Η στρατιωτική τεχνολογία και η ένοπλη σύγκρουση ήταν η κινητήριος δύναμη που οδήγησε στην εμφάνιση των πρώτων μεγάλων κοινωνιών, δείχνει μελέτη που βασίστηκε σε μαθηματικά μοντέλα και βρίσκεται σε συμφωνία με τα ιστορικά δεδομένα. Ερευνητές στις ΗΠΑ και τη Βρετανία θέλησαν να εξηγήσουν πώς οι μικρές ομάδες στις οποίες πιστεύεται ότι ζούσαν οι πρόγονοί μας μετασχηματίστηκαν σε περίπλοκες κοινωνίες ατόμων που δεν είχαν γενετική και πολιτιστική συγγένεια μεταξύ τους.
Μέχρι σήμερα, όλες οι θεωρίες που είχαν προταθεί για αυτή την κοινωνική εξέλιξη ήταν διατυπωμένες με λόγια. Αντίθετα, η νέα μελέτη προσφέρει για πρώτη φορά ποσοτικές προβλέψεις που μπορούν να ελεγχθούν εμπειρικά, επισημαίνει η ερευνητική ομάδα.
Το πολιτιστικό εξελικτικό μοντέλο της έρευνας, η οποία δημοσιεύεται στην αμερικανική επιθεώρηση PNAS, προβλέπει με σχετική ακρίβεια πότε και πού εμφανίστηκαν τα πρώτα μεγάλα κράτη.
Οι ερευνητές εστιάστηκαν στο χώρο της Αφρικής και της Ευρασίας, πεδίο σφοδρών συγκρούσεων από το 1500 πΧ έως το 1500 μΧ. Στην αρχή αυτής της περιόδου, οι νομάδες που ζούσαν στις στέπες της Ευρασίας εφηύραν την έφιππη τοξοβολία, και αργότερα το στρατιωτικό άρμα, τεχνολογίες που παρέμειναν ασυναγώνιστες μέχρι την εφεύρεση της πυρίτιδας.
Όπως δείχνει το μοντέλο, οι πόλεμοι ανάμεσα στους ένοπλους νομάδες και τους γεωργούς που ζούσαν σε γειτονικές περιοχές ευνόησε το σχηματισμό μεγαλύτερων, πιο περίπλοκων κοινωνιών.
Οι ερευνητές χώρισαν την περιοχή της μελέτης σε τετράγωνα με πλευρά 100 χιλιομέτρων, τα οποία χαρακτηρίζονταν με βάση τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά και την ύπαρξη ή όχι γεωργικών κοινωνιών, οι οποίες ήταν και τα πρώτα «έθνη». Οι ερευνητές «εξόπλισαν» με στρατιωτικές τεχνολογίες τα τετράγωνα που βρίσκονταν ανάμεσα στη στέπα και τις γεωργικές κοινωνίες και προσομοίωσαν την εξάπλωσή τους στις γύρω περιοχές.
Όπως επισημαίνει ο δικτυακός τόπος του περιοδικού Nature, οι ερευνητές αναγνωρίζουν ότι ο πόλεμος δεν είναι η μόνη μορφή ανταγωνισμού ανάμεσα στις κοινωνίες. Φαίνεται όμως ότι είναι ο κυρίαρχος παράγοντας κοινωνικής εξέλιξης: το μοντέλο προέβλεψε με ακρίβεια 65% την εμφάνιση των πρώτων αυτοκρατοριών στην Αφρική και την Ευρασία, ποσοστό που έπεφτε στο 16% όταν η πολεμική τεχνολογία δεν λαμβανόταν υπόψη.
Με άλλα λόγια, ο πόλεμος ανάγκασε τις μικρές κοινότητες να συνεργαστούν και να εφεύρουν κοινωνικούς θεσμούς όπως η κεντρική διοίκηση.
Η εξάπλωση των κοινωνιών μεγάλης κλίμακας όπως προέκυψε από το μοντέλο ταίριαζε με τα ιστορικά δεδομένα για αυτή την περίοδο και αυτή την περιοχή, επισημαίνει η ερευνητική ομάδα.
«Αντί να λέμε απλά ιστορίες ή να περιγράφουμε τι συνέβη, μπορούμε τώρα να εξηγούμε τις γενικές κοινωνικές εξελίξεις με ποσοτική ακρίβεια» σχολιάζει ο Σεργκέι Γκάβριλετς του αμερικανικού Εθνικού Ινστιτούτου Μαθηματικής και Βιολογικής Σύνθεσης, μέλος της ερευνητικής ομάδας.
«Η ερμηνεία των ιστορικών συμβάντων μάς βοηθά να κατανοήσουμε καλύτερα το παρελθόν, και ίσως τελικά μας επιτρέψει να προβλέψουμε το μέλλον» λέει.
Μάλιστα οι ερευνητές ονόμασαν αυτή τη μαθηματική προσέγγιση «κλειωδυναμική», εμπνεόμενοι από την Κλειώ, μούσα της Ιστορίας.
Επιμέλεια: Βαγγέλης Πρατικάκης
Newsroom ΔΟΛ
.png)
Αναρτήσεις
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου