Φορωνεύς……….ο αρχέγονος

Ερμής και Άργος πίνακας του Ρούμπενς (1577-1640)

O Φορωνεύς ήταν γιός του ποτάμιου θεού Ινάκχου και της Ωκεανίδας νύμφης Μελίας, ή της επίσης Ωκεανίδας νύμφης Αργίας και πιθανόν ο πρώτος άνθρωπος που……...

Ο Σόλων και οι ιερείς

Ο Αθηναίος πολιτικός και ποιητής Σόλων (640 – 560 π.Χ) κατά την διάρκεια επίσκεψης στην χώρα του Νείλου, αιφνιδίασε ορισμένους Αιγυπτίους ιερείς όταν ανέφερε ότι ο Φορωνεύς υπήρξε ο πρώτος άνθρωπος. Οι Αιγύπτιοι απήντησαν χαριτολογώντας:

«Ω Σόλων, Σόλων εσείς οι Έλληνες είστε πάντοτε νέοι…..δεν υπάρχει περίπτωση να υπάρχει κάποιος τόσο γέρος» (Αιγύπτιος ιερέας προς Σόλωνα – Πλάτων «Τιμαίος 23β).

Στην πραγματικότητα όμως αν και η γενεαλογία των Ελλήνων δεν εμφανίζει τον Φορωνεά ως τον πρώτο άνθρωπο, οι μετέπειτα αρχέγονες θεωρήσεις – εκδοχές των γενεαλογικών δένδρων έχουν εμπλακεί σε μία σειρά ατελείωτων αμφισβητήσεων.

Αιγιαλεύς ο πρώτος Σικυώνιος

Αν οι γενεές μετρούσαν αντίστροφα, φαίνεται ότι ο Αιγιαλεύς είναι ο πρώτος άνθρωπος της ηρωικής εποχής και όχι ο Φορωνεύς. Αλλά επειδή η φήμη παίζει σημαντικό ρόλο και ουδείς αναφέρει τον Αιγιαλέα ως τον πρώτο άνθρωπο, γι’ αυτό ίσως ουδέποτε θεωρηθεί ως τέτοιος ακόμη και αν όντως ήταν ο πρώτος άνθρωπος. Αντιθέτως ο Αιγιαλεύς φέρει τον τίτλο του πρώτου οικιστή της Σικυώνας, πόλης της Πελοποννήσου στον Κορινθιακό κόλπο η οποία θεωρείται ως η αρχαιότερη πόλη κράτος.

Σημειώνεται ότι ο Αιγιαλεύς πέθανε άτεκνος και ήταν αδελφός του Φορωνέα, χωρίς αυτό να αποτελεί κριτήριο, καθότι ήσαν απόγονοι θεοτήτων (ο Ίνακχος ήταν ποτάμιος θεός και η μητέρα τους νύμφη) και ο χρόνος δεν λογίζεται το ίδιο για θεούς και θνητούς. Επίσης, η Ιώ, ως κόρη του Ίνακχου, μπορεί να θεωρείται αδελφή της Φορωνέα, αλλά η καταγωγή της είναι αβέβαιη. Ο χαρακτηρισμός «πρώτος άνθρωπος» από μόνος του ορισμένες φορές αποτελεί τμήμα μιας μεγαλύτερης φράσης που σημαίνει «ο πρώτος άνθρωπος………που έγινε………ή έπραξε κάτι». Έτσι για παράδειγμα, ορισμένοι έχουν πει ότι οΦορωνεύς ήταν ο πρώτος θνητός………..που κυβέρνησε.

Ο Ερμής και οι θνητοί

Την εποχή του Φορωνέα, ο οποίος έζησε πολλές γενεές πριν τον κατακλυσμό του Δευκαλίωνα, οι άνθρωποι ζούσαν επί αιώνες χωρίς πόλεις και νόμους. Εκείνη την περίοδο μιλούσαν την ίδια γλώσσα, ώσπου ο Ερμής (θεός του λόγου) τους εξήγησε τα μυστικά της διαλέκτου. Αυτή η γνώση έφερε «διχόνοια»  μεταξύ των θνητών με αποτέλεσμα να χωρισθούν σε Έθνη.

Φορωνεύς ο πρώτος άρχων

Από αυτόν τον διαχωρισμό προέκυψε η ανάγκη διακυβέρνησης και έτσι ο Δίας έδωσε τον πρώτο κανόνα (νόμο) στον Φορωνέα, επειδή ήταν ο πρώτος που έκανε προσφορές στην Ήρα, χτίζοντας ναό και κατασκευάζοντας όπλα προς τιμήν της. Είτε λοιπόν επειδή ήταν ευσεβής, είτε επειδή κατάλαβε ότι οι νόμοι δεν είναι δυνατόν να εφαρμοσθούν χωρίς όπλα, ενόσω επικρατεί διχόνοια μεταξύ των θνητών, έλαβε από τον Δία την άδεια να κυβερνήσει. Έχοντας γίνει κυβερνήτης, συγκέντρωσε τους κατοίκους οι οποίοι εκείνη την εποχή διαβίωναν διάσπαρτοι ως απομονωμένες οικογένειες και ίδρυσε μια πόλη η οποία αρχικά ονομάσθηκε Πόλη του Φορωνέα και αργότερα Άργος λόγω του Άργου, εγγονού του Φορωνέα. Στη συνέχεια βασίλευσε σε όλη την περιοχή η οποία αργότερα ονομάστηκε Πελοπόννησος από τον Πέλοπα. (Παυσανίας «Περιγραφή της Ελλάδας»)

Πρώιμος «Προμηθέας»

Οι Αργείοι τιμούσαν τον Φορωνέα καταθέτοντας προσφορές στον τάφο του και ανεγείροντας προς τιμήν του άγαλμα, δίπλα στο οποίο έκαιε άσβεστη φλόγα, διότι πίστευαν ότι αυτός ανακάλυψε την φωτιά και όχι ο Προμηθέας όπως πιστεύεται από τους περισσότερους. (Υγίνος «Ἱστορίες» 145)

Μετά τον θάνατό του τον διαδέχθηκε ο εγγονός του Άργος, γιός του Δία και της Νιόβης, της πρώτης θνητής που τεκνοποίησε με θεό.

Σύζυγοι του Φορωνέα υπήρξαν η Τηλεδίκη, ή η Κίννα, ή η Κερδώ. (Παυσανίας «Περιγραφή της Ελλάδος 2.21.1» – Ψευδο Απολλόδωρος «Βιβλιοθήκη 2.1.1» – Τζέτζης «Λυκόφρων 177»)

Απόγονοι

Απόγονοί του ήσαν οι παρακάτω:

-  Ο Άπιος ο οποίος ήταν βασιλέας της Πελοποννήσου την οποία ονόμασε αρχικά Άπια, αλλά δολοφονήθηκε μετά από συνωμοσία από τον ίδιο του τον γιό Θελξίονα και τον Τελχίνα (Απολλόδωρος «Βιβλιοθήκη» Β.1.1).

-  Η Νιόβη ήταν η πρώτη θνητή που κοιμήθηκε με τον Δία και γέννησε τον Άργο και τον Πελασγό, εκ των οποίων ο πρώτος διαδέχθηκε τον Φορωνέα και ο δεύτερος βασίλευσε στην Αργολίδα και κατόπιν οι κάτοικοι της Πελοποννήσου ονομάσθηκαν Πελασγοί. Κατ’ άλλους ο Πελασγός υπήρξε βασιλέας του Άργους όταν οι Δαναΐδες προσέτρεξαν σε αυτόν για προστασία μετά την δολοφονία των Αιγυπτιάδων. (Παυσανίας «Περιγραφή της Ελλάδος 2.21»)

-  Ο Καρ(ας) βασιλέας των Μεγάρων ο οποίος ετάφη μεταξύ Μεγάρων και Κορίνθου. Προς τιμήν του η ακρόπολις των Μεγάρων ονομάσθηκε Καρία.

-  Χθονία και Κλήμενος Τα δύο αδέλφια ανέγειραν ναό προς τιμήν της Δήμητρας. (Παυσανίας «Περιγραφή της Ελλάδος 1.39.5»)

-  Σπάρτων Θεωρείται πατέρας του Μυκηνέα ο οποίος σύμφωνα με ορισμένους έδωσε το όνομά του στις Μυκήνες, ενώ σύμφωνα με άλλους το όνομα προέκυψε από την Μυκήνη, κόρη του Ινάκχου και αδελφή του Φορωνέα (Ελλάνικος ο Λέσβιος).

-  Εύρωψ  Πατέρας του Ερμίονα ιδρυτή της πόλης Ερμιόνης πλησίον της Τροιζήνας. (Παυσανίας «Περιγραφή της Ελλάδος 2.34.4»)

-  Λύρκος  Στάλθηκε από τον Ίνακχο να βρεί την Ιώ την οποία είχαν απαγάγει ληστές. Αφού προσπάθησε μάταια να την βρεί και φοβούμενος να επιστρέψει άπραγος, πήγε στην στην Καρία όπου παντρεύτηκε την Ειληβία κόρη του βασιλέα Αιγιαλού. (Παρθένιος «Περί Ερωτικών Παθημάτων 1»).

«Οι θρύλοι της Ελλάδας γενικότερα έχουν διαφορετικές ερμηνείες – μορφές και αυτό είναι ιδιαίτερα εμφανές στην γενεαλογία»(Παυσανίας «Περιγραφή της Ελλάδος 8.53.5)

ΠΗΓΗ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Φορωνεύς……….ο αρχέγονος"

Έγραψε ο Ευριπίδης κάποτε πως «Όλβιος όστις της Ιστορίης έσχε Μάθησιν»

(είναι ευτυχής όποιος γνωρίζει ιστορία). Λαοί που δεν γνωρίζουν την ιστορία τους είναι καταδικασμένοι σε αφανισμό. Γι’ αυτό εμείς οφείλουμε να θυμόμαστε.

Ανέκαθεν η ιστορία της Κύπρου υπερέβαινε κατά πολύ το μικρό μέγεθος της. Στο κέντρο του τότε γνωστού κόσμου, ο πολιτισμός της Κύπρου έχει ηλικία 11000 χρόνων. Οι Αρχαίοι Έλληνες, που άρχισαν να εγκαθίστανται στο νησί, καθόρισαν αποφασιστικά την πολιτιστική του ταυτότητα. Δυστυχώς, όμως, η γεωγραφική θέση της Κύπρου, στο σταυροδρόμι τριών ηπείρων, ήταν μεγάλης στρατηγικής σημασίας, κι έτσι αποτέλεσε το «μήλον της έριδος» για πολλούς επίδοξους κατακτητές.

Κατακτημένοι από τους Πέρσες, οι Έλληνες της Κύπρου εξεγέρθηκαν και με την βοήθεια των Ελλήνων Ιώνων προσπάθησαν να απελευθερωθούν. Και με τον Ονήσιλο το 499πΧ και με τον Ευαγόρα το 411πΧ. Μάταια όμως. Αυτός που τελικά απελευθέρωσε την Κύπρο από τους Πέρσες ήταν ο Μέγας Αλέξανδρος το 332πΧ. Αργότερα, η Κύπρος περιήλθε κάτω από την Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία και τον 3^ο αιώνα μΧ περιελήφθη στο ανατολικό τμήμα της Αυτοκρατορίας, μετέπειτα γνωστό ως Βυζαντινή Αυτοκρατορία. Οι ρίζες της σημερινής κυπριακής παραδοσιακής μουσικής και χορών πηγάζουν από την εποχή εκείνη, γεγονός που πιστοποιείται από τις ομοιότητες με κρητικούς και μικρασιατικούς ρυθμούς.

Κατά την παρακμή του Βυζαντίου, η Κύπρος κατακτήθηκε από πολλούς άλλους λαούς. Συγκεκριμένα, από τους Άγγλους, τους Γενουάτες, τους Άραβες και τους Ενετούς. Παρ’ όλ’ αυτά, οι Έλληνες της Κύπρου διατήρησαν την εθνική πολιτιστική τους ταυτότητα δια μέσου των αιώνων. Το 1570 οι Τούρκοι Οθωμανοί εισέβαλαν στο νησί και μετά την 11μηνη πολιορκία της Αμμοχώστου με υπερασπιστές Έλληνες και Ενετούς, όπως παραστατικά περιγράφει ο ιστορικός Άγγελος Γάττος. Έτσι ξεκίνησαν τα σκληρά χρόνια της Τουρκοκρατίας. Ο καταπιεστικός οθωμανικός ζυγός οδήγησε σε μείωση του πληθυσμού και η τουρκική διοίκηση άρχισε την μεταφορά Τούρκων από άλλες περιοχές της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Ένα ποσοστό Κυπρίων έγιναν Mουσουλμάνοι ή εξισλαμίστηκαν δια της βίας, μετά την έκρηξη της ελληνικής επανάστασης το 1821. Αυτοί ονομάζονταν «λινοπάμπακοι» και μαζί με τους Τούρκους έποικους αποτέλεσαν τον πυρήνα των σημερινών Τουρκοκυπρίων. Μάλιστα, όταν ξέσπασε η κατά τόπους ελληνική επανάσταση, έτσι και οι Έλληνες της Κύπρου προσπάθησαν να επαναστατήσουν. Η επανάσταση, όμως, πνίγηκε στο αίμα. Οι Τούρκοι απαγχόνισαν τον Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό και αποκεφάλισαν αρκετούς άλλους κληρικούς του νησιού. Εν τούτοις, πολλοί Κύπριοι μετέβησαν στην επαναστατημένη Ελλάδα και έδωσαν το αίμα τους για την λευτεριά του Έθνους.

Το 1955, οι Έλληνες Κύπριοι, ιδρύοντας την ΕΟΚΑ, αγωνίστηκαν με τα όπλα για την αποτίναξη του αγγλικού ζυγού και την «Ένωση της Κύπρου με τη Μητέρα Ελλάδα», ύστερα από μια μακρά, αλλά ανεπιτυχή ειρηνική πολιτική και διπλωματική προσπάθεια να επιτύχουν την απελευθέρωσή τους. Η αποικιακή κυβέρνηση προήγαγε την ιδέα της διχοτόμησης της Κύπρου ως αντίμετρο προς το ελληνοκυπριακό αίτημα. Κατά τη διάρκεια του αντιαποικιακού αγώνα, η Τουρκία ενθάρρυνε τους Τουρκοκύπριους ηγέτες να συνασπιστούν με την αποικιακή κυβέρνηση, σε μια προσπάθεια να εμποδίσουν τον αγώνα για αυτοδιάθεση του λαού της Κύπρου. Τότε δημιουργήθηκε η τουρκοκυπριακή τρομοκρατική οργάνωση ΤΜΤ, η οποία προκαλούσε επεισόδια ανάμεσα στις δύο «κοινότητες».

Οι Έλληνες όμως της Κύπρου ήταν αποφασισμένοι ή να εκπληρώσουν τον προαιώνιο πόθο τους, την Ένωση με τη μάνα Ελλάδα, ή να πεθάνουν. Πολλοί αγωνιστές της ΕΟΚΑ πέρασαν στο πάνθεον των ηρώων στον επικό και άνισο εκείνο ένοπλο τετραετή αγώνα. Η ψυχή του Έλληνα νίκησε για ακόμα μια φορά. Οι Άγγλοιεφαρμόζουν απάνθρωπες μεθόδους για να κάμψουν το φρόνημα των Κυπρίων. Με λιγοστά πολεμοφόδια αλλά με το ύψιστο εφόδιο που μπορεί να έχει κανείς, την αγάπη για την Ελλάδα, πολεμούσαν οι αντάρτες την πάνοπλη αυτοκρατορία. Οι προδότες όμως, που πάντα υπάρχουν στους κόρφους του Ελληνισμού, πρόδιδαν μερικές φορές τις θέσεις τους. Και τότε οι αντάρτες αναμετριόντουσαν με τον θάνατο στα μαρμαρένια αλώνια.

Το αίμα όμως των αγωνιστών δεν εξαργυρώθηκε στον πολιτικό στίβο λόγω αδέξιων χειρισμών. Από το καλοκαίρι του 1974 μέχρι σήμερα, η «Γραμμή Αττίλα» διαμελίζει τεχνητά το νησί. Οι Τούρκοι μέχρι σήμερα εξακολουθούν να κατέχουν παράνομα το 37% του κυπριακού εδάφους. Η τεράστια τουρκική σημαία στον Πενταδάκτυλο υπενθυμίζει καθημερινά στον κάθε ενσυνείδητο Έλληνα της Κύπρου τον στόχο και την επιδίωξη που δεν είναι άλλος παρά η εκδίωξη των κατακτητών από τις πατρογονικές μας εστίες. Την άσβεστη φλόγα της επιστροφής και το αγωνιστικό φρόνημα των νέων της Κύπρου επιβεβαίωσαν δύο νέοι το καλοκαίρι του 1996, ο Τάσος Ισαάκ και ο Σολωμός Σολωμού.

Η θέληση των Ελλήνων της Κύπρου να απελευθερώσουν την γη τους δεν μπορεί να δεσμευτεί από καμία πολιτική συμφωνία. Η διζωνική-δικοινοτική ομοσπονδία, που πρόσφατα πήρε τη μορφή του Σχεδίου Ανάν, δεν είναι η επιθυμητή λύση στο πρόβλημά μας. Τη λύση την δείχνει η ελληνική ιστορία και πολιτισμός του νησιού μας και η ανάγκη επιβίωσης του Ελληνισμού στο νησί που κρατήθηκε Ελληνικό παρά τις προσπάθειες των τόσων κατακτητών του, να διαφθείρουν την εθνική συνείδηση των κατοίκων του. Επειδή κανείς δεν θα νιώσει ποτέ τον Εθνικό Ύμνο όπως τον νιώθει ο Έλληνας Κύπριος που στερείται την Ελευθερία του εδώ και 37 μαύρα χρόνια. Η φωνή μας αιώνες παλιοί που δεν χάθηκαν –τ’ όνειρο μας αιώνες που θα ‘ρθουν. Η δική μας ιστορία δεν αφήνει περιθώρια. Η μνήμη μας, η συνείδηση μας, το μέλλον μας, το κορμί μας, η υπόληψη μας, δεν μας επιτρέπουν να λυγίσουμε στις προτροπές των βολεμένων πολιτικών μας. Είμαστε Έλληνες, δεν προσκυνάμε. ‘Κοιμούμαι μ’ ένα όνειρο ξυπνώ με μια ελπίδα, πως θε να ιδώ μια μέρα φως Ελεύθερη Πατρίδα.’

ΠΗΓΗ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Έγραψε ο Ευριπίδης κάποτε πως «Όλβιος όστις της Ιστορίης έσχε Μάθησιν»"

Έλληνες, οι πρωτοπόροι της Φαρμακευτικής

Αρχαίοι Έλληνες, οι πρωτοπόροι της Φαρμακευτικής! ---

  

Τoυ Δημήτρη Καραγιώργου---

Τα φάρμακα των αρχαίων Ελλήνων αποκάλυψαν Αμερικανοί αρχαιολόγοι. Αναλύοντας αρχαία παρασκευάσματα, ερευνητική ομάδα στην Ουάσιγκτον εντόπισε ίχνη από καρότο, ραπανάκι, σέλινο, άγριο κρεμμύδι, βελανίδια, λάχανο, ήμερο τριφύλλι, αχίλλεια και ιβίσκο.
Θεωρούν ότι πρόκειται για υπολείμματα θεραπευτικών ουσιών, καθώς οι αρχαίοι χρησιμοποιούσαν φυτά για να αντιμετωπίσουν παθήσεις και τραύματα. Αχίλλεια για αιμορραγία, καρότο για ερπετά. Αλλά και ραπανάκι, σέλινο, άγριο κρεμμύδι, στα θεραπευτικά παρασκευάσματα που χρησιμοποιούσαν. «Θαυματουργό», στη σωστή δοσολογία, το κώνειο...

Τα παραπάνω ανακοίνωσε χθες ο πρόεδρος του Διεθνούς Ιπποκράτειου Ιδρύματος, καθηγητής κ. Στέφανος Γερουλάνος, με αφορμή την 3η Αμφικτιονία Εταιρειών και Συλλόγων Ιστορίας Ιατρικής και Ηθικής - Δεοντολογίας, η οποία πραγματοποιείται στην Κω. Σύμφωνα με τον καθηγητή, οι σύγχρονες
μελέτες επικεντρώνονται στο κατά πόσο τα φυτικά εκχυλίσματα που βρέθηκαν στα αρχαία παρασκευάσματα μπορούν να θεραπεύσουν ασθένειες. Οι επιστήμονες αναζητούν, επίσης, τις ακριβείς μετρήσεις που έκαναν οι αρχαίοι Ελληνες ιατροί για να καθορίσουν τη δοσολογία. Σε πολλά αρχαία κείμενα αναφέρεται η θεραπευτική δράση των βοτάνων.

Η αχίλλεια σταματούσε την αιμορραγία κάποιου τραύματος, ενώ ο Πεδάνιος Διοσκουρίδης -που θεωρείται ο πρόδρομος των φαρμακοποιών- περιγράφει το καρότο ως πανάκεια. Θεωρούσε, για παράδειγμα, ότι -εάν κάποιος καταναλώσει καρότο προληπτικά- δεν θα κινδυνεύει από τα ερπετά. Οι Ελληνες πρώτοι απ' όλους τους λαούς κατέταξαν τα φάρμακα σε κατηγορίες ανάλογα με τη χρήση τους και έβγαλαν ή προσπάθησαν να βγάλουν το παγανιστικό - θεοκρατικό στοιχείο από τις συνταγές που χορηγούσαν. Σε αυτό πρωτοστάτησε ο Ιπποκράτης, που μετέτρεψε τις θεοκρατικές απόψεις σε φιλοσοφικές.

Η παρασκευή των φαρμάκων της αρχαιότητας δεν ήταν απλή υπόθεση. Πεπειραμένοι ριζοτόμοι, δηλαδή οι συλλέκτες βοτάνων και ορυκτών, μάζευαν τα βότανα. Τα επεξεργάζονταν, ξεραίνοντας και σταθεροποιώντας τα, και στη συνέχεια τα παρέδιδαν στους γιατρούς. Ο κ. Γερουλάνος διευκρινίζει ότι την εποχή εκείνη στα φάρμακα υπολογίζονταν και τα δηλητήρια και δεν είναι τυχαίο ότι το κώνειο που δόθηκε στον Σωκράτη αναφέρεται ως φάρμακο. Η διαφορά μεταξύ δηλητηρίου και φαρμάκου -εξηγεί- είναι μικρή και αφορά κυρίως τη δοσολογία. Η θεραπευτική προσέγγιση των αρχαίων Ελλήνων ήταν τόσο εξειδικευμένη και αποτελεσματική, που τα φάρμακα της εποχής κυριαρχούσαν μέχρι και τον 19ο αιώνα!

Ακόμη και σήμερα, σημαντικοί επιστήμονες ερευνούν σχολιαστικά τα ιπποκρατικά φάρμακα και ανακαλύπτουν συνεχώς νέες θεραπευτικές ιδιότητες.  

 

http://www.visaltis.net/2012/09/blog-post_30.html

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ " Έλληνες, οι πρωτοπόροι της Φαρμακευτικής"

Η επινόηση της Μακεδονίας από τον Τίτο...

Σύμφωνα με έγγραφο της CIA του 1958, ο Τίτο …επινόησε τον όρο «Λαϊκή Δημοκρατία της «Μακεδονίας»», με την ελπίδα να λειτουργήσει ως «μαγνήτης» (δήθεν ανεξαρτησίας) και να προσελκύσει κομμάτια της Βόρειας Ελλάδας και της Βουλγαρίας.

Πραγματικός σκοπός του φυσικά η έξοδος στο Αιγαίο, κάτι που ενδιέφερε κι ενδιαφέρει μέχρι και σήμερα τους Ρώσσους.

Δεν θέλει πολύ μυαλό να καταλάβουμε πως κάπως έτσι ξεκίνησε η ροή χρημάτων προς διάφορους ελληνοφώνους γενίτσαρους, προκειμένου να προετοιμάσουν αυτονομιστικούς πυρήνες από «καταπιεσμένους σλαβομακεδόνες» που θα ήθελαν την ανεξαρτητοποίηση της Μακεδονίας αλλά υπό τον όρο να υιοθετηθεί κυριλλικό (!) αλφάβητο και σλαβική γλώσσα, κάτι που θα βόλευε αφάνταστα το σοβιετικό μπλοκ…

Αυτή την ξεκάθαρα ΕΜΠΟΡΙΚΗ και ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ανάγκη του Τίτο και των Ρώσσων, για έξοδο στο Αιγαίο, την έκρυψαν πίσω από προπαγανδιστικά εφευρήματα όπως το «δικαίωμα των Μακεδόνων να μιλούν και να διδάσκονται …σκοπιανά» και να γράφουν Κυριλλικά, το «δικαίωμα των ανταρτών γενίτσαρων» σε ακίνητη περιουσία, ενώ συνεργάστηκαν με όλους τους τους εχθρούς της χώρας.

Όλα αυτά προκειμένου να αναγκαστεί το κράτος να παραχωρήσει ειδικά δικαιώματα και να ξεκινήσει έτσι η διαδικασία διαμελισμού της Ελλάδας, προς το συμφέρον των τότε σοβιετικών.
Ευτυχώς που περισσότεροι από 1.000.000 γηγενείς Μακεδόνες δεν πέφτουν στην παγίδα των γενιτσάρων και των πρακτόρων που παριστάνουν τους καταπιεσμένους ενώ τους χαρτζηλικώνει ο Soros και το αυτονομιστικό κόμμα τους δεν μπορεί να μαζέψει παραπάνω από 3000 μπεκρήδες και κατεστραμμένους πνευματικά χιμπατζήδες.

Besides the territory itself, Macedonia’s geographical position makes it important both for Yugoslavia and the Soviet bloc. Yugoslav Macedonia is a potential air corridor, and to less extent a land bridge, between the cut-off Albania and the rest of the Soviet bloc. While Yugoslavia was a loyal Soviet satellite, the bloc’s interest in the region was protected. 

However, following Yugoslavia’s banishment from the bloc, Albania found itself an isolated enclave. For Yugoslavia, the People’s Republic of Macedonia served as a post-war magnet, which Tito hoped would attract the Bulgarian and Greek Macedonia, thus giving Yugoslavia access to the Aegean Sea and significantly increasing the sphere of its influence on the Balkans”, reads the analysis. 

CIA says Macedonia was in a state of Cold War, with a potential threat of turning into a real Balkan conflict. 

Although the verbal exchanges between Yugoslavia and Bulgaria seem as propaganda, they point to the fact that in spite of the decade-long truce, Macedonia remains a problematic spot. Although the Macedonia dispute should sustain the status of ‘cold war’, concerns over the interests of the Macedonian Slavs – sincere or false – are a remarkable weapon for such a war”, concludes the analysis. 

http://english.republika.mk/?p=109242
http://www.mia.mk/en/Inside/RenderSingleNews/382/113174717

«Τα Σκόπια επιδιώκουν διέξοδον εις το Αιγαίον»…

… γράφει η εφημερίδα «Ελευθερία» στις 2 Μαίου του 1962 και στον υπέρτιτλο διευκρινίζει: «όπως γράφει το αγγλικόν περιοδικόν «τοπικ»

Μεταφέρουμε όλο το κείμενο, από το απόκομμα της εφημερίδας ως έχει και παρατηρούμε τις προσπάθειες της τότε Γιουγκοσλαβίας να δημιουργήσει ‘μακεδονικό’ ζήτημα με στόχο το λιμάνι της Θεσσαλονίκης.

Αναφέρεται στο ιστορικό δημοσίευμα:

Σχέδια δια την Θεσσαλονίκην. Συνελήφθη εις Παρισίους ηγέτης της κινήσεως; Πολλά παραρτήματα.

Αποκαλυπτικά στοιχεία δια το «Σλαβομακεδονικόν»

Λονδίνο, 1. (Αθην. Πρακτ.)- Το έγκυρον περιοδικόν «Τόπικ» εις το διοικητικόν συμβούλιον του οποίου ανήκει και ο υιός του βρεταννού πρωθυπουργού κ. Μακ Μίλλαν, δημοσιεύει άρθρον, με εντυπωσιακάς αποκαλύψεις δια την κίνησιν των Σλαβομακεδόνων.

Το περιοδικόν αποκαλύπτει, πρώτον ότι εσχάτως, συνελήφθη εις Παρισίους Γιουγκοσλάβος, όστις φέρεται ως είς των ηγετών της κινήσεως δια μίαν ανεξάρτητον Μακεδονίαν και δεύτερον ότι εις Ζυρίχην, Μόναχον, Γκότεμπουργκ, Όσλο, και Παρισίους έχουν ιδρυθή υπό του Εκτελεστικού Μακεδονικού Συμβουλίου των Σκοπίων, παραρτήματα, τα οποία προπαγανδίζουν υπέρ της κινήσεως δια την δημιουργίαν ανεξαρτήτου μακεδονικού κράτους, το οποίον θα περιλάβη και μέρος της ελληνικής Μακεδονίας.

Εις την αρχήν του άρθρου που φέρει τον τίτλον «Ερυθροί εναντίον Ερυθρών εις αγώνα δρόμου προς την θάλασσαν» δημοσιεύονται, επί λέξει, τα ακόλουθα:

Η πρόσφατος σύλληψις υπό της αστυνομίας των Παρισίων του λαθρεμπόρου και μαυραγορίτου Ντραγκάν Μπογκυταφόφσκι ανησυχεί την γιουγκοσλαβικήν κυβέρνησιν, διότι ο συλλφθείς, ο οποίος κατηγορείται δια λαθρεμπόριον ραδιοφώνων και έκδοσιν πλαστών διαβατηρίων, φημολογείται ότι είναι είς εκ των ηγετών της κινήσεως δια την δημιουργίαν ανεξαρτήτου μακεδονικού κράτους η οποία υποστηρίζεται υπό της Γιουγκοσλαβίας.

Πρόκειται περί κινήσεως της οποίας τα μέλη ομιλούν παρεφθαρμένην σλαβικήν γλώσσαν και έχοντα, ως κυρίαν βάσιν τα Σκόπια της γιουγκοσλαβικής Μακεδονίας προπαγανδίζουν υπέρ της δημιουργίας ανεξαρτήτου κράτους το οποίον θα περιλαμβάνη την γιουγκοσλαβική Μακεδονίαν, την καρδίαν της ελληνικής Μακεδονίας και μέρος του νοτιοδυτικού τμήματος της Βουλγαρίας.
»Τελικός σκοπός των είναι η διέξοδος προς το Αιγαίον και την Ανατολικήν Μεσόγειον, δια της ευημερούσης πόλεως της Θεσσαλονίκης. Εις τούτο ενθαρρύνονται από καιρού εις καιρόν υπό της γιουγκοσλαβικής κυβερνήσεως, ήτις τους επέτρεψε να σχηματίσουν Εκτελεστικόν Μακεδονικόν Συμβούλιον εις Σκόπια.

»Το συμβούλιον το οποίον έχει παραρτήματα εις Ζυρίχην, Μόναχον, Γκότεμπουργκ,Όσλο και Παρισίους κατευθύνει την προπαγανδιστικήν δραστηρίοτητα της κινήσεως.

«»Εκδίδουν επίσης διάφορα περιοδικά όπως το «Σλομπόντινα Μακεντόνια» (Ελευθέρα Μακεδονία) «Μακεντόσκα Λόζα (Μακεδονική Κληρονομιά).

Η καλώς οργανωμένη δραστηριότης και αι εκδόσεις της κινήσεως αποδεικνύουν ότι αύτη χρηματοδοτείται με σημαντικά ποσά από τα Σκόπια.

» Έν εκ των επιχειρημάτων δια την δημιουργίαν ανεξαρτήτου μακεδονικού κράτους εις το κέντρον των Βαλκανίων είναι, ότι υπάρχει μακεδονική εθνική μειονότης όχι μόνον εις Γιουγκοσλαβίαν αλλά και εντός της Βουλγαρίας και της Ελλάδος.

»Η δραστηριότης των συγκεντρούται, κυρίως, εναντίον της Ελλάδος δοθέντος ότι ισχυρίζονται ότι οι Σλαβο-μακεδόνες δεν απολαύουν των αυτών προνομίων, ως η μειονότης των Εβραίων και των Τούρκων εν Ελλάδι».

Το μακροσκελές άρθρο αναφέρεται περαιτέρω, εις το ιστορικόν της ανακινήσεως του ζητήματος.»

CIA 1958: Ο Τίτο προσπαθούσε μέσω μιας Μεγάλης Μακεδονίας έξοδο στο Αιγαίο

Το σκοπιανό πρακτορείο ειδήσεων, παραθέτει, σήμερα, το παρόν κείμενο στην αγγλική γλώσσα με τον τίτλο: “CiatriedtodefineMacedoniain 1958”.

Το μεταφέρουμε στην ελληνική:

Η Κεντρική Υπηρεσία Πληροφοριών (CIA) προσπάθησε να ορίσει τον όρο Μακεδονία το 1958, αναλύοντας τον, από μια εθνική και γεωγραφική πλευρά.

Η ανάλυση έχει ταξινομηθεί ως εμπιστευτικό έγγραφο, αλλά τώρα είναι διαθέσιμο, σύμφωνα με τη νομοθεσία για πρόσβαση στις δημόσιες πληροφορίες.

Το έγγραφο με τίτλο «Μακεδονία- Αιώνιο Μήλο της Έριδος» κυκλοφόρησε στις 19 Νοεμβρίου 1958, συμπεριλαμβανομένου ενός χάρτη της γεωγραφικής περιοχής της Μακεδονίας, το οποίο περιέχει πληροφορίες σχετικά με τα πολιτικά παιχνίδια των μεγάλων δυνάμεων επάνω στη Μακεδονία.

«Πέρα από την ίδια την περιοχή, η γεωγραφική θέση της Μακεδονίας την καθιστά σημαντική τόσο για τη Γιουγκοσλαβία, όσο και στο Σοβιετικό μπλοκ.

Η γιουγκοσλαβική Μακεδονία είναι ένας πιθανός αεροδιάδρομος και σε μικρότερο βαθμό μια επίγεια γέφυρα μεταξύ της αποκομμένης Αλβανίας και του υπόλοιπου σοβιετικού μπλοκ.

Ενόσω η Γιουγκοσλαβία ήταν ένα πιστός σοβιετικός δορυφόρος, υπήρχαν συμφέροντα του μπλοκ στην περιοχή τα οποία προστατεύονταν. Ωστόσο, μετά την έξοδο της Γιουγκοσλαβίας από το μπλοκ, η Αλβανία βρέθηκε σε έναν απομονωμένο θύλακα.

Για τη Γιουγκοσλαβία, η Λαϊκή Δημοκρατία της Μακεδονίας, εξυπηρετούσε ως μεταπολεμικός μαγνήτης για την οποία ο Τίτο ήλπιζε ότι θα ενσωματώσει τη βουλγαρική και την ελληνική Μακεδονία, δίνοντας έτσι στη Γιουγκοσλαβία πρόσβαση στο Αιγαίο και σημαντική αύξηση της σφαίρας επιρροής της στα Βαλκάνια», αναφέρει η ανάλυση.

Η CIAαναφέρει ότι η Μακεδονία παρέμεινε ως κατάσταση του Ψυχρού Πολέμου, με μια πιθανή απειλή για να μετατραπεί σε μια πραγματική σύγκρουση στα Βαλκάνια

«Παρά το γεγονός ότι οι λεκτικές ανταλλαγές μεταξύ της Γιουγκοσλαβίας και της Βουλγαρίας, φαίνονταν σαν προπαγάνδα, τονίζουν, ωστόσο, το γεγονός ότι παρά τη δεκαετή ανακωχή, η Μακεδονία παραμένει μια προβληματική κηλίδα.

Πέρα από το γεγονός ότι η διαμάχη για τη Μακεδονία διατηρήθηκε κατά τη διάρκεια του ‘Ψυχρού Πολέμου’, όσον αφορά τα συμφέροντα των Σλάβων της Μακεδονίας (στο πρωτότυπο: MacedonianSlavs)- πραγματικά ή ψευδώς- αποτελούσε (πάντως) ένα αξιόλογο όπλο για έναν τέτοιο πόλεμο», καταλήγει η ανάλυση, σύμφωνα με το δημοσίευμα του πρακτορείου ειδήσεων του νοτιοσλαβικού κράτους.

ΠΗΓΗ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Η επινόηση της Μακεδονίας από τον Τίτο..."

Διαγράφουν τη λέξη «ελληνική» από το «Τμήμα Ελληνικής φιλολογίας» του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, προφανώς γιατί τους ενοχλεί!

Οι καθηγητές  του  τμήματος ελληνικής φιλοσοφίας του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης που εδρεύει στην Κομοτηνή, αποφάσισαν στη γενική τους συνέλευση - και μάλιστα ομοφώνως να  διαγράψουν  τη λέξη «ελληνική» - προφανώς θα τους ενοχλεί και μετονομάζουν το «Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας»  σε… «Τμήμα Φιλολογίας»! 
Στο σκεπτικό τους αναφέρουν, ότι, «ο προσδιορισμός «ελληνικής»  πριν από τη λέξη φιλολογία στην τρέχουσα ονομασία του Τμήματος δεν προσδιορίζει καμιά επί πλέον δεξιότητα…» και ότι « φαίνεται να είναι πλεοναστικός και σε ορισμένες  περιπτώσεις  παραπλανητικός και εσφαλμένος». Και  αυτό, επειδή οι καθηγητές που διδάσκουν λατινική φιλολογία ή γλωσσολογία δεν σχετίζονται κατά κανένα τρόπο με τον προσδιορισμό «ελληνική» (Στο τμήμα υπηρετούν 24 καθηγητές από τους οποίους οι δύο έχουν γνωστικό αντικείμενο την λατινική φιλολογία).
Μάλιστα ετοίμασαν και το σχετικό σχέδιο  Προεδρικού Διατάγματος που στέλνουν στον υπουργό Παιδείας, μάλλον του… υπαγορεύουν τι να κάνει, σύμφωνα με τη βούληση τους… Βεβαίως αναμένονται αντιδράσεις για την περίεργη αυτή απόφαση τους, σε μια ευαίσθητη για λόγους εθνικούς περιοχή.
Σύμφωνα με πληροφορίες, σήμερα αναμένεται να συνεδριάσει το Συμβούλιο του « Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης», στο οποίο εστάλη η απόφαση της μετονομασίας του τμήματος φιλολογίας. ΄Ηδη υπήρξε αντίδραση απο το μέλος του Δ.Σ. του Δ.Π.Θ καθηγητή  του Πολυτεχνείου και ακαδημαϊκό Αντώνη Κουνάδη, ο οποίος σε επιστολή του προς τον πρόεδρο του Συμβουλίου του Δ.Π.Θ. κ. Γ. Παναγιωτόπουλο, (πρόεδρο ε.τ. του Συμβουλίου Επικρατείας), σημειώνει, ότι τα «τα επιχειρήματα της μετονομασίας δεν δικαιολογούν μία τέτοια μεταβολή» και εξηγεί τους λόγους, προσθέτοντας ότι «επειδή το θέμα είναι πολύ σοβαρό και για λόγους εθνικούς ενόψει και του τόπου όπου εδρεύει το Τμήμα»,  ζητεί αναβολή της συζήτησης του, ώστε «να συγκεντρωθούν όλα τα αναγκαία στοιχεία ( π.χ. κανονισμοί συναφών τμημάτων-σχολών ΑΕΙ της χώρας) συμπεριλαμβανομένης και της εκθέσεως εξωτερικής αξιολόγησης που υπήρξε η αφορμή  εγέρσεως του θέματος».
Τάσος Κοντογιαννίδης
ΠΗΓΗ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Διαγράφουν τη λέξη «ελληνική» από το «Τμήμα Ελληνικής φιλολογίας» του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, προφανώς γιατί τους ενοχλεί!"

Η έναρξη του Α’ Παγκοσμίου πολέμου και η θέση της Ελλάδος

Πολιτικοστρατιωτική Κατάσταση στην Ευρώπη το 1914

Το 1914 βρήκε την Ευρώπη διαιρεμένη σε δύο αντίπαλους συνασπισμούς, την Τριπλή Συμμαχία των Κεντρικών Δυνάμεων(Αυστροουγγαρία, Γερμανία και Ιταλία) και την Τριπλή Συνεννόηση ή Αντάντ (Γαλλία, Μεγάλη Βρετανία και Ρωσία).

Η πρώτη από τις συμμαχίες αυτές υπεγράφη στη Βιέννη στις 20 Μαρτίου 1882 και ανανεώθηκε προς το τέλος του 1912. Η θέση όμως της Ιταλίας στην Τριπλή Συμμαχία φαινόταν μάλλον αμφίβολη, λόγω της παραμονής ακόμη υπό Αυστροουγγρικό ζυγό των επαρχιών του Τρεντίνου, του Μπολτζάνο και της Τεργέστης που κατοικούνταν από Ιταλούς, αλλά και των αλληλοσυγκρουόμενων συμφερόντων των δύο χωρών στα Βαλκάνια.

Τριπλή Συμμαχία Κεντρικών Δυνάμεων

Η δεύτερη, η Τριπλή Συνεννόηση, απαίτησε πολύ χρόνο για να υλοποιηθεί. Προηγήθηκε η υπογραφή συμφωνίας συμμαχίας μεταξύ Γαλλίας και Ρωσίας στην Πετρούπολη, στις 18 Αυγούστου του 1892, σε αντιστάθμισμα της Τριπλής Συμμαχίας. Ακολούθησε η συμφωνία του Λονδίνου με την εγκάρδια συνεννόηση της Μεγάλης Βρετανίας και της Γαλλίας, στις 8 Απριλίου του 1904, με την οποία επιλύονταν όλες οι μεταξύ τους διαφορές στα θέματα των αποικιών τους. Τέλος ολοκληρώθηκε με τη συνθήκη Αγγλο – Ρωσικής φιλίας της Πετρουπόλεως, στις 131 Αυγούστου του 1907, με την οποία διακανονίζονταν οι απαιτήσεις των δύο χωρών στην Άπω Ανατολή. Οι συνθήκες όμως αυτές δε δέσμευαν τη Μεγάλη Βρετανία σε περίπτωση ευρωπαϊκής συρράξεως.

Στο μεταξύ οι διαφορές που χώριζαν τα κράτη της Ευρώπης ήταν πολλές και σοβαρές. Η Γαλλία διεκδικούσε τις επαρχίες της Αλσατίας και της Λωρραίνης, τις οποίες είχε απωλέσει κατά το Γαλλογερμανικό Πόλεμο του 1870. Η Ρωσία επιδίωκε να διασφαλίσει τα απειλούμενα από τις Κεντρικές Δυνάμεις συμφέροντά της στα Βαλκάνια. Επίσης κατά τον πόλεμο με την Ιαπωνία τα έτη 1904 – 1905, με αφορμή τα ζητήματα που αφορούσαν στην Άπω Ανατολή, είχε υποστεί σοβαρότατες απώλειες σε άντρες και έχασε ολόκληρο σχεδόν τον πολεμικό της στόλο.

Η Ιταλία, μετά την αποτυχία ικανοποιήσεως των βλέψεών της στην Τύνιδα το 1883 και την ήττα της στην Αιθιοπία το 1896, στράφηκε κατά της τουρκοκρατούμενης Τριπολίτιδας και την 14 Δεκεμβρίου του 1900 υπέγραψε συμφωνία με τη Γαλλία, με την οποία οι δύο χώρες αναγνώριζαν αμοιβαία τις βλέψεις τους στην Τριπολίτιδα και το Μαρόκο, αντίστοιχα. Επιπλέον, στις αρχές του έτους 1902, η Γαλλία πέτυχε την εξασφάλιση της ουδετερότητας της Ιταλίας, σε περίπτωση επιθέσεως τρίτης χώρας εναντίον της. Η Γερμανία, επιδιώκοντας να θέσει υπό δοκιμασία τη Γαλλο – Ρωσική συμμαχία, προσπάθησε να δημιουργήσει πρόβλημα στη Γαλλία για το Μαρόκο, απέτυχε όμως, γιατί η Διεθνής Διάσκεψη στην Αλχεθίρα της Νότιας Ισπανίας, τον Ιανουάριο του 1906, δικαίωσε τη Γαλλία, η οποία εγκατέστησε στο Μαρόκο Γαλλικό Προτεκτοράτο.

Η Αυστροουγγαρία εξάλλου, εκμεταλλευόμενη τις αδυναμίες της Ρωσίας, προσάρτησε πραξικοπηματικά στις 22 Σεπτεμβρίου – 5 Οκτωβρίου 1908 τις κατεχόμενες από την Τουρκία επαρχίες της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης. Η Σερβία αντέδρασε στην ενέργεια αυτή, λόγω του εκεί Σέρβικου στοιχείου, αλλά υποχρεώθηκε σε υποταγή και παραίτηση των αξιώσεών της. Παρέμεινε ωστόσο η πικρία του Σέρβικου λαού που επηρέασε σημαντικά τα γεγονότα του 1914.

Μετά την εγκατάσταση του Γαλλικού Προτεκτοράτου στο Μαρόκο το 1906, η Ιταλία, με την άδεια των Μεγάλων Δυνάμεων, αξίωσε να αναπτύξει οικονομικά την Τριπολίτιδα, αλλά αντέδρασε ο Σουλτάνος και οι Ιταλοί επιτέθηκαν και κατέλαβαν την Τριπολίτιδα και την ενδοχώρα. Επιπλέον, κατέλαβαν τα Δωδεκάνησα και βομβάρδισαν τα Δαρδανέλια. Έτσι, εξανάγκασαν την Τουρκία να δεχτεί διαπραγματεύσεις ειρήνης, οι οποίες όμως παρατάθηκαν για αρκετούς μήνες, οπότε κηρύχθηκε ο πόλεμος Τουρκίας – Χριστιανικών Βαλκανικών Κρατών και η Τουρκία υποχρεώθηκε να υπογράψει στις 18 Οκτωβρίου 1912 στο Ουσύ της Λωζάνης (Ελβετία) προκαταρκτική συνθήκη ειρήνης, με την οποία δεχόταν τις αξιώσεις των Ιταλών. Σημαντική επίσης ήταν η υποχρέωση της Ιταλίας να εκκενώσει τα Δωδεκάνησα, μόλις οι Τούρκοι θα έφευγαν εντελώς από την Τριπολίτιδα και την Κυρηναϊκή. Η εκεί όμως συνεχιζόμενη αντίσταση των ιθαγενών έδωσε την πρόφαση στους Ιταλούς να αναβάλουν επ’ αόριστο την εκκένωση της Δωδεκανήσου.

Τριπλή Συμμαχία Αντάντ & Σύμμαχοι

Τα Βαλκανικά Κράτη εξάλλου, επιδίωκαν τη λύτρωσή τους από την Τουρκική κυριαρχία. Ο αναβρασμός στην Αλβανία από το 1911 και η ήττα της Τουρκίας στον Ιταλο – Τουρκικό Πόλεμο δημιούργησαν την ευκαιρία για ένοπλη επέμβαση. Έτσι, στις 13 Μαρτίου του 1912 υπογράφηκε μυστική συνθήκη μεταξύ Βουλγαρίας και Σερβίας, η οποία εκτός των άλλων προέβλεπε και τη διανομή μετά τον πόλεμο των απελευθερωμένων εδαφών. Η Βουλγαρία θα έπαιρνε τα εδάφη ανατολικά της Ροδόπης και του Στρυμόνα, ενώ η Σερβία τα εδάφη βόρεια και δυτικά του όρους Σκάρδου (ορεινός όγκος στα δυτικά των Σκοπίων). Η ζώνη όμως των εδαφών πλάτους περίπου 60 χλμ. εκατέρωθεν του Αξιού θα ήταν στη διαιτησία του Τσάρου. Στις 29 Μαΐου 1912 υπογράφηκε στη Σόφια αμυντική συνθήκη και μεταξύ της Ελλάδας και της Βουλγαρίας, χωρίς σ’ αυτή να γίνεται μνεία για την τύχη των εδαφών που θα απελευθερώνονταν. Το Μαυροβούνιο, έχοντας βλέψεις στην πεδιάδα και τη λίμνη της Σκόδρας, ήρθε σε προφορική συνεννόηση και συμφωνία με τις άλλες Βαλκανικές Κυβερνήσεις.

Στις 8 Οκτωβρίου 1912 πρώτο το Μαυροβούνιο κήρυξε τον πόλεμο κατά της Τουρκίας. Ακολούθησαν στις 4 – 17 Οκτωβρίου η Σερβία και η Βουλγαρία και αμέσως την επομένη η Ελλάδα. Μέσα σε λίγο χρόνο τα Χριστιανικά Βαλκανικά Κράτη πέτυχαν να συντρίψουν σχεδόν τον όγκο των τουρκικών δυνάμεων και να απελευθερώσουν το μεγαλύτερο μέρος των ευρωπαϊκών εδαφών της Τουρκίας. Προέκυψαν όμως δύο σοβαρά προβλήματα, εκείνο της τύχης της Κωνσταντινουπόλεως και το άλλο της εξόδου της Σερβίας στην Αδριατική. Η Ρωσία επιθυμούσε την Σουλτανική κυριαρχία στην Κωνσταντινούπολη για να μην εισέλθουν σ’ αυτή οι Βούλγαροι και να μην περάσει ο Ελληνικός Στόλος τα στενά. Η Αυστροουγγαρία και η Ιταλία επίσης επιδίωκαν τη δημιουργία μεγάλου Αλβανικού κράτους για να μη φτάσουν οι Σέρβοι στις δαλματικές ακτές και οι Έλληνες στο στόμιο της Αδριατικής. Οι δύο χώρες στις 31 Δεκεμβρίου 1912 υπέγραψαν συμφωνία ιδρύσεως της Αλβανικής Ηγεμονίας, αναγνωρίζοντας αμοιβαία τις ζώνες επιρροής τους σ’ αυτή.

Στις 3 Δεκεμβρίου 1912 η Βουλγαρία, εκ μέρους των Συμμάχων πλην της Ελλάδας, υπέγραψε ανακωχή δεκαπέντε ημερών με την Τουρκία, ενώ συνεχιζόταν η πολιορκία των Ιωαννίνων, της Αδριανουπόλεως και της Σκόδρας. Η Ελλάδα δεν συμμετείχε στην ανακωχή για να μη διακοπεί ο αποκλεισμός των τουρκικών ακτών και καταστεί δυνατή η ενίσχυση των τουρκικών δυνάμεων από τη Μικρά Ασία.

Το Δεκέμβριο 1912 συγκλήθηκαν δύο συνδιασκέψεις στο Λονδίνο, μία με αντιπροσώπους των πέντε εμπολέμων και μία με τους Πρεσβευτές των Μεγάλων Δυνάμεων. Η δεύτερη έπρεπε να καθορίσει το μελλοντικό καθεστώς στα Βαλκάνια.

Στο μεταξύ επαναλήφθηκαν οι εχθροπραξίες. Η Ιταλία ήθελε τα μεσημβρινά σύνορα της Αλβανίας να επεκταθούν νοτιότερα και να μη συζητηθεί το θέμα της Δωδεκανήσου, γιατί επιθυμούσε την παραχώρησή της στην Τουρκία, σύμφωνα με τη μεταξύ τους προκαταρκτική συνθήκη ειρήνης του Ουσύ της Λωζάνης. Η Τουρκία από την πλευρά της διεκδικούσε τη Χίο και τη Λέσβο, προβάλλοντας λόγους ασφαλείας των ακτών της.

Στις 30 Μαΐου 1913 ή Πρεσβευτική Συνδιάσκεψη στο Λονδίνο κατέληξε σε συνθήκη ειρήνης με την οποία η Τουρκία παραχωρούσε στα Βαλκανικά Κράτη τα εδάφη δυτικά της γραμμής Αίνου – Μήδειας στην Ανατολική Θράκη, καθώς και την Κρήτη. Κάθε σύμμαχος υποχρεωνόταν να συνάψει ιδιαίτερη συνθήκη με τη Τουρκία για τα μεταξύ τους θέματα.

Η συνθήκη του Λονδίνου, ωστόσο, άφηνε εκκρεμή τα σύνορα της Αλβανίας, την τύχη των νησιών του Αιγαίου και τη διανομή των εδαφών στους νικητές. Η Βουλγαρία με την ενθάρρυνση της Αυστροουγγαρίας είχε υπερβολικές αξιώσεις, έφερε βαρέως την κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τους Έλληνες και του Μοναστηρίου από τους Σέρβους και αξίωνε απειλητικά την προσάρτηση των περιοχών του Κοσσόβου και του Μοναστηρίου, καθώς και των κοιλάδων κοντά στη Θεσσαλονίκη. Μπροστά στη νέα απειλή η Ελλάδα και η Σερβία, στις 1 Ιουνίου 1913, συνήψαν δεκαετή συμμαχία που εγγυόταν τις εδαφικές τους κατακτήσεις, καθώς και την απόκτηση κοινών συνόρων δυτικά του Αξιού.

Τσάρος Βουλγαρίας Φερδινάνδος Ι

Οι Βούλγαροι, κλιμακώνοντας τις προκλήσεις τους, δημιουργούσαν συνεχώς μεθοριακά επεισόδια και τη νύχτα 17 Ιουνίου 1913 επιτέθηκαν με σκοπό να απωθήσουν τους Έλληνες προς τη θάλασσα και τους Σέρβους προς τα Σκόπια. Έτσι, εξερράγη ο δεύτερος Βαλκανικός Πόλεμος που κατέληξε στην ολοσχερή ήττα των Βουλγάρων. Οι Ρουμάνοι πέρασαν και αυτοί τα σύνορα στις 10 Ιουλίου και προέλασαν προς τη Σόφια, ενώ οι Τούρκοι, εκμεταλλευόμενοι την κατάσταση, κατέλαβαν χωρίς μάχη την Αδριανούπολη. Κατόπιν της εξελίξεως αυτής ο βασιλέας της Βουλγαρίας Φερδινάνδος Ι έκανε έκκληση προς τις Μεγάλες Δυνάμεις, με την επέμβαση των οποίων υπογράφηκε στις 30 Ιουλίου ανακωχή μεταξύ των εμπόλεμων, για να ακολουθήσει στις 10 Αυγούστου η υπογραφή συνθήκης ειρήνης στο Βουκουρέστι. Με αυτή καθορίστηκαν τα σύνορα της Βουλγαρίας προς τη Ρουμανία, τη Σερβία και την Ελλάδα, στην οποία παραχωρήθηκε η περιοχή της Μακεδονίας μέχρι το Νέστο ποταμό μαζί με το λιμάνι της Καβάλας, μετά από απαίτηση της Γερμανίας και παρά την αντίδραση της Αυστροουγγαρίας.

Τα προβλήματα των συνόρων της Αλβανίας και της τύχης των νησιών του Αιγαίου εξακολούθησαν να παραμένουν άλυτα, ενώ δεν υπογράφηκαν αμέσως συνθήκες των Βαλκανικών Κρατών με την Τουρκία. Η πρώτη απ’ αυτές υπογράφηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 1913 στην Κωνσταντινούπολη, μεταξύ της Τουρκίας και της Βουλγαρίας, η οποία αναγνώρισε την Τουρκική κυριαρχία στην Ανατολική Θράκη, συμπεριλαμβανομένης και της Αδριανουπόλεως. Η συνθήκη Τουρκίας – Σερβίας υπογράφηκε στις 14 Μαρτίου του 1914 στην Κωνσταντινούπολη και η μεταξύ Ελλάδας – Τουρκίας στις 14 Νοεμβρίου 1914 στην Αθήνα, χωρίς και πάλι να καθορίζεται η τύχη των νησιών του Αιγαίου που με τη συνθήκη του Λονδίνου αφηνόταν στις Μεγάλες Δυνάμεις να αποφασίσουν. Η οριστική παραχώρηση των νησιών αυτών έγινε τελικά, στις 24 Ιουλίου 1923, με τη συνθήκη της Λωζάνης.

Στις 29 Ιουλίου του 1913 η πρεσβευτική συνδιάσκεψη των Μεγάλων Δυνάμεων στο Λονδίνο ανακήρυξε αυτόνομη ηγεμονία την Αλβανία, υπό κληρονομικό ηγεμόνα, με την υπόδειξη και εγγύηση των Μεγάλων Δυνάμεων. Στις 8 Αυγούστου 1913 η συνδιάσκεψη καθόρισε τα νότια σύνορα της Αλβανίας, που θα περιλάμβαναν τις περιοχές Κορυτσάς και Αργυροκάστρου και την ακτή μέχρι το ακρωτήριο της Φτελιάς. Τα σύνορα μεταξύ Κορυτσάς και Φτελιάς θα καθόριζε Διεθνής Επιτροπή, με βάση τα εθνολογικά δεδομένα; τις γεωγραφικές συνθήκες και τη γλώσσα. Η Επιτροπή όμως αυτή μεταβαίνοντας εκεί, το Σεπτέμβριο και Οκτώβριο του 1913, δεν έλαβε υπόψη της τη θρησκεία, την εθνική συνείδηση, την παιδεία και τη γλώσσα. Αγνόησε έτσι, ότι στο Αργυρόκαστρο, το Δέλβινο, τους Αγίους Σαράντα και τη Χειμάρρα οι κάτοικοι μιλούσαν μόνο την ελληνική, ενώ στην Κορυτσά και το Λεσκοβίκι μιλούσαν και τις δύο γλώσσες την Ελληνική και την Αλβανική.

Η Επιτροπή ξανασυνήλθε στη Φλωρεντία στις 17 Δεκεμβρίου του 1913 και με πρωτόκολλο αποφάσισε ότι ολόκληρη η Βόρεια Ήπειρος θα περιλαμβανόταν στο νεοσύστατο Αλβανικό Κράτος. Οι Μεγάλες Δυνάμεις, στις 13 Φεβρουαρίου του 1914, γνώρισαν στην Ελληνική Κυβέρνηση ότι θα παραχωρούνταν στην Ελλάδα τα νησιά του Αιγαίου πλην Ίμβρου, Τενέδου και Καστελλόριζου την ημέρα που ο Ελληνικός Στρατός θα αποχωρούσε από τη Βόρεια Ήπειρο. Η Κυβέρνηση υπέκυψε στον εκβιασμό και με αίτησή της ζήτησε προνόμια για τον πληθυσμό της Βόρειας Ηπείρου.

Γουλιέλμος του Βηδ Πρίγκηπας Αλβανίας

Αρχές Μαρτίου του 1914 αποβιβάστηκε στο Δυρράχιο ο ηγεμόνας της Αλβανίας Γερμανός Πρίγκιπας Γουλιέλμος του Βηδ, ενώ η χώρα βρισκόταν σε κατάσταση αναρχίας από τους φυλετικούς ανταγωνισμούς. Η Ελληνική Κυβέρνηση πιστή στις υποχρεώσεις της, άρχισε να εκκενώνει τα εδάφη της Βόρειας Ηπείρου, ο πληθυσμός της οποίας όμως εξεγέρθηκε, ανακήρυξε αυτονομία και σχημάτισε Προσωρινή Κυβέρνηση υπό το Γεώργιο Χρηστάκη Ζωγράφο με την εντολή να προβάλει ένοπλη αντίσταση. Έτσι, οργανώθηκε στρατός, τον οποίο στελέχωσαν πολλοί Έλληνες αξιωματικοί και υπαξιωματικοί και συγκροτήθηκαν αποσπάσματα Ιερολοχιτών, από άντρες και γυναίκες, για την ανακατάληψη του εθνικού εδάφους από τη Χειμάρρα μέχρι την Κορυτσά.

Γεώργιος Ζωγράφος

Κατά τις πρώτες συγκρούσεις επικράτησαν οι Αλβανοί, αλλά μετά τον Απρίλιο οι Βορειοηπειρώτες πέτυχαν πολλές νίκες και ανακατέλαβαν τα εδάφη που είχε εγκαταλείψει ο Ελληνικός Στρατός, φτάνοντας και πέρα από το Βεράτι. Για να σταματήσει η αναρχία επενέβη η Διεθνής Επιτροπή στην Προσωρινή Κυβέρνηση και με το πρωτόκολλο που υπογράφηκε στην Κέρκυρα, στις 17 Μαΐου του 1914, παραχωρήθηκαν στους Βορειοηπειρώτες προνόμια διοικήσεως, παιδείας, θρησκείας, περιουσίας και προσωπικής ασφάλειας. Οι ταραχές όμως συνεχίστηκαν.

Με την υποκίνηση της Ιταλίας, ο Εσσάτ Πασάς με τους Μουσουλμάνους επαναστάτησε κατά του Γουλιέλμου που υποστηριζόταν από την Αυστροουγγαρία και τις ορεσίβιες φυλές των Μελισσόρων και Μιρδιτών με αποτέλεσμα η Αλβανία να διαιρεθεί σε δύο στρατόπεδα.

Η θέση της Ελλάδας

Η δεκαετής αμυντική συμμαχία μεταξύ της Ελλάδας και της Σερβίας της 1ης Ιουνίου του 1913, που επικυρώθηκε στις 21 Ιουνίου του 1913, κυρίως προέβλεπε:

- Αμοιβαία βοήθεια σε περίπτωση προσβολής της από άλλη χώρα.

- Συγκέντρωση από την Ελλάδα, με την έναρξη των εχθροπραξιών, 90.000 αντρών στην ευρεία περιοχή της Θεσσαλονίκης και του στόλου της στο Αιγαίο, ενώ η Σερβία θα συγκέντρωνε 150.000 άντρες στα νότια σύνορά της προς την Ελλάδα και τη Βουλγαρία.

- Απαγόρευση μειώσεως των δυνάμεων αυτών παρά μόνο κατόπιν γραπτής συμφωνίας των Γενικών Επιτελείων των δύο σύμμαχων κρατών. Σε περίπτωση που η Ελλάδα βρισκόταν στην ανάγκη να αμυνθεί εναντίον άλλης χώρας, πλην της Βουλγαρίας, είχε την υποχρέωση να βοηθήσει τη Σερβία αν η τελευταία εμπλεκόταν με τη Βουλγαρία, εφόσον το επέτρεπαν οι δυνατότητές της. Η Σερβία αν βρισκόταν στην ανάγκη να αμυνθεί κατά άλλης χώρας, πλην της Βουλγαρίας, και η Ελλάδα δεχόταν επίθεση απ’ αυτή, η Σερβία ήταν υποχρεωμένη να βοηθήσει την Ελλάδα με δυνάμεις που οι δύο χώρες θα συμφωνούσαν μεταξύ τους. Οι όροι αυτοί είχαν μεγάλη σημασία και έγιναν αιτία διαφωνιών του πολιτικού κόσμου της Ελλάδας για την ακολουθητέα γραμμή στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο.

Στις 13 Φεβρουαρίου 1914 οι Μεγάλες Δυνάμεις με απόφασή τους παραχώρησαν στην Ελλάδα τα νησιά του Αιγαίου, τα οποία είχε απελευθερώσει ο Ελληνικός Στόλος στην αρχή ακόμη του Βαλκανο Τουρκικού Πολέμου 1912 – 13. Η Ελλάδα αποδέχθηκε την απόφαση, αλλά η Τουρκία αρνήθηκε, λόγω της εγγύτητας προς τα στενά και τις μικρασιατικές ακτές. Η Τουρκία, στο μεταξύ, είχε πετύχει να της παραχωρηθεί από τη Βραζιλία το θωρηκτό «Rio de Zaneiro» και είχε αναθέσει στα Αγγλικά ναυπηγεία τη ναυπήγηση ενός ακόμη με χρόνο παραδόσεως το φθινόπωρο του 1914.

Αντισυνταγματάρχης Ιωάννης Μεταξάς

Βλέποντας αυτά ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας Ελευθέριος Βενιζέλος ανησύχησε και προσπάθησε, μέσω της Γερμανικής Κυβερνήσεως, να έρθει σε κάποια συνεννόηση με την Τουρκία. Αυτή όμως την απέρριψε και άρχισε τους διωγμούς των Ελλήνων της Τουρκίας, με αποτέλεσμα να πλημμυρίσουν η Καβάλα και τα νησιά από πρόσφυγες. Έτσι, άρχισε να φαίνεται νέα απειλή πολέμου και η Επιτελική Υπηρεσία του Στρατού υπέβαλε στον Πρωθυπουργό έκθεση με τις δυνατότητες πολεμικών επιχειρήσεων κατά της Τουρκίας που συνέταξε ο αντισυνταγματάρχης Ιωάννης Μεταξάς, ως Διευθυντής της Α’ Διευθύνσεως.

Η έκθεση προσδιόριζε τους αντικειμενικούς σκοπούς και ανέλυε τους παράγοντες, τη στάση των Βαλκανικών Κρατών, τη ναυτική υπεροχή των αντιπάλων και το βαθμό προπαρασκευής για υπερπόντια εκστρατεία. Η ανάμιξη των Μεγάλων Δυνάμεων θεωρούνταν απίθανη. Η στάση της Βουλγαρίας, λόγω της εδαφικής παρεμβολής της μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, είχε σημασία αλλά οπωσδήποτε θα επηρεαζόταν από τη στάση της Ρουμανίας και της Σερβίας. Η Ρουμανία δεν ήθελε αναταραχή στη Βαλκανική και υποχρεώσεις έναντι της Ελλάδας. Η Σερβία αν και σύμμαχος, λόγω του νοτιοσλαβικού ζητήματος με την Αυστροουγγαρία, δεν συνέδραμε την Ελλάδα.

Η έκθεση παρουσίαζε ως πιθανή μια Τουρκο Βουλγαρική συμφωνία κατά της Ελλάδας και απέκλειε ανάληψη αποβατικών επιχειρήσεων στη Μικρά Ασία. Το να βασιστεί η Ελλάδα στη θέληση της Ρουμανίας και της Σερβίας να συγκρατήσουν τη Βουλγαρία κρινόταν ως ολέθριο σφάλμα. Σύμφωνα με την έκθεση, η ναυτική υπεροχή της Ελλάδας ήταν χρήσιμη για τον εφοδιασμό της Χώρας με τρόφιμα, πολεμικό υλικό, την ασφάλεια των νησιών και των ελληνικών ακτών, καθώς και την ανάληψη αποβατικών επιχειρήσεων. Εκβίαση ή αιφνιδιαστική διάβαση των Στενών των Δαρδανελίων ήταν ανώτερη των δυνάμεων του Ελληνικού Στόλου.

Η Ελληνική Κυβέρνηση με έντονη διακοίνωσή της για τους διωγμούς των Ελλήνων στην Τουρκία, τόνιζε ότι η συνέχισή τους θα την εξανάγκαζε να φτάσει στα έσχατα. Αλλά και οι Μεγάλες Δυνάμεις έκαναν συστάσεις. Έτσι, προσωρινά η Τουρκία σταμάτησε τους διωγμούς.

Στις 20 Μαΐου του 1914 ο Τούρκος επιτετραμμένος στην Αθήνα εξέθεσε στον Πρωθυπουργό Ελευθέριο Βενιζέλο ότι θα ήταν πλεονέκτημα και για τις δύο χώρες αν γινόταν ανταλλαγή των πληθυσμών. Ο Πρωθυπουργός ζήτησε διευκρινίσεις και σε δύο ημέρες είχε το σχέδιο ανταλλαγής του πληθυσμού της περιφέρειας της Σμύρνης με τους Μουσουλμάνους της Μακεδονίας. Ο Βενιζέλος ενέκρινε το σχέδιο, αλλά οι Τούρκοι ξανάρχισαν τους διωγμούς με αγριότητα και πλημμύρισαν πάλι τα νησιά με πρόσφυγες. Η σκληρότητά τους ήταν τέτοια που το Πατριαρχείο προέβη στο κλείσιμο των εκκλησιών στη Μικρά Ασία και κήρυξε την Ορθόδοξη Εκκλησία σε διωγμό.

Θωρηκτό Λήμνος

Η κατάσταση έγινε πολύ σοβαρή και ο πόλεμος φαινόταν αναπόφευκτος. Η Ελληνική Κυβέρνηση στις 11 Ιουνίου του 1914 με έντονη διακοίνωσή της στην Υψηλή Πύλη απαιτούσε να σταματήσουν αμέσως οι διωγμοί και να διασφαλισθεί η ζωή και η περιουσία των Ελλήνων στην Τουρκία. Ειδοποίησε επίσης τον Πρεσβευτή στην Κωνσταντινούπολη να αποχωρήσει και να διακόψει τις σχέσεις με τη Τουρκία, αν αυτή δε συμμορφωνόταν με τη διακοίνωση. Ταυτόχρονα η Ελλάδα αγόρασε από την Αμερική δύο θωρηκτά τα «Idaho» και «Mississipi» που μετονομάστηκαν σε «Λήμνος» και «Κιλκίς» αντίστοιχα.

Η Κυβέρνηση στις 12 Ιουνίου του 1914 με διακοίνωση και προς τη σύμμαχο Σερβία, την ενημέρωνε για τους διωγμούς του Ελληνισμού και τη διακοίνωσή της προς τη Τουρκία, τονίζοντας ταυτόχρονα την απόφασή της να φτάσει στα άκρα αν η Τουρκία δε συμμορφωνόταν. Επιπλέον, ζητούσε την πλήρη ηθική συμπαράστασή της.

Στις 16 Ιουνίου 1914 η Σέρβική Κυβέρνηση απάντησε στην Ελληνική διακοίνωση, ότι η Σερβία επιθυμούσε τη διατήρηση της ειρήνης, ότι η οικονομία της δεν είχε ανορθωθεί και το πολεμικό της υλικό δεν είχε αναπληρωθεί, ενώ η Βουλγαρία και η Αλβανία καραδοκούσαν να εκμεταλλευθούν την κατάσταση. Επίσης ανέφερε ότι η Τριπλή Συνεννόηση ήθελε ηρεμία στη Βαλκανική και παρακαλούσε να αποφευχθούν οι ακρότητες.

Στις 18 Ιουνίου 1914 απάντησε στην Ελληνική διακοίνωση και η Τουρκία, αρνούμενη την αλήθεια των κατηγοριών περί διωγμών και ισχυριζόμενη ότι οι ολίγοι, που απομακρύνθηκαν, έφυγαν στα πλαίσια της συμφωνίας περί ανταλλαγής των πληθυσμών. Τέλος, ζητούσε τη σύσταση μικτής Ελληνο Τουρκικής επιτροπής που θα επόπτευε την ανταλλαγή πληθυσμών και περιουσιών. Κατόπιν αυτού επήλθε κάποια χαλάρωση και συμφωνήθηκε να συναντηθεί ο Πρωθυπουργός με το Μεγάλο Βεζύρη τον Ιούλιο στις Βρυξέλλες και να συζητήσουν για την ανταλλαγή των πληθυσμών και τα νησιά του Αιγαίου.

Στις 19 Ιουλίου 1914 η Επιτελική Υπηρεσία του Στρατού υπέβαλε στον Πρωθυπουργό νέο υπόμνημα, εκθέτοντας τον ενδεδειγμένο τρόπο διεξαγωγής των επιχειρήσεων κατά της Τουρκίας. Σ’ αυτό τονιζόταν ότι η Ελλάδα είχε συμφέρον να προκαλέσει τον πόλεμο μόνο όταν θα είχε απόλυτη υπεροχή στη θάλασσα, χωρίς να εμπλακεί σε μακροχρόνιες και δαπανηρές ναυτικές επιχειρήσεις. Η Ελλάδα έπρεπε να πλήξει την Τουρκία καίρια, γρήγορα και αποφασιστικά και αυτό μπορούσε να γίνει μόνο με απόβαση ολόκληρου του Ελληνικού Στρατού στη Μικρά Ασία και την εκεί καταστροφή των Τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων.

Η ενέργεια αυτή είχε πολλές πιθανότητες επιτυχίας, αποκλειόταν όμως πολιτικά, εξαιτίας της εχθρικής στάσεως της Βουλγαρίας, καθώς και της αμφίβολης υποστηρίξεως της Σερβίας και της Ρουμανίας. Η Επιτελική Υπηρεσία κατέληγε στο συμπέρασμα ότι η σωστή λύση θα ήταν η απόβαση μιας ενισχυμένης μεραρχίας, κυρίως στην Καλλίπολη και δευτερευόντως στις Μικρασιατικές ακτές, με σκοπό να καταστρέφει τα πυροβολεία των Στενών, για να διέλθει ο Στόλος και να απειλήσει την Κωνσταντινούπολη. Οι ενέργειες έπρεπε να γίνουν χωρίς κήρυξη πολέμου και εντελώς μυστικά, ώστε να εξαναγκαστεί η Τουρκία σε συνθηκολόγηση.

Βιβλιογραφία

Αρχείο ΔΙΣ/ΓΕΣ, Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος 1914-1918.
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, Τόμος ΙΔ
Σπ. Μαρκεζίνη, Πολιτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος 1828 – 1964, Τόμος Γ’, Αθήνα 1966.
I. Πολιτάκου, Στρατιωτική Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος, Αθήνα 1980.
Αλ. I. Δεσποτόπουλου, η Συμβολή της Ελλάδος στην έκβαση των δύο Παγκόσμιων Πολέμων, Αθήνα 1992.
The Times History of the war (Τόμοι 21), Printing House Square, – London, 1915.

ΠΗΓΗ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Η έναρξη του Α’ Παγκοσμίου πολέμου και η θέση της Ελλάδος"

Διάλεξη του Ν. Λυγερού με θέμα: "Αν θες να πας ψηλά, φτιάξε πρώτα φτερά". Όλυμπος, 29/06/2014

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Διάλεξη του Ν. Λυγερού με θέμα: "Αν θες να πας ψηλά, φτιάξε πρώτα φτερά". Όλυμπος, 29/06/2014 "