Η ΠΛΗΡΗΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΘΕΤΩΝ - ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ-ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ-ΙΣΤΟΡΙΚΟ-ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΘΕΤΩΝ ΚΑΙ ΟΝΟΜΑΤΩΝ - ΣΥΝΕΧΗΣ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ - ΟΛΑ ΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ ΕΧΟΥΝ ΚΑΠΟΙΑ ΣΗΜΑΣΙΑ - ΤΑ ΕΠΩΝΥΜΑ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ ΦΟΡΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑΣ - ΚΑΙ ΒΕΒΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ - Η ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΥΛΛΟΓΗ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΩΝΥΜΩΝ - ΚΑΛΗ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ ΣΤΟΥΣ ΦΙΛΙΣΤΟΡΕΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΜΑΘΕΙΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ.
ΚΑΛΩΣ ΗΛΘΑΤΕ ΣΤΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΜΑΣ
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΠΟΙΗΣΗ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων
Εμφάνιση αναρτήσεων με ετικέτα ΠΟΙΗΣΗ. Εμφάνιση όλων των αναρτήσεων

Παρασκευή 4 Ιανουαρίου 2019

Η ληστεία εγέννησε την πολιτικήν.

"Η αργία εγέννησε την πενίαν. Η πενία έτεκεν την πείναν. Η πείνα παρήγαγε την όρεξιν. Η όρεξις εγέννησε την αυθαιρεσίαν. Η αυθαιρεσία εγέννησε την ληστείαν. Η ληστεία εγέννησε την πολιτικήν. Ιδού η αυθεντική καταγωγή του τέρατος τούτου."

Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης 

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης γεννήθηκε στη Σκιάθο στις 4 Μαρτίου 1851. Ήταν ένα από τα εννέα παιδιά του δάσκαλου και ιερέα Αδαμάντιου Εμμανουήλ (1817-1897) και της Γκιουλώς Μοραΐτη (1822-1896). Έτσι, ο νεαρός Αλέξανδρος μεγάλωσε μέσα σ’ ένα κλίμα γεμάτο ευλάβεια και θρησκευτικότητα. Έμαθε τα πρώτα γράμματα στην πατρίδα του και στη Σκόπελο, φοίτησε κατόπιν στο γυμνάσιο της Χαλκίδας και ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές του σπουδές στην Αθήνα (Βαρβάκειο) με χίλιες δυο στερήσεις. Το 1874 γράφτηκε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, αλλά δεν πήρε το δίπλωμά του.
Φύση ασκητική ο Παπαδιαμάντης, στα είκοσί του πήγε στο Άγιο Όρος μαζί με τον εξάδελφό του, επίσης διηγηματογράφο, Αλέξανδρο Μωραϊτίδη, για να προσκυνήσει, όπως έλεγε ο ίδιος. Πάντως, δεν έμεινε πολύ εκεί. Γύρισε στην Αθήνα και όλη του η ζωή κύλησε λιτά και ασκητικά ανάμεσα στη βιοπάλη, τη συγγραφή και την εκκλησία. Επί χρόνια ήταν ο τακτικός ψάλτης στο εκκλησάκι του Αγίου Ελισσαίου στο Μοναστηράκι και από τα μικρά του χρόνια ως το θάνατό του η πιο αγαπημένη του ενασχόληση ήταν η μελέτη εκκλησιαστικών βιβλίων.
Ο Παπαδιαμάντης πολύ νέος άρχισε να συνεργάζεται με εφημερίδες και περιοδικά. Δημοσίευε ιδίως μεταφράσεις λογοτεχνικών έργων από τα αγγλικά και γαλλικά, γλώσσες που τις έμαθε μόνος του. Παράλληλα, άρχισε και το καθαυτό λογοτεχνικό του έργο. Τα πρώτα χρόνια καταγίνεται με ιστορικά μυθιστορήματα: «Μετανάστις (1880), «Οι Έμποροι των Εθνών» (1883), «Η Γυφτοπούλα» (1884). Γράφει και μερικά ποιήματα.
Γρήγορα, όμως, βρήκε τον αληθινό του δρόμο και στράφηκε προς το διήγημα. Ο «Χρήστος Μηλιόνης» (1885), εμπνευσμένος από ένα δημοτικό τραγούδι, είναι η απαρχή της στροφής αυτής. Από το 1885 καταγίνεται αποκλειστικά μ’ αυτό το είδος. Γράφει μικρά και μεγάλα διηγήματα (νουβέλες): «Η Χολεριασμένη (1901), «Ο Πεντάρφανος» (1905), «Ο Νεκρός ταξιδιώτης (1910), «Η Φόνισσα» (1903), «Οι Μάγισσες (1900), «Η Νοσταλγός» (1894), τα «Χριστουγεννιάτικα διηγήματα», τα « Πρωτοχρονιάτικα διηγήματα και τα «Πασχαλινά διηγήματα».
Το πλούσιο διηγηματικό του έργο, με θέματα και τύπους από τις λαϊκές συνοικίες της Αθήνας ή την απλοϊκή ζωή της κοινωνίας της Σκιάθου, τον παρουσιάζει συγγραφέα του είδους, που λέγεται ηθογραφία. Αλλά η ηθογραφία του είναι μόνο ο σκηνικός διάκοσμος, όπου κινούνται τα πρόσωπα και ξετυλίγονται τα γεγονότα. Ο Παπαδιαμάντης δεν αντιγράφει ήθη και έθιμα. Βλέπει τη λαϊκή ψυχή, ζει τις εκδηλώσεις και αποτυπώνει όλα αυτά στο έργο του, ένα έργο τελείως προσωπικό και ιδιότυπο ως προς την εκλογή των θεμάτων, την έμπνευση και τη γλώσσα.
Ο Παπαδιαμάντης αγάπησε την απλοϊκή ζωή, τη νοσταλγούσε και την ονειροπολούσε συνεχώς και είχε το μεγάλο μυστικό να μεταμορφώνει τα ονειροπολήματά του σε εκλεκτά διηγήματα. Ασφαλώς τέτοιες ώρες νοσταλγίας και ονειροπόλησης έπλασε τα «Ρόδινα Ακρογιάλια» (1908), «Ολόγυρα, στη λίμνη» (1892), «Το Αστεράκι» (1909), «Το μοιρολόγι της φώκιας»(1908) κ.ά. Τέτοιες ώρες, επίσης, καθώς έσκυβε πάνω από τον ανθρώπινο πόνο, έγραψε τη «Μαυρομαντηλού» (1891), τη «Σταχομαζώχτρα» (1889), το «Σπιτάκι στο λιβάδι» (1896), την «Υπηρέτρα» (1888) ή το μικρό αριστούργημα «Στο Χριστό στο κάστρο» (1892).
Στο προσωπικό ύφος του Παπαδιαμάντη ανήκουν ακόμα η έντονη λατρεία της φύσης, η θρησκευτική ευλάβεια και η βυζαντινή μελωδία, που είναι διάχυτη στο έργο του. Άλλωστε, το λέει και ο ίδιος: «Όσον ζω και αναπνέω και σωφρονώ, δεν θα παύσω να υμνώ μετά λατρείας τον Χριστόν μου, να περιγράφω μετ’ έρωτος την φύσιν και να ζωγραφώ μετά στοργής τα γνήσια ελληνικά ήθη».
Ιδιόμορφη είναι και η γλώσσα του Παπαδιαμάντη, επηρεασμένη από τα εκκλησιαστικά βιβλία. Αυτό, όμως, δεν εμποδίζει ούτε τη σαφήνεια και κατανόηση, ούτε το να έχουν οι φυσικές του περιγραφές, ποίηση αληθινή.
Γενικά, ο Παπαδιαμάντης χάρισε σελίδες αριστοτεχνικές στη νεοελληνική λογοτεχνία και θεωρείται ως ένας από τους κορυφαίους διηγηματογράφους μας. Ο νομπελίστας ποιητής Γιώργος Σεφέρης στο δοκίμιό του για τον Μακρυγιάννη έγραψε: «Ο Μακρυγιάννης είναι ο πιο σημαντικός πεζογράφος της νέας Ελληνικής Λογοτεχνίας, αν όχι ο πιο μεγάλος, γιατί έχομε τον Παπαδιαμάντη».
Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης έζησε τον περισσότερο χρόνο του στην Αθήνα και όταν κατάλαβε το τέλος του, αναζήτησε την αγαπημένη του Σκιάθο, όπου και πέθανε από πνευμονία τα ξημερώματα της 3ης Ιανουαρίου 1911.

Παπαδιαμάντης Αυτοβιογραφούμενος

     Εγεννήθην εν Σκιάθω, τη 4η Μαρτίου 1851. Εβγήκα από το Ελληνικόν Σχολείον εις τα 1863, αλλά μόνον τω 1867 εστάλην εις το Γυμνάσιον Χαλκίδος, όπου ήκουσα την Α΄ και Β΄ τάξιν. Την Γ΄ εμαθήτευσα εις Πειραιά, είτα διέκοψα τας σπουδάς μου και έμεινα εις την πατρίδα. Κατά Ιούλιον του 1872 υπήγα εις το Άγιον Όρος χάριν προσκυνήσεως, όπου έμεινα ολίγους μήνας. Τω 1873 ήλθα εις Αθήνας και εφοίτησα εις την Δ΄ του Βαρβακείου. Τω 1874 ενεγράφην εις την Φιλοσοφικὴν Σχολήν, όπου ήκουα κατ' εκλογήν ολίγα μαθήματα φιλολογικά, κατ’ ιδίαν δε ησχολούμην εις τα ξένας γλώσσας.
     Μικρὸς εζωγράφιζα Αγίους, είτα έγραφα στίχους, και εδοκίμαζα να συντάξω κωμωδίας. Τω 1868 επεχείρησα να γράψω μυθιστόρημα. Τω 1879 εδημοσιεύθη «Η Μετανάστις» , έργον μου, εις το περιοδικὸν «Σωτήρας». Τω 1882 εδημοσιεύθη «Οι έμποροι των Εθνών» εις το «Μὴ χάνεσαι». Αργότερα έγραψα περί τα εκατόν διηγήματα, δημοσιευθέντα εις διάφορα περιοδικά και εφημερίδας.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Η ληστεία εγέννησε την πολιτικήν. "

Παρασκευή 23 Οκτωβρίου 2015

Καταρρέει το σπίτι του Κωστής Παλαμάς

Καταρρέει το σπίτι που πέθανε ο Κωστής Παλαμάς
«Στο σπίτι αυτό πέθανε ο εθνικός μας ποιητής Κωστής Παλαμάς στις 27 Φεβρουαρίου 1943» γράφει η ξεθωριασμένη μαρμάρινη πλάκα, στον τοίχο ενός ετοιμόρροπου οικήματος, στην οδό Περιάνδρου 5 στην Πλάκα. Πρόκειται για χαρακτηριστικό δείγμα αθηναϊκής διώροφης κατοικίας του μεσοπολέμου, με εσωτερική αυλή και εξωτερική σκάλα που οδηγεί στα πάνω δωμάτια και στη μεγάλη βεράντα, με θέα την Ακρόπολη.
 
Εκεί όπου έζησε τα τελευταία οκτώ χρόνια της ζωής του (1935-1943), μαζί με τη σύζυγό του Μαρία και την κόρη τους Ναυσικά, ο Κωστής Παλαμάς. Από εκεί χιλιάδες Αθηναίων τον συνόδευσαν στην τελευταία του κατοικία, με την κηδεία του να εξελίσσεται σε μια τεράστια αντιστασιακή εκδήλωση κατά της ναζιστικής κατοχής.
Το σπίτι του Κωστή Παλαμά, το οποίο έχει κηρυχθεί διατηρητέο από την Εφορία Νεωτέρων Μνημείων, κινδύνευσε το 2011 να βγει στο σφυρί λόγω χρεών της ιδιοκτήτριας η οποία την τελευταία στιγμή κατάφερε να προχωρήσει σε ρύθμιση με την τράπεζα και έτσι να ματαιωθεί. Ο πλειστηριασμός είχε προγραμματιστεί να διεξαχθεί στο Ειρηνοδικείο της Αθήνας, με τιμή εκκίνησης το ποσό των 1.066.000 ευρώ.
Το 2011 ομάδα νεαρών που κινούνταν στον εθνικιστικό χώρο, είχε προχωρήσει σε κατάληψη του κτιρίου με στόχο να διασωθεί και να αναδειχθεί. Η ιδιοκτήτρια τότε, είχε καλέσει την αστυνομία που τελικά απομάκρυνε τους καταληψίες και η ίδια «σφράγισε» με σιδεριές την κεντρική πόρτα και τα παράθυρα του ισογείου και από τότε έως σήμερα δεν έχει αλλάξει τίποτα.
Επανειλημμένα το Ίδρυμα Κωστής Παλαμάς έχει απευθυνθεί στο υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, καθώς και σε άλλους φορείς, τράπεζες και ιδρύματα, ζητώντας να παρέμβουν ώστε να σωθεί το κτίριο και να περιέλθει είτε στο κράτος, είτε σε κάποιο πολιτιστικό φορέα για να μετατραπεί σε Κέντρο Παλαμικών Μελετών.
Ο Κωστής Παλαμάς είναι ένα από τους σπουδαιότερους Έλληνες ποιητές, με σημαντική συνεισφορά στην εξέλιξη και ανανέωση της νεοελληνικής ποίησης. Ήταν επίσης, πεζογράφος, θεατρικός συγγραφέας, ιστορικός και κριτικός λογοτεχνίας. Γεννήθηκε στην Πάτρα στις 13 Ιανουαρίου 1859 -το σπίτι που γεννήθηκε στην αχαϊκή πρωτεύουσα έχει αναπαλαιωθεί πρόσφατα για να μετατραπεί σε μουσείο- και πέθανε στην Αθήνα στις 27 Φεβρουαρίου 1943.
 
 
 -  
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Καταρρέει το σπίτι του Κωστής Παλαμάς"

Δευτέρα 12 Οκτωβρίου 2015

Από θαμπούς δερβίσηδες και στέρφους μαναταρίνους, κι από τους χαλκοπράσινους η Πολιτεία πατιέται.

«Ραγιάδες έχεις, μάνα γη, σκυφτούς για το χαράτσι… των Ευρωπαίων περίγελα και των αρχαίων παλιάτσοι». Κ. Παλαμάς



Το 1908 η Ελλάδα γι άλλη μια φορά είναι ταπεινωμένη. Μετά την πτώχευση του Τρικούπη και τις ήττες, οι δανειστές ελέγχουν την πολιτική και οικονομική ζωή της χώρας. Ίντριγκες, ψέμματα, φόροι και χαράτσια. Ο λαός πεινάει. Όχι όπως σήμερα, αλλά σαφώς χειρότερα. Δεν υπάρχει καμία αισιοδοξία και ο Κωστής Παλαμάς γράφει το ποίημα «Γύριζε». Με ποιητική ακρίβεια, μιλάει ευθέως για «την πόρνη Ρωμιοσύνη, τον περίγελο των Ευρωπαίων, τους στέρφους μανταρίνους και το ρωμιό που ξανάσκυψε να γίνει σκλάβος». 105 χρόνια μετά ο ποιητής είναι πιο επίκαιρος από ποτέ. Κρίμα που δε διαβάσαμε τους στίχους του στα λεωφορεία…

                                            Γύριζε 
Γύριζε, μη σταθείς ποτέ, ρίξε μας πέτρα μαύρη
ο ψεύτης είδωλο είναι εδώ, το προσκυνά η πλεμπάγια
η Αλήθεια τόπο να σταθή για μια στιγμή δε θάβρη.
Αλάργα. Νέκρα της ψυχής της χώρας τα μουράγια.
Η Πολιτεία λωλάθηκε, κι απόπαιδα τα κάνει
το Νου, το Λόγο, την Καρδιά, τον Ψάλτη, τον Προφήτη
κάθε σπαθί κάθε φτερό, κάθε χλωρό στεφάνι
στη λάσπη. Σταύλος ο ναός, μπουντρούμι και το σπίτι.
Από θαμπούς δερβίσηδες και στέρφους μαναταρίνους,
κι από τους χαλκοπράσινους η Πολιτεία πατιέται.
Χαρά στους χασομέρήδες! Χαρά στους Αρλεκίνους!
Σκλάβος ξανάσκυψε ο ρωμιός και δασκαλοκρατιέται.
Δεν έχεις, Όλυμπε, θεούς, μηδέ λεβέντες η Όσσα
ραγιάδες έχεις, μάνα γη, σκυφτούς για το χαράτσι
κούφιοι και οκνοί καταφρονούν τη θεία τραχιά σου γλώσσα
των Ευρωπαίων περίγελα και των αρχαίων παλιάτσοι.
Και δημοκόποι Κλέωνες και λογοκόποι Ζωίλοι
και Μαμμωνάδες βάρβαροι και χαύνοι λεβαντίνοι
λύκοι, κοπάδια, οι πιστικοί και ψωριασμένοι οι σκύλοι
και οι χαροκόποι αδιάντροποι, και πόρνη η Ρωμιοσύνη!
Κωστής Παλαμάς

ΠΗΓΗ: mixanitouxronou
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Από θαμπούς δερβίσηδες και στέρφους μαναταρίνους, κι από τους χαλκοπράσινους η Πολιτεία πατιέται."

Σάββατο 7 Φεβρουαρίου 2015

Στον πηγαιμό για την Ιθάκη

 Κωνσταντίνος Καβάφης «Ιθάκη»
Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,
να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος,
γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι,
τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις,
αν μέν’ η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή
συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.
Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,
τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,
αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,
αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου.

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος.
Πολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναι
που με τι ευχαρίστησι, με τι χαρά
θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους•
να σταματήσεις σ’ εμπορεία Φοινικικά,
και τες καλές πραγμάτειες ν’ αποκτήσεις,
σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κ’ έβενους,
και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής,
όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά•
σε πόλεις Aιγυπτιακές πολλές να πας,
να μάθεις και να μάθεις απ’ τους σπουδασμένους.

Πάντα στον νου σου νάχεις την Ιθάκη.
Το φθάσιμον εκεί είν’ ο προορισμός σου.
Aλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλου.
Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει•
και γέρος πια ν’ αράξεις στο νησί,
πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο,
μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη.

Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξείδι.
Χωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμο.
Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια.

Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δεν σε γέλασε.
Έτσι σοφός που έγινες, με τόση πείρα,
ήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν.


Ιθάκη
Ποίημα διδακτικό, γραμμένο σε δεύτερο πρόσωπο για να γίνεται εντονότερη η αίσθηση της παραίνεσης του ποιητή προς τον αναγνώστη. Με τη χρήση του δεύτερου προσώπου το ποίημα κερδίζει σε αμεσότητα και ο κάθε αναγνώστης αισθάνεται πως το ποίημα απευθύνεται στον ίδιο.

Στίχοι 1 -3: Αν και το ποίημα αναφέρεται στην Ιθάκη, δεν είναι ένα ποίημα επιστροφής, ένα ποίημα νόστου, όπως ήταν το ταξίδι του Οδυσσέα. Είναι ένα ταξίδι πηγαιμού. Ο ταξιδιώτης του ποιήματος ξεκινά προς την Ιθάκη, δεν επιστρέφει στην Ιθάκη.
Το ταξίδι θα πρέπει να ευχόμαστε να διαρκέσει πολύ και να είναι γεμάτο με περιπέτειες και γνώσεις. Σε αντίθεση με τον Οδυσσέα που ευχόταν το δικό του ταξίδι, το ταξίδι της επιστροφής του να είναι σύντομο, το ταξίδι του αναγνώστη προς την Ιθάκη θα πρέπει να διαρκέσει πολύ, ώστε να του προσφέρει πολλές εναλλαγές της τύχης – περιπέτειες – και πολλές εμπειρίες.
Στίχοι 4 – 8: Στο ταξίδι προς την Ιθάκη δε θα υπάρξουν εμπόδια όπως αυτά που συνάντησε ο Οδυσσέας στο δικό του ταξίδι. Το ταξίδι προς την Ιθάκη δε θα έχει ανυπέρβλητες δυσκολίες αν ο ταξιδιώτης κρατά τη σκέψη του σε υψηλό επίπεδο, αν δεν ασχολείται με μικροπράγματα και ασήμαντα ζητήματα. Αν ο ταξιδιώτης έχει στο μυαλό του το στόχο του και επιμένει στην πραγματοποίησή του, δεν πρόκειται στην πορεία να βρει μεγάλες δυσκολίες. Πρέπει, όμως, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού να προσφέρει στο πνεύμα του, όπως και στο σώμα του, συγκινήσεις υψηλής ποιότητας και όχι να ασχολείται με ανούσιες απολαύσεις. Αν ο ταξιδιώτης φροντίζει να καλύπτει τις πνευματικές του ανάγκες με αξιόλογες αναζητήσεις, θα κατορθώσει να κρατήσει τη σκέψη του καθαρή και δυνατή και θα μπορέσει να συνεχίσει το ταξίδι του χωρίς να χρειάζεται να ανησυχεί για τις όποιες δυσκολίες ενδέχεται να του παρουσιαστούν. Αν ο ταξιδιώτης δε φροντίζει για την πνευματική του καλλιέργεια, δε θα χρειαστούν οι Κύκλωπες για να τερματίσει το ταξίδι του, ένα οποιοδήποτε ασήμαντο εμπόδιο θα είναι αρκετό για να τον βγάλει από την πορεία του.
Στίχοι 9 – 12: Οι δυσκολίες που συνάντησε ο Οδυσσέας ήταν πολύ μεγάλες και χρειάστηκε πολύ προσπάθεια από μέρους του για να τις ξεπεράσει. Για τον ταξιδιώτη όμως, του ποιήματος, δεν υπάρχει κίνδυνος να εμφανιστούν τόσο σημαντικά προβλήματα. Μόνο αν ο ταξιδιώτης φοβάται και σκέφτεται αρνητικά ενδέχεται να προκύψουν δυσκολίες στο ταξίδι του, μόνο αν ο ίδιος μεγαλοποιεί τα προβλήματά του θα δυσκολευτεί να συνεχίσει το ταξίδι του. Αν ο ταξιδιώτης δε φοβάται και δεν έχει την τάση να δραματοποιεί τα μικρά προβλήματα της ζωής του, θα μπορέσει να συνεχίσει ανεμπόδιστος το ταξίδι του. Οι ίδιοι οι άνθρωποι είναι αυτοί που στήνουν εμπόδια στο δρόμο τους, γιατί φοβούνται να τολμήσουν, γιατί φοβούνται να διεκδικήσουν τα όνειρά τους.
Στίχος 13: Για άλλη μια φορά ο ποιητής μας προτρέπει να ευχόμαστε να διαρκέσει πολύ το ταξίδι μας. Ο ποιητής επαναλαμβάνει την προτροπή του γιατί θεωρεί ότι είναι πολύ σημαντικό να μη βιαστούμε να ολοκληρώσουμε το ταξίδι μας. Το ταξίδι αυτό ουσιαστικά ταυτίζεται με τη ζωή μας και γι’ αυτό θα πρέπει να ευχόμαστε να έχει μεγάλη διάρκεια.
Στίχοι 14 – 16: Πολλά να είναι τα πρωινά που θα μπαίνουμε για πρώτη φορά σε νέα λιμάνια. Η προτροπή αυτή μπορεί να θεωρηθεί κυριολεκτική, δηλαδή να εκφράζει την αξία που έχει η γνωριμία με πολλούς νέους τόπους, ή μεταφορική, με την έννοια ότι κάθε νέα εμπειρία, κάθε νέος άνθρωπος που γνωρίζουμε, θα πρέπει να θεωρείται από εμάς κέρδος. Οι εμπειρίες που θα αποκομίσουμε από το ταξίδι μας, θα έρθουν μέσα από τους νέους τόπους που θα γνωρίσουμε αλλά και μέσα από τις διάφορες εμπειρίες που θα βιώσουμε.
Στίχοι 17 – 19: Η Φοινίκη, (ο σημερινός Λίβανος) ήταν γνωστή στην αρχαιότητα ως σημαντικό εμπορικό κέντρο, εκεί συγκεντρώνονταν προϊόντα αλλά και άνθρωποι από όλες τις γύρω περιοχές καθώς και από τη μακρινή ανατολή. Ο ποιητής, λοιπόν, μας προτρέπει να βρεθούμε σε χώρους όπου θα μπορέσουμε να έχουμε την ευκαιρία να έρθουμε σε επαφή με ξένους πολιτισμούς, μέσω των οποίων θα μπορέσουμε να διευρύνουμε τις γνώσεις μας αλλά και τον τρόπο σκέψης μας. Η γνωριμία με διαφορετικούς πολιτισμούς είναι κατά τον ποιητή ένα παράθυρο προς τη γνώση και ένας μοναδικός τρόπος διεύρυνσης των εμπειριών μας.
Ο ποιητής περιγράφει πολύτιμα προϊόντα τα οποία μας προτρέπει να αποκτήσουμε. Ό,τι πολυτιμότερο έχει να προσφέρει κάθε λαός είναι κάτι που θα πρέπει να το γνωρίσουμε και κυρίως τα προϊόντα της πνευματικής κουλτούρας κάθε ξένου λαού.
Στίχοι 20 – 21: Ο ποιητής δεν περιορίζεται μόνο στον πλουτισμό των γνώσεων του ανθρώπου αλλά μας προτρέπει να γνωρίσουμε και τον έρωτα, μιας και ο άνθρωπος δεν έχει μόνο πνευματικές ανάγκες. Για να μπορεί, δηλαδή, ο άνθρωπος να είναι πλήρης θα πρέπει να φροντίζει τόσο το πνεύμα του όσο και το σώμα του.
Στίχοι 22 – 23: Σε πόλεις Αιγυπτιακές, μας προτρέπει ο ποιητής να κατευθυνθούμε, δηλώνοντας αφενός το θαυμασμό του για τον αιγυπτιακό πολιτισμό, ο οποίος υπήρξε από τους σημαντικότερους και άρα είναι πλούσιος σε πολύτιμες γνώσεις, και αφετέρου εκφράζει την ευγνωμοσύνη του προς την Αίγυπτο τη χώρα στην οποία ο ίδιος γεννήθηκε και έζησε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του.
«Να μάθεις και να μάθεις…» Η γνώση για τον ποιητή είναι το σημαντικότερο απόκτημα στη ζωή του ανθρώπου και γι’ αυτό συχνά μέσα σε αυτό το ποίημα μας προτρέπει να αποκτήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερες γνώσεις. Γνώσεις οι οποίες θα προκύψουν και μέσα από τις εμπειρίες που θα αποκτήσουμε κατά τη διάρκεια του ταξιδιού αλλά και μέσα από τη γνωριμία μας με μορφωμένους ανθρώπους, οι οποίοι θα μας βοηθήσουν στην προσπάθειά μας να μάθουμε νέα πράγματα.
Στίχοι 24 – 25: Θα πρέπει ο ταξιδιώτης να έχει πάντοτε στο νου του την Ιθάκη, το στόχο που έχει θέσει στη ζωή του, τον προορισμό του, γιατί αν δεν σκέφτεται διαρκώς την πραγματοποίηση του στόχου του υπάρχει κίνδυνος να εγκαταλείψει την αρχική του προσπάθεια και να παρεκτραπεί σε κάτι λιγότερο σημαντικό. Αν δεν έχουμε στο μυαλό μας συνεχώς το στόχο που έχουμε εξαρχής θέσει, υπάρχει περίπτωση να συμβιβαστούμε με κάτι λιγότερο, να εγκαταλείψουμε την προσπάθειά μας και να μην ολοκληρώσουμε σωστά το ταξίδι μας.
Στίχοι 26 – 28: Ο ποιητής μας λέει ότι δεν υπάρχει λόγος να βιαστούμε και αυτό γιατί το ταξίδι είναι η ζωή μας και το τέλος του ταξιδιού ταυτίζεται με το τέλος της ζωής μας. Το ταξίδι είναι ο μόνος τρόπος να ζήσουμε πολλές εμπειρίες, να αποκτήσουμε πολλές γνώσεις και να ζήσουμε μια σειρά από εκπληκτικά γεγονότα, οπότε δεν υπάρχει λόγος να το επισπεύσουμε. Όταν πια έχουμε γεράσει και το τέλος της ζωής μας πλησιάζει, τότε μπορούμε να φτάσουμε στην Ιθάκη, στον τερματισμό του ταξιδιού μας.
Στίχοι 29 – 30: Στην Ιθάκη θα φτάσουμε πλούσιοι από γνώσεις και εμπειρίες που θα έχουμε αποκτήσει κατά τη διάρκεια του ταξιδιού μας. Η Ιθάκη δεν έχει να μας δώσει πλούτη, η Ιθάκη είναι το τέλος του ταξιδιού.
Στίχοι 31 – 33: Η Ιθάκη αποτέλεσε το κίνητρο γι’ αυτό το ταξίδι, ήταν ο λόγος για τον οποίο ξεκινήσαμε την πορεία μας, ήταν για χάρη της Ιθάκης που μπορέσαμε να γνωρίσουμε τόσα νέα μέρη, τόσους ανθρώπους και να αποκτήσουμε τόσες γνώσεις και τόσες εμπειρίες. Η Ιθάκη δεν έχει κάτι άλλο να δώσει πέρα από το ταξίδι.
Στίχοι 34 – 36: Όταν ξεκινά ο ταξιδιώτης για πρώτη φορά την πορεία του στη ζωή είναι άπειρος και χωρίς πολλές γνώσεις και θεωρεί ότι η Ιθάκη είναι κάτι το ξεχωριστό που αξίζει κάθε προσπάθεια από μέρους του. Όταν όμως φτάνει εκεί, στο τέλος του προορισμού του έχει πια αποκτήσει τόσες γνώσεις ώστε πια είναι σε θέση να κατανοήσει ότι η μεγαλύτερη αξία της Ιθάκης είναι ότι αποτέλεσε το κίνητρο για να ξεκινήσει το ταξίδι του. Κατανοεί ότι η Ιθάκη υπήρξε ο στόχος που του έδινε το κουράγιο να ξεπερνά τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε στη ζωή του και να συνεχίζει να προσπαθεί μέχρι να τα καταφέρει. Η Ιθάκη αποτέλεσε το ιδανικό που έθεσε στη ζωή του και ο λόγος που συνέχιζε την πορεία του παρά τα εμπόδια παρά τις αντιξοότητες. Η Ιθάκη ήταν το κίνητρο, ήταν η πηγή της δύναμης, για να μπορέσει να αντεπεξέλθει στις ανάγκες της ζωής και γι’ αυτό άξιζε τελικά κάθε προσπάθεια.
Η αλήθεια είναι, μάλιστα, ότι δεν υπάρχει μόνο μια Ιθάκη, υπάρχουν πολλές, όπως πολλοί είναι και οι στόχοι που θέτουμε στη ζωή μας. Κάθε φορά που επιτυγχάνουμε ένα στόχο θέτουμε αμέσως έναν επόμενο και έτσι συνεχίζουμε τις προσπάθειες να κάνουμε διαρκώς ό,τι καλύτερο μπορούμε στη ζωή μας. Κάθε φορά που φτάνουμε στην Ιθάκη, θέτουμε έναν υψηλότερο στόχο και συνεχίζουμε την πορεία μας προς τη νέα Ιθάκη, προς το νέο στόχο που θέσαμε.
Η Ιθάκη είναι ο προορισμός αλλά δεν έχει να μας προσφέρει τίποτε περισσότερο πέρα από το ταξίδι που κάνουμε για να φτάσουμε σε αυτήν, έστω και γι’ αυτό όμως αξίζει κάθε προσπάθεια, αξίζει όλη μας την αφοσίωση, και όλη μας την ευγνωμοσύνη που μας κρατά σε μια διαρκή εγρήγορση και προσπάθεια. 
Manjit Bawa

Read more: http://latistor.blogspot.com/2010/04/blog-post_9733.html#ixzz3R4wJZ0aC



Ο ΣΟΝ ΚΟΝΝΕΡΙ ΑΠΑΓΓΕΛΕΙ ΤΗΝ ΙΘΑΚΗ


ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Στον πηγαιμό για την Ιθάκη"

Δευτέρα 21 Ιουλίου 2014

Μεγάλο πολιτιστικό γεγονός: Ψηφιακός Παπαδιαμάντης για όλους

Ψηφιακός Παπαδιαμάντης για όλους

Μεγάλο πολιτιστικό γεγονός


Του Νίκου Τσούλια

      Κατά τη γνώμη είναι το μεγαλύτερο πολιτιστικό γεγονός αυτής της περιόδου για τη χώρα μας. Η ελεύθερη ψηφιακή πρόσβαση στο κορυφαίο λογοτεχνικό έργο του Α. Παπαδιαμάντη είναι εθνική προσφορά της Εταιρείας Παπαδιαμαντικών Σπουδών και αποτελεί σπουδαία μορφωτική πρόκληση γι’ όλους τους Έλληνες. Αυτό το καλοκαίρι (πρέπει να) είναιχρωματισμένο με την ανάγνωση της Γραφής του Αλέξανδρου της λογοτεχνίας μας, του Άγιου των Ελληνικών Γραμμάτων, της «κορυφής των κορυφών», κατά τον Κ. Καβάφη.
     Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης και ο Νίκος Καζαντζάκης είναι οι δύο εμβληματικές μορφές της λογοτεχνίας της νεότερης ιστορίας μας. Είναι φάροι ψυχής και πνεύματος. Είναι οι κορυφαίοι στοχαστές μας και οι ερευνητές του σύγχρονου ελληνικού πολιτισμού. Και το έργο τους είναι αθάνατο και πολύτιμο, είναι το χρυσάφι της συλλογικής σκέψης μας.
      Κανένας μας τώρα δεν μπορεί να επικαλεστεί καμιά δικαιολογία. Όλοι μπορούν να διαβάζουν και να ξαναδιαβάζουν το ηθογραφικό και ιστορικό έργο του απόλυτα προσηλωμένου στην άσκηση του πνεύματος μεγάλου μας συγγραφέα. Όλοι μπορούν να ασκούνται στα μεγάλα νοήματά του.
      Ο ίδιος δίνει με λιτό τρόπο ένα μέρος της πορείας της ασκητικής ζωής του. «γεννήθην ν Σκιάθ, τ 4 Μαρτίου 1851. βγήκα π τ λληνικν Σχολεον ες τ 1863, λλ μόνον τ 1867στάλην ες τ Γυμνάσιον Χαλκίδος, που κουσα τν Α΄ κα Β΄ τάξιν. Τν Γ΄ μαθήτευσα ες Πειραι, ετα διέκοψα τς σπουδάς μου κα μεινα ες τν πατρίδα. Κατ ούλιον το 1872 πήγα ες τ γιον ρος χάριν προσκυνήσεως, που μεινα λίγους μνας. Τ 1873 λθα ες θήνας καίφοίτησα ες τν Δ΄ το Βαρβακείου. Τ 1874 νεγράφην ες τν Φιλοσοφικν Σχολήν, που κουα κατ’ κλογν λίγα μαθήματα φιλολογικά, κατ’ δίαν δ σχολούμην ες τ ξένας γλώσσας. Μικρςζωγράφιζα γίους, ετα γραφα στίχους, καί δοκίμαζα να συντάξω κωμδίας. Τ 1868 πεχείρησα ν γράψω μυθιστόρημα. Τ 1879 δημοσιεύθη  Μετανάστις ργον μου ες τ περιοδικν Σωτήρα. Τ 1882 δημοσιεύθη Ο μποροι τν θνν ες τ Μ χάνεσαιργότερα γραψα περ τ κατν διηγήματα, δημοσιευθέντα ες διάφορα περιοδικ καί φημερίδας»[i].
      Άραγε δεν θα έπρεπε σε κάθε εκπαιδευτική βαθμίδα να υπάρχει μια μικρή έστω αναφορά στο έργο του Παπαδιαμάντη, για να διαπαιδαγωγούνται οι νέοι / νέες μας και για να εξανθρωπίζονται οι κάθε λογής βαρβαρότητες που τόσο εύκολα δημιουργούνται (και λατρεύονται…) στην εποχή μας;
Μπορείτε να αποθηκεύσετε όλο το έργο του Παπαδιαμάντη από το «ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ» εδώ:



Ψηφιακό αρχείο ΕΡΤ
Διαβάστε και ένα σχετικό άρθρο από «ΤΟ ΒΗΜΑ»

Το σύνολο του έργου του Σκιαθίτη είναι προσβάσιμο στον ιστότοπο της Εταιρείας Παπαδιαμαντικών Σπουδών


Κουζέλη Λ, ΤΟ ΒΗΜΑ, 18.7.2014

«Σεβαστέ μοι πάτερ, την παρελθούσαν Πέμπτην έγραψα υμίν διά του ταχυδρομείου ότι έλαβον την από του 2 του παρόντος μηνός επιστολήν σας. Εξέφραζον δε συνάμα προς υμάς την επιθυμίαν μου του να μείνω εν Αθήναις κατά το θέρος. Επειδή όμως δεν εύρον κανένα πόρον ίνα διατηρηθώ, και επειδή νομίζω ότι και σεις δεν εγκρίνετε το να μείνω ενταύθα, μετέγνων και θέλω να έλθω εις Σκίαθον. Ήθελον μάλιστα έλθει διά του μεθαυριανού ατμοπλοίου, αν είχον χρήματα, τοσούτω μάλλον καθόσον και η υγίειά μου δεν είναι ακμαία. Προ ενός μηνός, από της 10 Απριλίου, πάσχω εκ του λαιμού, το δε προχθές Σάββατον, οκτώ Μαΐου, προσεβλήθην υπό πυρετού. Δεν είναι όμως τίποτε, και μη ανησυχήσητε. Άμα φθάσω εις την πατρίδα, θέλω αναλάβει, θεία χάριτι,
Χρήματα μοι χρειάζονται τουλάχιστον τεσσαράκοντα δραχμαί.
Σας ασπάζομαι την δεξιάν και την της μητρός μου
Ο υιός σας
Αλέξ. Παπαδαμαντίου».
Αυτά γράφει ο 25χρονος Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης (1851-1911) από την Αθήνα στον πατέρα του στη Σκιάθο στις 10 Μαΐου του 1876. Σύντομα όμως φαίνεται πως αλλάζει γνώμη και αποφασίζει να περάσει το καλοκαίρι του στην πρωτεύουσα, να βρει κάποια δουλειά «να οικονομηθεί», ιδιαίτερα μαθήματα, «προγυμνάσεις», και να προετοιμαστεί για τις εξετάσεις του για το δίπλωμα του ελληνοδιδασκάλου. Ακολούθησαν αρκετά χρόνια οικονομικής στενότητας και απογοητεύσεων, ενώ παράλληλα μάθαινε αγγλικά και γαλλικά, ώσπου προσλήφθηκε ως μεταφραστής το 1882 στην Εφημερίδα του Δημητρίου Κορομηλά και αργότερα, το 1899 στην εφημερίδα Το Άστυ του Δημητρίου Κακλαμάνου και από το 1892 στην Ακρόπολιν του Βλάση Γαβριηλίδη.
Τη συγκινητική του αλληλογραφία με τους γονείς του -συγκινητική για το είδος της σχέσης που αποκαλύπτει, για την οικονομική κατάσταση της οικογένειας του νεαρού που έμελλε να γίνει ένας από τους σπουδαιότερους πεζογράφους της νεοελληνικής λογοτεχνίας, για την καθημερινότητά του και για την προσωπική του εξέλιξη- μπορεί να διαβάσει κάθε ενδιαφερόμενος στον νέο ιστότοπο της Εταιρείας Παπαδιαμαντικών Σπουδών, ο οποίος προσφέρει στους αναγνώστες και στους μελετητές του Παπαδιαμάντη όλα τα απαραίτητα εργαλεία για την προσέγγιση του έργου του.
Στον ιστότοπο είναι προσβάσιμα τα Άπαντα του σκιαθίτη πεζογράφου στην πεντάτομη κριτική έκδοση του Δόμου από τον Ν. Δ. Τριανταφυλλόπουλο, τα τρία μυθιστορήματα και όλα του τα διηγήματα, ποιήματα και άρθρα, μεταφράσεις του, αλλά και ψηφιοποιημένες παλιές εκδόσεις: ηΦόνισσα (Φέξης, 1912), τα αδημοσίευτα εν ζωή διηγήματα της συλλογής Τα μετά θάνατον(Φέξης, 1914), όπου στο προλογικό σημείωμα επισημαίνεται ήδη, μόλις τρία χρόνια μετά τον θάνατο του Παπαδιαμάντη, η «έμπνευσις και η γοητεία» της γραφής του «μεγάλου συγγραφέα», κ.ά.
Τα πρωτότυπα κείμενα συνοδεύουν ψηφιοποιημένες μελέτες, διατριβές και αφιερώματα περιοδικών, άρθρα, τα πρακτικά της Εταιρείας, αλλά και φωτογραφίες του Παπαδιαμάντη, εικαστικά πορτρέτα του, αναπαραγωγές χειρογράφων του, εξώφυλλα πρώτων εκδόσεων, εικονογραφήσεις διηγημάτων του, αλλά και οπτικοακουστικό υλικό και ντοκιμαντέρ για τον Παπαδιαμάντη και τον κόσμο του. Μια πλήρης βασική βιβλιοθήκη παλαιότερων και νεότερων μελετών για τον Παπαδιαμάντη στη διάθεση κάθε Έλληνα με ένα κλικ.

Διαβάστε επίσης: 


ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Μεγάλο πολιτιστικό γεγονός: Ψηφιακός Παπαδιαμάντης για όλους"

Τετάρτη 16 Ιουλίου 2014

Οι αδελφοί της Σαπφώς

Οι αδελφοί της Σαπφώς

Ο αρχαίος πάπυρος με τα δύο ποιήματα της Σαπφώς
Παγκόσμια συγκίνηση έχει προκαλέσει η ανακάλυψη δύο άγνωστων ως τώρα ποιημάτων της μεγάλης ποιήτριας. Ο Γιώργης Γιατρομανωλάκης τα αναλύει και τα μεταφράζει

Γιατρομανωλάκης Γ
., ΤΟ ΒΗΜΑ, 09/02/2014
Η πρόσφατη, και ομολογουμένως, αναπάντεχη ανακάλυψη δύο άγνωστων ως τώρα ποιημάτων της Σαπφώς (το ένα, αυτό που θα μας απασχολήσει, σχεδόν άθικτο, το δεύτερο σε σπαράγματα) από τον Dr D. Obbink, παπυρολόγο στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, έχει προκαλέσει μεγάλη συγκίνηση  παγκοσμίως, τόσο στους ειδικούς όσο και στο ευρύτερο αναγνωστικό κοινό.
Ο απόηχος έφτασε και σε μας με τα γνωστά τετριμμένα και παραφιλολογικά σχόλια. Σε αυτές τις περιπτώσεις καλό είναι να περιμένουμε να δούμε πρώτα το ίδιο το κείμενο επίσημα δημοσιευμένο και τον σχολιασμό του εκδότη, κάτι που, όπως πληροφορούμαστε, θα γίνει την άνοιξη στο γνωστό φιλολογικό περιοδικό Zeitschrift für Papyrologie und Epigraphik. Ωστόσο μια μορφή του κειμένου έχει ήδη δημοσιευθεί στο Διαδίκτυο από τον ίδιο τον D. Obbink, πράγμα που μας βάζει στον πειρασμό και να το μεταφράσουμε (να το μεταγράψουμε, θα έλεγε ο Σεφέρης) και να το σχολιάσουμε με κάθε επιφύλαξη και συνεπόμενο ρίσκο. Μια παρατήρηση προτού προχωρήσουμε: δεν έχουμε λόγους να αμφισβητήσουμε τη γνησιότητα του ποιήματος, όμως δεν είναι συνηθισμένος τρόπος να ανοίγει ένα ποίημα με το αλλά, όπως εδώ – εκτός και αν ελλείπουν στίχοι.
Μιλά η ποιήτρια
Το ποίημα ανήκει σύμφωνα με τις αρχικές εκτιμήσεις στο πρώτο από τα εννέα βιβλία που αποδίδει στη Σαπφώ η αλεξανδρινή κατάταξη. Τα 60 ως 70 ποιήματα του βιβλίου, συνθεμένα με βάση τη σαπφική στροφή, είχαν θέματα οικογενειακού περιεχομένου. Οικογενειακού χαρακτήρα είναι και το εν λόγω ποίημα καθώς η ποιήτρια αναφέρεται (κατά πάσα πιθανότητα) στους δύο αδελφούς της, τον απόντα, ταξιδευτή Χάραξο (γνωστό και από τον Ηρόδοτο 2.134-5) και τον μικρότερο Λάριχο, που κάποια μέρα θα ενηλικιωθεί. Σύγκειται από πέντε τετράστιχες στροφές, σύνολο 20 στίχοι. Μιλά η ποιήτρια σε πρώτο πρόσωπο και απευθύνεται σε κάποιον/κάποια.
«Ομως συνέχεια μας λες πως θα ΄ρθει ο Χάραξος,/ με το καράβι του γεμάτο/. Αυτά, νομίζω, ο Δίας τα γνωρίζει και οι υπόλοιποι θεοί./ Εσύ δεν πρέπει αυτές τις σκέψεις να έχεις στο μυαλό σου.// Ομως εμένα απόστειλε και δός μου εντολή/ πολλές να κάνω παρακλήσεις στην Ηρα τη βασίλισσα / εδώ να φτάσει ο Χάραξος με σώο το καράβι,// κι εμάς να εύρει αβλαβείς./ Τα άλλα όλα ας τα αφήσουμε σε υπέρτατες δυνάμεις./ Καλοκαιρίες ακολουθούνε γρήγορα/ (αίψαπέλονται) μεγάλες τρικυμίες.// Αυτούς που ο βασιλέας του Ολύμπου θέλει/ να γλυτώσει (περτρόπην) από τα βάσανα/ τούς στέλνει βοηθό κάποια θεότητα (;)./ Εκείνοι είναι μακαρισμένοι και καλότυχοι πολύ.// Οσο για μας, αν το κεφάλι ο Λάριχος σηκώσει (;)/ και άνδρας γίνει κάποτε/ τότε απ’ τη βαθειά απελπισία μας (βαρυθύμιαν) γοργά θα λυτρωθούμε (αίψα λύθειμεν)».
Προφανώς το πρωτότυπο δίνει περισσότερα σήματα από όσα μια μετάφραση, που, ακόμη κι αν είναι «σωστή», συνιστά ένα θολό μετείκασμα – κι ας λένε άλλα άλλοι. Μας απομένει, λοιπόν, να ερμηνεύσουμε αυτό το συγκινητικό, μη ερωτικό κείμενο, που δείχνει, όπως και τα κείμενα του Κ. Π. Καβάφη, πως η ευλογία της ποίησης δεν προκύπτει μόνο από τον ομόφυλο ερωτισμό… Αντίθετα το κείμενο αυτό θα μπορούσε να χαρακτηρισθεί ποίημα ενός ευσεβούς. Περιγράφεται μια δύσκολη κατάσταση και εκφράζεται η προσδοκία ότι οι θεοί θα συντρέξουν. Η όλη ιδέα θυμίζει τη «λογική» του διάσημου σαπφικού ποιήματος, γνωστού ως «Επίκληση στην Αφροδίτη», που διέσωσε και εξεθείασε για τη σύνθεσή του ο Διονύσιος Αλικαρνασσέας. Στο ποίημα αυτό η ερωτευμένη και περίλυπη ποιήτρια παρακαλεί τη θεά να τη βοηθήσει και της υπενθυμίζει ότι σε μιαν ανάλογη ιστορία ερωτικής απόρριψης είχε έρθει και είχε βοηθήσει. Η ποιήτρια αναπαράγει εκείνη τη σκηνή της υποτιθέμενης συνάντησής της με τη θεά και υπενθυμίζει τα θεϊκά λόγια: «Σαπφώ, ποια είναι εκείνη που σε κάνει να υποφέρεις και σε αδικεί; Μη φοβάσαι. Αν τώρα σε αποφεύγει, γρήγορα θα επιζητήσει την παρέα σου». Το ποίημα της Αφροδίτης τελειώνει με την ευχή της ποιήτριας: «όπως και τότε, έλα και τώρα, θεά, και γλύτωσέ με από τις αβάστακτες στενοχώριες μου» (χαλέπαν δε μοι λύσον εκ μερίμναν).
Διάλογος με την Οδύσσεια
Ομως στο νέο ποίημα υπάρχουν, πέρα από την παράκληση, δύο άλλα στοιχεία. 1ον. Φαίνεται πως η ποιήτρια ανοίγει ένα διάλογο με την Οδύσσεια, όπως ξένος φιλόλογος έχει υπαινιχθεί. Η Σαπφώ/ Πηνελόπη περιμένει τον θαλασσοπόρο Χάραξο/ Οδυσσέα να έρθει γεμάτος πλούτη και ελπίζει ότι ο μικρός Λάριχος/ Τηλέμαχος θα ανδρωθεί και θα σώσει τον οίκο. Η ιδέα δεν είναι άσχημη, αλλά χρειάζονται και άλλα στοιχεία για την τεκμηρίωσή της. Το δεύτερο και, κατά την άποψή μας, δύσκολο και επίμαχο σημείο του ποιήματος ξεκινά από το ερώτημα: Σε ποιον απευθύνεται η ποιήτρια; Ποιος/ ποια είναι αυτός/αυτή που συνεχώς μιλά για τον ερχομό του Χάραξου (άϊ [αείθρύλησθα), όμως οφείλει να μην ανακατώνεται στις βουλές των θεών; Ποιος/ποια πρέπει να στείλει τον αφηγητή να πάει να προσευχηθεί (πέμπην έμε); Σε ποιους «εμάς» (κάμμες) αναφέρεται το κείμενο; Δίδει μεγαλύτερη ελπίδα η αναμενόμενη άφιξη του Χάραξου από ό,τι η μελλοντική ενηλικίωση του Λάριχου;
Η δική μας ερμηνεία (ελπίζουμε σε μια εκτενέστερη ανάπτυξή της) είναι επισφαλής φιλολογικά, αλλά οι ερμηνείες είναι και για να εκθέτουν και να δίδουν ιδέες. Η εντύπωσή μας, λοιπόν, που ενισχύεται από το ποίημα της Αφροδίτης, είναι πως, όπως και εκεί η ποιήτρια άνοιξε συζήτηση με τη θεά (αποκάλυψε δηλαδή τις ενδόμυχες επιθυμίες της ως λόγο και υπόσχεση της θεάς), έτσι και τώρα η Σαπφώ  μερίζεται σε δύο οντότητες: στο προφανές εγώ (οίομαι, στ. 2) και στο άλλο, το αφανές «εγώ» εμέ. Η Σαπφώ είναι (όπως και στο ποίημα της Αφροδίτης, και στο ποίημα του ερωτικού τριγώνου όπου προβαίνει σε μια κλινική αυτοπαρατήρηση) διχασμένη ψυχή. Συνεχώς συζητά με τον εαυτό της. Ετσι και τώρα φαίνεται πως έχουμε ένα άλλο ποίημα «προς εαυτήν». Διαφορετικά δυσκολευόμαστε να δεχθούμε ότι η ποιήτρια παρακαλεί καποιον/κάποια να τη στείλει να προσευχηθεί. Μόνη η ποιήτρια αναφέρεται στον επικείμενο ερχομό του αδελφού. Μόνη προσδοκά να μεγαλώσει ο Λάριχος. Μόνη η ποιήτρια αυτοελέγχεται και καταφεύγει στις παρακλήσεις. Σκηνοθετεί μια κατάσταση (όπως κάνει συχνά) όπου η ίδια παίζει τον εαυτό της. Είναι μαζί υποκείμενο, «εγώ», και αντικείμενο, «εμέ».
Ο κ. Γιώργης Γιατρομανωλάκης είναι καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας και συγγραφέας.

Εργο του γάλλου ζωγράφου Pierre-Narcisse Guerin (1774 – 1833) που απεικονίζει τη μεγάλη λυρική ποιήτρια Σαπφώ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Οι αδελφοί της Σαπφώς"

Τρίτη 8 Ιουλίου 2014

Έκθεση «Αντρέας Κάλβος και Γιώργος Σεφέρης: Δύο ποιητές στο Λούθ»


έκθεσηΗ έκθεση «Αντρέας Κάλβος και Γιώργος Σεφέρης: Δύο ποιητές στο Λούθ», που παρουσιάζεται αυτές τις μέρες στο Λούθ, πόλη της βόρειας Αγγλίας, πραγματεύεται την ιστορία του ποιητή Ανδρέα Κάλβου και η ζωή του, από τότε που εγκαταστάθηκε σε αυτήν μέχρι και τον θάνατο του.
Ο Κάλβος μαζί με την σύζυγο του Καρλότα έζησαν στο Λουθ τα τελευταία χρόνια της ζωής τους μέχρι που ο θάνατος τον βρήκε εκεί, το Νοέμβριο του 1869. Έτσι, αν και επιθυμούσε να θαφτεί στο τόπο καταγωγής του, τη Ζάκυνθο, κηδεύτηκε, στο κοντινό γραφικό εκκλησάκι της Αγίας Μαργαρίτας, στο Κέντιγκτον.
«Ας μη μου δώση η μοίρα μου εις ξένην γην τον τάφον. Είναι γλυκύς ο θάνατος μόνον όταν κοιμώμεθα εις την πατρίδα», είχε γράψει κάποτε.
Για πολλά χρόνια κανείς δεν ήξερε που ακριβώς βρισκόταν ο τάφος του. Ανακαλύφθηκε το 1938. Τα οστά του όμως παρέμεναν εκεί για πάνω από μια 20ετία. Ώσπου, το 1960, με την επιμέλεια του τότε Πρέσβη της Ελλάδος στο Λονδίνο, Γιώργου Σεφέρη, μεταφέρονται στη Ζάκυνθο, μαζί με εκείνα της συζύγου του.
Ο Σεφέρης, με την σειρά του, δωρίζει στην εκκλησία της Αγίας Μαργαρίτας μια αναμνηστική πλάκα. Γι αυτό και η έκθεση κάνει ιδιαίτερη μνεία στο ιστορικό στοιχείο, της ανακομιδής των οστών του ζεύγους Κάλβου στην Ελλάδα.
Μάλιστα ιδιαίτερη αναφορά γίνεται και στην αναθηματική «πλάκα του Σεφέρη» η οποία ήδη έχει μεταφερθεί στη μόνιμη συλλογή του Μουσείου, μετά την πώληση της Αγίας Μαργαρίτας, σε ιδιώτη.
Η επιτυχία της έκθεσης και η ανταπόκριση των κατοίκων της περιοχής ήταν τόσο μεγάλη που ο δήμος αποφάσισε να δώσει, σε οδό της πόλης, το όνομα του Ανδρέα Κάλβου. Παράλληλα, ο πρόεδρος του μουσείου του Λουθ ζήτησε να δωρηθεί στο μουσείο η έκθεση ώστε να εκτίθεται μόνιμα και να χρησιμοποιείται για εκπαιδευτικά προγράμματα.
Η πρόταση έγινε αμέσως δεκτή από το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού και ήδη έχει μεταφερθεί στο Δημαρχείο της πόλης. Εκεί θα παραμείνει μέχρι τον Σεπτέμβριο, εως ότου ετοιμαστεί ο χώρος που θα την φιλοξενήσει στο μουσείο.
Εν το μεταξύ, έχει ξεκινήσει ένα είδος «κυνήγι χαμένου θησαυρού» για την εύρεση φωτογραφίας του Κάλβου καθώς, παραδόξως, δεν υπάρχει κάποιο σωζόμενο πορτραίτο του.
Στο πλαίσιο αυτό έχει δημιουργηθεί ειδική σελίδα στο facebook και σε άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, με την ελπίδα να βρεθεί έστω και μια ομαδική φωτογραφία στην οποία θα απεικονίζεται ο Κάλβος.
Όπως δήλωσαν στο ΑΠΕ – ΜΠΕ οι υπεύθυνοι της καμπάνιας: «Η πόλη του Λούθ αντιμετωπίζει αυτό το «παιχνίδι» με ιδιαίτερο ενθουσιασμό». Είναι αξιοσημείωτο πως πέρυσι βρέθηκε μια φωτογραφία της συζύγου του Κάλβου, Καρλότας που είχε βγάλει ο διάσημος φωτογράφος της εποχής Ludensian.
Οπότε είναι πολύ πιθανό να βρεθούν και άλλες παρόμοιες φωτογραφίες στα οικογενειακά άλμπουμ των κατοίκων της περιοχής.
Παράλληλα, με πρωτοβουλία του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού, το 2015, σχεδιάζεται η διοργάνωση ημερίδας με την ευκαιρία της επετείου των 150 χρόνων, από την άφιξη του ποιητή στην περιοχή (1865).
Επίσης, υπάρχει πρόταση για την «αδερφοποίηση» του μουσείου του Λουθ με το μουσείο Σολωμού – Κάλβου στη Ζάκυνθο.
Την έκθεση διοργάνωσε το Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού σε συνεργασία με το μουσείο της πόλης του Λούθ. Την επιμέλεια είχε η εκπρόσωπος του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού στο Ηνωμένο Βασίλειο και Μορφωτική Σύμβουλος της Πρεσβείας ΛονδίνουΒικτωρία Σολομωνίδου.
Η κ. Σολομωνίδου κάνοντας τα αποκαλυπτήρια της έκθεσης, σε μια εξαιρετικά φορτισμένη συγκινησιακά ατμόσφαιρά, μίλησε για τη ζωή και το πολυσχιδές έργο τουΑνδρέα Κάλβου και διάβασε το λόγο που είχε εκφωνήσει ο Γιώργος Σεφέρης το 1960.
Μετά το πέρας των εγκαινίων, λεωφορεία μετέφεραν τους παριστάμενους στο κοιμητήριο της Αγίας Μαργαρίτας. Εκεί έγινε κατάθεση στεφάνου και έλαβε χώρα μικρή τελετή στο μνημείο του Κάλβου και της συζύγου του.
Είναι αξιοσημείωτο πως μετά την δραστική παρέμβαση του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού το μνημείο επισκευάστηκε, από ειδικό παραδοσιακό λιθοξόο της περιοχής, και πλέον είναι ανοικτό στο κοινό για να το επισκέπτεται.
Όπως επεσήμανε ο παριστάμενος γνωστός μελετητής του Κάλβου, Λεύκιος Ζαφειρίου«το σημείο το οποίο επέλεξε η αρμόδια Αρχιεπισκοπή του Λίνκολν ως νέα θέση του μνημείου, βρίσκεται ακριβώς στην αρχή του μονοπατιού που χρησιμοποιούσε το ζεύγος Κάλβου κατά τους τακτικούς τους περιπάτους στην εξοχή του Κέντιγκτον».
Στην τελετή, μεταξύ των άλλων παρέστησαν ο δήμαρχος και αντιδήμαρχος του Λουθ, μέλη του δημοτικού συμβουλίου, ο πρόεδρος και τα μέλη του Δ.Σ. του μουσείου του Λουθ, εκπρόσωπος της Αρχιεπισκοπής του Λίνκολν, εκπρόσωπος της Αρχιεπισκοπής Θυατείρων και Μεγάλης Βρετανίας, εκπρόσωποι των τοπικών ΜΜΕ, καθηγητές σχολείων κ.α.
Οι εκδηλώσεις διοργανώθηκαν ως μέρος του του ετήσιου τοπικού προγράμματος Zero Degrees Festival (διότι το Λουθ είναι και στο βόρειο και στο νότιο ημισφαίριο, δηλαδή στο σημείο 0), με την ευκαιρία της Ελληνικής Προεδρίας στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και με τη συμβολή του Γραφείου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο Λονδίνο.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Έκθεση «Αντρέας Κάλβος και Γιώργος Σεφέρης: Δύο ποιητές στο Λούθ»"
Related Posts with Thumbnails