί όπως είπαμε στην πρώτη θέση του πρωταθλήματος σκακιού των Παρισίων με τον φημισμένο σκακιστή Frank Marshall σημειώνοντας έξι νίκες και μία ήττα. Όσο για τη μεταξύ τους αναμέτρηση, από τις τρεις παρτίδες ο Marshall κερδίζει τη μία και οι υπόλοιπες λήγουν ισόπαλες. Ο Αντωνιάδης δηλώνει ότι όλα όσα γνωρίζει για το σκάκι τα έμαθε μελετώντας απλώς τις κινήσεις των πρωταθλητών.

Το 1909 επιστρέφει στο αστεροσκοπείο του Flammarion και τον Σεπτέμβριο της ίδιας χρονιάς ο διευθυντής του Αστεροσκοπείου της Meudun θέτει στη διάθεσή του το μεγάλο διοπτρικό τηλεσκόπιό του. Ο Αντωνιάδης δουλεύει πυρετωδώς μέρα και νύχτα και σε δημοσίευσή του στο περιοδικό της Βρετανικής Αστρονομικής Εταιρίας σημειώνει πως δεν παρατηρεί κανένα σημάδι που να εμφανίζει γεωμετρική υφή και πως όλα τα επιφανειακά χαρακτηριστικά του πλανήτη φαίνονται απολύτως φυσικά και λογικά.

Οι αστρονόμοι δεν πείθονται και του ασκούν κριτική για την ερασιτεχνική του φύση! Αυτός απαντά σχεδιάζοντας με μοναδική μαεστρία έγχρωμα σκίτσα του Άρη και αποδίδει τη μεταβολή του χρώματος του πλανήτη στις καιρικές μεταβολές (ακόμα και για αμμοθύελλες μίλησε που θα πιστοποιούσε πολύ αργότερα η NASA). Την ίδια εποχή (1909), αφήνει παγκόσμια κληρονομιά την αναλυτική κλίμακά του για την κατάσταση της ατμόσφαιρας (seeing), που φέρει πλέον το όνομά του.

Είναι η παραγωγικότερη αστρονομικά περίοδός του, στην οποία παρατηρεί τον κομήτη του Halley (1910), ηλιακές εκλείψεις και άλλα πολλά, αφήνοντας μεγάλες συνεισφορές στη μελέτη του ουρανού.

Στα χρόνια του Α’ Παγκοσμίου, με το Αστεροσκοπείο της Meudon να παραμένει κλειστό, ο Αντωνιάδης ασχολείται με την ανάλυση παλιότερων παρατηρήσεών του και δημοσιεύει τις πληρέστερες και ακριβέστερες αναφορές για τον πλανήτη Άρη! Τον Σεπτέμβριο του 1917 παραιτείται από τη Βρετανική Αστρονομική Εταιρία, έχοντας εκδώσει μέχρι τότε έναν εντυπωσιακότατο όγκο δουλειάς. Το τηλεσκόπιό του θα το στρέψει ξανά στον Άρη το 1924, δημοσιεύοντας αστρονομικές εργασίες στις μεγαλύτερες επιστημονικές επιθεωρήσεις μέχρι τον θάνατό του.

Παρά το γεγονός ότι είναι αστρονόμος πλήρους απασχόλησης, επειδή ακριβώς δεν πήρε ποτέ αμοιβή από το Αστεροσκοπείο της Meudon (παρά τις δεκαετίες που πέρασε εκεί) διατήρησε το καθεστώς του ερασιτέχνη αστρονόμου. Του μεγαλύτερου όμως ερασιτέχνη αστρονόμου όλων των εποχών!

Η παθιασμένη συζήτηση για τις τεχνητές διώρυγες του Άρη δεν έχει ακόμα κοπάσει και αυτή την εποχή ο Αντωνιάδης επιδίδεται σε σφοδρές πολεμικές με τους επαγγελματίες συναδέλφους του. Τους κατηγορεί για μυθοπλασίες και παρατηρεί πικρόχολα πως αυτά που λένε δεν είναι επιστήμη και, όπως θα αποδεικνυόταν, είχε ολότελα δίκιο.

Την ώρα που συνεχίζει την έρευνα του Άρη, αφήνει εμβληματικές συνεισφορές στην παρατήρηση της Αφροδίτης, του Κρόνου, του Δία (και ειδικά του δορυφόρου του Γανυμήδη), της Σελήνης και του Ουρανού. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1930, ο Αντωνιάδης φαίνεται να πείθει τους αστρονόμους της Ευρώπης για τις απόψεις του αναφορικά με τον Κόκκινο Πλανήτη, στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού συνεχίζουν ωστόσο να παραμένουν ένθερμοι υποστηρικτές του εξωγήινου πολιτισμού που έφτιαξε τα κανάλια.

Τα περιοδικά της Γαλλικής και της Βρετανικής Αστρονομικής Εταιρίας φιλοξενούν μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1930 δεκάδες άρθρα και μελέτες του και ο ίδιος φαίνεται ασταμάτητος παρά την προχωρημένη πια ηλικία και την καταπονημένη υγεία του…

Το μόνο που θα τον ανακόψει θα είναι η ναζιστική κατοχή του Παρισιού το 1940, η οποία θα περιορίσει δραματικά τις δημοσιεύσεις του 70χρονου Αντωνιάδη. Ο οποίος δεν κάθεται φυσικά στα αυγά του και παρά την απαγόρευση κυκλοφορίας που έχει επιβάλει ο κατακτητής κατά τις νυκτερινές ώρες, ο Αντωνιάδης συνεχίζει να βγαίνει τα βράδια για να παρατηρεί τον ουρανό!

Μέχρι τότε είναι φυσικά ένα από τα μεγαλύτερα ονόματα της αστρονομικής κοινότητας και έχει τόσα και τόσα βραβεία να το αποδεικνύουν. Βραβευμένος από τη Γαλλική Αστρονομική Εταιρία, τη Γαλλική Ακαδημία Επιστημών και μια σειρά ακόμα από θεσμούς και ενώσεις, το 1927 τιμήθηκε και με τον Σταυρό του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής για την αστρονομική του δουλειά και τις υπηρεσίες του στη Γαλλία.

Έτσι θα περάσει τα τελευταία του χρόνια, μιας και θα πεθάνει έξι μήνες μετά τη συνθηκολόγηση των Γερμανών και την απελευθέρωση της Γαλλίας. Όταν άφησε την τελευταία του πνοή στις 10 Φεβρουαρίου 1944 σε παρισινό νοσοκομείο με τη σύζυγό του μονίμως στο πλευρό του (δεν απέκτησαν παιδιά), ο γαλλικός λαός τον ήξερε πια καλά από τις ραδιοφωνικές εκπομπές αστρονομικού περιεχομένου που έκανε στα παρισινά ερτζιανά!

Στην κηδεία του που τελέστηκε σε ορθόδοξη εκκλησία των Παρισίων, ήταν παρούσα σύσσωμη η ευρωπαϊκή αστρονομική κοινότητα για το ύστατο χαίρε στον καταξιωμένο -αν και ερασιτέχνη!- αστρονόμο. Όλοι μνημόνευαν τις λυσσαλέες μάχες του με τις αυθεντίες Giovanni Schiaparelli και Percival Lowell και μιλούσαν για τις εμφατικές νίκες του μεγάλου Έλληνα κόντρα στο επιστημονικό κατεστημένο, αποχαιρετώντας τον ως τον κορυφαίο στον καιρό του παρατηρητή του ουρανού…

Πληροφορίες πήρα από το ιστολόγιο https://www.newsbeast.gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Έκανε τον πλανήτη να μιλά ελληνικά"

«Μαύρος Καβαλάρης», ο Νικόλαος Πλαστήρας

1951. Η Ελλάδα προσπαθεί να μαζέψει τα κομμάτια της, καθώς έχει πρόσφατα βγει από τα ερείπια μιας πολυετούς εμπόλεμης κατάστασης που έχει σμπαραλιάσει τη χώρα.

Πρωθυπουργός, ο επονομαζόμενος «Μαύρος Καβαλάρης», ο Νικόλαος Πλαστήρας. Ένας άνθρωπος, τού οποίου ο πατριωτισμός, η ηθική αρετή και η εντιμότητα δύσκολα αμφισβητούνται, ακόμη κι από πολιτικούς αντιπάλους.

Το περίφημο εργοστάσιο ζυθοποιίας «ΦΙΞ», το οποίο βρισκόταν στην Λεωφόρο Συγγρού, δημοσιεύει αγγελία, ζητώντας οδηγό. Όπως ήταν φυσικό, οι υποψήφιοι που διεκδίκησαν την θέση, ήταν πολλοί.

Ο υπάλληλος τής «ΦΙΞ» που εξέταζε τις αιτήσεις, κάποια στιγμή κοιτάζει ερευνητικά, κάποιον από τούς υποψήφιους που βρισκόταν εκείνη την ώρα μπροστά του, με έναν τρόπο σαν να προσπαθεί να ξεδιαλύνει κάποιο μυστήριο.

Το επώνυμο που αναγράφεται στην αίτηση εργασίας, είναι «Πλαστήρας».

«Τον πρωθυπουργό τί τον έχετε;», ρωτά με μια ανάλαφρη και περιπαικτική διάθεση ο υπάλληλος.

Ο μεσόκοπος υποψήφιος, μ' ένα ύφος ντροπής και ταυτόχρονα μ' έναν χαμηλόφωνο τόνο, αναλαμβάνει να εξηγήσει:«Είναι αδελφός μου. Είναι όμως επιθυμία, δική μου και δική του, αν υπάρχει κάποιος καταλληλότερος για τούτη τη θέση, να μην σάς επηρεάσει η σχέση αυτή.».

Εσύ, τίμιε αναγνώστη, απλά κάνε την θλιβερή σύγκριση στο μυαλό σου, τού τότε και τού τώρα.

Υπενθυμίζεται, πως ο Νικόλαος Πλαστήρας, εκτός από τις υπηρεσίες του στην πατρίδα, πρόσφερε διακριτικά τον μισθό του σε άπορους και ορφανά παιδιά, ενώ ο ίδιος πέθανε πάμφτωχος.
 Άφησε πίσω του την «τεράστια» περιουσία, που αποτελούνταν από τα παράσημά του, 216 δραχμές, 10 δολάρια κι ένα σιδερένιο.κρεβάτι εκστρατείας.
Ακόμη και το κουστούμι τής κηδείας του, ήταν προσφορά φίλου του.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "«Μαύρος Καβαλάρης», ο Νικόλαος Πλαστήρας"

Ο ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ "ΟΧΙ" ΤΗΣ 28ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ : ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΕΤΑΞΑΣ

"Υπάρχουν στιγμές κατά τις οποίες ένας λαός οφείλει, αν θέλει να μείνει μεγάλος, να είναι ικανός να πολεμήσει. Έστω και χωρίς ελπίδα νίκης. Μόνον διότι πρέπει."

Ι. Μεταξάς

Η Ελλάδα στις 28/10/1940 μπαίνει σε μια σύρραξη που της επιβάλλει, όχι το πολιτικό Κυβερνητικό συμφέρον, αλλά το πολιτικό ήθος, το θάρρος, η τόλμη του Έλληνα. Του κάθε Έλληνα.

Ελένη Αρβελέρ

(Από την ομιλία της στο Πολεμικό Μουσείο στις 27/10/1990)

Οσο και εάν οι εχθροί μου απεχθάνονται το όνομά μου είναι καταδικασμένοι να το ενθυμούνται, όταν θα αναφέρονται στις ένδοξες σελίδες της Γαλλικής Ιστορίας.

Ναπολέων

Αντί προλόγου

Επί μακράν σειράν ετών και ιδιαίτερα κάθε επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, με βασάνιζε το ερώτημα εάν θα έπρεπε να ήμουν υπερήφανος που έζησα τον πόλεμο του 1940 και τις οδυνηρές συνέπειες του για την πατρίδα μας. Εάν για την γενιά μου τα δέκα καλύτερά της χρόνια που πέρασαν μέσα από την φωτιά, το σίδερο και τις στερήσεις του πολέμου και της μετέπειτα Εθνικής μας τραγωδίας, ήσαν χρόνια Εθνικής υπερηφάνειας, ή εθνικής ταπείνωσης.

Παρά την συστηματική όμως υποβάθμιση των ενδόξων αυτών κατ'εμέ σελίδων της Ελληνικής Ιστορίας, το πέρασμα του χρόνου, Δε με οδήγησε σε ταπείνωση. Έκρυψα μέσα μου την Εθνική μου υπερηφάνεια, αλλά τη γέμισα με πικρία. Το πέρασμα αυτό του χρόνου και τα όσα εν τω μεταξύ συνέβησαν με έκαναν να πρυτανεύσει μέσα μου, όσο μου είναι δυνατόν, η αλήθεια, η αντικειμενική κρίσις και το εθνικόν συμφέρον. Γι'αυτό θεώρησα καθήκον μου, στους πρωταγωνιστάς των ναυτικών Θριάμβων του 1940-45 να συμπεριλάβω χωρία καμία πρόθεση προβολής ή καταδίκης και ανεπηρέαστος από πολιτικές πεποιθήσεις, ή σκοπιμότητες τον Ι. Μεταξά.

Χωρίς αυτόν και η ανεπανάληπτος Ναυτική μας εποποιία, οι χρυσές αυτές σελίδες του Ναυτικού μας, που θα οδηγούν τις επερχόμενες γενεές, ίσως να μην υπήρχαν. Ίσως αντ'αυτών, να υπήρχαν στην ιστορία μας σελίδες Εθνικής ταπείνωσης και σελίδες συνθηκολόγησης της ιδέας της Ελευθερίας, στην βαρβαρότητα των εισβολέων.

Η Ιστορία όμως δεν γράφεται από Έθνη χωρίς ηγέτη. Ο Ελληνικός λαός και η γενιά μου δεν ξεσηκώθηκε από μόνος του τα χαράματα της Δευτέρας 28ης Οκτωβρίου 1940 και χαρούμενος πήγε να πολεμήσει τους εισβολείς στρατιώτες του Μουσολίνι. Είχε, όπως όλες οι χώρες ηγέτη. Η Ελλάς, επι σειρά ετών, εμφανίζεται στον πόλεμο του 1940 ακέφαλη. Αλλά εάν για ανεξήγητους λόγους παραπληροφόρησης ή πολιτικής σκοπιμότητος, αποκόπτομεν τας κεφαλάς των ηγετών που δεν αρέσουν, αποκόπτομεν το Έθνος από την ιστορίαν του. Εάν οι ανεξήγητοι αυτοί λόγοι μας οδηγούν στο να παραλείπομεν το όνομα του Μεταξά, επειδή η Ελλάς, οδηγήθηκε τότε σε δόξα Αθάνατη για πολλούς αιώνας, έχοντας δικτατορία, τότε να σβήσουμε από την ιστορίαν μας, τον Λεωνίδα, τον Μέγα Αλέξανδρο, τους Βυζαντινούς αυτοκράτορες, τον Ι. Καποδίστρια κ.ο.κ.

Εισαγωγή

Ο Εμμανουέλε Γκράτσι, πρέσβυς της Ιταλίας στην χώρα μας, το 1940, συμπρωταγωνιστής κι αυτός της ιστορικής εκείνης νύχτας της 28/10/1940στο βιβλίο του, που το ονομάζει με μια πρωτοφανή οξυδέρκεια για το μέλλον του καθεστώτος Μουσολίνι: "Η αρχή του τέλους - η επιχείρηση κατά της Ελλάδος", γράφει τα εξής:

"Δέκα λεπτά πριν από τις 3 της νύχτας της 28ης Οκτωβρίου του 1940, ο στρατιωτικός μου ακόλουθος, ο διερμηνέας μου και εγώ, φθάσαμε στην καγκελόπορτα μιάς μικρής οικίας στην Κηφισιά, όπου έμενε ο Πρωθυπουργός της Ελλάδος. Στον φρουρό της οικίας είπα ότι επιθυμώ να δώ τον Πρωθυπουργό για κάτι πολύ επείγον. Ο φρουρός άρχισε να κτυπά το κουδούνι του εσωτερικού της οικίας, αλλά δεν ελάμβανε καμίαν απάντηση. Διερωτήθηκα εάν ήτο δυνατόν μια πρωθυπουργική κατοικία να μην απαντά αμέσως. Γιατί εγώ είχα εντολή να παραδώσω το τελεσίγραφον στις 3 π.μ. ακριβώς, της 28/10/1940, λόγω Δε της προσπάθειας μου να ακουσθεί το κουδούνι και να ανοίξει η πόρτα, η ώρα είχε ήδη φθάσει 3. Επιτέλους το κουδούνισμα ξύπνησε τον ίδιο τον Μεταξά, που έκαμε την εμφάνισή του σε μια μικρή πλαϊνή πόρτα και αναγνωρίζοντάς με, με άφησε να περάσω. Ο Μεταξάς φορούσε μια μάλλινη ρόμπα, από τον γιακά της οποίας φαινόταν ένα μετριότατο βαμβακερό νυκτικό. Μου έσφιξε το χέρι και με έβαλε να καθίσω σε ένα μικρό φτωχικό σαλόνι του σπιτιού. Μόλις καθίσαμε, και επειδή η ώρα ήταν λίγα λεπτά μετά τις 3, του είπα αμέσως ότι η Κυβέρνησίς μου, μου είχε αναθέσει να το εγχειρίσω προσωπικά ένα κείμενο, που δεν ήτο τίποτε άλλο, παρά το τελεσίγραφον της Ιταλίας προς την Ελλάδα, με το οποίον η Ιταλική Κυβέρνηση απαιτούσε την ελεύθερη διέλευση των στρατευμάτων της στον Ελληνικό χώρο, από τις 6 π.μ. της 28/10/1940. Ο Μεταξάς άρχισε να το διαβάζει. Μέσα από τα γυαλιά του, έβλεπα τα μάτια του να βουρκώνουν. Όταν τελείωσε την ανάγνωση με κοίταξε κατά πρόσωπο, και με φωνή λυπημένη αλά σταθερή μου είπε: "Alors c'est la guerre." (Λοιπόν έχουμε πόλεμο).

Στην συνάντηση αυτή, κατά την θυγατέρα του Μεταξά, ακολούθησε και η εξής στιχομυθία που ο Γκράτσι δεν την αναφέρει:

Γκράτσι: Pas necessaire, mon excellence (όχι απαραίτητα εξοχότατε)

Μεταξάς: Non, c'est necessaire (όχι, είναι απαραίτητο)

Και συνεχίζει ο Γκράτσι στο βιβλίο του. "Με συνόδευσε στην έξοδο υπηρεσίας από την οποία είχα μπεί και όταν ήμασταν στο κατώφλι μου είπε:

"Vous etes le plus forts" (είσθε οι πιο ισχυροί). Με την σειρά μου δεν ήξερα τι να απαντήσω στα λόγια αυτά και στην βαθιά λύπη που τα δονούσε. Νομίζω δεν υπάρχει άνθρωπος στον κόσμο, ο οποίος μια τουλάχιστο φορά στην ζωή του, να μην αισθάνθηκε απέχθεια για το επάγγελμά του. Αν στη μακρά σταδιοδρομία μου στην υπηρεσία του κράτους υπήρξε ποτέ μια στιγμή κατά την οποία εμίσησα το δικό μου, μια στιγμή κατά την οποίαν το καθήκον του αξιώματος μου μου φάνηκε σταυρός και όχι μόνο θλιβερός, αλλά και ταπεινωτικός, η στιγμή αυτή ήταν όταν άκουσα εκείνα τα αποκαρδιωμένα λόγια που πρόφερε ο πρεσβύτης εκείνος, που είχε καταναλώσει ολόκληρη τη ζωή του αγωνιζόμενος και υποφέροντας για την χώρα του και που, και κατά την υπέρτατη εκείνη στιγμή, προτιμούσε να διαλέξει για την πατρίδα του το δρόμο της θυσίας και όχι το δρόμο της ατιμώσεως. Υποκλίθηκα μπροστά του με τον βαθύτερο σεβασμό και βγήκα από το σπίτι του".

Ο Μεταξάς στο προσωπικό του ημερολόγιο με μεγάλην συντομίαν, περιγράφει ως εξής την συνάντησίν του αυτήν με τον πρέσβυ της Ιταλίας Εμμανουέλε Γκράτσι την νύχτα της 28/10/1940

28 Οκτωβρίου Δευτέρα

"Νύχτα στις 3 με ξυπνούν. Ερχεται ο Γκράτσι - Πόλεμος - Ζητώ Νικολούδη Μαυρουδή - Αναφέρω Βασιλέα - Καλώ Πάλαιρετ και ζητώ βοήθειαν Αγγλίας - Κατεβαίνω στις 5 - Υπουργικόν Συμβούλιον - Ολοι πιστοί και Μαυρουδής - Ολοι πλήν Κύρου - Βασιλέυς περιφορά μαζί του - Φανατισμός του λαού αφάνταστος - Μάχαι στα σύνορα Ηπείρου - Βομβαρδισμοί - Σειρήνες - Αρχίζουμε και τακτοποιούμεθα - ο Θεός βοηθός !!!"

Στη συνέχεια του ημερολογίου του, αναφέρεται το ακόπλουθον διάγγελμα προς τον Ελληνικόν λαόν:

Διάγγελμα του Πρωθυπουργού προς τον Ελληνικόν Λαόν

28 Οκτωβρίου 1940

"Η στιγμή επέστη που θα αγωνισθώμεν δια την ανεξαρτησίαν της Ελλάδος, την ακεραιότητα και την τιμήν της. Μολονότι ετηρήσαμεν την πλέον αυστηράν ουδετερότητα και ίσην προς όλους, η Ιταλία, μη αναγνωρίζουσα, εις ημάς το δικαίωμα να ζώμεν ως ελεύθεροι Έλληνες, μου εζήτησε σήμερον την 3ην πρωινήν την παράδοσιν τμημάτων του εθνικού εδάφους, κατά την ιδίαν αυτής βούλησιν και μου ανεκοίνωσε, ότι προς κατάληψιν αυτών, η κίνησης των στρατευμάτων της θα ήρχιζε την 6ην πρωινήν. Απήντησα είς τον Ιταλόν Πρέσβυν ότι θεωρώ και το αίτημα αυτό καθ'εαυτό και τον τρόπον με τον οποίο γίνεται τούτο ως κύρηξιν πολέμου της Ιταλίας κατά της Ελλάδος. Τώρα θα αποδείξωμεν εάν πράγματι είμεθα άξιοι των προγόνων μας και της ελευθερίας την οποίαν μας εξησφάλισαν οι προπάτορές μας. Όλο το Έθνος ας εγερθή σύσσωμον. Αγώνισθήτε δια την πατρίδα, τας γυναίκας και τα παιδιά σας και τας ιεράς μας παραδόσεις.

Νυν υπέρ πάντων ο αγών".

Και ο Ραδιοφωνικός Σταθμός Αθηνών διακόπτει τις εκπομπές του και μεταδίδει: "Εδώ Ραδιοφωνικός Σταθμός Αθηνών. Έκτακτον ανακοινωθέν: Η Ελλάς από της 6ης πρωινής της σήμερον ευρίσκεται εις εμπόλεμον κατάστασιν προς την Ιταλίαν. Ο στρατός μας αμύνεται του Πάτριου εδάφους. Ζήτω το Έθνος".

Ι. Μεταξάς (1871-1941). Η διαδρομή του μέσα από την πολυτάραχη πολιτικο-στρατιωτική ζωή της χώρας.

Ο Ι. Μεταξάς γεννήθηκε στην Ιθάκη στις 12 Απριλίου του 1871. Οι ρίζες της οικογένειας του ανάγονται στο Βυζάντιο. Η διαδρομή της ζωής του υπήρξεν πολυτάραχη και η παρουσία του στην διαμόρφωση της ιστορικής πορείας του Έθνους έντονη. Και ως Στρατιωτικός και ως πολιτικός. Το 1879 τελειώνει το γυμνάσιον Αργοστολίου, όπου η οικογένειά του είχε μετοικίσει από την Ιθάκη. Το 1885, εισέρχεται στην σχολή των Ευελπίδων από όπου εξήλθεν ως ανθυπολοχαγός. Σε όλες τις σπουδές του, όπως προκύπτει από τα πιστοποιητικά της αποφοίτησής του υπήρξε άριστος, τον διέκρινε Δε οξυδέρκεια, διάυγεια και ευφυία. Μετά δεκαετή υπηρεσίαν του στο Στρατό, οι αξιόλογες επιτελικές του μελέτες εδημιούργησαν τις προϋποθέσεις για να προκριθεί για φοίτηση στην Πολεμικήν Ακαδημία του Βερολίνου, στα αρχεία της οποίας αναφέρεται η φράσις "ουδέν άλυτον πρόβλημα δια τον Ιωάννη Μεταξάν".

Το 1909 παντρεύεται την Λέλα Χατζηιωάννου, με την οποία απέκτησε δύο κόρες, την Λουκία και τη Νανά. Με την σύζυγό του Λέλα θα ζήσουν μαζί τις έντονες στιγμές λύπης, χαράς, εξορίας και δόξας, μέχρι τον θάνατόν του. Τον ίδιο χρόνο (1909) ξεσπά το κίνημα στο Γουδί, του οποίου η σημασία είναι γνωστόν ότι υπήρξε μεγάλη. Οι κινηματίες, απέφυγαν να προκαλέσουν τομή με το παρελθόν, αλλά βοήθησαν, σαν ομάδα πιέσεως, στην έναρξη της περιόδου του Βενιζελισμού. Ο Βενιζέλος αναθέτει τον Σεπτέμβριο του 1910, τη διεύθυνση του στρατιωτικού του γραφείου στον Μεταξά. Ο Μεταξάς γίνεται ουσιαστικά αρχηγός του Επιτελείου.

Στο διάστημα μέχρι την έναρξη του Α' Παγκοσμίου πολέμου ο Μεταξάς σαν επιτελής, διπλωμάτης στρατιωτικός εμπειρογνώμων και διοικητής, υπήρξε από τους βασικότερους συντελεστές που θα οδηγήσουν στις νίκες και την απελευθέρωση των νήσων του Αιγαίου και τον τερματισμόν της εδαφικής μας ασφυξίας και οικονομικής μας στασιμότητας.

Τις παραμονές των Βαλκανικών πολέμων, ο Βενιζέλος στέλνει τον Μεταξά στην Σόφια όπου υπογράφει την Ελληνοβουλγαρική συμφωνία. Με το ξέσπασμα του Βαλκανικού πολέμου, ο Μεταξάς ευρίσκεται ως επιτελής του τμήματος επιχειρήσεων του Γενικού Στρατηγείου στη Λάρισα. Είναι ο κύριος συντάκτης των σχεδίων, βάσει των οποίων ο Αρχιστράτηγος Κωνσταντίνος αποφασίζει για τις νικηφόρες μάχες, που διαδέχονται η μία την άλλη.

Ο αντισυνταγματάρχης πλέον Ι. Μεταξάς συμμετέχει στην υπό τον Βενιζέλον επιτροπήν για την σύναψιν ειρήνης στο Λονδίνον. Μετά από επίμονες εκκλήσεις του Αρχηγείου Στρατού στην Ήπειρο, ο Βενιζέλος καίτοι τον θεωρούσε απαραίτητον ακόμη στο Λονδίνον, πείθεται να επιστρέψει στο μέτωπο της Ηπείρου. Η γενική επίθεση στις 20 Φεβρουαρίου του 1913, με βάση τα νεώτερα σχέδια Μεταξά στέφεται με απόλυτον επιτυχία. Τα Ιωάννινα παραδίδονται, το δε πρωτόκολλον παραδόσεώς των υπογράφεται από τον Ι. Μεταξά εκ μέρους των νικητών και του Εσσάτ Πασά εκ μέρους των Τούρκων.

Ο Β' Βαλκανικός πόλεμος θα είναι κατά των Βουλγάρων. Οι ηρωικές νίκες του 1913 οδηγούν στην απελευθέρωση της Ανατολικής Μακεδονίας και Δυτικής Θράκης. Ο Μεταξάς και πάλι είναι ο επιτελικός νούς που θα οδηγήσει στις νίκες αυτές.

Το 1914, συντάσσει το περίφημο υπόμνημα για την τύχη ενδεχομένως αποβάσεως στην Μ. Ασία και εισηγείται αιφνιδιαστικήν κατάληψη των Δαρδανελίων από την Ελλάδα. Ο Βενιζέλος θα συμφωνήσει, όμως, το άριστα μελετημένο αυτό σχέδιο δεν θα πραγματοποιηθεί γιατί σε λίγο θα αρχίσει ο Α' Παγκόσμιος πόλεμος.

Ο Μεταξάς από το 1915, είναι Αρχηγός του γενικού Επιτελείου Στρατού. Η διαφωνία του όμως με την απόφαση εκστρατείας στα Δαρδανέλια με τους Αγγλογάλλους που υπεστήριξε τελικά και ο Βενιζέλος, τον οδηγεί σε παραίτηση. Η πανωλεθρία του εκστρατευτικού σώματος των Αγγλογάλλων σε λίγο στα Δαρδανέλια τον εδικαίωσε. Τον ίδιο χρόνο αρχίζει να διαφαίνεται ο ολέθριος Εθνικός διχασμός. Ο Βενιζέλος θεωρούσε ότι η Ελλάδα έπρεπε να ταχθεί στο πλευρό των Δυτικών δυνάμεων, ο Βασιλεύς Κωνσταντίνος αναγκάζεται να παραιτηθεί. Μετά την επάνοδον από την Θεσσαλονίκη του Βενιζέλου, όπου είχε σχηματίσει νέα κυβέρνηση ο εθνικός πλέον διχασμός είχε τις τρομερές για το Έθνος επιπτώσεις. Ο Μεταξάς μαζί με άλλες προσωπικότητες εξορίζεται στο Αιάκειο της Κορσικής. Το Φεβρουάριο του 1920, κι ενώ η Μικρασιατική εκστρατεία ευρίσκεται σε εξέλιξη ο Βενιζέλος χάνει τις εκλογές. Ο Βασιλέυς Κωνσταντίνος επανέρχεται στην Ελλάδα. Η Κυβέρνηση που προέκυψε από τις εκλογές του Νοεμβρίου του 1920, καλεί από την εξορία τον Μεταξά, ο οποίος όμως μετά την επιστροφή του στην Αθήνα θα ζητήσει να αποστρατευθεί με τον βαθμό του Υποστράτηγου.

Η αρχή του πολιτικού αγώνα του Μεταξά ταυτίζεται με αυτή του μεσοπολέμου. Μια περίοδος εντάσεων, κρίσεων, με αποκορύφωμα την Μικρασιατικήν καταστροφήν του 1922. Ο Μεταξάς, σαν πολιτικός πλέον, αρθρογραφεί σε εφημερίδες. Η Μικρασιατική καταστροφή εγκαινιάζει μια νέα αρχή επεμβάσεων του Στρατού, που αναλαμβάνει για πρώτη φορά επίσημα την εξουσία και που θα οδηγήσει στα αλλεπάλληλα κινήματα του Μεσοπολέμου.

Η ανάγκη να βρεθούν υπεύθυνοι για την Μικρασιατική καταστροφή του 1922, οδηγεί στην καταδίκη σε θάνατο των έξι. Ο Μεταξάς, διαμαρτύρεται για την δίκη την οποία θεωρεί παράνομη και ανήθικη και παρά τα έκτακτα μέτρα λογοκρισίας και την έλλειψη χρημάτων μπαίνει μπροστά στον πολιτικό αγώνα. Στις 12 Οκτωβρίου του 1922, εκδίδει το πολιτικόν του Μανιφέστο και ιδρύει το κόμμα των Ελευθεροφρόνων. Εν τω μεταξύ η Βασιλεία καταλύεται, ο Κωνσταντίνος εξορίζεται στην Ιταλία, όπου σε λίγο καιρό θα πεθάνει. Έτσι ανοίγει ο δρόμος της Β' Ελληνικής Δημοκρατίας. Το πρώτο έτος αυτής της Δημοκρατίας, το 1924, είναι έτος έξι στρατιωτικών κινημάτων και πέντε κυβερνήσεων. Οι επιπτώσεις στα εθνικά μας θέματα, λόγω αυτής της αναταραχής ως και της συνεχιζόμενης μέχρι το 1928 όπου ανέλαβε πρωθυπουργός ο Ε. Βενιζέλος είναι τεράστιες.

Οι Ιταλοί προσαρτούν τα Δωδεκάνησα, χωριά της Φλώρινας παραδίνονται στην Αλβανία, οι Τούρκοι απελαύνουν τον Οικουμενικό Πατριάρχη Μελέτιο και συλλαμβάνουν 3500 Έλληνες στην Κωνσταντινούπολη.

Το διεθνές "κραχ" έχει αντίκτυπο και στην Ελλάδα. Το συναλλαγματικό της απόθεμα εξανεμίζεται. Η Ελλάδα κηρύσσει την τέταρτη στην ιστορία της πτώχευση και αναστέλλει επ ' αόριστον την εξυπηρέτησιν των δημοσίων δανείων. Η Ελλάς δοκιμάζεται από οικονομικά σκάνδαλα. Ο Βενιζέλος παραιτείται. Προκηρύσσει εκλογές, με την απλή αναλογική, που φέρνουν στην αρχή τον Παναγή Τσαλδάρη.

Οι ρίζες όμως του Εθνικού διχασμού είναι ακόμη ζωντανές. Ακολουθεί το κίνημα του 1933, που είχε σαν αποτέλεσμα και την πρώτη συμμετοχή του Μεταξά, στην νέα κυβέρνηση Τσαλδάρη. Ο Μεταξάς είναι πεπεισμένος οτι η πληγή του Εθνικού διχασμού είναι αθεράπευτος με κοινοβουλευτικλές μεθόδους και δεν μπορεί η συνεχιζόμενη ασυνεννοησία και αναρχία να λύσει το πρόβλημα. Διακηρύσσει τις ιδέες του μέσω των εφημερίδων. Εν τω μεταξύ ο Κονδύλης γίνεται Πρωθυπουργός. Προκηρύσσει δημοψήφισμα για την επαναφορά της Βασιλείας, το αποτέλεσμα δε αυτού, ήταν η επαναφορά της Βασιλείας, με τον Γεώργιο Β'. Η οικονομική κρίση συνεχίζεται, τα κόμματα αλληλοτρώγονται, το δε κόμμα των φιλελευθέρων μετά την απουσία του Βενιζέλου στο εξωτερικό, όπου σε λίγο και πέθανε, διασπάται και την αρχηγίαν του διεκδικούν οι Σοφούλης, Γονατάς, Παπανδρέου και Πλαστήρας. Στίς 14 Μαρτίου του 1936, και μετά το κίνημα του 1935, σχηματίζεται, ώς λύση ανάγκης, νέα Κυβέρνηση Δεμερτζή και αντιπρόεδρός της ορίζεται ο Ι. Μεταξάς. Και στις 25 Απριλίου, μετά τον θάνατο του Κ. Δερμετζή, ο Μεταξάς αναλαμβάνει την προεδρία της Κυβερνήσεως.

Δεν αποτελεί αντικείμενο του παρόντος άρθρου να ανατρέξωμεν στην ιστορική καταδίκη ή έπαινο γιατί ο Μεταξάς στίς 4 Αυγούστου του 1936, σαν πρωθυπουργός που ήταν, επέβαλε Δικτατορία. Υπάρχουν τόσα πολλά γραφεί που ο ενδιαφερόμενος μελετητής μπορεί να εξαγάγει τα συμπεράσματά του.

Η δικτατορία της 4ης Αυγούστου όπως απεκλήθη έκτοτε, επεκράτησε χωρίς στρατιωτικές κινήσεις ή άλλες εκδηλώσεις. Οι εφημερίδες αντιδρούν θετικά, ως η Καθημερινή, η Πατρίς, το Ελεύθερο Βήμα, τα Αθηναϊκά Νέα και όλος σχεδόν ο Αγγλικός και ο Γαλλικός τύπος. Η βασιλική πλέον δικτατορία της 4ης Αυγούστου υπό τον Ι. Μεταξά, χωρίς κομματικά προσκόμματα, επροχώρησε σε μεγάλες κοινωνικές τομές και μεταρρυθμίσεις. Δεν θα τις αναφέρω διότι το άρθρο μου αυτό δεν αποσκοπεί, όπως προανέφερα, ούτε σε υμνολογία ούτε σε καταδίκη. Ένα πάντως είναι γεγονός αναμφισβήτητον. Ότι ο Μεταξάς, με την διορατικότητά του, ότι ο Β΄ Παγκόσμιος πόλεμος γρήγορα θα κτυπήσει την πόρτα μας, ανασυνέταξε το κράτος, ούτως ώστε στις 28 Οκτωβρίου του 1940 όταν η θύελλα του πολέμου την εκτύπησε, να βρει το κράτος, έτοιμον στρατιωτικά, και τον λαόν ενωμένον. Στις 28 Οκτωβρίου 1940, όταν ο Μουσολίνι του ζητά να συνθηκολογήσει και να διαβεί ανενόχλητος τα σύνορά μας, ο Μεταξάς διερμήνευσε την τόλμην, το θάρρος και την Εθνική υπερηφάνειαν του Έλληνα, αρνηθείς να υποκύψει και να οδηγήσει το Έθνος σε εθνική ταπείνωση. Η Ελλάς πλέον μάχεται υπέρ βωμών και εστιών. Στις 29 Ιανουαρίου του 1941 στην πιο κρίσιμη φάση του νικηφόρου αγώνος μας με τους Ιταλούς, ο Μεταξάς πεθαίνει ξαφνικά από παραμυγδαλικό απόστημα. Είναι χαρακτηριστικά τα δημοσιεύματα της εποχής εκείνης, για την απερίγραπτη οδύνη και απόγνωση που εγέμισε της ψυχές των Ελλήνων ο θάνατος του. Όσον για το εξωτερικόν, στο Βρετανικόν Κοινοβούλιον, για δεύτερη φοράν μόνον μετά τον στρατηγό Φος, η Βρετανική Σημαία κυματίζει μεσίστια, προς τιμήν ξένου ηγέτη.

Αλλά το πλέον συναρπαστικόν, όσο και αντιφατικόν όλων, ήταν, ότι ο δικτάτωρ αυτός, εδημιούργησε και έζησε το θαύμα του Αλβανικού Μετώπου, που είχε σαν συνέπεια την αυτόματη ένταξη ενός μικρού δικτατορικού κράτους στο πλευρό των μαχομένων δημοκρατιών, για να πεθάνει στεφανωμένος από την αναγνώριση του παγκοσμίου φιλελευθερισμού και την προβληματισμένη αποδοχή αξιών, αλλά και μικρών αντιπάλων του.

Και όχι μόνον. Ο συνεσταλμένος, άνευ γοητευτικού εξωτερικού, χωρίς σωματικά πλεονεκτήματα, και σε προκεχωρημένη ηλικία Κυβερνήτης, έδωσε την δυνατότητα στον Ελληνικό Λαό να δημιουργήσει τούς πρώτους τριγμούς στο καθεστώς Μουσολίνι, την πρώτη λάμψη ελπίδας σε έναν κόσμο που κινδύνευε να συνθηκολογήσει στην βαρβαρότητα, να αποτρέψει την είσοδο της Ισπανίας με το μέρος του Γερμανοϊταλικού άξονος, να επιτύχει την συνάντηση των Γερμανικών στρατιών με τον Ρωσικό χειμώνα προ της εισόδου των στη Μόσχα, και σε τελική ανάλυση να αναστρέψει τον ρου της Ιστορίας.

Πηγές

* Δημ. Τσάκωνα - Καθηγητού, "Ι. Μεταξάς", σειρά άρθρων του στην εφημερίδα "ΕΣΤΙΑ"
* Νικ. Καρρά, "Ο Ι. Μεταξάς", ιστορική πολιτική προσσέγισις - Εκδόσεις Πελασγός 1994
* Εμμανουέλε Γκράτσι, Πρεσβευτού Ιταλίας το 1940, "Η αρχή του τέλους - Η επιχείρηση κατά της Ελλάδος", βιβλιοπωλείο της "Εστίας" Ι.Δ.Κολλάρου &Σια Α.Ε., Μετάφραση Χρύσα Γκίκα.
* Ι. Μεταξά, "Το ημερολόγιόν μου", Εκδόσεις Γκοβόστη
* Ελένη Αρβελέρ, Καθηγήτρια Παν. Σορβόνης, "28 Οκτωβρίου 1940. Σημείον αναφοράς της Ελληνικής Ιστορίας". Διάλεξη στο Πολεμικό Μουσείο.
* Γενικόν Επιτελείον Στρατού - Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού.

Α. Η προς τον πόλεμον προπαρασκευή 1923-1941

Β. Αιτία και αφορμή Ελληνοϊταλικού πολέμου 1940-41

Από την κ. Νανά Φωκά - Μεταξά. Θυγατέρα του Ι. Μεταξά, ο αρθρογράφος, ήντλησε πολύτιμα στοιχεία, αναμνήσεις, άρθρα ξένων εφημερίδων και φωτογραφίες.
http://ioannis-metaxas.blogspot.com/search/label/28%CE%B7%20%CE%9F%CE%9A%CE%A4%CE%A9%CE%92%CE%A1%CE%99%CE%9F%CE%A5%201940%20-%20%CE%A4%CE%9F%20%CE%95%CE%A0%CE%9F%CE%A3 

http://aioniaellinikipisti.blogspot.com/2011/10/28.html 

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Ο ΚΥΒΕΡΝΗΤΗΣ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ "ΟΧΙ" ΤΗΣ 28ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ : ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΕΤΑΞΑΣ"

Ο Ιπποκράτης,ο φιλόσοφος και ο γιατρός

* Ο γιατρός πρέπει όχι μόνο να παρέχει από μόνος του τα δέοντα στον άρρωστο, αλλά και να έχει τη βοήθειά του *

Ο τρόπος κατανόησης της πραγματικότητας και ειδικότερα της θέσης του ανθρώπου σ' αυτήν υπονοείται και στον τρόπο συγκρότησης της Ιατρικής ως επιστήμης. Για παράδειγμα, ας στραφούμε στη συνεκτική και ριζοσπαστική ανθρωπολογία που συνοψίζεται στην πασίγνωστη - αλλά δυσερμήνευτη - φράση του Πρωταγόρα από το έργο του Αλήθεια ή Καταβάλλοντες:
«πάντων χρημάτων μέτρον εστίν άνθρωπος, των μεν όντων ως έστιν, των δε ουκ όντων ως ουκ έστιν».

Μέσα από το τρίπτυχο: «άνθρωπος», «χρήματα», «μέτρον» θεμελιώνεται μια συγκεκριμένη σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο ως κοινωνική ύπαρξη και τον κόσμο του. Παραφράζοντας τον Marx, στη σχέση αυτή δεν παράγεται μόνον ένα αντικείμενο («χρήμα») για το υποκείμενο, αλλά πρώτιστα ένα υποκείμενο για την υποστάτωση του αντικειμενικού κόσμου. H δυνατότητα κριτικής, σ' αυτό το πλαίσιο, είναι προφανής.

Επιπλέον, η Σοφιστική με τον ανθρωπολογικό ιστό που συνέχει τις επιμέρους αναλύσεις - διερεύνηση της καταγωγής και της λειτουργίας του θρησκευτικού φαινομένου, της δυναμικής που διαθέτει η εκπαίδευση ως πολιτική αγωγή, της γλώσσας ως «ψυχοκοινωνιολογίας» του λόγου και του θεσμού της πολιτικής εξουσίας - υποτυπώνει μια αρκετά ευκρινή «κριτική των ιδεολογιών». Τούτο πάντως τελείται στον ιστορικό ορίζοντα της εποχής της, όπως μάλιστα προσπάθησε να τον υπερβεί προς το τέλος της ο Αλκιδάμας: «Ελευθέρους αφήκε πάντας θεός ουδένα δούλον η φύσις πεποίηκεν».

Οι αντιλήψεις αυτές, που οξυγονώθηκαν και εκλαϊκεύθηκαν στον περίβολο της αθηναϊκής δημοκρατίας, είχαν διαχυθεί στα περισσότερα κέντρα της ελληνικής πνευματικής παρουσίας, όπως ιδίως τα στελέχωναν οι επίγονοι της σωκρατικής φιλοσοφικής παράδοσης. Για παράδειγμα, στην τροχιά των Κυρηναϊκών κινείται ο Θεόδωρος που συνεχίζει το γνωσιολογικό σχετικισμό του Πρωταγόρα και αναθέτει στον «σοφό» την απομύθευση της «κενής δόξης» των δεισιδαιμονιών (Διογένης Λαέρτιος, Βίοι II, 9, 91). Το «πνεύμα της υποψίας» ακτινοβολεί και στην Κω, τόσο κατά την περίοδο των συγκρούσεων Αθηναίων και Σπαρτιατών για την ηγεμονία στην περιοχή του Αιγαίου όσο ιδίως μετά τον «μετοικισμόν» που απλώς αναζωογόνησε την πόλη της Κω, κατά το 366 π.X. Ως προς την πνευματική σκευή, που θα εξασφάλιζε αυτήν την εξακτίνωση και με όρους μάλιστα ισοτιμίας, θα μπορούσαν να συνεκτιμηθούν τα εξής:

α) η «ευπορία των αγαθών» (Διόδωρος Σικελιώτης V 81, 2), που οφείλεται τόσο στο φυσικό πλούτο όσο και στην κοινωνική και πολιτική διάρθρωση, κατέτασσε την Κω στα νησιά των «μακάρων»·

β) η ύπαρξη ενός σφριγηλού αστικού περιβάλλοντος, σύμφωνα πάλι με την υπόμνηση του Διόδωρου, είχε συναρτηθεί με τη δραστηριότητα του «αξιολόγου λιμένος» και του «πλήθους» που είχε συναθροισθεί εντός των «πολυτελών τειχών»·

γ) η πολυσχιδής άνθηση της καλλιτεχνικής ζωής (Γλυπτική, Ζωγραφική, Ποίηση κλπ.) στοιχούσε αβίαστα προς τη δημόσια και την ιδιωτική ευπραγία·

δ) η εδραίωση της τοπικής Ιατρικής Σχολής και η συγκρότηση του ιπποκρατικού Corpus συμβάλλει στην ταύτιση γιατρού και φιλοσόφου και στην αξιωματική παραδοχή ότι «φύσις νούσων ιητρός».

Στο Corpus αυτό κεντρική θέση κατέχουν οι Αφορισμοί που υπήρξαν το «εγκόλπιο» των γιατρών ως τα τέλη του 18ου αιώνα. Αν μεταφερθούμε από τους Αραβες της Ισπανίας, κατά την όψιμη μεσαιωνική περίοδο, στις υπόλοιπες χώρες της Δύσης θα επιμείνουμε στην πρώτη λατινική μετάφραση των έργων του Γαληνού από τον Burgundio da Pisa (1110-1193). Πρόκειται για το νήμα που οδηγεί, μέσω του Niccolo da Regio, στον αναγεννησιακό κύκλο του «new Galenism» του Πανεπιστημίου της Μπολόνιας. Σ' αυτή μάλιστα τη διεργασία οι Αφορισμοί αποτελούν κείμενο προσανατολισμού, με γνώμονα την αρχή: «medicus qui sit philosophus». Τι εννοούσαν οι κάτοχοι της Λατινικής με τον πρώτο αφορισμό: «Vita brevis ars vero longa»; Από το αρχαίο κείμενο διαθέτουμε μια ακόμη μετάφραση (εκδόσεις «Στιγμή», 2004, με τη γνώριμη τυπογραφική επιμέλεια του Αιμίλιου Καλιακάτσου) που έφερε σε επιτυχία γιατρός, ο Πάνος Αποστολίδης, με σειρά ήδη δημοσιευμάτων για την αρχαία ελληνική ιατρική και το ιπποκρατικό Corpus. Ετσι η θεωρητική προκείμενη των Αφορισμών: «Ο βίος βραχύς, η δε τέχνη μακρή, ο δε καιρός οξύς, η δε πείρα πείρα σφαλερή, η δε κρίσις χαλεπή. Δει ου μόνον εωυτόν παρέχειν τα δέοντα ποιεύντα, αλλά και τον νοσέοντα, και τους παρεόντας, και τα έξωθεν» αποδίδεται ως εξής στη Νεοελληνική: «H ζωή είναι σύντομη, η δε ιατρική μακρόχρονη, η ευκαιρία φευγαλέα και η πείρα απατηλή, η ορθή κρίση των πραγμάτων είναι δύσκολη. Ο ιατρός λοιπόν πρέπει όχι μόνο να παρέχει από μόνος του τα δέοντα στον άρρωστο, αλλά και να έχει τη βοήθεια του αρρώστου και των οικείων του και να υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες [για την εκτέλεση του έργου του]. Ισχύει τάχα ο ακροτελεύτιος αφορισμός; Δηλαδή «Οκόσα φάρμακα ουκ ιήται, σίδηρος ιήται· όσα σίδηρος ουκ ιήται, πυρ ιήται· όσα δε πυρ ουκ ιήται, ταύτα χρη νομίζειν ανίατα» και σε μετάφραση: «Οσα νοσήματα δεν θεραπεύονται με τα φάρμακα, θεραπεύονται με τις εγχειρήσεις· όσα δεν θεραπεύονται με τις εγχειρήσεις, θεραπεύονται με τις καυτηριάσεις· όσα, τέλος, δεν θεραπεύονται με τις καυτηριάσεις, πρέπει αναγκαστικά να θεωρούνται ανίατα»

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Ο Ιπποκράτης,ο φιλόσοφος και ο γιατρός"

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΚΑΙ ΝΕΥΤΩΝ

Ο Νεύτων και η φύση του φωτός

Σε ηλικία μόλις 23 ετών ο Νεύτων απέδειξε με μια σειρά ιστορικά πειράματα ότι το λευκό φως είναι μείγμα των επτά βασικών χρωμάτων της ίριδας
Το φως σίγουρα είναι ένα από τα πρώτα φυσικά φαινόμενα που απασχόλησαν τον άνθρωπο, από τα προϊστορικά ακόμη χρόνια. Δεν ήταν όμως καθόλου εύκολο για τους προγόνους μας εκείνης της εποχής να κατανοήσουν τη λειτουργία της όρασης και, κυρίως, να κατανοήσουν τι είναι τα χρώματα και πώς συνδέονται με το λευκό φως.
Στις αρχές της Αναγέννησης η επικρατούσα θεωρία των χρωμάτων ήταν αυτή του Αριστοτέλη.
Ο μεγάλος έλληνας φυσικός φιλόσοφος δίδασκε ότι δύο είναι τα βασικά χρώματα, το λευκό και το μαύρο, και ότι το πρώτο μετατρέπεται βαθμιαία στο δεύτερο περνώντας, κατά σειρά, από τα «ατελή» χρώματα κίτρινο, κόκκινο, ιώδες, πράσινο και κυανό. Σε αυτό ακριβώς το κλίμα αποφοίτησε από το Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ το 1665 ένας πολλά υποσχόμενος νεαρός μαθηματικός, ο ΙσαάκΝιούτον, γνωστότερος στους Ελληνες ως Νεύτων.

Τη χρονιά που πήρε το πτυχίο του είχε ξεσπάσει στην Αγγλία μια επιδημίας πανώλης και ο νεαρός Νεύτων αποφάσισε να μετακομίσει προσωρινά από το Κέμπριτζ στο σπίτι της μητέρας του, στο μικρό χωριό Γούλσθροπ.
Η προσωρινή αυτή διαμονή κράτησε τελικά δύο χρόνια, όσο και η διάρκεια της επιδημίας. Κατά την παραμονή του στο Γούλσθροπ ο Νεύτων παρήγαγε πολύ σημαντικό ερευνητικό έργο, τόσο στα μαθηματικά όσο και στο πρόβλημα της κίνησης των πλανητών. Παρ΄ όλο που, λόγω των σπουδών του, θα περίμενε κανείς ότι ο Νεύτων θα εργαζόταν σε προβλήματα με μαθηματικό υπόβαθρο, στο Γούλσθροπ είχε αφιερώσει αρκετό χρόνο σε πειράματα που σχετίζονται με την Οπτική.
Με το πιο σημαντικό από αυτά τα πειράματα απέδειξε ότι το λευκό φως δεν είναι βασικό χρώμα αλλά είναι μείγμα των επτά χρωμάτων της ίριδας, καταρρίπτοντας έτσι τη σχετική θεωρία του Αριστοτέλη.
Το πείραμα του
Ο τροχός του Νεύτωνα Νεύτωνα βασίστηκε στην ιδιότητα ενός πρίσματος να διαθλά κατά διαφορετική γωνία τα διάφορα χρώματα. Από τις δημοσιεύσεις του, και κυρίως από όσα αναφέρει στο βιβλίο του Οπτική, γνωρίζουμε επακριβώς την πειραματική διάταξη που χρησιμοποίησε καθώς και τα αποτελέσματα που κατέγραψε.
Ο Νεύτων άνοιξε μια τρύπα διαμέτρου 6 περίπου εκατοστών στο παντζούρι ενός παραθύρου έτσι ώστε να μπαίνει μέσα στο δωμάτιο το φως του Ηλιου υπό μορφή λεπτής δέσμης.
Η δέσμη έπεφτε στον απέναντι από το παράθυρο τοίχο, σχηματίζοντας μια κυκλική λευκή κηλίδα διαμέτρου ίσης με την τρύπα. Στη συνέχεια έβαλε στη διαδρομή της δέσμης ένα γυάλινο πρίσμα και παρατήρησε ότι η λευκή κηλίδα έδωσε τη θέση της σε μια χρωματιστή ταινία, πάχους όσο η διάμετρος της τρύπας και μήκους πέντε φορές μεγαλύτερου από το πάχος. Η ταινία ξεκινούσε στη μία άκρη με το κόκκινο χρώμα και κατέληγε στην άλλη με το ιώδες (βιολετί), περνώντας Πορτρέτο του Νεύτωνα σε ώριμη ηλικία ενδιάμεσα από το πορτοκαλί, το κίτρινο, το πράσινο, το γαλάζιο και το κυανό.
Αυτή η ακολουθία των χρωμάτων δεν ήταν κάτι καινούργιο, απαντάται με αυτήν ακριβώς τη σειρά στο ουράνιο τόξο. Σίγουρα την είχαν παρατηρήσει πάρα πολλοί επιστήμονες πριν από αυτόν. Ομως ο Νεύτων ήταν ένα συστηματικό πνεύμα και προσπάθησε με μια σειρά από λεπτομερέστερα πειράματα να μελετήσει τις ιδιότητες των χρωμάτων αυτής της ταινίας.
Στην αρχή λοιπόν θέλησε να διαπιστώσει αν το φαινόμενο εξαρτάται από το είδος του πρίσματος ή τη θέση του στη διαδρομή της δέσμης και διαπίστωσε ότι κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει. Στη συνέχεια δοκίμασε να δει αν το καθένα από τα επτά αυτά χρώματα μπορούσε να αναλυθεί περαιτέρω με ένα δεύτερο πρίσμα. Διαπίστωσε ότι όχι μόνο αυτό δεν συμβαίνει, αλλά κατάλαβε ότι η ανάλυση του φωτός οφείλεται στο ότι το πρίσμα «κάμπτει» κατά διαφορετική γωνία τα διάφορα χρώματα, το ιώδες περισσότερο από όλα και το κόκκινο λιγότερο.
 Είναι όμως το φαινόμενο αναστρέψιμο; Για να το ελέγξει έβαλε ένα δεύτερο πρίσμα στην πολύχρωμη δέσμη που προέκυπτε από το πρώτο, με την ακμή του αντίθετα προσανατολισμένη. Διαπίστωσε ότι η πολύχρωμη δέσμη συγκεντρώνεται πάλι σε μια λευκή κηλίδα! Ετσι κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα χρώματα της ίριδας είναι βασικά ενώ το λευκό φως δεν είναι βασικό, αλλά αποτελείται από μείγμα χρωμάτων.
Το συμπέρασμα αυτό το επιβεβαίωσε με τον γνωστό τροχό του Νεύτωνα, δηλαδή έναν δίσκο ο οποίος έχει στην επιφάνειά του κυκλικούς τομείς βαμμένους με τα επτά χρώματα της ίριδας. Αν ο δίσκος αυτός περιστραφεί με μεγάλη ταχύτητα φαίνεται λευκός, επειδή το ανθρώπινο μάτι δεν μπορεί να διακρίνει αλλαγές σε χρονικό διάστημα μικρότερο από το 1/16 του δευτερολέπτου. Σημειώνεται ότι στο ίδιο «ελάττωμα» του ματιού, που ονομάζεται μεταίσθημα ή μετείκασμα, οφείλεται και η αντίληψη της κίνησης που μας δίνει η προβολή μιας κινηματογραφικής ταινίας.
H ΔΙΑΜΑΧΗ ΜΕ ΤΟΝ «ΚΑΜΠΟΥΡΗ»
Μετά την επιστροφή του στο Κέμπριτζ ο Νεύτων συνέχισε τα πειράματα και σύντομα αποφάσισε να δημοσιεύσει τα αποτελέσματά του.Ετσι το 1672 υπέβαλε στηΒασιλική Εταιρείατην πρώτη εργασία του,η οποία είχε για θέμα τις ανακαλύψεις του στην Οπτική.Η κίνησή του αυτή είχε σοβαρές συνέπειες για όλη την υπόλοιπη ζωή του,επειδή τον έφερε σε αντιπαράθεση με τονΡόμπερτ Χουκ, επιμελητή πειραμάτων της Βασιλικής Εταιρείας και γνωστό στους μαθητές των σχολείων μας από τον νόμο του Χουκ,σύμφωνα με τον οποίο η επιμήκυνση ενός ελατηρίου είναι ανάλογη της δύναμης που το διατείνει.Ο Χουκ είχε και αυτός μια θεωρία για το φως και τα χρώματα,η οποία δεν συμφωνούσε με εκείνη του Νεύτωνα.Ετσι άσκησε αυστηρή κριτική τόσο στην πρώτη όσο και στις επόμενες δύο εργασίες με θέματα Οπτικής που υπέβαλε στη Βασιλική Εταιρεία ο Νεύτων.Οι δύο επιστήμονες οδηγήθηκαν σε μια έντονη διαμάχη που κράτησε αρκετό καιρό.Επειτα από αυτή τη δυσάρεστη κατάσταση ο Νεύτων απέφυγε να δημοσιεύσει οτιδήποτε σχετικό με την Οπτική ως τον θάνατο του Χουκ,το 1703.
Η συμπεριφορά αυτή του Νεύτωνα είναι χαρακτηριστική του ιδιόρρυθμου χαρακτήρα του.Ο Γουίλιαμ Γουίστον, διάδοχος του Νεύτωνα στην πανεπιστημιακή έδρα του στο Κέμπριτζ, έγραψε ότι ο προκάτοχός του ήταν «ένας από τους πιο φοβισμένους, επιφυλακτικούς και καχύποπτους χαρακτήρες που γνώρισα ποτέ». Ο βοηθός του ΝεύτωναΧάμφρεϊ Νιούτον(απλή συνωνυμία) είπε ότι είχε δει τον δάσκαλό του να γελάει μόνο μια φορά. Και έχει μείνει στην ιστορία η πρόταση που περιέχεται σε ένα γράμμα του Νεύτωνα προς τον Χουκ:
«Αν είδα μακριά είναι γιατί στάθηκα σε ώμους γιγάντων». Μια επιπόλαιη ανάγνωση αυτής της πρότασης μπορεί να θεωρηθεί δείγμα σεμνότητας, η αλήθεια είναι όμως ότι αποτελούσε αιχμή του Νεύτωνα ότι δεν είχε χρησιμοποιήσει καθόλου τις θεωρίες του Χουκ, ο οποίος ήταν κοντός και καμπούρης.

Ο κ. Χάρης Βάρβογλης είναι καθηγητής του Τμήματος Φυσικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.
Διαβάστε περισσότερα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=33&artid=370181&dt=28/11/2010#ixzz16rkinfdP

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ ΚΑΙ ΝΕΥΤΩΝ"

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ

Αλέξανδρος Υψηλάντης
1792 – 1828

Στρατιωτικός, λόγιος και αρχηγός της Φιλικής Εταιρείας. Γεννήθηκε την 1η Δεκεμβρίου του 1792 στην Κωνσταντινούπολη και ήταν πρωτότοκος γιος του Κωνσταντίνου Υψηλάντη. Ανατράφηκε σε περιβάλλον που διαπνεόταν από έντονο πατριωτισμό κι έλαβε εκλεκτή μόρφωση.

Στην Πετρούπολη, όπου ακολούθησε τον πατέρα του, φοίτησε στη Σχολή του Σώματος των Βασιλικών Ακολούθων και στη συνέχεια υπηρέτησε στα σώματα της αυτοκρατορικής φρουράς. Διακρίθηκε στους πολέμους κατά του Ναπολέοντα, ενώ στη μάχη της Δρέσδης, στις 27 Αυγούστου 1813, έχασε το δεξί του χέρι.

Τον Μάρτιο του 1820 ο Εμμανουήλ Ξάνθος του πρόσφερε την αρχηγία της Φιλικής Εταιρείας. Την αποδέχθηκε στις 12 Απριλίου, αφού πρώτα έγιναν δεκτοί οι όροι που έθεσε, και αμέσως άρχισε την οργάνωση του σχεδίου για την έναρξη της Επανάστασης από την Πελοπόννησο.

Όμως, με την ενθάρρυνση του Ιωάννη Καποδίστρια πείσθηκε ότι έπρεπε να επισπεύσει την προπαρασκευή της και τον Ιούνιο του 1820 εγκαταστάθηκε στη Οδησσό. Πέρασε τον ποταμό Προύθο στις 22 Φεβρουαρίου 1821 και δύο μέρες αργότερα ύψωσε τελικά τη σημαία της Επανάστασης στις παραδουνάβιες ηγεμονίες και συγκεκριμένα στο Ιάσιο της Μολδοβλαχίας, όπου απαγορευόταν η παραμονή του τουρκικού στρατού.

Με επιστολή του στον αυτοκράτορα Αλέξανδρο υπέβαλε την παραίτησή του από το ρωσικό στρατό και αναγγέλλοντας την Ελληνική Επανάσταση ζήτησε την αρωγή του. Αμέσως μετά επιδόθηκε στη δημιουργία στρατού και συγκρότησε τον Ιερό Λόχο.

Στις 7 Ιουνίου 1821 ο στρατός του Υψηλάντη καταστράφηκε στη μάχη του Δραγατσανίου και υποχώρησε προς τα αυστριακά σύνορα. Παραδόθηκε στους Αυστριακούς, φυλακίστηκε και απελευθερώθηκε στις 24 Νοεμβρίου 1827. Η κλονισμένη υγεία του δεν του επέτρεψε να βοηθήσει το επαναστατημένο έθνος. Πέθανε στη Βιέννη δύο μήνες μετά την αποφυλάκισή του, στις 19 Ιανουαρίου του 1828.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΥΨΗΛΑΝΤΗΣ"

Μαρία Βοναπάρτη, η Eλληνίδα πριγκίπισσα που έσωσε τον Φρόυντ από τους Ναζί

ΣΥΖΥΓΟΣ ΤΟΥ ΠΡΙΓΚΙΠΑ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ----Μαρία Βοναπάρτη, η Eλληνίδα πριγκίπισσα που έσωσε τον Φρόυντ από τους Ναζί----

Η Μαρία Βοναπάρτη, η γαλλίδα ανιψιά του Ναπολέοντα, παντρεύτηκε τον Πρίγκιπα Γεώργιο της Ελλάδας το 1907, στην Αθήνα.---
Ζει με τον Ελληνα πρίγκηπα στο Παρίσι.
Είχε ένα ένδοξο όνομα αφού καταγόταν από τον Ναπολέοντα, ένα πλούσιο πατέρα κι αναζητούσε έναν άνδρα που θα την έκανε ευτυχισμένη, αλλά θα είχε και κάποιους τίτλους που έλειπαν από την οικογένειά της.
Η συμφωνία κλείστηκε μεταξύ του πατέρα της και του υποψηφίου γαμπρού που ήταν ο πρίγκιπας Γεώργιος της Ελλάδας. Για να δώσουν τα χέρια χρειάστηκε ο Γεώργιος να παραιτηθεί κάθε δικαιώματος επάνω στη περιουσία της νύφης. Ο γάμος έγινε το 1907 και από το 1909 το ζεύγος εγκαταστάθηκε στο Παρίσι αφού ο Βενιζέλος δεν ήθελε στα πόδια του τον πρίγκιπα με τον οποίο μάλωνε στη Κρήτη.

Μια βαθύπλουτη Βοναπάρτη

Η Μαρία Βοναπάρτη ήταν μικρανηψιά του Ναπολέοντα Α΄ της Γαλλίας. Ήταν κόρη του Ρολάνδου Βοναπάρτη και της Μαρί Φελιξ Μπλάνκ. Ο παππούς της ήταν ο Πιέρ Ναπολέων Βοναπάρτης, γιος του Λουσιέν Βοναπάρτη, και ανιψιός του Ναπολέοντα. Ο παππούς της, από τη μητέρα της, ήταν ο Φραγκίσκος Μπλανκ, ο μεγαλύτερος κατασκευαστής ακινήτων του Μόντε Κάρλο. Γεννήθηκε στο Σαιν Κλου, προάστιο των Παρισίων, στη Γαλλία. Η μητέρα της πέθανε κατά τη γέννηση της Μαρίας.

Αλλαζε εραστές σαν τα πουκάμισα

Είχαν δύο παιδιά, τον Πρίγκιπα Πέτρο (1908-1980) και τη Πριγκίπισσα Ευγενία (1910-1988) κι από νωρίς άρχισε να έχει προβλήματα. Η πρώτη της αντίδραση ήταν να αλλάζει εραστές σαν τα πουκάμισα κι ανάμεσα τους ήταν διάσημοι όπως ο πρωθυπουργός της Γαλλίας Αριστείδης Μπριάντ (1862-1932), ο γαλλοπολωνός ψυχαναλυτής Ρούντολφ Λόβενστάϊν (1898-1976). Ωσπου ανακάλυψε τον Σίγμουντ Φρόυντ τον άνθρωπο που εφάρμοσε και θεμελίωσε την ψυχανάλυση.

Με τον πρίγκιπα Γεώργιο και τα δυό τους παιδιά:

Δεν ήταν όμορφη με την κλασική έννοια, αλλά ήταν πολύ έξυπνη και πολύ μπροστά από την εποχή της:

Η Μαρία Βοναπάρτη ανακαλύπτει την ψυχανάλυση

Η Μαρία Βοναπάρτη ανακάλυψε την «Εισαγωγή στην Ψυχανάλυση» του Φρόυντ στο προσκέφαλο του ετοιμοθάνατου πατέρα της το 1924. Την επόμενη χρονιά φεύγει για τη Βιέννη, για να κάνει ανάλυση με τον Φρόυντ. Θα γίνει μια πιστή μαθήτρια, μια αφοσιωμένη φίλη και η πρέσβειρά του στη Γαλλία. Εκείνος θα της χαρίσει ένα από τα δαχτυλίδι που φορούσαν τα μέλη της Επιτροπής.
Το 1926 η Μαρία Βοναπάρτη θα συμμετέχει στην ίδρυση της Ψυχαναλυτικής Εταιρείας του Παρισιού. Θα γράψει πολλά άρθρα και μια σημαντική μελέτη για τον Εντγκαρ Αλλαν Πόε, την οποία θα προλογίσει ο Φρόυντ. Πολλά έργα του Φρόυντ θα γίνουν γνωστά πρώτα στη Γαλλία, χάρη στις πρώτες μεταφράσεις της Μαρίας Βοναπάρτη.
Λίγα χρόνια μετά το θάνατο του Βίλχελμ Φλις, οι επιστολές της μεγάλης αλληλογραφίας του με τον Φρόυντ καθώς και το χειρόγραφο του σχεδίου για μια επιστημονική ψυχολογία, καταλήγουν σ'ένα βιβλιοπωλείο του Βερολίνου. Ειδοποιείται τότε η Μαρία Βοναπάρτη, η οποία ξαναγοράζει τα έγγραφα με την συγκατάθεση του Φρόυντ, έτσι ώστε να μην πέσουν σε οποιαδήποτε χέρι. Ο Φρόυντ θα ήθελε προφανώς να καταστραφούν, η Μαρία Βοναπάρτη όμως επέμενε να διατηρηθούν. Θα δημοσιευθούν μόνο μετά το θάνατο του Φρόυντ, με την άδεια της κόρης του Αννας.

Η Μαρία Βοναπάρτη κρατάει αγκαζέ τον Φρόυντ

Η πανέξυπνη πριγίπισσα κινείται και σώζει τον Φρόυντ

Το 1938, η Μαρία Βοναπάρτη με τη βοήθεια του αμερικανού πρέσβη, Ουλιλιαμ Μπούλιτ, θα προσπαθήσει ώστε ο Φρόυντ και οι δικοί του να εγκαταλείψουν τη ναζιστική Αυστρία.
Οι Ναζί με την είσοδό τους στην Αυστρία δήμευσαν την περιουσία της Ψυχαναλυτικής Εταιρείας της Βιέννης, αλλά και το διαμέρισμα του Φρόϊντ. Η Βοναπάρτη έδωσε 4.824 δολάρια σε διάφορους αξιωματούχους για να εξασφαλίσει την άδεια εξόδου του δασκάλου από τη Βιέννη.
Ο Φρόυντ γνώριζε προσωπικά τον Μπούλιτ. Είχαν δουλέψει μαζί πάνω σε μια μελέτη για τον πρόεδρο Γούντροου Ουίλσον. Παρά τις επιφυλάξεις που διατηρούσε ο Φρόυντ σχετικά με την αναχώρησή του από την Αυστρία, θα πεισθεί τελικά, την ημέρα που η Γκεστάπο θα συλλάβει την κόρη του Αννα για ανάκριση.
Μετά από κάποιες τυπικές διαδικασίες που διήρκησαν τρεις μήνες, ο Φρόυντ, η Μάρθα και η Αννα φτάνουν με το Οριεντ Εξπρές στο Παρίσι, όπου θα τους υποδεχθούν στο σταθμό Gare de l'Est η Μαρία Βοναπάρτη και ο πρέσβης Μπούλιτ.
Μετά από μια σύντομη διαμονή στην κατοικία της πριγκίπισσας στο Σεν Κλου, εγκαταλείπουν το Παρίσι για το Λονδίνο.
Αργότερα η Μαρία Βοναπάρτη θα προσβληθεί από λευχαιμία και θα πεθάνει στο Σαν Τροπέ της Νότιας Γαλλίας το 1962.

Η Βοναπάρτη στο γραφείο του Φρόυντ τον φωτογραφίζει:

Με τον Φρόυντ στο Λονδίνο. Ο Φρόυντ είναι ξαπλωμένος στο βάθος

Πληροφορίες από το βιβλίο "Φρόυντ: What's on a man's mind" των Rene Major και Chantal Talagrand σε μετάφραση Ελένης Κουκούλη και Αννας Πίγκου, εκδόσεις Κασταλία 2009

  iefimerida.grhttp://www.iefimerida.gr/news/152573/%CE%BC%CE%B1%CF%81%CE%AF%CE%B1-%CE%B2%CE%BF%CE%BD%CE%B1%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7-%CE%B7-%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%AF%CE%B4%CE%B1-%CF%80%CF%81%CE%B9%CE%B3%CE%BA%CE%AF%CF%80%CE%B9%CF%83%CF%83%CE%B1-%CF%80%CE%BF%CF%85-%CE%AD%CF%83%CF%89%CF%83%CE%B5-%CF%84%CE%BF%CE%BD-%CF%86%CF%81%CF%8C%CF%85%CE%BD%CF%84-%CE%B1%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%BF%CF%85%CF%82-%CE%BD%CE%B1%CE%B6%CE%AF-%CE%B5%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CE%BD%CE%B5%CF%82#ixzz3XkvwJweA

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Μαρία Βοναπάρτη, η Eλληνίδα πριγκίπισσα που έσωσε τον Φρόυντ από τους Ναζί"