Η αγωγή των νέων στην Αρχαία Αθήνα

Η αγωγή των νέων στην αρχαία Αθήνα είναι παρόμοια με την αγωγή των νέων σε άλλες ελληνικές πόλεις, με εξαίρεση την Σπάρτη. Απλώς γίνεται ιδιαίτερη μνεία στην αγωγή των Αθηναίων νέων, γιατί η αρχαία Αθήνα του 5ου π.Χ. αιώνα αποτελεί γενικότερο πρότυπο σε αυτό το βιβλίο.



Στην αθηναϊκή οικογένεια, την αγωγή αναλάμβανε ο πατέρας ο οποίος ήταν και ο αρχηγός της οικογενείας. Μπορούσε, όμως, η αγωγή να ανατεθεί σε άλλους. Μέχρι τα 7 τους έτη τα αγόρια και τα κορίτσια μεγάλωναν μαζί στον γυναικωνίτη και έπαιζαν μαζί διάφορα ευχάριστα παιχνίδια. Από τα 7 τους έτη τα αγόρια, με τη συνοδεία του παιδαγωγού, πήγαιναν στο σχολείο. Ο παιδαγωγός ήταν ένας ηλικιωμένος και έμπιστος δούλος της οικογενείας. Σε ό,τι αφορά τα κορίτσια, αυτά έμεναν στο σπίτι και η μητέρα τους τα δίδασκε ανάγνωση, γραφή, μουσική, χορό και την οικοκυρική τέχνη.

Φυσικά, ο αναγνώστης θα αναρωτηθεί γιατί τα κορίτσια δεν πήγαιναν σχολείο μαζί με τα αγόρια. Η απάντηση είναι ότι οι γυναίκες την εποχή εκείνη ασχολούνταν με το νοικοκυριό και την οικογένειά τους και όχι με κάποιο επάγγελμα. Δεν είχαν πολιτικά δικαιώματα, γιατί όπως και οι δούλοι στερούντο μορφώσεως, κάτι που είναι απαραίτητο στην άμεση δημοκρατία. Αν λάβουμε υπόψιν ότι η σημερινή εκπαίδευση είναι απαράδεκτη παγκοσμίως, με το παραπάνω σκεπτικό, κανείς δεν θα είχε δικαίωμα ψήφου στις εκλογές!!!

Στην αρχαία Αθήνα οι άνδρες ήταν αυτοί που εργάζονταν και συντηρούσαν την οικογένεια και συμμετείχαν, όντας πνευματικά καλλιεργημένοι, στις πολιτικές αποφάσεις. Η θέση της γυναίκας ήταν – με εξαίρεση την Σπάρτη και την μινωική Κρήτη – μέτρια στην αρχαία Ελλάδα όπως και στις άλλες χώρες, τότε. Ουσιαστικά, στις περισσότερες – βασικά στις δυτικές – χώρες, μόλις στα μέσα του 20ου αιώνα άρχισαν οι γυναίκες να αποκτούν πολιτικά δικαιώματα και ισότητα με το ανδρικό φύλο, σε όλους τους τομείς.

Επιστρέφοντας στην αγωγή των νέων στην αρχαία Αθήνα, οι γονείς ήταν υποχρεωμένοι να πληρώσουν κάποιον δάσκαλο που θα αναλάμβανε την αγωγή των παιδιών τους.

Τα μαθήματα δεν γίνονταν σε κάποιο σχολείο, αλλά στην οικία του δασκάλου. Κάτι σαν ιδιαίτερο ολιγομελές φροντιστήριο! Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειωθεί ότι γίνεται αναφορά στα ανήλικα παιδιά και όχι στους ενηλίκους που μπορούσαν να σπουδάσουν δίπλα σε φιλοσόφους και σε φιλοσοφικές σχολές, μοναδικές και ανεπανάληπτες για την ανθρωπότητα.

Οι ανήλικοι, λοιπόν, διδάσκονταν την βασική εκπαίδευση από 4 δασκάλους: τον ``γραμματιστή΄΄, τον δάσκαλο τηςμουσικής, τον γυμναστή και τον χοροδιδάσκαλο. Η γυμναστική αγωγή των νέων αναλύθηκε στην προηγούμενη ενότητα.

Τα παιδιά διδάσκονταν από τον γραμματιστή ανάγνωση και γραφή. Επίσης, τα παιδιά διδάσκονταν ποίηση όπως του Ομήρου και του Ησιόδου και μάθαιναν από την αρχή της εκπαίδευσής τους να αποστηθίζουν ποιήματα. Όταν μάθαιναν ανάγνωση και γραφή, τότε διάβαζαν και αποστήθιζαν ποιήματα μεγάλων ποιητών της εποχής. Πέρα από την ανάγνωση, την γραφή και την διείσδυση των νέων στα κείμενα των σοφών της εποχής, η μουσική θεωρείτο απαραίτητο στοιχείο στην αγωγή τους.

 Στην αρχαία Ελλάδα ο ``μουσικός ανήρ΄΄ήταν ο μορφωμένος άνθρωπος. Ως γνωστόν, η διδασκαλία της μουσικής στην αρχαία Ελλάδα προηγήθηκε από αυτή των γραμμάτων. Η μουσική εκπαίδευση περιλάμβανε την διδασκαλία μουσικού οργάνου, τραγουδιού και χορού. Τα παιδία διδάσκονταν από τον ``κιθαριστή΄΄ λύρα ή αυλό.Το παίξιμο της λύρας συνοδευόταν από την απαγγελία στίχων λυρικών ποιημάτων ή από τραγούδια συχνά ηρωικά κατορθώματα. Από εκεί βγήκε και η λυρική ποίηση.

Στην αρχαία Ελλάδα δεν επικρατούσε η αδιαφορία, η φασαρία και η ανοησία των σύγχρονων μαθητών. Κατά την διάρκεια των μαθημάτων οι νέοι στέκονταν σοβαροί, δεν μιλούσαν μεταξύ τους και παρακολουθούσαν με ιδιαίτερο ενδιαφέρον την διδασκαλία. Κανένα εκπαιδευτικό σύστημα και κανένας δάσκαλος δεν κατάφερε ποτέ στην ιστορία να κρατήσει πραγματικά το ενδιαφέρον των μαθητών.

Στην αρχαία Ελλάδα οι μαθητές αγαπούσαν το σχολείο το οποίο δεν τους πίεζε να βαθμοθηρούν για να φοιτήσουν σε κάποιοι πανεπιστήμιο, ούτε τους πίεζε και τους καθιστούσε ανταγωνιστές από την τρυφερή τους ηλικία με διάφορες εξετάσεις, ``credits΄΄ και βαθμολογίες που τα σύγχρονα γελοία εκπαιδευτικά συστήματα όλου του κόσμου κάνουν.

Εξάλλου, όπως προαναφέρθηκε, σήμερα η εκπαίδευση αποσκοπεί στην μετάδοση στείρων γνώσεων και στην παραγωγή επαγγελματιών. Επίσης, ο εκπαιδευτικός με την υποκειμενική του αξιολόγηση κολλάει μια ταμπέλα στον νέο λέγοντας του ότι είναι ``καλός΄΄ ή ``κακός΄΄ μαθητής ή φοιτητής, τουτέστιν άχρηστος … Ποίος, όμως, είναι ο αλάνθαστος που θα κρίνει έναν άνθρωπο και μάλιστα έναν νέο και θα καθορίσει την μετέπειτα επαγγελματική και κοινωνική του ζωή;

Η αγάπη των Αθηναίων νέων για το σχολείο φαίνεται από το μάθημα της μουσικής στο οποίο πήγαιναν παραταγμένοι σε ομάδες και σιωπηροί, χωρίς να οχλαγωγούν – όπως οι σημερινοί νέοι.

Στα μαθήματα αναφέρθηκε ότι οι νέοι παρέμεναν κόσμιοι και σοβαροί, δεν έκαναν αστεία και ποτέ δεν αντιμιλούσαν στον δάσκαλο, κάτι που γίνεται κατά κόρον σήμερα. Εντούτοις, αν κάποιος μαθητής έδειχνε ασέβεια στο μάθημα και γελούσε ή έκανε φασαρία, τότε ο δάσκαλος τον χτυπούσε. Σήμερα, οι δάσκαλοι φοβούνται να ρίξουν ένα χαστούκι ή με το ραβδί να χτυπήσουν τα χέρια ενός άτακτου μαθητή, για να μην μηνυθούν από τους γονείς του και χάσουν την δουλεία τους από την πειθαρχική επιτροπή του υπουργείου παιδείας. Και όμως, χωρίς να προτείνεται το (πάλαι ποτέ) δεσποτικό γερμανικό σύστημα, είναι εμφανές ότι η αντιμετώπιση των άτακτων μαθητών στην αρχαία Αθήνα σωφρόνιζε τους ιδίους και παραδειγμάτιζε τους άλλους.

Οι νέοι στην αρχαία Ελλάδα, εν αντιθέσει με τους σημερινούς νέους, έδειχναν σεβασμό στους μεγαλυτέρους και τους δασκάλους τους, και ας λέει ο κωμωδιογράφος Αριστοφάνης (445 -385 π.Χ.) ότι πείραζαν τους γέροντες. Ο Αριστοφάνης, επί τη ευκαιρία, είναι γνωστός για την υπερβολή του (…ποιητική αδεία) και δεν μπορεί να προσφέρει αξιόπιστες ιστορικές πληροφορίες.

Γνωστό παράδειγμα είναι το πώς παρουσιάζει τον Σωκράτη. Επιστρέφοντας στους νέους της Αθήνας, οι ``σωφρονιστές΄΄ και οι παιδαγωγοί ήταν αυτοί που επέβλεπαν τη συμπεριφορά τους που έπρεπε να ήταν κοσμία. Οι νέοι στέκονταν μπροστά στους ηλικιωμένους σιωπηρά, χωρίς να μιλούν – εκτός αν τους ρωτούσαν κάτι. Αν ήθελαν να πουν κάτι το έλεγαν χαμηλοφώνως, μιας και η δυνατή φωνή (που έχουν οι νέοι σήμερα) έδειχνε κακή αγωγή. Η ζωή των νέων στην αρχαία Ελλάδα ήταν γενικά συγκρατημένη, ενώ οι σύγχρονοι νέοι έχουν χάσει το μέτρο.

Οι Έλληνες έφηβοι είχαν για διασκέδαση τις παλαίστρες, τα δημόσια γυμναστήρια και τις εορτές. Μάλιστα στα Παναθήναια της Αθήνας, εορτή προς τιμήν της πολιούχου θεάς Αθηνάς, συμμετείχαν στην πομπή του πέπλου της προς το Ερέχθειο, ως αναβάτες σε άλογα, γεμίζοντας με μεγάλη περηφάνια τους Αθηναίους πολίτες. Οι νέοι δεν είχαν δικαίωμα να μπουν στην αγορά (τόπος συνάθροισης των Αθηναίων), ούτε στην Ηλιαία (δικαστήριο της Αθήνας).

Όπως προαναφέρθηκε, οι νέοι σέβονταν τους δασκάλους τους. Αυτό το έκαναν, όχι από φόβο ή ιδιοτέλεια όπως οι σύγχρονοι νέοι που άλλωστε η πλειοψηφία τους δεν σέβεται τους δασκάλους, αλλά επειδή συνειδητοποιούσαν τον παιδαγωγικό ρόλο του δασκάλου και γοητεύονταν από την μαγεία της εκπαίδευσης που δέχονταν. Αναγνώριζαν ότι η σωματική και η ηθικοπνευματική τους αγωγή τους οδηγούσε στην ευδαιμονία, όπως άλλωστε συμφωνούσε και ο Πλάτωνας.

Οι νέοι της Αθήνας συμμετείχαν στις εορτές της πόλεως με χορούς και χορωδίες. Τις εορτές αυτές αναλάμβαναν να χρηματοδοτήσουν υποχρεωτικά οι χορηγοί που ήταν εύποροι Αθηναίοι!!! Η χρηματοδότηση αυτή ονομαζοταν ``χορηγία΄΄ και δεν έχει καμία σχέση με τους συγχρόνους χορηγούς (μάλλον σπόνσορες να τους αποκαλούμε), δηλαδή τις πολυεθνικές και τις μεγάλες εταιρίες που αυτοπροβάλλονται και πλουτίζουν από την διαφήμιση.

Στην αρχαία Αθήνα οι χορηγοί, οι πλούσιοι της πόλης, με δικά τους έξοδα πλήρωναν χοροδιδασκάλους που μάθαιναν στους νέους χορό και τραγούδι λυρικών ποιημάτων τα οποία και παρουσίαζαν στα θέατρα και στις διάφορες εορτές, μπροστά στο περήφανο για τα νιάτα του αθηναϊκό κοινό. Σήμερα ποίο κράτος δίδει σημασία στην αγωγή των νέων και αισθάνεται για αυτούς περήφανο;

Δεν είναι αλήθεια ότι η σημερινή κοινωνία προτιμάει μια νεολαία με μονοδιάστατη υπερεξειδικευμένη παιδεία και αδιάφορη για τα πάντα εκτός από την καλοπέραση, την καριέρα και το χρήμα; Στις θεοκρατικές χώρες τους προτιμάνε αμόρφωτους και θρησκευτικά φανατισμένους, έρμαια του κάθε δικτάτορα … Δεν είναι, λοιπόν, τυχαίο ότι η ενότητα αυτή είναι σημαντική.

Στην αρχαία Αθήνα ο πολίτης είχε σχέση παιδιού προς μητέρας με την πολιτεία και απολάμβανε τα αγαθά της όπως την εκπαίδευση και της φιλοσοφικές της σχολές, το θέατρο, τους αγώνες, τις εορτές, τον αθλητισμό και γενικά τον πολιτισμό της. Γι’ αυτό, όπως προαναφέρθηκε, οι Αθηναίοι αυτοθυσιαζόταν στον πόλεμο, όχι μόνον για να μην χάσουν οι ίδιοι τα αγαθά της πόλης τους, αλλά να μην τα χάσουν οι επερχόμενες γενιές. Αυτό ήταν το αποτέλεσμα της αρχαιοελληνικής παιδείας: η αρμονική, διαλεκτική σχέση πολίτη πολιτείας και η ανάδειξη της νέας γενιάς.

Οι νέοι στην Αθήνα, έπειτα από την βασική τους εκπαίδευση, έπαιρναν ανώτερη μόρφωση. Διδάσκονταν γεωμετρία, μαθηματικά, φυσική, αστρονομία, ιατρική, ρητορική, φιλοσοφία και διάφορες τέχνες. Στην αρχαία Αθήνα οι νέοι μπορούσαν να μαθητεύσουν δίπλα σε κάποιον φιλόσοφο ή σοφιστή. Αυτοί δίδασκαν επί πληρωμή, με κάποιες εξαιρέσεις όπως του Σωκράτη και του σκυλοσόφου Διογένη.

Οι σοφιστές και οι φιλόσοφοι δίδασκαν συνήθως στις στοές. Στην αρχαία Αθήνα υπήρχε η Ακαδημία του Πλάτωνα, η Περιπατητική σχολή του Αριστοτέλη, η ρητορική σχολή του Ισοκράτη, η σχολή του Επίκουρου, η Στοά του Ζήνωνα, η Κυνική σχολή του Αντισθένη, η Κυρηναϊκή σχολή του Αρίστιππου από την Κυρήνη (ελληνική αποικία στη Λιβύη) και η Μεγαρική σχολή του Ευκλείδη από τα Μέγαρα. Ιατρικές σχολές υπήρχαν στο νησί Κω – υπό την διεύθυνση του Ιπποκράτη, στην Πέργαμο (ελληνική πόλη στην Μ.Ασία), στην Κυρήνη, στον Κρότωνα (ελληνική αποικία στην Κάτω Ιταλία) υπό την διεύθυνση του Αλκμαίονα, και αλλού.

Στην αρχαία Ελλάδα δινόταν τεραστία σημασία στην αγωγή, την εκπαίδευση και την παιδεία των νέων. Σήμερα δίδεται έμφαση μόνον στην στείρα και μονοδιάστατη εκπαίδευση που αποτελεί υποσύνολο της παιδείας … Τελικά, η αρχαιοελληνική παιδεία προβάλλεται ως ανεπανάληπτο επίτευγμα, μιας και αναδεικνύεται ως η μοναδική που ανέδειξε την προσωπικότητα των νέων και δεν τους αντιμετώπισε ως νούμερα ενός σχολείου.

Σκοπός της αρχαιοελληνικής παιδείας ήταν η απόκτηση του αγαθού και του κάλλους, δηλαδή η ανάπτυξη του πνεύματος, της ψυχής και του σώματος. Έτσι, η πολιτεία αποσκοπούσε στην συγκρότησή της από ώριμους πολίτες με ηθικοπνευματική καλλιέργεια και σωματική ευεξία. Άλλωστε, οι Αθηναίοι πολίτες του 5ου π.Χ αιώνα, μεσώ της εκκλησίας του δήμου και της Βουλής των πεντακόσιων, αποφάσιζαν για την τύχη της πόλης. Δεν αποφάσιζε κάποιος τύραννος ή βασιλιάς ή αρχηγός ή με τα σημερινά δεδομένα κάποια κυβέρνηση που ``αντιπροσωπεύει΄΄ το λαό...

Η αγωγή των Αθηναίων έφηβων περιλάμβανε και την τέχνη του πόλεμου, γιατί ήταν οι μελλοντικοί στρατιώτες που θα προστάτευαν την πόλη από τους πολέμιούς της.

Έτσι, ο λαός όριζε τους ``παιδοκρίτες΄΄ και ειδικούς δασκάλους που μάθαιναν στους εφήβους να μάχονται σαν οπλίτες και τους ασκούσαν στα όπλα (ξίφος, ακόντιο, δόρυ, τόξο, σφενδόνα).

Η αγωγή των νέων στην Αθήνα κρατούσε ως τα 18 τους χρόνια, δηλαδή ως την ενηλικίωσή τους. Στα 18 τους οι νέοι γίνονταν πλέον Αθηναίοι πολίτες (αν οι γονείς τους ήταν Αθηναίοι), αποκτούσαν πολιτικά δικαιώματα και εντάσσονταν στην στρατιωτική δύναμη της πόλης.


Όταν έφτανε τα 18 του ο Αθηναίος έφηβος έδινε τον``όρκο των εφήβων΄΄ στο ιερό της Αλιαύρου που βρισκόταν βόρεια της Ακροπόλεως.

Ο όρκος των εφήβων έλεγε:

``Δεν θα ντροπιάσω τα ιερά μου όπλα, δεν θα εγκαταλείψω στη μάχη τον συμπολεμιστή μου, θα αγωνισθώ για τα ιερά και την πόλη μου και θα την παραδώσω, όχι μικρότερη απ ότι την παρέλαβα, αλλά μεγαλύτερη και ισχυρότερη, όσο οι δυνάμεις μου και οι συμπολίτες μου με βοηθήσουν. Θα υπάκουω στους άρχοντες και στους νόμους, τόσο τους ισχύοντες, όσο και σε αυτούς που θα θεσπιστούν στο μέλλον. Αν οποιοσδήποτε προσπαθήσει να ανατρέψει τους νόμους, θα τον εμποδίσω με σθένος και με την βοήθεια των συμπολιτών μου. Θα τιμώ πάντοτε τους πατέρες (προγόνους) μου και παίρνω για μάρτυρές μου: τους θεούς, τα όρια της πατρίδος μου, τα σιτηρά, τα αμπέλια, τις ελιές, τις συκιές, τα κριθάρια και όλα τα αγαθά που αυτή προσφέρει΄΄.

Η αρχαία Αθήνα φρόντιζε οικονομικά τις χήρες και τα ορφανά των πεσόντων στον πόλεμο. Σημειώνεται ότι η Αθήνα ήταν η μοναδική πόλη όπου γινόταν η μεγαλειώδης τιμητική πομπή του ``Επιταφίου΄΄ για τους πεσόντες στη μάχη οι οποίοι θάβονταν σε περίλαμπρο τάφο και η αυτοθυσία τους για την πόλη ήταν η μέγιστη τιμή που μπορούσε να νιώσει η οικογένειά τους και οι απόγονοί τους.

Σε ό,τι αφορά την ανατροφή των ορφανών των νεκρών ανδρών, αυτή άρχιζε από τη στιγμή του θανάτου του πατέρα τους και κρατούσε μέχρι τα 18 τους χρόνια, όποτε και ενηλικιώνονταν. Η πολιτεία, λοιπόν, γινόταν κηδεμόνας των ορφανών. Το τέλος της κηδεμονίας αυτής γινόταν με μια δημόσια εκδήλωση στο θέατρο του Διονύσου, κατά την διάρκεια της εορτής των Μεγάλων Διονυσίων.

Κατά τον Αθηναίο ρήτορα Αισχύνη (389 - 314 π.Χ.), πριν αρχίσουν στο θέατρο οι δραματικοί αγώνες των ποιητών (το δράμα που δημιουργήθηκε στην αρχαία Ελλάδα περιλαμβάνει την τραγωδία, την κωμωδία και το σατυρικό δράμα) κάποιος κήρυκας παρουσίαζε στο κοινό τους ορφανούς εφήβους που πλέον είχαν ενηλικιωθεί. Οι νέοι αυτοί κρατούσαν στα χέρια τους την πανοπλία του οπλίτη που η πολιτεία τους είχε δωρίσει τιμητικά.Τότε ο κήρυκας σήμαινε τη λήξη της κηδεμονίας από την πολιτεία και έλεγε ότι οι νέοι αυτοί μπορούσαν να συνεχίσουν μόνοι τη ζωη τους, με την αγάπη όλων των Αθηναίων συμπολιτών τους.

Προαναφέρθηκε ότι η καθημερινή ζωή των νέων στην αρχαία Ελλάδα περιλάμβανε την σχολική εκπαίδευσή τους σε δασκάλους και αργότερα σε φιλοσόφους ή σοφιστές, την μουσική αγωγή τους, την ενασχόλησή τους με τον χορό, την απαγγελία και το τραγούδι ποιημάτων και επών και την αθλητική αγωγή τους στα γυμναστήρια (για αθλητισμό βλ.Κεφ. ``Ο αθλητισμός στην αρχαία Ελλάδα΄΄).

Επιπρόσθετα, οι νέοι συμμετείχαν σε ομαδικά παιχνίδια, βοηθούσαν τον πατέρα τους στο επάγγελμα που ασκούσε και πήγαιναν για κυνήγι ή αλιεία, ανάλογα με το αν η περιοχή που διέμεναν ήταν κοντά στο βουνό ή στην θάλασσα. Μέρος της ζωής των νέων ήταν και η συμμετοχή τους σε αθλητικά γεγονότα, καθώς και εορτές.
ΠΗΓΗ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Η αγωγή των νέων στην Αρχαία Αθήνα"

Βαρέα μέταλλα, Αυτισμός και Ζεόλιθος

Του Νίκου Λυγερού
Οι πιο πρόσφατες μελέτες στον τομέα του αυτισμού αποδεικνύουν το γεγονός ότι το ποσοστό του αυξάνεται εκθετικά σε σχέση με την πιθανότητα ύπαρξης της ασθένειας στον πληθυσμό. Σε επίπεδο τοξικολογίας είναι εντυπωσιακό το πόσο μερικές ουσίες επηρεάζουν στην εξέλιξη και την ανάπτυξη του ανθρώπινου εγκεφάλου. Αν εξετάσουμε αρχικά τα δεδομένα που υπάρχουν στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής βλέπουμε ότι όσο αφορά στο αυτιστικό φάσμα, είχαμε το 1975, ένα παιδί στα 5000 που είχε την ασθένεια, ένα στα 2500 το 1985, στη συνέχεια ένα στα 500 το 1995 και μετά με διαδοχικά ποσοστά 1/250, 1/166, 1/150, 1/110, 1/88 και φτάνουμε το 2014 στο ποσοστό 1/68. Σε αυτό το φάσμα βρίσκουμε συνολικά τον βαθύ αυτισμό, και τα σύνδρομα του ReH και Asperger. Καταλήγουμε να έχουμε στην Αμερική το 40% των παιδιών να έχουν ένα δείκτη νοημοσύνης κάτω των 70, ενώ ο φυσιολογικός είναι 100. Το πρόβλημα είναι ότι αυτή η φθορά του δείκτη νοημοσύνης οφείλεται και σε περιβαλλοντικές καταστάσεις. Η μία από τις κυρίαρχες είναι η παρουσία βαρέων μετάλλων στον ανθρώπινο οργανισμό που οφείλεται στους ρύπους. Ο αυτισμός που δεν είναι κληρονομική ασθένεια είναι ένα ξεκάθαρο παράδειγμα της περιβαλλοντικής πίεσης πάνω στους ανθρώπους. Είναι λοιπόν σημαντικό να αντιμετωπίσουμε τουλάχιστον τα βαρέα μέταλλα και σε αυτό το πλαίσιο ο ζεόλιθος μπορεί να βοηθήσει έμπρακτα, αφού γνωρίζουμε ότι τα δεσμεύει και λειτουργεί ως φυσικός αποτοξινωτής. Ο κλινοπτιλόλιθος έχει την εξής επιλεκτικότητα όταν βρίσκεται σ’ ένα περιβάλλον με τα ακόλουθα στοιχεία: Cs>Pb>NH₄>Na>Sr>Cd,Cu,Zn. Καθώς ξέρουμε ότι ο μόλυβδος είναι από τα πιο τοξικά στοιχεία που ενοχλούν το ανθρώπινο ον. Κατά συνέπεια διαθέτουμε ένα αποτελεσματικό εργαλείο που στο μέλλον μπορεί ν’ αναδειχθεί επιστημονικά ως μία αντιμετώπιση και της εμφάνισης του αυτισμού σε προβληματικές περιοχές, όπου το περιβάλλον προκαλεί προβλήματα στην υγεία.

Πηγή: http://www.lygeros.org/articles.php?n=17923&l=gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Βαρέα μέταλλα, Αυτισμός και Ζεόλιθος"

Τα Μάρμαρα του Παρθενώνα Δάνειο σε ρωσικό μουσείο.

Ένα από τα αγάλματα που είναι γνωστά ως «Ελγίνεια Μάρμαρα» αναχώρησε από τη Βρετανία, για πρώτη φορά μετά την αφαίρεση των γλυπτών αυτών από τον Παρθενώνα, το 1803, για να εκτεθεί ως δάνειο σε ρωσικό μουσείο, ανακοίνωσε σήμερα το Βρετανικό Μουσείο.----
Το μουσείο δάνεισε ένα από τα αγάλματα --τα οποία αφαιρέθηκαν από την Ελλάδα από τον βρετανό διπλωμάτη Λόρδο Έλγιν και των οποίων την επιστροφή ζητεί η Αθήνα-- στο μουσείο Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης.
Το άγαλμα του έλληνα θεού του ποταμού Ιλισσού, μια ξαπλωμένη ακέφαλη ανδρική μορφή, θα εκτεθεί στο ρωσικό μουσείο από το Σάββατο και μέχρι τις 18 Ιανουαρίου για να γιορτασθούν τα 250 χρόνια του.
"Το καθήκον των διαχειριστών είναι να επιτρέπουν στους πολίτες όσο το δυνατόν περισσότερων χωρών να μοιράζονται την κοινή κληρονομιά τους", δήλωσε ο πρόεδρος των διαχειριστών του Βρετανικού Μουσείου σερ Ρίτσαρντ Λάμπερτ.
"Οι διαχειριστές είναι ενθουσιασμένοι από το γεγονός ότι οι ρώσοι πολίτες θα απολαύσουν σύντομα αυτό το ωραίο αντικείμενο", πρόσθεσε.
Η ελληνική κυβέρνηση έχει μισθώσει τις υπηρεσίες της βρετανίδας δικηγόρου Άμαλ Αλαμουντίν Κλούνεϊ, συζύγου του ηθοποιού Τζορτζ Κλούνεϊ, για να εξετάσει τις πιθανές οδούς για την επιστροφή των γλυπτών.
Η Αθήνα άρχισε επίσης το Νοέμβριο μια δημοσκόπηση μεταξύ των επιβατών του αεροδρομίου των Αθηνών ζητώντας τους να απαντήσουν σε διαδραστικές οθόνες στην ερώτηση: "Είστε υπέρ της επιστροφής των γλυπτών του Παρθενώνα ή όχι;".
Η Ελλάδα δήλωσε ωστόσο πως αναμένει τα αποτελέσματα διαπραγματεύσεων για το θέμα ανάμεσα στη Βρετανία και την UNESCO, η οποία πρότεινε να χρησιμεύσει ως μεσολαβητής.

Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr

 -----------------------------------------------------------------------

Την έντονη οργή του για την απόφαση του Βρετανικού Μουσείου να δανείσει ένα από τα Γλυπτά του Παρθενώνα στο Μουσείο Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης εξέφρασε ο πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς.
Συγκεκριμένα, δήλωση του κ. Σαμαρά αναφέρει: «Προκαλεί τον Ελληνικό λαό η απόφαση του Βρετανικού Μουσείου να "δανείσει" ένα από τα γλυπτά του Παρθενώνα σε έκθεση στην Αγία Πετρούπολη».
«Το τελευταίο μέχρι σήμερα βρετανικό δόγμα περί "αμετακίνητων" γλυπτών του Παρθενώνα  παύει να ισχύει. Όπως καταρρίφθηκε με τη λειτουργία του Μουσείου της Ακρόπολης και το άλλο "επιχείρημά" τους, αυτό της έλλειψης ανάλογου χώρου που θα μπορούσε να τα φιλοξενήσει» αναφέρει ο πρωθυπουργός στη δήλωσή του.
«Ο Παρθενώνας και τα γλυπτά του υπήρξαν αντικείμενο λεηλασίας. Η αξία των γλυπτών είναι ανεκτίμητη» προσθέτει.
«Οι Έλληνες είμαστε ταυτισμένοι με την Ιστορία και τον πολιτισμό μας. Τα οποία δεν τεμαχίζονται, δεν δανείζονται και δεν παραχωρούνται» τονίζει ο κ. Σαμαράς.

Τασούλας: Προκλητική απόφαση

Για το ίδιο θέμα, ο υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Κώστας Τασούλας δήλωσε πως «η απόφαση του Βρετανικού Μουσείου είναι προκλητική διότι αντιμετωπίζει τα λεηλατημένα Γλυπτά του Παρθενώνα ως αντικείμενα μεμονωμένου δανεισμού».

Παρατήρησε ακόμη ότι μια ακόμη απόλυτη θέση της βρετανικής πλευράς παύει να ισχύει, καθώς εκείνη ήταν που υποστήριζε ότι τα Γλυπτά δεν πρόκειται να μετακινηθούν ποτέ.

«Η χώρα μας έχει καλέσει τη Μ. Βρετανία, μέσω της UNESCO, σε διαδικασία διαμεσολάβησης για την επανένωση των Γλυπτών. Τελικός προορισμός γι’ αυτή την επανένωση είναι η Αθήνα και το περίφημο Μουσείο της Ακρόπολης» κατέληξε ο κ. Τασούλας.


Σημειώνεται ότι το γλυπτό -το ακέφαλο άγαλμα του Ιλισσού- μεταφέρθηκε στη Ρωσία υπό άκρα μυστικότητα και θα παραμείνει στο Μουσείο Ερμιτάζ έως τις 18 Ιανουαρίου. Είναι η πρώτη φορά που ένα από τα Γλυπτά του Παρθενώνα περνά τα σύνορα της Βρετανίας.

Το Βρετανικό Μουσείο αρνείται να επιστρέψει στην Ελλάδα τα Γλυπτά του Παρθενώνα.

Πρόσφατα ομάδα βρετανών δικηγόρων -ανάμεσά τους και η σύζυγος του Τζορτζ Κλούνι, Αμάλ Κλούνι- για να συμβουλεύσουν την ελληνική κυβέρνηση στο θέμα της διεκδίκησης των Γλυπτών.

Newsroom ΔΟΛ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Τα Μάρμαρα του Παρθενώνα Δάνειο σε ρωσικό μουσείο."

Ο θάνατος και η ταφή στην Αρχαία Ελλάδα

Η ταφή στην αρχαία Ελλάδα. Η περιποίηση του νεκρού, οι μοιρολογίστρες, οι βραδινές κηδείες, τα νεκρόδειπνα... 

Ο Χάροντας και η βάρκα με τις ψυχές (Αλεξάντερ Λιτοφτσένκο, 19ος αιώνας)

Η Ταφή

 Η ταφή ή καύση ή ενταφιασμός στην εποχή των αρχαίων Ελλήνων, επιβάλλεται από θρησκευτική ανάγκη και όχι μόνο για λόγους υγιεινής. Αρκεί απλώς ένα ράντισμα του νεκρού με χώμα, ώστε να εξευμενισθεί και να μη γίνει ον που επιτίθεται και τιμωρεί. Αυτό το καθήκον εκτελεί η Αντιγόνη στο νεκρό σώμα του αδερφού της Πολυνείκη και αψηφά τη θανατική ποινή που της επιβάλλει ο Κρέων (Σοφοκλέους, Αντιγόνη) Ο Ομηρικός κόσμος των νεκρών εντυπώθηκε τόσο βαθιά στην συνείδησή των Ελλήνων, ώστε ούτε οι φιλοσοφικές θεωρίες (Ορφικοί, Πυθαγόρειοι και Πλατωνικοί), μήτε καν ο Χριστιανισμός, κατόρθωσαν να τον ξεριζώσουν από τις ψυχές τους.
Στη λαϊκή μας παράδοση, ο Άδης των σημερινών Ελλήνων είναι ο υποχθόνιος κόσμος του Ομήρου, ο κόσμος εκείνος χωρίς παρηγοριά… Η περιποίηση του νεκρού ήταν πράξη τελετουργική. Έπλεναν κι έντυναν τον νεκρό με ρούχα καθαρά, συνήθως λευκά, και τον τοποθετούσαν πάνω σε ένα τραπέζι ή κρεββάτι, έχοντας τα πόδια γυρισμένα προς την έξοδο.
Το κεφάλι του ακουμπούσε πάνω σε ένα μαξιλάρι με λουλούδια. Τον 
νεκρό συντρόφευαν οι γυναίκες του πολύ στενού του οικογενειακού περιβάλλοντος και άρρενες συγγενείς και φίλοι. Γύρω του, μοιρολογίστρες, λουλούδια, λήκυθοι και άλλα αγγεία με αρώματα, συμπλήρωναν τη σκηνή που συναντάμε πολύ συχνά πάνω στα ταφικά αγγεία της αρχαιότητας. Σκηνές που επαναλαμβάνονται ζωντανές στις μέρες μας σε όλο τον ελλαδικό χώρο....

 Πολλές φορές έβαζαν στο στόμα του νεκρού ένα νόμισμα. Ήταν τα βαρκάτικα, ο οβολός που έπρεπε να πληρώσει στον Χάροντα που τον περνούσε με τη βάρκα στον ποταμό Άδη (οι λαϊκοί άνθρωποι της αρχαιότητας χρησιμοποιήσουν το στόμα τους για πορτοφόλι). Άλλες φορές πάλι, έβαζαν κοντά στον νεκρό ένα γλυκό από μέλι, διότι πίστευαν πως με αυτό θα μπορέσει να κολακέψει τον Κέρβερο, τον σκύλο-φύλακα του Άδη.
Η κηδεία γινόταν μέσα στο σκοτάδι της νύχτας, πριν βγει η πρώτη αχτίδα του ήλιου και μολυνθεί από τον νεκρό, που θεωρείτο μιασμένος. Έκαναν τελετές εξαγνισμού, ενώ οι συγγενείς πλένονταν με νερό φερμένο από άλλο σπίτι κι έπειτα έτρωγαν όλοι μαζί (νεκρόδειπνα). Την επόμενη, γίνονταν εξαγνισμός του σπιτιού με θαλασσινό νερό.
Την τρίτη μέρα, την ένατη, την τριακοστή και στο χρόνιασμα, έκαναν προσφορές, θυσίες και συμπόσια στη μνήμη του νεκρού.
Η τελευταία μέρα των Ανθεστήριων, στα τέλη Φεβρουαρίου λέγονταν Χύτροι και ήταν ημεγάλη γιορτή στη μνήμη των νεκρών (συγγενεύει με τα σημερινά Ψυχοσάββατα). Μέσα σε πήλινες χύτρες, ετοίμαζαν ένα χυλό από σπόρους (πανσπερμία), που έπρεπε να φάνε πριν νυχτώσει.
 Όλοι έρχονταν στο κοιμητήρι για να τιμήσουν τους νεκρούς τους και θυσίαζαν στον Ερμή Ψυχοπομπό, τον οδηγητή των νεκρών στον Άδη. Στο τέλος της ημέρας, για να εξορκίσουν την κακή τύχη έλεγαν: «Στην πόρτα (έξω) οι Κήρες, τέλειωσαν τα Ανθεστήρια». Οι Κήρες ήταν θεές του θανάτου. 

Ο θάνατος στην Αρχαία Ελλάδα. Στα Ηλύσια πεδία πήγαιναν οι άξιοι, στον Άδη όσοι δεν αξιοποίησαν τη ζωή και στα Τάρταρα οι εγκληματίες... 

Οι αρχαίοι Αθηναίοι, σύμφωνα με τους νόμους τους Σόλωνα, ήταν υποχρεωμένοι να φροντίζουν τους ηλικιωμένους γονείς τους και ακόμα να φροντίζουν τα της ταφή τους. Όποιος πολίτης παρέβαινε αυτά τα καθήκοντα, πλήρωνε πρόστιμο και έχανε τα πολιτικά του δικαιώματα, δηλαδή εθεωρείτο «άτιμος», ή και τον εξόριζαν από την πόλη. Αθηναίοι και Έλληνες, στην αρχαιότητα, πίστευαν πως οι θεοί προσφέρουν απλόχερα τα αγαθά στους θνητούς και αυτοί, σεβόμενοι τους αθάνατους ευεργέτες, οφείλουν να τα απολαύσουν μέχρι τελευταίας ευκαιρίας. Διαφορετικά, θα προσβάλλουν τους γενναιόδωρους θεούς. Σύμφωνα με τις ιδέες αυτές, λοιπόν, εκτιμούν, αγαπούν και απολαμβάνουν την επίγεια ζωή. Αντιμετωπίζουν τον θάνατο με δέος, φόβο και θλίψη, συνεπώς φοβούνται τον νεκρό, που θεωρούν «μιασμένο» (μολυσμένο).

 Ο θάνατος ήταν η συντέλεια, καθώς ελάχιστοι πίστευαν στην αθανασία της ψυχής και ό,τι αυτό συνεπάγεται. Ο Όμηρος διαχωρίζει την ψυχή (από το ρήμα ψύχω > πνέω – αναπνέω) σε κυρίως ψυχή ( ζωή -ανάσα – πνοή) και σε θυμό... που είναι η ψυχή μας ως φορέας ψυχικών και πνευματικών ιδιοτήτων. Κατά τον Όμηρο, το σώμα είναι ο άνθρωπος καθαυτόν, που φθείρεται με τον θάνατο. Η ψυχή μετά θάνατον γίνεται σκιά ωχρή, χωρίς αξία, που πλανάται στον Άδη κι ύστερα εξανεμίζεται, χάνεται. Παρόμοιες ιδέες έχει και ο Αριστοτέλης, ο οποίος δηλώνει πως ο άνθρωπος είναι σώμα και ύλη, ψυχή και είδος. Κατά τον Αριστοτέλη η ψύχη είναι ενδιάμεσο μεταξύ ανθρώπων και θεού, γεννιέται και σβήνει με το σώμα. Μονάχα ο νους έρχεται απ΄ έξω («θύραθεν»), είναι «το ανώτερον μέρος της ψυχής, προγενέστερον και κύριον, απλούν και απαθές» και είναι ύλη....

Η αθανασία της ψυχής 


Υπέρ της αθανασίας της ψυχής τάσσονται οι Ορφικοί, οι Πυθαγόρειοι και οι Πλατωνικοί. Οι θεωρίες τους συγγενεύουν πολύ με τη μεταγενέστερη χριστιανική θεωρία περί ψυχής. Κοινή σε όλους είναι η άποψη ότι η ψυχή «ουσία άυλη, άφθαρτη και αθάνατη», «κάτι το άορατον, ασώματον, πάγκαλον και θείον», γι” αυτό είναι αθάνατη. Ενώ το σώμα είναι «ορατόν και σύνθετον και γαιώδες και ανθρώπινον», γι” αυτό είναι θνητό και πιθανόν να παραλογίζεται (Πλάτωνος, Φαίδων).

Ο Σωκράτης στις τελευταίες στιγμές νιώθει πως με τον θάνατό του θεραπεύεται από τη νόσο (δηλαδή το κλείσιμο της ψυχής, μέσα στο φθαρτό σώμα).

Για να εκφράσει, λοιπόν, την ευγνωμοσύνη του προς τον θεό Ασκληπιό, δίνει εντολή στον Κρίτωνα να θυσιάσει για λογαριασμό του έναν κόκορα. Την ίδια ερμηνεία, που θέλει το σώμα να είναι φυλακή της ψυχής, υποστηρίζουν οι Ορφικοί. Χαρακτηριστικά πρεσβεύουν πως «η ψυχή εγκαταλείπει προσωρινά το σώμα την ώρα του ονείρου και για πάντοτε την ώρα του θανάτου». Όλοι τους, επίσης, ομιλούν για δικαιοσύνη, ηθική αγνότητα και τιμωρία ή δικαίωση στον άλλο κόσμο....


Η επικούρεια άποψη... 

Ο Επίκουρος πιστεύει πως και τα δύο μέρη της ψυχής είναι φθαρτά και υλικά... 

Αντίποδας των προηγούμενων είναι η Επικούρεια άποψη. Ο Επίκουρος δέχεται τον πλατωνοαριστοτελικό διαχωρισμό της ψυχής σε: άλογο (ψυχή – anima) και σε λογικό (νους – animus). Όμως διαφέρει από τους άλλους, διότι πιστεύει πως και τα δύο μέρη της ψυχής είναι φθαρτά και υλικά. Βασίζεται στην ατομική θεωρία του Δημόκριτου, δηλαδή ερμηνεύει την ψυχή και τον νου ως συμπτώματα, εκδηλώσεις της ύλης. Κατά τον Επίκουρο, η ψυχή αποτελείται από λεπτότατα άτομα, διάχυτα στο σώμα, και πεθαίνει μαζί με το σώμα.

Ενδιαφέρουσα είναι η άποψή του περί θανάτου: «… Άρα το πιο φρικιαστικό απ” όλα τα δεινά, ο θάνατος, είναι ένα τίποτα για μας. Απλούστατα επειδή, ενόσω εμείς θα ζούμε, εκείνος θα είναι απών, ενώ, όταν θα εμφανιστεί, εμείς δεν θα υπάρχουμε. Ο θάνατος, λοιπόν, δεν έχει καμία σχέση ούτε με τους ζωντανούς, ούτε με τους πεθαμένους, αφού όσο οι ζωντανοί είναι ζωντανοί δεν υπάρχει, και οι πεθαμένοι, δεν θα ζουν όταν φανεί… » (Επίκουρου, Επιστολή προς Μενοικέα, Περί Ευτυχίας).

Η αρχαία ελληνική θρησκεία άφηνε απόλυτη ελευθερία σκέψης και έκφρασης, είχε δοξασίες με καθαρά πνευματικό περιεχόμενο  και υψηλές ηθικές αξίες. Όπως λόγου χάριν, στα Ηλύσια Πεδία βασιλεύουν -μετά θάνατον- οι θνητοί που διακρίθηκαν για τις αρετές τους. Αντιθέτως, στα σκοτεινά παλάτια του Άδη οδηγούνται οι νεκροί θνητοί, όσοι δεν αξιοποίησαν τα προσόντα τους και τις δυνατότητες που τους χάρισαν οι θεοί κατά τη διάρκεια του βίου. Σε αυτούς συγκαταλέγεται αυτός που λαθέν βιώσας, όπως αναφέρει ο Όμηρος.
Δηλαδή αυτός που πέρασε από τον εφήμερο βίο χωρίς να γίνει αντιληπτός, χωρίς να αξιοποιήσει τα χαρίσματα των θεών. Στο κατώτατο σημείο του Άδη, στα Τάρταρα, καταλήγουν όσοι έχουν διαπράξει σοβαρά εγκλήματα. Ο Τάνταλος, ο Σίσυφος, οι κόρες του Δαναού τιμωρούνται από τους θεούς και υποβάλλονται σε χωρίς τέλος μαρτυρία.... www.mixanitouxronou.gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Ο θάνατος και η ταφή στην Αρχαία Ελλάδα"

Στρατηγική Διασύνδεση στα Δωδεκάνησα

Του Νίκου Λυγερού
Με την ύπαρξη του EuroAsia Interconnector το τοπίο της συνδεσμολογίας αλλάζει ριζικά στα Δωδεκάνησα και μάλιστα σε επίπεδο στρατηγικό. Το ηλεκτρικό καλώδιο που θα συνδέσει την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ, θα μετατρέψει επί του πρακτέου το νησί της Κρήτης όχι μόνο σε κομβικό σημείο, αλλά και σε πεδίο δράσης όσο αφορά στα Δωδεκάνησα. Πιο συγκεκριμένα, όλοι όσοι σκέφτονται να βάλουν παντού στα νησιά μονάδες παραγωγής που χρησιμοποιούν ναυτιλιακό πετρέλαιο για να παράγουν ηλεκτρικό ρεύμα πρέπει να εξετάσουν και τα προγράμματα κοινού ενδιαφέροντος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Έτσι θα αντιληφθούν ότι αντί να γεμίζουν με ρύπους και προβλήματα τα πανέμορφα νησιά μας θα μπορούσαν να συντονιστούν και να καταλάβουν ότι από την Κρήτη θα μπορέσουμε βέβαια να τραβήξουμε ηλεκτρικό καλώδιο μέσω Κάσου και Καρπάθου, το οποίο να τροφοδοτεί τη Ρόδο και τα τριγύρω νησιά. Μ’ αυτόν τον τρόπο θα αποφύγουμε πρακτικά περιβαλλοντικά προβλήματα και θα ενταχθούμε σ’ ένα πλαίσιο εθνικό με ευρωπαϊκές διαστάσεις. Έτσι ειδικά για τη Ρόδο και το Πρασονήσι δεν έχει νόημα να καταστραφεί μια περιοχή για να γίνουν εγκαταστάσεις άλλης εποχής όσον αφορά στη νοοτροπία. Δεν επαρκεί μια περιβαλλοντική προσέγγιση για να υπάρξει μια αποτελεσματική αντίσταση πρέπει να υπάρχει και μια διέξοδο γιατί υπάρχει όντως ζήτηση για ενέργεια. Έτσι το EuroAsia Interconnector αποτελεί μια λύση αποτελεσματική και εύστοχη, αφού ως στρατηγική επιτρέπει την αποφυγή τοπικών λύσεων που δεν έχουν μέλλον και είναι πάντα εξαρτημένη. Έτσι αυτός ο ηλεκτρικός αγωγός μπορεί ν’ απελευθερώσει τα νησιά μας και αυτά να παραμείνουν τόποι ελκυστικοί για τον τουρισμό αλλά και διαμονής για τους κατοίκους που δεν πρέπει να θυσιάζονται για να δοθούν εύκολες λύσεις που δεν είναι ανθρώπινες. Γιατί ακόμα κι αν η ενέργεια είναι τόσο σημαντική για τους ανθρώπους, είναι οι άνθρωποι που έχουν προτεραιότητα όταν παίρνουμε στρατηγικές αποφάσεις για το Γένος μας.

Πηγή: http://www.lygeros.org/articles.php?n=17922&l=gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Στρατηγική Διασύνδεση στα Δωδεκάνησα"

Λιοντάρια στην Αρχαια Ελλάδα.

 

Λιοντάρια  (Panthera leo) υπήρχαν στην Ελλάδα μέχρι το 100 μ.Χ. ---Στα Βαλκάνια, την Ιταλική Χερσόνησο, τη νότια Γαλλία και την Ιβηρική Χερσόνησο πιστεύεται ότι ζούσε το ασιατικό λιοντάρι (Panthera leo persica ή Panthera leo spelea). 

Αποτελούσε αντικείμενο κυνηγιού τόσο για τους αρχαίους Έλληνες όσο και για τους Ρωμαίους. Η ονομασία Panthera leo spelea προέρχεται από παλαιολιθικές σπηλαιογραφίες που το απεικονίζουν. 

Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο τα λιοντάρια αφθονούσαν στην Ελλάδα γύρω στο 480 π.Χ.  Ο Αριστοτέλης (384-322 π.Χ.), πατέρας της ζωολογίας, αναφέρει στο βιβλίο του "Των περί ζώα ιστοριών" ότι το λιοντάρι: «Είναι πραγματικά σπάνιο και δε συναντάται σε πολλά μέρη σ' ολόκληρη την Ευρώπη. Εμφανίζεται μόνο στην περιοχή που εκτείνεται ανάμεσα στους ποταμούς Αχελώο και Νέσσο». 

Λέων, Κόρινθος 500 π.Χ.

Από το ασιατικό λιοντάρι (Panthera leo persica) ζουν σήμερα μόνο ελάχιστα στην Ινδία. Σε μια μικρή περιοχή του κρατιδίου Γκουζουράτ της Ινδίας επιζούν μόλις 400 άτομα του είδους. Οι υπεύθυνοι του συγκεκριμένου πάρκου κατάφεραν να αυξήσουν τον πληθυσμό του από τα 50 άτομα πριν έναν αιώνα σε περίπου 400 σήμερα. Το ασιατικό λιοντάρι μοιάζει πολύ με το αφρικανικό, είναι όμως λίγο πιο μικρόσωμο και τα αρσενικά έχουν πιο φουντωτή ουρά.

 Ο Μ. Αλέξανδρος σε κυνήγι λιονταριού (λεπτομέρεια από ψηφιδωτό της Πέλλας).

Η επιστημονική ονομασία του λιονταριού είναι Panthera leo. Το  Panthera προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό παν- και θηρ' που σημαίνει ο κυνηγός όλων ή κατ΄ άλλους έχει προέλευση από την ανατολική Ασία και σημαίνει «κιτρινωπό ζώο» ή «κίτρινο προς λευκό». Το leo προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό λέων από το ρήμα λύω-λέω που σημαίνει διαλύω σε πολλά μέρη. 


By Cåsbr
Ελληνικό άγαλμα λιονταριού, 400-390 π.Χ., μεταφέρθηκε στη Ρώμη την αυτοκρατορική περίοδο και βρέθηκε στο Τραστέβερε της Ρώμης.  Metropolitan Museum of Art. 

Λήκυθος που απεικονίζει τον Ηρακλή να μάχεται με το λιοντάρι της Νεμέας. Ο ήρωας, γυμνός και γενειοφόρος, έχει αρπάξει το λιοντάρι από το λαιμό με το αριστερό του χέρι ενώ σφίγγει το μπροστινό πόδι του ζώου με το δεξί του χέρι. Αθηνά και Ιόλαος σπεύδουν να τον βοηθήσουν.

Ο Ηρακλής και το Λιοντάρι της Νεμέας σε αττικό Μελανόμορφο αμφορέα του Ψίακος, περίπου 525 π.Χ.

Ο Ηρακλής και το Λιοντάρι της Νεμέας, αττικό αγγείο, 520-500 π.Χ.  

Θραύσμα ελληνικού μωσαϊκό του λιονταριού της Νεμέας, Αρχαιολογικό Μουσείο της Πάρου.

Ο Λέων της Κέας ή της Ιολυλίδας (600 π.Χ.), αποτελεί το έμβλημα του νησιού της Κέας. Βρίσκεται σε έναν ψηλό βράχο, ένα περίπου χιλιόμετρο από τον οικισμό. Κατασκευάστηκε στα τέλη του 7^ου αι. π.Χ. Ένας από τους μύθους σχετικά με το Λέων αναφέρει ότι στην τοποθεσία που βρίσκεται ο Λέων οι νύμφες που έμεναν εκεί άρχισαν να σκοτώνουν τις γυναίκες. Οι κάτοικοι θέλησαν να εγκαταλείψουν τον οικισμό. Τότε ιερέας του Δία παρακάλεσε το θεό να τους βοηθήσει. Ο Δίας έστειλε ένα λιοντάρι και έδιωξε τις νύμφες. Οι κάτοικοι σκάλισαν ένα λιοντάρι σ΄ ένα βράχο, για να το βλέπουν οι νεράιδες και να φοβούνται.

Ο Λέων της Αμφίπολης. Επιτάφιο μνημείο. Δεν αποτελεί όμως την αυθεντική κατασκευή, αλλά επανένωση των κομματιών του Λέοντα που βρέθηκαν στη γύρω περιοχή. Αυθεντική είναι όμως η βάση του που έχει κατασκευαστεί από πέτρες του 2ου αι. π.Χ. Υπάρχει η άποψη πως στήθηκε από τον Άγνωνα, φίλο του Περικλή, για να τιμηθούν οι χιλιάδες Αθηναίοι νεκροί της μάχης του Δαρβήσκου. Μια άλλη άποψη, λέει πως το μνημείο χτίστηκε προς τιμήν του ναυάρχου του Μ. Αλεξάνδρου Νέαρχου ενώ άλλοι επιστήμονες πιστεύουν πως το λιοντάρι χτίστηκε προς τιμήν του Λεωσθένους, επίσης ναυάρχου του Αλεξάνδρου από την Μυτιλήνη.

Τα λιοντάρια της Δήλου. Αποτελούν το σήμα κατατεθέν του νησιού. Βρίσκονται στη δυτική πλευρά της Λεωφόρου των Λεόντων, παρατεταγμένα στη σειρά και καθισμένα στα πίσω τους πόδια. Κατασκευάστηκαν τον 7^ο αι. π.Χ. από μάρμαρο της Νάξου. Αποτέλεσαν αφιέρωμα των Ναξίων ώστε να ¨φρουρούν¨ την ιερή λίμνη (αποξηραμένη πλέον) που βρισκόταν απέναντί τους. Αρχικά ήταν 16 ενώ σήμερα σώζονται μόνο 5. Έχουν μεταφερθεί στο Μουσείο της Δήλου και στη θέση τους έχουν τοποθετηθεί αντίγραφά τους. 

Η Πύλη των Λεόντων αποτελεί την κύρια είσοδο της Ακρόπολης των Μυκηνών. Κατασκευάστηκε στα μέσα του 13ου αι. π.Χ. 

http://paidio.blogspot.gr/2012/09/blog-post_23.html

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Λιοντάρια στην Αρχαια Ελλάδα. "

Οι υπερήλικοι Βορειοηπειρώτες είναι δικοί μας

Του Νίκου Λυγερού

Οι υπερήλικοι Βορειοηπειρώτες είναι δικοί μας όχι μόνο και μόνο με την έννοια ότι είναι Έλληνες, γιατί αυτό είναι αυτονόητο, αλλά με την ιδέα της θυσίας και της αντίστασης που επιτρέπει στην πατρίδα μας να είναι ελεύθερη, ακόμα κι αν οι ίδιοι δεν είδαν την απελευθέρωση των δικών τους περιοχών. Με άλλα λόγια θυσιάστηκαν για μας και αυτό δεν πρέπει να το ξεχάσουμε ποτέ, αλλιώς αρνούμαστε την ίδια μας την ιστορία. Επιπλέον, αυτοί οι άνθρωποι, που αποτελούν παράδειγμα ηρωισμού, ζουν ακόμα, δεν είναι νεκροί μετά από τόσα χρόνια επιβίωσης. Είναι, λοιπόν, απαράδεκτο να μην έχουμε διορθώσει τις αδικίες που τους αφορούν ακόμα και στο πιο απλό επίπεδο. Η απόφαση απόδοσης συντάξεως στους ανασφάλιστους υπερήλικες της Βορείου Ηπείρου δεν είναι μια χάρη, αλλά ένα καθήκον για μας. Η ιδέα είναι να τους βοηθήσουμε τώρα που είναι ζωντανοί. Γιατί αν τους ξεχάσουμε ακόμα και για αυτό και δεν τηρήσουμε τις υποσχέσεις μας, όταν θα πεθάνουν ακόμα και η επίσκεψη στους τάφους τους δεν θα μας εξιλεώσει από την αδικία της μη εφαρμογής της απόφασης. Στην Ελλάδα, ο νόμος που δεν είναι ανθρώπινος είναι μόνο τεχνοκρατικός κι όχι ανθρώπινος. Και ο Ελληνισμός σέβεται μόνο και μόνο ό,τι είναι ανθρώπινο. Δεν θέλουμε να επαναληφθεί μια αδικία προς τους Βορειοηπειρώτες, φτάνει πια. Είναι δικοί μας άνθρωποι και το έχουν αποδείξει πολύ περισσότερο από πολλούς δικούς μας που θεωρούν ότι με τη γέννησή τους στις ελεύθερες περιοχές έχουν κάνει τα πάντα και δεν έχουν ανάγκη να κάνουν περισσότερα. Στην πραγματικότητα τίποτα δεν αρκεί, γιατί η αξιολογία δεν είναι μια απλή αξιολόγηση. Αυτό το θέμα, που είναι πολύ βασικό όχι μόνο για τη ζωή τους, αλλά σε μερικές περιπτώσεις και για την επιβίωσή τους, είναι ενδεικτικό της συμπεριφοράς μας απέναντί τους. Είναι, λοιπόν, μια πράξη απαραίτητη, ειδικά αφού ακόμα και πρακτικά αποφασίσαμε ότι έχει νόημα σε ανθρώπινο, οικονομικό και στρατηγικό επίπεδο. Δεν είναι ανάγκη, λοιπόν, να καθυστερούμε επιπλέον γιατί δεν έχει κανένα όφελος αυτή η καθυστέρηση. Αντιθέτως, η ύπαρξή της αμφισβητεί την αξιοπιστία μας απέναντι στις υποσχέσεις μας ως Ελλάδα. Και δεν υπάρχει λόγος να συνεχιστεί αυτή η κατάσταση. Γιατί η αδελφή, η κουκλίτσα η αληθινή, είναι και γιαγιά κι αν θέλουμε να δει ακόμα για χρόνια την εγγονή της να γίνεται κουκλίτσα πρέπει κι εμείς να είμαστε στο πλευρό της για όλα όσα ήδη έκανε για μας και την τιμή μας. Ας φανούμε άξιοι λοιπόν, είναι θέμα χρόνου.

Πηγή: www.lygeros.org/articles?n=17877&l=gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Οι υπερήλικοι Βορειοηπειρώτες είναι δικοί μας"

Ελέφαντες στην Αρχαια Ελλαδα

Ελέφαντες στο θεσσαλικό κάμπο---
Έχετε περάσει πρόσφατα από τον θεσσαλικό κάμπο;----- Και αν ναι, ποια εποχή του χρόνου;

Είχαν ωριμάσει τα στάχυα στις καλλιέργειες σιταριού ή ήταν ακόμη πράσινα; Μήπως περάσατε φθινόπωρο, τότε που ο κάμπος ασπρίζει από τις βαμβακοκαλλιέργειες, ή λίγο αργότερα που το οργωμένο κοκκινόχωμα ετοιμάζεται για τη σπορά;

Και πώς ήταν ο Πηνειός και οι παραπόταμοί του; «Φουσκωμένοι» και ξέχειλοι από νερό (κάθε άνοιξη) ή μήπως ξεροί και άνυδροι (στα τέλη των ξηρών καλοκαιριών και προτού αρχίσουν οι φθινοπωρινές βροχές);
Οι Θεσσαλοί «γνωρίζουν» τις εποχές του χρόνου από το ύψος του ποταμού και την εναλλαγή του τοπίου που οφείλεται στα διαφορετικά είδη καλλιεργειών. Τα πράγματα όμως δεν ήταν πάντοτε έτσι: οι πρώτοι κάτοικοι της Θεσσαλίας (όχι, δεν αναφερόμαστε στους Μυρμιδόνες, αλλά στους ανθρώπους της νεολιθικής εποχής!) ζούσαν σε μια δασώδη περιοχή με πυκνή βλάστηση.

Συνυπήρχαν δε με μια ξεχωριστή πανίδα (ελέφαντες, ιπποπόταμοι, ρινόκεροι, ελάφια), την οποία συχνά συναντούσαν στις όχθες του Πηνειού. Πώς τα ξέρουμε όλα αυτά; Μα, μας τα είπε ο Πηνειός! Ή, μάλλον, τα είπε σε εκείνους που έσκυψαν να τον ακούσουν και εκείνοι μάς τα μετέφεραν.

Με τη σειρά μας, θα σας πούμε σήμερα την ιστορία του θεσσαλικού κάμπου. Και αν θέλετε απτές αποδείξεις, θα τις έχετε: από την Παρασκευή 18 Δεκεμβρίου έως τέλος Ιανουαρίου στο Κτίριο Κατσίγρα (πλατεία Ταχυδρομείου) του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας στη Λάρισα λειτουργεί έκθεση με τα απολιθώματα του Πηνειού (τηλ. 2410565016)

Τι είδε ο... Γερμανός

Πιθανότατα η έκθεση αυτή να μη γινόταν ποτέ αν πριν από ακριβώς 50 χρόνια δεν είχε επισκεφθεί τη χώρα μας ένας νεαρός γερμανός γεωλόγος, ο Ηorst Schneider. Ο Schneider ήρθε χωρίς να ξέρει ακριβώς τι έψαχνε. Όπως μας διηγήθηκε, κατά τη διάρκεια τηλεφωνικής συνομιλίας, αναζητούσε«ένα ενδιαφέρον ερευνητικό πρόγραμμα, κάτι που να μην είχε ξαναγίνει. Εκείνη την εποχή εργαζόταν στην Ελλάδα μια αρχαιολογική ομάδα από το Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης, υπό τον καθηγητή V. Μilojcic. Η ομάδα αυτή πραγματοποιούσε ανασκαφές στις μαγούλες, επίπεδους λόφους οικισμών που χρονολογούνται από τη νεολιθική περίοδο ως την εποχή του χαλκού. Η ανασκαφή αποκάλυψε λίθινα εργαλεία, τα οποία όμως δεν εντάσσονταν στα ενδιαφέροντα της ομάδας του Μilojcic. Έτσι αναζητήθηκε ένας γεωλόγος με ενδιαφέρον στο Τεταρτογενές, προκειμένου να διερευνηθούν περαιτέρω τα ευρήματα. Αυτό έγινε το ερευνητικό πρόγραμμά μου και το καλοκαίρι του 1959 ήρθα για πρώτη φορά στη Θεσσαλία». Τα ευρήματα, περισσότερα από 250 εργαλεία τα οποία εντοπίστηκαν μαζί με οστά όχι μόνο στις μαγούλες αλλά κυρίως στην κοίτη του Πηνειού, χρονολογήθηκαν από τους γερμανούς ερευνητές και θεωρήθηκαν τυπικά της μέσης παλαιολιθικής περιόδου και του ανθρώπου του Νεάντερταλ.«Επρόκειτο για την πρώτη φορά που τόσο πολλά παλαιολιθικά εργαλεία εντοπίζονταν στον ελλαδικό χώρο»σημείωσε ο κ. Schneider. Ο γερμανός γεωλόγος, ο οποίος σήμερα είναι συνταξιούχος καθηγητής πανεπιστημίου, ήρθε και ξαναήρθε στη Θεσσαλία:«Κάθε χρόνο περνούσα δύο μήνες στη Θεσσαλία, προς το τέλος του καλοκαιριού και τις αρχές του φθινοπώρου. Αυτή την εποχή του χρόνου η στάθμη του Πηνειού κατεβαίνει και επιτρέπει τη γεωλογική μελέτη της κοίτης του».

Πηνειός, ο «γλύπτης» της Θεσσαλίας

Ο Πηνειός δεν αποτελεί μόνο μάρτυρα του γεωλογικού παρελθόντος της Θεσσαλίας αλλά και«κύριο παράγοντα διαμόρφωσης του θεσσαλικού ανάγλυφου, τουλάχιστον από το Πλειστόκαινο και μετά, δηλαδή κατά τα τελευταία 1,8 εκατομμύρια έτη» λέει ο κ. Α. Αθανασίου, γεωλόγος παλαιοντολόγος του υπουργείου Πολιτισμού και επιμελητής της έκθεσης. Πράγματι, μετά την περίοδο της αλπικής ορογένεσης (καινοζωικός αιώνας) που είχε ως αποτέλεσμα τη δημιουργία των ελληνικών και σχεδόν του συνόλου των περιμεσογειακών οροσειρών, καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του ανάγλυφου παίζουν τα ποτάμια συστήματα, τα οποία διαβρώνουν ή εναποθέτουν ιζήματα κατά μήκος των κοιλάδων τους. Στη Θεσσαλία ο μεγαλύτερος όγκος ιζημάτων μεταφέρεται και αποτίθεται από το ποτάμιο σύστημα του Πηνειού, ο οποίος πηγάζει από την περιοχή των Χασίων (ΒΔ της Καλαμπάκας) και, κινούμενος μαιανδρικά στις πεδινές περιοχές, εκβάλλει στο Αιγαίο, αφού πρώτα διασχίσει τη Μεσοθεσσαλική Λοφοσειρά (στενά Καλαμακίου), τον Κάτω Όλυμπο και την Όσσα (στενά Ροδιάς και Τεμπών). Στην πορεία του, μήκους άνω των 200 χιλιομέτρων, ο Πηνειός δέχεται τα νερά πολλών παραποτάμων και χειμάρρων.«Η γεωμορφολογική δράση του ποτάμιου συστήματος του Πηνειού είναι όμως εντελώς διαφορετική στις δύο μεγάλες θεσσαλικές λεκάνες»σημειώνει ο κ. Αθανασίου και εξηγεί:«Στη δυτική λεκάνη ο Πηνειός και οι παραπόταμοί του συνεχίζουν να εναποθέτουν ιζήματα ως σήμερα (προερχόμενα από διάβρωση στην οροσειρά της Πίνδου).Αντίθετα, στην πεδιάδα της Λάρισας, ο Πηνειός διαβρώνει σε βάθος τις παλιές αποθέσεις του ρέοντας σε εγκιβωτισμένη κοίτη με υψηλές απότομες όχθες. Αυτή η σε βάθος διάβρωση των παλαιότερων προσχώσεων δημιουργεί φυσικές τομές, η μελέτη των οποίων μάς δίνει πληροφορίες για το περιβάλλον της περιοχής κατά το παρελθόν».

Πού ακριβώς εντοπίζονται και τι μας λένε αυτές οι φυσικές τομές της κοίτης του ποταμού;«Τα περισσότερα ευρήματα εντοπίστηκαν στο τμήμα της κοιλάδας δυτικά της Λάρισας και ως τα στενά του Καλαμακίου. Αξίζει δε να σημειωθεί ότι μετά την πρώτη αποκάλυψη, στα τέλη της δεκαετίας του ΄50,έχουν πραγματοποιηθεί αρκετές συλλογές απολιθωμάτων, ιδιαίτερα σε έτη με μεγάλη ξηρασία, όταν δηλαδή η στάθμη του ποταμού ήταν πολύ χαμηλή»λέει ο κ. Αθανασίου. Και προσθέτει:«Σε αυτή την περιοχή έχουν εντοπιστεί τόσο ανθρωπογενή κατάλοιπα της μέσης παλαιολιθικής εποχής όσο και σκελετικά λείψανα ζώων του Ανώτερου Πλειστοκαίνου». Τα ζωικά απολιθώματα «μιλούν» για μια πανίδα που δεν μοιάζει καθόλου με τη σημερινή: από ελέφαντες, ρινόκερους και ιπποπόταμους ως μεγάλα βοοειδή, αντιλόπες, ελάφια και ζαρκάδια, όλα αποκαλύπτουν ότι η Θεσσαλία ήταν πάντοτε ένας εύφορος τόπος αλλά με διαφορετικό κλίμα και βλάστηση. Ας τα δούμε λεπτομερώς.

1. Ο ελέφαντας (Εlephas antiquus) αποτελεί πολύ κοινό ευρωπαϊκό είδος στο Μέσο και Ανώτερο Πλειστόκαινο (800.000 ως 20.000 χρόνια πριν) και, σύμφωνα με τον κ. Αθανασίου, έχει εντοπιστεί σε τουλάχιστον 20 θέσεις στον ελλαδικό χώρο. Συγγενής του σημερινού ινδικού ελέφαντα, ήταν σημαντικά μεγαλύτερος από αυτόν, καθώς ορισμένα αρσενικά άτομα μπορούσαν να φθάσουν τα 4 μέτρα ύψος και να ζυγίζουν περί τους 10 τόνους. Θεωρείται ότι ζούσε σε ανοιχτά δάση με εύκρατο κλίμα, τα οποία θα μπορούσαν να ικανοποιήσουν τις τροφικές ανάγκες του. Κατά τις μεσοπαγετώδεις εποχές επέκτεινε τη γεωγραφική εξάπλωσή του ως τη Βόρεια Ευρώπη, ενώ στις περιόδους των παγετώνων περιοριζόταν στις νοτιότερες εκτάσεις. Τα απολιθώματα ελεφάντων του Πηνειού είναι πολλά. Χαρακτηριστική είναι η σχεδόν πλήρης γνάθος που φέρει δύο γομφίους.

2.Ο ιπποπόταμος (Ηippopotamus sp.), ο οποίος εξαπλωνόταν ως και τη σημερινή Αγγλία, ήταν αρκετά μεγαλύτερος από τον σημερινό, με ορισμένα άτομα να ξεπερνούν σε μήκος τα 5 μέτρα και σε βάρος τους 4 τόνους. (Είναι χαρακτηριστικό ότι ένα τμήμα κυνόδοντα από την άνω γνάθο ιπποπόταμου που εντοπίστηκε στον Πηνειό έχει μήκος 15 εκατοστά!) Εκτός από το μέγεθος, θεωρείται ότι η μορφολογία του πλειστοκαινικού ιπποπόταμου δεν έχει αλλάξει και πολύ σε σχέση με αυτήν του σημερινού. Ήταν επίσης ημιυδρόβιος και ζούσε κοντά σε λίμνες και ποτάμια.

3.Ο ρινόκερος ανήκε μάλλον στο είδοςStephanorhinus hemitoechus, όπως προκύπτει από τη γνάθο μήκους 29 εκατοστών που εντοπίστηκε στον Πηνειό. Ήταν μάλλον μικρόσωμος, με ύψος ώμων γύρω στα 1,40-1,60 μέτρα και βάρος γύρω στον έναν τόνο. Θεωρείται ότι ζούσε σε ανοιχτές εκτάσεις και αραιά δάση.

4.Τα μεγάλα βοοειδή αντιπροσωπεύονται από το είδος Βos primigenius. Πρόκειται για ένα πολύ μεγαλόσωμο και εύρωστο είδος ταύρου με μεγάλα κέρατα που στρέφονταν προς τα μπρος και το πλάι. Το ύψος των αρσενικών στους ώμους έφθανε τα 1,65-1,85 μέτρα, αν και ορισμένα θα πρέπει να ξεπερνούσαν τα 2 μέτρα. Τα θηλυκά ήταν μικρότερα κατά 20%25%. Το συγκεκριμένο είδος ταύρου είχε ευρεία εξάπλωση σε ολόκληρη την Ευρασία και τη Βόρεια Αμερική. Το τελευταίο άτομο του είδους αυτού πέθανε στην Πολωνία το 1627. Πάντως από τον Βos primigenius προέρχονται όλες οι ποικιλίες οικόσιτων βοοειδών που χρησιμοποιούνται από τον άνθρωπο ως υποζύγια και για την παραγωγή κρέατος και γάλακτος ήδη από τη νεολιθική εποχή. «Στην πρώτη ανασκαφή είχε εντοπιστεί και θραύσμα κέρατος που είχε αποδοθεί σε βούβαλο (Βubalus cf. arnee), ωστόσο η ελλιπής διατήρησή του δεν επιτρέπει τη βέβαιη απόδοσή του σε αυτό το είδος»λέει ο κ. Αθανασίου.

5.Τα μικρά βοοειδή αντιπροσωπεύονται στην κοιλάδα του Πηνειού από τον αίγαγρο Capra ibex, ο οποίος ζει και σήμερα περιορισμένος στις Άλπεις και σε υψόμετρο άνω των 1.500 μέτρων. Τα πλειστοκαινικά άτομα του είδους ήταν λίγο μεγαλύτερα από τα σημερινά που δεν ξεπερνούν σε ύψος το 1 μέτρο (ύψος ώμων αρσενικών), ενώ το μήκος του σώματός τους φθάνει τα 1,60 μέτρα και το βάρος τους τα 100 κιλά. Τα κέρατα των αρσενικών εμφανίζουν χαρακτηριστική καμπύλωση προς τα πίσω. Λόγω της οργανικής σύστασής τους τα κέρατα δεν απολιθώνονται.«Αυτά που διατηρούνται ως “κέρατα” στα απολιθώματα είναι οι οστέινες αποφύσεις του κρανίου στις οποίες στηρίζονται εσωτερικά τα κέρατα και οι οποίες ονομάζονται γόμφοι κεράτων» εξηγεί ο κ. Αθανασίου.

6. Τα άλογα που εντοπίστηκαν στην κοιλάδα του Πηνειού ανήκουν στα είδη Εquus ferus και Εquus hemitoechus, τα οποία συνυπήρξαν στην πλειστοκαινική Ευρώπη.«Το μεγαλόσωμο Εquus ferus αποτέλεσε τον πρόγονο των σημερινών οικόσιτων ποικιλιών, ενώ το Εquus hemitoechus εξαφανίστηκε στο τέλος του Πλειστοκαίνου»λέει ο κ. Αθανασίου. Και προσθέτει:«Οι ίπποι ζούσαν σε αγέλες σε ανοιχτό περιβάλλον ή σε εκτάσεις με αραιά δασοκάλυψη, τρεφόμενοι με ποώδη βλάστηση. Ειδικά το Ε. ferus αποτέλεσε για χιλιάδες χρόνια ένα από τα κύρια θηράματα του προϊστορικού ανθρώπου, ενώ η εξημέρωσή του επιχειρήθηκε πολύ αργότερα σε σχέση με άλλα οικόσιτα ζώα».

7. Τα ελαφοειδή της κοιλάδας του Πηνειού ανήκουν τόσο στα τρία είδη που απαντούν και σήμερα στα εύκρατα δάση της Ευρώπης, δηλαδή το ελάφι, το ζαρκάδι και το πλατόνι, όσο και στο εξαφανισμένο γιγαντιαίο είδος, το Μegaloceros giganteus. Αυτό το τελευταίο αποτελεί το μεγαλύτερο ελαφοειδές που έζησε ποτέ: το ύψος στους ώμους των αρσενικών ξεπερνούσε τα 2 μέτρα, ενώ τα τεράστια παλαμοειδή κέρατά του είχαν πλάτος άνω των 3 μέτρων! «Οι μελετητές εκτιμούν ότι το μέγεθος των κεράτων του υπήρξε η αιτία της εξαφάνισής του, καθώς εμπόδιζε την κίνηση ειδικά σε περιοχές με πυκνή βλάστηση» λέει ο κ. Αθανασίου.

Ήπιοι παγετώνες, Ηomo και Νεάντερταλ

Ποια είναι λοιπόν τα συμπεράσματα που εξάγονται για την πλειστοκαινική Θεσσαλία με βάση την πανίδα της;«Εκτός από τη σύσταση της πανίδας, έχει ληφθεί υπ΄ όψιν και η απόλυτη χρονολόγηση ορισμένων ιζημάτων στην κοιλάδα του Πηνειού»λέει ο κ. Αθανασίου. Και προσθέτει: «Σύμφωνα με τις χρονολογήσεις αυτές, τα ιζήματα στην περιοχή των στενών Καλαμακίου αποτέθηκαν πριν από περίπου 30.000-45.000 χρόνια. Η περίοδος αυτή στην οποία έζησαν τα απολιθωμένα θηλαστικά που βρέθηκαν στην κοιλάδα του Πηνειού εμπίπτει στην τελευταία εποχή των παγετώνων, πράγμα που σημαίνει ότι το κλίμα ήταν αισθητά ψυχρότερο από το σημερινό. Ωστόσο, λόγω του σχετικά μικρού γεωγραφικού πλάτους της Θεσσαλίας, τα παγετικά φαινόμενα δεν θα πρέπει να ήταν έντονα. Η άποψη αυτή ενισχύεται και από το γεγονός ότι από τα απολιθώματα απουσιάζουν ζώα απόλυτα προσαρμοσμένα στο ψύχος, όπως το μαμούθ και ο τριχωτός ρινόκερος. Αντιθέτως, η πανίδα περιλαμβάνει είδη που δεν μπορούν να ζήσουν στο ψύχος, όπως ο ρινόκερος, αλλά και είδη που προτιμούν τα δάση, όπως ο ελέφαντας και τα ελαφοειδή (τα δέντρα δεν ευδοκιμούν στο ψύχος). Από το σύνολο λοιπόν της απολιθωμένης πανίδας του Πηνειού μπορούμε να πούμε ότι κατά το Ανώτερο Πλειστόκαινο στη Θεσσαλία επικρατούσαν αραιά δάση διακοπτόμενα από χαμηλή βλάστηση, πράγμα που επιβεβαιώνεται και από παλαιοβοτανικές μελέτες».

Τι μαρτυρούν όμως τα εργαλεία που βρέθηκαν εκεί για την ανθρώπινη παρουσία; «Η ηλικία της απολιθωμένης πανίδας του Πηνειού συμπίπτει με μια σημαντική αλλαγή στην Ευρώπη:είναι η εποχή που ο σύγχρονος άνθρωπος (Ηomo sapiens) φτάνει εδώ, προερχόμενος από την Αφρική και πιθανότατα μέσω της Μέσης Ανατολής. Κατά την άφιξή του βρίσκει ένα παλαιότερο είδος το οποίο κυριάρχησε στην Ευρώπη και στη Δυτική Ασία για σχεδόν 200.000 χρόνια, τον άνθρωπο του Νεάντερταλ (Ηomo neaderthalensis).Τα δύο είδη συνυπάρχουν για διάστημα 10.000 ετών, με τους πληθυσμούς Νεάντερταλ να φθίνουν συνεχώς, ως την τελική εξαφάνισή τους πριν από περίπου 30.000 χρόνια. Η αργή εκτόπιση των Νεάντερταλ από τους σύγχρονους ανθρώπους αφήνει ανοιχτά ερωτήματα σχετικά με το ποιος κατασκεύασε τα παλαιολιθικά τέχνεργα που βρέθηκαν στα ιζήματα μαζί με τα απολιθωμένα οστά»λέει ο κ. Αθανασίου.

Με άλλα λόγια, τα ευρήματα δείχνουν ότι στις όχθες του Πηνειού περπάτησαν πολλοί πριν από εμάς και ότι το ποτάμι δεν έχει αποκαλύψει όλα τα μυστικά τους. Ακόμη...



Πηγή: Το Βήμα, Ι. Σουφλερή, 13/12/09

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Ελέφαντες στην Αρχαια Ελλαδα"

Η συμβολή της νευροφιλοσοφίας

Του Νίκου Λυγερού

Η συμβολή της νευροφιλοσοφίας δεν είναι μόνο αφαιρετική και θεωρητική. Η επίγνωση της δυνατότητας του ανθρώπινου εγκεφάλου προσφέρει πλαίσιο ανάπτυξης για την φιλοσοφία. Δεν πρόκειται μόνο για μια θεώρηση του κόσμου μέσω ενός μαύρου κουτιού του οποίου δεν είναι προσβάσιμο το περιεχόμενο. Με τις έρευνες που γίνονται πάνω στον εγκέφαλο έχουμε δεδομένα που ήταν ανύπαρκτα πριν από μερικά χρόνια. Ο τομέας της ψυχομετρικής έχει αναπτυχθεί θεαματικά με αποτελέσματα ο συνδυασμός των δύο να έχει ωφελήσει και τον ίδιο τον άνθρωπο που θέλει να παίξει ένα ρόλο μέσα στο πλαίσιο της Ανθρωπότητας. Οι ιδιομορφίες δεν είναι πια μόνες τους κι απομονωμένες,αλλά έχουν αναδειχθεί ως σπάνιες οντότητες. Οι σχέσεις που έχουν αναπτύξει μεταξύ τους μοιάζουν δομικά μ' ένα νευρωνικό δίκτυο. Έτσι με αυτόν τον τρόπο δεν αναπαράγουμε απλώς ένα μοντέλο, αλλά ουσιαστικά δημιουργούμε μια αλλαγή κλίμακας σε αυτό το μοντέλο και αυτό προκαλεί μια αλλαγή φάσης λόγω εξωτερισμού. Επίσης η όλη δομή μοιάζει με τον ίδιο τον εγκέφαλο. Έτσι μέσω μορφοκλασματικής ανάλυσης μπορούμε να αντιληφθούμε στοιχεία αυτο-αναφοράς. Και η νευροφιλοσοφία αναδεικνύει το γεγονός ότι η ανάδραση του εγκεφάλου μας μέσω των γνώσεων που αποκτούμε πάνω στον εγκέφαλο, μας επιτρέπει να λειτουργήσουμε πιο συνειδητοποιημένα. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι είμαστε πιο αποτελεσματικοί. Επίσης λόγω της δράσης μας μαθαίνουμε στοιχεία οντολογικά. Κι αν αυτά είναι σε φάση ακραίας νοημοσύνης τότε έχουμε και τον ισομορφισμό και με την τελεολογία. Η κλασική φιλοσοφία έχει ένα όριο με τις σκέψεις γιατί δεν ξέρει ακριβώς με ποιον τρόπο τις παράγει. Αν εξετάσουμε το πλαίσιο της ιατρικής μπορούμε βέβαια να την θεωρήσουμε ως επιστήμη, αλλά δεν ξεχνάμε ποτέ ότι υπάρχει πρώτον η δεοντολογία και δεύτερον η βιοηθική. Το ανάλογο που έχουμε ως νοητικό σχήμα είναι ότι η φιλοσοφία λειτουργεί με το πλαίσιο της αξιολογίας, αλλά η δράση της έχει και εξωτερικές επιπτώσεις που μπορούμε να εξετάσουμε με τη νευροφιλοσοφία. Δεν πρόκειται λοιπόν για απλώς ένα παραπάνω κλάδο της γνωστικής επιστήμης. Αλλά καθαρά μια σύνθεση που ενεργοποιεί μια ολιστική προσέγγιση όπου ο διαχωρισμός δεν έχει νόημα αφού ακόμα και η απλοποίηση αποτελεί έναν εκφυλισμό. Η συμβολή της νευροφιλοσοφίας επιτρέπει επίσης να σκεφτούμε πώς σκέφτεται όλη η Ανθρωπότητα εντός του Χρόνου δίχως τους κοινωνικούς περιορισμούς που είναι καθαρά τεχνητοί. Η αφαιρετική κωδικοποίηση του αλτρουισμού είναι από τις προδρομικές μελέτες της νευροφιλοσοφίας. Τώρα αρχίζουμε να βλέπουμε ότι έχει νόημα ως νοητική στρατηγική.

Πηγή: http://www.lygeros.org/articles?n=17859&l=gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Η συμβολή της νευροφιλοσοφίας"