Η ΠΛΗΡΗΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΘΕΤΩΝ - ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ-ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ-ΙΣΤΟΡΙΚΟ-ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΘΕΤΩΝ ΚΑΙ ΟΝΟΜΑΤΩΝ - ΣΥΝΕΧΗΣ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ - ΟΛΑ ΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ ΕΧΟΥΝ ΚΑΠΟΙΑ ΣΗΜΑΣΙΑ - ΤΑ ΕΠΩΝΥΜΑ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ ΦΟΡΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑΣ - ΚΑΙ ΒΕΒΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ - Η ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΥΛΛΟΓΗ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΩΝΥΜΩΝ - ΚΑΛΗ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ ΣΤΟΥΣ ΦΙΛΙΣΤΟΡΕΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΜΑΘΕΙΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ.
ΚΑΛΩΣ ΗΛΘΑΤΕ ΣΤΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΜΑΣ

Τετάρτη 5 Φεβρουαρίου 2014

Πόσα τεθωρακισμένα, αεροπλάνα και πολεμικά πλοία διαθέτει κάθε έθνος;

IISS: 40.000 άρματα μάχης συγκεντρώνουν 15 χώρες    
IISS: 40.000 άρματα μάχης συγκεντρώνουν 15 χώρες  (IISS)Ποια χώρα διαθέτει τα περισσότερα χρήματα για τις ένοπλες δυνάμεις της; Πόσα τεθωρακισμένα, αεροπλάνα και πολεμικά πλοία διαθέτει κάθε έθνος; Αυτά τα ερωτήματα διευκρινίζει η ετήσια έκθεση του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (IISS). Για μια φορά ακόμη οι Βρετανοί ερευνητές κατατάσσουν και για το 2014 τα έθνη βάσει της στρατιωτικής τους ισχύ - και διακινδυνεύουν μια τεκμηριωμένη αξιολόγηση της παγκόσμιας στρατιωτικής ισορροπίας.
Παρά το γεγονός ότι οι εξεργέσεις και οι επιχειρήσεις καταστολής και σταθεροποίησης έχουν καταστεί προτεραιότητα για πολλές ένοπλες δυνάμεις κατά την τελευταία δεκαετία, ένας μικρός αριθμός κρατών συνεχίζει να σχεδιάζει συμβατικά – για απρόβλεπτες μεγάλης έντασης επιχειρήσεις, και να διατηρήσει τον εξοπλισμό που ταιριάζει καλύτερα.
Η ετήσια έκδοση "Military Balance 2014" του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (IISS) καταγράφει περίπου 60.000 άρματα μάχης στην ενεργό υπηρεσία σε όλο τον κόσμο (δηλαδή εκτός εκείνων που βρίσκονται σε καθεστώς μακροχρόνιας αποθήκευσης κ.οκ.) Από αυτά, πάνω από 40.000 συγκεντρώνονται στο δυναμικό μόλις 15 χωρών: Αλγερία, Κίνα, Αίγυπτος, Ελλάδα, Ινδία, Ιράν, Βόρεια και Νότια Κορέα, Πακιστάν, Ρωσία, Συρία, Τουρκία, Ουκρανία, Ηνωμένες Πολιτείες και Βιετνάμ. Αυτή η λίστα περιλαμβάνει πιθανούς μονομάχους σε πολλές από τις καυτές περιοχές του παγκόσμιου χάρτη, όπως την κορεατική χερσόνησο και την ινδική υποήπειρο.
Η «Στρατιωτική Ισορροπία 2014» από το Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών για την ετήσια αξιολόγηση στρατηγικών μελετών των στρατιωτικών και των οικονομικών δυνατοτήτων του τομέα της άμυνας από 171 χώρες σε όλο τον κόσμο, που κυκλοφορεί επίσημα από τις 5 Φεβρουαρίου, είναι ένα βασικό εργαλείο για εκείνους που εμπλέκονται στις λήψεις αποφάσεων της πολιτικής της ασφάλειας. (IISS)Σχεδόν το ήμισυ του παγκόσμιου συνόλου αποτελείται από σοβιετικά / ρωσικά σχέδια, κυρίως ως συνέπεια της παραγωγής από τη σοβιετική εποχή και τα προγράμματα στρατιωτικής βοήθειας, με το Τ-72 να παραμένει με περίπου 10.000 κομμάτια ακόμη σε λειτουργία. Η Κίνα εξακολουθεί να έχει το μεγαλύτερο ενεργό στόλο, παρά τη μικρή μείωση που προκύποτει από την πρόσφατη μετατροπή των τεθωρακισμένων μεραρχιών σε ταξιαρχίες.
Η «Στρατιωτική Ισορροπία 2014» από το Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών για την ετήσια αξιολόγηση στρατηγικών μελετών των στρατιωτικών και των οικονομικών δυνατοτήτων του τομέα της άμυνας από 171 χώρες σε όλο τον κόσμο, που κυκλοφορεί επίσημα από τις 5 Φεβρουαρίου, είναι ένα βασικό εργαλείο για εκείνους που εμπλέκονται στις λήψεις αποφάσεων της πολιτικής της ασφάλειας.
http://www.fox2magazine.net/
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Πόσα τεθωρακισμένα, αεροπλάνα και πολεμικά πλοία διαθέτει κάθε έθνος;"

Συνέντευξη του Ν. Λυγερού στο REAL FM 97.8 FM, 04/02/2014

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Συνέντευξη του Ν. Λυγερού στο REAL FM 97.8 FM, 04/02/2014"

Κβαντική Αποκάλυψη

Κβαντική φυσική και φιλοσοφία ------
Κατά την παραδοσιακή ή νευτώνεια φυσική, κάθε φαινόμενο της φύσης πρέπει να εξηγείται κατά τρόπο μηχανιστικό, δηλαδή ως αποτέλεσμα μιας αιτίας. H αιτιοκρατική και μηχανιστική αυτή αντίληψη της παραδοσιακής φυσικής κορυφώθηκε με τον ισχυρισμό του Laplace, σύμφωνα με τον οποίο όχι μόνο μπορούμε να γνωρίσομε την παρούσα φάση του σύμπαντος, αλλά, βάσει των κατάλληλων μετρήσεων, είμαστε σε θέση να γνωρίζομε και τη μελλοντική του κατάσταση (αιτιοκρατία).

Μία άλλη θεμελιώδης έννοια της παραδοσιακής φυσικής είναι η θεωρία για την αντικειμενικότητα της ύλης. Κατά την ατομική θεωρία του Dalton, ορισμένως, τα πράγματα υπάρχουν ανεξάρτητα από τη συνείδηση μας ως συνθέσεις συμπαγών ατόμων.





H κβαντική φυσική – μία από τις μεγαλύτερες επαναστάσεις στην ιστορία της επιστήμης της φυσικής, που έλαβε την ονομασία της από τα κβάντα, με τα οποία αποδίδεται η στοιχειώδης ποσότητα εκπεμπόμενης ακτινοβολίας, και διαμορφώθηκε μέσω των ερευνών του Louis de Broglie, του Werner Heisenberg, του Paul Dirac και του Neils Bohr - αναίρεσε, μεταξύ άλλων, τα παραπάνω χαρακτηριστικά της παραδοσιακής φυσικής.

Έτσι, στο πλαίσιο της κβαντικής φυσικής, υποστηρίχθηκε ότι, εν αντιθέσει προς την έννοια της αντικειμενικότητας της ύλης, στοιχειώδη σωματίδια, όπως τα φωτόνια, τα ηλεκτρόνια και τα κουάρκς, δεν υφίστανται ως πράγματα, ως υλικά στοιχεία, αλλά ως κυματοδέσμη με δυναμικό χαρακτήρα.

Αυτό σημαίνει ότι ο υλικός κόσμος δεν απαρτίζεται, όπως υπέθεσαν οι εκπρόσωποι της παραδοσιακής φυσικής, από άτμητα υλικά άτομα αλλά ότι βρίσκεται σε ένα διαρκές καθεστώς άπειρων και εύπλαστων δυνατοτήτων.Κατ’ αντιδιαστολή προς την άποψη της αιτιοκρατίας, εξάλλου, ο Heisenberg διατύπωσε την αρχή της απροσδιοριστίας, σύμφωνα με την οποία είναι αδύνατον να επισημανθούν επακριβώς τα χαρακτηριστικά ενός υποσωματιδίου σε μία δεδομένη στιγμή χωρίς να αλλάξουν την επόμενη. Και τούτο, γιατί η ίδια η διαδικασία της παρατήρησης, μέσω της οποίας, π.χ., μετρούμε μία ιδιότητα ενός φωτονίου, αλλάζει κάποια άλλη του ιδιότητα. Αυτό σημαίνει ότι ο ίδιος ο παρατηρητής παρεμβαίνει στη φύση του παρατηρούμενου αντικειμένου.

H ερμηνεία αυτή προβλήθηκε από τα μέλη της λεγόμενης σχολής της Κοπεγχάγης και ιδιαίτερα από τον αρχηγό της Bohr. Άμεση συνέπεια της ερμηνείας αυτής ήταν η κατάρριψη της άποψης της αιτιοκρατίας. Επειδή δεν μπορούμε να προσδιορίσομε τις ιδιότητες των υποσωματιδίων, παρά μόνον αφού έχομε ήδη παρέμβει στη φύση των ιδιοτήτων αυτών μέσω της παρατήρησης, έπεται ότι δεν μπορούμε να προβλέψομε τις μελλοντικές των κινήσεις.

O Αϊνστάιν δεν δέχθηκε την αντιρεαλιστική αυτή θέση. «Ο Θεός δεν παίζει ζάρια», αναφώνησε αναφερόμενος στην ερμηνεία του Bohr. «Μην λες στο Θεό τι να κάνει και τι να μην κάνει!», λέγεται πως ήταν η πληρωμένη απάντηση του Bohr στον Αϊνστάιν.

O Bohr, ο οποίος αντιλαμβανόταν το σύμπαν ως ένα διαρκώς ανοικτό ορίζοντα πιθανοτήτων και δυνατοτήτων, επέμεινε στην άποψη του αυτή παρά τους ισχυρισμούς του Αϊνστάιν για το αντίθετο. Κλασικό, εν προκειμένω, είναι το νοητό πείραμα του Αυστριακού φυσικού Erwin Schrodinger, γνωστό ως η γάτα του Σρέντινγκερ. Σύμφωνα με το πείραμα αυτό, μία γάτα βρίσκεται σε ένα απολύτως σκοτεινό κουτί, το οποίο συνδέεται με ένα μηχανισμό αποτελούμενο από ένα μετρητή Γκάιγκερ, μία φιάλη δηλητηρίου και ελάχιστη ποσότητα ραδιενεργού υλικού.

Οι πιθανότητες να συμβεί κάποια διάσπαση ενός ατόμου του ραδιενεργού υλικού είναι 5θ%. Αν συμβεί τούτο, τότε θα ενεργοποιηθεί ο μετρητής, πράγμα που θα έχει ως συνέπεια ο μηχανισμός να σπάσει το φιαλίδιο και να δηλητηριαστεί η γάτα. Αν δεν συμβεί η διάσπαση, δεν θα απελευθερωθεί το δηλητήριο και η γάτα θα εξακολουθεί να ζει.

O Σρέντινγκερ υποστήριξε ότι, από την πλευρά της κβαντικής θεωρίας, μέχρι ο παρατηρητής να ανοίξει το κουτί και να διαπιστώσει την έκβαση του φαινομένου, η γάτα δεν είναι ούτε ζωντανή ούτε νεκρή. Έως τότε, όμως, καμιά πρόβλεψη ως προς το αν η γάτα είναι ζωντανή ή νεκρή δεν μπορεί να υποστηριχθεί.

Προκειμένου να ελέγξει τη θεωρία της απροσδιοριστίας, ο Αϊνστάιν διεξήγαγε το γνωστό νοητό πείραμα EPR, το οποίο έλαβε την ονομασία αυτή από τα αρχικά των τριών επιστημόνων που συμμετείχαν σε αυτό -του Αϊνστάιν [Einstein], του Podolsky και του Rosen. Το πόρισμα του πειράματος αυτού ήταν πως ένα υποσωματίδιο μπορεί να επιδρά σε ένα άλλο υποσωματίδιο, που στην αρχή ήταν μαζί και χωρίστηκαν οπότε βρίσκονται μακριά το ένα από το άλλο. Ακόμη και αν φαινομενικά ουδεμία σύνδεση υπάρχει μεταξύ των σωματιδίων, εν τούτοις μπορούν να επιδρούν το ένα επί του άλλου (φαινόμενο διεμπλοκής).





Έτσι, αίρεται κάθε μορφής αιτιοκρατία, αφού τα κβαντικά φαινόμενα εξηγούνται, μόνον εάν πολλές και διαφορετικές διαδικασίες συμβαίνουν ταυτόχρονα χωρίς αιτιακή εξάρτηση της μιας από την άλλη. Κατά τον Μπορ, οι φιλοσοφικές συνέπειες της ερμηνείας των κβαντικών φαινομένων από τη σχολή της Κοπεγχάγης υπήρξαν τόσο εντυπωσιακές, όσο εκείνες της κοπερνίκειας επανάστασης. Το γεγονός ότι ο παρατηρητής μετέχει μέσω της διαδικασίας της παρατήρησης στα αποτελέσματα των μετρήσεων σημαίνει ότι δεν μπορούμε να έχομε ακριβείς μετρήσεις των φυσικών φαινομένων.

Έτσι, υποστηρίχθηκε μία νέα μορφή αγνωσιαρχίας, σύμφωνα με την οποία δεν υπάρχει μία αντικειμενική πραγματικότητα, αλλά υφίστανται πολλές μορφές πραγματικότητας εξαρτημένες από το πρόσωπο που τις μετρά και τις λογίζεται.

O φυσικός Hugh Everett διατύπωσε το 1957 τη θεωρία των πολλών ή παράλληλων συμπάντων θεμελιώνοντας στην κβαντική φυσική την υπόθεση του Λάιμπνιτς για τους δυνατούς κόσμους, ότι δηλαδή ο κόσμος εντός του οποίου ζούμε δεν είναι ο μόνος κόσμος που μπορεί να υπάρχει. H θεωρία των παράλληλων κόσμων παραπέμπει σε ριζοσπαστικές ερμηνείες, όπως ότι, παράλληλα προς το δικό μας σύμπαν, θα μπορούσε θεωρητικά να υπάρχει και ένα άλλο σύμπαν όμοιο με το δικό μας, από όπου, όμως, μπορεί να απουσιάζει η ζωή, επειδή οι συνθήκες δεν το επέτρεψαν.

Τέτοιες υποθέσεις αντιμετωπίζονται μεν από πολλούς φυσικούς επιστήμονες και φιλοσόφους με σκεπτικισμό, πλην όμως ερεθίζουν το στοχασμό και δημιουργούν νέα ερωτήματα για την υφή του κόσμου και τη σχέση του ανθρώπου προς τον τελευταίο αυτό.

Από το «Λεξικό της Φιλοσοφίας» του Θ. Πελεγρίνη

ΠΗΓΗ

ΑΠΟΚΑΛΥΨΗ ΤΟ ΕΝΑΤΟ ΚΥΜΑ
........................................................................................................................................................
Στο παρακάτω βίντεο θα δείτε επιστήμονες να μιλάνε για την πραγματικότητα της ύπαρξης. Όλα όσα λένε είναι πραγματικότητα... και υπάρχει περίπτωση να έρθετε σε πολύ δύσκολη θέση ψυχολογικά να χωνέψετε αυτή την αλήθεια.







Την πληροφορία αυτή, ως άνθρωποι, δεν θα έπρεπε σε καμία περίπτωση να την ξεσκαλίσουμε και να την γνωρίσουμε... είναι το τελευταίο σκαλοπάτι της γνώσης... διότι έχοντας αυτή τη γνώση στο μυαλό σου, "χάνονται" πολλές αξίες της ζωής σου... όσον αφορά την αντίληψή σου για την ζωή.



http://www.defencenet.gr/defence
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Κβαντική Αποκάλυψη "

Τρίτη 4 Φεβρουαρίου 2014

Πολιτικοί «νάνοι» ΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΩΝ γκρίζαραν τα Ιμια

Του ΜΙΧΑΛΗ ΙΓΝΑΤΙΟΥ--


Πέρασαν 18 χρόνια από την κρίση των Ιμίων, όταν οι τότε πολιτικοί ηγέτες αποδείχθηκαν «νάνοι» αποδεχόμενοι διπλωματική ήττα και «γκριζάρισμα» μιας περιοχής του Αιγαίου που βεβαίως αποτελεί ελληνικό έδαφος, κάτι που ουδείς αμφισβητεί εκτός της πάντα προκλητικής Τουρκίας.---Εχο­ντας στην ουσία να αντιμετωπίσουν μόνο την Τουρκία, αφού οι Αμερικα­νοί για πρώτη φορά στη νεότερη ελληνική ιστορία επέλεξαν να είναι «ανεξάρτητοι» και έπαιξαν την Αθήνα και την Αγκυρα επί ίσοις όροις, ο τότε πρωθυπουρ­γός Κώστας Σημίτης προτίμησε, χωρίς δεύτερη κουβέντα, τη διπλωματική λύση, ακόμα και αν αυτή αποδείχθηκε όχι καλή για τα ελληνικά συμφέροντα.

Δεν είμαι από αυτούς που υποστηρίζουν πολέμους και άλλες παρόμοιες λύσεις, εκτός εάν εξαναγκαστεί ένα κράτος να αμυνθεί απέναντι σε εχθρική επίθεση. Στις περιπτώσεις αυτές οι λαοί πολεμούν και τα δίνουν όλα.

Στην Κύπρο χάσαμε τον πόλεμο, που μας επιβλήθηκε, επειδή είμασταν μόνοι μας, 500 χιλιάδες ψυχές, διχασμένοι από ένα απαίσιο εμφύλιο.

Και είχαμε να αντιμετωπίσουμε την Τουρκία των 50 εκατομμυρίων τότε, που την υποστήριζαν οι Αμερικανοί και οι Βρετανοί.

Ούτε χρησιμοποιώ τις λέξεις «προδότης» και «προδοσία» – είναι πολύ βαριές για τον πολιτισμό μου.

Η κρίση στα Ιμια προκλήθηκε βασικά από τους δημοσιογράφους.

Το γράφω και επιμένω, διότι οι εκπρόσωποι των ΜΜΕ ήταν κατώτεροι των περιστάσεων.

Ξεκίνησαν τις προκλήσεις οι Τούρκοι και ακολούθησαν οι δικοί μας ανεγκέφαλοι, σε σημείο που η κατάσταση ξέφυγε και η Ελλάδα με την Τουρκία έφτασαν στο χείλος του πολέμου, όπως μετέδιδαν τότε κινδυνολογώντας τα διεθνή τηλεοπτικά δίκτυα.

Εχω μελετήσει σωρεία αμερικανι­κών εγγράφων για το θέμα. Αρκετά δημοσιεύθηκαν στο σχετικό βιβλίο που έγραψα μαζί με τον συνάδελφο Αθ. Ελλις, και πολλά έγιναν κτήμα μου αργότερα ερευνώντας τη συμφωνία της Μαδρίτης, μεταξύ του κ. Σημίτη και του προέδρου της Τουρκίας Σουλεϊμάν Ντεμιρέλ.

Το συμπέρασμά μου με βάση τα έγγραφα των Αμερικανών, είναι ότι δεν ήταν σχεδιασμένη η κρίση και δεύτερον ότι η Ελλάδα έχασε έναν αγώνα πριν μπει καν στο γήπεδο.

Και αυτό συνέβη επειδή όπως και ο κ. Παπανδρέου τον Μάιο του 2010, έτσι και ο κ. Σημίτης φοβήθηκε το πολιτικό και κομματικό (θα έλεγα) κόστος.

Ο πρώτος στηρίχθηκε στους Γερμανούς, που τον άδειασαν, και ο δεύτερος στους Αμερικανούς που του πρόσφεραν “λύση”.

Ο τότε πρωθυπουργός άρπαξε ανα­κουφι­σμένος ό,τι του προσέφεραν, γνωρίζοντας ότι οι βραχονησίδες των Ιμίων θα είναι πλέον αμφισβητούμενη περιοχή.

Ο κ. Πάγκαλος κατηγορήθηκε απ’ όλους για τη συμφωνία των Ιμίων και αποχώρησε από την πολιτική με το στίγμα της απόσυρ­σης της σημαίας.

Την ευθύνη για την «γκριζοποίηση» ελληνικού εδάφους έπρε­­­­­­­­πε να αναλάβει μαζί του και ο τότε πρωθυπουργός.

Διότι όσοι τον γνωρίζουν διαβεβαιώνουν ότι δεν θα άφηνε ποτέ τον υπουργό των Εξωτερικών, και δη τον κ. Πάγκαλο, να κάνει του κεφαλιού του…

Το κείμενο δημοσιεύθηκε στο “Εθνος της Κυριακής” στις 2 Φεβρουαρίου 2014


http://national-pride.org/2014/02/03/%cf%80%ce%bf%ce%bb%ce%b9%cf%84%ce%b9%ce%ba%ce%bf%ce%af-%ce%bd%ce%ac%ce%bd%ce%bf%ce%b9-%ce%b3%ce%ba%cf%81%ce%af%ce%b6%ce%b1%cf%81%ce%b1%ce%bd-%cf%84%ce%b1-%ce%b9%ce%bc%ce%b9%ce%b1/
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Πολιτικοί «νάνοι» ΤΩΝ ΝΕΟΕΛΛΗΝΩΝ γκρίζαραν τα Ιμια"

Δευτέρα 3 Φεβρουαρίου 2014

ΟΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΔΙΑΛΕΚΤΟΙ

1. Ἡ ἔννοια «διάλεκτος».---
Κάθε γλῶσσα μιλιέται κατὰ τόπους διαφορετικά. Αὐτὲς οἱ κατὰ τόπους (δηλ. οἱ γεωγραφικὲς) παραλλαγὲς τῆς γλώσσας ὀνομάζονται διάλεκτοι.-------
Ἡ δημιουργία διαλέκτων εἶναι μία περίπλοκη διαδικασία ποὺ συνδέεται μὲ ποικίλους ἐνδο- ἀλλὰ καὶ ἐξωγλωσσικοὺς (κοινωνικούς, ἱστορικοὺς κ.ἄ.) παράγοντες. Ἄλλωστε ἡ ποικιλία στὴ γλῶσσα, εἴτε σὲ γεωγραφικὸ (βλ. διάλεκτοι) εἴτε σὲ κοινωνικὸ εἴτε σὲ ἀτομικὸ ἐπίπεδο ἀποτελεῖ μία ἀπὸ τὶς βασικότερες ἰδιότητές της, ὅπως συμβαίνει σὲ πολλὲς ἄλλες ἐκφάνσεις τοῦ ἀνθρώπινου πολιτισμοῦ καὶ γενικὰ τῆς ἀνθρώπινης δραστηριότητας. Ἔτσι γιὰ παράδειγμα, καὶ γιὰ νὰ παραμείνουμε στὸ γεωγραφικὸ ἐπίπεδο, ὅπως ὑπάρχει ἔντονη ποικιλία στὶς παραδοσιακὲς ἐνδυμασίες, στὰ ἤθη καὶ τὰ ἔθιμα, στὴν παραδοσιακὴ μουσικὴ καὶ τοὺς χορούς, στὴν παραδοσιακὴ ἀρχιτεκτονική, τὴν κουζίνα κ.λπ., κατὰ ἀνάλογο τρόπο ἔχει καὶ ἡ γλῶσσα κατὰ τόπους διαφορετικὴ μορφή. Ἡ σταδιακὴ διάσπαση μίας ἀρχικὰ «ἑνιαίας» γλώσσας σὲ γεωγραφικὲς παραλλαγές, δηλ. σὲ διαλέκτους, μπορεῖ νὰ ἐνισχυθεῖ ἀπὸ ἐξωγλωσσικοὺς παράγοντες, ὅπως π.χ. ἡ γεωγραφικὴ ἀπομόνωση ὁμόγλωσσων περιοχῶν μεταξύ τους ἐξαιτίας φυσικῶν ἐμποδίων (ὀροσειρές, μεγάλα ποτάμια, θάλασσες) ἢ ὁ πολιτικὸς κατακερματισμὸς τοῦ γλωσσικοῦ χώρου (π.χ. στὸν ἀρχαῖο ἑλληνικὸ κόσμο) ποὺ εὐνοοῦν τὴν ἀραίωση ἢ καὶ τὴν πλήρη ἔλλειψη ἐπικοινωνίας μεταξὺ ὁμόγλωσσων πληθυσμῶν ἀπὸ διάφορες περιοχές, καθὼς καὶ ἀπὸ ἄλλους ἰδιαίτερους σὲ κάθε περίπτωση παράγοντες.



Οἱ διάλεκτοι ἀποτελοῦν πλήρη γλωσσικὰ συστήματα, τὰ ὁποῖα, ὅπως καὶ κάθε μορφὴ γλώσσας, ἐξυπηρετοῦν κατὰ τὸν καλύτερο δυνατὸ τρόπο τὶς ἐπικοινωνιακὲς ἀνάγκες τῶν χρηστῶν τους. Ἔτσι δὲν ἐπιδέχονται κανενὸς εἴδους ἀξιολόγηση ὡς πρὸς τὴ λειτουργικότητά τους ἢ γενικὰ τὴν «ἀξία» τους, ὅπως κι ἂν τὴν ἐννοήσουμε. Μὲ ἄλλα λόγια δὲν εἶναι οὔτε «καλύτερες» ἀλλὰ οὔτε καὶ «χειρότερες» ἀπὸ τὴν ἐπίσημη γλῶσσα. Γεννιοῦνται μέσα ἀπὸ διαδικασίες ποὺ ἀνέκαθεν λάμβαναν χώρα σὲ ὅλες τὶς γλῶσσες, καὶ σὲ καμία περίπτωση δὲν πρέπει νὰ ἀντιμετωπίζονται ὡς «παραφθορές». Ὁ συνήθης καὶ πιὸ διαδεδομένος τρόπος ἀντιμετώπισής τους (τουλάχιστον στὴν περίπτωση τῆς Νέας Ἑλληνικῆς) γενικὰ δὲν εἶναι θετικός, γεγονὸς ποὺ ὀφείλεται στὸ ὅτι στὸ σύνολό τους οἱ διάλεκτοι ἀποκλίνουν ἀπὸ τὴν ἐπίσημη γλῶσσα-πρότυπο, ἡ ὁποία στὰ μάτια τῶν περισσοτέρων ὁμιλητῶν (ἀκόμη καὶ τῶν διαλεκτόφωνων) εἶναι ἡ μόνη «σωστὴ» γλῶσσα. Ἐπιπλέον διατηροῦνται πλέον κυρίως στὸ λόγο ἀνθρώπων περιορισμένης μορφώσεως, ἐνῶ παλαιότερα χρησιμοποιοῦνταν ἀπὸ τὸ σύνολο τῶν ἀνθρώπων ποὺ ἀπάρτιζαν τὶς τοπικὲς κοινωνίες. Τέλος, στὴ συντριπτική τους πλειονότητα οἱ διάλεκτοι δὲν διαθέτουν λογοτεχνικὴ παράδοση καὶ ἡ χρήση τους παρέμεινε ἀποκλειστικὰ σχεδὸν προφορική, ἐξυπηρετώντας τὶς ἐπικοινωνιακὲς ἀνάγκες κυρίως ἀγροτοποιμενικῶν κοινωνιῶν1. Ἐξαίρεση ἀποτελοῦν διάλεκτοι ὅπως ἡ Κρητική, ἡ ὁποία ὑπῆρξε τὸ γραπτὸ ὄργανο σημαντικῆς λογοτεχνικῆς παραγωγῆς μέχρι τὸ 1669 (ὁπότε καὶ ἡ Κρήτη ἐντάχθηκε στὴν Ὀθωμανικὴ Αὐτοκρατορία), ἢ διάλεκτοι, οἱ ὁποῖες συνδέονται στενὰ μὲ τὴν ταυτότητα τῶν πληθυσμῶν ποὺ τὶς μιλοῦν, καὶ ἀποκτοῦν ἔντονα συμβολικὸ χαρακτήρα, εἰδικὰ ἂν μιλιοῦνται σὲ περιβάλλον κατὰ πλειοψηφία ἀλλόγλωσσο (π.χ. ἡ Ποντιακὴ σὲ πλειοψηφία τουρκόφωνων στὴ Μικρὰ Ἀσία πρὶν τὸ 1922) ἢ ἀποτελοῦν πολύτιμα κατάλοιπα παλαιότερων ἐποχῶν, ὅπως εἶναι οἱ σημερινὲς ἑλληνικὲς διάλεκτοι τῆς Κάτω Ἰταλίας (Ἀπουλίας καὶ Καλαβρίας).



Τὸ γεγονὸς ὅτι οἱ διάλεκτοι, ἐκτὸς ἐξαιρέσεων, χρησιμοποιοῦνται μόνο στὸν προφορικὸ λόγο, δημιουργεῖ στὸ μὴ ἐξειδικευμένο κοινὸ μία αἴσθηση «ἀνεπάρκειας» τῶν διαλέκτων ὡς ἐπικοινωνιακῶν συστημάτων. Γιὰ τὴν ἐπιστήμη τῆς γλωσσολογίας ὅμως ἡ ἀντιμετώπιση αὐτὴ θεωρεῖται ἐσφαλμένη, ἐπειδὴ οἱ διάλεκτοι εἶναι, ὅπως καὶ ἡ ἐπίσημη γλῶσσα, λειτουργικῶς πλήρη συστήματα. Γιὰ παράδειγμα, τὸ γεγονὸς ὅτι δὲν ὑπάρχουν σὲ αὐτὲς ὅροι π.χ. τῆς τεχνολογίας ἢ τῆς σύγχρονης διοίκησης δὲν σχετίζεται μὲ ἐγγενῆ συστημικὴ ἀνεπάρκεια ἀλλὰ μὲ τὴ δομὴ καὶ τὴ λειτουργία τῶν κοινωνιῶν, τῶν ὁποίων ἀποτέλεσαν δημιούργημα καὶ ἐπικοινωνιακὸ μέσο. Ἄλλωστε καὶ ἡ Ἀρχαία Ἑλληνικὴ δὲν διέθετε ἐπιστημονικὴ καὶ φιλοσοφικὴ ὁρολογία μέχρι ἡ ἐξέλιξη τῆς κοινωνίας νὰ γεννήσει τὴν ἀνάγκη γιὰ τὴ δημιουργία αὐτῆς τῆς ὁρολογίας.



Σημ.: 1. Διάλεκτοι βέβαια μιλιοῦνταν παλαιότερα καὶ στὰ ἀστικὰ κέντρα τῆς ἑλληνικῆς περιφέρειας μὲ διαλεκτόφωνη ἐνδοχώρα (π.χ. Ἰωάννινα, Τρίπολη, Λιβαδειὰ κ.λπ.).



2. Γένεση τῶν νεοελληνικῶν διαλέκτων.



Ἡ Ἀρχαία Ἑλληνικὴ ἦταν καὶ αὐτὴ διασπασμένη σὲ πλῆθος τοπικῶν διαλέκτων, τὶς ὁποῖες οἱ γλωσσολόγοι κατατάσσουν συνήθως σὲ τέσσερις ὁμάδες: τὴν Ἰωνικὴ (ποὺ περιλαμβάνει καὶ τὴν ἀττικὴ διάλεκτο), τὴ Δυτικὴ Ἑλληνικὴ (τὴ Δωρικὴ μὲ τὴν εὐρύτερη ἔννοια), τὴν Αἰολικὴ καὶ τὴν Ἀρκαδοκυπριακή. Ἀπὸ τὰ τέλη τοῦ 4ου αἰ. π.Χ. ἀρχίζει μὲ βάση τὴν ἀττικὴ διάλεκτο, ἡ ὁποία εἶχε ἀναχθεῖ σὲ διάλεκτο μὲ ἰδιαίτερα αὐξημένο κῦρος, νὰ διαμορφώνεται μία μορφὴ γλώσσας ὑπερτοπική, ἡ ὁποία ἐκτοπίζει τὶς παλαιὲς διαλέκτους ἀρχικὰ ἀπὸ τὸ γραπτὸ λόγο (μὲ πρώτη τὴν συγγενική της Ἰωνική), ἐνῶ σταδιακὰ διεισδύει καὶ στὴν προφορικὴ χρήση ὀδηγώντας τες μέχρι τὸ τέλος τῆς ἀρχαιότητας σὲ ἐξαφάνιση. Αὐτὴ ἡ μορφὴ γλώσσας, τὴν ὁποία ὀνομάζουμε Ἀλεξανδρινὴ Κοινή, ὁμιλεῖται πλέον ἀπὸ τὸ σύνολο σχεδὸν τοῦ ἑλληνόφωνου κόσμου τῆς ἐποχῆς. Ἀπὸ τὴ βυζαντινὴ ἐποχὴ ἀρχίζει νέα διάσπαση τῆς Ἑλληνικῆς, ἡ ὁποία ὁδηγεῖ στὴ διαμόρφωση τῶν νεοελληνικῶν διαλέκτων.



Ἑπομένως οἱ νεοελληνικὲς διάλεκτοι δὲν ἕλκουν τὴν καταγωγή τους ἀπὸ τὶς ἀρχαῖες ἑλληνικὲς διαλέκτους (ἄλλωστε δὲν ταυτίζονται τὰ γεωγραφικὰ ὅρια τῶν μὲν καὶ τῶν δέ), ἀλλὰ οἱ ρίζες τους βρίσκονται στὴν κατὰ τόπους διαφοροποίηση τῆς ὕστερης Ἀλεξανδρινῆς Κοινῆς / μεσαιωνικῆς Ἑλληνικῆς. Στοιχεῖα βέβαια τῶν ἀρχαίων ἑλληνικῶν διαλέκτων (λεξιλογικὰ ἀλλὰ καὶ ἄλλου εἴδους) καὶ γενικότερα ἀρχαϊσμοὶ ἐπιβιώνουν στὶς νεοελληνικὲς διαλέκτους μέχρι σήμερα. Ἀπὸ τὶς νεοελληνικὲς διαλέκτους μόνη ἡ Τσακωνική, ποὺ μιλιέται στὴν περιοχὴ τῆς Κυνουρίας τοῦ σημερινοῦ Νομοῦ Ἀρκαδίας (Λεωνίδιο, Καστάνιτσα, Σίταινα, Τυρός, Μέλανα κ.λπ.) καὶ ἐμφανίζει ἐντονότατη διαφορὰ ἀπὸ τὴν Κοινὴ Νεοελληνικὴ ἀλλὰ καὶ ἀπὸ τὶς ὑπόλοιπες διαλέκτους, μπορεῖ στὸ μεγαλύτερο μέρος της νὰ ἀναχθεῖ στὴν ἀρχαία ἑλληνικὴ δωρικὴ διάλεκτο τῆς Λακωνίας.



3. Κατάταξη τῶν νεοελληνικῶν διαλέκτων καὶ ἰδιωμάτων.



Πρὶν προχωρήσουμε στὴν κατάταξη καὶ τὴν παρουσίαση τῶν νεοελληνικῶν διαλέκτων εἶναι ἀναγκαία μία διευκρίνιση. Στὴν ἑλληνικὴ γλωσσολογία γίνεται ἀπὸ παλαιότερα ἡ διάκριση μεταξὺ διαλέκτου καὶ ἰδιώματος. Μὲ τὸν πρῶτο ὅρο νοοῦνται παραλλαγὲς τῆς γλώσσας, οἱ ὁποῖες διαφέρουν ἀπὸ τὴν Κοινὴ Νεοελληνικὴ (τὴν ἐπίσημη γλῶσσα μας) σὲ βαθμὸ ποὺ σὲ πολλὲς περιπτώσεις νὰ καθίσταται δύσκολη ἕως ἀδύνατη ἡ κατανόηση τῶν λεγομένων τῶν διαλεκτόφωνων ἀπὸ τοὺς ὁμιλητὲς τῆς Κοινῆς Νεοελληνικῆς (ἢ ἄλλων παραλλαγῶν τῆς Νέας Ἑλληνικῆς). Στὴν κατηγορία αὐτὴ ἐντάσσονται παραλλαγὲς τῆς Νέας Ἑλληνικῆς ὅπως ἡ Ποντιακή, τὰ Καππαδοκικά, ἡ Τσακωνικὴ καὶ ἡ Κατωιταλική. Καταχρηστικὰ ἐντάσσονται σὲ αὐτὴ τὴν κατηγορία καὶ ἡ Κυπριακὴ καὶ ἡ Κρητική, παρότι οἱ διαφορές τους ἀπὸ τὴν Κοινὴ Νεοελληνικὴ δὲν θεωροῦνται τόσο μεγάλες. Μὲ τὸν ὅρο ἰδίωμα χαρακτηρίζονται τοπικὲς παραλλαγὲς τῆς Νέας Ἑλληνικῆς, οἱ ὁποῖες διαφέρουν μὲν ἀπὸ τὴν Κοινή, οἱ διαφορές τους ὅμως ἐλάχιστα δυσχεραίνουν τὴν κατανόηση. Σὲ αὐτὴ τὴν κατηγορία ἐντάσσονται παραλλαγὲς ὅπως τὰ Ἑπτανησιακά, τὰ Εὐβοϊκά, τὰ Κυκλαδίτικα κ.ἄ. Μὲ τὸν ἴδιο ὅρο (ἰδίωμα) δηλώνονται ἐπίσης τοπικὲς διαφοροποιήσεις ἐντὸς μίας διαλέκτου, π.χ. κυπριακὴ διάλεκτος – ἰδίωμα τῆς Πάφου, κρητικὴ διάλεκτος – ἰδίωμα τῶν Σφακίων.



Ἡ «κλασικὴ» κατάταξη τῶν γεωγραφικῶν παραλλαγῶν τῆς Νέας Ἑλληνικῆς ἀνάγεται στὸν «πατέρα» τῆς ἑλληνικῆς γλωσσολογίας Γεώργιο Χατζιδάκι (1848-1941). Περιλαμβάνει δύο εὐρύτερες ζῶνες, τὰ νότια ἰδιώματα καὶ τὰ βόρεια ἰδιώματα. Μία τρίτη ἐνδιάμεση κατηγορία συνιστοῦν τὰ λεγόμενα ἡμιβόρεια ἰδιώματα. Tὸ κριτήριο κατάταξης εἶναι μεταβολὲς τῶν ἄτονων φωνηέντων e καὶ ο, καὶ i καὶ u2.



Ἔτσι στὰ βόρεια ἰδιώματα τὰ φωνήεντα i καὶ u, ὅταν δὲν τονίζονται, ἀποβάλλονται, ἐνῶ τὰ e καὶ ο, ὅταν δὲν τονίζονται, μεταβάλλονται σὲ i καὶ u ἀντίστοιχα. Στὰ νότια ἰδιώματα τὰ παραπάνω φωνήεντα παραμένουν ἀμετάβλητα:



Νότια ιδιώματα: χωράφι, κεφάλι, παιδί, γουρούνι



Βόρεια ιδιώματα: χουράφ’, κιφάλ’, πιδί, γ’ρούν’



Στὰ ἡμιβόρεια ἰδιώματα διακρίνονται δύο ὑποκατηγορίες: Στὴ μία συμβαίνει μόνο ἀποβολὴ τῶν ἄτονων i καὶ u, ἐνῶ στὴ δεύτερη μόνο μεταβολὴ τῶν μὴ τονιζόμενων e καὶ o σὲ i καὶ u ἀντίστοιχα:



χουράφι, κιφάλι, πιδί, γουρούνι



χωράφ’, κεφάλ’, παιδί, γ’ρούν’



Ὑπάρχουν βέβαια καὶ περιπτώσεις ἰδιωμάτων ποὺ δὲν μποροῦν νὰ καταταγοῦν μὲ σαφήνεια σὲ κάποια ἀπὸ τὶς παραπάνω εὐρύτερες ὁμάδες (βόρεια, νότια, ἡμιβόρεια), ἀλλὰ μπορεῖ νὰ θεωρηθεῖ ὅτι κατέχουν ἐνδιάμεση θέση.



Στὰ βόρεια ἰδιώματα περιλαμβάνονται τὰ ἰδιώματα τῆς Στερεᾶς Ἑλλάδας (ἐκτὸς τῶν Μεγάρων, τῆς Παλαιᾶς Ἀθήνας καὶ τῆς νότιας Εὔβοιας), τοῦ μεγαλύτερου μέρους τῆς Ἠπείρου (ἐκτὸς τῆς Θεσπρωτίας καὶ τῶν ἑλληνόφωνων περιοχῶν τῆς Ἀλβανίας), τῆς Θεσσαλίας, τῆς Μακεδονίας, τοῦ δυτικοῦ τμήματος τῆς Θράκης, τῆς βόρειας Εὔβοιας, τῶν νησιῶν τῶν Σποράδων (ἐκτὸς τῆς Σκύρου), τῆς Τήνου, ἑνὸς τμήματος τῆς Ἀνδρου, τὰ ἰδιώματα τῶν νησιῶν Σάμου, Λέσβου, Λήμνου, Σαμοθράκης, Ἅι-Στράτη, Ἴμβρου, Τενέδου καὶ Θάσου, καθὼς καὶ τὸ ἰδίωμα τοῦ Ἀϊβαλὶ (Κυδωνιῶν) καὶ τῆς γύρω περιοχῆς στὴ Μικρὰ Ἀσία.



Στὰ ἡμιβόρεια ἰδιώματα, τὰ ὁποῖα δὲν ἐμφανίζουν γεωγραφικὴ συνέχεια καὶ δὲν συνδέονται μὲ σχέση κοινῆς καταγωγῆς μεταξύ τους, περιλαμβάνονται τὰ ἰδιώματα τῆς Σκύρου, τῆς Λευκάδας, τῆς Μυκόνου, τῆς Νάουσας (στὴ Μακεδονία), τοῦ χωριοῦ Λεῦκες τῆς Πάρου, τοῦ χωριοῦ Μεστὰ τῆς Χίου, τὰ ἰδιώματα τῆς Ἀνατολικῆς Θράκης (πλὴν τῆς Κωνστανινούπολης) καὶ τῶν ἑλληνόφωνων περιοχῶν στὶς ἀκτὲς τοῦ Εὐξείνου Πόντου στὴ σημερινὴ Βουλγαρία (Μεσημβρία, Ἀγχίαλος κ.λπ.), τῆς κωμόπολης Λιβίσι τῆς Μικρᾶς Ἀσίας (ἀπέναντι ἀπὸ τὴν Ρόδο) κ.λπ.



Στὰ νότια ἰδιώματα περιλαμβάνονται τὰ ἰδιώματα τῆς Πελοποννήσου, τῆς Μάνης3, τῆς ὁμάδας Μεγάρων-Αἴγινας-Παλαιᾶς Ἀθήνας-κεντρικῆς καὶ νότιας Εὔβοιας, τὰ ἰδιώματα τῶν Ἑπτανήσων, τῶν Κυκλάδων (ἐκτὸς τῆς Τήνου, τῆς Μυκόνου καὶ τμήματος τῆς Ἄνδρου), τῶν Δωδεκανήσων, τῆς Χίου καὶ τῆς Ἰκαρίας. Περιλαμβάνονται ἐπίσης τὰ κωνσταντινουπολίτικα, τὸ σμυρναίικο ἰδίωμα, τὸ ἰδίωμα τῆς κωμόπολης Βουρλὰ τῆς Σμύρνης, τὸ ἰδίωμα τῆς κωμόπολης Ἀλάτσατα στὴ χερσόνησο τῆς Ἐρυθραίας στὴ Μικρὰ Ἀσία ἀπέναντι ἀπὸ τὴ Χίο, καὶ μερικὰ ἀκόμη μικρασιατικὰ ἰδιώματα. Νότιο φωνηεντισμὸ ἐμφανίζουν τέλος καὶ ἡ κυπριακὴ καὶ ἡ κρητικὴ διάλεκτος.



Κατὰ καιροὺς ἔχουν προταθεῖ καὶ ἐναλλακτικὲς κατατάξεις τῶν νεοελληνικῶν διαλέκτων καὶ ἰδιωμάτων, οἱ ὁποῖες βασίζονται σὲ διάφορα φαινόμενα, ὅπως εἶναι ἡ διατήρηση τοῦ ληκτικοῦ –ν (π.χ. ἔφερεν) ἢ ἡ χρήση τῆς ἐρωτηματικῆς ἀντωνυμίας εἴντα ἀντὶ τοῦ τί (χαρακτηριστικὸ ποὺ συμβαδίζει μὲ ἄλλα καὶ χωρίζει τὸν ἑλληνόφωνο χῶρο σὲ δύο μεγάλες ζῶνες, βλ. Contossopoulos 1983-4)4, ἀλλὰ καμία ἀπὸ αὐτὲς δὲν ἔχει πρὸς τὸ παρὸν ἀντικαταστήσει τὴν κατάταξη τοῦ Γεωργίου Χατζιδάκι στὶς δύο ζῶνες, βόρεια καὶ νότια (καὶ τὴν ἐνδιάμεση κατηγορία τὰ ἡμιβόρεια).



Ἄλλα εὐρέως διαδεδομένα φαινόμενα ποὺ ἀπαντῶνται σὲ νεοελληνικὲς διαλέκτους καὶ ἰδιώματα εἶναι ἐνδεικτικά:



(1) Ὁ τσιτακισμός: Ἡ προφορὰ τοῦ κ καὶ τοῦ γκ/γγ ὡς τσ καὶ τζ ἀντίστοιχα ὅταν ἀκολουθοῦν τὰ φωνήεντα e καὶ i: τσαι (=καί), παιδάτσι (=παιδάκι), ἄ(ν)τζελος (= ἄγγελος). Ἀπαντᾶται σὲ πολλὲς διαλέκτους καὶ ἰδιώματα (π.χ. στὴν Κυπριακὴ ἀλλὰ καὶ ἀλλοῦ).

(2) Ἡ ἀποβολὴ τοῦ γ μεταξὺ φωνηέντων, π.χ. ἔφαε, ἐπῆε, πέλαο κ.λπ.

(3) Ἡ διατήρηση τῶν διπλῶν (παρατεταμένων) συμφώνων στὴν κυπριακὴ διάλεκτο καὶ ἀλλοῦ, π.χ. ἄλ-λος.

(4) Ἡ διατήρηση ἀσυνίζητων τύπων ὅπως φωτία, καρδία, τὰ παιδία, ἡ μηλέα κ.λπ.

(5) Οἱ καταλήξεις –ουσι καὶ -ασι τοῦ γ΄ προσώπου πληθυντικοῦ τοῦ ρήματος, π.χ. ἔχουσι, εἴχασι.

(6) Ἀόριστος σὲ –κα ἀντὶ σὲ –σα, π.χ. ροβόληκα = ροβόλησα, βόηθηκα = βοήθησα, ἔφτακα = ἔφτασα, ἔπιακα = ἔπιασα, κ.λπ.

(7) Ἡ λεγόμενη ἐπίταξη τοῦ ἀσθενοῦς τύπου τῶν προσωπικῶν ἀντωνυμιῶν: εἶπα σου = σοῦ εἶπα, ἐπῆρα την = την πῆρα.

(8) Τὸ ἔμμεσο ἀντικείμενο σὲ αἰτιατικὴ (σύνηθες στὸ βορειότερο τμῆμα τοῦ ἑλληνόφωνου χώρου): με εἶπε = μου εἶπε, τον ἔδωσε ἕνα βιβλίο = του ἔδωσε ἕνα βιβλίο.



Ἕνα ζήτημα, τὸ ὁποῖο δὲν ἔχει ἐρευνηθεῖ ἐπαρκῶς ἂν καὶ εἶναι γνωστὸ ἀπὸ παλαιότερα, εἶναι οἱ ἐπιδράσεις ξένων γλωσσῶν σὲ νεοελληνικὲς διαλέκτους. Ἔτσι οἱ ἐπιδράσεις τῶν γειτονικῶν ἰταλικῶν διαλέκτων, ὅπως εἶναι ἀναμενόμενο, εἶναι ἔντονες καὶ ἐμφανεῖς στὴν Κατωιταλική. Ἕνα ἄλλο παράδειγμα ἰσχυρότατων ἐπιδράσεων ξένης γλώσσας σὲ νεοελληνικὴ διάλεκτο συνιστοῦν τὰ καππαδοκικὰ ἰδιώματα, τὰ ὁποῖα μιλιοῦνταν γιὰ αἰῶνες καὶ μέχρι τὸ 1922 σὲ μικρὲς ἑλληνόφωνες νησίδες ἐντὸς τοῦ τουρκόφωνου χώρου στὰ βάθη τῆς Μικρᾶς Ἀσίας καὶ στὰ ὁποῖα εἶναι ἐμφανὴς ἡ υἱοθέτηση στοιχείων καὶ δομῶν τῆς Τουρκικῆς καθὼς καὶ ἡ παρουσία πολυάριθμων λεξιλογικῶν δανείων ἀπὸ τὴν ἴδια γλῶσσα. Σὲ ἄλλες περιπτώσεις ἡ ἐπίδραση εἶναι κυρίως λεξιλογική, ὅπως π.χ. στὰ ἑπτανησιακὰ ἰδιώματα, ὅπου εἶναι ἔντονη ἡ παρουσία ἰταλικῶν δάνειων λέξεων. Τὸ ἐρευνητικὸ ἐνδιαφέρον γιὰ ζητήματα ὅπως αὐτὰ ἔχει σημαντικὰ αὐξηθεῖ τὰ τελευταῖα χρόνια.



Σημ.: 2. Χρησιμοποιεῖται ἐδῶ ὁ συμβολισμὸς τοῦ Διεθνοῦς Φωνητικοῦ Ἀλφαβήτου.

3. Μανιάτικο ἰδίωμα μιλιόταν μέχρι πρὶν μερικὲς δεκαετίες στὸ Καργκέζε τῆς Κορσικῆς ἀπὸ ἀπογόνους Μανιατῶν ἀπὸ τὸ Οἴτυλο ποὺ ἐγκαταστάθηκαν ἐκεῖ τὸ 17ο αἰ.

4. Contossopoulos, N. 1983-1984. "La Grèce du τι et la Grèce du εἶντα". Γλωσσολογία 2-3, 149-162.



4. Πηγὲς – ἔρευνα ἐπὶ τῶν διαλέκτων / ἰδιωμάτων.



Οἱ παλαιότερες γραπτὲς μαρτυρίες ποὺ διαθέτουμε ἀπὸ νεοελληνικὴ διάλεκτο προέρχονται ἀπὸ τὴν Κύπρο. Πρόκειται γιὰ τὶς Ἀσσίζες (νομικὸ κείμενο τοῦ 14ου αἰ. γραμμένο ἀρχικὰ στὴ Γαλλικὴ) καὶ τὰ χρονικά τοῦ Λεόντιου Μαχαιρᾶ καὶ τοῦ Γεωργίου Βουστρωνίου (καὶ τὰ δύο τοῦ 15ου αἰ.). Ἀπὸ τὴν Κρήτη διαθέτουμε τὴν πλούσια λογοτεχνικὴ παραγωγὴ κυρίως κατὰ τὸν 16ο -17ο αἰῶνα (π.χ. ὁ Ἐρωτόκριτος τοῦ Βιτσέντζου Κορνάρου). Πολύτιμες πληροφορίες γιὰ τὴν παλαιότερη μορφὴ καὶ τὴν ἐξέλιξη τῶν διαλέκτων μποροῦμε νὰ ἀντλήσουμε σὲ πολλὲς περιπτώσεις ἀπὸ τὰ νοταριακὰ (=συμβολαιογραφικὰ) ἔγγραφα, ἀπὸ τὰ ὁποῖα διαθέτουμε πλούσιο ὑλικὸ κυρίως σὲ περιοχές, οἱ ὁποῖες γνώρισαν τὴν κυριαρχία τῶν Ἑνετῶν, ἀλλὰ καὶ ἀπὸ λογοτεχνικὰ καὶ ἄλλου εἴδους κείμενα.



Ἀπὸ τὸν ὕστερο 19ο αἰ. ἀρχίζει, μὲ τὴν εἰσαγωγὴ τῆς γλωσσικῆς ἐπιστήμης καὶ στὴν Ἑλλάδα ἀπὸ τὸν Γεώργιο Χατζιδάκι, ἡ ἐπιστημονικότερη μελέτη τῶν νεοελληνικῶν διαλέκτων καὶ ἰδιωμάτων, ἐμφανίζονται οἱ πρῶτες ἐπιστημονικὲς περιγραφὲς τῶν διαλέκτων. Τὸ ἐρευνητικὸ ἐνδιαφέρον Ἑλλήνων ἀλλὰ καὶ ξένων ἐρευνητῶν στράφηκε τότε σὲ μεγάλο βαθμὸ πρὸς τὶς διαλέκτους ἐκεῖνες, οἱ ὁποῖες ἐμφάνιζαν μεγάλη διαφορὰ τόσο ἀπὸ τὴν Κοινὴ Νεοελληνικὴ ὅσο καὶ ἀπὸ τὶς ὑπόλοιπες διαλέκτους, καὶ ἐπιπλέον ἐθεωρεῖτο ὅτι διέσωζαν ἐνδιαφέροντα ἀρχαϊκὰ στοιχεῖα καὶ μποροῦσε (ἀπὸ ἑλληνικῆς πλευρᾶς τουλάχιστον) νὰ θεωρηθεῖ ὅτι ἀποδείκνυαν τὴ συνέχεια τοῦ ἑλληνισμοῦ (π.χ. Κατωιταλική, Τσακωνική).



Τὸ παλαιότερο καὶ ἕνα ἀπὸ τὰ μεγαλύτερα κέντρα ἔρευνας ἐπὶ τῶν νεοελληνικῶν διαλέκτων/ἰδιωμάτων εἶναι τὸ Κέντρο Ἐρεύνης Νεοελληνικῶν Διαλέκτων καὶ Ἰδιωμάτων (Κ.Ε.Ν.Δ.Ι, πρώην Κέντρον Συντάξεως τοῦ Ἱστορικοῦ Λεξικοῦ) τῆς Ἀκαδημίας Ἀθηνῶν, στὸ ὁποῖο ἐδῶ καὶ πολλὲς δεκαετίες συλλέγεται καὶ μελετᾶται διαλεκτικὸ ὑλικὸ ἀπὸ κάθε γωνιὰ τοῦ ἑλληνόφωνου χώρου. Σημαντικότατο ἐρευνητικὸ ἔργο ἐπιτελεῖται ἐπίσης στὸ Ἰνστιτοῦτο Νεοελληνικῶν Σπουδῶν (Ἵδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη, Θεσσαλονίκη) καὶ στὸ Ἐργαστήριο Νεοελληνικῶν Διαλέκτων τοῦ Τομέα Γλωσσολογίας τοῦ Τμήματος Φιλολογίας τοῦ Πανεπιστημίου Πατρῶν. Γενικὰ τὰ τελευταῖα χρόνια τὸ ἐνδιαφέρον γιὰ τὴν ἐπιστημονικὴ ἔρευνα ἐπὶ τῶν νεοελληνικῶν διαλέκτων καὶ ἰδιωμάτων ἔχει αὐξηθεῖ κατακόρυφα καὶ ἐξαπλώνεται ραγδαία, καθὼς ἔχει ἀναγνωριστεῖ τὸ ἐνδιαφέρον ποὺ παρουσιάζουν γιὰ τὸν ἐπιστήμονα γλωσσολόγο, ἐνῶ ἔχουν ἐνταθεῖ καὶ οἱ προσπάθειες καταγραφῆς καὶ διάσωσης τοῦ γλωσσικοῦ ὑλικοῦ πρὶν οἱ διάλεκτοι καὶ τὰ ἰδιώματα ὑποχωρήσουν ὁριστικὰ ὑπὸ τὴν πίεση τῆς Κοινῆς Νεοελληνικῆς.



5. Ὑποχώρηση τῶν διαλέκτων / ἰδιωμάτων.



Παλαιότερα μία διάλεκτος ἦταν ἡ μόνη σχεδὸν μορφὴ γλώσσας ποὺ χρησιμοποιοῦσαν στὸν προφορικό τους λόγο σὲ ὅλες σχεδὸν τὶς ἐκφάνσεις τῆς ζωῆς τους οἱ τοπικὲς κοινωνίες. Ἡ ἄρση ὅμως τῆς ἀπομόνωσης πολλῶν περιοχῶν μὲ τὴ βελτίωση ἢ τὴ δημιουργία τῶν συγκοινωνιακῶν ὑποδομῶν, ἡ ἐξάπλωση τῆς σχολικῆς παιδείας, καὶ ἰδιαίτερα κατὰ τὶς τελευταῖες δεκαετίες, τῶν μέσων ἐπικοινωνίας καὶ τῶν μέσων μαζικῆς ἐνημέρωσης, ὁδήγησαν στὴν ἔναρξη τῆς διαδικασίας ὑποχώρησης τῶν περισσότερων διαλέκτων / ἰδιωμάτων. Σὲ ὁρισμένες περιπτώσεις ἡ διαδικασία αὐτὴ ξεκίνησε ἀρκετὰ νωρίς. Ἔτσι στὴν περίπτωση τῆς κοντινῆς στὴν πρωτεύουσα Πελοποννήσου ἔχουμε μαρτυρίες ὅτι ἤδη ἀπὸ τὰ τέλη τοῦ 19ου / ἀρχὲς τοῦ 20ου αἰ. εἶχαν ἀρχίσει νὰ ὑποχωροῦν τὰ ἰδιαίτερα χαρακτηριστικά τῶν τοπικῶν ἰδιωμάτων. Μία ἄλλη ἐνδιαφέρουσα ἀλλὰ ἄγνωστη στὸ εὐρὺ κοινὸ περίπτωση συνιστᾶ ἡ Ἀθήνα, στὴν ὁποία μέχρι τὰ μέσα τοῦ 19ου αἰ. μιλιόταν ἕνα ἰδίωμα συγγενὲς μὲ τὰ ἰδιώματα τῶν γειτονικῶν Μεγάρων, τῆς Αἴγινας καὶ τοῦ νοτιότερου τμήματος τῆς Εὔβοιας. Ἡ μεταφορὰ τὸ 1834 τῆς πρωτεύουσας τοῦ νέου ἑλληνικοῦ κράτους στὴ μικρὴ καὶ μᾶλλον ἀσήμαντη τότε Ἀθήνα συνέβαλε στὴν ἐγκατάσταση πλήθους Ἑλλήνων ἀπὸ πολλὲς περιοχὲς τοῦ ἑλληνόφωνου κόσμου (ἀκόμη καὶ ἀπὸ τὶς παροικίες τοῦ ἐξωτερικοῦ) στὴν πόλη μὲ ἀποτέλεσμα μέσα σὲ λίγες δεκαετίες νὰ σιγήσει τὸ παλαιὸ ἰδίωμά της. Στὴν Κάτω Ἰταλία ἡ ἑλληνοφωνία ἦταν γεωγραφικῶς σχετικὰ ἀρκετὰ ἐκτεταμένη μέχρι τὸν 16ο αἰ. τουλάχιστον, ἀλλὰ ἔκτοτε ὑποχωρεῖ διαρκῶς ὑπὸ τὴν πίεση τῶν γειτονικῶν ἰταλικῶν διαλέκτων (καὶ τῆς ἐπίσημης Ἰταλικῆς σήμερα).



Ἡ ὑποχώρηση τῶν διαλέκτων / ἰδιωμάτων ἐπιταχύνθηκε μετὰ τὸν 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο καὶ ὁδηγεῖ σταθερὰ στὴν ἐξαφάνισή τους. Εἶναι χαρακτηριστικὸ ὅτι σὲ πολλὲς περιπτώσεις ἀκόμη καὶ ἡλικιωμένα ἄτομα διασώζουν μόνο ὑπολείμματα τῶν παλαιῶν διαλέκτων στὸ λόγο τους. Τὸ γεγονὸς αὐτὸ καθιστᾶ ἐπιτακτικὴ τὴν ἀνάγκη νὰ συλλεγεῖ καὶ νὰ καταγραφεῖ τὸ γλωσσικὸ ὑλικὸ προτοῦ χαθεῖ ὁριστικά. Δυστυχῶς σὲ ἀρκετὲς περιπτώσεις τὸ ὑλικὸ ποὺ διαθέτουμε εἶναι πενιχρό, ὅπως π.χ. ἀπὸ ὁρισμένα μικρασιατικὰ ἰδιώματα. Τὰ κενὰ στὴν καταγραφὴ δὲν εἶναι διόλου ἀσήμαντα, καὶ πλέον δὲν ἀναπληρώνονται εὔκολα ἐξαιτίας τοῦ βαθμοῦ ὑποχώρησης τῶν διαλέκτων / ἰδιωμάτων. Στὴν περίπτωση τῶν ἰδιωμάτων τῶν προσφύγων ἀπὸ τὴ Μικρὰ Ἀσία ὁ ξεριζωμὸς τῶν φορέων τους ἀπὸ τὶς ἑστίες τους καὶ ἡ ἔνταξή τους στὴν ἑλλαδικὴ κοινωνία ὁδήγησε σὲ ταχεία ἐξαφάνιση τῶν ἰδιωμάτων ἀπὸ τὸ λόγο τῶν ἀπογόνων τους. Ἐπιπλέον οἱ παλαιοὶ ὁμιλητὲς αὐτῶν τῶν διαλέκτων / ἰδιωμάτων (δηλ. ἡ πρώτη γενιὰ προσφύγων) δὲν βρίσκονται πλέον στὴ ζωὴ ὥστε νὰ χρησιμεύσουν ὡς πληροφορητές, καὶ ἔτσι συχνὰ εἴμαστε ἀναγκασμένοι νὰ στηριχτοῦμε σὲ γραπτὲς πηγὲς καὶ παλαιότερες καταγραφές, (μὲ ὅλα τα μειονεκτήματά τους) γιὰ νὰ ἀντλήσουμε πληροφορίες.



Μποροῦν βέβαια νὰ ἐντοπιστοῦν ἀκόμη ἐνδιαφέροντες θύλακες διατήρησης τῶν διαλέκτων (ἔστω καὶ μὲ ἰσχυρὴ τὴν ἐπίδραση τῆς Κοινῆς Νεοελληνικῆς), κυρίως στὸ λόγο ἡλικιωμένων ἀτόμων μὲ χαμηλὴ ἕως ἀνύπαρκτη μόρφωση καὶ περιορισμένη ἐπαφὴ μὲ τὶς πόλεις, ἀλλὰ καὶ σὲ ἄτομα ποὺ ἀνήκουν σὲ νεότερες γενιές. Ἐπίσης θύλακες διατήρησης διαλέκτων ἐντοπίζονται σὲ περιοχὲς ἐκτὸς τῶν ὁρίων τοῦ ἑλληνικοῦ κράτους (στὴν Ἀπουλία καὶ τὴν Καλαβρία στὴν Κάτω Ἰταλία, στὴν Ἀλβανία, στὴν Τουρκία στὴν περιοχὴ τοῦ Ὄφη ὅπου διαβιοῦν μουσουλμάνοι ἑλληνόφωνοι Πόντιοι, στὴν Οὐκρανία καὶ τὴν περιοχὴ τῆς Κριμαίας καὶ τῆς Ἀζοφικῆς), ἂν καὶ ἀντιμετωπίζουν καὶ αὐτὲς γιὰ ποικίλους ὅσο καὶ γνωστοὺς λόγους τὸ φάσμα τῆς ἐξαφάνισης καὶ τῆς ἀντικατάστασής τους ἀπὸ τὶς γλῶσσες τῆς πλειοψηφίας τῶν τοπικῶν πληθυσμῶν, παρὰ τὶς ἀξιόλογες προσπάθειες ποὺ γίνονται σὲ ὁρισμένες περιπτώσεις γιὰ τὴ διατήρησή τους (π.χ. στὴν Ἀπουλία). Ἰδιαίτερα ζωντανὴ εἶναι ἀκόμη ἡ κυπριακὴ διάλεκτος, ἂν καὶ παρατηρεῖται καὶ σὲ αὐτὴν ἰσχυρὴ ἐπίδραση τῆς Κοινῆς Νεοελληνικῆς, ἐνῶ ἔχει ξεκινήσει στὸν προφορικὸ λόγο διαδικασία ἐξάλειψης τῶν τοπικῶν ἰδιαιτεροτήτων πρὸς τὴν κατεύθυνση τῆς δημιουργίας μίας «κυπριακῆς κοινῆς». Ζωντανὴ παραμένει ἐπίσης ἡ Ποντιακὴ στὶς περιοχὲς ἐγκατάστασης ποντίων προσφύγων ἰδιαίτερα στὴ βόρεια Ἑλλάδα.





Ἐπιλογὴ βιβλιογραφίας.



Ἡ βιβλιογραφία γιὰ τὶς νεοελληνικὲς διαλέκτους καὶ τὰ ἰδιώματα εἶναι τεράστια. Δίνεται ἐδῶ μόνο μία μικρὴ ἐπιλογή.

Κοντοσόπουλος, Ν. 2001. Διάλεκτοι καὶ ἰδιώματα τῆς Νέας Ἑλληνικῆς. Ἀθήνα: Ἐκδόσεις «Γρηγόρη».

Διαλεκτικοὶ θύλακοι τῆς ἑλληνικῆς γλώσσας. Ἔκδοση «Κέντρου Ἑλληνικῆς Γλώσσας». Ἀθήνα 1999.

Ἡ ἑλληνικὴ γλῶσσα καὶ οἱ διάλεκτοί της. Ἔκδοση «Κέντρου Ἑλληνικῆς Γλώσσας». Ἀθήνα 2000.

Τζιτζιλής, Χρ. (ὑπὸ ἔκδ.). Νεοελληνικὲς Διάλεκτοι. Θεσσαλονίκη: Ἰνστιτοῦτο Νεοελληνικῶν Σπουδῶν (Ἵδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη).

Τριανταφυλλίδης, Μ. 1981. Νεοελληνικὴ Γραμματική: Ἱστορικὴ εἰσαγωγὴ (1938). Στὸ: Ἅπαντα Μανόλη Τριανταφυλλίδη, τόμ. 3ος. Θεσσαλονίκη: Ἰνστιτοῦτο Νεοελληνικῶν Σπουδῶν (Ἵδρυμα Μανόλη Τριανταφυλλίδη). 19815.



Σημ.: 5. Στὶς σελ.233-308 γίνεται ἐκτενὴς ἀναφορὰ στὶς νεοελληνικὲς διαλέκτους καὶ τὰ ἰδιώματα. Περιλαμβάνονται καὶ κείμενα.



* Ὁ Νικόλαος Παντελίδης εἶναι Ἀναπληρωτὴς Καθηγητὴς Γλωσσολογίας τοῦ Τομέα Γλωσσολογίας στὸ Τμῆμα Φιλογίας τοῦ Πανεπιστήμιου Ἀθηνῶν. http://www.odeg.gr/oi-neoellinikes-dialektoi.html
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "ΟΙ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΔΙΑΛΕΚΤΟΙ"

Κυριακή 2 Φεβρουαρίου 2014

Ελληνική ΑΟΖ και Greece Mega Project

Του Νίκου Λυγερού
Το όραμα της ελληνικής ΑΟΖ επηρεάζει ήδη την πραγματικότητα αφού δημιούργησε ήδη τη βάση δεδομένων Greece Mega Project που περιλαμβάνει 12.500 km σεισμικών γραμμών της PGS, 9.000 km επανεπεξεργασμένων και 9.000 km πρόσθετων που έχουν τροποποιηθεί για να συνδυάζονται με τις άλλες. Έτσι η Ελλάδα έχει αποκτήσει μια ολοκληρωμένη εικόνα της ΑΟΖ της σε ενεργειακό επίπεδο, η οποία θα βρίσκεται στο Υ.ΠΕ.Κ.Α. ανάλογο data rooms στο Λονδίνο, στο Όσλο και στο Χιούστον. Το ενδιαφέρον υπάρχει στο επιστημονικό επίπεδο με τη νορβηγική εταιρεία PGS αλλά και τη γαλλική BEICIP, οι οποίες έχουν παίξει ήδη ένα σημαντικό ρόλο και στο θέμα της κυπριακής ΑΟΖ. Αυτά τα δεδομένα αποδεικνύουν ήδη την αξία της ελληνικής ΑΟΖ στο επίπεδο των υδρογονανθράκων, πράγμα το οποίο είναι ήδη εξωπραγματικό για πολλούς δικούς μας διότι είχαν παραπληροφορηθεί εδώ και τόσα χρόνια. Έχει επίσης ενδιαφέρον ότι το Greece Mega Project έρχεται σε λειτουργία στην περίοδο της Ελληνικής Προεδρίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η οποία ξέρουμε πόσο σημαντική είναι για την προώθηση του θέματος της θέσπισης της ελληνικής ΑΟΖ αλλά και των οριοθετήσεών της. Ο συνδυασμός όλων αυτών των δεδομένων, μας προσφέρει ένα δυναμικό πλαίσιο για να παίξουμε στρατηγικά και ορθολογικά. Διότι όλα τα στρατηγικά κοιτάσματα βρίσκονται στην ελληνική ΑΟΖ και όχι στα εθνικά χωρικά ύδατα. Κατά συνέπεια, η οργάνωση των διαδικασιών και του στρατηγικού σχεδιασμού πρέπει να είναι αποτελεσματική και ανθεκτική.
Πηγή: http://www.lygeros.org/articles.php?n=14342&l=gr
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Ελληνική ΑΟΖ και Greece Mega Project"

Σάββατο 1 Φεβρουαρίου 2014

Η ανάκαμψη ως καινοτομία

Του Νίκου Λυγερού
Σε έναν κόσμο όπου όλοι μιλούν για την ανάπτυξη, δίχως να δείχνουν την παραμικρή υλοποίηση, η ανάκαμψη παρουσιάζεται ως μία καινοτομία. Και είναι όντως αυτό για την πατρίδα μας, αφού είναι ελάχιστοι αυτοί που πιστεύουν ότι αξίζει. Εργαλεία χειροπιαστά, όπως είναι η ελληνική Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη κι ο ελληνικός ζεόλιθος ακόμα δεν έχουν πείσει την κοινωνία μας ότι αποτελούν μία στρατηγική ανάκαμψης για την Ελλάδα. Υπάρχει βέβαια η νοητική αδράνεια που είναι πάντα ένα εμπόδιο, αλλά σίγουρα η παραπληροφόρηση για τα στρατηγικά μας αποθέματα δεν βοηθάει, αφού σπάνιοι είναι αυτοί που ξέρουν τα δεδομένα. Σημασία έχει ότι τώρα με τις πρόσφατες έρευνες γνωρίζουμε όλοι ότι τα κοιτάσματά μας είναι όντως μεγάλα. Ένα ανάλογο πρόβλημα έχει σχέση με την ίδια την ελληνική καινοτομία που ακόμα πρέπει ν’ αποδείξει ότι έχει νόημα, ενώ υπάρχει. Για ν΄αλλάξουμε τα δεδομένα που όλοι θεωρούν δεδομένα, πρέπει να αξιοποιήσουμε την ΑΟΖ, τον ζεόλιθο και την καινοτομία μας. Σε αυτό το πλαίσιο η ανάκαμψη έχει μία αυτοαναφορική ιδιότητα σε σχέση με την καινοτομία. Διότι κανείς δεν πιστεύει στο απίστευτο. Ενώ η νοημοσύνη μπορεί να κάνει θαύματα. Αν αυτό το νοητικό σχήμα περάσει στο λαό μας, τότε το ηθικό του θα αλλάξει κι θ’ αρχίσει την αναδίπλωσή του, για ν’ ανταποκριθεί στην ανάγκη της εξέλιξης.
Πηγή: http://www.lygeros.org/articles.php?n=14360&l=gr
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Η ανάκαμψη ως καινοτομία"

Τετάρτη 29 Ιανουαρίου 2014

Η αρχαία θεότητα Ιτωνία.

Η λατρεία της στο θεσσαλικό χώρο


Ταξίδι στο χρόνο, 2.500 χρόνια πριν.

Ένα ταξίδι στο χρόνο, με «οδηγό» την προϊσταμένη της ΛΔ' Εφορείας
Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων Μαρία Βαϊοπούλου και προορισμό ένα
μικρό χωριό στις όχθες του ποταμού Σοφαδίτη- Ονόχωνου, μας φέρνει στη Φίλια-
μια περιοχή με λίγους κατοίκους, πολύ εύφορο έδαφος αλλά και πολλά σημαντικά
ιστορικά στοιχεία κρυμμένα στα «σπλάχνα» της.

Όπως αναφέρει το ΑΜΠΕ, ανάμεσα στους ανθρώπους που συναντάμε είναι και ένας
αρχαιολόγος, ο Λ. Θεοχάρης, ο οποίος μας εξηγεί πως το πλατύ χαμόγελο που
είναι ζωγραφισμένο στο πρόσωπό του οφείλεται στο γεγονός πως ανακάλυψε τον
ιερό χώρο στον οποίο λατρευόταν μία θεσσαλική θεότητα, η Ιτωνία.

Η Ιτωνία λατρευόταν αρχικά ως θεότητα του Κάτω κόσμου. Ήταν κόρη του Ιτώνου,
γιου του Αμφικτύωνα και αδερφή της Ιοδάμας. Μεγαλώνοντας έγινε πολεμική
θεότητα, καθώς τροφοδοτούσε, μέσω του πολέμου, με νεκρούς τον Άδη και
ταυτίστηκε με την Αθηνά. Η ονομασία Ιτωνία σημαίνει την ορμητική, επιθετική
και νικηφόρα Αθηνά.

Για να τη γνωρίσουμε καλύτερα θα πρέπει να ανεβούμε πάνω στη «μηχανή του
χρόνου» και να ξεκινήσουμε το μεγάλο ταξίδι, γυρίζοντας το χρόνο περίπου
2500 χρόνια πίσω στην αρχαιότητα...

Βρισκόμαστε στην αρχαία Άρνη, στην περιοχή της δυτικής Θεσσαλίας. Οι
κάτοικοί της, οι Βοιωτοί, λατρεύουν την Ιτωνία, η οποία είναι μια καθαρά
θεσσαλική Θεά. Αναγκάζονται να μεταφέρουν τη λατρεία της στη Βοιωτία, όπου
και δημιουργούν το ιερό της, καθώς οι Θεσσαλοί εισβάλλουν στην περιοχή και
γίνονται κυρίαρχοι.

Διατηρούν την ήδη καθιερωμένη λατρεία της Ιτωνίας Αθηνάς και την
επισημοποιούν με την ίδρυση του Πανθεσσαλικού Ιερού της στη Φίλια, στις
όχθες του ποταμού Κουράλιου.

Τη σχετική πληροφορία δίνει ο γεωγράφος Στράβων αναφέροντας ότι «ο ποταμός
Κουράλιος, που ρέει κοντά στο Ιερό της Ιτωνίας Αθηνάς, χύνεται στον Πηνειό».

Η λατρεία της Ιτωνίας Αθηνάς και η ίδρυση του ιερού της στη δυτική Θεσσαλία
τοποθετούνται στα μυκηναϊκά χρόνια (1400-1100 π. Χ.).

Η λατρεία μιας θεότητας από τους Αρχαίους Έλληνες, κατά τους προϊστορικούς
χρόνους, γινόταν στα ιερά άλση, σε ιερούς υπαίθριους χώρους με ένα βωμό,
συνήθως συγκεντρωμένη στάχτη ή μια μεγάλη πέτρα πάνω στην οποία γινόταν οι
θυσίες.

Η ύπαρξη βωμού είναι η σημαντικότερη απόδειξη της λειτουργίας ενός ιερού. Οι
χώροι πιθανόν να προστατεύονταν- κλείνονταν με περίβολο κατασκευασμένο από
φθαρτά υλικά.

Το ιερό της στη Φίλια κατά τους πρώιμους ιστορικούς χρόνους (1100-700 π. Χ.)
και την Αρχαϊκή εποχή (700-480 π. Χ.) συνεχίζει να χρησιμοποιείται και
μάλιστα με μεγάλη συμμετοχή των πιστών της. Στο δάσος δίπλα στον ποταμό
Κουράλιο τα δέντρα είναι πολλά σε αριθμό και η βλάστηση τους αρκετά πυκνή.

Οι πιστοί καταφθάνουν στο Ιερό Άλσος και της αφιερώνουν χάλκινα και πήλινα
ειδώλια με τη δικιά της μορφή, ανθρώπων και ζώων και χάλκινα ομοιώματα
αγγείων.

Οι γυναίκες προσφέρουν τα χάλκινα κοσμήματα- περόνες, πόρπες, βραχιόλια,
δαχτυλίδια αλλά και περιδέραια από γυάλινες χάντρες -και οι άντρες τα
σιδερένια και χάλκινα όπλα τους- ξίφη, πέλεκεις και αιχμές από βέλη και
δόρατα. Το καλύτερο δώρο που θα μπορούσαν να χαρίσουν σε μια πολεμική
θεότητα μετά από μια νίκη σε μάχη!

Όλα αυτά τα αφιερώματα τα κρεμούσαν στα κλαδιά των δέντρων ή τα τοποθετούσαν
πάνω σε ξύλινους πίνακες, που τους έδεναν στους κορμούς των δέντρων ή τους
έστηναν μέσα στο άλσος.

Το ιερό άλσος που λατρευόταν η Ιτωνία Αθηνά καταστρέφεται από μεγάλη
πυρκαγιά τον 6ο αι. π. Χ. και όλα τα αναθήματα πέφτουν από τα δέντρα και
θάβονται στη γη μέσα σε ένα στρώμα έντονης στάχτης. Θα περάσουν πάρα πολλά
χρόνια για να ξανάρθουν στο φως! Η λατρεία μιας θεότητας εξακολουθεί να
είναι υπαίθρια με επίκεντρο ένα βωμό για θυσίες, κτιστό από τον 8ο αι. π. Χ.
και ορθογώνιου σχήματος.

Ο χώρος επειδή είναι ιερός, μάλλον, προστατεύεται και διακρίνεται με τη
δημιουργία ενός περιβόλου γύρω του. Στους πρώιμους ιστορικούς χρόνους δεν
είναι εύκολο να διακρίνουμε το θρησκευτικό οικοδόμημα από την απλή κατοικία
καθώς και τα δύο έχουν εστία.

Τον 8ο αι. π. Χ. οι Έλληνες, σύμφωνα με την προϊσταμένη της ΛΔ΄ Εφορείας,
κατάφεραν να δώσουν μορφή στους θεούς τους με το λατρευτικό άγαλμα,
μικρότερο του φυσικού μεγέθους και να ιδρύσουν έναν «οίκο» για αυτό.

Η κατασκευή λίθινων εν μέρει μικρών ναών για τη φύλαξη και μόνο του
αγάλματος είναι γεγονός. Στα στοιχεία που συνθέτουν ένα ιερό προστίθεται και
ο ναός στα τέλη του 8ου αρχές 7ου αι. π. Χ.

Είναι απλοί ορθογώνιοι χώροι, μερικοί με αψιδωτή τη μία στενή πλευρά,
κατασκευασμένοι από πρόχειρα υλικά. Τα θεμέλια είναι από λίθους και λάσπη.
Οι τοίχοι από ωμούς πλίνθους, δηλαδή άχυρα στερεωμένα με λάσπη, στηρίζονται
με ξύλινους δοκούς-κορμούς και δημιουργούν τον κυρίως ναό, σηκό.

Η στέγη έχει κλίση, είναι από ξύλα και πηλόχωμα και στηρίζεται με μία σειρά
από πεσσούς εσωτερικά και από δυο κίονες στην είσοδο εξωτερικά. Στην είσοδο
ορίζεται ο πρόναος και πολλές φορές πίσω από τον κυρίως ναό υπάρχει ένας
μεμονωμένος χώρος ο οπισθόδομος.


ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Η αρχαία θεότητα Ιτωνία."

Ας ασχοληθούμε με τις μεγάλες στρατηγικές λύσεις

Του Νίκου Λυγερού
Αντί ν’ ασχολούμαστε με τοπικές λεπτομέρειες που δεν οδηγούν πουθενά, ας ασχοληθούμε με τις μεγάλες στρατηγικές λύσεις. Η Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη δεν είναι μόνο μια επιφάνεια, αλλά η προέκταση του στρατηγικού βάθους της θάλασσας. Η ιστορία του μέλλοντος της Κύπρου είναι γραμμένη με θαλασσινό γράμμα και στηρίζεται πάνω στην αξιοποίηση της κυπριακής ΑΟΖ. Έτσι οι υδρογονάνθρακες της Κύπρου δεν είναι μόνο και μόνο ένα οικονομικό θέμα, όπως νομίζουν οι περισσότεροι, αλλά μια πράξη που αλλάζει τα δεδομένα και δίνει προοπτικές. Τώρα όσον αφορά στις φοβίες, πρέπει όλοι να συνειδητοποιήσουμε ότι η έννοια της ΑΟΖ υποστηρίζει τα νησιά, αποδεικνύει ότι αποτελεί και μια στρατηγική λύση σε ένα πλαίσιο που δεν είναι φιλικό εδώ και τόσα χρόνια. Για την γειτονική χώρα η ΑΟΖ είναι μια συνεχόμενη ήττα. Γιατί με το έργο της έχει αποδείξει ότι η Μεσόγειος δεν είναι μόνο ανοιχτή θάλασσα αλλά και μια πηγή γαλάζιας ενέργειας για όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Κατά συνέπεια με την ύπαρξή μας δείχνουμε σε όλους τη γεωστρατηγική μας αξία, ότι συνεχίζουμε να είμαστε εδώ και ότι ο μεγαλύτερος ορυκτός πλούτος του Ελληνισμού είναι το ίδιο το μυαλό του. Με την γαλάζια ενέργεια το μέλλον της Ελλάδας και της Κύπρου αλλάζει ριζικά και συνδυαστικά. Δεν είμαστε πια σε φάση να φοβόμαστε τη σκιά μας. Μπορεί η γειτονική χώρα για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης να λέει τα δικά της λόγια, αλλά η ιστορία γράφεται από αυτούς που έχουν φως μέσα τους και για τους άλλους.
Πηγή: http://www.lygeros.org/articles.php?n=14322&l=gr
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Ας ασχοληθούμε με τις μεγάλες στρατηγικές λύσεις"

Δευτέρα 27 Ιανουαρίου 2014

Συνεχίζει η πορεία του EuroAsia Interconnector

Του Νίκου Λυγερού
Συνεχίζει η πορεία του EuroAsia Interconnector μετά την αποδοχή από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την τρίτη φάση και τις οριστικοποιήσεις του όλου πλαισίου που ενισχύει την κυπριακή και την ελληνική ΑΟΖ αλλά διασφαλίζει επίσης και το θέμα της ενέργειας για την Κύπρο που είναι τόσα χρόνια απομονωμένη γεωγραφικά από την ενέργεια. Σε τεχνικό επίπεδο, η δυνατότητα που έχει το EuroAsia Interconnector να μεταφέρει 2GW δεν είναι μόνο και μόνο μία απλή σύνδεση, αλλά ένα έργο που είναι το τετραπλάσιο από τη σύνδεση που υπάρχει μεταξύ Ελλάδας και Ιταλίας. Γι' αυτό το λόγο είναι και τόσο σημαντική η ύπαρξη αυτού του καλωδίου που θα επιτρέψει στην Κύπρο να μειώσει σημαντικά το κόστος της ηλεκτρικής ενέργειας. Σε αυτό το επίπεδο πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι αυτό το έργο αναβαθμίζει όλη την Κύπρο τόσο στον τομέα της εισαγωγής όσο και στον τομέα της εξαγωγής στο μέλλον όταν θα ενεργοποιηθούν τα κοιτάσματά μας μέσω της εξόρυξης και της αξιοποίησης. Η Κύπρος με αυτή την σύνδεση γίνεται πραγματικά ευρωπαϊκή. Δεν υπάρχει πια μόνο το ευρωπαϊκό και νομισματικό, με αυτή την σύνδεση η Κύπρος μπαίνει δυναμικά στο ενεργειακό. Το ενδιαφέρον επίσης είναι ότι σιγά σιγά σε τεχνικό επίπεδο φαίνεται και η καινοτομία του καλωδίου. Διότι δεν θα κατέχει μόνο το παγκόσμιο ρεκόρ σε μήκος αλλά θα έχει πολλές δυνατότητες λόγω της δομής του και της υποδομής αφού το θαλάσσιο σκέλος είναι γεμάτο προκλήσεις. Πρέπει επίσης ν' αντιληφθούμε ότι σε αυτές τις δύσκολες στιγμές που περνά η Κύπρος διότι δεν έχουν αλλάξει ακόμα τα οικονομικά δεδομένα, το EuroAsia Interconnector αποδεικνύει επί του πρακτέου την αξία της κυπριακής ΑΟΖ σε σχέση με την γεωοικονομία αλλά και τη γεωπολιτική. Η Κύπρος δεν θα είναι πια στο περιθώριο της Ανατολικής Μεσογείου, αλλά θα παίζει ένα ρόλο σημαντικό σε συνδυασμό με την Ελλάδα και το Ισραήλ, σε σχέση με την απεξάρτηση της Ευρωπαϊκής ¨Ένωσής σε ενεργειακό επίπεδο. Η σύνδεση δεν είναι πια ένα όνειρο ή μία ουτοπία αλλά ένα όραμα που υλοποιείται καθημερινά αφού περνά από το ένα στάδιο στο επόμενο χάρη στην επιμονή του όλο εγχειρήματος. Έτσι έχουμε ένα επιπλέον εργαλείο σε εθνικό επίπεδο που αποτελεί ένα μοχλό πίεσης που πιέζει και αυτός για την απελευθέρωση του νησιού από κάθε καταπάτηση. Γι' αυτό το λόγο πρέπει να προετοιμαστούμε για το καλώδιο κι όχι να περιμένουμε παθητικά άλλες λύσεις. Το τεχνικό είναι κομμάτι της τέχνης της διαπραγμάτευσης και αυτή της στρατηγικής. Αυτή η ισχυρή σημασία που υποστηρίζεται και από το Ισραήλ και από την Ευρωπαϊκή Ένωση μετατρέπει το EuroAsia Interconnector στα διαχρονικά στοιχεία που χαρακτηρίζουν την οριζόντια στρατηγική της Μεσογείου.
Πηγή: http://www.lygeros.org/articles.php?n=14295&l=gr
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Συνεχίζει η πορεία του EuroAsia Interconnector"

Σάββατο 25 Ιανουαρίου 2014

ΕΛΛΗΝΕΣ ΟΙ ΠΙΟ ΠΕΡΙΖΗΤΗΤΟΙ ΜΙΣΘΟΦΟΡΟΙ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ


 
ΟΙ ΠΛΕΟΝ ΠΕΡΙΖΗΤΗΤΟΙ ΠΟΛΕΜΙΣΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ
Έλληνες Μισθοφόροι στην Αρχαιότητα
Η λέξη μισθοφόρος εξέφραζε αρχικά τον αμειβόμενο για τις υπηρεσίες του. Γρήγορα όμως άρχισε να περιγράφει τον επαγγελματία πολεμιστή, που δεν πολεμούσε για να υπερασπίσει τη φατρία του ή την πόλη του, αλλά διακινδύνευε έναντι αμοιβής.
 
Η χρήση επαγγελματιών μαχητών από την εποχή του Χαλκού μάλλον υπονοείται καθώς δεν υπάρχουν πλήρεις λεπτομέρειες για την οργάνωση των στρατών της περιόδου και την ακριβή προέλευση των στελεχών τους. Η χρήση όμως Ελληνικής καταγωγής στρατιωτών διαφαίνεται στα αιγυπτιακά κείμενα.
 
Ο περίφημος φαραώ Ραμσής Β’ σχημάτισε επίλεκτες μονάδες και σωματοφυλακή από τους «Λαούς της Θάλασσας», ανάμεσα στους οποίους υπήρχαν πολλοί Αχαιοί.
 
Η κατάρρευση του κόσμου των Αχαιών και οι επακόλουθοι «Σκοτεινοί Αιώνες» χαρακτηρίζονται επίσης από έλλειψη επαρκών πληροφοριών αλλά η ύπαρξη των μισθοφόρων μπορεί να υποτεθεί με σχετική βεβαιότητα.
 
Οι μισθοφόροι εμφανίζονται στην Λυρική ποίηση του 7ου προχριστιανικού αιώνα στην ποίηση του Αλκαίου και του Αρχίλοχου. Την εποχή αυτή αρχίζει να παγιώνεται στους Ελληνικούς στρατούς ο οπλιτικός τρόπος μάχης.
 
Ο επιτιθέμενος δορυφόρος που δεν υπέμενε απλώς τα βέλη προστατεύοντας του δικούς του εκηβόλους συμπολεμιστές αλλά, εκινείτω με σκοπό να εκμηδενίσει τον εχθρό, έγινε γνωστός στην Ασία από τους Έλληνες αποίκους.
 
Η φήμη αυτού του ιδιόρρυθμου για την εποχή πεζικού έφτασε μέχρι την Βαβυλώνα και οι βασιλιάδες της το χρησιμοποίησαν με θανάσιμη αποτελεσματικότητα εναντίον των μισητών εχθρών τους Ασσυρίων. Ίσως σε αυτούς τους μαχητές να υπολόγιζε ο Βαβυλώνιος βασιλιάς Nabopolassar όταν επανεστάτησε.
 
Ο Ασσυριακός στρατός εξουδετέρωνε τους αντιπάλους του με επέλαση βαρέων αρμάτων εναντίων εχθρών που είχαν καταπονηθεί πρώτα από τοξότες.  
 
Ξιφομάχοι με μεγάλες ασπίδες και ακόντια προστάτευαν τους Ασσύριους τοξότες από τον εχθρό και ελαφροί ιππείς εξουδετέρωναν τα άρματα του εχθρού.
 
Οι Βαβυλώνιοι κράτησαν φαίνεται τα άρματά τους σε εφεδρεία και χρησιμοποίησαν του Έλληνες οπλίτες για να εξουδετερώσουν του Ασσύριους πεζούς, καθώς  αυτοί θα ήταν αδύνατο να συγκρατήσουν τη συμπαγή μεταλλική μάζα που τους πίεζε.
 
Αυτό ίσως ανάγκασε τους Ασσυρίους αρματιστές και ιππείς να επελάσουν για να αποτρέψουν την κατάρρευση. Ούτε αυτοί όμως μπορούσαν να διασπάσουν τους οπλίτες και ίσως ήταν εκτεθειμένοι στις αντεπιθέσεις των Βαβυλωνίων ομολόγων τους.
 
Αν κρίνουμε όμως από τα ποίηματα του Αλκαίου εκτός από την δράση της φάλαγγας συνέβησαν και μονομαχίες ομηρικού τύπου.
 
Ο Αλκαίος αναφέρει ότι ο αδελφός του Αντιμενίδας εξουδετέρωσε έναν πρωταθλητή του εχθρού.
 
Οι μισθοφόροι πρέπει να γύρισαν πίσω με τιμές και λάφυρα πάλι σύμφωνα με τον Αλκαίο.
 
Την εποχή του αποικισμού οι επίδοξοι ιδρυτές αποικιών στρατολογούσαν μαχητές με την υπόσχεση κλήρου γης και πολιτογράφησης στις νέες αποικίες.
 
Τα ποιήματά τα του Αρχιλόχου όμως μας αποκαλύπτουν μια άλλη πλευρά της ζωής των επαγγελματιών στρατιωτών της εποχής όχι και τόσο ρόδινη.
 
Ο ίδιος δηλώνει απερίφραστα ότι είναι «θεράπων του Ενυάλιου (Αρη)» και καυχιέται ότι πίνει εκλεκτό θρακικό κρασί χάρις στο δόρυ του.  
 
Από τον ίδιο ποιητή υποθέτουμε ότι οι έμποροι στρατολογούσαν μισθοφόρους στα πλοία τους σε μια προσπάθεια να τα προστατέψουν απο πειρατές.
 
Με την εμφάνιση των τυραννιών στον ελλαδικό χώρο, οι έλληνες μισθοφόροι βρήκαν νέο πεδίο απασχόλησης στις αυλές των διάφορων τυράννων.
 
Γενικά, ορισμένοι τύραννοι του 7ου και του 6ου αιώνα π.Χ. προσλάμβαναν μισθωμένους στρατιώτες, κυρίως ως σωματοφύλακες.
 
Είναι χαρακτηριστική η περίπτωση των αδελφών Συλοσώντα και Πολυκράτη στη Σάμο που στρατολόγησαν Μεγαρείς αιχμαλώτους για να κατασφάξουν τους γεωμόρους του νησιού.
 
Ο Πολυκράτης μάλιστα κατάφερε να έχει μόνιμο πολεμικό στόλο χρησιμοποιώντας μισθοφόρους, πιθανώς Κάρες.
 
Ο Ψευδο-Αριστοτέλης όμως αναφέρει επίσης ότι δανείστηκε και στρατιώτες από τον τύρρανο Λύγδαμη της Νάξου (Οικονομικά 1346β10) για λόγους προστασίας.
 
Αρχικά, πολλοί τύραννοι προτιμούσαν να χρησιμοποιούν πολίτες στην προσωπική τους φρουρά, όπως ο Πεισίστρατος κατά τη διάρκεια της πρώτης προσπάθειάς του να επιβληθεί στην Αθήνα.
 
Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι ο τύραννος κατέλαβε την εξουσία χρησιμοποιώντας τους πενήντα κορυνοφόρους σωματοφύλακες του.
 
Σίγουρα πάντως από το β’ μισό του 6ου αιώνα π.Χ., ήταν πλέον κανόνας οι προσωπικές φρουρές των τυράννων να αποτελούνται από μισθοφόρους στρατιώτες.
 
Αλλά και οι αντίπαλοί τους μίσθωναν μαχητές για να τους ανατρέψουν. Καθώς το Άργος λόγω των μεταρρυθμίσεων του Φείδωνα εθεωρείτω η πρώτη στρατιωτική δύναμη στην Ελλάδα δεν είναι παράξενο που οι πηγές αναφέρουν συχνά Αργείους μισθοφόρους.  
 
Η χρήση των μισθοφόρων ως όργανο καταπίεσης από τους τυράννους αλλά και περίπτωση εξαγοράς τους από τον αντίπαλο συνέβαλε στην ιδέα ότι η στρατιωτική υπηρεσία ήταν καθήκον των ελευθέρων πολιτών και άρρηκτα συνδεδεμένη με την διατήρηση της ευνομίας και σταθερότητος στις πόλεις κράτη.
 
Είναι χαρακτηριστικοίοι λόγοι του Ισοκράτη για την αφερεγγυότητα των μισθοφόρων.
 
H πλούσια Αίγυπτος δεν μπορούσε παρά να αποτελέσει πόλο έλξης των Ελλήνων τυχοδιωκτών του 6ου προχριστιανικού αιώνα. Η χώρα διείρχετω περίοδο πολιτικής αστάθειας και ήταν εκτεθειμένη σε Έλληνες και Κάρες πειρατές.
 
Ένας έπαρχος κοντά στο Δέλτα του Νείλου στρατολόγησε Έλληνες μισθοφόρους και αφού εξουδετέρωσε τους αντιπάλους του ανεκυρήχθει φαραώ με το όνομα Ψαμμήτιχος.
 
Οι Αιγύπτιοι βασίζονταν και αυτοί στα άρματα και το ιππικό σαν όπλα κρούσεως και το πεζικό τους ήταν κυρίως τοξότες. Λίγες μονάδες ήταν οπλισμένες με ασπίδες, δρεπανοειδή ξίφη και ακόντια για μάχη σώμα με σώμα.
 
Η συμπαγής μάζα των μισθοφόρων οπλιτών του Ψαμμήτιχου κυριολεκτικά τους ισοπέδωσε. Με τη βοήθεια των οπλιτών του ο Ψαμμήτιχος κατέλαβε και τα νότια τμήματα της Αιγύπτου και εξάλειψε τη Νουβική δυναστεία και κατέλαβε την παλαιά πρωτεύουσα των Θηβών.
 
Κατόπιν συνέτριψε τους Λιβύους στην μάχη οάσεως Ντάκχλα όπως παραδίδει μια ανάγλυφη στήλη της περιόδου που βρίσκεται σήμερα στο Βρεττανικό Μουσείο.
 
Ο φαραώ ευνόησε την εγκατάσταση των Ελλήνων αρχικά στην Ναύκρατι και κατόπιν σε άλλες περιοχές, ίσως με τον τρόπο που αιώνες αργότερα οι Ρωμαίοι θα ίδρυαν τις αποικίες των βετεράνων τους.
 
Πρόκειται για μικρές κοινότητες, αρχικά, οι οποίες αργότερα εξελίχτηκαν σε μεγαλύτερες πόλεις.
 
Οι κάτοικοί τους ήταν Έλληνες μισθοφόροι στρατιώτες, που δεν είχαν όμως σταλεί από κάποια πόλη, για να τις ιδρύσουν αλλά κατοικούσαν εκεί, ως μέλη των αιγυπτιακών στρατευμάτων.
 
Οι Δάφνες, που έχουν ταυτιστεί με το Tel Defenneh, ήταν μία από τις πιο διάσημες κοινότητες μισθοφόρων στην Αίγυπτο. Αλλά και στην περιοχή της Ελεφαντίνης, όπου ήταν πιθανή η παρουσία Ελλήνων, εικάζεται ότι υπήρχαν τέτοιες κοινότητες.
 
Καθώς περνούσαν οι Έλληνες μισθοφόροι από το Αμπού Σιμπέλ της Άνω Αιγύπτου, ένας Έλληνας χάραξε το όνομά του στο πόδι του αγάλματος του Φαραώ Ραμσή αποθανατίζοντας την παρουσία του ως τις μέρες μας.
 
Περί το 570 π.Χ. ο Φαραώ ΄Άμασις έφερε τους Έλληνες ως προσωπική του φρουρά στη Μέμφιδα Βαθμιαία οι Έλληνες στρατηγοί άρχισαν να αποκτούν μεγάλη επιρροή στο βασίλειο του Νείλου και να απειλούν την εξουσία των φαραώ.
 
Ένας από αυτούς ο Φάνης από την Αλικαρνασσό συγκρούστηκε με το διάδοχο του Ψαμμήτιχου και κατέφυγε στην Περσική Αυλή όπου φανέρωσε όλα τα μυστικά της Αιγυπτιακής αμύνης και συνέβαλε τα μέγιστα στην επιτυχία της περσικής εισβολής.  
 
Ο αιγυπτιακός και o περσικός στρατός  συναντήθηκαν στην συνοριακή πόλη Πηλούσιο. Οι Αιγύπτιοι πιθανώς υπολόγιζαν στην μαχητικότητα των Ελλήνων μισθοφόρων παρά την αυτομόληση του διοικητή τους.
 
Οι Πέρσες ίσως σκέφτηκαν να εξουδετερώσουν τους Έλληνες αντιπαρατάσοντας τους δικούς τους Ίωνες υποτελείς εναντίον τους.
 
Με τις φάλαγγες εμπεπλεγμένες σε μια άγρια σύγκρουση χωρίς φανερό νικητή οι Πέρσες εξουδετέρωσαν τον υπόλοιπο Αιγυπτιακό στρατό.
 
Δεν είναι γνωστό αν οι Πέρσες ενέταξαν τους Έλληνες στο δικό τους στρατό ή τους υποδούλωσαν.
 
Αρχικά οι Πέρσες χρησιμοποιούσαν οπλίτες από τους υποτελείς Έλληνες της Μικράς Ασίας και γνώριζαν την τακτική της φάλαγγας.
 
Ο Ηρόδοτος βάζει τον εξόριστο βασιλιά της Σπάρτης Δημάρατο να λέει στον Ξέρξη να μην υποτιμά τους Έλληνες αφού Έλληνες χρησιμοποιεί για να καταστέλλει τις στάσεις των άλλων υποτελών του.  
 
Οι Έλληνες μισθοφόροι όμως επανακάμπτουν στην Περσική υπηρεσία με τη λήξη του Πελοπονησιακού Πολέμου.
 
Ο πρίγκηπας Κύρος ο Νεώτερος σατράπης της Μικράς Ασίας στρατολόγησε περίπου 15000 χιλιάδες ’Έλληνες στην προσπάθειά του να εκθρονίσει τον αδελφό του.
 
Αλλά ο και αδελφός του Αρταξέρξης μίσθωσε τις υπηρεσίες ενός Έλληνα στρατιωτικού συμβούλου που ονομαζόταν Φαλίνος για καταφέρει να αναδιοργανώσει το δικό του στρατό και να εξουδετερώσει τους Έλληνες του Κύρου.  
 
Ο Φαλίνος, σύμφωνα με τον Ξενοφώντα ήταν στην υπηρεσία του Τισσαφέρνη, ο οποίος τον εκτιμούσε πολύ γιατί ήταν εμπειρογνώμονας στις τακτικές του πεζικού.  
 
Ο Φαλίνος εκπαίδευσε τις δυνάμεις του βασιλιά για την επερχόμενη σύγκρουση και ίσως ήταν ο εμπνευστής του σχεδίου να χρησιμοποιήσει τους αφερέγγυους Αιγυπτίους για να παρασύρει το Ελληνικό βαρύ πεζικό (το κύριο όπλο του Κύρου) εκτός πεδίου μάχης.  
 
Σε αντίθεση με τη επικρατούσα αντίληψη, ο Αρταξέρξης, με τη βοήθεια του Τισσαφέρνη, κέρδισε στα Κούναξα, σκόπιμα παρασέρνοντας τους Έλληνες οπλίτες εκτός πεδίου μάχης και εξαναγκάζοντας τον Κύρο σε μια απελπισμένη αυτοκαταστροφική επίθεση στο βασιλιά.
 
Δυστυχώς το κενό ηγεσίας στους Πέρσες μετά τη μάχη και η ανικανότητα και των δύο πλευρών να υπερνικηθούν οι εθνικές και πολιτιστικές προκαταλήψεις, οδήγησαν στην απώλεια πολλών ζωών στη θαρραλέα υποχώρηση των Ελλήνων γνωστή ως «Κάθοδο των Μυρίων».
 
Ήταν όμως η υποχώρηση των «Μυρίων» όμως που κατέδειξε τις αδυναμίες της Περσικής Αυτοκρατορίας και όχι η μάχη στα Κούναξα.
 
Τον 4ο αιώνα π.Χ. η κατάσταση στην Ελλάδα ήταν τραγική. Η οικονομία είχε καταστραφεί απο τις συνεχείς συγκρούσεις και ο τόπος είχε γεμίσει από άντρες που το μόνο που ήξεραν πλέον να κάνουν ήταν να πολεμούν.
 
Το αρχαϊκό ήθος είχε εξαφανιστεί και ο οπορτουνισμός θριάμβευε. Το περσικό χρυσάφι διέφθειρε τα πάντα και ευνοούσε τις Ελληνικές εμφύλιες συγκρούσεις  
 
Ο βασιλιάς Αρταξέρξης που είχε κινδυνέψει από τους Σπαρτιάτες πλήρωνε αδρά όποιον αποφάσιζε να τους πολεμήσει.  
 
Για να ξεπλύνουν την ήττα τους απο τος Λακεδαιμονίους οι Αθηναίοι άρχισαν με τα περσικά λεφτά να στρατολογούν Ακαρνάνες και Θράκες ακοντιστές και Κρήτες τοξότες.
 
Τότε εμφανίστηκε στο προσκήνιο ο Αθηναίος στρατηγός Ιφικράτης. Βελτιώνοντας την εκπαίδευση και τον εξοπλισμό των ελαφρών τμημάτων τους επέτρεψε να επικρατήσουν ακόμα και εναντίον των οπλιτών της Σπάρτης στο Λέχαιο.  
 
Ο Ιφικράτης ήταν χαρακτηριστικός τύπος μισθοφόρου στρατηγού της εποχής που αντιμετώπιζε την έλλειψη χρημάτων και εφοδιασμού επιτρέποντας στους στρατιώτες του να αυθαιρετούν και να διαρπάζουν.
 
Ο στρατός του υπήρξε καθοριστικός παράγων στην επικράτηση του βασιλέως Κότυος στη Θράκη μετά από προδοσίες και  λιποταξίες του Αθηναίου στρατηγού εις βάρος προηγούμενων εργοδοτών του.
 
Όταν εξεστράτευσε στο Ιόνιο έλυσε το οικονομικό και επισιτιστικό του πρόβλημα κυριεύοντας Συρακουσιακά πλοία που μετέφεραν πολύτιμα αναθήμτα στους Δελφούς.
 
Επίσης απέσπασε χρήματα από τους Κεφαλλήνες αλλά και υποχρέωσε τους άνδρες του σε καταναγκαστική εργασία στους αγρούς των Κερκυραίων.
 
Στις Ιταλιωτικές αποικίες οι πολίτες είχαν εγκαταλείψει τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις και στηρίζονταν σε μισθοφόρους για την άμυνά τους.
 
Θεωρούσαν τους Έλληνες της κυρίως Ελλάδας απλοϊκούς χωρικούς που τους πλήρωναν για να διακινδυνεύσουν αλλά και τους υποπτεύονταν ως πιθανούς τυράννους.
 
Στηριζόμενος όμως κατά μεγάλο μέρος σε μισθοφόρους ο Τιμολέων έσωσε τις Ελληνικές πόλεις της Σικελίας, (βλ. τεύχος 30 ) αλλά αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην προσωπικότητα του ανδρός.
 
Με το θάνατό του η κατάσταση επιδεινώθηκε ξανά.
 
Η πρώτη επέμβαση των Ηπειρωτών στη Δύση υπό τον βασιλιά Αλέξανδρο των Μολοσσών ανέκοψε προσωρινά τον κίνδυνο για τους Έλληνες αλλά οι άποικοι δεν φάνηκαν να στενοχωριούνται ιδιαίτερα όταν αυτός σκοτώθηκε και οι εκμισθωμένοι Ηπειρώτες επέστρεψαν πίσω.
 
Στην κυρίως Ελλάδα  υπό την ηγεμονία των Μακεδόνων ξεκίνησε η Ελληνική επέκταση προς ανατολάς. Έλληνες μισθοφόροι βρίσκονταν στην υπηρεσία του Αλεξάνδρου αλλά και των Περσών.  
 
Μάλιστα  οι Έλληνες πολέμησαν πεισματικά στο Γρανικό και 2.000 που πιάστηκαν αιχμάλωτοι στάλθηκαν σιδηροδέσμιοι στη Μακεδονία ως ανδράποδα γιατί ο Αλέξανδρος τους θεώρησε προδότες του Ελληνισμού.  
 
Στην πραγματικότητα όμως μόνο όταν πέθανε ο Δαρείος, οι άνδρες αυτοί έπαψαν να μάχονται κατά του Αλεξάνδρου και μετά τον θάνατό του ανέλαβαν υπηρεσία στους στρατούς των  Διαδόχων.
 
Η Ελληνιστική εποχή χαρακτηρίζεται από έξοχη καλλιτεχνική ανάπτυξη αλλά και έντονη πολιτική αναταραχή. Οι συνεχείς εμφύλιοι είχαν φθείρει τις δυνάμεις του Ελληνισμού.
 
Το σύνολο του πληθυσμού ήταν χρεωμένοι ακτήμονες πάνω στους οποίους είχαν επιβληθεί τύραννοι με τη βοήθεια μισθοφόρων.
 
Οι ακτήμονες ή επαναστατούσαν δημιουργώντας σχεδόν μόνιμη κατάσταση αστάθειας ή κυνηγούσαν την τύχη τους στους στρατούς των Ελληνιστικών βασιλείων ως μισθοφόροι.
 
Χαρακτηριστική είναι η περίπτωση του Σπαρτιάτη στρατηγού Ξάνθιππου.
 
Ως αρχηγός Ελλήνων μισθοφόρων βοήθησε το 255 π.Χ. τούς Καρχηδονίους να νικήσουν τούς Ρωμαίους και να αιχμαλωτίσουν το στρατηγό Ρήγουλο.
 
Φθονηθείς υπό τον Καρχηδονίων στρατηγών έφυγε και ήλθε στην Αίγυπτο, όπου υπηρέτησε τον Πτολεμαίο Γ΄ τον Ευεργέτη.
 
 
Θράκασ μισθοφόρος της Ελληνιστκής περιόδου. Ευγενική χορηγία του συλλόγου ιστορικων μελετών “Κορυβαντες“
 
Στα Ελληνιστικά βασίλεια αλλά και στις  ηγεμονίες που τα διαδέχθησαν οι Έλληνες υπηρέτησαν ως την πρώιμη Ρωμαϊκή περίοδο. Μια τέτοια περίπτωση είναι ο στρατός του Γαλιλαίου ηγεμόνα Αλέξανδρου Ιανναίου.
 
Ο Αλέξανδρος δεν είχε καλές σχέσεις με τους Ιουδαίους, οι οποίοι ξεσηκώθηκαν μάλιστα εναντίον του σε κάποια γιορτή του Πάσχα.
 
«Kαι καθώς στεκόταν στον βωμό και ήταν έτοιμος να θυσιάσει, του έριχναν λεμόνια, μια και στη γιορτή της σκηνοπηγίας κρατούσαν όλοι θύρσους από κλαδιά φοινίκων με λεμόνια στην κορυφή.
 
Φαίνεται ότι δεν θα κατάφερνε να αντιμετωπίσει τη συνωμοσία αυτή, αν δεν ερχόταν να τον βοηθήσουν οι Έλληνες μισθοφόροι του, από την Πισιδία και την Κιλικία. Αφού έσφαξε έξι χιλιάδες από τους εξεγερμένους επιτέθηκε εναντίον της Αραβίας», γράφει ο Ιώσηπος.
 
Επίλογος
 
Η ανάγκη για μαχητές που μπορούσαν να υπηρετούν αφήνοντας τους αγρούς για μεγάλα χρονικά διαστήματα δημιούργησε την ανάγκη επαγγελματιών στρατιωτών. Οι πιο πολλοί πρέρχοντα από τις ορεινές κτηνοτροφικές κοινότητες όπως π.χ. η Αρκαδία.
 
Οι Έλληνες αντιμετώπιζαν αυτό το θέμα με ανάμεικτα συναισθήματα.
 
Η κοινή γνώμη, ναι μεν αναφέρεται ευφημιστικά στους μισθοφόρους, τους αποκαλεί ξένους ή επίκουρους, καταδικάζει όμως το θεσμό της μισθοφορίας και παίρνει θέση επί του θέματος με επιχειρήματα σε ένα αποκαλυπτικό, χαρακτηριστικό για το ανεξάρτητο ελληνικό πνεύμα διάλογο.
 
Τα κίνητρα των μισθοφόρων, η ζωή τους, και το «πνεύμα μονάδος» κάποιων σχηματισμών τους, είναι θέμα διαφόρων κειμένων. Χαρακτηριστικά είναι τα αποφθέγματα του Λυσία από τον Ολυμπιακό Πανηγυρικό:
 
«… Τα σώματα των Ελλήνων ανοίκουν σε εκείνον που πληρώνει…» (Λυσ. 33, 5), αλλά και του Ισοκράτους από το λόγο του «Περί Ειρήνης» «… οι οποίοι (μισθοφόροι) λόγω άλλων κακουργημάτων συναθροίζονται και θα στραφούν εναντίον μας οποτεδήποτε άλλοι τους πληρώσουν υψηλότερο μισθό.» (Η, 44-45).
 
Αν και οι Έλληνες δεν αντιμετώπιζαν αρχικά με ιδιαίτερη εχθρότητα όσους Έλληνες συμμαχούσαν με βαρβάρους  ή τους υπηρετούσαν αυτό άρχισε να αλλάζει μετά τον 5ο αιώνα π.Χ..
 
Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης αναφέρει ότι ο τύραννος των Συρακουσών Διονύσιος Α’ σταύρωσε Έλληνες μισθοφόρους που είχαν προσληφθεί από τους Καρχηδονίους αλλά και ο Αλέξανδρος εξανδραπόδιζε τους Έλληνες που αιχμαλώτιζε σε Περσική υπηρεσία.. Μόνο ο Τιμολέων τους  έπειθε να υπηρετήσουν υπ αυτόν.
 
(stefanosskarmintzos.wordpress.com)
 
Τμήμα ειδήσεων defencenet.gr
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "ΕΛΛΗΝΕΣ ΟΙ ΠΙΟ ΠΕΡΙΖΗΤΗΤΟΙ ΜΙΣΘΟΦΟΡΟΙ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ"

Τετάρτη 22 Ιανουαρίου 2014

ΠΕΙΡΑΙΑΣ : ΠΑΝΑΡΧΑΙΟΙ ΧΡΟΝΟΙ ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ ΠΑΛΑΙΟΛΙΘΙΚΗ ΕΠΟΧΗ Κατά το τέλος της τριτογενούς περιόδου του καινοζωϊκού αιώνα, δηλαδή πριν 10 εκατομμύρια χρόνια, τότε που ολόκληρος ο Σαρωνικός ήταν ξηρά, λόγω των γεωλογικών αναστατώσεων, η Πειραϊκή χερσόνησος, χωρίστηκε από την Αττική με θαλάσσια ζώνη. 10 εκατ. χρόνια πριν, από τη Μεγαλόπολη ως το Πικέρμι, κι από την Πτολεμαϊδα ως την Κρήτη, σουλατσάρουν ελέφαντες, λιοντάρια, ρινόκεροι, πίθηκοι, ύαινες κλπ. Τα ζώα αυτά κυκλοφορούν και στον Πειραιά, αλλά και στον Σαρωνικό που είναι ακόμη ξηρά. Η στάθμη της θάλασσας είναι 300 μέτρα πιο χαμηλά. Η Μεσόγειος είναι πολλές λίμνες. Το κλίμα είναι σχεδόν τροπικό. Παράλληλα οι ανακατατάξεις συνεχίζονται. Η περιοχή του Σαρωνικού βυθίζεται (πότε;). Δημιουργούνται η Αίγινα, η Σαλαμίνα, η Καλαυρία, τα Μέθανα, η Ύδρα και οι Σπέτσες. Ώσπου φθάνουμε στο 10.000 π.Χ. που σπάει το φράγμα του Γιβραλτάρ και δημιουργεί τη Μεσόγειο θάλασσα. Μεγάλες, πάλι, οι γεωλογικές ανακατατάξεις. Αν κρίνουμε από τα παλαιοντολογικά ευρήματα στην Αττική, σπήλαιο του Πανός, στη Ριζούπολη και αλλού, η περιοχή της Αττικής κατοικείτο τουλάχιστον 10.000 χρόνια π.Χ. Στα 11.000 χρόνια π.Χ. εντοπίζεται η σπηλιά του Σχιστού όπου βρέθηκαν παλαιολιθικά ευρήματα. Φαίνεται ότι ο Πειραιάς κατοικήθηκε και κατά την παλαιολιθική εποχή. Έχουν βρεθεί ξύστρο και λίθινη αιχμή Ωρινάκειου τύπου που βρίσκονται στο Μουσείο του Μάντσεστερ. Βρέθηκαν ακόμη συνοικισμοί στην Παλαιά Κοκκινιά και επί του λόφου Αγίου Γεωργίου Κερατσινίου που ανήκουν στην Πρωτοελλαδική κυκλαδική εποχή. Ως πρώτοι κάτοικοι του Πειραιά, πριν αυτός γίνει νησί, όταν δηλαδή ήταν ενωμένος με τα νησιά του Σαρωνικού, αναφέρονται, εκτός από τους Πελασγούς και άλλοι γνωστοί προϊστορικοί κάτοικοι του Ελλαδικού χώρου, Κάρες, Λέλεγες, Κρήτες, Θράκες, Φοίνικες. Αλλά οι συνεχείς κατακλυσμοί – καταποντισμοί εξαφάνισαν κάθε ίχνος πολιτισμού, όπως γράφει ο Πλάτων στους διάλογους «Τίμαιος» και «Κρι¬τίας». Ο Πλάτων, το 390 π.Χ, κάνει αναφορά στην χαμένη ήπειρο της Ατλαντίδος. Οι Άτλαντες είχαν ανώτερο πολιτισμό και επεκτάθηκαν με κατακτητικούς πολέμους ανατολικά, απειλώντας και την Ελλάδα. Τους αντιμετώπισαν και τους νίκησαν οι Αθηναίοι. Γι' αυτό και ο Πλάτων αισθάνεται υποχρεωμένος να κάνει συγκεκρι¬μένες αναφορές στην Ιστορία των Αθη¬νών 9.000 χρόνια πριν την εποχή του, δηλαδή 11. 000 χρόνια πριν τη δική μας εποχή. Γενάρχες των Αθηναίων, αναφέρει, ήταν ο Ήφαιστος και η Αθηνά, που «έφτιαξαν καλούς κατοίκους». Τα ονόματα των Αθηναίων του 9.000 π.Χ. έχουν διατηρηθεί, γράφει ο Πλάτων, σημειώνει όμως ότι «έχουν χαθεί τα έργα τους από τις αλλεπάλληλες καταστροφές. Και τονίζει: «Όσοι επιζούσαν μετά από κάθε καταστροφή ήταν αγράμματοι βουνίσιοι, που είχαν ακούσει μόνο τα ονόματα των πα¬λαιών ηγετών αλλά γνώριζαν ελάχιστα για τα έργα τους. Έτσι, προτιμούσαν να δίνουν αυτά τα ονόματα στα παιδιά τους, αγνοούσαν όμως τις αρετές και τους νό¬μους των προγενεστέρων, εκτός από κά¬ποιες ασαφείς πληροφορίες που είχε τύ¬χει ν' ακούσουν για τον καθένα». «Εκείνη την εποχή», συνεχίζει ο Πλά¬των, «οι πολεμικές ασχολίες ήταν κοινές και για τις γυναίκες και για τους άν¬δρες». Υπήρχε και μια ιδιαίτερη τάξη των πολεμιστών. « Η τάξη αυτή χωρίστηκε από την αρχή και κατοικούσε σε ιδιαίτερη περιοχή, έχοντας ό,τι χρειαζόταν για την τροφή και την εκπαίδευση της, χωρίς κα¬νένας τους να έχει τίποτα δικό του, αλλά όλα τα πράγματα θεωρούνταν κοινά για όλους». Για τη γεωγραφία της Αττικής στην εποχή των 11. 000 χρόνων από σήμερα, ο Πλάτων γράφει ότι «ο τόπος ξεπερνούσε κάθε άλλον σε γονιμότητα και αφθονία καρπών και «βοσκοτόπια για όλα τα είδη ζώων». Τότε η Αττική είχε πλούσια δάση («όχι τους σημερινούς ξερότοπους», σχολιάζει ο Πλάτων και για τη δική του εποχή αναφέρει τεράστια καρποφόρα δέντρα, πο¬τάμια και πολλές πηγές. Τι συνέβη και χάθηκε η ειδυλλιακή Αττική του 10.000 π.Χ.; Ο Πλάτων είναι συγκεκριμένος. Υποστηρίζει ότι η Αττική δέχτηκε μεγάλους καταποντισμούς – κατακλυσμούς 9.000 χρόνια πριν από την εποχή του, με αποτέλεσμα το έδαφος να ξεπλυθεί και το χώμα «να γλιστράει σε μεγάλες ποσότητες και να εξαφανίζεται στα βάθη της θάλασσας». Ακολούθησαν καταστρεπτικοί σεισμοί και μεγάλες γεωλογικές μεταβολές. Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι αυτή η εικόνα της πλούσιας σε βλάστηση αλλά και σε καταστροφές Αττικής που μας δίνει ο Πλάτων, επιβεβαιώνεται και από τις έρευνες στο Πικέρμι με τα σπουδαία παλαιοντολογικά ευρήματα. Έτσι λοιπόν, πολλά χρόνια πριν από το Θεμιστοκλή, ο Πειραιάς ήταν νησί που τον ονόμαζαν "Περαία", δηλαδή πέρασμα. Όμως σιγά-σιγά με τις προσχώσεις των ποταμών Κηφισού και Ιλισού ενώθηκε με την Αττική. Δηλαδή κατά τους προϊστορικούς χρόνους, ο Πειραιάς ήταν νησί, που χωριζόταν από την υπόλοιπη Αττική με θαλάσσια ζώνη, που άρχιζε από την περιοχή του Φαληρικού όρμου - και συγκεκριμένα από το Νέο Φάληρο - περνούσε μέσα από τη σημερινή συνοικία Καμίνια και τμήμα του δήμου Αγίου Ιωάννη Ρέντη και κατάληγε στον λιμένα Αλών, μπροστά στο σταθμό των "Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων Αθηνών - Πειραιώς". Αργότερα η ζώνη αυτή καλύφθηκε με προσχώσεις για να μετασχηματιστεί αρχικά σε αβαθή θαλάσσια λωρίδα, στη συνέχεια σε "ελώδη περιοχή" (βάλτο) και τελικά σε "πηλώδη" (λασπότοπο) και να αποτελέσει το γνωστό μας Αλίπεδο, με το οποίο ο Πειραιάς ενώθηκε με την υπόλοιπη Αττική. ΕΜΒΟΛΟ ΤΡΙΗΡΟΥΣ ΑΡΧ. ΜΟΥΣΕΙΟ ΠΕΙΡΑΙΑ Αυτό έγινε ως το 2.000 π.Χ. • 2.000 π.Χ. Είναι η σίγουρη χρονολογία, κατά την οποία άρχισε να κατοικείται ο Πειραιάς. Υπάρχουν προϊ¬στορικοί οικισμοί στην Παλαιά Κοκκινιά και στο Κερατσίνι (2.600 - 2.000 π.Χ.). • 1529 π.Χ. Το χρόνο αυτό έγινε ο κατακλυσμός – καταποντισμός του Δευκαλίωνα ή του Νώε, είναι ο ίδιος, αποτέλεσμα του φοβερού σεισμού του ηφαιστείου της Σαντορίνης και του εν συνεχεία «τσουνάμι» που βύθισε και κατέστρεψε μεταξύ πολλών άλλων και τις ακτές της Αττικής. Ως διασωθέντες της Αττικής φέρονται ο Κέκροπας – μισός άνθρωπος, μισός φίδι-, ο Κραναός και μερικοί άλλοι. • 1.529 π.Χ. Δευκαλίων, Κέκροψ, Ελλην ηφαίστειο Σαντορίνης-ΚΑΤΑΚΛΥΣΜΟΣ… ΝΩΕ. • 1.500 π.Χ. Κραναός, Δαναός, Πελασγός, Αίολος, Αμφικτύων, Ξούθος, Δώρος. • 1.470 π.Χ. Ιων, Ατθίς, Κριθώ . • 1.440 π.Χ. Άβας, Πελίας, ΑΡΓΟΝΑΥΤΕΣ • 1.410 π.Χ. Εριχθόνιος Ιάσων…ΟΡΦΕΑΣ-ΟΡΦΙΚΟΙ • 1.400 π.Χ. Το Τετράκωμο Ηράκλειο. • ΣΤΗΝ αρχαιότητα, στον Πειραιά, λατρευόταν ιδιαίτερα ο ήρωας Ηετίων, από τον οποίο πήρε το όνομα της η Ηετιωνία ακτή, (Καστράκι Δραπετσώνας) όπως βγαίνουμε από το λιμάνι το άκρο δεξιά. • Από τον Ηετίωνα πήρε το όνομα του ο θρησκευτικός θίασος Ηετιωνίδες. Αυτό έγινε γνωστό από επιγραφή των μέσων του 5ου π.Χ. αιώνα που βρέθηκε στην περιοχή Καμινίων όπου τοποθετείται το αρχαίο Τετράκωμο Ηράκλειο. Όμως ο Ηρακλής έζησε γύρω στα 1260 π.Χ. και είναι περίεργο πως οι αρχαιολόγοι τοποθετούν χρονολογικά το Τατράκωμο Ηράκλειο στο 1.400 π.Χ. Φαίνεται πως την ονομασία την πήρε αργότερα, ή ότι δεν είχε σχέση με το γνωστό μας ήρωα. • Τετράκωμον ονομάζονταν οι τέσσερις δήμοι μαζί, των Πειραιέων, των Φαληρέων, των Ξυπεταιόνων (Π. Κοκκινιά- Κορυδαλλός), και των Θυμαιτάδων, (Κερατσίνι-Δραπετσώνα) που είχαν κοινό ιερό στα Καμίνια, όπως προαναφέραμε.Στο Κερατσίνι, κοντά στο ναό του Αγίου Γεωργίου, υπήρχε τέμενος του Ηρακλέους, από το οποίο και το Τετράκωμο, ονομάστηκε Ηράκλειο. Από αυτό το τέμενος, στο οποίο λατρευόταν ο Ηρακλής, πήρε και το όνομα του, το λιμάνι του Κερατσινίου που αλλιώς ονομάζεται Λιμήν Ηρακλέους. Ο Δήμος Ξυπέτης, αρχικά ονομαζόταν Τροία ή Δήμος Τρωών, και βρισκόταν Νοτιοδυτικά του Πειραιά (Π. Κοκκινιά- Κορυδαλλός),. • Σε μαρμάρινη βάση που βρέθηκε στο Μοσχάτο, υπάρχει η επιγραφή: «Ξυπεταιόνων νικητών κωμάρχων κομαστών». • 1.380 π.Χ. Πανδίων Α , βασιλιάς της Αθήνας • 1.350 π.Χ. Ερεχθεύς • 1.320 π.Χ. Κέκροψ Β. • 1.300 π.Χ. Οι Μινύες στη Μουνιχία. Σπηλιά της Αρετούσας. Σηράγγειο. • Οι Μινύες ήταν ένας από τους επιφανέστερους λαούς της ηρωικής εποχής με κέντρο τ6ν Ορχομενό Βοιωτίας, και εκπροσωπούσαν την ναυτική εμπορική δύναμη της προϊστορικής Ελλάδας. Οι πρώτοι αυτοί κάτοικοι του Πειραιά, έφεραν τη λατρεία της θεάς των Θρακών Βενδίοδος (Εκάτης) και της Φεραίας Αρτέμιδος, που λατρευόταν στη Μουνιχία – Καστέλα- σαν «Μουνιχία Αρτεμις». Η περιοχή είχε ονομαστεί Μουνιχία από τον ήρωα Μούνιχο, γιο του Παντακλέους ή Πεντευκλέους από το γένος των Μινύων, που μετοίκισε μαζί με τους οπαδούς του από τον Ορχομενό στην περιοχή αυτή, αφού μετά τον κατακλυσμό – καταποντισμό είχε μείνει ακατοίκητη. Πιστεύεται ότι το ιερό της Μουνιχίας Αρτέμιδος βρισκόταν στην κορυφή του λόφου, εκεί που βρίσκεται σήμερα ο να6ς του Προφήτη Ηλία. Σαν κατοικία των Μινύων αναφέρεται το Σηράγγειο, η γνωστή «σπηλιά του Παρασκευά», που πήρε το όνομα αυτό από τον επιχειρηματία Εμμ. Παρακευά, που είχε κέντρο εκεί. Λέγεται ακόμη και σπηλιά Λαλαούνη. Το σπήλαιο αυτό είχε πολλά υπόγεια διαμερίσματα, κατασκευασμένα με αρκετή δεξιοτεχνία. ΥΣΤΕΡΟΓΕΩΜΕΤΡΙΚΟ ΕΙΔΩΛΙΟ ΕΝΘΡΟΝΙΣΜΕΝΗΣ ΘΕΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΛΛΙΘΕΑ ΑΤΤΙΚΗΣ ΤΟ ΣΗΡΑΓΓΕΙΟ Το Σηράγγειο, κατά μία εκδοχή θεωρείται ως Ασκληπιείο του Πειραιά, το υπόγειο αυτό κατασκεύασμα μέσα σε βράχους, της Καστέλας. Αποκαλύφθηκε, κατά τον Χρ. Πανάγο, το 1897 και, κατά τον Γ. Ζαννέτο το 1894. Το φυσικό «κοίλωμα» του Σηραγγείου προϋπήρχε αλλά αξιοποιήθηκε, με την εκτέλεση ορισμένων έργων από τους Μινύες. Η στοά του εισχωρεί 12 μέτρα μέσα στο βράχο, κάτω από τη λεωφόρο Φαλήρου (Βασ. Παύλου). Αν και δεν έχουμε θετικές πληροφορίες για το σκοπό, για τον οποίο κατασκευάσθηκε, πιθανολογείται ότι ήταν ιερό, αφιερωμένο στον τοπικό ήρωα Σήραγγο. Θεωρείται ότι στους ιστορικούς χρόνους δεν αποκλείεται να χρησιμοποιήθηκε ως ασκληπιείο και ως «Πορφυρείο», για την κατεργασία των πολλών πορφυρούχων κοχυλιών που αφθονούσαν στην Πειραϊκή ακτή. Αργότερα, πάντως και ως τους ρωμαϊκούς χρόνους στο Σηράγγειο λειτούργησε «βαλανείο» (δημόσιο λουτρό) και τότε κατασκευάστηκαν τα δύο ψηφιδωτά που υπήρχαν εκεί και, κατά περίεργο τρόπο, εξαφανίστηκαν στην περίοδο της Δικτατορίας (1967 - 1974). Ακόμη μέσα εκεί υπήρχε ένα ηρώο, δυο πανάρχαιοι τάφοι, και τα δύο ψηφιδωτά, ένα που παρίστανε το Σήραγγο σε άρμα, και ένα τη Σκύλλα. Μέσα στο σπήλαιο βρέθηκε και βωμός του Αποτρόπαιου Απόλλωνα. ΚΑΤΟΙΚΙΑ ΤΟΥ ΣΗΡΑΓΓΟΥ Κατά την παράδοση το Σηράγγειο ήταν η κατοικία του ήρωα Σήραγγου. Ό νέος που εικονίζεται στο ψηφιδωτό πρέπει να είναι ο Σήραγγος, που όμως ήταν γνωστός και με άλλο κυριότερο όνομα. Με βάση την μυθολογία ο εικονιζόμενος στο ψηφιδωτό νέος ταυτίστηκε με τον Γλαύκο». Το φτωχό ψαρά που απελπισμένος γκρεμίστηκε στα βράχια της Ευβοίας. Και καταδικάστηκε σε αθανασία και από τότε πλανιέται μέσα στα κύματα. Αγάπησε την ωραία θαλάσσια παρθένα Σκύλλα, αλλά τους φθόνησε η Κίρκη και την μεταμόρφωσε σε τέρας. Αλλά ο Γλαύκος δεν έπαψε να την αγαπάει και παρέμεινε μεμψί¬μοιρος και κακόβουλος, προφητεύοντας τους ανέμους στους θαλασσινούς με θορυβώδεις χρησμούς. Έγινε δε ένα μελαγχολικός γέρος με απλανές βλέμμα, μισός άνθρωπος, μισός ψάρι, και η ουρά του ήταν σκεπασμένη με θαλάσσια φυτά και κοχύλια. ΤΑ ΘΕΟΣΠΙΤΑ ΚΑΙ Η ΑΡΕΤΟΥΣΑ ΚΟΝΤΑ στην κορυφή του Λό¬φου της Μουνιχίας – Προφήτη Ηλία - και προς τη δυτική πλευρά υπάρχει ένα επικλινές και ευρύχωρο όρυγμα. Από τις έρευνες που έγιναν στα 1868 και 1897 αποδείχθηκε μόνο η ύπαρξη υδραυλικών έργων με κατεύθυνση προς τους πανάρχαι¬ους συνοικισμούς γύρω από το λιμάνι της Μουνιχίας (Μικρολίμα¬νο). Αλλά δεν εξακριβώθηκε που οδηγεί το όρυγμα αυτό.. Η παράδοση αναφέρει ότι το σπήλαιο αυτό ήταν η κατοικία μιας βασιλοπούλας, της Αρετούσας που από αυτήν πήρε το όνομα της. Την χρησιμοποιούσε δε για να επικοι¬νωνεί κρυφά με τόν αγαπημένο της που βρισκόταν στην Ακρόπολη. Όπως γράφει ο Στράβων, τα σπηλαιοειδή αυτά ορύγματα αποδίδουται στους πρώτους κατοίκους του Πειραιά και είναι έργα ύδρευσης της προϊστορικής περιόδου. Στη βόρεια πλευρά της Πειραϊκής Χερσονήσου, στη θέση «Σταυρός» καθώς και στο λόφο της : Μουνιχίας, έχουν βρεθεί, σκαμμένες σε βράχους παλαιότατες κατοικίες, που ο λαός ονόμαζε« Θεόσπιτα». Η Μουνιχία είναι δεμένη με την Αργοναυτική εκστρατεία. Το λιμά¬νι του Φαλήρου με το ταξίδι του Θησέα στην Κρήτη όπου σκότωσε τον Μινώταυρο. Επίσης από το Φάληρο ξεκίνησε για τον Τρωικό Πόλεμο ο βασιλιάς της Αθήνας Μενεσθεύς. Το Φάληρο πήρε το όνομα του από τον ήρωα Φάληρο, εγγονό του Ερεχθέως. • 1.290 π.Χ. Πανδίων Β βασιλιάς στην Αθήνα. • 1.260 π.Χ. Αιακός, Αιγεύς, Πιτθεύς, Ατρεύς • 1.230 π.Χ. Θησέας • 1200 π.Χ. Ακάμας, Πολύξενος, Κλεοδαίος, Αίας, Αχιλλεύς, ΤΡΩΪΚΟΣ • 1.180 π.Χ. Το Φονικό Δικαστήριο στη Φρεατίδα υπήρξε το πρώτο, το αρχαιότατο δικαστήριο του Πειραιά, και ανάγεται στους χρόνους του έπους. Σε αυτό κατά τους χρόνους εκείνους πρώτος απολογήθηκε από πλοίο όπως γράφει ο Παυσανίας (Αττικά 28, 12), ο Τεύκρος προς το πατέρα του Τελαμώνα από τη Σαλαμίνα, ο οποίος τον κατηγόρησε διότι επέστρεψε από την εκστρατεία κατά της Τροίας χωρίς τον ετεροθαλή αδελφό του Αίαντα τον Τελαμώνιο, και δεν εκδικήθηκε το θάνατό του. Το δικαστήριο αυτό καθ όλες τις ενδείξεις βρισκόταν στον όρμο της Φρεατίδας εκεί που τώρα είναι το ναυτικό Μουσείο. • 1.170 π.Χ. ο Μούνιχος στον Πειραιά. • Στο Μικρολίμανο, εκεί που είναι σήμερα ο Ναυτικός Ομιλος Ελλάδος (παλιότερα ήταν η έπαυλη Κουμουνδούρου), ήταν το ιερό τέμενος της Αρτέμιδας, που συχνά γινόταν άσυλο των τριήραρχων. Το ιερό τέμενος της θεάς κείμενο στο ακρωτήριο Κουμουνδούρου της Καστέλας απέναντι από τη Σταλίδα (νησάκι του Κουμουνδούρου) ήταν υψηλό, από¬τομο, δυσπρόσιτο περιβαλλόμενο από τις τρεις πλευρές από τη θάλασσα. Ο Δημοσθένης στον «Περί του στεφά¬νου» λόγον (107) αναφέρει «ουχ ικετηρίαν έθηκε τριήραρχος ουδείς πώποτ' ως αδικούμενος παρ' υμίν, ουκ εν Μουνιχίας εκαθέζετο», αναφε¬ρόμενος στον τρόπο παροχής ασύλου στους τριήραρχους από το ιερό της Μουνιχίας Αρτέμιδος. Στο πανάρχαιο ιερό της Μουνιχίας που έδωσε το όνομά της στον ανοιξιάτικο αττικό μήνα Μουνιχιώνα, οπότε ετελούντο τα Μουνίχια με πομπές, ναυτικούς αγώνες και νυκτερινή λαμπαδηφορία, (αφιππολαμπάς) λατρευόταν η Μουνιχία Άρτεμις, σεληνιακή θεότητα. • 1.140 π.Χ. • 1.110 π.Χ. • 1.080 π.Χ • 1.070 π.Χ. Κόδρος ( Αθήνα), ΜΩΥΣΗΣ – ΕΞΟΔΟΣ • π. Χ. Απόγονοι Κόδρου • 1.020 π.Χ. Αρχέλαος • 960 π.Χ. Ησίοδος • 930 π.Χ • 900 π.Χ. Αρχιτέλης,Αρχέλαος,Εύνομος • 870 π.Χ. Πολυδεύκτης,Χαρίλαος,ΛΥΚΟΎΡΓΟΣ, • 840 π.Χ. Ομηρος • 810 ( Από δω και πέρα όλοι οι σοφοί ως τη γέννηση του Χριστού ). • 780 π.Χ. Τήλεκλος • 750 π.Χ. Αλκαμένης-Θεόπομπος, Α Μεσσηνιακός • 720 π.Χ. Πολύδωρος, Πρευγένης, Αρχίδαμος • 714 π.Χ. Δεκαετείς άρχοντες- τέλος Μεδοντιδών, Αλκμαίων (13ος) • 683 π.Χ. Ετήσιοι άρχοντες, Χάρωψ • 681 π.Χ. Λυσιάδης- Αρχίλοχος • 644 π.Χ. Δρωπίδης • 621 π.Χ. Δράκων (Νόμοι),Στησίχορος (λυρικός ποιητής) • 612 π.Χ. Κύλων ( προσπάθεια τυραννίας) • 594 π.Χ. ΣΟΛΩΝ (Νομοθεσία) • 582 π.Χ. Δαμάσιος, Κίμων Α • 571 π.Χ. Πεισίστρατος, Αριστίων (ρήτωρ) • 560 π.Χ. Το Φάληρο επίνειο της Αθήνας. • 550 π.Χ. Μεγακλής στην Αθήνα. • 528 π.Χ. Ιππίας 527 Ιππαρχος(φονευθείς από Αρμόδιο-Αριστογείτονα). • 524 π.Χ. Μιλτιάδης Α. • 511 π.Χ. Ισαγόρας, Αισχύλος(τραγωδός) • 510 π.Χ. Κλεισθένης (γεν. επόμενες), Αριστείδης ο Δίκαιος. • 507 π.Χ. Ο Πειραιάς ανακηρύσσεται Δήμος από τον Κλεισθένη. • 493 π.Χ. Ο Θεμιστοκλής στρέφει το ενδιαφέρον του προς τον Πειραιά. Μιλτιάδης Β • 489 π.Χ. Κίμων Β • 485 π.Χ. Ηρόδοτος (485-421) • 483 π.Χ. Ο Πειραιάς επίνειο της Αθήνας. Έναρξη των έργων για την οχύρωση και την αξιοποίηση του. • 480 π.Χ. Θεμιστοκλής, Ευριπίδης (480-406) • 480 π.Χ. Ναυμαχία της Σαλαμίνας. • 479 π.Χ. Ο Πειραιάς συνεχίζει να εξελίσσεται. Μέσα σε 17 χρόνια δαπανώνται 6.000 τάλαντα γα λιμενικά και άλλα έργα. • 471-465 π.Χ. Εξορία του Θεμιστοκλή. Αποπεράτωση των τειχών και των κυρίως λιμενικών έργων, νεωσοίκων κ.λπ. Ο Πειραιάς δεν είναι μόνο πολεμικό αλλά και σπουδαίο εμπορικό λιμάνι. • Η ολοκλήρωση των τειχών του Πειραιά που τον τριγύριζαν παραλιακά και στον ηπειρωτικό χώρο έφθαναν μέχρι την οδό Πύλης, αποτέλεσαν τον «Πειραϊκό περίβολο». Ερείπιά του βλέπουμε σήμερα στην Πειραϊκή, στο χώρο του Ναυτικού ομίλου, και εντός του Ναυτικού Μουσείου. Εκεί βρίσκεται και ένας τετράγωνος πύργος του «Πειραϊκού περιβόλου» Κοντά σ αυτόν υπήρχε παλιά μια λίθινη σκάλα που, πως πιστευόταν, οδηγούσε στο Φονικό Δικαστήριο, που λειτουργούσε στον Ορμο της Φρεατύδας όπου ήταν και η πηγή «Τσιρλονέρι». • Οι νεώσοικοι – χώροι ρίψης των πλοίων στη θάλασσα - δημιουργήθηκαν στη Ζέα (196), στη Μουνυχία –Μικρολίμανο (82), και στον Κάνθαρο, στο κεντρικό λιμάνι (96). Συνολικά 372. Ίχνη τους υπήρχαν μέχρι πρότινος στη Μουνιχία, στο τέλος της οδού Σαγγαρίου, στη Ζέα στη διασταύρωση των οδών Μουτσοπούλου και Σηραγγείου , στο ισόγειο της πολυκατοικίας που αγοράστηκε από την Αρχαιολογική Υπηρεσία. • Με βάση τα ερείπια αυτά και σχέδιο του Ντέρπφελτ, κατασκευάστηκε , με την επίβλεψη του Ιωάννου Μελετόπουλου, ομοίωμα που βρίσκεται στο Ναυτικό Μουσείο. • 470 π.Χ. ΣΟΦΟΚΛΗΣ, ΣΩΚΡΑΤΗΣ • 461 – 456 π.Χ. Χτίζονται τα Μακρά Τείχη που άρχιζαν από τη σημερινή οδό Πύλης – διπλά ως το Δίπυλο των Αθηνών. • 451-431 π.Χ. Ανοικοδομείται η πόλη του Πειραιά, με σχέδιο του Ιππόδαμου. Ολοκλήρωση από τον Περικλή (448) του προγράμματος του Θεμιστοκλή και συμπλήρωση των Μακρών Τειχών. Ανέγερση των στοών Αμφιτόπωλις και Ιπποδάμειος Αγορά, και άλλα κτίρια για τις κρατικές υπηρεσίες. Ο Πειραιάς γίνεται το μεγαλύτερο ναυτεμπορικό κέντρο της Μεσογείου, του Ευξείνου Πόντου και όλου του τότε γνωστού κόσμου. • 460 ΘΟΥΚΥΔΙΔΗΣ (γεν.επόμ.460-394) • 450 π.Χ. ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ (452-385) • 448 π.Χ. Αλκιβιάδης (γεν. επομ. 448-404), Ανδροκλής • 443 π.Χ. ΠΕΡΙΚΛΗΣ, Αναξαγόρας • 437 π.Χ. Μνησικλής (διάσημος γλύπτης ) • 436 π.Χ. Ισοκράτης, ΛΥΣΙΑΣ • Ο Λυσίας από τους γνωστότερους ρήτορες της Αττικής, που φαίνεται έζησε και αρκετά χρόνια στον Πειραιά είναι από τους ρήτορες, που περισσότερο από όλους τους άλλους αναφέρεται σ αυτόν. Ο λόγος του «Κατά Αγόρατου», που θεωρείται από τα ωραιότερα μνημεία της Ελ¬ληνικής ρητορικής Τέχνης, ε¬κτός από τις γενικότερες γραμμές, που δίνει για την ιστορία των Αθηνών, μας παρέχει και χρησιμότατα στοιχεία για το θέατρο της Μουνιχίας και για το ιερό της Αρτέμιδος, όπου είχε καταφύγει για να συνεχίσει τις δολοπλοκίες του με τους «Τριάκοντα» για την προγραφή και την εξόντωση επιφανών Αθηναίων... Ο Λυσίας κατηγορούσε τον Αγόρατο ότι συνεννοήθηκε κρυφά με τους Λακεδαιμόνιους και πέτυχε να καταστρέψει τα μακρά τείχη και τα νεώρια του Πειραιά και να παραδώσει τον Αθηναϊκό Λαό στη Σπάρτη. Η εποχή αυτή είναι η πλέον λαμπρή για τον Πειραιά. Έχει, πέραν των όσων αναφέρθηκαν και θα αναφερθούν πιο κάτω, δύο θέατρα, ένα στη Ζέα που σώζεται και σήμερα και ένα στη Μουνιχία που καταστράφηκε, περικαλλείς ναούς, όπως του Μειλιχίου Διός, της Αθηνάς, του Σωτήρος Διός, της Αφροδίτης, της Αρτέμιδας στον Προφήτη Ηλία, του Ασκληπιού και άλλων εγχώριων και ξένων θεών, μνημεία ηρώων, και εμπορικές στοές. • Πολλά αγάλματα κοσμούν την πόλη όπως αυτά που αποκαλύφθηκαν στις 18 Ιουλίου 1959, στη διασταύρωση των οδών Γεωργίου Α και Φίλωνος κατά τη διάρκεια εκσκαφών από την Εταιρία Υδάτων: Ο Κούρος που χαρακτηρίστηκε ως το σπουδαιότερο άγαλμα του κόσμου, το ανυπέρβλητο άγαλμα της Αθηνάς και η ασπίδα της, η Κόρη του Πειραιώς, το τραγικό προσωπείο, όλα αυτά χάλκινα, δύο μαρμάρινες Ερμαϊκές στήλες και η μαρμάρινη Δεσμία Κόρη. Και φυσικά πολλά άλλα που βρίσκονται στο αρχαιολογικό Μουσείο του Πειραιά, πολλά δε άλλα στο Μουσείο της Αθήνας. Από τα πιο σημαντικά είναι: άγαλμα της Αφροδίτης, του Πανός, του Ασκληπιού, κεφαλή της Μέδουσας, πολλές επιτύμβιες στήλες και άλλα. • 431-404 π,Χ. Πελοποννησιακός πόλεμος. Κάμψη της λιμενικής κίνησης. Λοιμός. Θάνατος του Περικλή (428). Εκστρατεία στη Σικελία (415). Επισκευή των υδραγω¬γείων του Πειραιά από το Μέτωνα (414). Τετρακόσιοι. Κατασκευή της Μεγίστης Στοάς (411). Ήττα των Αθηναίων στους Αιγός Ποταμούς (405). Ο Λύσανδρος στον Πειραιά. Κατάλυση της Δημοκρατίας. Τριάκοντα τύραν¬νοι. Καταστροφή των μακρών τειχών και των νεωσοίκων (404). • 425 π.Χ. Ξενοφών ( ιστορικός 425-335) • 411 π.Χ. Ιδρυση της συνεταιριστικής Τράπεζας των Αρχίστρατου και Αντισθένη. Κατάλυση των δημοκρατικών αρχών. Οι Τετρακόσιοι. Ανεγείρεται η μέγιστη Στοά, και ισχυρότερο τείχος στην Ηετιωνία ακτάη ( Καστράκι – Δραπετσώνα). • 403 π.Χ. Άφιξη Θρασυβούλου στη Μουνιχία. Απέλαση 30 τυράννων, αποκατάσταση της Δημοκρατίας. • 400 π.Χ. ΠΛΑΤΩΝ, Λάχης, Διαγόρας, Εργοκλής(στρατηγός). Ιδρύεται στον Πειραιά η Τράπεζα του Πασίωνος. • 393 π.Χ. Ανοικοδόμηση των τειχών από τον Κόνωνα. Ανέγερση του Αφροδισίου - νέων ιερών. Ανασυγκροτείται το ναυτικό και το λιμάνι. • 390 π.Χ. Αριστοκράτης(ναύαρχος). • 384 π.Χ. Δημαίνετος (στρατηγός) • 376 π.Χ. Ο Σπαρτιάτης Σφοδρίας με 10.000 στρατιώτες επιχειρεί νύχτα να καταλάβει τον Πειραιά. • 373 π.Χ. ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ • 371 π.Χ. Δείναρχος (ρήτωρ). • 370 π.Χ. Η κίνηση στο λιμάνι του Πειραιά αρχίζει να ανέρχεται. Φρασικλείδης, ΑΙΣΧΙΝΗΣ. • 368 π.Χ. Ναυσιγένης, Φίλων (αρχιτέκτων). • 366 π.Χ. Κηφισσόδωρος • 350 π.Χ. Αστυδάμας (τραγικός) • 347-323 π.Χ. Ανοικοδόμηση των νεωσοίκων. Ο Πειραιάς και πάλι αξιόλογο λιμενικό κέντρο. • 346-328 π.Χ. Κατασκευή της Σκευοθήκης του Φίλωνος στο λιμενίσκο της Ζέας. • 346 π.Χ. Πυθόδηλος, Λεωχάρης ( γλύπτης) . • 345 π.Χ. ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ ο μέγας ρήτωρ. • 338 π.Χ. Ήττα των Αθηναίων από το Φίλιππο στη Χαιρώνεια. Προσπάθεια για επι¬σκευή των πειραϊκών τειχών. • 334 π.Χ. Αριστόνικος, Αριστοφών (ρήτορες) . • 334-323 π.Χ. Εκστρατεία Μεγάλου Αλεξάνδρου. 345, Ειρήνη Αθηναίων – Φιλίππου, νέα ακμή του Πειραιά. Αλλά ακολουθεί δημιουργία νέων λιμενικών κέν¬τρων (Αλεξάνδρειας, Θεσσαλονίκης). Μείωση της σημασίας του Πειραιά. • 333 π.Χ. Νικοκράτης, Δημοχάρης. • 332 π.Χ. Νίκητος, Πολέμων (φιλόσοφος). • 330 π.Χ. Αριστοφών (στρατηγός). • 328 π.Χ. Ευθύκριτος,Τίμαρχος (ρήτωρ) . • 323 π.Χ. Ηγήσιος, ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ (ποιητής). • 322 π.Χ. Φιλοκλής, (Αντίπατρος Αθήνα) . • 322 π.Χ. Εγκατάσταση Μακεδονικής φρουράς στο λόφο της Μουνιχίας. Συνεχής μείωση της λιμενικής κίνησης του Πειραιά, στη διάρκεια της Μακεδονικής κυ¬ριαρχίας, με σύντομες περιόδους μικρής ανάκαμψης (μεταξύ 290-250 π.Χ.). • 321 π.Χ. Αρχιππος, Απολλόδωρος. • 319 π.Χ. Ο Πολυσπέρχων, διάδοχος του Αντιπάτρου, πολιορκεί και κυριεύει τον Πειραιά. • 318 π.Χ. Ο Κάσσανδρος ανακτά τον Πειραιά. • 317 π.Χ. Δημογένης • 316 π.Χ. Δημοκλείδης • 313 π.Χ. Θεόφραστος • 311 π.Χ. Σιμωνίδης • 310 π.Χ. Ιερομνήμων • 308 π.Χ. Καίριμος • 307 π.Χ. Αναξικράτης (Μακεδόνες). • 307 π.Χ. Δημήτριος ο Πολιορκητής, ανασκάπτει το φρούριο της Μουνυχίας. Οι Αθηναίοι προσφέρουν σε αυτόν ως δώρο τον Πειραιά. • Τον Ιούνιο του 307 κατέπλευσε στον Πειραιά με διακόσια πλοία, χωρίς να βρει καμία α¬ντίσταση, ο γιος του Α¬ντίγονου, Δημήτριος ο Πολιορκητής. Ο Δημήτριος έστειλε μή¬νυμα στους Αθηναίους και Πειραιώτες, ότι είχε εντολή από τον πατέρα του να διώξει την Μακε¬δονική φρουρά της Μουνιχίας και να απο¬δώσει στους πολίτες ε¬λεύθερη την πατρίδα τους. Ο Φαληρέας και η μακεδονική φρουρά προσπάθησαν να προ¬βάλλουν αντίσταση. Την επομένη ημέρα όμως ο ίδιος ο Φαληρέας επικε¬φαλής αντιπροσωπείας πήγε στον Πειραιά για να παραδώσει την πόλη. Η μακεδονική φρουρά αντιστάθηκε και πάλι με ανδρεία στην πολιορκία του Δημή¬τριου, αναγκάστηκε ό¬μως να παραδοθεί μετά από σκληρές μάχες τον Σεπτέμβριο του 307. Ο Δημήτριος χρησιμοποίη¬σε πολιορκητικές μηχα¬νές. Το φρούριο της Μουνιχίας καταστράφη¬κε "εκ θεμελίων" και τα τείχη του Πειραιά υπέ¬στησαν σοβαρότατες ζημιές. Οι Πειραιώτες και οι Αθηναίοι δέχθη¬καν με χαρά τον Δη¬μήτριο, τον ανακήρυξαν μάλιστα και ελευθερωτή τους. Ακολούθησαν αποτυχημένο κίνημα κατά του Δημήτριου, το οποίο πιθανά υποστηρίχθηκε από τους Σπαρτιάτες, ε¬πέμβαση του Πύρρου στις εξελίξεις ανά την Ελλάδα, θάνατος του Πύρρου, εγκατάσταση στον Πειραιά τυράννων (περίοδος του βασιλιά της Μακεδονίας Αντίοχου του Γόνατα, θάνα¬τος του Δημήτριου και απελευθέρωση του Πει¬ραιά το 251. Οι Πειραιώτες μετά την απελευθέρωση άρχισαν να οχυρώ¬νουν τα λιμάνια τους και να επι¬σκευάζουν τα τείχη. Οι προ¬σπάθειες όμως για αναβίωση της κίνησης του λιμα¬νιού υπήρξαν μάταιες. Τίποτα δεν μπορούσε να συγκρατήσει την φθίνουσα πορεία των πραγμάτων. Η οικονο¬μική δραστηριότητα, οι πληθυσμοί, τα κέντρα, εξακολουθούν να μετα¬τοπίζονται προς την Α¬νατολή, την Αλεξάν¬δρεια, την Ιταλία και την Ευρώπη. Ο πληθυσμός της πόλης μειώνεται συ¬νέχεια, οι επιχειρήσεις διαλύονται η μια μετά την άλλη και οι έμποροι μετακινούνται προς τα νέα εμπορικά κέντρα της εποχής. Η αίγλη της πόλης του Πειραιά με τα μεγάλα κτίσματα και τις μεγάλες εγκαταστά-σεις βρίσκεται σε τέλεια αντίθεση με την κατά¬σταση μαρασμού στην οποία είχε περιπέσει η κίνηση του λιμανιού. Τα σπίτια άρχισαν να ερειπώνονται και πολλοί α¬πό τους δρόμους δίνανε την εντύπωση εγκαταλε¬λειμμένης πόλης. Τα κτήματα έξω από την πόλη και τα σπίτια πωλούνται σε πολύ χαμηλές τι¬μές. Τα οικονομικά βρί¬σκονται και αυτά στην ίδια θλιβερή κατάσταση του μαρασμού. Χωρίς χρήματα η πόλη, εγκα¬ταλελειμμένη από όλους, πέφτει στη σκιά ενός λα¬μπρού παρελθόντος. Ο Πειραιάς έπαψε να είναι το κέντρο των θαλασσίων μεταφο¬ρών της Μεσογείου. Οι ειδικευμένοι εργάτες του αναχωρούν στο ε¬ξωτερικό για εύρεση καλύτερης τύχης, οι έ¬μποροι για εξασφάλιση μεγαλύτερου κέρδους και οι άνεργοι για από¬κτηση εύφορου γης. Το ρεύμα προς την Ανα¬τολή στα από τον Μεγά¬λο Αλέξανδρο και τους διαδόχους του οργανω¬θέντα κράτη συνέχεια μεγάλωνε. Κατά τα επό¬μενα έτη ο Πειραιάς διέρχεται περίοδο νε¬κρικής ησυχίας μέχρι της εμφανίσεως νέων ε¬χθρών: των Ρωμαίων. • 299 π.Χ. Ο Αγασικλής, γιος του Σκύθου που διέμενε στον Πειραιά, κατόρθωσε με δωροδοκία να αποσπάσει δικαιώματα Αθηναίου Πολίτη. Για την ενέργεια αυτή στράφηκαν εναντίον του οι ρήτορες Δήναρχος και Υπερείδης. • 267 π.Χ. Επιδρομή Έρούλων κατά του Πειραιά. • 251 π.Χ. Με την επέμβαση του Άρατου, αποδίδονται στους Αθηναίους αντί 150 ταλάντων, ο Πειραιάς, η Σαλαμίνα, η Μουνυχία και τα λιμάνια. Επισκευές των τειχών και οχύρωση των λιμανιών. • 250 π.Χ. Συνεχίζεται η παρακμή του Πειραιά. • 229 π.Χ. Λήγει ή μακεδονική κατοχή του λόφου της Μουνυχίας - Καστέλας. • 146 π.Χ. Ίδρυση του λιμένα της Δήλου. Παρακμή του Πειραιά. Ρωμαϊκή κυριαρχία. • 100 π.Χ. Αλκέτης, άρχων πολέμαρχος. • 87 π.Χ. Ο Αρχέλαος ο Καππαδόκης, στρατηγός του Μιθριδάτη, βοήθησε τον Αριστίωνα να καταληφθούν η Αθήνα και ο Πειραιάς. • 85 π.Χ. Πυρπόληση και καταστροφή του Πειραιά από το Σύλλα. • 79 π.Χ. Ο Κικέρων διέρχεται από τον Πειραιά. • 67 π.Χ. Ο Πομπήϊος αναλαμβάνει αγώνα κατά των πειρατών. Κατασκευάζει πρόχειρα λιμενικά έργα στον Πειραιά. Τότε γίνεται ανοικοδόμηση του «Δείγματος» και μερικών νεωρείων. • 50 π.Χ. Ρωμαίοι. • 45 π.Χ. Φθάνει στον Πειραιά ο Οράτιος. • 39 π.Χ. Όταν για πολιτικούς λόγους αποσπάσθηκε από τα θέλγητρα της Κλεοπάτρας ο Αντώνιος για να νυμφευθεί την αδελφή του Οκταβιανού Οκταβία πέρασε το μήνα του μέλιτος στην Αθήνα το χειμώνα του 39 π.Χ. Τότε οι Αθηναίοι τον αρραβώνιασαν τιμητικά με την πολιούχο Αθηνά. Όμως είναι άγνωστο αν του έδωσαν και την προίκα που τους ζήτησε ο Αντώνιος, χίλια δηλαδή τάλαντα. • 32 π.Χ. Μετά από λίγο καιρό η Κλεοπάτρα και ο Αντώνιος έρχονται στον Πειραιά και την Αθήνα και διασκεδάζουν ποικιλότροπα. Στον Πειραιά έμαθε ο Αντώνιος την κήρυξη πολέμου εναντίον του από τον Οκταβιανό.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ " "
Related Posts with Thumbnails