Γιατί κρύβουν τήν ἀλήθεια ἀπό τούς Ἕλληνες (καί ὄχι μόνο);

Η «μούμια» του Αγαμέμνονα. Γιατί μας κρύβουν την αλήθεια;

Η έκπληξη ήταν τεράστια, όταν σηκώνοντας την γνωστή πλέον χρυσή προσωπίδα ανακάλυψαν ότι ο νεκρός ήταν ταριχευμένος δηλ. ήταν «μούμια». Αξίζει δε τον κόπο να παραθέσουμε το απόσπασμα, όπου ο ίδιος ο Σλήμαν αφηγείται το περιστατικό ανεύρεσης του νεκρού:

«Το στρογγυλό πρόσωπο με όλη του την σάρκα είχε διατηρηθεί θαυμάσια κάτω από την βαρειά χρυσή προσωπίδα. Δεν υπήρχε ούτε ίχνος από τα μαλλιά, αλλά τα δύο μάτια διακρίνονταν τέλεια, όπως και το στόμα, το οποίο λόγω του τεραστίου βάρους που είχε δεχθεί, ήταν διάπλατα ανοιχτό, αποκαλύπτοντας 32 όμορφα δόντια. Όλοι οι γιατροί που ήλθαν να δουν τον νεκρό συμπέρανα από τα δόντια ότι ο άνδρας αυτός πρέπει να είχε πεθάνει στην νεαρή ηλικία των 35 ετών. Η μύτη είχε τελείως εξαφανισθεί». Με σχόλιο του αργότερα σε ανακοίωσή του στον ελληνικό τύπο δηλώνει: «… ο νεκρός ανταποκρίνεται πλήρως στην εικόνα που εδώ και πολύ καιρό είχε πλάσει η φαντασία μου για τον πανίσχυρο Αγαμέμνονα». Τα νέα ταξιδεύουν γρήγορα, ο κόσμος ενθουσιάζεται, «βρέθηκε ο νεκρός Αγαμέμνονας, ο θρυλικός βασιλιάς των Μυκηνών». Ένα κύμα ενθουσιασμού σαρώνει την Ελλάδα μπροστά στην τρομακτική ανακάλυψη, αλλά πολύ γρήγορα και ολόκληρο τον κόσμο. Χιλιάδες άνθρωποι συρρέουν στις Μυκήνες για να δουν το θαύμα…ο Σλήμαν τηλεγραφεί στο Ναύπλιο ζητώντας ένα ζωγράφο [σημ: αγνώστων στοιχείων], για να γίνει πρώτα μια ελαιογραφία…και το πρότυπο της ξυλογραφίας που δημοσιεύθηκε στο λεύκωμα των Μυκηνών του Σλήμαν.
…Γιατί ποτέ εμείς δεν μάθαμε για την «μούμια» του Αγαμέμνονα;…
….στο όνομα του εθνικού συμφέροντος και του ιδίου προσδιορισμού που φέρει και το εν λόγω Μουσείο [Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών], να έλθει επιτέλους στο φως και να εκτεθεί η σορός του Μυκηναίου Άνακτα. Γιατί, ακόμα και αν δεν είναι ο Αγαμέμνονας, όπως ίσως λανθασμένα η ρομαντική φύση του Σλήμαν να τον ταύτισε, δεν παύει να είναι ο νεκρός, και μάλιστα ταριχευμένος, ενός μεγάλου προγόνου από τα βάθη της ιστορικής μας παραδόσεως, αφού το μέρος που ετάφη εθεωρήθη διπλά ιερό…
… και μετά από αυτή την δημοσίευση θα πρέπει να είναι πλέον πανελλήνια και παγκόσμια απαίτηση, εθνική προσταγή: Φέρτε στο Ελληνικό Φως του Ιερούς Νεκρούς των Ελλήνων, μην μας στερείτε επί τέλους την ιστορία μας!…η προστασία των αρχαιολογικών μας μνημείων και θησαυρών δεν μπορεί να επιβληθεί μόνο με νομικές διαδικασίες και φανταχτερούς τίτλους, τις περισσότερες φορές για το «θεαθῆναι», ούτε με νομικίστικους διαχωρισμούς των Ελλήνων πολιτών, αλλά θέλει λαϊκή συμμετοχή και βαθειά συνείδηση της ανάγκης προστασίας της κληρονομιάς που οι προπάτορές μας μας παρέδωσαν. Πόσο μάλλον θέλει αναγνώριση αυτών των ιδίων, όταν η μοίρα μας παίζει τέτοια παιχνίδια και παραδίδει τα σώματά τους στα χέρια μας μετά από 3500 τουλάχιστον χρόνια. Ας λατρεύσουμε λοιπόν τους νεκρούς μας και ας τους αποδώσουμε τις τιμές που τους αρμόζουν. Και θα το τονίσουμε κλείνοντας για άλλη μια φορά, για να γίνει ακόμη καλλίτερα κατανοητό: ας καταλάβουν καλά κάποιοι, προτού να είναι αργά γι’ αυτούς, ότι ο πολιτισμός μας και η εθνική μας κληρονομιά δεν είναι κτήμα κανενός, δεν υπάρχει αποκλειστικότητα κανενός πατρώνα -εξουσιαστή πάνω του, δεν είναι κτήμα κανενός «αρμοδίου» δικτατορίσκου. (τσεκουράτοι)

Ὁ πολιτισμός τῶν ἀρχαίων προγόνων μας εἶναι ἡ κληρονομιά πού ἄφησαν στίς ἑπόμενες γενεές. Ὅπως ἀφήνει κάποιος παπποῦς στά ἐγγόνια του. Ὡς ἐκ τούτου, δέν ἀνήκει σέ κανέναν ἄλλον ἐκτός ἀπό τούς Ἕλληνες. Εἶναι χρέος μας νά τήν διαφυλάττουμε ὡς κόρην ὀφθαλμοῦ καί νά τήν παραδώσουμε κι ἐμεῖς μέ τήν σειρά μας, μαζί μέ τήν δική μας κληρονομιά, βεβαίως, στά δικά μας παιδιά καί νά τήν διαδώσουμε, ὡς Ἑλληνική, σέ ὅλη τήν οἰκουμένη. Κυρίως, τώρα, πού ὁ Ἑλληνισμός βάλλεται, πανταχόθεν. Γιατί ἄραγε;

Ἡ ἀλήθεια εἶναι πιό δυνατή ἀπό τό ψέμμα!

Μινώταυρος

http://filonohpontou.wordpress.com/2011/08/18/%CE%B3%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%AF-%CE%BA%CF%81%CF%8D%CE%B2%CE%BF%CF%85%CE%BD-%CF%84%CE%AE%CE%BD-%E1%BC%80%CE%BB%CE%AE%CE%B8%CE%B5%CE%B9%CE%B1-%E1%BC%80%CF%80%CF%8C-%CF%84%CE%BF%CF%8D%CF%82-%E1%BC%95/#more-15858

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Γιατί κρύβουν τήν ἀλήθεια ἀπό τούς Ἕλληνες (καί ὄχι μόνο);"

Η ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ

ΑΠΟ ΤΟ ΠΕΙΘΑΡΧΕΙΟ ΣΤΗΝ ΕΝΤΑΤΙΚΗ

Εφ. Ταράφ 14-8-2011
Σε κώμα στην ντισκοτέκ
Ο καταγόμενος από την Κωνσταντινούπολη στρατιώτης Ουγούρ Καντάρ που υπηρετεί την θητεία του στην Βόρεια Κύπρο, όταν άργησε στην αναφορά τάγματος τον έβαλαν σε πειθαρχείο και τον έδειραν μέχρι που υπέπεσε σε κώμα.
Ο καταγόμενος από την Κωνσταντινούπολη στρατιώτης Ουγούρ Καντάρ που υπηρετεί στον 9ο λόχο του 3ου τάγματος του 61ου συντάγματος της 28ης μεραρχίας, όταν άργησε στην αναφορά τάγματος τον έβαλαν σε πειθαρχείο –επονομαζόμενο και ντισκοτέκ-και τον έδειραν μέχρι που υπέπεσε σε κώμα. Ο πατέρας του στρατιώτη που συνεχίζει την θεραπεία του στην Άγκυρα, ο Αϊντίν Καντάρ περιέγραψε στην εφημερίδα Ταράφ αυτά που έζησε ο γιος του : Βαρούσαν το κεφάλι του στον τοίχο, τον άφησαν τρεις μέρες χωρίς τροφή και νερό, τον έδεσαν σε καρέκλα με χειροπέδες και αφού τον έδειραν επί ώρες τον άφησαν στον ήλιο.

Ο στρατιώτης Ουγούρ Καντάρ 5 μέρες πριν απολυθεί, στις 25 Ιουλίου, μεταφέρθηκε σε κωματώδη κατάσταση στο νοσοκομείο GATA στην Άγκυρα. Η οικογένεια του που μετρούσε μέρες για να συναντήσει τον γιό της, μόλις έμαθε το νέο αμέσως πήγαν στην Άγκυρα. Ο πατέρας του για να μάθει τι έγινε πήγε με δικηγόρο στην Κύπρο. Εκεί συναντήθηκε με τους διοικητές του στην μονάδα καθώς και με τον στρατιωτικό εισαγγελέα που ερευνά την υπόθεση, και αποκάλυψε ότι ο γιος του μπήκε υγιής για να εκτίσει ποινή μιας εβδομάδας στην ¨ντισκοτέκ¨ και υπέστη ανατριχιαστικά βασανιστήρια.

Με βάση αυτά που περιέγραψε στην Ταράφ ο πατέρας Αϊντίν Καντάρ ο γιός του τιμωρήθηκε από τον διοικητή του με μια εβδομάδα πειθαρχείο επειδή άργησε στην αναφορά. Ακολούθως μεταφέρθηκε στο πειθαρχείο ¨ντισκοτέκ¨. Ο αξιωματικός που τον πήγαινε είπε ¨Πάρτε ρε, σας έφερα τόπι αντιστρές¨. Έτσι άρχισε η αλυσίδα των γεγονότων που κατέληξαν στην κωματώδη κατάσταση.

Ο πατέρας αναφέρει ότι ο γιος του από την πρώτη μέρα που μεταφέρθηκε στην ¨ντισκοτέκ¨ βασανίστηκε και χτυπήθηκε. Τον άφησαν τρεις μέρες χωρίς τροφή και νερό, βάρεσαν το κεφάλι του στον τοίχο και παρά την ζέστη τον άφησαν για ώρες στον ήλιο. Τα βασανιστήρια κορυφώθηκαν την μέρα που θα έβγαινε από την ¨ντισκοτέκ¨. Τον έδεσαν με χειροπέδες σε καρέκλα και τον άφησαν για ώρες χωρίς νερό στον ήλιο. Παρά το ότι ζητούσε νερό δεν του έδιναν, και μάλιστα τον έδειραν τόσο που έπεσε σε κώμα. Μεταφέρθηκε στο GATA στην Άγκυρα.

Επί 17 μέρες παραμένει στην εντατική και ακόμη δεν έχει διαφύγει τον κίνδυνο. Οι γιατροί σχετικά με την κατάσταση του είπαν στην οικογένεια πως ¨Δεν υπάρχει καμμία πρόοδος. Υπάρχει μεγάλος κίνδυνος να πεθάνει. Να είστε έτοιμοι για όλα¨.
16/08/2011 από TourkikaNea.gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Η ΤΟΥΡΚΙΚΗ ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ"

Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΜΑΡΜΑΡΩΝ

«Ο Παρθενώνας έπεσε θύμα λεηλασίας και το έγκλημα αυτό σήμερα μπορεί να επανορθωθεί» είπε χειροκροτούμενος κατά τη διάρκεια των εγκαινίων του νέου Μουσείου της Ακρόπολης ο υπουργός Πολιτισμού κ. Αντώνης Σαμαράς και -αναφερόμενος στα μάρμαρα της Ακρόπολης, που βρίσκονται στο Βρεταννικό Μουσείο- πρόσθεσε: «Αυτά που δεν βρίσκονται εδώ, αυτά που αποσπάστηκαν και απομακρύνθηκαν πριν από 207 χρόνια θα επανέλθουν.» Στο ίδιο ύφος ήταν και οι δηλώσεις του προέδρου της Δημοκρατίας, του πρωθυπουργού, του προέδρου της Βουλής, σύσσωμων των Μ.Μ.Ε., ολόκληρη δε η τελετή των εγκαινίων είχε σκηνοθετηθεί με σκοπό την ανάδειξη του αιτήματος της επιστροφής των μαρμάρων από την Αγγλία.

Τέτοιες κινήσεις είναι ενδεικτικές της σύγχυσης, που βρίσκονται οι νεοέλληνες, οι οποίοι αδυνατούν να αντιληφθούν, ποιός έκανε τις μεγαλύτερες καταστροφές στον Παρθενώνα, κι ότι σε περίπτωση που πράγματι επιθυμούν την επιστροφή μαρμάρων στην Ακρόπολη, δεν χρειάζεται να παρακαλούν το Λονδίνο. Ας ξεκινήσουν από τους χριστιανικούς ναούς, που βρίσκονται στους αρχαιολογικούς χώρους κάτω και γύρω από την Ακρόπολη και την Πλάκα, όπου μπορούν να βρουν τόννους μαρμάρων αποσπασμένων από τον Παρθενώνα, τα οποία έχουν ενσωματωθεί στη δόμησή τους.

H αρχαία πόλη της Αθήνας είχε άναπτυχθεί γύρω από την Ακρόπολη, κυρίως στην περιοχή, που εκτείνεται βόρεια του λόφου. Η αίγλη τής πόλης διατηρήθηκε μέχρι τους Ρωμαϊκούς αιώνες, οπότε γνώρισε την τελευταία περίοδο της ακμής της. Κατά τον β΄ αί. μ.Χ. η Αθήνα όχι μόνο είχε ανακτήσει την αρχαία της λαμπρότητα, αλλά οδηγήθηκε σε νέα άνθηση με τις παρεμβάσεις του Ηρώδη του Αττικού και του Αδριανού, ενώ τον δ' αι. είχε καταστεί πάλι σπουδαίο εκπαιδευτικό κέντρο και φιλομαθείς νέοι από όλη την αυτοκρατορία συνέρρεαν, για να ακούσουν τις διδασκαλίες φημισμένων φιλοσόφων.

Στο νότιο κεντρικό χώρο της Αρχαίας Αγοράς, όπου υπήρχε το Ωδείο του Άγρίππα, οικοδομήθηκε το Γυμνάσιον, πανεπιστημιακό συγκρότημα, που περιλάμβανε αίθουσες διδασκαλίας, βιβλιοθήκη, παλαίστρα και λουτρά. Πολλά ιδιωτικά εκπαιδευτήρια οικοδομήθηκαν νοτιότερα, κάτω από τον Άρειο Πάγο, όπως κι ένα ακόμα Γυμνάσιο νότια του Ωδείου του Ηρώδη του Αττικού. Επίσης επισκευάστηκαν η Βιβλιοθήκη του Αδριανού, η σκηνή του θεάτρου του Διονύσου, η Θόλος και το Μητρώο. Σε όλη αυτή την περίοδο κυριαρχούσε ο Ελληνικός χαρακτήρας κι επιβίωναν οι θεσμοί της Κλασικής Εποχής.

Μετά από διατάγματα του Θεοδοσίου άρχισαν οι καταστροφές κι οι κατεδαφίσεις των Ελληνικών αγαλμάτων, καλλιτεχνημάτων και ιερών, οι όποιες διήρκεσαν πολλούς αιώνες. Στη θέση των αρχαίων ναών ξεφύτρωσαν χριστιανικοί, ενώ παράλληλα ανεγέρθηκαν και νέοι χριστιανικοί ναοί σε άλλες θέσεις, αλλά με αρχαίο -κατά κανόνα- υλικό. Η Αθήνα από πόλη - σύμβολο της Κλασικής Αρχαιότητας μεταβλήθηκε σε περιφερειακή πόλη της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας.

Στην Ακρόπολη -που μετονομάστηκε Κάστρο- μετατράπηκαν σε χριστιανικούς ναούς ο Παρθενώνας (ως ναός της Αγίας του Θεού Σοφίας αρχικά και Παναγιάς της Αθηνιώτισσας αργότερα) και το Ερεχθείο (ως ναός του Σωτηρος Χριστού). Ανάμεσά τους κτίστηκε ναός της Αγίας Τριάδας, ενώ τα Προπύλαια διαμορφώθηκαν σε ναό των Αρχαγγέλων. Κατά τη μετατροπή του σε χριστιανικό ναό ο Παρθενώνας υπέστη τις μεγαλύτερες καταστροφές στην ιστορία του, πολύ μεγαλύτερες κι από του Μοροζίνι, που χρησιμοποιούνται σαν άλλοθι από την ορθόδοξη προπαγάνδα στην επιχείρηση απόκρυψης των προγενέστερων εκτεταμένων χριστιανικών καταστροφών. Ο αρχαίος κυρίως ναός αποτέλεσε το ναό της χριστιανικής βασιλικής, ενώ το δυτικό μέρος αποτέλεσε το νάρθηκα. Η ανατολική θύρα καταργήθηκε κι εκεί έγινε το ιερό. Προκειμένου να μετατραπεί σε χριστιανικό ναό ανοίχτηκαν πλευρικές είσοδοι, κατασκευάστηκε κλιμακοστάσιο στη ΝΔ γωνία του σηκού, αψίδα στην ανατολική πλευρά, ενώ ο γλυπτός διάκοσμος των μετοπών των δύο προσόψεων και της βόρειας πλευράς υπέστη εκτεταμένη απολάξευση. Το ίδιο συνέβη και στα μεγαλύτερα αγάλματα του ανατολικού αετώματος, τα οποία καθαιρέθηκαν. Στη ζωοφόρο ανοίχτηκαν παράθυρα, που κατέστρεψαν αρκετά από τα γλυπτά της. Τον στ΄ αι. μ.Χ. ο Ιουστινιανός διέταξε την αφαίρεση των καλυτέρων μαρμάρων του Παρθενώνα, αλλά και άλλων σπουδαίων αρχαίων ναών, όπως των Δελφών, της Μιλήτου, της Εφέσου κ.α. και τη μεταφορά τους στην Κωνσταντινούπολη για την ανέγερση της Αγίας Σοφίας, των οποίων την επιστροφή ουδείς Ρωμηός μέχρι σήμερα διανοήθηκε να ζητήσει. Τον ιβ΄ αι. στο χώρο προστέθηκε κι η κατοικία των ορθόδοξων επισκόπων.

Σε τόπους χριστιανικής λατρείας μετατράπηκαν και τα σπήλαια της Ακρόπολης, το σπήλαιο του Πάνος (Άγιος Αθανάσιος), η Κλεψύδρα (Άγιοι Απόστολοι στα Μάρμαρα) και το σπήλαιο στο χορηγικό μνημείο του Θρασύλλου (Παναγιά η Σπηλιώτισσα). Ιδρύθηκε η βασιλική του Διονυσιακού θεάτρου και η βασιλική στη θέση του Ασκληπιείου προς τιμή των Αγίων Αναργύρων, ενώ η αρχαία ιερή κρήνη μετατράπηκε σε άγιασμα. Επάνω από το Ωδείο του Ηρώδη του Αττικού ανεγέρθηκε η βασιλική του Αγίου Ανδρέα.

Μέσα στην κεντρική περιοχή της Αθήνας, που περιέκλειε το υστερορρωμαϊκό τείχος, μετατράπηκε σε βασιλική το λεγόμενο Αγορανομείο και σε Βαπτιστήριο το Ωρολόγιο του Κυρρήστου. Μέσα στο χώρο της Βιβλιοθήκης του Αδριανού κτίστηκε ό ναός της Μεγάλης Παναγιάς, που υπήρξε ό καθεδρικός ναός της Αθήνας, ο οποίος μετατράπηκε σε μικρότερη τρίκλιτη βασιλική στις αρχές του στ΄ αιώνα. Στο λόφο του Αγοραίου Κολωνού ο ναός του Ηφαίστου μετατράπηκε σε Άγιο Γεώργιο Ακαμάτη (!) κι έμεινε μάλιστα ως τέτοιος μέχρι τα μέσα του ιθ΄ αιώνα. Κάτω από τον Άρειο Πάγο ιδρύθηκε ό ναός του Αγίου Διονυσίου του Αρεοπαγίτη, ενώ στο λόφο των Νυμφών κατεδαφίστηκε το αρχαιότερο Ιερό του Διός στην Αττική και κτίστηκε ό ναός της Αγίας Μαρίνας.

Ανατολικά της Ακρόπολης κτίστηκαν πέντε ναοί: στη θέση του μεταγενέστερου ναού της Αγίας Αικατερίνης, στη θέση του ναού της Σωτείρας του Λυκοδήμου, η βασιλική του Εθνικου Κήπου, η τρίκλιτη βασιλική στην βόρεια πλευρά του Ολυμπιείου (αφιερωμένη στον άγιο Νικόλαο) και ο ναός που υπήρχε νότια του Όλυμπιείου. Στον Ιλισσό, ο ιωνικού ρυθμού ναός της Αγροτέρας Αρτέμιδος μετατράπηκε σε τρίκλιτη βασιλική κι ο ναός της Δήμητρας και της Κόρης κοντά στη νότια όχθη του σε ναό της Παναγίας με την επωνυμία Παναγιά στην Πέτρα, όπου έγινε και νεκροταφείο. Νεκροταφεία δημιουργήθηκαν και γύρω από την Ακρόπολη στο χώρο του ναού του Αγίου Ανδρέα και στη βασιλική του θεάτρου του Διονύσου.

Λίγο πρίν, από το μέσα του η΄ αι, η Αθήνα προήχθη εκκλησιαστικά από επισκοπή σε μητρόπολη, οπότε από τότε μέχρι τον ιβ΄αι. παρατηρήθηκε νέα δραστηριότητα στον τομέα της ναοδομίας. Νέοι ναοί κτίστηκαν με την ίδια νοοτροπία και τεχνική, όπως ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος του Μαγκούτη στις βόρειες υπώρειες της Ακρόπολης, οι Άγιοι Απόστολοι του Σολάκη στην Αρχαία Αγορά, οι Άγιοι Ασώματοι του Κεραμεικού, οι Άγιοι Θεόδωροι, η Καπνικαρέα, η Αγία Αικατερίνη στην Πλάκα και άλλοι, όπως η Παναγία η Γοργοεπήκοος (γνωστή ως «Μικρή Μητρόπολη» ή Άγιος Ελευθέριος). Πολλές μονές κτίσθηκαν επίσης στο περίχωρα της πόλης σε θέσεις κατεδαφισθέντων Ελληνικών ιερών, όπως της Καισαριανής (στη θέση ιερών της Δήμητρας και της Ειλειθυίας), του Δαφνίου (στη θέση ιερού του Δαφναίου Απόλλωνα) κ.ά. Στην κορυφή του Λυκαβηττού κατεδαφίστηκε ο ναός του Αγχεσμίου Διός και στη θέση του κτίστηκε ό Προφήτης Ηλίας, που αργότερα μετατράπηκε σε Άγιο Γεώργιο.

Παρά την εφαρμογή του νέου πολεοδομικού σχεδίου της πόλης τον ιθ΄ αι. οι Βαυαροί με τους Ρωμιούς σεβάστηκαν το αλλότρια βυζαντινά κτίσματα, κι αντί να τα απομακρύνουν προτίμησαν να τα σώσουν προβαίνοντας σε αλλαγές και παρεμβάσεις του σχεδίου. Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση των Εισοδίων της Θεοτόκου (Καπνικαρέας), η οποία παρέμεινε στη μέση και χώρισε τον δρόμο στα δύο, τη σημερινή οδό Ερμού. (Στη σύγχρονη Ελλάδα ξεναγός εξηγούσε σε ξένους, ότι ο ναός της Καπνικαρέας είναι πολύ καλά κτισμένος με χρήση άριστου υλικού, μεταφερμένου ειδικά, ακόμα κι από την Ακρόπολη!) Σε ελάχιστες μόνον πολύ προκλητικές περιπτώσεις κι υστέρα από τις έντονες πιέσεις των ξένων αρχαιολογικών σχολών απομακρύνθηκαν ορισμένοι μόνο χριστιανικοί ναοί, για τη διενέργεια αρχαιολογικών ανασκαφών και την ανάδειξη των προγενέστερων αρχαίων κτισμάτων.

Εμπόριο αρχαιοτήτων

από Οθωμανούς - Εκκλησία – Ελληνικό Κράτος

Στο αρχαιοεμπόριο διέπρεψαν και οι μονές του Άθωνα: με έγγραφό τους του 1694 ομολογούν, ότι πούλησαν στον βασιλιά της Ρωσίας «παλαιά βιβλία» γιατί, όπως ισχυρίζονταν, λιμοκτονούσαν (αυτό δηλαδή, που ισχυρίζονταν ανέκαθεν….). Επίσης το 1801 ο ηγούμενος της μονής Πάτμου, αφού δωροδοκήθηκε από τους Άγγλους, τους παρέδωσε πανάρχαια χειρόγραφα, μεταξύ των οποίων και έναν πλατωνικό διάλογο. Τις μονές Πάτμου και Άθωνα στιγματίζει και ο Αδαμάντιος Κοραής ότι «εγύμνωσαν όλην την Ελλάδα από τα πολύτιμά της αντίγραφα» (Προλεγόμενα στην έκδοση του Ισοκράτη, 1807). Επίσης στη δεκαετία του 1720, ο Γάλλος πρόξενος στη Θεσσαλονίκη, Εσπαρνέ, οργάνωσε δίκτυο πρακτόρων σε όλη την Ελλάδα από φίλους του μοναχούς, με σκοπό την κλοπή πολυτίμων χειρογράφων.

Παρόμοια κατάσταση εμπορίου αρχαιοτήτων συνεχίστηκε και μετά την απελευθέρωση επίσημα όμως πλέον και θεσμοθετημένα με νόμους του νεοελληνικού κράτους. Για τον Καποδίστρια π.χ. οι αρχαιολογικοί θησαυροί αποτελούσαν αγαθά αποκλειστικώς ανταλλάξιμα.

Στα «κατηγορώ» των Νεοελλήνων, ότι τα γλυπτά του Παρθενώνα αφαιρέθηκαν παράνομα από το μνημείο, οι Βρεταννοί αντιτάσσουν το επιχείρημα, ότι για όλες τις ενέργειες του Έλγιν ήταν ενήμεροι οι τοπικοί (Οθωμανοί) ηγεμόνες της περιοχής και μάλιστα είχαν εγκρίνει την αφαίρεση και την μεταφορά των τμημάτων της ζωοφόρου με έκδοση σχετικών διαταγμάτων – φιρμανιών. Οι Έλληνες, την ίδια στιγμή, που αντιλέγουν, πως «τα φιρμάνια είναι παράνομα, διότι δεν μπορεί να έχουν καμμία νομική ισχύ οι πράξεις των κατακτητών σήμερα», όχι μόνον ανέχονται την Ορθόδοξη Εκκλησία να κατέχει την τεράστια περιουσία της βάσει φιρμανιών των τότε Οθωμανών ηγεμόνων, αλλά δέχονται φιρμάνια και αχτιναμέδες σουλτάνων σε συμβολαιογραφικές πράξεις της σύγχρονης Ελλάδας.

Έχουν εγκαταλείψει τα διαμόνια

τις Ελληνικές αρχαιότητες του Βρεταννικού Μουσείου;

Επιχειρώντας να δικαιολογήσουν τις καταστροφές των Ελληνικών ναών από τους χριστιανούς, ελληνορθόδοξοι ενίοτε ομολογούν, πως «πράγματι υπάρχουν περιστατικά καταστροφής των ειδώλων των ψευτοθεών εις τους βίους των αγίων» (επίσημη ιστοσελίδα μονής Πετράκη). Ξεδιπλώνοντας ακόμα περισσότερο την αναχρονιστική μεσαιωνική τους σκέψη συνεχίζουν διευκρινίζοντας, ότι τα αρχαία Ελληνικά αγάλματα «ήταν κατοικητήρια διαμόνων”. Εις τον βίο της Αγίας Παρασκευής και πολλών άλλων αγίων διαβάζουμε, ότι η αγία δια της προσευχής της έκανε τα δαιμόνια, που κατοικούσαν μέσα εις τα αγάλματα, να ομολογήσουν την παγίδα, την οποία κατεργάζονται για τους ανθρώπους, και εις τη συνέχεια να προκαλέσουν παρουσία πλήθους τη συντριβή των αγαλμάτων, χωρίς να τα αγγίξη ανθρώπινο χέρι».

Τα δαιμόνια, που κατοικούσαν -σύμφωνα με τους εκκλησιαστικούς ταγούς- μέσα στα αγάλματα, που φιλοξενούνται τώρα σε Μουσεία του εξωτερικού (π.χ. Ελγίνεια, Βρεταννικό Μουσείο), δεν είχαν λόγο να εγκαταλείψουν τις κατοικίες τους, επομένως πρέπει να βρίσκονται ακόμα μέσα τους. Όσο η Ελλάδα ταλανίζεται από τέτοιες μεσαιωνικές αντιλήψεις, σε περίπτωση επαναπατρισμού των Ελληνικών αρχαιοτήτων των ξένων Μουσείων διαφαίνεται άμεσος ο κίνδυνος κι αυτά τα μάρμαρα να ακολουθήσουν την τύχη των προηγουμένων –των «κατοικητηρίων των δαιμόνων»– που έγιναν ασβέστης, τεμαχίσθηκαν κι εξαγιάσθηκαν από τους χριστιανούς, χρησιμοποιούμενα ως δομικά υλικά στην ανέγερση εκκλησιών.

Επί αιώνες οι χριστιανοί κατέστρεφαν τον Παρθενώνα κι έκτιζαν με τα μάρμαρά του τις πάμπολλες χριστιανικές εκκλησίες, που υπάρχουν γύρω από τον Ιερό Βράχο. Ένας απλός περίπατος στους χώρους γύρω από την Ακρόπολη είναι αρκετός, προκειμένου να διακρίνει με τα ίδια του τα μάτια κι ο κάθε μή ειδικός επισκέπτης τα αρχαία μάρμαρα, που είναι ενσωματωμένα στο πλήθος των χριστιανικών ναών, που βρίσκονται εντός των αρχαιολογικών χώρων κάτω ακριβώς από την Ακρόπολη (Θέατρο Διονύσου, Αρχαία Αγορά κ.λπ.), αλλά και σε όλη την περιοχή της Πλάκας.

Εάν επιθυμούσαν οι εκάστοτε Ελληνικές κυβερνήσεις να κάνουν κάτι το ουσιαστικό αντί των τηλεοπτικών «σώου» εμπρός από τις κάμερες, θα έπρεπε να δώσουν τις απαραίτητες εντολές για την εκπόνηση μελετών για την αφαίρεση των τεμαχίων των αρχαίων μαρμάρων από τους χριστιανικούς ναούς της περιοχής της Ακρόπολης, την επανατοποθέτησή τους στον Παρθενώνα και την απομάκρυνση όλων των χριστιανικών ναών από τους αρχαιολογικούς χώρους. (Το ευσεβές Υπουργείο Πολιτισμού βέβαια προτιμά να δαπανά κονδύλια -όχι για την απομάκρυνση, αλλά αντιθέτως- για τη συντήρηση τέτοιων ναών, όπως π.χ. του Ναού του Αγίου Γεωργίου στον αρχαιολογικό χώρο της Βραυρώνας, δίπλα στο ιερό της Δήμητρας, της μονής Δαφνίου επί του ναού του Δαφναίου Απόλλωνος κ.λπ.)

Όταν επί χρόνια το Ελληνικό Κράτος, η Εκκλησία και οι νεοέλληνες αφ’ ενός εμπορεύονται τα αρχαία με αρχαιοκαπήλους κι αφ’ ετέρου ακόμα και σήμερα δείχνουν τελείως απαξιωτική συμπεριφορά προς την αρχαία κληρονομιά, δεν δικαιούνται να αυτοχαρακτηρίζονται ως τα θύματα της υπόθεσης και να απαιτούν επιστροφές μαρμάρων. Ούτε νομιμοποιούνται να στηρίζονται γελοιωδώς στην βιολογική τους καταγωγή (η οποία εξ άλλου είναι αμφισβητήσιμη), για να διεκδικήσουν τους πολιτισμικούς θησαυρούς, για λογαριασμό του βαθύτατα μεσαιωνικού, θεοκρατούμενου και διεφθαρμένου κράτους τους, στο οποίο ακμάζει η τελευταία θεοκρατία της Ευρώπης.

* * *

Αφού ολοκληρωθεί η αφαίρεση των μαρμάρων από τους χριστιανικούς ναούς της γύρω από την Ακρόπολη περιοχής και η επανατοποθέτησή τους στον Παρθενώνα, τότε ενδεχομένως να νομιμοποιηθεί η Ελλάδα να ζητήσει κι από τους ξένους την επιστροφή των μαρμάρων, αρχής γενησομένης από τους γείτονες Τούρκους, από τους οποίους πρέπει να αιτηθούν τα μάρμαρα των αρχαίων Ελληνικών ναών, που αφαίρεσε ο Ιουστινιανός, προκειμένου να κτίσει την Αγία Σοφία.

Γιάννης Λάζαρης

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΜΑΡΜΑΡΩΝ"

ΤΑ ΠΛΕΟΝ ΠΑΡΑΞΕΝΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ

THE MOST CHARACTERISTIC GREEK SURNAMES

ΤΑ ΠΛΕΟΝ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ
Ο μεσος ορος των ελληνικων οικογενειακων ονοματων μπορουμε να πουμε πως εχει τρεις εως εξι συλλαβες.
ΤΑ ΠΡΩΤΑ ΚΑΤ΄ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ
Ααδαμοπούλου
Ααθανασόπουλος
Ααρών
Αβαβιάν
Αβαγιανέλη
Αβαγιάννης
Αβαγιάννος
ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΚΑΤ΄ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΗ ΣΕΙΡΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ
Ωνάσης
Ωνασιάδης
Ωνάσογλου
Ωραιόπουλος
Ωραιοπούλουδος
Ωρολογαδέλη
Ωρολογάς
Ωρολογίδης
Ωρολογόπουλος
ΤΑ ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ
Τα ελληνικα οικογενειακα ονοματα ειναι κατα κανονα τα μεγαλυτερα και πολυσυλλαβοτερα απο τα οικογενειακα στις γνωστες μας ξενες γλωσσες.
Υπαρχουν επτασυλλαβα
Δακουμογιαννοπουλος,ΚοντογιαννακοπουλοςΣταματογιαννοπουλος
Υπαρχουν ομως και οκτασυλλαβα τα οποια εχουν και το ρεκορ.
Αναστασογιαννοπουλος
Βασιλογιαννακοπουλος
Παπαδημητρακοπουλος
Παπακωσταντινακοπουλος
ΤΑ ΜΙΚΡΟΤΕΡΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ
Τα μονοσυλλαβα οικογενειακα ονοματα ειναι σπανιωτατα.
Γρες,Δρυς,Ζης,Κλης,Μπρης,Ντρες,Ρες [ΧΙΟΣ]

Τζεν,Χλης [ΚΑΡΠΑΘΟΣ]

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "ΤΑ ΠΛΕΟΝ ΠΑΡΑΞΕΝΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΕΠΩΝΥΜΑ"

Η ΜΑΧΗ ΣΤΟΝ ΣΑΓΓΑΡΙΟ ΠΟΤΑΜΟ

Η μετριότητα της ελληνικής στρατιωτικής ηγεσίας που οδήγησε στην απόλυτη

συμφορά του Αυγούστου του 1921, και που ένα χρόνο αργότερα μετατράπηκε

σε εθνική καταστροφή. Ο Έλληνας στρατιώτης, αήττητος στο πεδίο της μάχης,

εξαργύρωσε με το αίμα του την διστακτικότητα της ανώτατης διοίκησης και την

ανικανότητά της να εκτιμήσει σωστά τα στρατηγικά πλεονεκτήματα των κεμαλικών

δυνάμεων που, αναπτερωμένες πλέον από την ακριβή τους νίκη έθεταν στο στόχαστρο

ολόκληρο τον ελληνισμό της Μικράς Ασίας.

Την άνοιξη του 1921, οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις που ενεργούσαν στην Μ. Ασία έπαυσαν κάθε δραστηριότητα μεγάλης κλίμακας, εξαιτίας των καιρικών συνθηκών που επικρατούσαν στην περιοχή. Η ηγεσία του στρατού αξιολογούσε ως σωτήρια αυτή την περίοδο ύφεσης των εχθροπραξιών, αφού έτσι θα εξασφαλιζόταν μια πιο ολοκληρωμένη και αποτελεσματική προετοιμασία ενόψει των μελλοντικών επιθετικών τους σχεδίων. Άλλωστε, ο Έλληνας στρατιώτης είχε πρόσφατα δοκιμάσει την πρώτη του αποτυχία από την στιγμή της απόβασής του στην Σμύρνη, τον Μάιο του 1919. Αυτό συνέβη κατά τις επιχειρήσεις του Μαρτίου, όταν τα Α΄ΣΣ και Γ΄ΣΣ δεν κατάφεραν να προωθηθούν επιτυχώς προς το Αφιόν Καραχισάρ και το Εσκί Σεχίρ αντίστοιχα. Επομένως, η προσωρινή αυτή παύση του πυρός θα τόνωνε την λαβωμένη ψυχολογία των μαχητών.

Ο Δ. Γούναρης, συνοδευόμενος από τον αρχιστράτηγο Παπούλα και τον υπουργό στρατιωτικών Ν. Θεοτόκη, κατά την επίσκεψή του στην Μ. Ασία (Ιούνιος 1921)

Στην ανύψωση, βέβαια, του ηθικού των Ελλήνων συνετέλεσε και η θετική μεταστροφή της στάσης των δυνάμεων της Αντάντ, η οποία εξασφάλιζε διπλωματική στήριξη των ελληνικών θέσεων και προμήθεια πολεμικού υλικού στις μονάδες της πρώτης γραμμής. Όταν μάλιστα παρατηρήθηκε επιδείνωση στις γαλλοτουρκικές, που σαν αποτέλεσμα είχε να απομακρυνθούν οι κεμαλικές δυνάμεις από έναν πολύτιμο για τις κρίσιμες εκείνες ώρες σύμμαχο, οι προετοιμασίες για την νέα επιθετική δράση εντατικοποιήθηκαν. Η επιστράτευση της κλάσης του 1912 και του 1913α, ώστε να αποδεσμευτούν η 4^η και 9^η Μεραρχία και να συνδράμουν το μικρασιατικό μέτωπο, σε συνδυασμό με την εγκατάσταση στην Μ. Ασία της ανεξάρτητης 12^ης Μεραρχίας, που μέχρι τότε στάθμευε στην ανατολική Θράκη, είχαν σαν αποτέλεσμα την μεγιστοποίηση τη ισχύος του ελληνικού στρατού από αρχής της εκστρατείας: 200.000 περίπου άνδρες, 12.500 ντόπιοι εθελοντές, 300 κανόνια και 700 πολυβόλα (αλλά με σοβαρές ελλείψεις σε ιππικό, αναγνωριστικά αεροσκάφη και ασύρματες επικοινωνίες). Το πλεονέκτημα της ελληνικής πλευράς εστιαζόταν τώρα στην ταχύτητα μετακινήσεων και την επίτευξη απόλυτου συντονισμού των μονάδων δράσης, ώστε να μην επαναληφθούν τα λάθη του Μαρτίου, όταν τα Α΄ και Γ΄ ΣΣ είχαν διαταχθεί να ενεργήσουν ανεξάρτητα. Ο ίδιος ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος τοποθέτησε στην Σμύρνη το στρατηγείο του από τις αρχές του Ιουνίου, θέλοντας να επιβλέψει προσωπικά την εξέλιξη των επιχειρήσεων και να επιβάλει τον απαιτούμενο συγχρονισμό. Από την πλευρά τους οι Τούρκοι διέθεταν αξιόμαχο ιππικό, τέλεια γνώση των εδαφικών και κλιματολογικών ιδιομορφιών της περιοχής, παρατηρητήρια αναγνώρισης και καλά στημένο κατασκοπευτικό δίκτυο. Η συνεργασία των ντόπιων τουρκικών πληθυσμών με τις κεμαλικές δυνάμεις ήταν πραγματικά μια διαρκής πληγή για τους Έλληνες, όπως επίσης οι ανεξάρτητες τουρκικές μονάδες ιππικού και οι Τσέτες. Οι τελευταίοι διενεργούσαν σφοδρές επιδρομές στα μετόπισθεν, επιτυγχάνοντας συχνά να διασπάσουν την συνοχή και τον συντονισμό των ελληνικών δυνάμεων, καταβάλλοντας το φρόνημα και δοκιμάζοντας σκληρά τις επικοινωνίες τους.

Κατασκευή πρόχειρης γέφυρας στον Πουρσάκ από άνδρες του
Μηχανικού του Ελληνικού Στρατού (Αύγουστος 1921)

Σε πρώτη φάση, οι τουρκικές δυνάμεις αναγκάστηκαν σε μια ηχηρή ήττα κατά την συμπλοκή που έλαβε χώρα στον κόμβο της Κιουτάχειας. Όταν την 3^η Ιουλίου το Γ΄ΣΣ προσέγγισε την Κιουτάχεια, ο διοικητής των δυνάμεων που υπερασπίζονταν την πόλη, ο έμπειρος Ισμέτ Ινονού, διέταξε σύμπτυξη προς το Εσκί Σεχίρ. Ο αξιοθαύμαστος αυτός ελιγμός, που αποδίδεται δίκαια στο αλάθητο ένστικτο του Κεμάλ, έσωσε τελευταία στιγμή τις μάχιμες τουρκικές δυνάμεις από ολοκληρωτική συντριβή. Ήταν τόση η αγωνία του Κεμάλ να αποφευχθεί αυτή η κυκλωτική κίνηση των Ελλήνων, που επισκέφθηκε προσωπικά τον Ισμέτ, για να τον πείσει να υποχωρήσει. Κατόπιν επέστρεψε στην Άγκυρα.

Στο μεταξύ, ενισχυμένο από την 12^η Μεραρχία και μια Ταξιαρχία Ιππικού, το Α΄ΣΣ είχε ήδη από την 1^η Ιουλίου ολοκληρώσει την κατάληψη της γραμμής Ακτσάλ Νταγ - Τσαούς Τσιφλίκ - Καραμπουγιουκλού Νταγ - Ρουκλού Νταγ - Ακ Βιράν - Αφιόν Καραχισάρ. Την ίδια μέρα το Αφιόν Καραχισάρ κατελήφθη από την 4^η Μεραρχία. Την επομένη, το Β΄ Σώμα Στρατού χτύπησε το Ακτσάλ Νταγ και τα υψώματα Τσαούς Τσιφλίκ, ενώ το Α΄ΣΣ έφτασε στην περιοχή Ερικλή και στα υψώματα Νασούχ Τσαλ. Στις 4 Ιουλίου απόσπασμα της 9^ης Μεραρχίας κατέλαβε την Κιουτάχεια και το Γ΄ΣΣ στράφηκε προς το Εσκί Σεχίρ για να συναντήσει τις δυνάμεις του Ισμέτ. Στις 8 Ιουλίου οι μονάδες του Α΄ΣΣ συγκρούσθηκαν με τις τουρκικές δυνάμεις, τις οποίες και κατατρόπωσαν. Αλλά εκτιμώντας επιπόλαια την κατάσταση, το Επιτελείο δεν ενθάρρυνε μια εκμηδενιστική καταδίωξη του εχθρού, πράγμα που επέτρεψε γα μα ακόμη φορά την διάσωσή του. Η νέα τουρκική υποχώρηση σταμάτησε στις ανατολικές όχθες του ποταμού Σαγγάριου, έχοντας χαρίσει στην ελληνική πλευρά δυο σημαντικές νίκες, πολύτιμο υλικό και αιχμαλώτους. Όμως, ο σπουδαιότερος αντικειμενικός στόχος, που ήταν η εξολόθρευση των κεμαλικών δυνάμεων, δεν είχε επιτευχθεί.

ΤΟ ΦΙΛΟΔΟΞΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ: ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΓΚΥΡΑ

Μπροστά στην πίεση που ασκούσαν οι επιτιθέμενες ελληνικές στρατιές και αφού τα όπλα του δεν κατόρθωναν μια θεαματική αποτίναξη του κλοιού που αυτές επιχειρούσαν σε βάρος του, ο Κεμάλ είχε επιτυχώς ακολουθήσει μέχρι εκείνη τη στιγμή μια πολιτική υποχώρησης και αναδιοργάνωσης του στρατού του. Θεωρούσε την σύνεση και την υπομονή περισσότερο σημαντικές πολεμικές αρετές, από την στείρα διάθεση αυτοθυσίας και την απατηλή εμμονή στην προάσπιση εδαφικών εκτάσεων και αστικών κέντρων, που άλλο δεν θα επιτύγχαναν, παρά την τελική καταστροφή του. Στην Άγκυρα όμως, όπου η Εθνοσυνέλευση διψούσε για μια εντυπωσιακή αντεπίθεση ικανή να χαρίσει την πρωτοβουλία των ενεργειών στην τουρκική πλευρά, οι αντιδράσεις προς την τακτική της αναδίπλωσης ολοένα αυξάνονταν. Οι αρχές της σύγχρονης στρατηγικής, τόσο διαφοροποιημένες προς την παλιά αντίληψη της επικής κατά μέτωπο αναμέτρησης, ήταν για την συντηρητική αντίληψη των Πληρεξούσιων πεδίο σχεδόν άγνωστο. Όχι όμως και για τον διορατικό και ευφυέστατο Κεμάλ, που διέβλεψε έγκαιρα ότι κάθε επιμήκυνση των γραμμών ανεφοδιασμού των Ελλήνων θα μπορούσε να τους στοιχίσει μια σημαντική ήττα. Επιπλέον, στον Σαγγάριο οι Τούρκοι θα εκμεταλλεύονταν το φυσικό κώλυμα ενός ποταμού προκειμένου να αναχαιτίσουν την ελληνική επιθετική ορμή των Ελλήνων και ταυτόχρονα θα είχαν την αναγκαία χρονική πίστωση για αναδιοργάνωση της αμυντικής τους διάταξης. Αυτή η σθεναρή επιχειρηματολογία, τοποθετημένη στα επιτήδεια χείλη του Ατατούρκ, έκαμψε κάθε επίμονη αντίδραση των μελών της Εθνοσυνέλευσης. Οι πληρεξούσιοι τον ανακήρυξαν πανηγυρικά Αρχιστράτηγο, με απεριόριστες δικτατορικές εξουσίες για το διάστημα ενός τριμήνου!

Έλληνες στρατιώτες στις όχθες του Σαγγάριου (Αύγουστος 1921)

Στο αντίπαλο στρατόπεδο, η ελληνική ηγεσία ανησυχούσε τώρα για τις επερχόμενες βροχές του Σεπτεμβρίου και την κοστοβόρα παραμονή του στρατεύματος στην γραμμή Εσκί Σεχίρ - Αφιόν Καραχισάρ. Η κυρίαρχη αντίληψη συνέκλινε στην άποψη, που θεωρούσε την άμεση συνέχιση των επιθετικών ενεργειών με σκοπό την καταστροφή του κύριου τουρκικού στρατιωτικού όγκου ως πρωταρχική ενέργεια υψίστης σημασίας. Η κατάληψη της Άγκυρας θα εξασφάλιζε, άλλωστε, εφόδια υπέρ των Ελλήνων και ο αρνητικός ψυχολογικός αντίκτυπος που θα δημιουργούσε στην εχθρική όχθη θα εξανάγκαζε τον Κεμάλ σε συνθηκολόγηση. Ο αντίλογος σε αυτή την τοποθέτηση εστίαζε το επιχειρηματολογικό βάρος του στην απόσταση των 265 χιλιομέτρων, που απείχε η τουρκική πρωτεύουσα από τη νέα βάση των Ελλήνων στο Εσκί Σεχίρ. Αλλά η φωνή της λογικής, που από το στόμα του διευθυντή του 4^ου Γραφείου (διοικητικής μέριμνας) συντ/ρχη Γεωργίου Σπυρίδωνος επέμενε πεισματικά στο παράτολμο του όλου εγχειρήματος, δεν εισακούσθηκε.

Στο Μεγάλο Πολεμικό Συμβούλιο, που πραγματοποιήθηκε στην Κιουτάχεια στις 15 Ιουλίου 1921 υπό την προεδρία του Βασιλιά Κωνσταντίνου, έλαβαν μέρος ο Πρωθυπουργός Δημήτριος Γούναρης, ο Υπουργός Στρατιωτικών Νικόλαος Θεοτόκης, ο Αρχιστράτηγος Παπούλας, ο επιτελάρχης της Στρατιάς συνταγματάρχης Κωνσταντίνος Πάλλης, ο Βασίλειος Δούσμανης και ο Ξενοφών Στρατηγός. Τελικά, μέσα σε κλίμα σκεπτικισμού και επιφυλακτικότητας, αποφασίστηκε η προέλαση προς την Άγκυρα -πράγμα που προϋπέθετε την κάμψη των οχυρωμένων στον Σαγγάριο εχθρικών δυνάμεων. Η 1^η Αυγούστου ορίστηκε σαν ημερομηνία εκκίνησης της επιχείρησης. Από την προηγούμενη μέρα, όλες οι μονάδες έλαβαν τις προκαθορισμένες θέσεις εξόρμησης στη γραμμή Ακ Μπουνάρ - Καρά Τοκάτ - Σεϊντί Γαζί. Ήδη ο Πρίγκιπας Ανδρέας είχε αναλάβει την διοίκηση του Β΄ΣΣ, αντικαθιστώντας τον Υποστράτηγο Αριστοτέλη Βλαχόπουλο, ο συντ/ρχης Περικλής Καλλιδόπουλος τη διοίκηση της «ανεξάρτητης» 12^ης Μεραρχίας και ο συντ/ρχης Ανδρέας Καλλίνσκης της 9^ης Μεραρχίας, στη θέση του συντ/ρχη Βλάση Τσιρογιάννη. Ο ίδιος ο Κωνσταντίνος μετέφερε πάλι το στρατηγείο του, από τη Σμύρνη αυτή τη φορά στο Εσκί Σεχίρ.

Ελληνικό πυροβόλο βάλει κατά την διάρκεια της μάχης του Εσκί Σεχίρ (8 Ιουλίου 1921)

Τρία Σώματα Στρατού και η Ταξιαρχία Ιππικού (μια συνολική δύναμη 80.000 περίπου ανδρών) επρόκειτο ν’ αναλάβουν την διενέργεια των επιχειρήσεων. Κάθε Σώμα αποτελείτο από 3 Μεραρχίες. Το Α΄ΣΣ και το Γ΄ΣΣ θα κινούνταν ανάμεσα στον ποταμό Πουρσάκ και το νότιο Σαγγάριο. Το Β΄ΣΣ και το ιππικό θα προωθούντο νοτιότερα, ώστε να επιτευχθεί κυκλωτική κίνηση. Η 4^η Μεραρχία θα παρέμενε στο Αφιόν Καραχισάρ για να προστατεύει τις συγκοινωνίες με την Σμύρνη και η 11^η Μεραρχία στο Κιοπρού Χισάρ για να καλύπτει τις συγκοινωνίες με την Προύσα.

Ο Κεμάλ δεν άργησε να ενεργήσει. Με συγκεντρωμένες τις δυνάμεις του τοποθετήθηκε στις ανατολικές όχθες του ποταμού, όπου τα οχυρωματικά έργα είχαν φτάσει σε ικανοποιητικότατο στάδιο. Σε αυτές τις οχυρώσεις ανάσχεσης, που είχαν ξεκινήσει εσπευσμένα από τις πρώτες μέρες εκδήλωσης των επιθέσεων του Μαρτίου και στις οποίες είχε δοθεί αυστηρή προτεραιότητα μετά την μάχη του Εσκί Σεχίρ, βασίζονταν τώρα οι Τούρκοι απολαμβάνοντας τους καρπούς της προνοητικότητάς τους. Σε μια αμυντική γραμμή μήκους 65 και βάθους 25 - 35 χιλιομέτρων -που ξεκινούσε βόρεια από το Γόρδιο και κατέληγε στο Μανγκάλ Νταγ περνώντας μέσα από αμέτρητους ποτάμιους δακτυλισμούς και φιδώματα-, ανάμεσα σε ορεινούς όγκους που εξασφάλιζαν κλιμακωτή άμυνα και τουρκικές εστίες πυροβολικού, ο Κεμάλ ακροβόλησε 17 Μεραρχίες Πεζικού και 5 Ιππικού, δηλαδή μια συνολική δύναμη 72.000 ανδρών.

Το σχέδιό του ήταν απλό: άμυνα μέχρις εσχάτων και, σε περίπτωση πρόωρης εξάντλησης των επιτιθέμενων, αντεπίθεση με συμπαγείς δυνάμεις με σκοπό την απώθηση των ελληνικών στρατευμάτων στην Αλμυρή Έρημο -ένα αδιάβατο άνυδρο νεκροταφείο.

Η ΠΡΩΤΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Η προέλαση άρχισε σύμφωνα με το πλάνο την 1^η Αυγούστου. Τα 3 Σώματα Στρατού κινήθηκαν σχεδόν παράλληλα, κατά μήκος των ποταμών Πουρσάκ και Σαγγάριου, χωρίς να συναντήσουν σοβαρή αντίσταση από οργανωμένο τουρκικό στρατό. Μόνο ελαφριές παρακωλυτικές εμφανίσεις ιππικού παρατήρησαν, κυρίως αναγνωριστικού χαρακτήρα, και επιθέσεις ατάκτων. Όταν αντελήφθησαν ότι η σιδηροδρομική γραμμή, που ένωνε το Εσκί Σεχίρ με το Μπεϊλίκ Κιοπρού, είχε ανατιναχτεί σε πολλά σημεία και ότι οι γέφυρες των ποταμών είχαν ανατιναχτεί, θεώρησαν πως οι Τούρκοι θα ακολουθούσαν οπωσδήποτε αμυντική τακτική. Αυτό τους ενεθάρρυνε, ώστε εντατικοποίησαν τις προωθητικές τους κινήσεις. Στις 3 Αυγούστου τα ελληνικά στρατεύματα έφτασαν στις προφυλακές του εχθρού. Στην πραγματικότητα, η πρώτη αυτή γραμμή άμυνας των Τούρκων ήταν ακάλυπτη. Ωστόσο, η ελληνική διοίκηση δεν έκρινε σκόπιμο να επιτεθεί, προτιμώντας μια σύντομη στάση δύο ημερών.

Ελληνικό τηλεβόλο εν δράσει κατά την μάχη του Αφιόν Καραχισάρ (Σεπτέμβριος 1921)

Στις 5 του μηνός μια διαταγή του Γενικού Επιτελείου την υποχρέωσε να κινηθεί νοτιότερα, με απώτερο σκοπό να στραφεί βορειοανατολικά, προσβάλλοντας τον εχθρό στον ποταμό Γκεούκ, στη ευρύτερη περιοχή της πόλης Ινλάρ Κατραντζί. Ερχόμενη σε αυτή την θέση, βέβαια, η ελληνική στρατιά θα είχε στα μετόπισθέν της τα βόρεια κράσπεδα της Αλμυρής Ερήμου, διακινδυνεύοντας να μην έχει μια ασφαλή οδό διαφυγής σε περίπτωση που κάτι δεν πήγαινε καλά. Στην παράλληλη αυτή πορεία των τριών Σωμάτων, μάλιστα, η νοτιότερη μεραρχία της Β΄ΣΣ (η 9^η) αναγκάστηκε να βαδίσει μέσα στην έρημο με τα πόδια, βασανιζόμενη από τον καυτερό αυγουστιάτικο ήλιο. Η σκόνη που σήκωνε στο πέρασμά της γινόταν εύκολα αντιληπτή από τα τουρκικά παρατηρητήρια, ώστε ο εχθρός ήταν σε θέση να γνωρίζει ανά πάσα στιγμή την τοξοειδή πορεία τους. Αυτό αποδείχθηκε καθοριστικό, όταν η ελληνική προφυλακή ήρθε σε πρώτη επαφή με την εμπροσθοφυλακή των Τούρκων. Γιατί, ενόψει ενισχύσεων που έφταναν στο σημείο (εφόσον ο Κεμάλ γνώριζε την διάταξη και την πορεία των Ελλήνων), το Β΄ΣΣ παρέμεινε σε δευτερεύουσα γραμμή εφεδρείας και δεν μπόρεσε αμέσως να ρίξει το βάρος της στην επιθετική πρώτη κρούση.

Μετά από πορείες τόσων χιλιομέτρων, χωρίς επάρκεια σε νερό, τρόφιμα και φάρμακα, οι Έλληνες στρατιώτες άρχισαν να υποφέρουν πολύ πριν δοθεί η πρώτη μεγάλη μάχη. Η ακαταλληλότητα του συγκοινωνιακού δικτύου δεν καθυστερούσε απλά τις μετακινήσεις, αλλά εμπόδιζε την έγκαιρη τροφοδοσία της πανστρατιάς, την στιγμή που τα τρόφιμα σάπιζαν στις αποθήκες των μετόπισθεν ή στην διαδρομή προς το μέτωπο. Ζώα και άνθρωποι αρρώσταιναν ή πέθαιναν από εξάντληση σε τέτοιο ρυθμό, που οι επιθετικές ενέργειες του εχθρού φάνταζαν πια σαν αστείο. Τότε φάνηκε η επιπολαιότητα της ηγεσίας κατά τον σχεδιασμό και την προετοιμασία της προέλασης. Απέναντί τους, οι Τούρκοι απλά περίμεναν την κατάλληλη στιγμή, έχοντας εξασφαλίσει τις γραμμές ανεφοδιασμού τους προς την κατεύθυνση της Άγκυρας, που απείχε μόλις 100 χλμ. από το μέτωπο. Αυτό που ακόμη κρατούσε σε υψηλά επίπεδα το ηθικό των Ελλήνων ήταν η μέχρι στιγμής ανυπαρξία εχθρικής αντίστασης και η ελπίδα ότι η μάχη, που επρόκειτο να διεξαχθεί μπροστά στην τουρκική πρωτεύουσα, θα ήταν η τελευταία -και μάλιστα νικηφόρα για τους ίδιους.

Η διάβαση της Αλμυρής Ερήμου από άνδρες της 9ης Μεραρχίας (Αύγουστος 1921)

Στις 10 Αυγούστου ο ελληνικός στρατός καταφέρνει να αγκιστρωθεί στην περιοχή νότια του Γκεούκ Κατραντζί, εκεί που αρχίζει ο ορεινός όγκος του Μανγκάλ Νταγ. Οι Τούρκοι, μπροστά στην ορμή των επιτιθέμενων, πανικοβλήθηκαν κι επέτρεψαν την διάσπαση του μετώπου στο αριστερό άκρο της αμυντικής τους παράταξης. Η ελληνική διοίκηση, εκτιμώντας λανθασμένα ότι το σημείο εκείνο δεν αποτελούσε τον πυρήνα της εχθρικής άμυνας, μετέφερε την ημερομηνία της συνέχισης της επίθεσης στον βορειοδυτικό τομέα κατά μία ημέρα. Έτσι, αντί να προωθηθούν στις 11 Αυγούστου, άφησαν πολύτιμο χρόνο είκοσι τεσσάρων ωρών στον εχθρό για να αναδιπλωθεί. Ας σημειωθεί ότι την αναβλητική αυτή διαταγή δεν την έλαβε η VII Μεραρχία, που επιχειρούσε στην περιοχή, ώστε μόνη της συνέχισε την διεμβολή δημιουργώντας προγεφύρωμα βάθους τεσσάρων χιλιομέτρων.

Την επόμενη μέρα το ελληνικό στρατηγείο αφέθηκε να παραπλανηθεί από κάποιες πληροφορίες εναέριας παρατήρησης, που πιστοποιούσαν ότι το κέντρο βάρους της άμυνας των Τούρκων μετατοπιζόταν προς τα ανατολικά, αφήνοντας το κέντρο ευάλωτο. Οι εμπλεκόμενες μονάδες επέμεναν για το αντίθετο, αλλά η ηγεσία δεν πειθόταν. Έτσι, αντί να διατάξει την άμεση επίθεση του Β΄ΣΣ, προωθεί τα Α΄ και Γ΄, τα οποία προσκρούουν σε οργανωμένη αντίσταση. Θα χρειαστεί σκληρός αγώνας δύο ημερών για να καταφέρουν τελικά οι Έλληνες να επικρατήσουν στην γραμμή Κιουτσούκ Γιαϊτσί - Μανγκάλ Νταγ - Ινλάρ Κατραντζί - Ιλιτζά. Η VII Μεραρχία διεύρυνε το προγεφύρωμά της ακόμη ενάμισι χιλιόμετρο, αλλά το πλεονέκτημα της πρώτης νίκης που πέτυχε το Β΄ Σώμα έχει ήδη χαθεί. Όταν στις 13 του μηνός εφορμά από τα υψώματα του Μανγκάλ Νταγ προς το Καλέ Γκρότο, καταφέρνει να απωθήσει τον εχθρό, που μια μέρα αργότερα πασχίζει να οχυρωθεί βόρεια του Μπουγιούκ Τσαλίς, αλλά ήδη η απόσταση των V και XIII Μεραρχιών της από τις μονάδες εφοδιασμού κρίνεται επισφαλής. Ωστόσο, τούτη είναι και η πρώτη κατάληψη εχθρικής τοποθεσίας από την ελληνική σημαία.

Η επίθεση εναντίον της πρώτης τουρκικής αμυντικής θέσης

Το Α΄ΣΣ δεν υστερεί σε επιτυχία. Παραμονές της γιορτής της Παναγίας, ήδη γίνεται κύριος των Δίδυμων Λόφων, αναγκάζοντας τους Τούρκους σε σύμπτυξη βορειότερα, στο Γιαμάκ. Ο εχθρός έχει φέρει την “πλάτη του” μπροστά από τα βουνά του Ντικιλί Τας, οπότε δύσκολα θα μπορούσε να διαφύγει, αν οι άνδρες του Α΄ΣΣ τους καταδίωκαν. Αλλά αυτό δεν συνέβη.

Το Γ΄ΣΣ, στο μεταξύ, έχει προωθήσει την Χ Μεραρχία του δυτικά του ποταμού Σαπάντζα Ντερέ και την στρέφει δυτικά, διαγράφοντας μια αμβλεία τοξοειδή κίνηση πάνω στον χάρτη. Στις 16 Αυγούστου η κορυφογραμμή της Σαπάντζας βρίσκεται υπό ελληνική κατοχή, ενώ τη νύχτα ολοκληρώνεται η κατάληψη του οροπεδίου Τοϊντεμίρ από την ΙΙΙ Μεραρχία. Ο εχθρός συμπτύσσεται στην γραμμή Σαριχαλίλ - Καραχαμτζαλί και στις 17 του μηνός ολοκληρώνεται η κατάληψη της πρώτης οχυρωμένης τουρκικής τοποθεσίας. Ανατολικότερα, η VII Μεραρχία διανοίγει στις 17 Αυγούστου το στενό του Πολατλί, που βρίσκεται πάνω στον οδικό άξονα για την Άγκυρα, και στις 18 επανέρχεται στην διοίκηση του Γ΄ΣΣ.

Η ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ ΚΑΙ Η ΤΕΛΙΚΗ ΣΥΜΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ

Το Α΄ΣΣ, από την γραμμή ανάληψης που κατείχε (Εσκί Κισλά - Δίδυμοι Λόφοι στο αριστερό και κεντρώο πεδίο και τον χείμαρρο Κατραντζί στο δεξιό), επιτέθηκε προς το Γιαπάν Χαμάμ. Αλλά πριν το Γιαπάν Χαμάμ, πρέπει να επικρατήσει στα υψώματα του Αρντίζ Νταγ, που απλώνονται μπροστά του. Αυτό επιτυγχάνεται το απόγευμα της 19^ης Αυγούστου. Στη συνέχεια, σταθεροποιείται στο ανατολικό τμήμα του όρους Τσαλ Νταγ (ΙΙ Μεραρχία, στις 20 Αυγούστου) και στο απόστασης 2 χιλιομέτρων από το Γιαπάν Χαμάμ νότιο ύψωμα. Δυο μέρες πριν, στις 18 Αυγούστου, το Γ΄ΣΣ έχει καταλάβει την δυτική πλευρά του Τσαλ Νταγ, υποχρεώνοντας τους Τούρκους σε απελπισμένη σύμπτυξη μεταξύ των χωριών Καραγιαφσάν και Σεϊχαλί. Η ΙΙΙ Μεραρχία σταθεροποιήθηκε ανατολικότερα, στο Μπαϊμπούρτ.

Σε αυτό το σημείο, η ελληνική στρατιωτική ηγεσία διαπιστώνει πως οι αρχικοί της φόβοι δικαιώνονταν. Η υπερκέραση της αριστερής πλευράς του εχθρού, που είχε τεθεί από την αρχή της επίθεσης σαν βασικός αντικειμενικός στόχος, δεν πραγματοποιήθηκε, εξαιτίας της ταχύτατης αναδίπλωσης προς τα πίσω των εχθρικών μονάδων. Επομένως, η καταστροφή του εχθρού παρέμενε για τους Έλληνες σχέδιο ανεκτέλεστο. Επίσης, η διάνοιξη της διαύλου προς Άγκυρα μέσω του Γιαπάν Χαμάμ είχε αποτύχει. Αυτή η καθυστέρηση για την ελληνική στρατιά αποδεικνυόταν μέρα την μέρα ολοένα και πιο ασφυκτική, λόγω της σημαντικής απώλειας σε υλικό πολέμου και ανθρώπινο δυναμικό. Ο ανεφοδιασμός, άλλωστε, ήταν ένα πρόβλημα που συνεχώς γιγαντωνόταν.

Η επίθεση κατά της δεύτερης τουρκικής αμυντικής γραμμής

Το Γ΄ΣΣ έπρεπε πλέον να προσπαθήσει να διευρύνει το προγεφύρωμα στην ανατολική όχθη του Σαγγάριου, ώστε να εξασφαλιστεί μια ενδεχόμενη γενική σύμπτυξη των ελληνικών δυνάμεων στη δυτική, αν η πορεία προς την Άγκυρα έπαυε ν’ αποτελεί βασική επιδίωξη. Η Διοίκηση της Στρατιάς ήδη προσανατολιζόταν στην ιδέα να επανέλθει στην τοποθεσία που βρισκόταν μετά την 9^η Ιουλίου, όταν η μάχη του Εσκί Σεχίρ είχε φέρει την ελληνική δύναμη σε πλεονεκτικότατη θέση. Στις 22 Αυγούστου συνέταξε μια αναλυτική αναφορά, όπου τόνιζε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του σεναρίου συνέχισης της επίθεσης. Ο Ξενοφών Στρατηγός ανέλαβε να την υποβάλλει στον Υπουργό των Στρατιωτικών Νικόλαο Θεοτόκη, με την ευκαιρία της επίσκεψης του τελευταίου στην Προύσα. Το ερώτημα που αναδυόταν, σε τελική ανάλυση, ήταν κατά πόσο τα διπλωματικά οφέλη από μια κατάληψη της πρωτεύουσας του Κεμάλ θα ήταν αντάξια μιας επιπλέον θυσίας του ελληνικού στρατού -και, μάλιστα, με τον κίνδυνο να ηττηθεί. Προσκλήθηκε τότε ο Πρωθυπουργός Δημήτριος Γούναρης να μεταβεί στην Προύσα, αλλά αυτός αρνήθηκε, ισχυριζόμενος ότι μια ξαφνική επίσκεψή του στην Μ. Ασία ασφαλώς θα είχε κακό αντίκτυπο στην ψυχολογία των μαχόμενων στρατιωτών, αφού έτσι θα αναγνωριζόταν επίσημα από την ελληνική κυβέρνηση η κρισιμότητα της κατάστασης. Για τον λόγο αυτό διέταξε να λάβει την αναφορά στην Αθήνα.

Ο Αρχιστράτηγος Παπούλας, άλλωστε, υποστήριξε την λήξη της επίθεσης και το σενάριο χρησιμοποίησης των πλεονεκτημάτων, που προέκυπταν από τις μέχρι τότε νίκες των Ελλήνων, για την επίτευξη ευνοϊκών όρων. Ο Θεοτόκης γνωστοποίησε αυτή την θέση του Παπούλα στον Πρωθυπουργό, αλλά δεν την συμμερίστηκε, λέγοντας ότι σε περίπτωση παύσης της επίθεσης ο δυσμενής αντίκτυπος εντός και εκτός της Ελλάδας θα ήταν μεγάλος. Ο Γούναρης άφησε την πρωτοβουλία στην Στρατιά, αποκλείοντας ωστόσο την περίπτωση να ζητηθεί ανακωχή πρώτα από την ελληνική πλευρά, πιστεύοντας πως κάτι τέτοιο θα σήμαινε παραδοχή της ήττας της.

Στο διάστημα αυτής της ανταλλαγής απόψεων μεταξύ στρατιωτικής και πολιτικής ηγεσίας, οι Τούρκοι είχαν συγκεντρώσει δυνάμεις έναντι του Γ΄ Σώματος Στρατού, με σκοπό να εφαρμόσουν επιθετική ενέργεια ικανή να την απωθήσει προς την Αλμυρή Έρημο. Η επίθεση εκδηλώθηκε στις 28 Αυγούστου και αμέσως τα Α΄ και Β΄ ΣΣ εκτέλεσαν επιθέσεις αντιπερισπασμού. Παρά την καθυστέρηση του Β΄ΣΣ, το εγχείρημα πέτυχε και ο Κεμάλ αναγκάστηκε να διατάξει αναστολή της επίθεσής του το βράδυ της 29^ης Αυγούστου. Την ίδια νύχτα, ο Παπούλας διέταξε την σύμπτυξη του στρατεύματος, ώστε το επόμενο βράδυ να αρχίσει η διάβαση του Σαγγάριου ποταμού.

Την τελευταία μέρα του Αυγούστου τα 3 Σώματα είχαν πλέον επιτυχώς και χωρίς απώλειες περάσει στη δυτική όχθη του Σαγγάριου. Το δεξιό κέρας αποτελούσε το Α΄ΣΣ, το αριστερό καταλαμβανόταν από το Γ΄ΣΣ και στο κέντρο αναλάμβανε το Β΄ΣΣ. Ο αρχηγός του Τουρκικού Επιτελείου, Φεβζί Τσακμάκ, ειδοποίησε τότε τον Κεμάλ για την κίνηση αυτή των Ελλήνων. Αμέσως διατάχθηκε η καταδίωξή τους, αλλά χωρίς αποτέλεσμα εξαιτίας της καταπόνησης των τουρκικών δυνάμεων από τις συνεχείς μάχες. Στις 3 Σεπτεμβρίου, μια δύναμη 3.000 Τούρκων έστησε πρόχειρη γέφυρα με σκοπό να περάσουν τον Σαγγάριο, αλλά κι αυτή η προσπάθεια καταποντίστηκε από τις επιτυχείς βολές του ελληνικού πυροβολικού. Ακόμη, μια προσπάθεια των Τούρκων να καταστρέψουν την ελληνική βάση του Εσκί Σεχίρ απέτυχε, λόγω της έγκαιρης επέμβασης του Γ΄ΣΣ, που ανάγκασε τον εχθρό να επιστρέψει με σοβαρές απώλειες στη βάση του.

Η πρώτη φάση της προέλασης προς την Άγκυρα

Στις 10 Σεπτεμβρίου 1921, η ελληνική σύμπτυξη δυτικά του ποταμού Σαγγάριου είχε πια ολοκληρωθεί. Το φιλόδοξο σχέδιο για την κατάληψη της Άγκυρας έμελλε ν’ αποτελεί πλέον ένα όνειρο -που ωστόσο στοίχισε στην ελληνική πλευρά περίπου 4.000 νεκρούς, 19.000 τραυματίες και 376 αγνοούμενους. Απαιτήθηκε η κλήση στα όπλα της κλάσης του 1922 (30.000 νεοσύλλεκτοι), ώστε να συμπληρωθούν οι απώλειες και να επανέλθει η Στρατιά στα επίπεδα του Ιουνίου. Η τελική σύμπτυξη αποτελεί αναμφισβήτητα έναν άθλο των τριών Σωμάτων στρατού, αφού επετεύχθη χωρίς απώλειες σε άνδρες και υλικό. Το σπουδαιότερο, όμως, ήταν το ότι δεν πτοήθηκε το ηθικό τους κατ’ ελάχιστο. Οι πόλεμοι, ασφαλώς, δεν κερδίζονται μόνο με την ψυχολογία. Η δράση του Έλληνα στρατιώτη κατά τις επιχειρήσεις του καλοκαιριού του 1921 υπήρξε υποδειγματική, το αποτέλεσμα όμως της όλης εκστρατείας απέδειξε ότι η διαυγής επιτελική κρίση είναι εξίσου σημαντική με το φρόνημα και την όποια ηρωική διάθεση.

Βέβαια, και οι δύο πλευρές είχαν κάθε λόγο να αισθάνονται ικανοποιημένες: η τουρκική γιατί κατάφερε να υπερασπιστεί την πρωτεύουσά της και να κάμψει την ορμή του εχθρού, όταν μάλιστα αυτός σημείωνε τις σημαντικές νίκες στο Εσκί Σεχίρ και στην Κιουτάχεια, ενώ η ελληνική γιατί, παρά την τελική οπισθοχώρηση, δεν είχε σε καμιά μάχη ηττηθεί. Το πρόβλημα εστιαζόταν πλέον στο ότι το ελληνικό σχέδιο να καταστραφούν οι κεμαλικές δυνάμεις γρήγορα και ολοκληρωτικά είχε παταγωδώς αποτύχει. Μόνο η διπλωματία θα μπορούσε να οδηγήσει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις σε διέξοδο, από την στιγμή που τα όπλα δεν κατάφερναν να επιβάλλουν την λύση του ισχυρού. Η Ελλάδα είχε αντέξει το οικονομικό κόστος με τεράστιες θυσίες, προσβλέποντας σε μια τελική επιτυχή έκβαση, η οποία θα την επανέφερε σε ισορροπία μέσω αντισταθμιστικών ωφελημάτων. Όταν αυτή της η προσδοκία δεν εκπληρώθηκε, η κρίση οδήγησε σε πολιτική αστάθεια και όξυνση του παλαιού μίσους μεταξύ βενιζελικών και κωνσταντινικών, με τελικό αποτέλεσμα την παραίτηση της κυβέρνησης Γούναρη και την “Δίκη των εξ”.

ΑΝ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΡΑΦΟΤΑΝ ΑΛΛΙΩΣ

Μια πάγια αρχή της στρατηγικής είναι αυτή που θέλει την κατοχύρωση των κεκτημένων πριν από κάθε νέα επιθετική ενέργεια. Το ελληνικό στράτευμα βρισκόταν στην καλύτερη δυνατή θέση τον Ιούλιο του 1921. Με ακμαίο ηθικό και σημαντικές εδαφικές κατακτήσεις, η Ελλάδα συγκέντρωνε όλα τα πλεονεκτήματα για έναν συμφέροντα για την ίδια συμβιβασμό με τις κεμαλικές δυνάμεις. Ακόμη κι αν ο Κεμάλ παρέμενε ανένδοτος, η καλή θέληση που η Ελλάδα θα επιδείκνυε στις Δυτικές Δυνάμεις θα βελτίωνε την διεθνή θέση της και τις σχέσεις της με αυτές. Ίσως και να επισπευδόταν το πρόγραμμα οικονομικής υποστήριξής της, κατά την πάγια πρακτική των Δυτικών να βοηθούν πάντα τους νικητές. Η άποψη αυτή, άλλωστε, επαληθεύτηκε πλήρως αργότερα, όταν ο Κεμάλ αναδείχθηκε νικητής: Η Γαλλία και η Γερμανία έσπευσαν να τοποθετηθούν επενδυτικά στη νέα αναδυόμενη δύναμη, που μέσα από τις στάχτες της παλιάς αυτοκρατορίας και τις πιέσεις του ελληνισμού κατάφερε να επιβιώσει και να επικρατήσει.

Ακόμη, ο χρόνος που θα κερδιζόταν από μια τέτοια εξέλιξη, σίγουρα θα λειτουργούσε προς όφελος των Ελλήνων. Γιατί, αν επρόκειτο να παγιωθεί μια κατάσταση ειρήνης, η ελληνική πλευρά δεν θα εκδήλωνε νέα επίθεση και τα πλεονεκτήματα της ενδυνάμωσης της τουρκικής άμυνας θα παρέμεναν ανενεργά.

Η πλήρης επιτυχία της επίθεσης για την κατάληψη της Άγκυρας απαιτούσε μεγαλύτερη συγκέντρωση πυρός σε μικρότερη έκταση καθολικού μετώπου. Από τις 11 μεραρχίες της Μ. Ασίας χρησιμοποιήθηκαν μόνο οι 9 σε επιθετικές ενέργειες, ενώ οι άλλες δύο κρατήθηκαν για εφεδρεία ή ενέργειες κάλυψης. Η “Ανεξάρτητη Μεραρχία” της Θράκης δεν δραστηριοποιήθηκε έγκαιρα και σε συνδυασμό με την ισχνή διάθεση εφεδρειών το πρόβλημα διογκώθηκε. Κατά κύριο, όμως, λόγο η ανεπάρκεια μέσων μεταφοράς υλικού και προσωπικού υπήρξε η εγγύηση της αποτυχίας για τα ελληνικά όπλα. Σαφώς, θα έπρεπε να εισακουστεί ο συντ/ρχης Σπυρίδωνος, που κατείχε την γνώση του συστήματος εφοδιασμού και αναλάμβανε την ευθύνη της εξασφάλισής του.

Σε πρώτο στάδιο, η Στρατιά πέτυχε να παραπλανήσει τον εχθρό ως προς την κατεύθυνση της επίθεσής της. Με αρχική κίνηση προς τα ανατολικά, στράφηκε τελικά νότια του Σαγγάριου και μετά βόρεια, διαγράφοντας ένα κυκλωτικό “πέταλο”. Η κατάληξη ήταν να διαμορφωθεί μια επιθετική δυναμική με φορά από νότο προς βορρά -κάτι που αιφνιδίασε τους Τούρκους. Αλλά η καθυστέρηση που σημειώθηκε στην επόμενη φάση εξανέμισε το στοιχείο του αιφνιδιασμού και έδωσε την ευκαιρία στην τουρκική πλευρά να οργανωθεί. Η επιτυχία των Ελλήνων στηριζόταν στην ολοκλήρωση αυτής της κυκλωτικής κίνησης, ώστε να εγκλωβίσουν την αριστερή πτέρυγα των Τούρκων. Η ευκαιρία χάθηκε όταν από κακή εκτίμηση του Επιτελείου δόθηκε ιδιαίτερη βαρύτητα στην επιθετική δράση του Α΄ΣΣ, αφήνοντας το Β΄ΣΣ σε αδράνεια. Όταν ο εχθρός ενίσχυσε την αριστερή του πτέρυγα, προβάλλοντάς την ως σθεναρό αντίβαρο στην πίεση που ασκούσε το Α΄ΣΣ, ήταν πια αργά για την ελληνική πλευρά, ώστε να διορθώσει τα κακώς κείμενα. Αν το Β΄ΣΣ εξακολουθούσε ν’ απασχολεί τους Τούρκους, αυτοί δεν θα μπορούσαν ν’ αποδεσμεύσουν εύκολα δυνάμεις προς ενίσχυση του αριστερού τους πλευρού, οπότε το έργο του Α΄ΣΣ θα ήταν πρακτικά ευκολότερο.

Ο Κεμάλ εφάρμοσε εύστοχα την πρακτική της παραχώρησης μη ζωτικού χώρου, παρασύροντας τις ελληνικές δυνάμεις σε πόλεμο φθοράς. Ήταν επόμενο οι Έλληνες να καταπονηθούν μετά από τόσες μετακινήσεις, σε αντίξοες μάλιστα καιρικές συνθήκες, που βασικά πλήττουν τους επιτιθέμενους και όχι τόσο τους αμυνόμενους. Μια συγκράτηση της επιθετικής τακτικής των Ελλήνων δεν θα οδηγούσε στην μικρασιατική τραγωδία και τον ξεριζωμό του ελληνισμού, ώστε σίγουρα ο χάρτης των εξελίξεων στο Αιγαίο και την ευρύτερη βαλκανική θα χαρασσόταν διαφορετικά. Προφανώς, τα αποτελέσματα της κακής διαχείρισης των πρώτων νικηφόρων για τους Έλληνες εκβάσεων των μαχών φτάνουν μέχρι τις μέρες μας.

Η ΚΑΤΑΔΙΚΗ ΤΟΥ ΠΡΙΓΚΙΠΑ ΑΝΔΡΕΑ

Ο γιος του Βασιλιά Γεωργίου, Πρίγκιπας Ανδρέας, έλαβε μέρος στην Μικρασιατική εκστρατεία αρχικά με τον βαθμό του υποστράτηγου, ως διοικητής της XII Μεραρχίας. Τον Ιούλιο του 1921 ανέλαβε την διοίκηση του Β΄ΣΣ, αντικαθιστώντας τον Αρ. Βλαχόπουλο. Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας του Σαγγάριου, ο “βασιλόπαις” ήρθε σε σύγκρουση με τον αρχιστράτηγο Παπούλα, επειδή συχνά αγνοούσε τις διαταγές κι ενεργούσε αυθαίρετα.

Ο πρίγκιπας Ανδρέας

Συγκεκριμένα, όταν το ελληνικό στράτευμα επρόκειτο να ανεφοδιαστεί στο Καλέ Γκρότο (27 Αυγούστου 1921), το μεν Γ΄ ΣΣ διατάχθηκε να αμυνθεί “μέχρις εσχάτων”, το δε Β΄ ΣΣ να ενεργήσει μετακίνηση προς εκτέλεση αντεπίθεσης αμέσως μόλις εκδηλωνόταν η εχθρική επίθεση. Αλλά ο “βασιλόπαις” παράκουσε και ενήργησε αυτόβουλα -πράγμα για το οποίο αργότερα παραπέμφθηκε σε δίκη. Αντί να ενεργήσει σύμφωνα με τις διαταγές, μετακίνησε τις δυνάμεις του πίσω από το Γ' ΣΣ αφήνοντας ακάλυπτα τα πλευρά και τα νώτα του Α' ΣΣ. Δεν ήταν βέβαια η πρώτη φορά που ο Ανδρέας ερχόταν σε σύγκρουση με τον αρχιστράτηγο Παπούλα, ώστε κάποια στιγμή η αντικατάστασή του στη διοίκηση του Β΄ ΣΣ κρίθηκε επιβεβλημένη. Πράγματι, αντικαταστήθηκε από τον υποστράτηγο Τρικούπη.

Όταν ο Θ. Πάγκαλος ανέλαβε την προεδρία της ανακριτικής επιτροπής για την απόδοσης των ευθυνών σχετικά με την ήττα στην Μικρά Ασία, κατά την διάρκεια του κινήματος του Ν. Πλαστήρα, διέταξε τον συνταγματάρχη Χ. Λούφα να συλλάβει τον Ανδρέα, που τότε βρισκόταν στην Κέρκυρα. Στις 13 Οκτωβρίου 1922 ο Πρίγκιπας μεταφέρθηκε στο ανάκτορο του Γεωργίου, όπου άνδρες της επανάστασης τον φρουρούσαν σε συνθήκες πλήρους απομόνωσης μέχρι την διεξαγωγή της δίκης.

Στις 19 Νοεμβρίου προσήλθε συνοδευόμενος από τον δικηγόρο του Δ. Δαμασκηνό -μια εξέχουσα νομική προσωπικότητα της εποχής εκείνης- και δικάστηκε για ανυπακοή εκτέλεσης διαταγής ενώπιον εχθρικής απειλής. Η καταδικαστική απόφαση ελήφθη αυθημερόν και παμψηφεί: καθαίρεση και ισόβια εξορία. Σύμφωνα με την ρήση του προέδρου του δικαστηρίου, στρατηγό Ν. Βλαχόπουλο, γλίτωσε την εκτέλεση επειδή του αναγνωρίστηκε ως ελαφρυντικό η διοικητική απειρία ανωτέρων μονάδων.

Ο ίδιος ο Πάγκαλος παρέλαβε τον Ανδρέα και την σύζυγό του από το σπίτι του αντιστράτηγου Πάλλη, όπου διέμενε μετά την έκβαση της δίκης, τους μετέφερε στο Φάληρο και τους παρέδωσε στον πλοίαρχο Τζέραλντ Τάλμποτ του αντιτορπιλικού “Καλυψώ”. Στη συνέχεια παρελήφθησαν τα παιδιά τους από την Κέρκυρα και ελλιμενίστηκαν στο Πρίντιζι της Ιταλίας. Από εκεί κατευθύνθηκαν προς το Παρίσι σιδηροδρομικά, για να καταλήξουν στο Λονδίνο.

Με την ιδιότητα του απλού πολίτη, στις 21 Δεκεμβρίου 1921, έστειλε επιστολή προς τον Ιωάννη Μεταξά, όπου εξέφραζε την πικρία του από τους Έλληνες και ευχόταν να νικήσουν οι δυνάμεις του Κεμάλ προκειμένου να τιμωτηθούν οι βενιζελικοί Μικρασιάτες! Την υπόλοιπη ζωή του την πέρασε στο Μόντε Κάρλο, όπου είχε καταφύγει και ο Αριστείδης Στεργιάδης, Ύπατος Αρμοστής της Σμύρνης για το διάστημα 1919 - 1922 -μια προσωπική ατυχής επιλογή του Ελευθέριου Βενιζέλου. Στο διάστημα της γερμανικής κατοχής στην Γαλλία οι Γερμανοί βολιδοσκόπησαν την πιθανότητα να τον "διορίσουν" Βασιλιά της Ελλάδας, αλλά ο ίδιος αρνήθηκε. Πέθανε από καρδιακή πάθηση τον Δεκέμβριο του 1944.

ΕΝΑΣ ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ ΣΤΟ ΕΚΤΕΛΕΣΤΙΚΟ ΑΠΟΣΠΑΣΜΑ

Γεννημένος στην Πάτρα τον Ιανουάριο του 1867, κατά την πολιτική του σταδιοδρομία ο Δημήτριος Γούναρης εξελίχθηκε σε κορυφαία αντιβενιζελική προσωπικότητα. Πολύγλωσσος, με σημαντικές ιστορικές, κοινωνικές και φιλοσοφικές σπουδές στην Ελλάδα και το εξωτερικό, από νωρίς τάχθηκε υπέρ ενός σοσιαλιστικού συστήματος διακυβέρνησης. Με την πάροδο όμως του χρόνου στράφηκε προς την συντηρητική θεώρηση και τον "κωνσταντινισμό".

Παρά την πολιτική του αστάθεια, υπήρξε μαχητικός και επίμονος, όπως άλλωστε και όλη η κοινοβουλευτική ομάδα που την εποχή εκείνη μαχόταν τον παλαιοκομματισμό -και την οποία χαρακτηριστικά ονόμαζαν “ομάδα των Ιαπώνων”, για να τονιστεί η επιμονή τους στην πολιτική και κομματική διεκδικητική δράση, κατά το παράδειγμα των Ιαπώνων στρατηγών κατά τον Ρωσοϊαπωνικό πόλεμο. Η υπουργοποίησή του στην κυβέρνηση του Γ. Θεοτόκη (21 Ιουνίου 1908 - 14 Φεβρουαρίου 1909) απογοήτευσε πολλούς από τους οπαδούς του, αν και σύντομα ήρθε σε ρήξη με τον πρωθυπουργό και παραιτήθηκε. Ωστόσο παρέμεινε πιστός στις κοινοβουλευτικές αξίες και σφοδρός πολέμιος της κρυφής διπλωματίας, της παρασκηνιακής πολιτικής δράσης και της ανάμιξης των στρατιωτικών στα πολιτικά δρώμενα της χώρας.

Στις 26 Μαρτίου 1921 ανέλαβε την πρωθυπουργία της χώρας και ευθύς αμέσως ακολούθησε πολιτική διώξεων εναντίον των βενιζελικών. Όταν τον Αύγουστο του 1921 η πορεία προς τον Σαγγάριο διαφάνηκε ατελέσφορη ως προς τον τελικό αντικειμενικό της σκοπό -την κατάληψη της Άγκυρας-, η πολιτική συνεργασίας των ελληνικών κομμάτων απεβίωσε. Η αβεβαιότητα στην εξέλιξη των πολεμικών επιχειρήσεων, σε συνδυασμό με το δυσβάσταχτο ημερήσιο κόστος των οκτώ εκατομμυρίων δραχμών, που στοίχιζε η παραμονή των ελληνικών στρατευμάτων στην Μικρά Ασία, οδήγησαν σε κλονισμό της κυβέρνησής του και τελικά σε παραίτηση τον Μάρτιο του 1922. Τον Οκτώβριο του ίδιου έτους παραπέμφθηκε σε δίκη με την κατηγορία της εσχάτης προδοσίας (Δίκη των Έξι), στην οποία καταδικάσθηκε παμψηφεί σε θάνατο, δίχως να μπορέσει να απολογηθεί. Η εκτέλεση πραγματοποιήθηκε στις 15 Νοεμβρίου, την ίδια μέρα που ο πρόεδρος του στρατοδικείου, στρατηγός Οθωναίος, ανακοίνωσε την απόφαση. Ασφαλώς είχε και αυτός πέσει θύμα της τραυματικής εμπειρίας του ελληνισμού, που πλέον πορευόταν χωρίς την ψυχολογική στήριξη του οράματος της “Μεγάλης Ιδέας”.

Ο Ελευθέριος Βενιζέλος, σε αγόρευσή του στην Βουλή την 25^η Ιουνίου 1930, παραδέχθηκε ότι ο πατριωτισμός του Δημητρίου Γούναρη υπήρξε αδιαμφισβήτητος. Πράγματι, ο θάνατός του αποτέλεσε “θυσία” προς εξυπηρέτηση του μύθου της εσχάτης προδοσίας, που τόσο είχε ανάγκη ο ελληνικός λαός για να δικαιολογηθούν τα δεινά της μικρασιατικής καταστροφής.

Βιβλιογραφία

1. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους (Εκδοτική Αθηνών)
2. Διονύσιος Α. Κόκκινος: “Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος” (Μέλισσα)
3. Ιστορία της Εκστρατείας της Μικράς Ασίας (ΔΙΣ/ΓΕΣ 1967)
4. Ι. Καψής: “Χαμένες Πατρίδες” (Λιβάνης 1992)
5. Ν. Βασιλικός: “Ημερολόγιο Μικρασιατικής Εκστρατείας” (Γνώση 1992)

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο μηνιαίο περιοδικό Παγκόσμια Πολεμική Ιστορία τεύχος 12, τον Ιανουάριο του 2007

Πηγή.
http://aioniaellinikipisti.blogspot.com/

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Η ΜΑΧΗ ΣΤΟΝ ΣΑΓΓΑΡΙΟ ΠΟΤΑΜΟ"