Η ιστορία της Αγια-Σοφιάς, του διαχρονικού συμβόλου της ορθόδοξης πίστης

 Το επίσημο όνομά της, η συμβολική της θέση και το αρχιτεκτονικό θαύμα ενός λαμπρού ναού----- «Νενίκηκά σε Σολομών», αναφώνησε όλο ενθουσιασμό ο Ιουστινιανός στις 27 Δεκεμβρίου 537 πρωτοαντικρίζοντας τον μεγαλοπρεπή Ναό της Αγίας του Θεού Σοφίας, ο οποίος παραμένει ένα από ορόσημα της ορθόδοξης πίστης, παρά το γεγονός ότι εδώ και αιώνες βρίσκεται σε έδαφος μουσουλμανικό. Αψηφώντας πολέμους, καταστροφές αλλά και το τοξικό δηλητήριο της μισαλλοδοξίας, η Αγια-Σοφιά συνεχίζει να ρίχνει το φως της στην Κωνσταντινούπολη τόσο ως κληροδότημα της χριστιανικής της ιστορίας όσο και ως μνημείο παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Η Μεγάλη Εκκλησία της Βασιλεύουσας επιβλέπει αγέρωχα την Προποντίδα εδώ και 1.500 χρόνια συνδέοντας άρρηκτα τα χρονικά της με την πλούσια κοινωνική και οικονομική ιστορία της πόλης, ως ένας προνομιακός...

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Η ιστορία της Αγια-Σοφιάς, του διαχρονικού συμβόλου της ορθόδοξης πίστης "

Μορφή και εξέλιξη των Μανιάτικων επωνύμων

ΜΑΝΗ: Μητριαρχία με ονόματα πατριαρχίας.-----  Μορφή και εξέλιξη των Μανιάτικων επωνύμων Του Λευτέρη Αλεξάκη, Δ/ντή στο Κέντρο Ερεύνης της Ελληνικής Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών «Τα εις -έας και εις -άκης είναι φύσει Μανιατάκης,τα εις -έας και εις -άκος είναι πάντα Μανιατάκος,τα εις -όπουλος και –πούλοςείναι μπάσταρδος και μούλος»Είναι λαϊκή έκφραση στη Μάνη Η μελέτη των επωνύμων είναι απαραίτητη για την κατανόηση της κοινωνικής οργανώσεως και του όλου πολιτισμού ενός λαού. Πολύ περισσότερο, πιστεύουμε, αυτή είναι αναγκαία για την κατανόηση των θεσμών της Μάνης, γιατί εδώ τα επώνυμα παίζουν σπουδαιότατο ρόλο στη συνοχή τη συγκρότηση των διαφόρων συγγενικών ομάδων. Ο πυρήνας του μανιάτικου επωνύμου προέρχεται, στο μεγαλύτερο ποσοστό, όπως και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, από πατρώνυμο, παρωνύμιο (παρατσούκλι),...

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Μορφή και εξέλιξη των Μανιάτικων επωνύμων"

Η ετυμολογία του ονόματος του Αχιλλέα

  Ο ισχυρότερος ήρωας των Αχαιών στην επική παράδοση φέρει όνομα, το οποίο έχει γνήσια μυκηναϊκή καταγωγή, αφού απαντά και στις μυκηναϊκές πινακίδες της Εποχής του Χαλκού ως όνομα καθημερινών ανθρώπων και στην Κνωσό και στην Πύλο (Αχιλλεύς, Αχιλλήwει -ονομαστική και δοτική αντίστοιχα). Παλιότερα υπήρχε μια τάση να συνδεθεί το όνομα με το πρώτο στοιχείο του ονόματος των ποταμών Αχελώος και Αχέρων, όπου η ρίζα αχ- θα συνδεόταν με την έννοια «ύδωρ, νερό» και ίσως να είχε και χθόνιες συνδηλώσεις. Σήμερα η άποψη αυτή έχει γενικά εγκαταλειφθεί και οι περισσότεροι ειδικοί συνδέουν το όνομα με τη ρίζα της λέξης ἄχος (=πόνος, θλίψη, στενοχώρια, άγχος αγωνία, λύπη).Η σύνδεση αυτή είχε γίνει ήδη από την αρχαία εποχή και αναβίωσε χάρη σε τρεις σπουδαίους φιλολόγους της σύγχρονης εποχής, τους Kretschmer, Palmer και...

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Η ετυμολογία του ονόματος του Αχιλλέα"

Η καταγωγή του ονόματος του Οδυσσέα

Η προελληνική καταγωγή του ονόματος του Οδυσσέα Το όνομα του θρυλικού ήρωα του έπους θεωρείται γενικά ότι έχει προελληνική προέλευση, ανήκει δηλαδή στο γλωσσικό υπόστρωμα των λαών που αφομοίωσαν με την πάροδο του χρόνου οι Έλληνες. Η προσπάθεια ετυμολογίας από το ὀδύσσομαι (= ο Μισητός) αποτελεί λαϊκή παρετυμολογία Η προελληνική προέλευση του ονόματος καθίσταται ολοφάνερη από την ποικιλία με την οποία εμφανίζεται το όνομα στην Ελληνική, αποτέλεσμα της προσπάθειας των Ελλήνων να αποδώσουν τους φθόγγους μιας ξένης γλώσσας. Έτσι βρίσκουμε τους τύπους Οδυσ(σ)εύς με δέλτα, και Ολυτ(τ)εύς, Ολυσ(σ)εύς, Ολισεύς, Ωλυσσεύς, Ουλίξης, Ουλιξεύς, λατινικά Ulixes, ετρουσκικά Utuse. Βλέπουμε μια εναλλαγή μεταξύ δ και λ (ο ετρουσκικός τύπος Utuse είναι δάνειο από κάποια ελληνική διάλεκτο με δ, ο λατινικός...

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Η καταγωγή του ονόματος του Οδυσσέα"

ΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ [2]

ΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΚΙΉΊΉ 151  Ώ ς προς τά ονόματα μέ ιταλική προέλευση. τά περισσότερα σχηματίζονται άπο αυτούσιο το τοπωνύμιο (61%). Στά ονόματα πού παραδίδονται μέ παραγωγικές καταλήξεις, ή πιο συνηθισμένη κατάληξη είναι -ανος (58%). Άν οί μετακινήσεις τών κατοίκων της Κρήτης μέσα στο ί'διο το νησί γίνονται σέ περιορισμένη γεωγραφική ακτίνα, δέν συμβαίνει το ίδιο μέ τά άτομα πού έρχονται άπα άλλα μέρη. "Ετσι, τά εθνικά ονόματα πού παραδίδονται άπο τίς πηγές μαρτυρούν τήν παρουσία εκεί ατόμων πού κατάγονται άπο τήν Ανατολή καί τή Δύση: άπο τήν Ίστρία1 καί το Αργυρόκαστρο ως τή Μικρά Ασία καί τήν Αίγυπτο. Ά ς σημειωθεί δτι άπο τά 29 εθνικά ονόματα μέ προέλευση ονομασίες διαφόρων άλλων περιοχών, τά μισά σχεδόν είναι βυζαντινής προέλευσης καί παραπέμπουν σέ καταγωγή άπο περιοχές της βυζαντινής αυτοκρατορίας, άπο οπού προήλθε το δνομα. Στις περιπτώσεις αυτές ό κάτοχος τοΰ ονόματος, πού βρίσκεται τον...

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "ΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ [2]"

ΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΒΕΝΕΤΟΚΡΑΤΙΑ

(1.°>ος-17ος αι.)----- Για το σχηματισμό των Κρητικών οικογενειακών ονομάτων διαθέτουμε αρκετές εργασίες, άπα τίς όποιες δμως οι περισσότερες αναφέρονται στα επαγγελματικά επώνυμα και τα παρωνύμια1.  Ή εργασία αύτη, βασισμένη σε αρχειακό υλικό της περιόδου της βενετοκρατίας στην Κρήτη2, αποσκοπεί να συμβάλει στην έρευνα των εθνικών οικογενειακών ονομάτων3 στη μεγαλόνησο κα- 1. Την παλαιότερη βιβλιογραφία βλ. συγκεντρωμένη στην εργασία του Δ. Β α γ ι άκ α κ ο υ, Σχεδίασμα περί των τοπωνυμικών και άνΟρωπωννμικών σπουδών εν Ελλάδι, 1833-1962, 'Αθήνα 1964, σελ. 294-295. Οι μετά το 1962 μελέτες πού άφοροϋν τα κρητικά οικογενειακά ονόματα είναι οι ακόλουθες: Β α σ . Βλ. Σ φ υ ρ ό ε ρ α , Κρητικά επώνυμα είς τάς Κυκλάδας, Πεπραγμένα Β' Διεθνούς Κρητολογικοϋ Συνεδρίου, τόμ. Δ', Αθήνα 1969, σελ. 457-466.— Χ ρ υ σ ο ύ λ α ς Τ σ ι κ ρ ι τ σ ή, Κρητικά επώνυμα ί·ξ ονομάτων φυτών και ζώων, Κρ. Χρ. 23 (1971), σελ. 440-466.—...

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "ΤΑ ΕΘΝΙΚΑ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΑ ΟΝΟΜΑΤΑ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΚΑΤΑ ΤΗ ΒΕΝΕΤΟΚΡΑΤΙΑ"