ΜΑΝΙΑΤΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ

 

Τα γνήσια μανιάτικα ονόματα δεν έχουν καμιά ιδιαίτερη κατάληξη πριν το 1600. Ιδιαίτερα όσα είναι γνήσια επώνυμα και όχι πατρωνυμικά.

1) Γιατί τα από το βυζαντινό -άκιος προερχόμενα σε -άκης (και -άκος μεταγενέστερα) μανιάτικα ονόματα είναι πριν το 1600 πατρωνυμικά, και όχι επώνυμα. Περίπου το ίδιο συμβαίνει σε άλλες Ελληνικές «ατόφιες» περιοχές όπως η Αθήνα (τότε), το Μεσολόγγι, ο Μιστράς, το Ναύπλιο. Τελευταίοι που «κόλλησαν» το -άκης είναι οι Κρητικοί κι οι Αρβανίτες της Β. Ελλάδας (Θράκη κ.λ.π.) γι’ αυτό και το διατηρούν μιας και ενώθηκαν τελευταίοι με την Ελλάδα και το «κόλλησαν» αργότερα στα ονόματα τους ομαδικά.

Το -άκιος είναι βαφτιστικό αυτών πού λέγονταν «Ρωμιοί» δηλ. των απογόνων των κατοίκων του Ελλαδικού χώρου απ’ το 212 ως τον 10ο αιώνα μ.Χ. Από κει κι ύστερα γίνεται βαφτιστικό και πατρωνυμικό και από κει πατρωνυμικό και επώνυμο με τη μορφή του -άκης και -άκος. Το -άκος το πρόσθεσαν οι Μανιάτες μετά το ‘21 μιας και τόχαν κι αυτό σε μικρότερη κλίμακα και εναλλακτικά με το -άκης για να δείξουν ιδιαίτερη καταγωγή, αφού και το παλιό τους -άκης το είχαν ήδη από παλιά ή αντιγράψει απ’ αυτούς πολλοί άλλοι.

Έτσι πολλοί πού το όνομα τους ήταν σε -άκης το άλλαξαν σε -άκος. Αυτό συνέβαινε μέχρι και το 1960 (π.χ. ο Μιχαλιόλας έγινε μετά το 1930 Μιχαλολιάκος και «επέστρεψε» στο Μιχαλόλιας μετά το 1960. Ο Μπόφος έγινε Μποφάκος και «επέστρεψε» στο Μπόφος τώρα τελευταία. Ο Μουσούρος έγινε Μουσουράκος και ξανάγινε Μουσοϋρος ή Κάσσης (το παλιότερο του) μετά το 1970. Ο Γιατράκης τόκαμε Γιατράκος μετά το 1880 και το κρατά. Ο Λεοντακιανάκης τόκαμε Λεοντακιανάκος (δύο αδέρφια γράφονται ο ένας έτσι ο άλλος αλλιώς) . Ο Στρατογιαννάκης τόκαμε Στρατογιαννάκος και πλήθος άλλοι.

Επειδή όμως και οι κάτοικοι της Λακεδαίμονας είχαν από παλιά το –άκης, όπως κι οι Μανιάτες, για να μοιάσουν κι αυτοί με τους Μανιάτες, θαύμαζαν, ζήλευαν ή φοβόντουσαν τους άγριους ορεσίβιους — μην ξεχνάμε ότι οι Μανιάτες λεγόντουσαν, στην Επανάσταση του 1821 και πριν, επίσημα Σπαρτιάτες (η σημερινή Σπάρτη δεν υπήρχε) και συνοίκησαν κι αυτοί στην νέα Σπάρτη (1834 κ.ε.), μιας και η παροιμία τους αυτών των ίδιων λέει «ΟΙ Μανιάτες στη Βουλή κι οι Σπαρτιάτες; στη βοσκή», έπιασαν κι αυτοί και κάνανε τα ονόματά τους (με πιο φανατισμό απ’ τους ίδιους τους Μανιάτες) τώρα στον εικοστό αιώνα κι αυτοί σε —άκος. Ιδιαίτερα η πλευρά των Μπαρδουνοχωριών —Βόρ. Γυθείου— Β. Ταϋγέτου και Σπάρτης.

Έτσι οι σε -άκος πλήθυναν στη Λακωνία, χωρίς όμως όσοι τόχαν νάνε Μανιάτες, παρά μόνο σε πολύ μικρό ποσοστό. Αντίθετα στους Μέσα Μανιάτες (κι όσους απ’ τους Σπαρτιάτες τάχαν πριν από το 1821) διατηρήθηκε και το -άκης εξ ίσου με το -άκος. Αλλά στη Μέσα Μάνη όπως είπαμε το -άκης ήταν πατρωνυμικό και τόχαν όλοι. Τα πραγματικά ονόματά τους ήταν σε άλλες καταλήξεις που θα πούμε αμέσως μετά την επόμενη παράγραφο.

Τα οικογενειακά των Μανιατών όλων ήταν σε -ιάνος (ιταλόμορφα). Χωρίς κανείς να γράφεται στα χαρτιά έτσι, ανήκει σε μία (με στενή ή ευρεία έννοια) οικογένεια πούχει καταλήξεις σε -ιάνος (θηλ. -άνιζα) (Νικλιάνος, Τσουλιάνος. Μιχαλακιάνος. Μπαθριάνος. Ρικιάνος. Γιαννουκιάνος. Ζερβακιάνος). Το -ιάνος σημαίνει σύνολο ανθρώπων πούχουν συγγένεια εξ αίματος (άσχετο αν πολλοί «κολλούσαν» με τον καιρό, λόγω συμμαχίας ή αγχιστείας σώγαμπροι). Έτσι·. όλοι οι Μανιάτες οποιοδήποτε επώνυμο κι αν έχουν η οικογενειακή τους κατάληξη είναι -ιάνος, όσο κι αν διευρυνθεί γενεαλογικά.

Μιχαλίτσης, το μέλος της οικογένειας: Μιχαλιτσιάνος.

Δρακουλάκος, το μέλος της οικογένειας: Δρακουλιάνος.

Λεφατζής. το μέλος της οικογένειας: Λεφαγγιάνος.

Κάσσης. το μέλος της οικογένειας: Καχιάνος.

Μπράτης, το μέλος της οικογένειας: Μπραϊτιάνος.

Καγιάλες. το μέλος της οικογένειας: Καγιαλιάνος.

Αρμυράντες, το μέλος της οικογένειας: Αρμυραντιάνος.

Λιόπουλος, το μέλος της οικογένειας:Λιοπουλιάνος.

Οι συνοικισμοί πάλι πούχουν το όνομά τους από οικογένειες έχουν κατάληξη σε -ιάνικα: Κριελιάνικα. Σκαφιδιάνικα, Μερμηγκιάνικα. Νομίζω ότι όπου υπάρχουν στον Ελλαδικό χώρο τόποι ή χωριά με τέτοια κατάληξη μαρτυρούν μανιάτικη παρουσία εκεί.

2) Το —έας είναι παλαιά μανιάτικη κατάληξη (πριν το 1600 υπήρχε κι αλλού ίσως.) . Είναι αποκλειστικά σχεδόν μανιάτικη σήμερα. Όπου υπάρχει άνθρωπος σε —έας είναι Μανιάτης 99%. Συναντιέται συχνότερα μετά το 1800 στη Μεσσηνιακή Μάνη πριν ήταν εναλλακτικό με το —άκης. Στη Μέσα Μάνη σπανιότερο μετά το 1800. Το —έας προέρχεται από περιγραφικό (μεγεθυντικό σωματικών ή άλλων γνωρισμάτων) επίθετο, όπως π.χ. Αχειλαρέας (αυτός πούχει μεγάλα χείλη) , Κοιλαρέας, Παδαρέας, Μυταρέας κλπ. Έτσι έχομε το Καβλέας, Χορταρέας κλπ. και μετά, τα πατρωνυμικά Χρηστέας, Χριστοδουλέας, Σαραντέας πού γίνονται μετά και καταληκτικά επιθέτων (αν και το —έας είναι μεγεθυντικό, ενώ το -άκιος σμικρυντικό ωστόσο εναλλάσσονται) :Βαχαβιολέας, Κουρέας (από το Κούρος = κόκορας), Αρκουδέας, Κατσουλέας κλπ.

3) Τα σε —όγιαννης δείχνουν σίγουρη μεσομανιάτικη καταγωγή. Οι υπόλοιποι Ελλαδίτες έχουν την ίδια κατάληξη άλλα με άλλο τονισμό (-όγιαννης). Φραγκόγιαννης, Βαβουλόγιαννης, Βιτσιλόγιαννης, Γιωργουλόγιαννης, Λυκόγιαννης, Αγριόγιαννης, Λιόγιαννης, Ψουρόγιαννης, Κλεφτόγιαννης, Καλογερόγιαννης κλπ. (Πρβλ. τα Κεφαλογιάννης, Βαρδινογιάννης, Τσιρογιάννης, Κοντογιάννης).

4) Τα σε -όλιας δείχνουν σίγουρη μανιάτικη καταγωγή (τα μη μανιάτικα είναι σε -ολιάς). Το β’ συνθετικό είναι Λίας = Ηλίας (εκτός Μάνης είναι Λιάς). Έτσι: Μπουρόλιας. Πετρόλιας, Μιχαλόλιας κλπ. Τα σε -όκωτσος -όπετρος κλπ. γίνονται ανάλογα: Κουφόπετρος, Πηλόκωτσος κι όχι Κουφοπέτρος.

5) Τα σε -όδημας (β’ συνθ. είναι Δήμας) το ίδιο με τα προηγούμενα: Γιαννακόδημας Χουλόδημας, Παπαδόδημας κλπ. πρβλ.

εκτός Μάνης: Μπρεδήμας, Κατσαδήμας.

6) Τα σε -όγγονας είναι όλα μανιάτικα σίγουρα όσο κανένα άλλο (β’ συνθετικό: όγγονας): Παπαδόγγονας, Δημαρόγγονας, Λιακόγγονας.

7) Τα σε -έλος. Μοιάζουν με άλλα ανάλογα εκτός Μάνης π.χ. των νησιών): Ταυραντζέλος, Μπαθρέλος, Καπαρέλος, Κατσιβαρδέλος (ας σημειωθεί ότι μόνο η κατάληξη είναι ιταλόμορφη η υπόλοιπη ρίζα Ελληνική).

Τα σε -άρος είναι χαρακτηριστικά μανιάτικα: Καλονάρος (Καλονιοί), Λαουνάρος, Κατσικάρος, Τσιμπιδάρος, Καπερνάρος, Τορνάρος, Σκανταλάρος, Αντώναρος, Κουτριγάρος, Καναβάρος, Κοντράρος.

Μερικά είναι παρατσούκλια που δίνονταν λόγω ομοιότητας με διάσημους άντρες.

9) Σε -ούρος (μη έχοντας όμως σχέση ή ρίζα τους με ιταλικά) : Κουμουνδούρος, Μουσούρος, Γιαννακούρος και Φατούρος, Φερεντούρος, Πατσούρος (που έχουν ιταλική ρίζα).

10) ιταλοκατάληκτα σε -ούτσος (χωρίς ιταλική ρίζα): Μαυρούτσος, Καρλούτσος.

11) Σε -ώτσος: Κοτρώτσος, Βρώτσος.

12) Σε -άτσος: Κουβάτσος.

13) Σε –ούνος: Μπουφούνος, Τσατσαρούνος.

14) Σε -ούζος: Κωσταντούζος, Αραούζος κλπ.

15) ιταλόμορφα: Κοβορίνος, Μπαλίνης, Κάσσης( , Δεκούλος, Αλετουράνος, Μονέδας, Μαντούβαλος( , Ρίτσος( , Καντήρος( , Ρόζος, Βεντίκος( , Μπουρίκος( , Σάσσαρης, Μαγγιόρος, Μπαλιτσάρης( , Τσαπατσάρης( , Βαραμέντης, Δραγουμάνος, Ντουρέκας( , Μέντισης(=Γιατράκης).

16) Ξενικά: Νίκλος, Γαλλάκος, Γουλλιέρμος, Μόσκοβος, Ντούβας, Νέγκας, Μπράτης, Σκλαβούνος, Αρναούτης, Αρβανίτης, Καντραμπασιάνος, Σερεμετάκης, Καούρης, Μπραίμης, Κασίμης, Μπερδέσης( , Καραντάνης, Μπιράκος( , Μουσούλης, Αχριάνης, Σαλούφας( , Χασανάκος, Σμαηλιάνος, Καραμαλής, Μουσταφάς, Κιοπέης, Μπουραζάνης( , Νταϊφάς, Καραμάνης, Σαλίχος, Κατσίρης, Μορφίρης( , Μποντίλας, Μποζαγριέγος, Σιβίλιας, Κατελάνος, Αρμυράντες( , Μπουδιγάδες (μετά Βουδιγάρης), Κάρλες, Καγιάλες, Κατσαφάδος, Κατραμάδος.

17) Βυζαντινά: Κοσμάς, Πόθος, Πάτρος (Πάτρων), Μόφορης, Δεμέστιχας, Γερακάρης, Μεσίσκλης, Λυμπέρης, Παντελέος, Καπηλωρύχος( .

18) Σε -αίος: Κουτσιλαίος, Κοτιλαίος, Γιαμπαίος.

19) Τα σε -όπουλος είναι πατρωνυμικά, αλλά σπανιότατα επίθετα: Γεωργόπουλος, Μιχαλόπουλος, Δικαιόπουλος. Θάλεγε κανείς ότι ενώ στην υπόλοιπη Ελλάδα τα πατρωνυμικά -όπουλος έγιναν επίθετα, στην Μάνη «δεν πρόφτασαν» να γίνουν.

Κανένα από τα ξενικά επώνυμα δεν σημαίνει ξενική καταγωγή παρά μόνο σε σπανιότατες περιπτώσεις. Έδιναν ξενικό ή Ελληνικό παρατσούκλι σε ντόπιους Μανιάτες, επειδή έμοιαζαν στο παρουσιαστικό ή ήταν οπαδοί με κάποιον διάσημο άντρα έλληνα ή ξένο της εποχής τους (π.χ. Κουμουνδούρος, Μουσούρος, Καλλέργης). Αυτό συμβαίνει ως και σήμερα.

Από το βιβλίο του Κυριάκου Δ. Κάσση «Μοιρολόγια της Μέσα Μάνης Α’» Αθήνα 1979.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ " ΜΑΝΙΑΤΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ "

Η «καταγωγή» των επιθέτων των Ελλήνων και κατά πόσο έχουν επηρεαστεί από την τουρκοκρατία

 Τι έκαναν οι πρόγονοί μας (ή τι προδίδει ένα επίθετο)

Τα επίθετά μας φανερώνουν τι δουλειές έκαναν οι προπάπποι μας, ή τι σόι άνθρωποι ήταν. Διακόσια χρόνια μετά την Επανάσταση, οι τούρκικες πινελιές στα ονόματά μας κρατάνε ακόμα

 Η «καταγωγή» των επιθέτων των Ελλήνων και κατά πόσο έχουν επηρεαστεί από την τουρκοκρατία

Μερικά επίθετα καταλαβαίνεις αμέσως τι σημαίνουν: ο κύριος Τσενές, για παράδειγμα, μιλάει ασταμάτητα ή έχει μεγάλο στόμα, αν όχι αυτός ο ίδιος, τότε η γιαγιά, ο προπάππος του, κάποιος που κατάγεται από μέρος με Τούρκικο ζυγό ή έδαφος το οποίο σήμερα ανήκει στην Τουρκία. «Τσενές» στα Τούρκικα είναι το στόμα, στη Βόρεια Ελλάδα λέμε για τους πολυλογάδες «Μα δεν πιάνεται ο τσενές του, μιλάει τόση ώρα χωρίς σταματημό;»

Όλα αυτά είναι  άσχετα με την τρέχουσα πραγματικότητα ή την φρικτή επικαιρότητα, αλλά με έπιασε βαθιά επιθυμία να τις αγνοήσω και τις δύο. Κι έπειτα ψάχνοντας το οικογενειακό μας όνομα, έπεσα πάνω σε διαμαντάκια και ενθουσιάστηκα (όπως κάθε φορά που βρίσκω μια «καπού» μια πόρτα δηλαδή διέξοδο από το δυσάρεστο παρόν… και ναι, 

ο Καπουτζίδης ή είναι από φαμίλια που έφτιαχνε πόρτες ή κάποιος πρόγονός του άνοιξε την πόρτα κι έφυγε, δεν εξηγείται αλλιώς). 

Ο Κιρμιζής ήταν ένας κοκκινοπρόσωπος παππούς - «κιρμιζί» σημαίνει κόκκινο, μπορεί να θύμωνε εύκολα ή να είχε κόκκινο χρώμα η μούρη του, και μεταφέρθηκε η χάρη τόσες γενιές. 

Ο Ελματζόγλου είχε μηλιές μια και «ελμά» είναι το μήλο, αν και μπορεί να έτρωγε ή να πουλούσε μήλα.

 Ο  Αραμπατζής είχε αμάξι πρώτος- πρώτος, μια και «αραμπά» είναι το αμάξι, ή ήταν σωφέρ, πάντως είχε τροχούς πριν εφευρεθεί το αυτοκίνητο.

 Ο Μπιτσαξής, Μπιτσάκης, Μπιτσακάκης, έφτιαχνε μαχαίρια, πουλούσε μαχαίρια, στη χειρότερη ήταν μαχαιροβγάλτης ή μαχαίρωσε κάποιον και του βγήκε το όνομα. 

Ο Τσατάλης, Τσαταλίδης, Τσαταλάκης έφτιαχνε/πουλούσε πιρούνια («μπιτσάκ» είναι το μαχαίρι και «τσατάλ» το πηρούνι). Μεταφορικά, μπορεί να είχανε μαγειρειό ή κρεοπωλείο αυτοί οι δύο, μαζί με τον Καζαντζάκη, Καζάντζα και Καζαντζόγλου – «καζάν» είναι το καζάνι. Με διαφορετική γραφή και προφορά, είναι και η τύχη, άρα αυτός που απελευθερώθηκε το 1821 ή έφτασε στην Ελλάδα από την Μικρά Ασία με το «καζάν» στο όνομά του το 1922, μπορεί να «καζάντισε», να ήτανε δηλαδή τυχερός, παίζει κι αυτή η εκδοχή.

Ο Κεσίσογλου είχε κατσίκια, μπορεί και πολλά κατσίκια. Με άλλη γραφή/ορθογραφία, ήτανε μοναχός… πράγμα δύσκολο, γιατί η συνέχεια στο γεναιόγραμμα δεν αποδίδεται σε μοναχούς μια και δεν κάνουν παιδιά. Εκτός αν ο μοναχός αποφάσισε να μονάσει αφού έκανε τα παιδιά του, που πήρανε το όνομα «Κεσσίς», με παχύ «σ», για να τον τιμήσουν. 

Ο Καρίπογλου φρόντιζε κάποιον συγγενή ή και όλους, από το «καρίπ» που σημαίνει «φροντίζω», και ο Αρπάζογλου είχε χωράφια με κριθάρι, εμπορευόταν κριθάρι, άντε να έφτιαχνε κριθαροκουλούρες. Η γιαγιά μας που λεγόταν Ταστσόγλου, έγινε Πετρίδου όταν ήρθε από την Καππαδοκία μια και «τας» σημαίνει «πέτρα» - συχνά υπάρχει και το όνομα Πέτρος στις οικογένειες με την πέτρα στο όνομά τους επειδή κάποιος προπάππος λεγόταν Πέτρος, μάζευε πέτρες, έσπαγε πέτρες ή συγχωρέθηκε με μια πέτρα στο δόξα πατρί, όλα παίζουν. Το Τατσόπουλος, Τασόπουλος, Πετρόπουλος, έχουν την ίδια καταγωγή, από την Τούρκικη πέτρα.

«Κιρλί» σημαίνει βρώμικος οπότε σκεφτείτε κόσμο που ξέρετε με επίθετο από «κιρλί» - ο ίδιος ο κόσμος μπορεί να πλένεται, αλλά οι προπάπποι του ήτανε μποχίκοι. 

Ο Παχαλίδης (που συχνά γίνεται Πασχαλίδης) είναι ακριβός, πουλάει ακριβά ό,τι πουλάει – «παχαλί» σημαίνει ακριβό.

Ο Τσοκάκης, Τσοκίδης, Τσοκούδης, είναι πολύς, μπόλικος, μάλλον τά’χει τα κιλάκια του, από το «τσοκ»=πολύ, αποκλείεται να είναι «κιουτσούκ», δηλαδή μικρόσωμος – αυτός θα είναι ο Κιουτσούκαλης, Κιουτσουκέλης, Κιουτσούκης κλπ. 

Ο Βουγιούκας, Βουκιουκλάκης, Βουγιουκής κλπ είναι μεγαλόσωμος, ψηλός, έχει θεωρία, μια και «μπουγιούκ»=μεγάλο.

Ο ντέντεκτιβ Ουζούνης θα είχε ψηλούς προγόνους – «ουζούν» = ψηλός, αντίθετα ο Κισάκης, Κιτσάκης, Κισέλης θα είχε προγόνους-τάπες μια και «κισά»=κοντός. 

Ο Ρετσέλης έφτιαχνε μαρμελάδες με πολλή επιτυχία, ο Κουζούνης είχε αρνιά, ο Εκμετζής είχε φούρνο ή έτρωγε πολύ ψωμί. 

Ο Καφετζόπουλος και Καφετζής, είτε έψηνε καλό καφέ είτε ήτανε άξουαλ καφετζής με τη βούλα. Αντίστοιχα και ο Μπουφετζής υποθέτουμε ότι είχε μπουφέ κι έβγαζε μεζέδες.

 Ο Σαράπης, Σαράπογλου, Σαραπάκης, τα έτσουζε όποτε έβρισκε ευκαιρία, αλλά ας του δώσουμε μια ευκαιρία, μπορεί να έφτιαχνε καλό κρασί, που είναι «σαράπ». 

Ο Βαρδάκας, Βαρδακίδης, Βαρδάκογλου πουλούσε ποτήρια, φυσούσε γυαλί, ασχολιότανε με το «μπαρντάκ» που είναι το γυαλί. Αν ασχολιόταν με το «μπερντέ»=χρήμα, θα ήτανε Μπερντέκης, Μπερδέκης, Βερδέκης ή Βερδεκίδης.

Ο Κεχαγιάς, Κεχαγιόγλου, Κεχαγιάκης… έχει διάφορες εκδοχές, από το «κεχαγιάς στο σβέρκο μας», δηλαδή απόγονος βαθμοφόρου/αρχηγού/κυβερνήτη, μέχρι «προφήτης» αλλά και… «δέντρο με καφέ χρώμα», μια και δεν ξέρουμε την αρχική ορθογραφία ούτε την προφορά του «κεχαγιά».

Κάποτε γνώρισα μια κυρία Γιουμουρτάκη («γιουμουρτά»=αυγά), η οποία με διαβεβαίωσε προσβεβλημένη ότι δεν είχε καμιά σχέση με κότες. Μπορεί όμως να έτρωγε πολλά αυγά ο προπάππος, να χάριζε αυγά, οτιδήποτε – να έσπασε όλα τα αυγά γυρνώντας από το παζάρι. «Μπιρ» σημαίνει ένα, άρα ο Μπιράκος, Μπιράκης, Μπιράκογλου, είχε ένα παιδί μόνο, παράδοση στα μοναχοπαίδια. 

Ο Αμανατίδης, Αμανάτης, Αμανάτογλου, Αμανατάκης, έμεινε πίσω όταν έφυγαν όλοι, «αμανάτι», που σημαίνει μέσες-άκρες ενέχυρο, πάντως τον άφησαν οι προ-προπάπποι κάπου επειδή δεν μπορούσαν να τον πάρουν μαζί τους. Ο Σέκος ήτανε ντούρος – το «έμεινε σέκος» από κει βγαίνει, από το «ίσιος», με την έννοια ότι αν κάποιος πέσει σέκος, αναγκαστικά είναι ευθυγραμμισμένος με το πάτωμα. 

Ο Γιαβάσης, Γιαβάσογλου, Γιαβασίδης, ήταν αργός, δεν προχώραγε το μουλάρι του, μιλούσε αργά, πήγαινε γιαβάς-γιαβάς, δηλαδή σιγά σιγά. 

Ο Καλίνης, Καλλίνης, Καλινάκης, ήτανε γεματούτσικος κι ο Ιντζίδης, Ιντζόγλου, Ιντσάκης ήτανε λιγνός, από το «καλίν»=χοντρός και «ιντσέ»=λεπτός.

 Ο Μευντάνης ζούσε κοντά ή μέσα στην πλατεία, «μευντάν»=πλατεία. 

Ο Σταμπούλογλου είχε γεννηθεί στην Πόλη, στην Ισταμπούλ, όπως οι πρόγονοι της Λίλας Σταμπούλογλου. Βάζω ανδρικό γένος στα ονόματα επειδή από τους παππούδες κράταγε το εκάστοτε επίθετο συνήθως, πολύ σπάνια από τις γιαγιάδες. Το οικογενειακό επάγγελμα στην διάρκεια του 19ου αιώνα ήταν αυτό που εξασκούσε ο πατέρας. 

Αν η γιαγιά/μάνα ήταν μαία, μπορεί το όνομα «Εμπέ» να ήτανε πρώτο συνθετικό, Εμπετζή, ακόμα και Αμπατζή ή Αμπαζή με παραφθορά, αλλά αν ήταν «ουριτσμάν»=δασκάλα, δύσκολα θα ονοματιζόντουσαν οι απόγονοί τους από τη δουλίτσα της. Που δεν υπήρχε κι όλας ως επάγγελμα γυναικών στον Ελλαδικό χώρο, στο διάστημα 1700-1880.

Παρά το ψάξιμο δεν φωτίστηκα πολύ με το «Ζουμπουλάκης», που θα ήταν «Ζουμπούλογλου» άρα «Τζουμπούλογλου», πριν ο παππούς μας εγκαταλείψει δουλειές και σπίτια στην Κωνσταντινούπολη μια για πάντα. «Τσουμ» σημαίνει φίλος και μάλιστα καρδιακός, αλλά με μικρή διαφορά προφοράς σημαίνει… «ανίπταμαι διαγωνίως, ζουμάρω από ψηλά, περνάω σα σίφουνας στον αέρα». Και τα δύο έχουν τη χάρη τους, νομίζω οικογενειακώς θα τα υιοθετήσουμε με καμάρι για τους προγόνους μας, που τόσο ταλαιπωρήθηκαν χωρίς ποτέ να γκρινιάσουν, όταν έφτιαξαν τη ζωή τους από την αρχή στην Ανατολική Μακεδονία…

Μανίνα Ζουμπουλάκη

«Πηγή: https://www.athensvoice.gr/life/720426_ti-ekanan-oi-progonoi-mas-i-ti-prodidei-ena-epitheto?fbclid=IwAR0cljmzABbyMB_zL7qJp8rrfrdLxRfFiLhD5F13Bn8J0WmpFoHIcsuowlA»

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Η «καταγωγή» των επιθέτων των Ελλήνων και κατά πόσο έχουν επηρεαστεί από την τουρκοκρατία"

ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΩΝ

 

 

Από όσο ξέρω δεν υπάρχουν πολλές στατιστικές μελέτες σχετικά με τα ονόματα των σύγχρονων ελλήνων και ελληνίδων, τη συχνότητα τους, την προέλευση τους, την κατανομή τους ανά γεωγραφικές περιοχές κλπ, το ίδιο και για τα επίθετα.

Σήμερα με την πρόσβαση σε τεράστιες βάσεις δεδομένων (π.χ. χρυσός οδηγός) είναι εύκολη μία τέτοιου είδους εκτεταμένη μελέτη.

Αν και αφού είχα ολοκληρώσει την μικρή κλίμακας ανάλυση μου, εντόπισα μία πολύ αξιόλογη και αξιόπιστη ανάλυση για τα ονόματα των ανδρών και γυναικών, και ένα μπλογκ με κάποια ενδιαφέροντα ετυμολογικά στοιχεία επιθέτων.

Οι παλαιοί έλληνες είχαν μία εξαιρετική ποικιλία ονομάτων, με αστείρευτη ευρυματικότητα, από την εποχή ακόμα των αχαιών.

Αντίθετα οι πολύτεκνοι ρωμαίοι αφού εξαντλούσαν τα οικογενειακά τους ονόματα στην συνέχεια συχνά αριθμούσαν τα παιδιά τους. Έτσι έχουν μείνει στην ιστορία ονόματα όπως Σέκτος, Σέπτιμος, Οκτάβιος και Δέκιος.

Το χριστιανικό Σαράντης (από τους άγιους 40 μάρτυρες) τετραπλασιάζει το μεγαλύτερο γνωστό ρωμαϊκό αριθμητικό όνομα! Με την επικράτηση του χριστιανισμού από τον λατινόφωνο Μ. Κωνσταντίνο (ελληνιστί Ευστάθιο) αρχίζει η υποχρεωτική εξάπλωση των ονομάτων των πρωταγωνιστών της Βίβλου και των αγίων.

Η ντιρεκτίβα του αγίου Ιωάννη (το όνομα προέρχεται από το ιουδαϊκό Γιοχανάν=Θεόδωρος) του λεγόμενου "χρυσόστομου" είναι ξεκάθαρη: «Κανένας λοιπόν ας μη σπεύδει να δώσει στα παιδιά τα ονόματα των προγόνων, του πατέρα δηλαδή, της μητέρας, του πάππου και του προπάππου, αλλά να δίνονται τα ονόματα των δικαίων, των μαρτύρων, των επισκόπων, των αποστόλων»["Περί κενοδοξίας και ανατροφής των τέκνων": 47].

Παρόλα αυτά η ύπαρξη μίας τεράστιας ποικιλίας προχριστιανικών ονομάτων που ενδεχομένως εξακολουθούσαν να χρησιμοποιούνται οδήγησε στον φαιδρό εμπλουτισμό των εορτολογίων (πιθανόν και στην εποχή μας) με μάρτυρες φέροντες αρχαιοελληνικά ονόματα, ακόμα και θεών και ηρώων, τα ονόματα των οποίων από σεβασμό δεν τα χρησιμοποιούσαν οι αρχαίοι (π.χ. δεν ονομαζόταν κανείς Απόλλων, αλλά Απολλόδωρος, Απολλώνιος κλπ).

Έτσι το Αχχιλεάς είναι χριστιανικό όνομα που εορτάζει στις 24 Απριλίου. Συνήθως αυτοί οι άγιοι εορτάζουν μαζικά, για παράδειγμα κάποια αγοράκια οι Αλέξανδρος, Αναξαμένης, Ανάξαρχος, Αριστείδης, Δημάρατος, Δημοκλής, Δημοσθένης, Επαμεινώνδας, Ετεοκλής, Ζήνων, Ηρακλής, Ηφαιστίων, Θεμιστοκλής, Θεόφραστος, Θησεύς, Ισοκράτης, Μιλτιάδης, Μνήσαρχος, Ξενοφών, Όμηρος, Παρμενίων, Πελοπίδας, Περικλής, Πίνδαρος, Πολύβιος, Πολυνίκης, Προμηθεύς(!!!), Σοφοκλής, Σωκράτης και Φιλοποίμην εορτάζουν την 10η Απριλίου και κάποια κοριτσάκια οι Καλλιρόη, Χαρίκλεια, Πηνελόπη, Κλειώ, Θάλεια, Ευτέρπη, Τερψιχώρη, Ουρανία, Κλεονίκη, Σαπφώ, Ερατώ, Πολύμνια, Δωδώνη, Αθηνά, Τρωάδα, Κλεοπάτρα, Ασπασία, Διώνη, Αφροδίτη, Αντιγόνη, Μελπομένη και Πανδώρα που μαρτύρησαν μαζί με τις φίλες τους Μαργαρίτα, Χάιδω, Μόσχω και Λάμπρω στην Ανδριανούπολη τον 2ο αι.μ.Χ. και τιμάται η μνήμη τους την 1η Σεπτεμβρίου.

Βέβαια δεν είναι να παίρνει κανείς στα σοβαρά τα συναξάρια, αλλά θεωρώ πιθανότερο τα ονόματα αυτά να εισήχθησαν σε μεταγενέστερες εποχές, που έγινε της μόδας η αρχαιότητα, παρά να οφείλονται στην ανύπαρκτη διαλακτικότητα των πρώτων χριστιανών. Για να γίνει μία αξιόπιστη ανάλυση ονομάτων απαιτείται ένα στατιστικά επαρκές δείγμα που να απλώνεται σε όλες τις ελληνικές περιοχές.

Λόγω περιορισμού χρόνου και πηγών εξέτασα το πιο αξιόπιστο και αντιπροσωπευτικό μικρό σχετικά δείγμα που βρήκα, τα ονόματα των εθνοπατέρων και εθνομητέρων μας του ελληνικού και του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου.

Για μεγαλύτερη αντιπροσωπευτικότητα στους τελευταίους προστέθηκαν και οι κύπριοι αντιπρόσωποι, άσχετα αν δεν μας πολυγουστάρουν για πατριώτες ορισμένοι εκεί κάτω. Λόγω μικρού αριθμού γυναικών αντιπροσώπων προστέθηκαν στο δείγμα και οι κοπέλες της ολυμπιακής ομάδας του 2008 (...δεν θέλω γέλια).

Συνεπώς μόνο μια γενική αίσθηση μπορούν να δώσουν τα αποτελέσματα που ακολουθούν, με τα δείγματα που αναλύθηκαν να είναι 273 ανδρικά ονόματα, 131 γυναικεία και 337 επίθετα. Ακολουθούν τα συμπεράσματα.
Κύρια ονόματα

Όπως είναι γνωστό και αναμενόμενο οι μισοί νεοέλληνες μοιράζονται 5-6 ονόματα και οι υπόλοιποι κάποια άλλα λιγότερα συχνά. Υποθέτωντας ότι κάποιος είναι σε θέση να φωνάξει και να ακουστεί σε όλη τη χώρα και πει "Γιώργο" θα γυρίσουν 656000 άτομα (!!!), οι αντίστοιχοι αριθμοί είναι 536χιλ για τους Γιάννηδες, 516χιλ για τους Κώστηδες, 278χιλ για τους Νικολήδες, 238χιλ για τους Δημήτρηδες, και από 218χιλ για τους Παναγιώτηδες και τους Μιχάληδες, κλπ αλλά καλύτερα χρησιμοποιείστε τα πιο αξιόπιστα στοιχεία στο http://users.sch.gr/kassetas/Names3.htm.

Αλλά και το μικρό δείγμα που έχουμε δεν απέχει πολύ από αυτά, ώστε να θεωρήσουμε κοντά στην αλήθεια και τα επιπλέον στοιχεία που παρουσιάζουμε εδώ.Τα ίδια στοιχεία για τις κυρίες μας είναι ότι στην χώρα υπάρχουν 549χιλ Μαρίες, από 295χιλ Ελένες και Σοφίες (μάλλον λάθος αυτό), 253χιλ Άννες (υπερβολικό μάλλον), 211χιλ Κατερίνες κλπ.

Το μικρό δείγμα απομακρύνει τα αποτελέσματα από την πραγματικότητα και τη σωστή κατάταξη των ονομάτων. Τώρα εξετάζοντας τα ονόματα όσο αφορά την ετυμολογική τους προέλευση σε συνάρτηση με τη συχνότητα τους σε ελληνικά, μεσανατολικά, λατινικά και λοιπά.

Συμπεραίνουμε ότι ελληνικής ετυμολογίας είναι το 67% των γυναικείων και το 63% των ανδρικών, μεσανατολικής το 20% του συνόλου των ονομάτων και λατινικής το 15% των ανδρικών και το 11% των γυναικείων. Από τα ελληνικά ονόματα τα αρχαιοελληνικής προέλευσης είναι 53% για τις γυναίκες και 28% για τους άνδρες και επί του συνόλου τα ποσοστά είναι 35% και 18% αντίστοιχα.

Η διαφορά οφείλεται μάλλον στις Ελένες. Τώρα για τους λόγους που προαναφέρθηκαν χριστιανικά επί του συνόλου είναι το 95% των ανδρικών και το 98% των γυναικείων ονομάτων. Εδώ υπάρχει και άγιος Αχμέτ... (που μάλλον υπήρξε πραγματικά όμως).
Κλικ στα παρακάτω διαγράμματα για μεγέθυνση.
Επώνυμα

Τώρα ερχόμαστε στην μικρή συλλογή μας από 337 ελληνικά επώνυμα.

Αρχικά εξετάζουμε την μορφή των επιθέτων όσον αφορά τα προθέματά τους και τις καταλήξεις τους. Έτσι έχουμε 91% χωρίς πρόθεμα, με 5% να αρχίζουν με παπά-, 3% με καρά- και 1% με χατζή-. Αν και υπάρχουν και κάποια ελάχιστα σε γερο-, παλαιο- κλπ που δεν βρέθηκαν στο δείγμα μας.

Πιο ενδιαφέρουσα είναι η εξέταση των καταλήξεων των ελληνικών επιθέτων. Τα επίθετα που υπερισχύουν 21% είναι αυτά σε -ας τα οποία είναι συνήθως παρώνυμα (παρατσούκλια κοινώς) και πολλά βαλκανικής ετυμολογικής προέλευσης (αρβανίτικης, βλάχικης κλπ). Ακολουθούν τα εις -ης (με τις εξαιρέσεις που φαίνονται στο διαγραμμα) 19% και τα εις -ος με τις δικές τους εξαιρέσεις στο 11%. Οι δύο αυτές κατηγορίες πέρα των παραπάνω περιέχουν και ονοματολογικής προέλευσης επώνυμα.

Τώρα από τις πασίγνωστες καταλήξεις των νεοελληνικών επιθέτων βλέπουμε μία ισοκατανομή μεταξύ -ίδης, -άκης και -πουλος γύρω στο 10%, με την σειρά κατάταξης που αναφέρθηκαν. Ακολουθούν αυτά που λήγουν εις -ου γύρω στο 4%. Μεταξύ 1-3% κατά σειρά κατάταξης έπονται οι καταλήξεις: -ακος, -ελης, -ωτης, -ιτης και -αδης.

Το υπόλοιπο ποσοστό το μοιράζονται τα ξενικής προέλευσης (μη ελληνοποιημένα) επώνυμα και με τη σειρά τους τα εις -ογλου, -ατος, -ουλης, -ες, -ουδης, -ους, -ουσης και πιθανόν όσες δε βρέθηκαν στο δείγμα μου (όπως η μανιάτικη -εας και άλλες ενδεχομένως).

Όσον αφορά την προέλευση των καταλήξεων, μιας και των προθεμάτων είναι πασίγνωστη, συμπεραίνω ότι ελληνικές είναι οι , -δης, -αδης, -ου, -εας, -ους, -ιτης, -ωτης, και ίσως οι -ακος και -ακης. Η -ουδης μου είναι δύσκολο να καθοριστεί. Σλαβικής προέλευσης μου φαίνονται οι ελάχιστες σε -ιτσης/ος, -ικης/ικος, -εγκος, -ινης/ος και ίσως και η -ουλης(?). Ρουμάνικα/βλάχικα σε -εσκος και -ισκος. Κλασική αλβανική είναι η -ουσης. Ιταλικές είναι οι -ελης και -ατος και τουρκικές η -ογλου με τις παραλλαγές της (-ο(γ)λης, ογλος) και οι -τζης και κάποιες από τις σε -λης μαζί με τις -(χ ή μ)ανης, και -(χ ή μ)ανος και άλλες.

Η κατάληξη -πουλος έρχεται από το λατινικό puellus (υποκοριστικό του puer-pueris που σημαίνει αγόρι).

Τώρα εξετάζοντας το κυρίως θέμα των επωνύμων ως προς την γλωσσική του προέλευση αν και δεν είμαι ειδικός καταλήγω στο ότι στο δείγμα μου, που είναι αρκετά αντιπροσωπευτικό αλλά μικρό, το 56% των ονομάτων έχει ελληνική ρίζα, το 13% μεσανατολική (τουρκική και αραβική, που περιέχουν και αρκετές περσικές λέξεις), 8% λατινικές κλασσικές και ιταλικές κυρίως, το 23% το ξεχώρισα ως βαλκανικές (σλαβικές, και αρβανίτικες ή βλάχικες αν και κάποιες από αυτές μπορεί να είναι και λατινικής προέλευσης).

Σίγουρα θα υπάρχουν και κάποιες αρμένικες και ιουδαϊκές που μάλλον θα έπεσαν μέσα στις μεσανατολικές. Αν υπάρχουν γαλλικές και γερμανικές μάλλον θα είναι στις λατινικές ή τις βαλκανικές της κατάταξής μου. Σημειώνεται ότι αυτές που έρχονται από ξενικής προέλευσης, αλλά ελληνικά κύρια ονόματα, τις θεωρώ ελληνικές, π.χ. Ιωαννίδης.

Τώρα μένει να δούμε τι σημαίνουν τα ονόματα αυτά και από που προήλθαν.

Η μεγάλη πλειοψηφία έρχεται από ένα μικρό (βαπτιστικό όπως λέγεται) όνομα. Τα ονομαστικά υπολογίζονται σε 39%. Τα αστεία σε αρκετές περιπτώσεις παρώνυμα δίνουν το 19% των ελληνικών επωνύμων, και περιγράφουν συνήθως τα εξωτερικά χαρακτηριστικά, τη συμπεριφορά ή την ατυχία κάποιου προπάππου.

Αυτά που δηλώνουν κάποιο επάγγελμα είναι 7%. Αυτά που δείχνουν καταγωγή χωριό, πολή, νομό κλπ είναι 5%. Αυτά που προέρχονται από κάποιον τίτλο (π.χ. οικονόμος, λογοθέτης) που απέκτησε κάποιος πρόγονος είναι στο 3%. Αυτά που δηλώνουν κάποια εθνικότητα επίσης στο 3%. Και τέλος τα άγνωστης σε μένα προέλευσης αφού δεν είμαι ειδικός στην βαλκανική και μεσογειακή γλωσσολογία είναι στο 26%.

Εκτιμώ τα περισσότερα είναι παρώνυμα με μερικά να προέρχονται από τίτλους, επαγγέλματα και ελάχιστα καμουφλαρισμένα ονομαστικά.

http://lykawn.blogspot.com/

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΩΝ"

ΟΙ ΛΑΤΙΝΟΙ ΣΤΗΝ ΧΙΟ.

 Η ΕΛΛΗΝΟ-ΓΕΝΟΥΑΤΙΚΗ ΚΟΙΝΩΝΙΑ.

Οι κοινωνικές τάξεις. Σχέσεις Ελλήνων/Γενουατών. Η Μαόνα. Η συνύπαρξη των Εκκλησιών.
Έλληνες και Λατίνοι έζησαν μαζί στη Χίο και συνυπάρξανε στον πολιτικό και επαγγελματικό στοίβο για περισσότερο από 200 χρόνια, αφήνοντας αναπόφευκτα το στίγμα τους στην ιστορία του νησιού.
Η καθημερινή ζωή, ο κίνδυνος της Τουρκικής κατάκτησης, τα οικονομικά συμφέροντα και το νησί αυτό καθ’ εαυτό έφεραν τις δυο εθνικές κοινότητες κοντά και παρεμπόδισαν την αρχική προκατάληψη και αντιπαλότητα να επικρατήσει.
Ένα συνεχώς αυξανόμενο συναίσθημα εμπιστοσύνης αναπτύχθηκε μεταξύ των δυο ομάδων, που βασίζονταν σε κοινά συμφέροντα , καλή πίστη και μεικτούς γάμους. Παρ' όλες τις γνωστές θρησκευτικές διαφορές και το σημαντικό πολιτιστικό χάσμα μεταξύ Ελλήνων και Λατίνων, οι καθημερινές προσωπικές σχέσεις επικράτησαν των διαφορών που αναφέρθηκαν πιο πάνω. Οι αυτόχθονες Έλληνες –όπως ήταν αναμενόμενο- υπερτερούσαν αριθμητικά έναντι των Γενουατών αποίκων.
Αν βασιστούμε σε πρόχειρους υπολογισμούς και γραπτές περιγραφές ιστορικών και περιηγητών, ο πληθυσμός των Ελλήνων πρέπει να ήταν πάνω από 12,000 και αυτός των Μαονιτών δε θα έπρεπε να υπερέβαινε τα 2,000 μέλη. Συνεπώς, ο ανομοιογενής πληθυσμός του νησιού ήταν διαιρεμένος σε δυο καλά διαχωρισμένες εθνικά ομάδες, που αντιπροσώπευαν δυο διαφορετικούς πολιτισμούς. Ωστόσο, τα δυο κύρια κοινωνικά τμήματα της Χιακής κοινωνίας ήταν υποδιαιρούμενα σε περισσότερες τάξεις.
Η κυρίαρχη τάξη ήταν οι Μαονίτες, οι οποίοι εγκατέλειψαν τα αρχικά επίθετά τους και υιοθέτησαν το επίθετο Ιουστινιάνης στα τέλη του 14ου αιώνα, που έγινε ένα από τα 28 αδελφάτα-συνεταιρισμούς της Γένουας, τα οποία ήταν ομάδες οικογενειών συναθροισμένες.
Αυτές οι οικογενειακές ενώσεις του 14ου αιώνα, που ονομάζονταν Alberghi (ενικός¨ Albergo) άλλαξαν την πολιτική κατάσταση αλλά και το status quo της αριστοκρατίας στη Γένουα. Αυτή η μεταρρύθμιση στο αστικό καθεστώς της Γενουατικής κοινωνίας και αριστοκρατίας επικράτησε τελικά το 1528, όταν η Γένουα κέρδισε την ανεξαρτησία της από τους Γάλλους.
Τα μέλη των οικογενειών-φατριών ή ενώσεων (Αλμπέργκο) δεν είχαν απαραίτητα δεσμούς αίματος μεταξύ τους, αλλά προέρχονταν από διαφορετικές οικογένειες, οι οποίες είχαν ενώσει τις δυνάμεις τους αλλάζοντας τα αρχικά επίθετά τους κατόπιν αμοιβαίας συμφωνίας.
 Όλα τα μέλη των ενώσεων (Alberghi) είχαν ακριβώς τα ίδια δικαιώματα και προνόμια και είχαν να εκπληρώσουν τις ίδιες υποχρεώσεις. Οι οικογένειες που πρόσφεραν τα επίθετα τους για το σχηματισμό των ενώσεων αυτών ήταν διακεκριμένες, ευυπόληπτες, με μεγάλη επιρροή και αριθμούσαν πολυάριθμα μέλη με τουλάχιστον έξι οικογενειακά παρακλάδια με αυτό το επίθετο.
 Τα ονόματα των Alberghi (Αλμπέργκι) στα οποία όλες οι οικογένειες έπρεπε να προσαρτηθούν και να υιοθετήσουν τα επίθετα τους ήταν αλφαβητικά οι Κάλβι, Καττάνεο, Τσεντουριόνε, Τσίμπο, Τσίκαλα, Ντε Φορνάρι, Ντε Φράνκι, Ντε Μαρίνι, Ντι Νέγκρο, Ντόρια, Φιέσκι, Τζεντίλε, Ιουστινιάνι, Γκρίλλο, Γκριμάλντι, Ιμπεριάλε, Ιντεριάνο, Λέρκαρο, Λομελλίνο, Νεγκρόνε, Παλλαβιτσίνο, Πινέλλι, Προμοντόριο, Σαλβάγκο, Σαουλί, Σπινόλα, Ουσοντιμάρε και Βιβάλντι (Calvi, Cattaneo, Centurione, Cibo, Cicala, De Fornari, De Franchi, De Marini, Di Negro, Doria, Fieschi, Gentile, Giustiniani, Grillo, Grimaldi, Imperiale, Interiano, Lercaro, Lomellino, Negrone, Pallavicino, Pinelli, Promontorio, Salvago, Sauli, Spinola, Usodimare and Vivaldi) (βλεπε φωτο 4).
Η δεύτερη κυρίαρχη τάξη στην ιεραρχία της Χιακής κοινωνίας αποτελείτο από τους Έλληνες ευγενείς, οι οποίοι συνέχισαν να διατηρούν τους τίτλους, την περιουσία και τα προνόμια που τους είχαν παραχωρηθεί από τις Βυζαντινές αρχές και μετά τη Γενουατική κατάκτηση.
Σύμφωνα με την συμφωνία παράδοσης του 1346, οι Έλληνες που κατοικούσαν εντός των τειχών του κάστρου –γνωστοί ως καστρινοί- έπρεπε να μεταφερθούν στην περιοχή του Εγκρεμού (Burgus Graecorum) και να πουλήσουν ή να μισθώσουν τα σπίτια τους στους Γενουάτες ευγενείς, που αποτελούσαν τα στρατιωτικά και διοικητικά μέλη των νεο-εγκαθιδρυμένων Γενουατικών αρχών (βλεπε χαρτη 6, διοικητικος χαρτης).
Οι Έλληνες ευγενείς της Χίου κατάγονταν από τη Βυζαντινή αριστοκρατία.
 Κάποια διακεκριμένα μέλη της Βυζαντινής αριστοκρατίας είχαν εγκατασταθεί σε μερικά νησιά όπως η Χίος λόγω της αυξανόμενης πίεσης που είχαν προκαλέσει οι Τουρκικές εισβολές στη Μικρά Ασία το 12ο αιώνα. Έλαβαν άδεια από τον αυτοκράτορα να εγκατασταθούν στο νησί και να αποκτήσουν γη και εισοδήματα τα οποία μπορούσαν να εκμεταλλεύονται με φεουδαρχικό σύστημα.
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι Γενουάτες σεβάστηκαν την αριστοκρατική θέση και την κοινωνική ιεραρχία των Ελλήνων ευγενών μετά το 1346, όπως μας περιγράφει ο Ιερώνυμος Ιουστινιάνης.
Στην ιστορική του αναφορά, που γράφτηκε το 16ο αιώνα περιγράφει τους Έλληνες ευγενείς να είναι ντυμένοι με ένα ξεχωριστό τρόπο και να αποτελούν το κέντρο του ενδιαφέροντος σε διάφορες περιστάσεις συμπεριλαμβανομένων και των χριστιανικών θρησκευτικών εορτασμών. Κατά τη διάρκεια των εορτασμών αυτών οι Έλληνες ευγενείς δέχονταν τιμές από τον τοπικό πληθυσμό χωρίς να χρειάζεται να αποδώσουν τιμές οι ίδιοι στους Μαονίτες άρχοντες του νησιού.
Οι Έλληνες ευγενείς ήταν σε κάποιες περιπτώσεις απαλλαγμένοι από συγκεκριμένους φόρους και κάποιοι από αυτούς είχαν δικαστικές εξουσίες όντας μέλη του τοπικού δικαστηρίου που ονομάζονταν δικαιότατο και αποτελείτο από τέσσερις δικαστές ¨δυο Μαονίτες, ένα Γενουάτη ευγενή και έναν Έλληνα μέλος της αριστοκρατίας.
Μερικά από τα ελληνικά επίθετα που αναφέρονται πριν την εποχή των Γενουατών στη Χίο και ήταν ευγενικής καταγωγής ήταν το οικογενειακό όνομα Σκυλίτσης (μάλλον και το πιο αρχαίο), Αργέντης (παλαιάς Γενουατικής προέλευσης), Κορέσσης και Ροδοκανάκης.
 Άλλα Ελληνικά οικογενειακά ονόματα που αναφέρονται σε συμβολαιογραφικές πράξεις και ιστορικές αναφορές είναι τα επίθετα Αγέλαστος, Καλούτος, Σεβαστός, Βολαστός, Πετροκόκκινος, Ράλλης, Σεκιάρης και αρκετά άλλα.
Η τρίτη κοινωνική τάξη, παρότι υπάρχει διχογνωμία για τη θέση και την καταγωγή της ήταν οι αστοί, οι οποίοι ήταν μέλη της τοπικής κοινωνίας και ενδεχομένως προέρχονταν από διάφορες κοινωνικές αλλά και εθνικές ομάδες. Μια μεγάλη μερίδα της αστικής τάξης ήταν επαγγελματίες, που είχαν νομική υπόσταση διαφορετική από τα άλλα κοινωνικά μέλη, πράγμα το οποίο τους έδινε το δικαίωμα να εκφράζουν τη γνώμη τους και να αμύνονται των συμφερόντων τους. Ο όρος αστός πιθανώς να είναι συνδεδεμένος με τον τόπο της κατοικίας και με ένα συγκεκριμένο νομικό πλαίσιο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων.
Οι κατώτατες τάξεις της κοινωνίας περιλάμβαναν ακτήμονες γεωργούς, καλλιεργητές της μαστίχας και ναύτες, οι οποίοι ήταν Ελληνικής καταγωγής, Εβραίους και ξένους που κατοικούσαν στη Χίο για διάφορους λόγους συμπεριλαμβανομένου και του εμπορίου.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "ΟΙ ΛΑΤΙΝΟΙ ΣΤΗΝ ΧΙΟ."

Η αλλαγή στα κακόηχα επώνυμα!

 

Η αλλαγή στα κακόηχα, άκομψα και θλιβερά επώνυμα!

ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΛΕΜΠΕΣΗΣ

---του Ελευθερίου Γ. Σκιαδά.----

Ο ασυμβίβαστος Νικόλαος Π. Θηβαίος (1902-1948), του οποίου η βιογραφία δεν κοσμεί τα λεξικά και τις εγκυκλοπαίδειές μας, υπήρξε από τους ευφυέστερους νομικούς της χώρας μας, με σπινθηροβόλο πνεύμα και ιστορικοφιλοσοφικές ανησυχίες.

 Είχε τη δυνατότητα να τροφοδοτεί τον περίγυρό του με γόνιμους προβληματισμούς και να προκαλεί συζητήσεις.

 Όπως μας πληροφορεί ο Ευάγγελος Λεμπέσης, «εις αυτόν τον ανεξάντλητον εις εμπνεύσεις και εις παντοειδή πρωτοτυπίαν επιστήμονα» οφείλεται η συγγραφή της περίφημης πραγματείας του «Η τεράστια κοινωνική σημασία των βλακών εν τω συγχρόνω βίω»! Εξάλλου, στη δική του εφημερίδα, την «Εφημερίδα των Ελλήνων Νομικών», πρωτοδημοσιεύθηκε το 1941. Δεν ήταν όμως η μόνη. Με τα άρθρα του συχνά τροφοδοτούσε τις στήλες των χρονογράφων. Το ίδιο συνέβη και πριν από 70 χρόνια, καταμεσής της Κατοχής, το 1943, όταν έβαλε σε πραγματικούς μπελάδες τον δημοσιογράφο και συγγραφέα Παύλο Παλαιολόγο.
Σε άρθρο του που δημοσίευσε στην εφημερίδα του, ο Ν. Θηβαίος αναρωτιόταν τι σημαίνουν τα επώνυμα. Συμπέραινε δε, μεταξύ άλλων, πως και μόνον το άκουσμα πολλών ονομάτων ανακαλούσε σε όποιους το άκουγαν κοπρώνες και μιάσματα ή προκαλούσε γέλια στα χείλη του αναγνώστη ή του ακροατή. Αυτό ήταν. «Τσίμπησε» ο Π. Παλαιολόγος και έσπευσε να γράψει το καθημερινό χρονογράφημά του υποστηρίζοντας πως διατηρούσε ένα μακρύ κατάλογο ονομάτων τόσο τολμηρών που δεν μπορούσε να τα δώσει προς δημοσίευση.

Περιορίστηκε δε να αναφερθεί σε επώνυμα κακόηχα, άκομψα, θλιβερά ή αηδιαστικά, ή σε επώνυμα που έδιναν ιδιότητες που δεν είχαν οι κάτοχοί τους ή εάν τις είχαν δεν ήθελαν κάποιος να τους τις θυμίζει. Ε, έφτανε ο καημός σε όποιον λεγόταν Άσοφος, Κακίας, Καμπούρης, Κουφός, Τραυλός, Κοντομίχαλος, Αγέλαστος, Βάσανος, Κατσούφης, Μαύρος, Κλεφτογιάννης. Ήταν ανάγκη να τους το θυμίζουν;
Αυτά έγραφε ο Παλαιολόγος, ο οποίος είχε εντυπωσιαστεί από το γεγονός ότι είχε φύγει από τη ζωή στον Βόλο κάποιος που πέρασε τη ζωή του Λερωμένος και με την ονομαστική αυτή ακαθαρσία παραδόθηκε στην αιωνιότητα. Επίσης, ότι κάποια επίθετα όπως Τουρκοβασίλης, Φράγκος, Ολλανδέζος, Αρμένης, Αρβανίτης κ.ά. παρέπεμπαν σε τόπους καταγωγής.

Ακόμη επώνυμα που διέστρεφαν την επαγγελματική ιδιότητα του φέροντος όπως ο δημοσιογράφος Βουτυράς, οι δικηγόροι Λαδάς και Τσουκαλάς, ο αλευράς που λεγόταν Τσαγγάρης και ο Τσαγγάρης που διηύθυνε το Πρακτορείο Εφημερίδων. Πιθανολογούσε δε το παράδοξο να παραμερίζεται ο κ. Νερουλός και επικεφαλής της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας να μπαίνει ο Φωτιάς, αντί του Καμμένου που τον καταλάμβανε το όριο ηλικίας.

Αναφερόμενος σε πραγματικά πρόσωπα των ημερών του έγραφε πως βρέθηκε Μητροπολίτης με μισή ντουζίνα παιδιά, Αρχιμανδρίτης με χαρτοπαικτικές λέσχες, Καλόγηροι με καμπαρέ, Παπάδες με τη μπλούζα χειρούργου και Διάκοι που κυβερνούσαν Εκκλησία και Πολιτεία.

ΠΑΥΛΟΣ ΠΑΛΑΙΟΛΟΓΟΣ

Ως άκομψα κατέγραφε τα επώνυμα Καραμπατζάκογλου, Ακτσηογλούς, Καραμπαρμπούνης, Αλογογιάννης και Χατζημπερμπάντης, ενώ δεν παρέλειψε να σχολιάσει τους εργολάβους κηδειών Ζώη και Χάρο, τον δικηγόρο Ψευδό, τον τενόρο Λαπά ή τις κυρίες Γίδα, Κατρουλή, Τσίκνα κ.ά. Υπήρχαν βέβαια και τα επώνυμα που ταίριαζαν.

Ο ανθοπώλης Φλεριανός, ο ζαχαροπλάστης Ζαχαράτος, ο ιδιοκτήτης Σχολής Στενογραφίας Μελέτης και Ξένων Γλωσσών Δασκαλάκης, ο πουκαμισάς Κολλάρος, ο δικηγόρος Δικαίος, ο αρωματοπώλης Ανθομελίδης, ο Γλυφαδιώτης φούρναρης Φουρναράκης , ο οινοπώλης Ξυδιάς, ο κουρέας Κτενάς και ο ράφτης Τσόχας. Ακόμη ο εστιάτορας Φασούλης, ο υποδηματοποιός Παπουτσής, ο ελαιοπώλης Λιόφαγος, ο ράφτης Καλοφορίδης και ο συμβολαιογράφος Δικαιοφύλαξ.
Τέλος, ο Παλαιολόγος συντασσόταν εμμέσως με την άποψη Θηβαίου πως σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες είχε επιβληθεί «νομοθετικώς εις τους πολίτας η αλλαγή ονομάτων μεμιασμένων, γελοίων ή εν προφανεί δυσαρμονίαν προς την ανθρωπίνην αξιοπρέπειαν». Τι το ήθελε να ασχοληθεί με τα επώνυμα ο Παλαιολόγος. Ποιος είδε τον Θεό και δεν τον φοβήθηκε.

Οι αντιδράσεις ήταν σφοδρές και οι επιστολές που έλαβε ακόμη περισσότερες. «Από την αποφράδα εκείνη ημέρα βαρέθηκα να ανοίγω επιστολές» εξεμολογήθηκε ο έμπειρος δημοσιογράφος, προσθέτοντας ότι «του Έλληνος ο τράχηλος αστεία δεν υπομένει».

Οργισμένος ο Καραμπατζάκογλου του έγραψε πως μέχρι ύστατης πνοής θα επιμείνει να φέρει το τιμημένο επώνυμό του που θύμιζε την αλησμόνητη Ασία, ενώ μέχρι τη στερνή του άχνα επέμενε ότι θα φέρει το επώνυμό του και ο λόγιος Τενεκές. Βέβαια, υπήρξαν και εκείνοι που είδαν το θέμα με ψυχραιμία και χιούμορ. Στους πρώτους ανήκε ο φιλόλογος Μιχαήλ Μιχαηλίδης Νουάρος, ο οποίος ανέλυσε την προέλευση των ελληνικών επωνύμων. Ανάμεσα στους δεύτερους ήταν και ένας υπάλληλος τραπέζης που έλαβε φορτωτική στα ονόματα Μπρίκα και Καφφέ και αναζητούσε το καμινέτο του.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ " Η αλλαγή στα κακόηχα επώνυμα!"

Τα παρατσούκλια κατοίκων ανά πόλη της Ελλάδας και η σημασία τους!

 Γνωρίζατε ότι υπάρχουν παρατσούκλια για τους κατοίκους σχεδόν κάθε ελληνικής πόλης; Και δεν εννοούμε απλώς τα ονόματα που βγαίνουν από την πόλη πχ Αθήνα – Αθηναίοι, αλλά κάποιες ειδικές ονομασίες, οι οποίες έχουν βγει για διάφορους λόγους...

Σίγουρα έχετε ακούσει μερικά από τα παρατσούκλια αλλά ας δούμε πώς αποκαλούνται οι κάτοικοι διαφορων πόλεων!
• Κως – Μπόχαλοι.Προέρχεται από την τοπική διάλεκτο στην οποία το μπουκάλι το λένε μποχάλι.
• Ρόδος – Τσαμπίκοι Από το γνωστό τοπικό όνομα.
• Θεσσαλονίκη – Καρντάσια Καρντάσι είναι ο αδερφός στα τουρκικά. Παλιά επεφτε πολυ δούλεμα από τους Αθηναίους επί του θέματος. Σαλονίκη δε, γνωστή και ως Καρντασούπολη! Οι θεσσαλονικείς είναι επίσης γνωστοί ως μπαγιάτηδες και ως παυλοκαταραμένοι.

• Έβρος – Γκάτζοι ή Γκάτζολοι

Στο Σουφλί του νομού Έβρου παλαιότερα υπήρχαν πολλά γαϊδούρια, τα οποία τα έλεγαν αλλιώς και γκάτζους. Έτσι οι φαντάροι έβγαλαν κοροϊδευτικά την περιοχή Γκατζολία και έμεινε να φωνάζουν τους κατοίκους Γκάτζολους. Η ιστορική αμαξοστοιχία 604 ΕΒΡΟΣ ΕΞΠΡΕΣ λέγεται και Γκάτζος Εξπρές.

• Πτολεμαΐδα – Καϊλαριώτες

Αυτό συμβαίνει γιατί η Πτολεμαϊδα λέγεται αλλιώς και Καϊλάρια. Επίσης λέγεται και λασποχώρι γιατί παλιά όταν έβρεχε ήταν ένα χωριό γεμάτο λάσπες.

• Κοζάνη – Σούρδοι

Λέγονται έτσι διότι προσποιούνταν ότι δεν άκουσαν κάτι – κοινώς ποιούσαν τη νήσσαν – όταν φυσικά δεν τους συνέφερε. Και ενώ οι μεν υπόλοιποι Έλληνες τους δέχτηκαν με αυτήν τους τη νοοτροποία, οι δε Εβραίοι δεν κατάφεραν να στεργιώσουν ούτε στιγμή στην περιοχή. Στα βλάχικα σούρδος σημαίνει κουφός / βλάκας.

• Κέρκυρα – Παγανέλια ή Φρανκολαντσέρηδες

Ονομάστηκαν έτσι γιατί παγανέλι στην κερκυραϊκή διάλεκτο σημαίνει περιστέρι και η Κέρκυρα (κυρίως οι πλατείες, αλλα γενικά όλη η πόλη της) είναι γεμάτη περιστέρια. Το φρανκολαντσέρηδες είναι άγνωστο από που βγαίνει.

• Ιωάννινα – Παγουράδες

Αποκαλούνται έτσι, γιατί παλιά λέγανε ότι στη λίμνη στα Γιάννενα καθρεπτιζόταν το φεγγάρι και οι Γιαννιώτες έτρεχαν με τα παγούρια για να μαζέψουν και καλά το μαγικό νερό!

• Λάρισα – Πλατυποδαράδες ή Πλατύποδες ή Τυρόγαλα

Οι Λαρισαίοι λέγονται έτσι λόγω του κάμπου που είναι επίπεδος και δεν βοηθάει στο σχηματισμό καμάρας στο πόδι. Το τυρόγαλα βγαίνει απ' το τοπικό προϊόν.

• Βόλος – Αυστριακοί

Kυκλοφορούν διάφορες εκδοχές:

* Διότι οι Βολιώτες είναι τσιγκούνηδες – σαν τους Αυστριακούς

* Διότι είναι ψυχροί άνθρωποι – σαν τους Αυστριακούς

* Διότι είναι μοχθηροί – επί Τουρκοκρατίας, οι Αυστριακοί είχαν χειρότερη φήμη κι απ' τους Τούρκους.

* Διότι στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν μπήκε στον Παγασητικό ένα αυστριακό πολεμικό, αν και εχθρικό, οι Βολιώτες το υποδέχθηκαν με μπάντες και αυστριακές σημαίες.

Αυτά τα λένε οι Λαρισαίοι. Οι εξηγήσεις που δίνουν οι ίδιοι οι Βολιώτες είναι:

* Επί Τουρκοκρατίας, η πόλη είχε διάφορα εμπορικά προνόμια, ένα από τα οποία ήταν και η ύπαρξη αυστριακού προξενείου και η δυνατότητα που είχαν οι Βολιώτες να εμπορεύονται υπό αυστριακή προστασία.

* Μετά το 1881, που ο Βόλος ενσωματώθηκε στο ελληνικό κράτος, η νέα διοίκηση φορολόγησε βαριά τη Θεσσαλία. Μπήκε ένας ιδιότυπος νέος κεφαλικός φόρος σε όλους τους (κατά κύριο λόγο εμπόρους), κάτι το οποίο οδήγησε στους μαγαζάτορες να βάλουν ξένες, αυστριακές σημαίες στα μαγαζιά τους για να αποφύγουν να φορολογηθούν.

Υπάρχει και η εκδοχή της Φρικηπαίδειας.

* Ο Βόλος είναι μία πόλη στην κεντρική Ελλάδα. Γνωστή αυστριακή αποικία που εξελίχθηκε σε αποικία των ΕΛ, μετά την εκδίωξή τους από την αφιλόξενη προσωρινή τους κατοικία, τη γνωστή υποβαθμισμένη περιοχή της Αθήνας.

• Άρτα – Νερατζοκώληδες

Λόγω του ότι στην Άρτα έχουν πολλά νεράτζια και μεγάλους κώλους, άρα έχουν κώλους σαν νεράτζια.

• Πρέβεζα – Σαρδέλες

Διότι λέγεται ότι βάζουν τις σαρδέλες στο κλουβί.

• Αθήνα – Γκάγκαροι

Γκάγκαρο ήταν το βαρύ ξύλο που ήταν κρεμασμένο με σκοινί πίσω από τις αυλόπορτες, τις οποίες έκλεινε με το βάρος του (gaga στα τούρκικα το ράμφος). Γκάγκαρος λεγόταν επί τουρκοκρατίας ο Αθηναίος της ανώτερης κοινωνικής τάξης, ο οποίος στην πόρτα του είχε γκάγκαρο. Σημαίνει σήμερα ο γνήσιος Αθηναίος.

• Φλώρινα – Απόγονοι της Γιουργίας

Γιατί η γιούργα ήταν η Γεωργία στα φλωρινιώτικα. Ήταν η μεγαλύτερη πόρνη της Φλώρινας. Απ' τις μεγαλύτερες βρισιές για τους Φλωρινιώτες!

Πόντος – Ντουντούμια / Τουρκούλια

Άγνωστη προέλευση.

Λέσβος – Γκαζμάδες

Τη Μυτιλήνη τη λένε Γκασμαδία ή Κασμαδία οι φαντάροι που υπηρετούν εκεί, επειδή η στρατιωτική ζωή εκεί έχει πολύ σκάψιμο, σκάβουν ορύγματα. Επίσης, υπάρχει και ο παλιός μύθος που λέει ότι (σύμφωνα με την παράδοση από στόμα σε στόμα των φαντάρων) όταν ήταν να φτιαχτεί το αεροδρόμιο της Μυτιλήνης, όλοι οι κάτοικοι πήγαν να συνδράμουν κρατώντας από έναν κασμά (και κανένας δεν κρατούσε φτυάρι ή σκαπέτι).

• Σέρρες – Ακανέδες

Λόγω του ότι στη πόλη των Σερρών φτιάχνονται ακανέδες (ένα είδος γλυκού σαν λουκούμι).

• Πάτρα – Μινάρες

Λίγο υποτιμητική λέξη για τους Πατρινούς που σημαίνει μ..άκας αλλά σε πιο light εκδοχή. Τυπικός χαιρετισμός: "που 'σαι ρε μιναρα"

• Ηράκλειο – Σουμπερίτες ή Καστρινούς

Σουμπερίτες, διότι στην κατοχή ο Σούμπερ είχε την έδρα του στο Hράκλειο και Καστρινούς επειδή το Ηράκλειο ονομαζόταν και Κάστρο.

• Αγρίνιο – Βλάχοι

Έτσι τους αποκαλούν οι Μεσολογγίτες, οι οποίοι θεωρούν τον εαυτό τους πολύ διακεκριμένο.

• Ναύπλιο – Κωλοπλένηδες

Οι Aργίτες τους αποκαλούν έτσι διότι πλένονταν στις τούρκικες τουαλέτες.

• Άργος – Πρασάδες

Ως αντίποινα τους έβγαλαν έτσι, διότι έτρωγαν το πράσο με το οποίο χτυπούσαν το γαϊδούρι τους.

• Καβάλα – Ψαροκασέλες

Έτσι τους αποκαλούν οι Ξανθιώτες.

• Αρκαδία – Σκορδάς ή Αβγοζύγης

Σκορδάς λόγω των τοπικών προϊόντων και αβγοζύγης γιατί πρώτοι οι Αρκάδες πουλούσαν αυγά βάσει του μεγέθους τους – των αυγών -.

• Κόρινθος – Λαΐδες

Γιατί Λαΐδα ήταν μια εταίρα της αρχαιότητας από την Κόρινθο.

• Κρήτη – Πέτσακες ή Σβούρους

Μάλλον από Ρέθυμνο, Ηράκλειο. Ο ορεσίβιος ή χωρικός που κατεβαίνει στην πόλη με ιμπεριαλιστικές διαθέσεις ως προς γυναίκες, μπάρια κλπ. με τα γνωστά αξεσουάρ (4χ4, μαύρο πουκάμισο κλπ κλπ). Τείνει να αντικαταστήσει και στα Χανιά το . Σβούροι είναι οι κάγκουρες στην τοπική διάλεκτο.

• Σαλαμίνα – Μπακαουκες ή Μανάρια

Για το "Μπακαουκας" υπάρχει και το γνωστό ανέκδοτο ότι στη σαλαμίνα επικρατεί... εμφύλιος μεταξύ των Μπακις και των Ουκας.

• Xαλκίδα – Τρελονερίτες

Απο το φαινόμενο της παλίρροιας. Τα τρελά νερά του Ευρίπου λένε οτι έχουν πειράξει και τα μυάλα των Χαλκιδέων.

• Τρίκαλα – Κασέρια ή Σακαφλιάδες

Κασέρια λόγω τοπικού τυριού και Σακαφλιάδες λόγω του Σακαφλιά, ο οποίος έζησε την εποχή του Μεσοπολέμου, λίγο μετά την Μικρασιατική Καταστροφή και ήταν ο Δον Ζουάν της εποχής. Ήταν ένας ωραίος άντρας που είχε αναστατώσει την τρικαλινή κοινωνία με τα καμώματά του, ώσπου κάποιοι του στήσανε καρτέρι στα στενά σοκάκια του Βαρουσίου και τον μαχαιρώσανε (εξού και το γνωστό στιχάκι "Στα τρίκαλα στα δυό στενά σκοτώσανε τον Σακαφλιά"). Το σακαφλιάς κατά λέξη σημαίνει ο φίλος της σάρκας.

http://www.pronews.gr/istoria/635069_ta-paratsoyklia-katoikon-ana-poli-tis-elladas-kai-i-simasia-toysi

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Τα παρατσούκλια κατοίκων ανά πόλη της Ελλάδας και η σημασία τους!"

ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ

 Η στοίχιση των ονομάτων---

Οι περιπέτειες βαφτιστικών και επωνύμων αποτελούν κατά κάποιο τρόπο αναπόσπαστο κομμάτι του ευρύτερου μακεδονικού ζητήματος -αλλά και των διαδικασιών εθνικής συγκρότησης στα Βαλκάνια εν γένει.-- Ακολουθώντας έναν απαράβατο κανόνα, τα ονόματα των κατοίκων -και ιδίως οι καταλήξεις τους- τροποιούνταν ανάλογα με την εκάστοτε πολιτική (εθνική) συγκυρία στην περιοχή.--

Η σερβική Μακεδονία του Μεσοπολέμου αποτελεί το πιο κλασικό παράδειγμα αυτής της διαδικασίας. --
Αμέσως μετά την κατάληψή της από το σερβικό στρατό το 1912-13, οι χριστιανοί κάτοικοί της υποχρεώθηκαν με συνοπτικές διαδικασίες να προσθέσουν την κατάληξη -ιτς στα επώνυμά τους.
Το 1915 ο βουλγαρικός στρατός καταλαμβάνει την περιοχή και οι καταλήξεις μετατρέπονται σε -ωφ και -εφ, για να ξαναγίνουν -ιτς μετά τη συμμαχική νίκη του 1918. Ανάλογη μεταβολή θα επιβληθεί και στη διάρκεια της δεύτερης βουλγαρικής κατοχής (1941-44). Η τελευταία αλλαγή θα γίνει μετά την ίδρυση της ομόσπονδης ΛΔ Μακεδονίας, το 1944, όταν πολλά επώνυμα αποκτούν τις καταλήξεις -όφσκι ή -έφσκι (ενώ άλλα διατηρούν το -ωφ ή -εφ).

Στην ελληνική Μακεδονία, η ανάλογη διαδικασία υπήρξε περισσότερο σταδιακή και λιγότερο πανηγυρική, εξίσου όμως μαζική.
Η εγκατάλειψη ή τροποποίηση των "ξενικών" επιθέτων και βαφτιστικών και η υιοθέτηση αρχαιοελληνικών ήταν ήδη μια υπαρκτή διαδικασία στην ελεύθερη Ελλάδα και τις ελληνικές κοινότητες της διασποράς, από τις αρχές ήδη του ΙΘ' άι.
 Πρόκειται για μια συμβολική κίνηση "επιστροφής στις ρίζες", στενά συνδεδεμένη με το ρομαντικό κλίμα της εποχής και με πρωτεργάτες κυρίως τους δασκάλους των ελληνικών σχολείων. "Κάτι ανάλογο έγινε και στον αιώνα μας, με το μεγάλωμα της Ελλάδας στα 1912 και ύστερα από την προσφυγική μετοικεσία του 1923", σημειώνει λακωνικά στο σχετικό βιβλίο του ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης, "ιδίως από τους νομάρχες και σωματάρχες στους κληρωτούς της Μακεδονίας" ("Τα οικογενειακά μας ονόματα", σ.140).
 Με το Β.Δ. της 5/2/1918, αρμόδιος για "την πρόσληψιν και την διόρθωσιν επωνύμων και τας διορθώσεις εγγραφών εν τοις μητρώοις αρρένων" καθίσταται ο Γενικός Διοικητής Μακεδονίας -αρμοδιότητα που αργότερα θα μεταβιβαστεί στο διευθυντή της Διοικήσεως του Υπ.Εσωτ. (1922) και στο νομάρχη (1938).
Στις τοπικές τέλος εφημερίδες του 1930, συναντά κανείς ανακοινώσεις των ΤΤΤ (των ΕΛΤΑ της εποχής) που προειδοποιούν το κοινό ότι "επιστολαί με το επώνυμον των παραληπτών φέρον την κατάληξιν εις -ωφ, -βιτς κλπ εν ώ τούτοι είναι Ελληνες εγγεγραμμένοι εις τα οικεία δημοτολόγια με επώνυμα Ελληνικής καταλήξεως" δεν πρόκειται να διακινούνται.

Για τις λεπτομέρειες αυτής της ονοματολογικής κοσμογονίας, σποραδικές πληροφορίες αντλούμε από διάφορες πηγές. Η ριζικότερη μεταβολή συντελέστηκε, φυσικά, στις σλαβόφωνες περιφέρειες. Χαρακτηριστική είναι η μαρτυρία ενός δασκάλου από την περιοχή της Φλώρινας: "Το Κούφεφ έγινε Κούφες - Κούφης, Τάντσεφ - Τάντσες - Τάντσης - Ταντσίδης. Αλλαξαν και οι ρίζες ονομάτων, όπως: το Ιβάνοφ έγινε Κωστόπουλος, Νόβακοφ - Ιωακειμίδης, Ντήμτσεφ - Δημητριάδης, Νόβατσεφ - Χρηστίδης, Γκράτσσοφ - Ιωαννίδης (του οπλαρχηγού Σίμου).
 Ο Μπόρις έγινε Παναγιώτης, Βύρων ή Περικλής, ο Στόϊτσε - Ιωάννης, ο Τράαν - Τραγιανός, ο 

Τσβέτκο - Στέφανος, η Στογιάνκα - Στυλιανή, η Στόϊα - Σοφία, η Μένκα - Μελπομένη, η Ντόστα - Θεοδότα, η Τζβέζντα - Αστέρω, η Μπόζζνα - Χριστίνα. Ανεύθυνα, αυθαίρετα, ετσιθελικά" (Παύλος Κούφης "Αλωνα Φλώρινας. Αγώνες και θυσίες", Αθήνα 1990, σ.54).

Ανάλογες είναι οι παρατηρήσεις μιας κοινωνικής ανθρωπολόγου από ένα χωριό των Σερρών: "Στον καλύτερα διατηρημένο επιτάφιο σταυρό που είδαμε και που φέρει χρονολογία 1843, είναι σκαλισμένο το όνομα Χαριτζέ, που είναι όνομα σύνηθες στην περιοχή.
Οπως προκύπτει από τα μητρώα του χωριού, το όνομα αυτό δατηρήθηκε ώς την αρχή της ελληνικής διοίκησης, οπότε και μεταγράφηκε σε Χαριζάνης. Εκτοτε, διακόπτεται η παράδοση που θέλει να ονομάζεται ο πρωτότοκος γιός με το όνομα του παππού του και το Χαριζάνης εγκαταλείφθηκε μια φορά για να γίνει Ευριπίδης και μια άλλη για να γίνει Βασίλειος" (Δώρα Λαφαζάνη "Μικτά χωριά του κάτω Στρυμόνα: εθνότητα, κοινότητα και εντοπιότητα", περ. Σύγχρονα Θέματα, τχ. 63, 1997).
Η ίδια θα συνδέσει την παρουσία της Κρητικής Χωροφυλακής στην περιοχή με "το εκ πρώτης όψεως παράδοξο γεγονός, ότι από μια χρονική στιγμή και έπειτα η μακεδονική ύπαιθρος γέμισε από κρητικά επώνυμα".
Αλλαγές αυτού του είδους σημειώνονται ακόμα και σε κοινότητες που οι στατιστικές της εποχής καταγράφουν ως ελληνόφωνες πριν από το 1912. "Στην Ασσηρο", διαβάζουμε σε άλλη διατριβή, "σλαβόηχα επώνυμα που περιέχονταν στο παλιό δημοτολόγιο του 1918 είναι απόντα από το καινούριο δημοτολόγιο που άνοιξε στη δεκαετία του '50. Ακόμα και τα βαφτιστικά ονόματα γυναικών, όπως Βελίκα ή Ντόνα, μεταμορφώθηκαν σε ελληνικά ονόματα" (Anastasia Karakasidou "Fields of wheat, hills of blood", Σικάγο 1997, σ.189).
(Ελευθεροτυπία, 18/7/1998)

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΑ ΒΑΛΚΑΝΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ"

ΙΤΑΛΙΚΑ-ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ

 ΝΑΞΙΑΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ

Προέλευση των ιταλογενών ναξιακών επωνύμων
Η ύπαρξη ιταλικής προέλευσης ναξιακών οικογενειακών ονομάτων επιδέχεται ποικίλες ερμηνείες και αποδίδεται σε διάφορες αιτίες:
α) Οι φέροντες τέτοια ονόματα είναι δυνατό να είναι γόνοι οικογενειών με ρίζες από τη Δύση και ιδίως από βορειοϊταλικές πόλεις (π.χ. από τη Βενετία, τη Γένοβα, τη Μπολώνια, τη Βερώνα, το Μιλάνο κ.α.), που είτε εγκαταστάθηκαν στη Νάξο ήδη από τον ύστερο Μεσαίωνα, είτε μετανάστευσαν εκεί από άλλες λατινοκρατούμενες περιοχές κατάτην Τουρκοκρατία, χωρίς να αποκλείεται να πρόκειται για απλές επιδράσεις στην ονοματοδοσία τους. 

Αρχικά όλοι οι Ιταλοί επήλυδες ασπάζονταν το δυτικό δόγμα, ωστόσο με την πάροδο των αιώνων, πολλοί από τους απογόνους τους προσεχώρησαν στην Ορθοδοξία.
β) Περιπτώσεις μικτών γάμων. Παρατηρείται στη μεσαιωνική Νάξο, αλλά και αργότερα το φαινόμενο της σύναψης γάμου μεταξύ ετεροδόξων. Μία από τις βασικές του αιτίες ήταν (ιδίως κατά τους πρώτους αιώνες της λατινικής κυριαρχίας) η δυσχέρεια εξεύρεσης δυτικών γυναικών στο χώρο των Κυκλάδων, με σκοπό το γάμο.
Έτσι παρατηρήθηκε στο Αιγαίο το φαινόμενο της γέννησης παιδιών, που είχαν πατέρα Λατίνοκαι μητέρα Ελληνορθόδοξη, τα οποία ονομάζονταν γασμούλοι, βασμούλοι ή bastardi. Αυτοί δε θεωρούνταν ούτε ελεύθεροι, ούτε σκλάβοι, αλλά μία ενδιάμεση κατάσταση ανάμεσα στους «Φράγκους»και τους Έλληνες.
Οι γασμούλοι είχαν γενικά τη δυνατότητα να επιλέξουν το δόγμα της αρεσκείας τους, κατά τη συνήθη όμως πρακτική στη Νάξο τα αγόρια, που προέρχονταν από μεικτό γάμο, ασπάζονταν το δόγμα του πατέρα, ενώ τα κορίτσια αυτό της μητέρας, ενώ κατάάλλη εκδοχή, οι γόνοι των μεικτών γάμων -αμφοτέρων των φύλων- στις Κυκλάδες έπαιρναν το δόγμα της μητέρας.
γ) Περιπτώσεις ντόπιων Ελληνορθοδόξων κατοίκων της Νάξου, που για διαφόρους λόγους απέκτησαν επώνυμο ή βαπτιστικό όνομα, προερχόμενο κατά κανόνα από τη βενετσιάνικη διάλεκτο: πιθανόν είτε λόγω στενών σχέσεων με κάποιο φεουδάρχη, το κύρος του οποίου στην τοπική κοινωνία μπορούσε ενδεχομένως να ασκήσει σημαντική επιρροή ως προς την ονοματοδοσία μελών της ελληνορθόδοξης πλειοψηφίας, είτε κυρίως λόγω της ευρείας διάδοσης στο λεξιλόγιο του ντόπιου πληθυσμού ιταλικών λέξεων και εισαγωγής πολλών βαπτιστικών ονομάτων βενετικής προέλευσης.

 Έτσι τα λατινικής προέλευσης Ναξιακά επώνυμα τα διακρίνουμε για λόγους μεθοδολογικούς στις εξής κατηγορίες:
1) Σε επώνυμα γνωστών δυτικών οικογενειών, μέλη των οποίων εγκαταστάθηκαν στη Νάξο κατά τους μεσαιωνικούς και μεταμεσαιωνικούς χρόνους, που σήμερα είτε διατηρούν τη ρωμαιοκαθολική τους πίστη (π.χ. Δελλα-Ρόκκας), είτε έχουν ασπαστεί το ορθόδοξο δόγμα (π.χ. Μπαζαίος).
2) Σε πατριδωνυμικά επώνυμα. π.χ. Βερώνης, Πρίντεζης, Δεγαΐτας.
3) Σε αυτά που προέρχονται από ιταλικά βαπτιστικά. π.χ. Ανδριέλλος, Τζαννετής, Τζουάννης, Τζαννίνης, Φραγκίσκος, Φρατζέσκος, Μαράκης, Στάης.
4) Σε αυτά που προέρχονται από παρωνύμια. π.χ. Λυμπερτάς, Τζόβενος.
5) Σε αυτά που προέρχονται από ιταλικά επαγγελματικά επώνυμα ή που προήλθαν από τίτλους και αξιώματα της εποχής του Δουκάτου του Αιγαίου και που επιβίωσαν κατά την Τουρκοκρατία. π.χ. Καστελλάνος, Κατζηλιέρης κ.α.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "ΙΤΑΛΙΚΑ-ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ"

ΙΤΑΛΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ

Εξαιρετικής σημασίας για τον σχηματισμό των «νότιων επωνύμων», δηλ. των επιθέτων κατοίκων της Νοτίου Ιταλίας / Μεγάλης Ελλάδος, ιδίως στην Καλαβρία, ήταν η ελληνική συνεισφορά, μετά από την μακρά επιμονή της ελληνικής γλώσσας σε αυτά τα εδάφη.

Τίποτα δεν χρειάζεται μετάφραση, αν είσαι Έλληνας,
εδώ στο Σαλέντο της Απουλίας...

Μερικά ελληνικά επίθετα που εκφράζουν προέλευση από ένα μέρος είναι πολύ συχνά. Έχουμε έτσι:

 - anò: Romanò (από Ρώμη), Serranò (από Σέρρες) - και στα ελληνικά λέμε: Βραζιλιάνος, Ιταλιάνος, Παριζιάνος, κλπ.

- eo: Cotroneo (από τον Κρότωνα / Crotone), Messineo (από την Μεσσήνη /  Messina), Romeo (από την Ρώμη / Rome) - - και στα ελληνικά λέμε: Κυπραίος, Ρωμαίος, κλπ.

- itano: Jeracitano (από την Γέλα, Γέρασα / Gerace), Locritano (από τους Λοκρούς / Locri), Militano (από την Μίλητο / Μίλατο / Μέλιτο / Μελίτη / Melito RC ή Miletus CZ), Reitano και Riggitano (από το Ρήγιο / Reggio), Tarsitano (από την Ταρσία, Ταρσό / Tarsia), Votano (από την Βότα / Μπόβα) - - και στα ελληνικά λέμε: Μαυριτανός, Πορτορικάνος, κλπ.

- oti: Chiaravalloti, Geracioti (Γελασώτης/Γερασωτης, από την Γέλα / Γέρασα / Gerace), Liparoti (από τα νησιά Λιπάρες / Lipari), Squillacioti (Σκυλακιώτης), Seminaroti, κλπ. - και στα ελληνικά λέμε: Καβαλιώτης, Θρακιώτης, Πειραιώτης, Χιώτης, κλπ.

- iti: Bruzzaniti (από το Bruzzano), Catanzariti (από το Catanzaro), Mammoliti (από την Μάμμολα / Mammola), Palermiti (από τον Πάνορμο, Πανορμίτης / Παλέρμο), Taverniti (από την Ταβέρνα) - και στα ελληνικά λέμε: Ροδίτης, Λευκαδίτης, κλπ.

 

Η κατάληξη - à (με περικομμένη έμφαση, στα ελληνικά) δείχνει το επάγγελμα ενός προγόνου:

Barillà (βαρελάς, κατασκευαστής βαρελιών), Cutellà (κουταλάς, κατασκευαστής κουταλιών), Lagana (λαχανάς, παραγωγός/πωλητής λαχανικών), Scutellà (σκουτελάς, κατασκευαστής σκουτιών/αγγείων), Zuccalà (τσουκαλάς, κατασκευαστής τσουκαλιών, αγγειοπλάστης), κλπ.

 

Τα επώνυμα που τελειώνουν σε -ari είναι επίσης ελληνικής προελεύσεως, αλλά ασαφή:

Cuppari, Gurnari (Γούναρης), Licari, Muccari, Scullari, Siclari (κατασκευαστής σίκλων / κάδων), Sclapari. Φαίνεται να ανήκουν σε ένα πρωτότυπο, αυτοχθόνων και Ελλήνων.

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ για την ΜΕΓΑΛΗ ΕΛΛΑΔΑ / ΚΑΤΩ ΙΤΑΛΙΑ,

ΝΟΤΙΟ ΙΤΑΛΙΑ, ΕΔΩ. 

Πήρε 7-8 αιώνες αυτός ο σχηματισμός των ιταλικών επωνύμων – ΠΗΓΗ: Mimmo Codispoti.

 

Ο Γερμανός γλωσσολόγος G. Rohlfs[1], βάσει του πλούσιου διαλεκτικού υλικού που είχε συλλέξει στο νότιο τμήμα της Ιταλίας, μετά από πολλά χρόνια έρευνας, ισχυρίσθηκε την άμεση καταγωγή τους από τον αποικισμό των Ελλήνων, που μετανάστευσαν στην Magna Graecia.

 

Ιδού, λοιπόν, κάποια, κατά αλφαβητική σειρά:

 

Alampi (risplendente), Amendolia (mandorlo), Amuso (grossolano, rozzo), Andidero (dono in contraccambio), Anghelone (Άγγελος, κλπ. messaggero), Arcudi (Αρκουδης, κλπ. piccolo orso), Argurio (Αργυρίου, κλπ. moneta d’argento), Attinà (Αθηναίος, κλπ. pettinaio), Azzarà (pescatore);

 

Bambace (Βαμβακάς, κλπ. cotone), Barillà (Βαρελάς, κλπ. bottaio), Buccafurri (Μπούκας, κλπ. bocca di forno);

 

Caccamo (grande caldaia dei pastori), Caliciuri (buon signore), Calogero (Καλόγερος, κλπ. monaco), Calanna (Καλάννος, κλπ. buona Anna), Calù (καλός, κλπ. buono), Camini (Καμίνης, κλπ. fornace), Cananzi (il prediletto), Cannatà (Κανατάς, κλπ. fabbricatore di vasi di creta), Cannavò (Κανναβός, κλπ. grigio), Cannistrà (fabbricatore di canestri), Cardìa (cuore), Caridi (Καρύδης, κλπ. noce), Cartellà (Καρτελάς, κλπ. chi fa o vende ceste), Cartolaro (funzionario addetto all’ufficio del catasto), Catona (tenda), Catricalà (Κατρίκαλος, κλπ. sorta di trappola per uccelli), Ceraso (ciliegia), Chiofalo (testardo), Chilà (uomo dalle grosse labbra), Chinigò (Κυνηγος, κλπ. cacciatore), Chiriaco (Κυριάκος, κλπ. del signore), Chiriatti (signor sarto), Chiricò (Κύρηκος, κλπ. clericale), Cilea (ventre), Codispoti (signore di casa), Comerci (imposta, dogana), Comi (Κόμης, κλπ. alto funzionario bizantino), Condò (Κοντός, κλπ. corto), Crea (carne), Crisafi (Χρυσάφης, κλπ. oro), Crisanti (fiore d'oro) Crisafulli (oro), Criserà (chi fa o vende setacci), Crupi (tosato), Cundari (Lancia), Curatola (capo dei mandriani), Curìa (Κουρέας, κλπ. barbiere); Curmaci (tronco), Cutellà (chi fa cucchiai), Cuzzocrea (di carne mozza);

 

Dascola (Δάσκαλος, κλπ. maestro), Dattola (dito);

 

Facciolà (Φακιόλης, κλπ. chi fa o vende fazzoletti da capo), Fagà (Φαγάς, κλπ. chi mangia molto), Falcomatà (calderaio), Fallà (bosco di sugheri), Fantò (visibile), Farace (incisione), Fascì (fascio), Filastò (amuleto), Filocalo (Φιλοκαλος, κλπ. amante del bello), Floccari (chioccia), Foti (Φώτης, κλπ. luce), Fotia (Φωτιας, κλπ. fuoco), Frega (pozzo), Furnari (Φούρναρης, κλπ. fornaio);

 

Galatà (Γαλατάς, κλπ. lattaio), Galipò (difficile); Gerace (sparviero);

 

Jerinò (gru);

 

Lacaria (albero di noce), Laganà (Λαγανάς, Λαχανάς, κλπ. venditore di ortaggio), Lagano (cavolo), Lanatà (chi vende pelli di animali), Lardì (lardo), Lauria (Λαυρίας, Λαυράνος, κλπ. piccoli cenobi), Leandro (Λέανδρος, κλπ. santo), Liano (Λιανός, κλπ. minuto, magro), Licari (lupo), Lico (Λύκος, κλπ. lupo), Logoteta (Λοφοθέτης, κλπ. amministratore), Lojero (vecchio);

 

Macrì (Μακρής, κλπ. il lungo), Macellari (Μακελλάρης, κλπ. macellaio), Magaraci (Μαζαράκης, κλπ. grande ruscello), Malacrinò (Μελαχροινός, κλπ. bruno), Mallamace (oro), Mallamo (Μάλαμας, κλπ. oro), Mammì (levatrice), Managò (Μοναχός, κλπ. monaco), Mandaglio (piccolo chiavistello), Manglaviti (ufficiale bizantino in funzione di guardia del corpo), Manti (Μάντης, κλπ. indovino), Marafioti (luogo di finocchi), Megale (Μεγάλος, κλπ. grande), Melìa (Μέλης, Μελιας, κλπ. frassino), Melissari (Μελισσάρης, κλπ. apicultore), Melisurgo (Μελισσουργός, κλπ. produttore di miele) Messineo (Μεσσήνιος, κλπ. di Messina), Mezzòtero (il maggiore), Miraglia (ammiraglio), Mirarchi (Μοίρας, κλπ. alto grado militare, generale), Monorchio (con un solo testicolo), Musicò (Μουσικός, κλπ. musicale);

 

Natoli (Ανατολάκης, κλπ. orientale), Nisticò (Νηστικός, κλπ. digiuno);

 

Ollìo (ghiro);

 

Pachì (Παχής, Παχύς, Πάτσης, κλπ. grasso), Palamara (Παλαμάρης, κλπ. gomena), Pangallo (Πάγκαλος, κλπ. molto buono), Papalia (Παπαλιάς, κλπ. prete Elia), Papasidero (Παπασιδέρης, κλπ. prete Isidoro), Pedace (Παιδάκης, κλπ. bambino), Pedullà (Παιδούλας, κλπ. farfalla), Pellicanò (Πελεκάνος, κλπ. picchio verde), Pennestrì (segatore), Piria (Πυριάς, κλπ. pettirosso), Piromalli (Πυρόμαλλος, κλπ. chi ha i capelli rossi), Piscopo (Επίσκοπος, κλπ. vescovo), Pitasi (Πέτασος, κλπ. cappello), Polifroni (Πολυχρόνης, κλπ. di molti anni), Politanò (Πολίτης, κλπ. della città), Politi (Πολίτης, κλπ. cittadino), Praticò (attivo), Pristerà (luogo di colombi), Privitera (prete), Prochilo (manuale), Puja (vento di terra), Puterà (chi fabbrica bicchieri);

 

Rodano (Ροδανός, κλπ. rosso), Rodinò (Ροδινός, κλπ. rosso), Rodotà (Ροδοτάς, κλπ. pieno di rose), Romanò (Ρωμανός, κλπ. romano), Romeo (Ρωμαίος, κλπ. di Roma), Rudi (Ρούδης, κλπ. melagrana);

 

Sbano (sbarbato), Scalì (Σκαλής, κλπ. gradino), Schimizzi (Σημιτζής, κλπ. brutto), Schirò (Σκύρος, κλπ. duro), Scirtò (Σκιρτός, κλπ. curvato), Scordo (Σκόρδος, κλπ. aglio), Scutellà (Σκουτελάς, κλπ. chi fa scodelle), Sgro (dai capelli ricciuti), Sindona (Σινδώνης, κλπ. lenzuolo), Sirti (Σύρτης, κλπ. tirabrace del forno), Sismo (terremoto), Sorgonà (fabbricante di grosse e alte ceste per tenervi il pane), Spanò (Σπανός, κλπ. sbarbato), Spinà (Σπίνος, κλπ. cuneo), Straticò (Στρατηγός, κλπ. capo militare);

 

Tambo (abbagliato), Trimarchi (capo di una squadra militare), Tripepi (degno di Dio), Tripodi (Τριπόδης, κλπ. treppiede), Triveri (povero);

 

Villari (membro virile);

 

Zangari (Τσαγκάρης, κλπ. calzolaio), Zema (brodo), Zerbi (Ζερβός, κλπ. mancino), Zimmaro (Ζυμάρης, κλπ. capretto), Z’inghinì (parente), Zuccalà (Τσουκαλάς, κλπ. pentolaio). 

Του Γιώργου Λεκάκη

http://www.arxeion-politismou.gr/2020/11/italika-epitheta-ellinikis-proelefsis.html

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "ΙΤΑΛΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΠΡΟΕΛΕΥΣΗΣ "