MACEDONIAN.....doubts?

Stephen G. Miller Letter

22 Ιανουαρίου 2009

Προς τον Εκδότη του περιοδικού Archeology Magazine,

33-36 33^rd Street, Long Island City, NY 11106, USA

Αγαπητέ Κύριε,

Ανοίγοντας σήμερα το τεύχος Ιανουαρίου/Φεβρουαρίου του περιοδικού Archeology, ανέτρεξα με ενδιαφέρον στο «Γράμμα από τη Μακεδονία», και διαπίστωσα ότι στην πραγματικότητα ήταν ένα γράμμα από την Παιονία – περιοχή βόρεια του όρους Βαρνούς και του όρους Ορβήλος. Η περιγραφή του Livy γιά τη δημιουργία της ρωμαϊκής επαρχίας της Μακεδονίας (45.29.7 και 12) κάνει σαφές ότι οι Παιονοί ζούσαν βόρεια των εν λόγω βουνών, (τα οποία σήμερα αποτελούν γεωγραφικά τα φυσικά όρια της Ελλάδας) και νότια της Δαρδανίας, που σήμερα βρίσκεται το Κόσοβο. Κατά το Στράβωνα (7.τμ.4) είναι ακόμη περισσότερο σαφές να λεχθεί, ότι η Παιονία βρισκόταν βόρεια της Μακεδονίας και η μόνη δίοδος από την μία στην άλλη περιοχή ήταν (και παραμένει σήμερα) η διάβαση μέσω του στενού περάσματος του Αξιού ποταμού (ή Βαρδάρη). Με άλλα λόγια η περιοχή την οποία περιγράφει ο Matthew Brunwasser στο έργο του “Owning Alexander” , ήταν στην αρχαιότητα η Παιονία.

Αν και είναι γεγονός ότι οι άνθρωποι εκείνοι υποτάχτηκαν στον Φίλιππο τον Β΄, πατέρα του Αλεξάνδρου το 359 π.Χ. (Διόδωρος Σικελός 16.4.2), δεν ήταν ποτέ Μακεδόνες και ποτέ δεν έζησαν στη Μακεδονία. Πραγματικά, ο Δημοσθένης (Ολυνθιακός 1.230), μας λέγει ότι είχαν σκλαβωθεί από τον Μακεδόνα Φίλιππο και σαφώς κατά συνέπεια δεν ήταν Μακεδόνες. Ο Ισοκράτης (5.23) σημειώνει τα ίδια. Ομοίως, γιά παράδειγμα, οι Αιγύπτιοι, οι οποίοι υποτάχτηκαν από τον Αλέξανδρο, ήταν υπό μακεδονική μεν διοίκηση, συμπεριλαμβανομένης και της Κλεοπάτρας, αλλά ποτέ δεν υπήρξαν οι ίδιοι Μακεδόνες και η Αίγυπτος ποτέ δεν ονομαζόταν Μακεδονία (και από όσα γνωρίζω δεν επιζητεί αυτή την ονομασία σήμερα).

Βεβαίως, όπως μας λέει ο Θουκυδίδης (2.99), οι Μακεδόνες είχαν καταλάβει «μία στενή λωρίδα της Παιονίας, που εκτείνεται από το εσωτερικό μέχρι την Πέλλα και τη θάλασσα, κατά μήκος του Αξιού ποταμού. Θα ήταν ίσως κατανοητό εάν οι σημερινοί κάτοικοι της δημοκρατίας των Σκοπίων ονόμαζαν τους εαυτούς τους Παίονες και θεωρούσαν ότι τους ανήκει η περιοχή που περιγράφει ο Θουκυδίδης.

Αλλά γιατί, αντίθετα, προσπαθούν οι σημερινοί κάτοικοι της αρχαίας Παιονίας να ονομάζονται Μακεδόνες και η περιοχή τους Μακεδονία; O κ. Brunwasser, (Σ.55) αναφέρεται στους Ελληνικούς ισχυρισμούς, ότι η στάση αυτή αποτελεί «ένδειξη διεκδικήσεων Ελληνικών εδαφών» και επισημαίνει ότι «η βόρεια περιοχή της Ελλάδας, ονομάζεται επίσης Μακεδονία». Αφήνοντας κατά μέρος ότι αυτή η βόρεια περιοχή της Ελλάδας ονομάζεται συνεχώς Μακεδονία γιά περισσότερα από 2500 χρόνια, (βλέπε μεταξύ άλλων και Ηρόδοτος 5.17 – 7.128 και αλλού) η πλέον σύγχρονη Ιστορία

καταδεικνύει ότι οι Ελληνικές ανησυχίες είναι νόμιμες. Ενδεικτικά σημειώνεται ότι Χάρτης που εκτύπωσαν τα Σκόπια το 1992 (Εικόνα 1) δείχνει καθαρά την διεκδίκηση, ότι η Μακεδονία εκτείνεται από εκεί, μέχρι το όρος Όλυμπος, προς νότον, συγχωνεύοντας έτσι τις περιοχές της αρχαίας Παιονίας και Μακεδονίας σε μία ενότητα. Η ίδια διεκδίκηση είναι διακριτή και σε χαρτονόμισμα τράπεζας της Δημοκρατίας της Μακεδονίας, που δείχνει ως ένα από τα Μνημεία της τον Λευκό Πύργο της Θεσσαλονίκης, που βρίσκεται στην Ελλάδα (Εικόνα 2). Υπάρχουν πολλά ακόμη παραδείγματα ημερολογίων, χριστουγεννιάτικων καρτών, αυτοκόλλητων γιά αυτοκίνητα κτλ, με τις ίδιες διεκδικήσεις.

Ο κ. Brunwasser έχει επί πλέον αναδείξει συμφωνώντας, (International Herald Tribune 10-1-2008), εργασία του «Μακεδονικού Ινστιτούτου Στρατηγικών Ερευνών 16:9» που αναφέρεται στην Καινή Διαθήκη (16:9), κατά την οποία ένας Μακεδόνας παρουσιάστηκε στον Απόστολο Παύλο, παρακαλώντας τον «Έλα στη Μακεδονία να μας βοηθήσεις». Σε ποίες περιοχές της Μακεδονίας πήγε ο Απόστολος Παύλος; Πήγε στη Νεάπολή (Καβάλα), στους Φιλίππους, στην Αμφίπολη, στη Απολλωνία, στη Θεσσαλονίκη και στη Βέροια (Πράξεις 16:11-17:10). Όλες αυτές οι περιοχές αποτελούν την ιστορική Μακεδονία και καμία δεν βρίσκεται στην Παιονία. Τι είδους απαίτηση εγείρεται από ένα Ινστιτούτο των Σκοπίων, που αναφέρεται σε περιγραφή της αρχαίας Μακεδονίας και στη σημερινή περιοχή της σημερινής βόρειας Ελλάδας;

Δεν ξέρω τι θα συμπεραίναμε, εάν ένα μεγάλο νησί κοντά στις νοτιοδυτικές ακτές των ΗΠΑ άρχιζε να αυτοαποκαλείται Φλώριδα και εμφάνιζε σε χαρτονομίσματά του εικόνες της από το Disney World, ενώ παράλληλα κυκλοφορούσε χάρτες που θα παρουσίαζαν τη «Μεγάλη Φλώριδα».

Σίγουρα δεν υπάρχει αμφιβολία γιά το τι είχε στο μυαλό του ο Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Edward Stettinious, όταν στις 26 Δεκεμβρίου 1944 έγραφε [Πηγή: U.S. State Department, Foreign Relations vol viii, Washington, D.C., Circular Airgram (868.014/26Dec.1944)]:

«Το Υπουργείο (Εξωτερικών) σημείωσε με σημαντικό ενδιαφέρον αυξανόμενες προπαγανδιστικές διαδόσεις και ημι-επίσημες δηλώσεις υπέρ μιάς αυτόνομης Μακεδονίας, που προέρχονται κυρίως από τη Βουλγαρία, αλλά επίσης και από Γιουγκοσλαβικές πηγές παρτιζάνων και άλλων, με την πρόθεση να συμπεριληφθούν και ελληνικές περιοχές στο υπό διαμόρφωση κράτος. Η Κυβέρνηση των ΗΠΑ θεωρεί τις συζητήσεις περί μακεδονικού «κράτους», Μακεδονικής «πατρίδας» ή Μακεδονικής «εθνικής συνειδήσεως» αδικαιολόγητη δημαγωγία που δεν αντιπροσωπεύει εθνική ή πολιτική πραγματικότητα και διαβλέπει με τη σημερινή της επανεμφάνιση σε μιά πιθανή συγκάλυψη επιθετικών προθέσεων κατά της Ελλάδας.»

Ο κάτοικος Βουλγαρίας κ. Brunwasser αναφέρει στη συνεχεία, με έκδηλη καταφρόνηση, ότι η Ελλάδα ισχυρίζεται ότι ο «Αλέξανδρος Γ΄, ο Μέγας Αλέξανδρος είναι .....Έλληνας» Αυτή η στάση με περιπλέκει. Τι «διεκδίκηση» υπάρχει; Ο προ-προ-πάππος του Αλεξάνδρου, ο Αλέξανδρος Α΄είχε πιστοποιηθεί ως Έλληνας στην Ολυμπία και εύφωνα με τα λεγόμενα του πατέρα της ιστορίας: «Συμβαίνει να γνωρίζω ότι [οι πρόγονοι του Αλεξάνδρου] είναι Έλληνες» (Ηρόδοτος 5.22) Ο πατέρας του Αλεξάνδρου, ο Φίλιππος, είχε νικήσει σε διάφορα ιππευτικά αθλήματα στην Ολυμπία και τους Δελφούς (Πλούταρχος, Αλέξανδρος 4.9; Ηθικά 105A), που αποτελούν τα πλέον Ελληνικά από όλα τα Ιερά της αρχαίας Ελλάδας, στα οποία δεν ήταν επιτρεπτή η συμμετοχή μη Ελλήνων σε αγώνες. Εάν ο Φίλιππος ήταν Έλληνας, δεν ήταν επίσης και ο γιός του Αλέξανδρος Έλληνας;

Ο Ευριπίδης, ο οποίος πέθανε και ετάφη στην Μακεδονία (Θουκυδίδης apud Pal. Anth. 7.45; Παυσανίας 1.2.2; Διόδωρος ο Σικελός 13.103), έγραψε στη Σλαβική γλώσσα το έργο του Αρχέλαος, προς τιμή του προγόνου του Αλεξάνδρου. Όταν έγραψε τις Βάκχος, ευρισκόμενος στην Αυλή του Αρχέλαου, δεν το έγραψε στα Ελληνικά, όπως έχει διασωθεί μέχρι τις ημέρες μας; Μήπως πρέπει να υποθέσουμε ότι ο Ευριπίδης ήταν «Μακεδόνας», που έγραφε στα Σλαβικά (σε μιά εποχή που αυτή η γλώσσα δεν υπήρχε), και μετά τα έργα του μεταφράστηκαν στα Ελληνικά;

Ποία ήταν η γλώσσα στην οποία ο Αριστοτέλης δίδασκε τον Αλέξανδρο; Ποία γλώσσα μετέφερε ο Αλέξανδρος στις εκστρατείες του στην Ανατολή; Γιατί έχουμε σήμερα αρχαίες επιγραφές στην Ελληνική σε πόλεις που ίδρυσε ο Αλέξανδρος, φθάνοντας μέχρι το Αφγανιστάν, και όχι στη Σλαβική. Γιατί η Ελληνική επικράτησε παντού στην Αυτοκρατορία του Αλεξάνδρου, εάν αυτός ήταν πραγματικά όχι Έλληνας αλλά «Μακεδόνας»; Γιατί η Καινή Διαθήκη γράφτηκε στην Ελληνική και όχι στη Σλαβική;

Στη σελίδα 57 της ονομαζόμενης «επιστολής από τη Μακεδονία», υπάρχει φωτογραφία του συγγραφέα, που στέκεται μπροστά από «μπρούτζινο άγαλμα του Μεγάλου Αλεξάνδρου στην πόλη Πριλέπ». Το άγαλμα είναι έκδηλα σύγχρονης κατασκευής, αλλά το ερώτημα είναι εάν Αλέξανδρος θα μπορούσε να διαβάσει την επιγραφή που φέρει στη Σλαβική γλώσσα, κάτω από τα πόδια του. Με την δεδομένη ιστορικά μεταγενέστερη ανάπτυξη της Σλαβικής σε σχέση με την Ελληνική γλώσσα, η απάντηση είναι προφανής.

Παρά το ότι είναι καλοδεχούμενη η αναφορά του κ. Brunwasser σε αρχαιολογικά θέματα της Παιονίας, η εκ μέρους του υιοθέτηση και η προβολή συγχρόνων πολιτικών επιδιώξεων των κατοίκων της ως προς την χρήση της ονομασίας Μακεδονία, δεν είναι μόνο μη καλοδεχούμενη, αλλά αποτελεί παροχή κακών υπηρεσιών προς τους αναγνώστες του περιοδικού Archeology, οι οποίοι φαντάζομαι ότι ενδιαφέρονται γιά ιστορικές αλήθειες. Τότε, η απόφαση εκ μέρους του περιοδικού Archeology – ενός εντύπου του Αρχαιολογικού Ινστιτούτου των ΗΠΑ - γιά την διάδοση αυτής της ιστορικής ανοησίας, αποτελεί εγχείρημα σε βάρος της αξιοπιστίας του.

Ας λεχθεί ακόμη μία φορά: Η περιοχή της αρχαίας Παιονίας, ήταν μέρος της μακεδονικής Αυτοκρατορίας, όπως ήταν επίσης η Έφεσος, η Τύρος, η Παλαιστίνη, η Μέμφις, η Βαβυλώνα, η Ταξίλα και δωδεκάδες ακόμη. Όλες αυτές είχαν γίνει «Μακεδονικές» γιά μία περίοδο, αλλά καμία από αυτές δεν ήταν ποτέ η «Μακεδονία».

Ας μου επιτραπεί να περατώσω αυτή τη επεξήγηση κάνοντας μία πρόταση, γιά την επίλυση του ερωτήματος της σύγχρονης χρήσεως της ονομασίας «Μακεδονία». Η Ελλάδα πρέπει να προσαρτήσει την Παιονία, όπως έκανε ο Φίλιππος Β΄το 359 π.Χ. Αυτό θα φαινόταν αποδεκτό από τους σύγχρονους κατοίκους της εν λόγω περιοχής, δεδομένου ότι ισχυρίζονται πως είναι Έλληνες, ενστερνιζόμενοι το όνομα της Μακεδονίας και του πλέον διάσημου τέκνου της. Τότε οι σύγχρονοι κάτοικοι αυτής της νέας Ελληνικής περιοχής, θα ασχοληθούν να μάθουν να μιλούν και να γράφουν Ελληνικά, ας ελπίσουμε τόσο καλά όσο και τα ήξερε και ο Μέγας Αλέξανδρος.

Ειλικρινώς,

Stephen G. Miller, Επίτιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Berkley, Καλιφόρνια, ΗΠΑ

Υ.Γ.

Γιά μία πληρέστερη εξέταση αρχαίων αποδείξεων περί της Παιανίας, βλέπε I. L. Merker, “The Ancient Kingdom of Paionia,” Balkan Studies 6 (1965) 35-54

Κοινοποίηση:

C. Brian Rose, President, Archaeological Institute of America

Hillary Rodham Clinton, Secretary of State of the United States of America

Dora Bakoyiannis, Minister of Foreign Affairs of Greece

Antonis Samaras, Minister of Culture of Greece

Olli Rehn, European Commissioner for Enlargement

Erik Meijer, Member, European Parliament

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "MACEDONIAN.....doubts?"

ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΠΩΝΥΜΩΝ ΦΙΛΩΝ ΑΝΑΓΝΩΣΤΩΝ

ΑΔΑΜΙΔΗΣ: Επώνυμο που προέρχεται από το βαπτιστικό όνομα Αδαμας=πολύτιμη πέτρα. Ανήκει στα προερχόμενα ονόματα από την περιβάλλουσα φύση, πολύτιμοι λίθοι, μέταλλα όπως διαμάντι=Διαμαντής, μάλαμα=Μάλαμας, σμαράγδι=Σμαραγδής, Χρυσός, ασήμι=Ασημής, Ασημίνα, κλπ.
ΑΡΓΥΡΑΚΗΣ: Επώνυμο που προέρχεται από το βαπτιστικό όνομα Αργυρης=Αργυρος=πολύτιμη πέτρα. Ανήκει στα προερχόμενα ονόματα από την περιβάλλουσα φύση, πολύτιμοι λίθοι, μέταλλα όπως διαμάντι=Διαμαντής, μάλαμα=Μάλαμας, σμαράγδι=Σμαραγδής, Χρυσός, ασήμι=Ασημής, Ασημίνα, κλπ.
ΓΕΩΡΓΈΑΣ: Επώνυμο το οποίο ανήκει στην κατηγορία των πατρωνυμικών, προερχόμενο από το βαπτιστικό όνομα Γεώργιος με την κατάληξη –εας που προσδιορίζει Μάνη.

ΘΕΟΤΟΚΗΣ: Επώνυμο το οποίο ανήκει στην κατηγορία των πατρωνυμικών, συναντάται στην Κέρκυρα. Από το βυζαντινό όνομα Θεοτόκης, το προσωνύμιο της Θεοτόκου. Από το Θεός + τίκτω = αυτή που έχει γεννήσει τον Θεό.

ΚΑΛΑΜΑΤΙΑΝΟΣ: Επώνυμο το οποίο ανήκει στην κατηγορία των εθνικών. Ο καταγόμενος από την Καλαμάτα.

ΛΑΣΚΑΡΑΤΟΣ: Επώνυμο προερχόμενο από το βυζαντινό όνομα Λάσκαρης, ο πρώτος αυτοκράτορας μετά την ανακατάληψη της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους το 1263.

ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΣ: Επώνυμο σύνθετο αποτελούμενο από δύο λέξεις, το βαπτιστικό όνομα Μήτρος, το οποίο προέρχεται από το Δημήτριος και την κατάληξη –πουλος, που προσδιορίζει Πελοπόννησο.

ΜΙΓΚΛΗΣ, ΜΙΚΛΗΣ: Επώνυμο προερχόμενο από το αρχαίο βαπτιστικό όνομα Θεμιστοκλής.

ΜΠΟΥΣΙΟΣ, ΜΠΟΥΣΕΣ, ΜΠΟΣΕΑΣ: α) Επώνυμο τουρκικής προέλευσης, από το bouse=φίλημα β) Επώνυμο προερχόμενο από το βαπτιστικό όνομα Χαράλαμπος=Χαραλαμπούσης=Μπούσιος.

ΝΤΙΜΠΟΥΡΓΙΑΓΚΑΣ: Επώνυμο σύνθετο αποτελούμενο από την λέξη ντιμπου, παράφραση του βαπτιστικού ονόματος Δέσποινα-Δέσπω-Γέπω-Ντέπο-Ντιπού και του βαπτιστικού ονόματος Ιωάννης-Γιάννης-Γιάγκας.

ΠΟΛΥΔΩΡΑΣ, ΠΟΛΥΔΩΡΟΥ: Επώνυμο προερχόμενο από α) το αρχαίο όνομα Πολύδωρα, Πολυδώρη, η οποία ήταν μία από τις Ωκεανίδες. β) Πολύδωρος ο Νεώτερος από τους Πριαμίδες που τον σκότωσε ο Αχιλλέας. Πολύ + δώρον = αυτός που χαρίζει πολλά δώρα.

ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ: Επώνυμο το οποίο ανήκει στην κατηγορία των πατρωνυμικών, σύνθετο προερχόμενο από το παπάς και το βαπτιστικό όνομα Δημήτρης.

ΠΟΥΛΗΣ, ΠΟΥΛΟΣ, ΠΟΥΛΙΤΣΑΣ, ΠΟΥΛΙΤΣΗΣ, ΠΟΥΛΙΤΣΑΚΗΣ: Επώνυμο προερχόμενο από παρατσούκλι, που έχει σχέση με τον ζωικό κόσμο = πουλί.

ΡΟΔΟΠΟΥΛΟΣ: Επώνυμο προερχόμενο από παρατσούκλι που έχει σχέση με τον φυτικό κόσμο, ρόδον με την κατάληξη –πουλος (το παιδί του ρόδου) που προσδιορίζει Πελοπόννησο.

ΡΩΜΑΝΙΑΣ: Επώνυμο προερχόμενο α) από το βαπτιστικό όνομα Ρωμανός β) εθνικό όνομα, το καταγόμενο από τη Ρωμανία = το ανατολικό κομμάτι της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας μετά τη διάσπαση σε Δυτική και Ανατολική (Βυζάντιο).

ΣΙΑΓΚΡΗΣ: Επώνυμο ενετικής προέλευσης, σύνθετο εξελληνισμένο, αποτελούμενο από τις λέξεις santa=άγιος και croce=σταυρός.

ΣΠΗΛΙΩΤΟΠΟΥΛΟΣ: Επώνυμο που ανήκει στην κατηγορία των εθνικών, προερχόμενο από παρατσούκλι, από τη σπηλιά, με την κατάληξη –πουλος, που προσδιορίζει Πελοπόννησο.

ΧΡΥΣΑΦΗΣ.Επώνυμο που προέρχεται από το βαπτιστικό όνομα Χρυσος=πολύτιμη πέτρα. Ανήκει στα προερχόμενα ονόματα από την περιβάλλουσα φύση, πολύτιμοι λίθοι, μέταλλα όπως διαμάντι=Διαμαντής, μάλαμα=Μάλαμας, σμαράγδι=Σμαραγδής, ασήμι=Ασημής, Ασημίνα, κλπ.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΠΩΝΥΜΩΝ ΦΙΛΩΝ ΑΝΑΓΝΩΣΤΩΝ"

Πάριο χρονικό

Οι αρχαίες ελληνικές πόλεις χρησιμοποιούσαν χρονικά για την καταγραφή των σημαντικών γεγονότων τους. Το σημαντικότερο που έχει σωθεί είναι το Πάριο Χρονικό. Έχει το όνομα του τόπου προέλευσής του και είναι χρονικό ανώνυμου συγγραφέως γραμμένο στην αττική διάλεκτο (κατά κάποιους γράφτηκε στον Φαρώ της Δαλματίας, στην Κέα ή στην Σμύρνη) όταν ο Διόγνητος ήταν άρχοντας στην Αθήνα κατά το πρώτο έτος της 129ης Ολυμπιάδος. Η αρχή από την επιγραφή έχει καταστραφεί. Περιγράφει γεγονότα με επίκεντρο την πόλη της Αθήνας, αρχίζοντας από την μυθική εποχή του Κέκροπα που την προσδιορίζει και χρονολογικά.

Πηγή: http://www.hellenicpantheon.gr/

Στη συνέχεια δίνουμε τα ιστορικά στοιχεία που προκύπτουν από το χρονικό, μαζί με την χρονολογία τους με το σημερινό σύστημα χρονολόγησης των ετών.

1582 π.Χ.: Ο Κέκροπας εβασίλευσε στην Αθήνα και η χώρα που καλούνταν πρώτα Κεκροπία ονομάστηκε Ακτική από τον αυτόχθονα Άκταιο.
1574 π.Χ.: Ο Δευκαλίων βασίλευσε στην Λυκώρεια, κοντά στην Παρνασσό, όταν ο Κέκροπας βασίλευε στην Αθήνα.
1532 π.Χ.: Έγινε δίκη στην Αθήνα μεταξύ του Άρεως και του Ποσειδώνος, υπέρ του υιού του Αλιρροθίου, ο τόπος εκλήθη Άρειος Πάγος, όταν ο Κραναός βασίλευε στην Αθήνα .
1529 π.Χ.: Έγινε ο κατακλυσμός του Δευκαλίωνος, και ο Δευκαλίων έφυγε από την Λυκώρεια στην Αθήνα στον Κραναό, ίδρυσε το ιερό του Ολυμπίου Διός και θυσίασε για την σωτηρία του, όταν ο Κραναός βασίλευε στην Αθήνα.
1522 π.Χ.: Ο Αμφικτύων του Δευκαλίωνος βασίλευσε στις Θερμοπύλες συγκέντρωσε αυτούς που κατοικούσαν γύρω από το ιερό και τους ονόμασε Αμφικτύονες και θυσίασε και οι Αμφικτύονες ακόμα και τώρα (264 π.Χ.) κάνουν θυσίες, όταν ο Αμφικτύων βασίλευε στην Αθήνα.
1521 π.Χ.: Ο Έλλην του Δευκαλίωνος βασίλευσε στην Φθιώτιδα, Έλληνες ονομάστηκαν όσοι προηγουμένως καλούνταν Γραικοί, όταν ο Αμφικτύων βασίλευε στην Αθήνα.
1519 π.Χ.: Ο Κάδμος του Αγήνορος έφτασε στην Θήβα και έκτισε την Καδμεία, όταν ο Αμφικτύων βασίλευε στην Αθήνα.
1511 π.Χ.: Ο Δαναός κατασκεύασε πλοίο πενήντα κουπιών και έπλευσε από την Αίγυπτο στην Ελλάδα. Οι θυγατέρες του Δαναού .. και .. Ελίκη και Αρχεδίκη κληρώθηκαν μεταξύ των υπολοίπων και ιδρύσαν το ιερόν της Λινδίας Αθηνάς της Ρόδου όταν ο Εριχθέας βασίλευε στην Αθήνα.
1506 π.Χ.: Ο Εριχθόνιος στα πρώτα Παναθήναια που έγιναν έζεψε πρώτος άρμα και δίδαξε το αγώνισμα και έδωσε στους Αθηναίους το όνομά τους, και ο Ύαγνις ο Φρύγας πρώτος εφεύρε τους αυλούς και την μουσική αρμονία Φρυγιστί, όταν ο Εριχθόνιος βασίλευε στην Αθήνα.
1460-1420 π.Χ.: Ο Μίνως ο πρώτος βασίλεψε στην Κρήτη και έκανε οικισμό στην Απολλωνία, σίδηρος ευρέθη στην Ίδη, από τους Ιδαίους Δακτύλους Κέλμιο και Δαμναμενέω, όταν ο Πανδίων βασίλευε στην Αθήνα.
1410 π.Χ.: Η Δήμητρα έφτασε στην Αθήνα έφερε τον καρπό και τα Προηρόσια έγιναν για πρώτη φορά, κάτω από της οδηγίες του Τριπτολέμου του Κελεού και της Νεαίρας, όταν ο Εριχθέας βασίλευε στην Αθήνα.
1409 π.Χ.: Ο Τριπτόλεμος θέρισε τον καρπό που έσπειρε στην Ραρία που καλούμε Ελευσίνα, όταν ο Εριχθέας βασίλευε στην Αθήνα.
1399 π.Χ.: Ο Ορφέας έκανε γνωστή την ποίησή του, την αρπαγή της Κόρης και την αναζήτηση της Δήμητρας όταν ο Εριχθέας βασίλευε στην Αθήνα.
1390-1370 π.Χ.: Ο Εύμολπος καθιέρωσε τα Ελευσίνια μυστήρια και έκανε γνωστά τα έργα του πατέρα του Μουσαίου, όταν ο Εριχθέας του Πανδίονος βασίλευε στην Αθήνα.
1330-1300 π.Χ.: Έγινε ο πρώτος καθαρμός, όταν ο Πανδίων Β’ του Κέκροπος Β’ βασίλευε στην Αθήνα.
1330-1300 π.Χ.: Στην Ελευσίνα έγινε γυμνικός αγώνας και στην Αρκαδία εδόθησαν στους Έλληνες τα Λύκαια από τον Λυκάωνα, όταν ο Πανδίων Β’ του Κέκροπος βασίλευε στην Αθήνα.
1300 π.Χ.: Δράση του Ηρακλή, όταν ο Αιγέας βασίλευε στην Αθήνα.
1295 π.Χ.: Στην Αθήνα υπήρξε έλλειψη καρπών, οι Αθηναίοι συμβουλεύτηκαν το μαντείο και ο Απόλλων έχρησε να ορίσει ποινή ο Μίνως ότι θεωρεί σωστό, όταν ο Αιγέας βασίλευε στην Αθήνα.
1259 π.Χ.: Ο Θησεύς βασίλευσε στην Αθήνα και συνένωσε τις 12 πόλεις της, παρέδωσε σε αυτήν πολιτεία και δημοκρατία, αφού σκότωσε τον Σίνη ίδρυσε τον αγώνα των Ισθμίων.
1256 π.Χ.: Εισβολή της στρατιάς των Αμαζόνων στην Αθήνα, όταν βασίλευε Θησεύς στην Αθήνα.
1251 π.Χ.: Οι Αργείοι με τον Άδραστο εκστράτευσαν κατά της Θήβας και έθεσαν τον αγώνα των Νέμεων επί αρχηγίας του Αρχέμορου, όταν ο Θησεύς βασίλευε στην Αθήνα.
1218 π.Χ.: Οι Έλληνες εκστράτευσαν εναντίον της Τροίας, όταν ο Μενεσθέας βρίσκονταν στο 13ο έτος της βασιλείας του στην Αθήνα.
1209 π.Χ.: Η Τροία αλώθηκε, όταν ο Μενεσθέας βρισκόταν στο 22ο έτος της βασιλείας του στην Αθήνα, του μήνα Θαργηλίωνος, ημέρα εβδόμη φθίνοντος.
1208 π.Χ.: Έγινε στον Άρειο Πάγο η δίκη του Ορέστη του Αγαμέμνονος και της θυγατέρας του Αιγίσθου Ηριγόνης υπέρ του Αιγίσθου και της Κλυταιμνήστρας, στην οποία νίκησε ο Ορέστης αν και οι ψήφοι ήταν ίσοι, όταν ο Δημοφώντας βασίλευε στην Αθήνα.
1202 π.Χ.: Ο Τεύκρος οίκισε την Σαλαμίνα της Κύπρου, όταν ο Δημοφώντας βασίλευε στην Αθήνα.
1(?)77 π.Χ.: Ο Νηλεύς αποίκισε την Μίλητο και όλη την υπόλοιπη Ιωνία, Έφεσο, Ερυθράς, Κλαζομενές, Πριήνη, Λέβοδο, Τέω, Κολοφώνα, Μυούντα, Φώκαια, Σάμο, Χίον και εγκαθίδρυσε τα Πανιώνια, όταν ο Μενεσθέας βρισκόταν στο 13ο έτος της βασιλείας του στην Αθήνα.
934-944 π.Χ.: Εμφανίστηκε ο ποιητής Ησίοδος.
907 π.Χ.: Εμφανίστηκε ο ποιητής Όμηρος όταν ο Διόγνητος βασίλευε στην Αθήνα.
895 π.Χ.: Ο Φείδων ο Αργείος κοινοποίησε τα μέτρα και σταθμά, κατασκεύασε αργυρό νόμισμα στην Αίγινα, έγινε 11ος από τον Ηρακλή, όταν ο Φερέκλειος βασίλευε στην Αθήνα.
734 π.Χ: Ο Αρχίας του Ευαγήτου, ο δέκατος από τον Τήμενο της Κορίνθου, ιδρύει τις Συρακούσες στην Σικελία, όταν ο Αισχύλος βρίσκονταν στο 21ο έτος της βασιλείας του στην Αθήνα.
684 π.Χ.: Η Αθήνα καταργεί τη βασιλεία και έχει άρχοντες.
645 π.Χ.: Ο Τέρπανδρος του Δερδένου από την Λέσβο, επινόησε τους νέους κανόνες παιξίματος της λύρας όταν ο Δρωπίδης ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
605 π.Χ.: Ο Αλυάττης βασίλευσε στους Λύδους, έτος 341, όταν ο Αριστόκλειος ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
~600 π.Χ.: Η Σαπφώ έπλευσε από την Μυτιλήνη στην Σικελία, όταν ο Κριτίας ο πρώτος κυβερνούσε στην Αθήνα.
591 π.Χ.: Οι Αμφικτύονες θυσίασαν αφού νίκησαν την Κύρρα, και διωργάνωσαν γυμνικό αγώνα με τα λάφυρα, όταν ο Σίμων ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
582 π.Χ.: Διοργανώθηκε στους Δελφούς αγώνας στεφάνου, όταν ο Δαμασίας ο δεύτερος ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
~570 π.Χ.: Στην Αθήνα τέθηκε χορός στην κωμωδία, τον οποίον έστησαν πρώτοι οι Ικάριοι, όταν βρήκαν τον Σουσαρίωνα, και έπαθλο ετέθη ξερών σύκων (άρσιχος) και μετρητής κρασιού.
561 π.Χ.: Ο Πεισίστρατος έγινε τύραννος της Αθήνας, όταν ο Κωμέος ήταν άρχοντας της Αθήνα.
556 π.Χ.: Ο Κροίσος έστειλε πρέσβεις στους Δελφούς, όταν ο Ευθύδημος ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
541 π.Χ.: Ο βασιλεύς των Περσών Κύρος κατέλαβε τις Σάρδεις και νίκησε τον Κροίσο, την εποχή που ζούσε ο ιαμβικός ποιητής Ιππώναξ.
~535 π.Χ.: Ο ποιητής Θέσπις πρωτοδίδαξε το δράμα στην πόλη και ως έπαθλο τέθηκε ο τράγος.
520 π.Χ.: Ο Δαρείος βασίλευσε στους Πέρσες μετά τον θάνατο του μάγου.
512 π.Χ.: Ο Αρμόδιος και ο Αριστογείτων δολοφόνησαν τον Ίππαρχο τον διάδοχο του Πεισιστράτου και οι Αθηναίοι οδήγησαν τους Πεισιστρατίδες εκτός του Πελασγικού τείχος, όταν ο Αρπακτίδης ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
510 π.Χ.: Έγιναν αγώνες χορού τους οποίους δίδαξε ο Υπόδικος ο Χαλκιδεύς που κέρδισε, όταν ο Λυσαγόρας ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
495 π.Χ.: Ο Μελανιππίδης ο Μήλιος νίκησε στην Αθήνα, όταν ο Πυθόκριτος ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
490 π.Χ.: Οι Αθηναίοι πολέμησαν στον Μαραθώνα εναντίον των Περσών, που οδηγούσε ο Αρταφέρνης ο ανιψιός του Δαρείου και ο Δάτις ο στρατηγός, και νίκησαν, όταν ο Φαινιππίδης ήταν άρχοντας στην Αθήνα, στην μάχη αγωνίστηκε και ο ποιητής Αισχύλος σε ηλικία 35 ετών.
490 π.Χ.: Ο Σιμωνίδης ο παππούς του Σιμωνίδη του ποιητή, ποιητής όντας και αυτός, νίκησε τους Αθηναίους. Ο Δαρείος πέθανε και ο γιος του Ξέρξης βασίλευσε, όταν ο Αριστείδης ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
486 π.Χ.: Ο ποιητής Αισχύλος νίκησε με μια τραγωδία πρώτος, ο Ευριπίδης ο ποιητής γεννήθηκε, και ο Στησίχορος ο ποιητής αφίχθη στην Ελλάδα, όταν ο Φιλοκράτης ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
480 π.Χ.: Ο Ξέρξης έριξε το πλοίο στον Ελλήσποντο και διώρυξε τον Άθω, έγινε η μάχη των Θερμοπυλών, και η ναυμαχία των Ελλήνων στην Σαλαμίνα εναντίον των Περσών, στην οποία νίκησαν οι Έλληνες, όταν ο Καλλιάδης ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
479 π.Χ.: Έγινε η μάχη στις Πλαταιές εναντίον του Μαρδονίου του στρατηγού του Ξέρξη, στην οποία νίκησαν οι Αθηναίοι, και ο Μαρδόνιος πέθανε στην διάρκεια της μάχης. Φωτιά ξέσπασε στην Σικελία από την Αίτνα, όταν ο Ξάνθιππος ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
478 π.Χ.: Ο Γέλων του Δεινομένους έγινε τύραννος των Συρακουσσών, όταν ο Τιμοσθένης ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
476 π.Χ.: Ο Σιμωνίδης του Λεωπρέπους ο Κείος, που βρήκε το μνημονικό σύστημα νίκησε στην Αθήνα, και στήθηκαν οι εικόνες του Αρμοδίου και Αριστογείτονος, όταν ο Αδείμαντος ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
471 π.Χ.: Ο Ιέρων έγινε τύραννος των Συρακουσών, όταν ο Χάρητος ήταν άρχοντας στην Αθήνα, και ο Επίχαρμος ο ποιητής ζούσε επίσης τον ίδιο καιρό.
469 π.Χ.: Ο Σοφοκλής του Σοφίλλου από τον Κολωνό νίκησε στην τραγωδία όταν ήταν 28 ετών, και ο Αψηφίωνας ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
468 π.Χ.: Έπεσε στους Αιγός ποταμούς ο λίθος και πέθανε ο ποιητής Σιμωνίδης σε ηλικία 90 ετών, όταν ο Θεαγενίδης ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
462 π.Χ.: Πέθανε ο Αλέξανδρος και ο γιος του Περδίκκας βασίλευσε στους Μακεδόνες, όταν ο Εύθιππος ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
457 π.Χ.: Πέθανε ο ποιητής Αισχύλος 69 χρονών στην Γέλα της Σικελίας, όταν ο Καλλέας ο πρώτος ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
442 π.Χ.: Ο Ευριπίδης σε ηλικία 44 ετών, νίκησε πρώτος σε τραγωδία, όταν ο Δίφιλος ήταν άρχοντας στην Αθήνα, τον ίδιο περίπου καιρό με τον Ευριπίδη, ζούσαν ο Σωκράτης και ο Αναξαγόρας.
420 π.Χ.: Ο Αρχέλαος βασίλευσε στους Μακεδόνες μετά τον θάνατο του Περδίκκα, όταν ο Αστύφιλος ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
410 π.Χ.: Ο Διονύσιος έγινε τύραννος των Συρακουσών, όταν ο Ευκτήμονας ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
408 π.Χ.: Πέθανε ο Ευρυπίδης που έζησε για 7(?) έτη, όταν ο Αντιγένης ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
406 π.Χ.: Πέθανε ο Σοφοκλής που έζησε 92 έτη, και ο Κύρος ανέβηκε, όταν ο Καλλίας ο πρώτος ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
402 π.Χ.: Ο Τελέστης ο Σελινούντιος νίκησε στην Αθήνα, όταν ο Μίκων ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
400 π.Χ.: Οι Έλληνες που είχαν ανέβει με τον Κύρο έφτασαν, και ο Σωκράτης ο φιλόσοφος που είχε ζήσει 70 έτη πέθανε, όταν ο Λάχητας ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
398 π.Χ.: Ο Αριστόνους νίκησε στην Αθήνα, όταν ο Αριστοκράτης ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
?: Ο Πολύιδος ο Σηλυμβριανός νίκησε με ένα διθύραμβο στην Αθήνα.
?: Πέθανε ο διθυραμβοποιός Φιλόξενος, που έζησε 55 έτη, όταν ο Πυθέας ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
376 π.Χ.: Ο κωμικοποιός Αναξανδρίδης νίκησε στην Αθήνα, όταν ο Καλλέας ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
372 π.Χ.: Ο Αστυδάμας νίκησε στην Αθήνα, όταν ο Αστείος ήταν άρχοντας στην Αθήνα, τότε κατακάηκε και ο ναός στους Δελφούς.
370 π.Χ.: Έγινε η μάχη στα Λεύκτρα μεταξύ Θηβαίων και Λακεδαιμονίων, στην οποία νίκησαν οι Θηβαίοι, όταν ο Φρασικλείδης ήταν άρχοντας στην Αθήνα. Πέθανε ο Αμύντας και ο Αλέξανδρος ο υιός του βασίλευσε στους Μακεδόνες
370 π.Χ.: Ο Στησίχορος ο Ιμεραίος ο δεύτερος νίκησε στην Αθήνα, και οικίστηκε η Μεγαλόπολις στην Αρκαδία.
367 π.Χ.: Πέθανε ο Διονύσιος ο Σικελιώτης και ο υιός του Διονύσιος έγινε τύραννος. Μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου ο Πτολεμαίος ο Αλωρίτης βασίλευσε στους Μακεδόνες, επί άρχοντος Ναυσιγένους στην Αθήνα.
365 π.Χ.: Οι Φωκείς κατέλαβαν το μαντείο των Δελφών, όταν ο Κηφισόδωρος ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
?: Πέθανε ο Τιμόθεος που είχε ζήσει 90 έτη… .
?: Ο Φίλιππος του Αμύντου βασίλευσε στους Μακεδόνες, και ο Πέρσης Αρτοξέρξης πέθανε και βασίλευσε ο υιός του Ώχος.
356 π.Χ.: Ο .... νίκησε στην Αθήνα, όταν ο Αγαθοκλής ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
354 π.Χ.: …, όταν ο Καλλίστρατος ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
…
335 π.Χ.: Πέθανε ο Φίλιππος και βασίλευσε ο Αλεξάνδρος, όταν ο Πυθόδηλος ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
334 π.Χ.: Ο Αλέξανδρος εκστράτευσε εναντίον των Τριβάλλων και των Ιλλυριών, και των επαναστατημένων Θηβαίων. Πολιόρκησαν την φρουρά και κατά κράτος κατέλαβαν και κατέσκαψαν την πόλη, όταν ο Ευαίνετος ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
333 π.Χ.: Διάβαση του Αλεξάνδρου στην Ασία και μάχες περί τον Γρανικό και την Ισσό του Αλεξάνδρου εναντίον του Δαρείου, όταν ο Κτησίκλειος ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
332 π.Χ.: Ο Αλέξανδρος κυρίευσε την Φοινίκη, την Κύπρο και την Αίγυπτο, όταν ο Νικοκράτης ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
331 π.Χ.: Από την μάχη του Αλεξάνδρου εναντίον του Δαρείου, γύρω από την Άρβηλα, στην οποία νίκησε ο Αλέξανδρος, και η Βαβυλώνα αλώθηκε, και άφησε τους συμμάχους, και η Αλεξάνδρεια κτίσθηκε, έτος 68, όταν ο Νικήτας ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
327 π.Χ.: Ο Κάλλιππος εξήγησε την αστρολογία, και ο Αλέξανδρος έπιασε τον Δαρείο, και κρέμασε τον Βήσο, επί άρχοντος Αριστοφώντος στην Αθήνα.
327 π.Χ.: Ο Φιλήμων ο κωμωδοποιός νίκησε, έτος 64, όταν ο Ευθύκριτος ήταν άρχοντας στην Αθήνα. Οικίσθη ελληνική πόλη κοντά στον Τανάι
323 π.Χ.: Μεταλλαγή του Αλεξάνδρου και ο Πτολεμαίος κυρίευσε την Αίγυπτο, όταν ο Ηγήσιος ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
322 π.Χ.: Έγινε πόλεμος στην Λαμία των Αθηναίων εναντίον του Αντίπατρου, και ναυμαχία από τους Μακεδόνες εναντίον των Αθηναίων κοντά στην Αμοργό, στην οποία νίκησαν οι Μακεδόνες, όταν ο Κηφισόδωρος ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
321 π.Χ.: Ο Αντίπατρος κατέλαβε την Αθήνα και ο Οφέλας απεστάλη στην Κυρήνη από τον Πτολεμαίο, όταν ο Φιλοκλής ήταν στην Αθήνα.
320 π.Χ.: Ο διάβηκε Αντίγονος στην Ασία, ο Αλέξανδρος θάφτηκε στην Μέμφιδα, ο Περδίκκας πέθανε αφού εκστράτευσε στην Αίγυπτο, και ο Κράτερος και ο Αριστοτέλης ο σοφιστής που έζησε 50 έτη πέθανε, όταν ο Άρχιππος ήταν άρχοντας στην Αθήνα. Και ο Πτολεμαίος πορεύθηκε μέσα στην Κυρήνη.
318 π.Χ.: Κηδεία του Αντιπάτρου, αποχώρηση του Κασσάνδρου από την Μακεδονία, πολιορκία της Κυζίκου από τον Αριδαίο, ο Πτολεμαίος κατέλαβε την Συρία και την Φοινίκη, όταν ο Απολλόδωρος ήταν άρχοντας στην Αθήνα. Και των αυτών ετών και ο Αγαθοκλής εκλέχθηκε από τους υποστηρικτές του σαν αυτοκράτορας στρατηγός της Σικελίας.
316 π.Χ.: Ναυμαχία της Κλείτου και του Νικάνορος γύρω από το ιερό των Καλχηδονίων, ο Δημήτριος θέσπισε νόμους στην Αθήνα, όταν ο Δημογένης ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
315 π.Χ.: Ο Κάσσανδρος κατέβηκε στην Μακεδονία, η Θήβα οικίσθηκε, η Ολυμπιάς πέθανε, η Κασσανδρεία κτίσθηκε, και ο Αγαθοκλής έγινε τύραννος των Συρακουσσών, όταν ο Δημοκλείδης ήταν άρχοντας στην Αθήνα, τότε ο Μένανδρος ο κωμωδοποιός νίκησε πρώτος στην Αθήνα.
312 π.Χ.: Πέθανε ο ποιητής Σωσιφάνης που έζησε 49 έτη, όταν ο Θεόφραστος ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
311 π.Χ.: Έγινε έκλειψη ηλίου, ο Πτολεμαίος νίκησε τον Δημήτριο στην Γάζα και απέστειλε τον Σέλευκο στην Βαβυλώνα, όταν ο Πολέμων ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
310 π.Χ.: Ο Νικοκρέων πέθανε και ο Πτολεμαίος κυρίευσε τα νησιά, όταν ο Σιμωνίδης ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
309 π.Χ.: Πέθανε ο Αλέξανδρος του Αλεξάνδρου πέθανε και έτερος Ηρακλής γεννήθηκε από την θυγατέρα του Αρτάβαζου, και ο Αγαθοκλής διάβηκε στην Καρχηδόνα, όταν ο Ιερομνήμων ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
308 π.Χ.: Κτίσθηκε η πόλη Λυσιμάχεια, και ο Οφέλας στην Καρχηδόνα... και ο υιός του Πτολεμαίου γεννήθηκε στην Κω, και πέθανε η Κλεοπάτρα στις Σάρδεις, όταν ο Δημήτριος ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
307 π.Χ.: Ο Δημήτριος του Αντιγόνου πολιόρκησε τον Πειραιά και τον κατέλαβε, και ο Δημήτριος ο Φαληρεύς εξορίστηκε από την Αθήνα, όταν ο Καίριμος ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
306 π.Χ.: Ο Δημήτριος κατέσκαψε την Μουνυχία, και κατέλαβε την Κύπρο..., όταν ο Αναξικράτης ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
305 π.Χ.: Γεννήθηκε ο ποιητής Σωσιφάνης, όταν ο Κόροιβος ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
304 π.Χ.: Πολιορκία της Ρόδου, και ο Πτολεμαίος παρέλαβε την βασιλεία, όταν ο Ευξένιππος ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
303 π.Χ.: Σεισμοί έγιναν στην Ιωνία, και ο Δημήτριος κατέλαβε την Χαλκίδα, όταν ο Φερέκλειος ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
302 π.Χ.: Εμφανίστηκε ο κομήτης αστέρας, και ο Λυσίμαχος διάβηκε στην Ασία,, όταν ο Λεώστρατος ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
301 π.Χ.: Έγινε η διάλυση του Κάσσανδρου και του Δημήτριου..., όταν ο Νικόκλειος ήταν άρχοντας στην Αθήνα.
298 π.Χ.: Αναβολής του Δημητρίου στην Χαλκίδα...., όταν ο Ευκτήμων ήταν άρχοντας στην Αθήνα.

Ένα αναλυτικό χρονολόγιο και από άλλες πηγές, κυρίως της "Εποχής του Χαλκού" στο Αιγαίο μπορείτε να βρείτε εδώ.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Πάριο χρονικό"

WHAT'S MY NAME?

Αθανασούλας, υποκοριστικό* του ονόματος Αθανάσιος
Αποστόλου, γενική του ονόμ. Απόστολος
Αργύρης, από το όνομ. Αργύριος
Βασιλάκης, υποκοριστικό του ονόμ. Βασίλειος
Βλαχοπάνος, σύνθετο όνομα από το Βλάχος (επάγγελμα) + Πάνος
Βότσης, από την αρβανίτικη λέξη voc-i = μικρό παιδί
Γαζέτας, από τη βενετσιάνικη λέξη gazeta = χάλκινο κέρμα μικρής αξίας. Δηλώνει επίσης και την εφημερίδα που αξίζει μία gazeta
Γερογιάννης, σύνθετο όνομα, Γέρος + Γιάννης
Γεωργακόπουλος, από το Γεωργάκης + πουλος (κατάληξη επωνύμων που τη χρησιμοποιούν συνήθως στην Πελοπόννησο και δηλώνει το γιο, τον απόγονο)
Γεωργαλής, υποκοριστικό του Γεώργιος
Γιαννούτσος, υποκοριστικό, στην Ήπειρο και στην Κρήτη, του Γιάννης
Γιώτης, σύντμηση** του Παναγιώτης
Δουρούκης, παράγωγο της ιταλικής λέξης duro (δούρος, ντούρος) = ο σκληρός, ο αλύγιστος. Λιγότερο πιθανό να είναι από την τουρκική λέξη duruk = η στάση.
Δράκας, παρατσούκλι που δηλώνει την ποσότητα που μπορεί να κρατήσει κάποιος στη χούφτα του
Ευστρατίου, γενική του ονόμ. Ευστράτιος
Ζαβιτσάνος, αυτός που κατάγεται από το χωριό Ζάβιτσα (το σημερινό Αρχοντοχώρι)
Ζαρκαδούλας, χαϊδευτικό της λέξης ζαρκάδι
Ζούλας, από το ρήμα ζουλώ, που σημαίνει συνθλίβω, συμπιέζω. Μεταφορικά σημαίνει άνθρωπο δυνατό που μπορεί να συνθλίψει
Καραπιπέρης, σύνθετη λέξη από το kara (τούρκικη λέξη που σημαίνει μαύρος) + πιπέρι, (το μαυροπίπερο)
Καρφής, από τη λέξη καρφί, το μεταλλικό ή ξύλινο μυτερό αντικείμενο
Καταπόδης, πιθανόν να προέρχεται από το επίρρημα καταπόδι (κατά πόδας) = ακολουθώ κάποιον από κοντά
Κατσάνος, από την τουρκική λέξη kacan = εκείνος που φεύγει, ο φυγάς
Κατσαρομήτσος, σύνθετο όνομα από το Κατσαρός (σγουρός) + Μήτσος (υποκοριστικό του Δημήτρης)
Κλαδευτήρας, από το κλαδευτήρι = το κοφτερό όργανο που χρησιμοποιούμε για να κλαδέψουμε
Κόκκαλης, παρατσούκλι που προέρχεται από τη λέξη κόκαλο
Κονιδάρης, αυτός που έχει κόνιδες (αβγά της ψείρας)
Κορκολιός, από τη λέξη κόρκος = αλλιώς ο κρόκος του αβγού
Κοτσάνης, παρατσούκλι από τη λέξη κοτσάνι, μέρος του φύλλου
Κουνάδης, από τη λέξη κουνάδι ή κουνάβι (kuna, σλάβικη λέξη ) = η νυφίτσα
Κουνιάκης, από τη λέξη κούνια = μικρό κρεβατάκι παιδιού
Κουντούρης, υπάρχουν δύο πιθανές ερμηνείες: α)από την τουρκική λέξη kundura = χαμηλά γυναικεία παπούτσια. β) κοντή ουρά
Κουτσολάμπρος, σύνθετο όνομα από το Κουτσός + Λάμπρος
Κρικρής, πιθανόν να έχει σχέση με το κρι-κρί, το αγριοκάτσικο που συναντάμε κυρίως στα βουνά της Κρήτης
Λαϊνάς, από το λα(γ)ήνι = πήλινο δοχείο, στάμνα, με στόμιο που το χρησιμοποιούσαν παλιά για τη μεταφορά και αποθήκευση υγρών
Λιβάνης, από το λιβάνι = το αρωματικό θυμίαμα της εκκλησίας
Λουκέρης, πιθανόν να είναι υποκοριστικό του ονόματος Λουκάς
Λύσσαρης, αυτός που κατασκευάζει λύσσες για τα ζώα
Μακρής, επίθετο που σημαίνει ψηλός
Μακρυγιάννης, σύνθετο όνομα από το Μακρής + Γιάννης
Μακρυπίδης, από το επίθετο μακρής και την κατάληξη –ιδης
Μαλιγιάννης, σύνθετο όνομα από το Μαλί + Γιάννης
Μανωλίτσης, υποκοριστικό του ονόμ. Μανώλης
Μαργώνης, από το ρήμα μαργώνω = ξεπαγιάζω
Μαρίνης, υποκοριστικό του ονόμ. Μαρίνος
Μέντης, υποκοριστικό του ονόμ. Μέντιος
Μετσοβίτης, αυτός που κατάγεται από το Μέτσοβο
Μητσάνης, παράγωγο του Μήτσος που είναι υποκοριστικό του ονόμ. Δημήτριος
Μιόβολος, σύνθετο όνομα, από το αρνητικό Μη (που έχει γίνει Μι- και δηλώνει στέρηση) και τη λέξη όβολος (αρχαίο ελληνικό νόμισμα ή κέρμα μικρής αξίας). Αυτός που δεν είχε όβολα
Μουστακας,επωνυμο προερχομενο απο παρατσούκλι από τη λέξη μουστάκι
Μπάκας, από τη λατινική λέξη baca = κοιλιά
Μπαλτίκας, από την τουρκική λέξη balta = το τσεκούρι. Ο ξυλοκόπος
Μπαμπούρης, είδος εντόμου (όπως κουνούπι, σκαθάρι) που πετώντας κάνει σιγανό θόρυβο
Μπάρης, από την ιταλική λέξη barra = μοχλός για το κλείσιμο της πόρτας, αμπάρα
Μπαρμπαρούσης, από το μπαρμπαρέσος, αυτός που κατάγεται από την Μπαρμπαριά, παλαιότερη ονομασία χώρας της Β. Αφρικής
Μπίλης, υποκοριστικό του ονόμ. Βασίλης
Μπουκουβάλας, από τη βλάχικη λέξη bukuvala (μπουκιές ψωμιού φρυγανισμένες ή ανακατεμένες στο τηγάνι με ζεστό λάδι, λίπος ή βούτυρο)
Μπουραντάς, έτσι ονόμαζαν παλιά τους χωροφύλακες
Ντέμος, από το λατινικό ρήμα demo = αφαιρώ
Ντίνος, υποκοριστικό του Κωνσταντίνος
Ξενάκης, υποκοριστικό του ξένος = αυτός που κατάγεται από κάπου αλλού, ο άγνωστος
Πανταζής, ευχετικό από το πάντα (να) ζης
Πάνου, γενική του ονόματος Πάνος, υποκοριστικού του Παναγιώτης
Παπαζήσης, σύνθετο από τις λέξεις Παπάς + Ζήσης
Παπασπύρος, σύνθετο από τις λέξεις Παπάς + Σπύρος
Παπαστάμος, σύνθετο από τις λέξεις Παπάς + Στάμος
Πατσέλας, πιθανό να προέρχεται από τη τουρκική λέξη paca = ο πατσάς
Πιτσούλιας, πιθανό να προέρχεται από τη λέξη πιτσουλιά = ο λεκές που δημιουργείται από τη ρίψη υγρού
Πόλκας, (1) από την πολωνική λέξη polka = μισό βήμα, είδος παλιού ευρωπαϊκού χορού – (2) ή γυναικείο ένδυμα, κοντό μάλλινο πανοφώρι
Ράιος, πιθανόν να προέρχεται από το ρήμα ραγίζω ή ραΐζω
Ράπτης, από το επάγγελμα ράφτης
Ρεβίθης, παρατσούκλι από τη λέξη ρεβύθι, το γνωστό όσπριο
Ρηγάλος, παράγωγο της λέξης Ρήγας = ο βασιλιάς. Λιγότερο πιθανή η ερμηνεία από την ιταλική λέξη regalo = δώρο
Σάββας, από το κύριο όνομα Σάββας
Σαλαγιάννης, σύνθετο όνομα από τις λέξεις Σάλα (πιθανόν να σημαίνει την ιταλική λέξη sala, το μεγάλο δωμάτιο του σπιτιού ή το ρήμα σαλαγώ, μετακινώ, κατευθύνω το κοπάδι ) + Γιάννης
Σαλτογιάννης, σύνθετο όνομα από τις λέξεις Σάλτο (ιταλική λέξη salto, άλμα) + Γιάννης
Σαμαντάς, αυτός που κατάγεται από το χωριό Τσαμαντάς της Θεσπρωτίας
Σανδαλίδης, από τη λέξη σανδάλι = πέδιλο και την κατάληξη -ίδης
Σκάντζας, ουσιαστικό από το ιταλικό ρήμα scansare = αλλάζω βάρδια
Σκουτέρης, λέξη που σημαίνει το πρώτο παλικάρι του τσέλιγκα
Σόμπολος, σύντμηση και παραφθορά*** του ονόμ. Χριστόδουλος
Σπετσέρης, από την ιταλική λέξη spezieri = φαρμακοποιός
Σπυρέλης, υποκοριστικό του ονόμ. Σπύρος
Σπυρόπουλος, από το όνομα Σπύρος και την κατάληξη –πούλος (γιος, απόγονος)
Σταμούλης, υποκοριστικό του ονόμ. Στάμος που είναι σύντμηση του Σταμάτιος
Σταύρου, γενική του ονόμ. Σταύρος
Τέγας, σύντμηση και παραφθορά στην Ήπειρο αλλά και τη Μακεδονία, του ονόμ. Στέργιος
Τζουροπάνος, σύνθετο όνομα από τις λέξεις Τζούρα (ιταλική λέξη usura = γουλιά, ρουφηξιά) + Πάνος
Τσαμποδήμος, σύνθετο όνομα από τις λέξεις Τσάμπα (δωρεάν) ή Τσαμπί (κομμάτι σταφύλι) + Δήμος
Τσιάγκλης, από την τουρκική λέξη cagli = ευτραφής, εύσωμος
Τσιλιγιάννης, σύνθετο όνομα από τις λέξεις Τσίλι (τουρκική λέξη cilli = αυτός που έχει φακίδες) + Γιάννης
Τσούτσουρας, πιθανό να προέρχεται από το ρήμα τσουτσουριάζω= ανατριχιάζω
Φίλης, σύντμηση των ονομάτων Φίλιππος, Καριοφίλης
Φούντας, από τη λατινική λέξη funda = πολλές τρίχες μαζί
Φράγκος, λέξη που δηλώνει το Δυτικοευρωπαίο
Χάνδρας, από τη λέξη χάντρα = μικρό σφαιρικό κομμάτι με τρύπα στη μέση

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "WHAT'S MY NAME?"

Η ΓΕΝΝΕΣΙΣ ΕΝΟΣ ΕΠΩΝΥΜΟΥ

ΤΟ ΓΕΝΕΑΛΟΓΙΚΟ ΔΕΝΤΡΟ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ ΛΕΒΟΓΙΑΝΝΗ (ΤΩ ΛΕΒΑΪΙΑΝΝΑΔΩ) ΣΤΗΝ ΚΩΜΙΑΚΗ
του φιλόλογου Νίκου Ι. Λεβογιάννη
η παράδοση
Σύμφωνα με την παράδοση, που είναι ευρύτατα διαδεδομένη από γενιά σε γενιά στους Λεβαϊιαννάδες, το παρατσούκλι «Λεβαϊιάννης» δημιουργήθηκε ως εξής :
Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας δεν ήταν εύκολα τα ταξίδια. Για να ταξιδέψει κάποιος έπρεπε να βρει καϊκι, που θα πήγαινε σε κάποιο από τα λιμάνια του Αιγαίου, τη Σμύρνη, την Πόλη, τον Πειραιά. Συνήθως εκείνοι που ταξίδευαν, μπάρκαραν στα καϊκια ως πλήρωμα. Προφανώς έτσι πλήρωναν το ναύλο τους, δουλεύοντας μέσα στο καϊκι.
Εκείνος λοιπόν, ο πρώτος πρόγονος των Λεβαϊιαννάδω, ο Γιάννης, κατά πάσα πιθανότητα βοσκός από την Κωμιακή, που το πρώτο παρατσούκλι του (επίθετο) φαίνεται πως ήταν Κόχυλας, κάποτε χρειάστηκε να ταξιδέψει και μπάρκαρε απ’ το λιμνάρι τση Κεράς στην Αγιά σε κάποιο καϊκι με προορισμό μάλλον τη Σμύρνη. Στη διάρκεια του πολυήμερου ταξιδιού ο Γιάννης ο Κόχυλας1, δούλευε μέσα στο καϊκι μαζί με άλλους συνταξιδιώτες στο βιράρισμα των κάβων και των σχοινιών στα πανιά και τα παλάγκα του καϊκιού.
Το βιράρισμα ή λεβάρισμα των σχοινιών γινόταν από πολλούς ναύτες μαζί ρυθμικά και δεν ήταν εύκολη αυτή η ομαδική εργασία.
Το λέβα και το βίρα ήταν λέξεις που έδιναν το σύνθημα και το ρυθμό στο βιράρισμα του κάβου, στο τέντωμα των πανιών, στο μάζεμα της άγκυρας του καϊκιού. Η λέξη «λέβα» προέρχεται από τη ναυτική Ιταλική λέξη leva (βίρα)2.
Προφανώς ο Γιάννης, βοσκός όντας, δεν είχε σχέση με τη θάλασσα. Οι Κωμιακίτες εξ άλλου ζούσαν μακριά από τη θάλασσα στην απόκρημνη περιοχή που ήταν χτισμένο το χωριό και δεν ήταν καν ορατό απ’ τη θάλασσα για το φόβο των πειρατών.
Φυσιολογικά λοιπόν ο Γιάννης είχε άγνοια από ναυτικές εργασίες και δυσκολευόταν να προσαρμοστεί και να συντονιστεί στο ρυθμό αυτής της ομαδικής δουλειάς και οι άλλοι του φώναζαν συνέχεια: «Λέβα- Ιιάννη, λέβα-Ιιάννη, λέβα-Ιιάννη».
Το περιστατικό αυτό έμεινε να συζητιέται ως καλαμπούρι για πολύ καιρό και το σύνθημα «Λέβα-Ιιάννη», που μεταφέρθηκε στο χωριό προφανώς από άλλους συνταξιδιώτες χωριανούς, σχολιά-στηκε, άρεσε, προκαλούσε γέλιο και έγινε συνεπώς καλαμπούρι και έμεινε. Οι Κωμιακίτες εξ άλλου ήταν και συνεχίζουν να είναι γνωστοί για τα πειράγματά τους.
Έτσι από στόμα σε στόμα «έκατσαν» στο Γιάννη Κόχυλα το παρατσούκλι «ο Λεβαϊιάννης».
Αργότερα στην Κωμιακή του έβγαλαν και κοτσάκι:
Λέβα-Ιιάννη,Λέβα-Ιιάννη
μα ο πειρασμός σε βάνει.
Τελικά, όπως συνήθως συμβαίνει, επικράτησε το παρατσούκλι αυτό του παλιού επιθέτου, ίσως ήταν και ηχητικά καλύτερο και αυτός και οι απόγονοί του με το παρατσούκλι Λεβαϊιάννης-Λεβαϊιαννάδες ήταν έκτοτε αναγνωρίσιμοι στο χωριό.
Το παλιό παρατσούκλι-επίθετο Κόχυλας ξεχάστηκε ολοκλη-ρωτικά και δεν συναντάται ούτε στις μέχρι σήμερα γνωστές γραπτές πηγές
Αργότερα κάποιος γραμματιζούμενος προφανώς, μετέτρεψε στα χαρτιά το Λεβαϊιάννης σε Λεβαγιανόπουλος-Λεβογιανόπουλος-Λεβογιάννης και από κάποια στιγμή το παρατσούκλι Λεβαϊιάννης, εξωραϊσμένο σε Λεβογιάννης, έγινε το επίθετο σ’ αυτό το μεγάλο σόι της Κωμιακής.
Πότε συνέβησαν αυτές οι μεταβολές είναι προς το παρόν άγνωστο.
Το γεγονός ότι δεν έχει βρεθεί το παρατσούκλι-επίθετο Κόχυλας σε γραπτή πηγή ή σε τοπωνύπιο στην Κωμιακή, υποδηλώνει ότι αυτή η γλωσσική μεταβολή συνέβη πολύ παλιά και σίγουρα πριν από την συγκρότηση του νεοελληνικού κράτους.
Αυτό επιβεβαιώνεται και από την ύπαρξη του τοπωνυμίου «στη σκάλα του Λεβαϊιάννη»3.
Εξ άλλου οργανωμένη καταγραφή επιθέτων για ολόκληρο τον πληθυσμό άρχισε να γίνεται με τη συγκρότηση του νεοελληνικού κράτους μετά την Επανάσταση του 1821.

Στον προφορικό λόγο και στο τοπικό γλωσσικό ιδίωμα της Κωμιακής ακόμη και σήμερα το επίθετο «Λεβογιάννης» προφέρεται «Λεβαϊιάννης», ιδιαίτερα όταν είναι α΄συνθετικό σε ονόματα, π.χ.Λεβαϊιαννο-ϊιάννης, Λεβαϊιαννοέργης, Λεβαϊιαννονι-κόλας, Λεβα Λεβαϊιαννομητσος, Λεβαϊιαννο-σοφιά, Λεβαϊιαννο-μαρία, Λεβαϊιαννο-ιάννενα.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Η ΓΕΝΝΕΣΙΣ ΕΝΟΣ ΕΠΩΝΥΜΟΥ"

25ης Μαρτίου (Χθές και σήμερα)

Η Εθνική Επέτειος της 25ης Μαρτίου

«Έξω φωνή» η απαγγελία, το βλέμμα ψηλά και μακριά. Η σημαία με τον σταυρό της.

Ο τοίχος της αυλής ασβεστωμένος σοβάς. Και ο μικρός Έλληνας.

Άσπρο πουκάμισο και κοντό παντελόνι. Το Ποίημα, 1948

(Ηνωμένοι Φωτορεπόρτερς - Συλλογή Ν.Ε. Τόλη).

Tης Eλενης Mπιστικα

Από νωρίς, χθες το πρωί, τα F-16, τα υπερηχητικά αεροπλάνα που σηκώνονται όταν ξένο αεροσκάφος μπει χωρίς άδεια στον ελληνικό εναέριο χώρο, πετούσαν πάνω από την Αθήνα. Είναι οι πρόβες του επίλεκτου αεροπορικού σμήνους που σε κάθε στρατιωτική παρέλαση εθνικής επετείου μας κάνει, μεγάλους και παιδιά, να σηκώνουμε τα μάτια, ψηλά στον ουρανό, να δούμε, να θαυμάσουμε τους σχηματισμούς τους πάνω από τον χώρο του Άγνωστου Στρατιώτη. Από τις αντιδράσεις τους καταλαβαίνεις ποιοι φίλοι σου είναι εναντίον και ποιοι υπέρ. «Πεταμένα λεφτά, και σε κρίση μάλιστα», λένε οι αντικυβερνητικοί (όχι, θα χάσουν την ευκαιρία!). «Παιδιά, τρέξτε στο μπαλκόνι να δείτε τα δοξασμένα μας φτερά, τα παλικάρια της πολεμικής αεροπορίας μας», λένε οι παππούδες που υπηρέτησαν στον καιρό τους τη θητεία τους, και ξαναζούν τα νιάτα τους, έστω και φευγαλέα. Οι σκεπτικοί, οι αδιάφοροι, και αυτοί που δεν παίρνουν είδηση, γιατί έχουν ανοίξει την τηλεόραση που παίζει δυνατά, είναι η πλειονότητα των Ελλήνων. Οι σκεπτικοί είναι εναντίον της εθνικής επετείου και δεν χάνουν καιρό να βάζουν στην κουβέντα τους –και στο χαρτί αν είναι λόγιοι– την άποψή τους για «το άχρηστον της υπενθύμισης μιας ηρωικής δράσης που ανήκει στο παρελθόν». Το ότι χάρισε στην πατρίδα την ελευθερία από μακροχρόνιο ζυγό, όπως είναι η περίπτωση της 25ης Μαρτίου 1821, ώστε να μπορούν αυτοί να συλλογούνται ελεύθερα, δεν συμφέρει να το μετράνε και έτσι αντιπαρέρχονται τη σημασία κάθε επετείου. «Μια αργία είναι, και τίποτε άλλο, ας επωφεληθούμε», λένε. Δικαίωμα του καθενός, θα πείτε, να έχει γνώμη και να την υπερασπίζεται. Τα παιδιά, όμως; Ποιανού τη γνώμη θα ενστερνιστούν, όταν μεγαλώνουν σε ένα σπίτι χωρίς βιβλία και βιβλιοθήκη, με την εφημερίδα ανοιγμένη στα αθλητικά και στο πρόγραμμα της τηλεόρασης, με συσκευές τηλεόρασης ώς και στο παιδικό δωμάτιο και τους υπολογιστές στα παιχνίδια και στα chat-rooms; Πού χωρά η επέτειος, η διπλή, του Ευαγγελισμού και της Ανοιξης και του Αγώνα του 1821; Οι καιροί άλλαξαν, όλος ο κόσμος ένα χωριό, και μάλιστα με οικονομική κρίση που δεν αστειεύεται. Ποιος έχει όρεξη να εορτάζει την εθνική επέτειο της Ελλαδίτσας; Χωρισμένης μάλιστα σε κυβερνητικούς και αντικυβερνητικούς, ούτε «ντέρμπι» Ολυμπιακού - Παναθηναϊκού να ’τανε, με όλα τα κόμματα κουρασμένα, τις διακηρύξεις και τα σχόλιά τους χιλιοειπωμένα και ένα νέο κόμμα - σφήνα που ευελπιστεί να συγκεντρώσει τους απανταχού δυσαρεστημένους ψηφοφόρους. Χρήσιμο θα ήταν οι εμπνευστές του να άκουγαν τι λένε μεταξύ τους οι συντροφιές.

Τα παιδιά σήμερα του δημοτικού, σε δημόσια αλλά και ιδιωτικά σχολεία, αυτά ευτυχώς μαθαίνουν για τη σημασία της εθνικής επετείου, λένε και κανένα πατριωτικό ποίημα, παίζουν σε σκετς με φουστανελάδες και βοσκοπούλες, χορεύουν τσάμικο και καλαματιανό, με εθνικές ενδυμασίες, το διασκεδάζουν μαθαίνοντας κι έχουν και κέρδος τις πρόβες επειδή γλιτώνουν μερικά μαθήματα, συν την αργία, για την παρέλαση! Με τα σημερινά μας μέτρα και σταθμά, κερδισμένα βγαίνουν, όσο είναι στο δημοτικό, άντε και στο γυμνάσιο. Τριανταπεντάχρονη η στήλη «Σημειωματάριο» έχει τις δικές της πεποιθήσεις και τους δικούς της αναγνώστες και κριτές και δηλώνει ότι πιστεύει στις εθνικές επετείους, είναι μια ακόμη «εορτή του Γένους», όπου μεγαλούργησε και μαρτύρησε η ομοψυχία των Ελλήνων στο 1821 και στο 1940. Η σημαία μας έχει τον Σταυρό και το γαλανόλευκο της θάλασσας και του ουρανού μας. Οποιος πιστεύει ότι κάτι οφείλουμε σ’ αυτούς που πολέμησαν για να ’μαστε σήμερα ελεύθεροι, ας τη βγάλει στο μπαλκόνι του. Είναι το δικό μας «παρών» στον εορτασμό της επετείου.

Οταν το σχολείο ήταν πατρίδα και σπίτι για τα παιδιά...

«Το Ποίημα», ο τίτλος της φωτογραφίας του 1948, που περιλαμβάνεται στον τόμο «Παιδιά» από τη Συλλογή Τόλη, τραβηγμένη από τους «Ηνωμένους Φωτορεπόρτερς» στην αυλή κάποιου συνοικιακού σχολείου το 1948, στα δύσκολα χρόνια που η Ελλάδα προσπαθούσε να ξεχάσει ερείπια και ψυχοφθόρες μάχες και έριδες και τις ξένες Σειρήνες και να σταθεί στα πόδια της, με καινούργια παπούτσια! Στα παιδιά του δημοτικού εκείνης της εποχής –στα οποία ανήκει και η γράφουσα– το σχολείο, η τάξη, οι συμμαθητές και συμμαθήτριες ήταν πολύ σπουδαία υπόθεση. Μάθαιναν γράμματα, τρόπους, πειθαρχία και υπακοή και τη συντροφικότητα. Ηταν το σημαντικότερο κομμάτι της μέρας τους. Οι γονείς είχαν τις δουλειές τους «να βγει το φαγητό», ο επιούσιος, από ψυχαγωγία το ραδιόφωνο, η μπάλα και «γγέω - βαγγέω» στους δρόμους μπροστά από το σπίτι, χωρίς αυτοκίνητα, χωρίς πονοκέφαλο των διαφημίσεων για άχρηστα πλαστικά παιχνίδια που απευθύνονται σε μικρομέγαλα και τους στερούν τη χαρά του εικονογραφημένου βιβλίου, της ζωγραφικής, των κατασκευών με κύβους. Και της μουσικής για παιδιά με ταλέντο. Ενώ φροντίζουμε για τα δικά μας παιδιά και εγγόνια να έχουν το καλύτερο σχολείο, υλικά αγαθά και ιδίως την εμφάνισή τους, τι κάνουμε για τον ψυχικό τους κόσμο; Λύνει η τηλεόραση αυτό το μέγα θέμα - πρόβλημα; Ενώ ο μικρός της φωτογραφίας, με τα λευκά του πέδιλα, καθαρός, φρεσκοκουρεμένος, απαγγέλλει «έξω φωνή» το πατριωτικό του ποίημα. Τον κοιτούν με προσοχή, οι συμμαθητές και οι συμμαθήτριες, με τα θρανία βγαλμένα για την περίσταση στην ασβεστωμένη αυλή του σχολείου, όπου έχει στηθεί ξύλινη εξέδρα. Ενας μαθητής πρωταγωνιστής στη γιορτή της επετείου που, λόγω της καλής του επίδοσης στα μαθήματα, ο δάσκαλος ή η δασκάλα τον διάλεξε για να πει «Το Ποίημα». Και αυτού του παιδιού τη μεγάλη ημέρα γιορτάζουμε σήμερα. Δεν χρειάζεται να πολεμήσεις για να αποδείξεις την αγάπη σου στην πατρίδα. Στους καιρούς της ειρήνης αρκεί να ’σαι ο εαυτός σου...

«Πατρίδα, σαν τον ήλιο σου ήλιος αλλού δεν λάμπει...» ο πρώτος στίχος του ποιήματος του Λορέντζου Μαβίλη (1860 - 1912) που αποτελούσε μέρος της διδακτέας ύλης στα αναγνωστικά του Δημοτικού, στο τελευταίο ήμισυ του περασμένου αιώνα. Από το ίδιο ποίημα και ο στίχος «Ελλάς, το μεγαλείο σου βασίλεμα δεν έχει». Αυτούς τους δύο πατριωτικούς στίχους τους κοροϊδεύουν όλες οι «προοδευτικές» πένες και μερικοί εκπομπάρχες και σχολιαστές της τηλεόρασης, όταν θέλουν να καυτηριάσουν μια σύγχρονη κατάσταση. Εάν τις απομονώσεις από το ποίημα, ίσως να φαίνονται στην εποχή μας υπερβολικές και πομπώδεις. Ολο το ποίημα είναι ένας ύμνος στην Ελλάδα σε συνδυασμό με τη φύση, τη θάλασσα, την άνοιξη. Είναι το «πιστεύω» του ποιητή που σκοτώθηκε το 1912, πολεμώντας ως εθελοντής της πατρίδας. «Δεν φανταζόμουν πως θα είχα την τιμή να πεθάνω για την πατρίδα μου», τα τελευταία του λόγια.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "25ης Μαρτίου (Χθές και σήμερα)"

ARISTOTELIS

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ

Αρχαίος Έλληνας φιλόσοφος. Μαζί με το δάσκαλό του Πλάτωνα αποτελεί τη φωτεινή δυάδα της φιλοσοφικής σκέψης του αρχαίου κόσμου. Υπήρξε σοφός μεγαλοφυής, εγκυκλοπαιδικός, φυσιοδίφης, δημιουργός της λογικής και ο σημαντικότερος από τους διαλεκτικούς της αρχαιότητας.
Η ΖΩΗ ΚΑΙ Η ΔΡΑΣΗ ΤΟΥ.
Ο Αριστοτέλης γεννήθηκε το 384 π.Χ. στα Στάγειρα της Μακεδονίας.

Ο πατέρας του Νικόμαχος ήταν γιατρός του βασιλιά της Μακεδονίας Αμύντα Β΄, τον οποίο είχε πατέρα ο Φίλιππος. Ο Νικόμαχος, που κατά το Σουίδα είχε γράψει έξι βιβλία φυσικής και ένα ιατρικής, θεωρούσε πρόγονό του τον ομηρικό ήρωα και γιατρό Μαχάονα, το γιο του Ασκληπιού.

Πίστευαν ότι και της μητέρας του η καταγωγή ήταν θεϊκή. Ονομαζόταν Φαιστίς, είχε έρθει με Χαλκιδείς αποίκους στα Στάγειρα και ανήκε στο γένος των Ασκληπιαδών.
Ο Αριστοτέλης πρόωρα ορφάνεψε από πατέρα και μητέρα και την κηδεμονία του ανέλαβε ο φίλος του πατέρα του Πρόξενος, που ήταν εγκαταστημένος στον Αταρνέα της μικρασιατικής Αιολίδας, απέναντι από τη Λέσβο. Ο Πρόξενος, που φρόντισε τον Αριστοτέλη σαν δικό του παιδί, τον έστειλε στην Αθήνα σε ηλικία 17 ετών (367 π.Χ.), για να γίνει μαθητής του Πλάτωνα.

Πράγματι ο Αριστοτέλης σπούδασε στην Ακαδημία του Πλάτωνα επί 20 χρόνια (367 - 347), μέχρι τη χρονιά δηλ. που πέθανε ο δάσκαλός του. Στο περιβάλλον της Ακαδημίας άφηνε κατάπληκτους όλους και τον ίδιο το δάσκαλό του, με την ευφυΐα και τη φιλοπονία του.

Ο Πλάτωνας τον ονόμαζε "νουν της διατριβής" και το σπίτι του "οίκον αναγνώστου".
Όταν το 347 π.Χ. πέθανε ο Πλάτωνας, προέκυψε θέμα διαδόχου στη διεύθυνση της σχολής. Επικρατέστεροι για το αξίωμα ήταν οι τρεις καλύτεροι μαθητές του Πλάτωνα, ο Αριστοτέλης, ο Ξενοκράτης και ο Σπεύσιππος.

Ο Αριστοτέλης τότε μαζί με τον Ξενοκράτη εγκατέλειψε την Αθήνα και εγκαταστάθηκαν στην Άσσο, πόλη της μικρασιατικής παραλίας, απέναντι από τη Λέσβο. Την Άσσο κυβερνούσαν τότε δύο πλατωνικοί φιλόσοφοι, ο Έραστος και ο Κορίσκος, στους οποίους είχε χαρίσει την πόλη ο ηγεμόνας του Αταρνέα και παλιός μαθητής του Πλάτωνα και του Αριστοτέλη, Ερμίας.

Οι δύο φίλοι, κυβερνήτες της Άσσο, είχαν ιδρύσει εκεί μια φιλοσοφική σχολή, ως παράρτημα της Ακαδημίας.
Στην Άσσο ο Αριστοτέλης δίδαξε τρία χρόνια και μαζί με τους φίλους του κατόρθωσε ό,τι δεν μπόρεσε ο Πλάτωνας. Συνδέθηκαν στενά με τον Ερμία και τον επηρέασαν τόσο, ώστε η τυραννία του να καταστεί πραότερη και δικαιότερη.

Το τέλος του τυράννου όμως ήταν τραγικό. Επειδή προέβλεπε την εκστρατεία των Μακεδόνων στην Ασία, συμμάχησε με το Φίλιππο. Γι' αυτό τον συνέλαβαν οι Πέρσες και τον θανάτωσαν με μαρτυρικό σταυρικό θάνατο.
Το 345 π.Χ. ο Αριστοτέλης, ακολουθώντας τη συμβουλή του μαθητή του Θεόφραστου, πέρασε απέναντι στη Λέσβο και εγκαταστάθηκε στη Μυτιλήνη, όπου έμεινε και δίδαξε μέχρι το 342 π.Χ. Στο μεταξύ είχε παντρευτεί την ανιψιά και θετή κόρη του Ερμία, την Πυθιάδα, από την οποία απέκτησε κόρη, που πήρε το όνομα της μητέρας της.

Μετά το θάνατο της πρώτης του συζύγου ο Αριστοτέλης συνδέθηκε αργότερα στην Αθήνα με τη Σταγειρίτισσα Ερπυλλίδα, από την οποία απέκτησε ένα γιο, το Νικόμαχο.
Το 342 π.Χ. τον προσκάλεσε ο Φίλιππος στη Μακεδονία, για να αναλάβει τη διαπαιδαγώγηση του γιου του Αλέξανδρου, που ήταν τότε μόλις 13 χρονών. Ο Αριστοτέλης άρχισε με προθυμία το έργο της αγωγής του νεαρού διαδόχου. Φρόντισε να του μεταδώσει το πανελλήνιο πνεύμα και χρησιμοποίησε ως παιδευτικό όργανο τα ομηρικά έπη. Η εκπαίδευση του Αλέξανδρου γινόταν άλλοτε στην Πέλλα και άλλοτε στη Μίεζα, μια κωμόπολη της οποίας τα ερείπια έφερε στο φως η αρχαιολογική σκαπάνη· βρισκόταν στους πρόποδες του βουνού πάνω στο οποίο είναι χτισμένη η σημερινή Νάουσα της Μακεδονίας. Εκεί το 341 π.Χ. πληροφορήθηκε το θάνατο του Ερμία.
Ο Αριστοτέλης έμεινε στη μακεδονική αυλή έξι χρόνια. Όταν ο Αλέξανδρος συνέτριψε την αντίσταση των Θηβαίων και αποκατέστησε την ησυχία στη νότια Ελλάδα, ο Αριστοτέλης πήγε στην Αθήνα (335) και ίδρυσε δική του φιλοσοφική σχολή.

Για να εγκαταστήσει τη σχολή του διάλεξε το Γυμνάσιο, που λεγόταν και Λύκειο, ανάμεσα στο Λυκαβητό και τον Ιλισό, κοντά στην πύλη του Διοχάρη, στο σημείο δηλ. που σήμερα βρίσκεται ο Εθνικός Κήπος. Εκεί υπήρχε άλσος αφιερωμένο στον Απόλλωνα και τις Μούσες. Με χρήματα που του έδωσε άφθονα ο Αλέξανδρος, ο Αριστοτέλης έχτισε μεγαλόπρεπα οικήματα και στοές, που ονομάζονταν "περίπατοι".

Ίσως γι' αυτό η σχολή του ονομάστηκε Περιπατητική και οι μαθητές του περιπατητικοί φιλόσοφοι.
Η οργάνωση της σχολής είχε γίνει κατά τα πρότυπα της Πλατωνικής Ακαδημίας. Τα μαθήματα για τους προχωρημένους μαθητές γίνονταν το πρωί ("εωθινός περίπατος") και για τους αρχάριους το απόγευμα ("περί το δειλινόν", "δειλινός περίπατος").

Η πρωινή διδασκαλία ήταν καθαρά φιλοσοφική ("ακροαματική"). Η απογευματινή "ρητορική" και "εξωτερική".
Η σχολή είχε μεγάλη βιβλιοθήκη και τόσο καλά οργανωμένη, ώστε αργότερα χρησίμευσε ως πρότυπο για την ίδρυση των βιβλιοθηκών της Αλεξάνδρειας και της Περγάμου.

Ο Αριστοτέλης μάζεψε χάρτες και όργανα χρήσιμα για τη διδασκαλία των φυσικών μαθημάτων. Έτσι σύντομα η σχολή έγινε περίφημο κέντρο επιστημονικής έρευνας.

Στα δεκατρία χρόνια που έμεινε ο Αριστοτέλης στην Αθήνα δημιούργησε το μεγαλύτερο μέρος του έργου του, που προκαλεί το θαυμασμό μας με τον όγκο και την ποιοτική του αξία. Γιατί είναι άξιο απορίας, πώς ένας άνθρωπος σε τόσο λίγο χρονικό διάστημα συγκέντρωσε και κατέγραψε τόσες πολλές πληροφορίες.
Το 323 π.Χ. με την είδηση του θανάτου του Μ. Αλεξάνδρου οι οπαδοί του αντιμακεδονικού κόμματος νόμισαν ότι βρήκαν την ευκαιρία να εκδικηθούν τους Μακεδόνες στο πρόσωπο του Αριστοτέλη.

Το ιερατείο, με εκπρόσωπό του τον ιεροφάντη της Ελευσίνιας Δήμητρας Ευρυμέδοντα, και η σχολή του Ισοκράτη, με το Δημόφιλο, κατηγόρησαν τον Αριστοτέλη για ασέβεια ("γραφή ασεβείας"), επειδή είχε ιδρύσει βωμό στον Ερμία, είχε γράψει τον ύμνο στην Αρετή και το επίγραμμα στον ανδριάντα του Ερμία, στους Δελφούς.

Ο Αριστοτέλης όμως, επειδή κατάλαβε τα πραγματικά κίνητρα και τις αληθινές προθέσεις των μηνυτών του, έφυγε για τη Χαλκίδα, προτού γίνει η δίκη του (323 π.Χ.). Εκεί έμεινε, στο σπίτι που είχε από τη μητέρα του, μαζί με τη δεύτερη σύζυγό του την Ερπυλλίδα και με τα δύο του παιδιά, το Νικόμαχο και την Πυθιάδα.
Το 322 π.Χ. πέθανε στη Χαλκίδα από στομαχικό νόσημα, μέσα σε θλίψη και μελαγχολία. Το σώμα του μεταφέρθηκε στα Στάγειρα, όπου θάφτηκε με εξαιρετικές τιμές.

Οι συμπολίτες του τον ανακήρυξαν "οικιστή" της πόλης και έχτισαν βωμό πάνω στον τάφο του. Στη μνήμη του καθιέρωσαν γιορτή, τα "Αριστοτέλεια", και ονόμασαν έναν από τους μήνες "Αριστοτέλειο". Η πλατεία όπου θάφτηκε ορίστηκε ως τόπος των συνεδρίων της βουλής. Φεύγοντας από την Αθήνα, διευθυντή της σχολής άφησε το μαθητή του Θεόφραστο, που τον έκρινε ως τον πιο κατάλληλο. Έτσι το πνευματικό ίδρυμα του Αριστοτέλη εξακολούθησε να ακτινοβολεί και μετά το θάνατο του μεγάλου δασκάλου.
Η ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ
Ο Αριστοτέλης ως άνθρωπος είχε πιστούς φίλους, αλλά και φοβερούς αντίπαλους (Επίκουρος, Τίμαιος, Ευβουλίδης κ.ά.), γιατί έβλεπαν με φθόνο την ανωτερότητά του και αισθάνονταν ότι η παρουσία του τους μηδενίζει. Γι' αυτό τον διέβαλλαν με κάθε είδους συκοφαντίες. Τον παρουσίαζαν ως φιλάργυρο, φιλήδονο, ραδιούργο, μηχανορράφο, ακόμα ως οργανωτή δολοφονίας του Αλέξανδρου κλπ.
Αντίθετα, από αξιόπιστες πηγές μαθαίνουμε ότι ο Αριστοτέλης υπήρξε η ενσάρκωση του ορθού μέτρου σ' όλες τις εκδηλώσεις της ζωής του. Την έμφυτη ευγένεια και τρυφερότητα της ψυχής του τη βρίσκουμε διάχυτη μέσα στη διαθήκη του. Μέσα σ' αυτή φροντίζει για τη μνήμη των γονέων και του αδερφού του και δε λησμονεί ούτε την οικογένεια του πατρικού φίλου Πρόξενου, που τον ανέθρεψε.

Φροντίζει για τη δεύτερη γυναίκα του την Ερπυλλίδα και το γιο που απέκτησε μαζί της, το Νικόμαχο. Ακόμα για την κόρη του Πυθιάδα, καρπό του πρώτου του γάμου. Η μεγάλη του όμως φιλανθρωπία φαίνεται στο σημείο εκείνο της διαθήκης, όπου ορίζει να μην πουληθεί κανείς από τους δούλους που τον υπηρέτησαν, αλλά να ελευθερώνονται μόλις ενηλικιώνονται.
ΤΟ ΣΥΓΓΡΑΦΙΚΟ ΤΟΥ ΕΡΓΟ
Οι Αλεξανδρινοί υπολόγιζαν ότι ο Αριστοτέλης έγραψε 400 περίπου συνολικά βιβλία. Ο Διογένης ο Λαέρτιος υπολόγισε το έργο του σε στίχους και βρήκε ότι έφταναν τις 44 μυριάδες, δηλ. 440.000. Μεγάλο μέρος από το έργο του αυτό χάθηκε. Ανήκε στην κατηγορία των δημόσιων ή "εξωτερικών" μαθημάτων και ήταν γραμμένα σε μορφή διαλογική. Από αυτά σώθηκε μόνο η "Αθηναίων Πολιτεία", σ' έναν πάπυρο που βρέθηκε στην Αίγυπτο.

Τα σωζόμενα σήμερα έργα του αντιστοιχούν στη διδασκαλία που ο Αριστοτέλης έκανε στους προχωρημένους μαθητές του και που λέγονται "ακροαματικές ή εσωτερικές". Γι' αυτό και είναι γραμμένα σε συνεχή λόγο και όχι σε διάλογο.
Από τα συγγράμματά του κανένα δε δημοσίευσε ο Αριστοτέλης. Τα χειρόγραφα των παραδόσεων έμειναν στα χέρια του Θεόφραστου και από τότε μέχρι την εποχή του Σύλλα περνούσαν από χέρι σε χέρι. Ο Σύλλας μετά την κατάληψη των Αθηνών (86 π.Χ.) τα μετέφερε στη Ρώμη.

Εκεί πρωτοδημοσιεύτηκαν (60 π.Χ.) από τον περιπατητικό φιλόσοφο Ανδρόνικο το Ρόδιο και τον Ίωνα φιλόλογο Τυραννίωνα. Από τότε μέχρι σήμερα αρκετά από τα βιβλία του έχουν υποστεί επεμβάσεις και επεξεργασίες και γενικά η κατάστασή τους δεν είναι καλή.

Από το τεράστιο έργο του τελικά σώθηκαν 47 βιβλία και μερικά αποσπάσματα από τα άλλα. Δε θεωρούνται όμως όλα γνήσια.

Η συνηθέστερη κατάταξή τους είναι η ακόλουθη:
α) Λογικά ή Όργανον, δηλ. πραγματείες χρήσιμες για τη γνώση. Είναι οι εξής έξι: "Περί ερμηνείας", "Κατηγορίαι", "Αναλυτικά πρότερα", "Αναλυτικά ύστερα", "Τοπικοί και Σοφιστικοί έλεγχοι". Οι πραγματείες αυτές αποτελούν την αιώνια δόξα του φιλοσόφου, γιατί πρώτος αυτός διατύπωσε τους νόμους της ανθρώπινης νόησης και τους τρόπους του συλλογισμού.

β) Φυσικά. Περιλαμβάνουν τις εξής πραγματείες: "Φυσική ακρόαση" (βιβλία 8), "Περί ουρανού" (βιβλία 4), "Περί γενέσεως και φθοράς" (βιβλία 3), "Μετεωρολογικά" (βιβλία 4), "Περί κόσμου" (ψευδεπίγραφο).

γ) Βιολογικά. "Περί ζώων ιστορίας" (βιβλία 10), "Περί ζώων μορίων" (βιβλία 4), "Περί ζώων πορείας" (1 βιβλίο), "Περί ζώων κινήσεως", "Περί ζώων γενέσεως" (βιβλία 5), "Περί φυτών" (ψευδεπίγραφο).

Με τα έργα του αυτά έγινε ο δημιουργός της φυσικής επιστήμης, της ζωολογίας και της συγκριτικής ανατομίας. Με τις πραγματείες αυτές έστρεψε ο Αριστοτέλης τη φιλοσοφική συζήτηση στο γόνιμο έδαφος του αισθητού κόσμου.

δ) Ψυχολογικά: "Περί ψυχής" (βιβλία 3), "Περί αισθήσεως και αισθητών", "Περί μνήμης και αναμνήσεως", "Περί ύπνου και εγρηγορήσεως", "Περί ενυπνίων", "Περί μαντικής της εν τοις ύπνοις", "Περί μακροβιότητος και βραχυβιότητος", "Περί ζωής και θανάτου", "Περί αναπνοής", "Περί πνεύματος" (ψευδεπίγραφο). Εκτός από το πρώτο, τα υπόλοιπα της ομάδας αυτής είναι γνωστά με το κοινό όνομα "Μικρά φυσικά".

ε) Μεταφυσικά ή πρώτη φιλοσοφία, όπως τα αποκαλούσε ο Αριστοτέλης. Απ' αυτά προήλθε ο όρος "μεταφυσική" των νεότερων χρόνων. Στα 12 βιβλία των Μεταφυσικών προσθέτουν συνήθως και τη διατριβή "Περί Μελίσσου, Ξενοφάνους και Γοργίου" (πιθανώς ψευδεπίγραφο). Στην ομάδα αυτή των έργων του ο Αριστοτέλης εξετάζει τις πρώτες αρχές όλων των όντων και των "κινουμένων" και των "ακινήτων". στ) Ηθικά: "Ηθικά Ευδήμεια" (βιβλία 7), "Ηθικά μεγάλα" (βιβλία 2), "Ηθικά Νικομάχεια" (βιβλία 10). Αυτά ιδιαίτερα τα τίμησαν οι θεολόγοι.

ζ) Πολιτικά: "Πολιτικά" (βιβλία 8), "Αθηναίων Πολιτεία", "Οικονομικά" (βιβλία 2). Αποτελούν, και σήμερα ακόμα, τη βάση των ερευνών για όσους ασχολούνται με τις πολιτικές επιστήμες.

η) Τεχνικά: "ρητορική" (βιβλία 3), "Ποιητική" (δε σώθηκε ολόκληρη).

θ) Προβλήματα: Περιέχουν προβλήματα από διάφορες περιοχές της γνώσης.
Στο σώμα των αριστοτελικών έργων έχουν συμπεριληφθεί και τα ακόλουθα ακόμα έργα, που δε θεωρούνται γνήσια: Φυσιογνωμικά, Περί θαυμασίων ακουσμάτων, Περί χρωμάτων, Περί ατόμων γραμμών, Μηχανικά, ρητορική εις Αλέξανδρον και Περί ακουστών.
Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΟΥ
Εκτός από τη γνώμη του τη σχετική με τις "ιδέες" του Πλάτωνα ο Αριστοτέλης υποστηρίζει και άλλες αρχές. Δεν αποκρούει την ηδονή, αλλά προτιμά την πιο τέλεια, αυτή δηλ. που πηγάζει από τη διάνοια.

Ο σκοπός των ανθρώπινων ενεργειών, κατά τον Αριστοτέλη, είναι η ευδαιμονία, την οποία ορίζει ως ενέργεια σύμφωνη με την αρετή.

Η αρετή, όταν κυριαρχεί στα πάθη και στις ορμές, τα ρυθμίζει, παίζοντας το ρόλο του μέτρου ανάμεσα στις δύο ακρότητες, δηλ. στην υπερβολή και την έλλειψη.

Έτσι π.χ. η "πραότης" είναι αρετή ως μεσότητα της οργής και της αναισθησίας, η "ανδρεία", επειδή βρίσκεται ανάμεσα στη θρασύτητα και στη δειλία, και η "αιδώς", επειδή κατέχει το μέσο της αδιαντροπιάς και της κατάπληξης, που είναι ακρότητες.

Συμπλήρωμα της αρετής είναι και τα αγαθά του σώματος (δύναμη, υγεία, ομορφιά) και τα αγαθά της τύχης (πλούτος, ευγενική καταγωγή κλπ.). Σύμφωνα μ' αυτά, ευτυχισμένος είναι εκείνος που ενεργεί κατά τις επιταγές της αρετής και συγχρόνως έχει μερίδιο και στα άλλα αγαθά, τα "εκτός αγαθά", όπως τα ονομάζει.
Ο Αριστοτέλης ταλαντεύεται ανάμεσα στον ιδεαλισμό και τον υλισμό.

Κάθε πράγμα, κατ' αυτόν, αποτελείται από ύλη και πνεύμα, που είναι μεταξύ τους αδιάσπαστα ενωμένα.

Η ύλη είναι παθητική, είναι η δυνατότητα του πράγματος, ενώ το πνεύμα ενεργητικό, δηλ. η δύναμη που μεταβάλλει τη δυνατότητα σε πραγματικότητα.
Ο κόσμος, κατά τον Αριστοτέλη, είναι ενιαίος και αιώνιος, ενώ η οικουμένη έχει σχήμα σφαίρας με κέντρο τη γη.

Με το να δέχεται την καταγωγή των γνώσεων από τις αισθήσεις, πλησιάζει πολύ τον υλισμό. Τέλος με την τυπική λογική βλέπει την αντικειμενική πραγματικότητα "στατικά" και όχι μέσα στην αέναη μεταβολή και κίνησή της.

Aπο Ελληνικη Μυθολογια.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "ARISTOTELIS"

ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΠΩΝΥΜΩΝ ΦΙΛΩΝ ΑΝΑΓΝΩΣΤΩΝ

ΑΓΓΕΛΑΚΗ: Επώνυμο πατρωνυικό προερχόμενο από το βαπτιστικό όνομα Άγγελος. Με την κατάληξη –ακης προσδιορίζει Κρήτη.
ΑΝΘΗ, ΑΝΘΕΛΗ: Επώνυμο προερχόμενο από παρατσούκλι που έχει σχέση με τα φυτά, άνθη.
ΑΠΕΡΓΗΣ: Επώνυμο το οποίο ανήκει στην κατηγορία των ξενικών ιταλικών με μια ρίζα ελληνική. Συναντάται στην Τήνο,Κερκυρα και αλλα Ιονια νησια.
ΑΡΖΙΝΟΣ: Επώνυμο προερχόμενο από την τουρκική λέξη arz=προσφορά, με την κατάληξη –ινος που χρησιμοποιείται περισσότερο σαν κατάληξη επωνύμων εθνικών (Καστρινός=κάστρο, Πυλαρινός=Πύλαρος, κεφάλι)
ΒΑΛΑΒΑΝΗΣ: Επώνυμο προερχόμενο από την τουρκική λέξη balaban=αυτός που έχει μεγάλο κεφάλι, πελώριος.
ΒΑΣΣΗΣ, ΒΑΣΟΣ: Επώνυμο α) το οποίο ανήκει στην κατηγορία των πατρωνυμικών προερχόμενο από το βαπτιστικό όνομα Βασίλης. β) Βάσης, Μπάσης, Βασιάδης, προερχόενο από την τουρκική λέξη bas, basi=κεφάλι, κεφαλή, επικεφαλής.
ΒΕΓΙΑΝΝΗΣ: Επώνυμο σύνθετο αποτελούμενο από την τουρκική λέξη bey=μπέης, άρχοντας και το βαπτιστικό όνομα Γιάννης. Ο αρχοντογιάννης.
ΓΙΟΜΠΡΕΣ: Επώνυμο προερχόμενο από την α) τουρκική λέξη ymru=στρογγυλό πράγμα, εξόγκωμα, πρήξιμο. β) από την τουρκική λέξη gubre=κοπριά για λίπασμα.
ΚΑΒΒΑΔΙΑΣ, ΚΑΒΒΑΔΑΣ: Επώνυμο το οποίο ανήκει στην κατηγορία των επαγγελματικών που έχει σχέση με ρουχισμό. Προέρχεται από το καβάδι (βλ. Φουρίκης. Λεξ.Αρχ. 6, 1923, σ. 363α)
ΚΑΣΙΔΗΣ, ΚΑΣΙΔΟΚΩΣΤΑΣ, ΚΑΣΙΔΟΠΟΥΛΟΣ: Επώνυμο προερχόμενο από την τουρκική λέξη kas=φρύδι.
ΚΙΣΣΑΣ, ΚΙΣΣΟΠΟΥΛΟΣ, ΚΕΣΙΟΓΛΟΥ: Επώνυμο προερχόμενο από την περσική λέξη kesis=καλόγερος, παπάς, χριστιανός.
ΛΕΛΕΚΗΣ, ΛΕΛΕΚΑΣ, ΛΕΛΕΚΟΣ, ΛΕΛΕΚΑΚΗΣ, ΛΕΛΕΚΟΠΟΥΛΟΣ: Επώνυμο προερχόμενο από την τουρκική λέξη leylek=πελαργός με το ελληνικό παρατσούκλι που εννοεί τον ψηλό άντρα. Το επώνυμο συναντάται στην Κάλυμνο.
ΜΠΑΝΤΖΗ: Επώνυμο προερχόμενο από την τουρκική λέξη bacanak=μπατζανάκης.
ΜΠΑΣΙΑΣ: Επώνυμο προερχόμενο α) από την Θράκη. Έτσι ονομάζεται ο γυναικαδελφός του άντρα της μεγαλύτερης αδελφής. β) Μπορεί βέβαι να προέρχεται και από το πασάς, Πασιάς. γ) Από το βαπτιστικό όνομα Sebastian – Μπαστιάς.
ΜΠΙΛΙΡΗΣ, ΜΠΙΡΜΠΙΛΗΣ, ΜΠΙΛΜΠΙΛΗΣ: Επώνυμο προερχόμενο από την τουρκική λέξη bulbul=αηδόνι.
ΜΠΟΥΡΗΣ: Επώνυμο προερχόμενο από την αρβανίτικη λέξη burrei=γενναίος άνδρας.
ΠΑΝΤΟΣ: Επώνυμο το οποίο ανήκει στην κατηγορία των πατρωνυμικών προερχόμενο από το βαπτιστικό όνομα Παντελής.
ΠΕΡΟΥΛΑΚΗΣ, ΠΕΡΟΥΛΗΣ, ΠΕΡΑΣ, ΠΕΡΡΟΣ, ΠΙΕΡΗΣ: Επώνυμο με ξενική ρίζα πατρωνυμικό προερχόμενο από το βαπτιστικό όνομα Piero.
ΡΗΓΟΥΤΣΟΣ: Επώνυμο προερχόμενο από το ρήγας, που σημαίνει βασιλιάς και την κατάληξη –ουτσος. Το επώνυμο συναντάται στην Σύρο.
ΣΙΑΜΙΔΗΣ, ΣΑΜΙΔΗΣ: Επώνυμο προερχόμενο από την τουρκική λέξη sami=ψηλός ή ακροατής.
ΣΠΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ, ΣΠΗΛΙΩΤΗΣ, ΣΠΗΛΙΩΤΑΚΗΣ: Επώνυμο το οποίο ανήκει στην κατηγορία των εθνικών, προερχόμενο από την σπηλιά. Ανάλογα την κατάληξη προσδιορίζεται και η καταγωγή –πουλος=Πελοπόννησος, -ακης=Κρήτη.
ΤΟΥΜΠΑΚΑΡΗΣ: Επώνυμο προερχόμενο από το παρατσούκλι από το μουσικό όργανο τουμπάκι. Ευρίσκεται στη Νάξο. Με την κατάληξη –αρης που συνηθίζεται στα επαγγελματικά επώνυμα (Γούναρης).
ΤΣΟΠΟΑΝΟΓΛΟΥ, ΤΣΟΠΑΝΟΓΛΟΥ, ΤΣΟΠΑΝΑΚΟΣ, ΤΣΟΤΑΝΟΓΛΟΥ, ΤΣΟΠΑΝΕΛΗΣ, ΤΣΟΠΑΝΑΚΗΣ: Επώνυμο με αρχική ρίζα την λέξη τσοπάνης, η οποία προέρχεται από την τουρκική λέξη coban=βοσκός. Αρκετά εκ των παραπάνω διαφοροποιήθηκαν και με τον εξελληνισμό τους έγιναν Ποιμένας, Ποιμενίδης, Ποιμενάκη.
Οικογένεια Τσοπάνογλου υπήρχε το 1911 στην Σπάρτη της Ανατολίας με μεγάλη ιστορία οικογένεια εμπόρων όπου το 1922 ήρθαν στον Πειραιά.
ΧΡΗΣΤΕΑΣ: Επώνυμο το οποίο ανήκει στην κατηγορία των πατρωνυμικών προερχόμενο από το βαπτιστικό όνομα Χρήστος. Με την κατάληξη –εας προσδιορίζει Μάνη (υπάρχει στο χωριό Αγ. Δημήτρης Σελινίτσα)

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΠΩΝΥΜΩΝ ΦΙΛΩΝ ΑΝΑΓΝΩΣΤΩΝ"

Μινωική και Μυκηναϊκή Ιατρική

«Μινωική και Μυκηναϊκή Ιατρική:

i-ja-te, ο ιατρός στα μυκηναϊκά!»

Στα φύλλα 17, 18 και 19 Φεβρουαρίου 2009

της εφημερίδος «Παρατηρητής» της ΛΑΚΩΝΙΑΣ

δημοσιεύθηκε σε τρεις συνέχειες άρθρο

του Γιώργου Λεκάκη

με τον παραπάνω τίτλο.

Το άρθρο μπορείτε να το διαβάσετε,

να το αποθηκεύσετε

ή να το εκτυπώσετε από την στήλη ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ

της παρακάτω ηλεκτρονικής διευθύνσεως:

http://www.lekakis.com

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Μινωική και Μυκηναϊκή Ιατρική"

ΕΠΙΚΤΗΤΟΣ

"Το να ζεις τη Σοφία είναι περισσότερο σημαντικό από να τη γνωρίζεις"

Η μελέτη του έργου του Επίκτητου γεμίζει, τον αναζητητή της σοφίας, με ενθουσιασμό, με χαρά αλλά και με περίσκεψη. Το έργο του Επίκτητου δεν είναι διαφορετικό από όλων των άλλων Στωικών, όσον αφορά τις αρχές και το γενικότερο ιδεολογικό υπόβαθρο του Στωικισμού. Αυτό που διαφοροποιεί τον λόγο του Επίκτητου είναι η δύναμη του παραδείγματος, η θέρμη των διδασκαλιών του και η νοητική του οξυδέρκεια. Κάνει τον Στωικισμό όχι μόνο ένα φιλοσοφικό αλλά ταυτόχρονα μυστικιστικό, μέχρι σχεδόν και θρησκευτικό σύστημα. Ζωντανεύει τα ηρωικά και φιλοσοφικά πρότυπα και τα παρουσιάζει στους απλούς ανθρώπους για να συγκριθούν μεταξύ τους με σκοπό να ξυπνήσει ο ήρωας που έχει ο κάθε άνθρωπος μέσα του.

Ο Επίκτητος, από την Ιεράπολη της Φρυγίας, (50 - 120 μ.Χ.) είναι ένας από τους κύριους φιλοσόφους της Νέας Στοάς μαζί με τον Σενέκα και τον Μάρκο Αυρήλιο. Η ιδιαιτερότητά του, όμως, έγκειται στο γεγονός ότι ανήκε στην τάξη των δούλων (όπως και οι γονείς του) και μόνο σε περασμένη ηλικία έγινε απελεύθερος. Παρακολούθησε εν’ όσo ήταν δούλος, μαθήματα Στωικισμού, από έναν γνωστό φιλόσοφο της εποχής, τον Μουσώνιο Ρούφο και ασπάστηκε με θέρμη τις αρχές της Στωικής φιλοσοφίας.

Κατά την εποχή του αυτοκράτορα Δομιτιανού, όπου οι φιλόσοφοι κατηγορήθηκαν και εξορίστηκαν ως ύποπτοι φιλοδημοκρατικισμού, ο Επίκτητος μεταβαίνει στην Νικόπολη της Ηπείρου, όπου πάμπτωχος ζει το υπόλοιπο της ζωής του, διδάσκοντας σε πολυπληθές ακροατήριο.

Η διαβίωσή του γινόταν πιο δύσκολη από το γεγονός ότι ήταν κουτσός (κατά μία εκδοχή εξαιτίας ρευματικής νόσου και κατά άλλη εκδοχή λόγω κακοποιήσης από τον προηγούμενο κύριό του). Ο λόγος και το παράδειγμα της ζωής που έδινε, συγκίνησαν πολύ κόσμο και έγιναν αιτία να σχηματιστεί ένας κύκλος μαθητών, από όλα τα μέρη του ελληνιστικού κόσμου.

Χαρακτηριστικό της λατρείας που του έδειχναν οι μαθητές του είναι ότι, μετά τον θάνατό του, κάποιος μαθητής του πλήρωσε τρεις χιλιάδες αττικές δραχμές για να αγοράσει ένα πήλινο λυχνάρι που χρησιμοποιούσε ο Επίκτητος.

Ο Φλάβιος Αρριανός, ένας από τους πιστούς μαθητές του, συνέθεσε μέσα από τις σημειώσεις των μαθημάτων 2 έργα που αποτελούν τον κορμό της προφορικής διδασκαλίας του Επίκτητου, τις “Διατριβές” που αποτελούνται από 8 τόμους (οι 4 μόνο έχουν σωθεί) και το “Εγχειρίδιο” που αποτελεί την επιτομή των κυριοτέρων διδασκαλιών που αναφέρονται μέσα στις “Διατριβές”.

Η θρησκευτικότητα που διαπνέει τον λόγο του Επίκτητου και η αμεσότητα των συμβουλών του, που αναφερόταν σε προσιτά και καθημερινά ηθικά προβλήματα της εποχής του, έγιναν η αφορμή να χρησιμοποιηθούν, τα έργα του, και από Χριστιανούς μοναχούς (αφού πρώτα γινόταν η αναγκαία προσαρμογή στα χριστιανικά δόγματα).

Ο Επίκτητος δεν μπορούμε να πούμε ότι καινοτομεί ή ότι αναθεωρεί την Στωική διδασκαλία. Το κύριο χαρακτηριστικό του είναι ότι σφραγίζει, με την δύναμη του νου του και την οξυδέρκεια της παρατήρησής του, την εποχή του, προσανατολίζοντας το δυναμικό της φιλοσοφίας προς τα ανθρώπινα συνηθισμένα προβλήματα. Εξαιτίας αυτής του της ικανότητας, λέγεται ότι μπορούσε να γεννήσει ότι αισθήματα ήθελε στους ακροατές του. Γι’ αυτό και ο γραπτός λόγος του, παρμένος από σημειώσεις που δεν κρατούν και δεν ακτινοβολούν όλη την δύναμη του προφορικού λόγου, είναι ακατάλληλος πολλές φορές για να αποδώσει το μεγαλείο των μηνυμάτων του.

Στο παρόν μικρό άρθρο θα παραθέσουμε μερικά μόνο αποσπάσματα από την διδασκαλία του Επίκτητου, που αφορούν τις θέσεις του για τον Θεό τον άνθρωπο και την μετά θάνατον ζωή..

O ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ

“Nα η αρχή της φιλοσοφίας: Η συνείδηση της διαμάχης των ανθρώπων μεταξύ τους, η αναζήτηση της προέλευσης της διαμάχης, η καταδίκη της απλής γνώμης, η δυσπιστία προς αυτήν την άποψη και κάποια έρευνα για το αν η άποψή μας είναι σωστή ή λάθος, και η ανεύρεση κάποιου κανόνα, όπως ανακαλύψαμε την ζυγαριά για να μετράμε τα βάρη ή την στάθμη, για να κρίνουμε το ίσιο και το στραβό.” Β/ια,13.

ΖΩΗ - ΘΑΝΑΤΟΣ - ΜΕΤΕΝΣΑΡΚΩΣΗ

Οι συμβουλές του Επίκτητου για το θέμα της ζωής και του θανάτου είναι πολλές στα έργα του. Μια από τις πιο βασικές φροντίδες του είναι να εξοικειώσει τον άνθρωπο με τις δυσκολίες της ζωής, την ματαιότητα των υλικών αγαθών, το εφήμερο των σχέσεων. Έτσι τον εξοικειώνει και με την ιδέα του θανάτου, έτσι ώστε να μην φαντάζει τρομερή και άδικη αλλά απαραίτητη και λυτρωτική.Λέει ο Επίκτητος:

“Δεν είμαι αιώνιος. Άνθρωπος είμαι. Μέρος του όλου, όπως η ώρα της ημέρας. Πρέπει να έρχομαι, όπως η ώρα και να φεύγω, όπως η ώρα.” Β/ε,13.

ΘΕΟΣ & ΑΝΘΡΩΠΟΣ

Ο Επίκτητος, στο παρακάτω απόσπασμα έχει έναν φανταστικό διάλογο με έναν απλό άνθρωπο, ο οποίος εκφράζει τους καθημερινούς φόβους του, τις ελπίδες και τα παράπονά του. Ο Επίκτητος, εύστοχα και καυστικά, τον επαναφέρει στην ιδέα της πραγματικής σημασίας και αξίας της ζωής και προσπαθεί να επανακατευθύνει το νου και το συναίσθημα του συνομιλητή του, προς τους πραγματικούς στόχους της ζωής αλλά και του θανάτου:

“Ποιος είσαι εσύ και για ποιο σκοπό ήρθες στον κόσμο; Δεν είναι εκείνος που σ’ έφερε; Δεν είναι εκείνος που σου έδειξε το φως; Δεν σου έδωσε συντρόφους και αισθήσεις και λογική; Ως τί σε έφερε εδώ; Δεν σε έφερε ως θνητό; Για να ζήσεις μ’ ένα ταπεινό σαρκίο πάνω στην γη, να βλέπεις την διοίκησή του, να ακολουθείς την πομπή του, να συνεορτάζεις με εκείνον για λίγο; Δεν θέλεις λοιπόν για όσο σου επιτρέπεται και αφού θα έχεις κοιτάξει την πομπή και την πανήγυρη, όταν σε βγάλει, να πας να τον προσκυνήσεις και να τον ευχαριστήσεις για όσα άκουσες και είδες;

- “Όχι, ήθελα να μείνω ακόμα στην γιορτή.”

Ναι, και οι μύστες θέλουν να συνεχίζουν τις τελετές και οι θεατές, στην Ολυμπία θέλουν να βλέπουν τους άλλους αθλητές, αλλά η πανήγυρη έχει τέλος. Βγες, φύγε, με ευγνωμοσύνη και διακριτικότητα. Δώσε τόπο σε άλλους, πρέπει να έρθουν κι άλλοι, όπως ήρθες κι εσύ, κι όταν έρθουν πρέπει να έχουν χώρο, σπίτια, όλα τα χρειαζούμενα. Αν δεν φύγουν οι πρώτοι, τί θα απομείνει; Γιατί είσαι άπληστος; Γιατί είσαι ανικανοποίητος; Γιατί καταλαμβάνεις τον χώρο του κόσμου;” Δ/α 45-48.

ΘΕΟΣ

Η φιλοσοφία του Επίκτητου είναι βαθιά θρησκευόμενη. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι οι Χριστιανοί μοναχοί χρησιμοποιούσαν το “Εγχειρίδιο”, παραλλάζοντας μόνο τα σημεία που αναφερόταν σε πολλούς θεούς ή στον θεσμό των Μυστηρίων. Ο Θεός, για τον Επίκτητο, είναι ένας Θεός όλης της δημιουργίας. Είναι η γεννητική ,εμψυχωτική και οργανωτική δύναμη όλου του κόσμου. Ο άνθρωπος κατέχει μια ζηλευτή θέση σε αυτή την δημιουργία γιατί η ανθρώπινη ψυχική του φύση είναι συγγενική με την φύση του Θεού. Η διαφορά δύναμης, όμως, μεταξύ του Θεού και του ανθρώπου είναι τεράστια. Ο άνθρωπος μπορεί να εμψυχώσει και να κινήσει ελάχιστη από την ύλη που τον περιβάλλει. Ο Θεός, όμως, έχει υπό την επιρροή του το Όλον. Παρά το μεγαλείο του Θεού και την τεράστια απόσταση που τον χωρίζει από τον άνθρωπο, ο άνθρωπος δεν πρέπει να ανησυχεί γιατί κουβαλάει μέσα του τον Θεό, έναν εσωτερικό Θεό, όμως, που δυστυχώς αγνοεί.

Ο ΘΕΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΟΛΟΝ

“Καθώς, όμως, οι ψυχές μας είναι τόσο στενά δεμένες με τον Θεό, ως μόρια δικά του και μέρη προερχόμενα από αυτόν, ο Θεός δεν θα αντιλαμβάνεται κάθε κίνησή τους, σαν να ήταν δική του κίνηση και συμφυής με αυτόν;

Λοιπόν, εσύ έχεις την δυνατότητα να σκέφτεσαι για την θεία διακυβέρνηση και για όλα τα θεϊκά αντικείμενα καθώς και για τα ανθρώπινα. Ο Θεός, όμως, δεν θα είναι ικανός να παρατηρεί τα πάντα, να βρίσκεται παντού και σε επικοινωνία με τα πάντα;

Ο ήλιος μπορεί να φωτίζει μεγάλο τμήμα του σύμπαντος, αφήνοντας στο σκοτάδι πολύ μικρό τμήμα, όσο καλύπτει, δηλαδή, η σκιά της γης. Εκείνος, όμως, που δημιούργησε και κατευθύνει την πορεία του ήλιου που σε σύγκριση με το όλον δεν είναι παρά ένα μικρό τμήμα του Θεού, δεν θα έχει την δύναμη να αντιλαμβάνεται τα πάντα; (. . . )Ωστόσο δεν παρέλειψε να τοποθετήσει πλάι σε κάθε άνθρωπο, ως κηδεμόνα, τον αγαθό δαίμονα του καθενός.” Α/ιδ,7-13.

Ο ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΣ ΘΕΟΣ

Ο Επίκτητος μιλάει σκληρά, αλλά αληθινά. Δεν φοβάται να πει την αλήθεια όσο σκληρή κι αν είναι γιατί πιστεύει ότι η φιλοσοφία είναι η θεραπευτική χειρουργική της ψυχής και πολλές φορές προκαλεί τον πόνο που είναι αναγκαίο συνεπαγόμενο της ίασης.

Γι’ αυτό και ειρωνεύεται και στηλιτεύει την ανοησία του ανθρώπου, που νομίζει ότι ο Θεός βρίσκεται έξω από αυτόν, σε ένα είδωλο ή στον ουρανό. Ο άνθρωπος, τον μόνο πιο κοντινό Θεό που μπορεί να γνωρίσει, να λατρέψει και να ακολουθήσει είναι ο εσωτερικός του Θεός, ο αγαθός Δαίμων, που τις περισσότερες φορές αγνοεί ή και ακόμα, πιο πολλές φορές, βεβηλώνει:

“Παντού κουβαλάς μαζί σου έναν Θεό, ταλαίπωρε και το αγνοείς. Νομίζεις ότι μιλάω για εξωτερικό Θεό, από ασήμι και χρυσάφι;

Μέσα σου τον κουβαλάς και δεν αντιλαμβάνεσαι ότι τον μολύνεις με ακάθαρτες σκέψεις και βρομερές πράξεις.

Μπροστά σε άγαλμα του Θεού δεν θα τολμούσες να κάνεις τίποτε από όσα κάνεις. Αλλά μπροστά στον ίδιο τον Θεό που έχεις μέσα σου, που τα πάντα εποπτεύει και ακούει, δεν κοκκινίζεις που τα σκέφτεσαι και τα κάνεις, εσύ που αγνοείς την ίδια σου την φύση και προκαλείς την θεία οργή.” Β/η,13-14.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "ΕΠΙΚΤΗΤΟΣ"