Η ΠΛΗΡΗΣ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΘΕΤΩΝ - ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ-ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ-ΙΣΤΟΡΙΚΟ-ΚΑΤΑΓΩΓΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΙΘΕΤΩΝ ΚΑΙ ΟΝΟΜΑΤΩΝ - ΣΥΝΕΧΗΣ ΕΡΕΥΝΑ ΚΑΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ - ΟΛΑ ΤΑ ΕΠΙΘΕΤΑ ΕΧΟΥΝ ΚΑΠΟΙΑ ΣΗΜΑΣΙΑ - ΤΑ ΕΠΩΝΥΜΑ ΜΑΣ ΕΙΝΑΙ ΦΟΡΕΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ, ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ, ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑΣ - ΚΑΙ ΒΕΒΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ - Η ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΣΥΛΛΟΓΗ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΕΠΩΝΥΜΩΝ - ΚΑΛΗ ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ ΣΤΟΥΣ ΦΙΛΙΣΤΟΡΕΣ ΚΑΙ ΦΙΛΟΜΑΘΕΙΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΕΣ.
ΚΑΛΩΣ ΗΛΘΑΤΕ ΣΤΟ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΜΑΣ

Δευτέρα 23 Ιουνίου 2014

Ερευνητές αναζητούν το αρχαιότερο χωριό της Ευρώπης


Την αναζήτηση του αρχαιότερου χωριού της Ευρώπης ξεκινούν φέτος τον Αύγουστο, Έλληνες και ξένοι αρχαιολόγοι στα ανοιχτά του όρμου της Κοιλάδας στην Αργολίδα.
Όπως αναφέρει σχετικό άρθρο της εφημερίδας Καθημερινή στην υποβρύχια ανασκαφή που ονομάστηκε Terra Submersa, θα συμμετάσχουν το Πανεπιστήμιο της Γενεύης, η Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων, το Ελληνικό Κέντρο Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) και η Ελβετική Σχολή της Ελλάδας, ενώ στον εξοπλισμό της αποστολής θα προστεθεί και το MS Turanor PlanetSolar, το μεγαλύτερο πλοίο στον κόσμο που κινείται με ηλιακή ενέργεια.
Όπως αναφέρουν οι ερευνητές, στο βυθό του όρμου της Κοιλάδας είναι πιθανό να βρίσκεται ένα από τα αρχαιότερα χωριά στην Ευρώπη και τις υποψίες τους επιβεβαιώνουν τα ευρήματα στο κοντινό σπήλαιο Φράγχθι, που αποδεικνύουν ότι ο χώρος χρησιμοποιούνταν ήδη από τη Νεολιθική περίοδο.
Μία τέτοια ανακάλυψη, σύμφωνα με τους ερευνητές, θα ανατρέψει την θεωρία για τον τρόπο με τον οποίο εξαπλώθηκε στην Ευρώπη ο Νεολιθικός Πολιτισμός, ο οποίος πρωτοεμφανίστηκε στην Εγγύς Ανατολή πριν από 10.000 χρόνια.
Όπως αναφέρουν οι ερευνητές:
«Για πολλά χρόνια πιστεύαμε πώς η εξάπλωση προς τα δυτικά έγινε από τη στεριά, μέσω της σημερινής Τουρκίας. Σήμερα θεωρούμε ότι είναι πιθανό να έγινε μέσω της θάλασσας. Επομένως μήπως ο Νεολιθικός τρόπος ζωής έφτασε νωρίτερα στην Αργολίδα πριν εξαπλωθεί βορειότερα
Πάντως, ανεξάρτητα από το αν εντοπιστούν ή όχι τα υπολείμματα του αρχαίου αυτού οικισμού, η αποστολή θα είναι σε θέση να μελετήσει μία περιοχή στην οποία, σύμφωνα με τα ευρήματα στο σπήλαιο Φράγχθι, υπήρχε ανθρώπινη δραστηριότητα για ένα πολύ μεγάλο μέρος των προϊστορικών χρόνων.
Ένα από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία της αποστολής ωστόσο, είναι αδιαμφισβήτητα το εντυπωσιακό σκάφος MS Turanor PlanetSolar, μήκους 31 μέτρων, που ναυπηγήθηκε το 2010 στη Γερμανία και διαθέτει 500 τετραγωνικά μέτρα ηλιακών πάνελ, που του επιτρέπουν να κινείται με ηλιακή ενέργεια.
Μάλιστα, από την 1η Αυγούστου το ηλιακό καταμαράν, θα περάσει από την Ερέτρεια, την Αθήνα και το Ναύπλιο και κατά την παραμονή του σε καθένα από τα λιμάνια, θα πραγματοποιηθούν εκδηλώσεις για την ενημέρωση του κοινού.

Πηγή: iefimerida.gr
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ " Ερευνητές αναζητούν το αρχαιότερο χωριό της Ευρώπης"

Η ανάπτυξη της Ελλάδας ως παράδειγμα

Του Νίκου Λυγερού
Σπάνια η ανάπτυξη της Ελλάδας εξετάζεται ως παράδειγμα προς μίμηση. Κι όμως, αν σκεφτούμε ορθολογικά ποιο είναι το σημερινό μέγεθος της Ελλάδας, θα καταλάβουμε και τη συμβολή της Μεγάλης Ιδέας ως νοητικό στρατηγικό σχήμα. Βέβαια, λόγω της Μικρασιατικής Καταστροφής, είναι πολλοί αυτοί που την αμφισβητούν. Στην πραγματικότητα μπερδεύουν το τακτικό λάθος της Ανατολής με τη στρατηγική που έχει άλλο βάθος. Η Ελλάδα είναι ριζικά ευρωπαϊκή κι είναι λανθασμένη η προσέγγιση που τη θέλει ανατολίτικη. Το μόνο στοιχείο που έχει της Ανατολής είναι οι Άγιοι Τόποι και ποτέ δεν θεώρησε ότι ήταν δικά τους. Δεν έχει ανάγκη από ιδιοκτησία για να πιστέψει. Η Μεγάλη Ιδέα σε ευρωπαϊκό πλαίσιο δεν είναι μόνο λογική αλλά και ορθολογική. Και το υπόβαθρό της είναι η Κωνσταντινούπολη κι όχι η Σμύρνη. Άλλο το πνεύμα κι άλλο το συναίσθημα. Αν επίσης εξετάσουμε στρατηγικά, τοποστρατηγικά και χρονοστρατηγικά την εξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα δούμε ότι είναι το ανάλογο από την Μεγάλη Ιδέα. Κι εδώ υπάρχει το χριστιανικό υπόβαθρο αλλά και η στρατηγική συνεκτικότητα, που δεν αφήνει τοπολογικές τρύπες στους εχθρούς, γιατί ξέρει ότι θα τις εκμεταλλευτούν. Έτσι, αν συνειδητοποιήσουμε ότι υπάρχει μια υπεριδέα, που καθοδηγεί την ιστορία του μέλλοντος, που πηγάζει από την μεγάλη, θα αντιληφθούμε πώς λειτουργεί αναλογικά με την επιρροή του Ελληνισμού πάνω στον Οθωμανισμό που επηρέασε όλη την ιστορική Ευρώπη.
Πηγή: http://www.lygeros.org/articles.php?n=15637&l=gr
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Η ανάπτυξη της Ελλάδας ως παράδειγμα"

Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος


Εξωτερική άποψη του κτιρίου σήμερα. Στο προαύλιο χώρο δεσπόζει ο πυργίσκος του υποβρυχίου «Παπανικολής».
Εξωτερική άποψη του κτιρίου σήμερα. Στο προαύλιο χώρο δεσπόζει ο πυργίσκος του υποβρυχίου «Παπανικολής».
Η ίδρυση
Η πρώτη προσπάθεια ίδρυσης του Ναυτικού Μουσείου Ελλάδος έγινε στο νεοσύστατο ελληνικό κράτος, το 1867, από τον ιδρυτή του Ναυτικού Απομαχικού Ταμείου, πλοίαρχο του Π.Ν., Γεράσιμο Ζωχιό, ο οποίος εισηγήθηκε να αναλάβει το Ταμείο το έργο της συγκέντρωσης και διατήρησης των αντικειμένων, που έχουν σχέση με την ελληνική ναυτική ιστορία. Ωστόσο, η ιδέα του έμελλε να υλοποιηθεί ως ιδιωτική πρωτοβουλία, 82 χρόνια μετά.

Αναμνηστική φωτογραφία της Ιδρυτικής Συνέλευσης του ΝΜΕ στο γραφείο του τότε Υπουργού Ναυτικών Γερασίμου Βασιλειάδη, 7 Απριλίου 1949.
Αναμνηστική φωτογραφία της Ιδρυτικής Συνέλευσης του ΝΜΕ στο γραφείο του τότε Υπουργού Ναυτικών Γερασίμου Βασιλειάδη, 7 Απριλίου 1949.
Το 1949 μία ομάδα έγκριτων πολιτών του Πειραιά μαζί με αξιωματικούς του Πολεμικού και Εμπορικού Ναυτικού, έχοντας ως κοινό δεσμό την αγάπη για τη θάλασσα και τα πλοία συγκεντρώθηκαν στο γραφείο του τότε υπουργού Ναυτικών Γεράσιμου Βασιλειάδη και υπέγραψαν την ιδρυτική πράξη του σωματείου με την επωνυμία«Εταιρεία Ναυτικού Μουσείου και περισυλλογής κειμηλίων των κατά θάλασσαν αγώνων του Έθνους».
Η οικία Πιπινέλη στην Ακτή Μουτσοπούλου 18, όπου στεγάστηκε αρχικά το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος.
Η οικία Πιπινέλη στην Ακτή Μουτσοπούλου 18, όπου στεγάστηκε αρχικά το Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος.
Το πρώτο οίκημα στο οποίο στεγάστηκε το Μουσείο το 1955 βρισκόταν στην Ακτή Μουτσοπούλου 18, στο λιμενίσκο της Ζέας, και ανήκε στην Άννα Μ. Πιπινέλη. Εκεί τοποθετήθηκαν πρόχειρα τα μέχρι τότε συγκεντρωθέντα εκθέματα. Οι διοικήσεις του Μουσείου έψαχναν για μία μόνιμη στέγη, πάντα στον Πειραιά, τη ναυτιλιακή πρωτεύουσα της χώρας.
Το 1964 προκρίθηκε το οικόπεδο, στο οποίο βρίσκονται σήμερα οι εγκαταστάσεις του Ναυτικού Μουσείου, δίπλα στη θάλασσα, στον όρμο της Ζέας, όπου ναυλοχούσαν οι αθηναϊκές τριήρεις.
Το 1966, το Μουσείο μεταστεγάζεται σε κτίριο επί των οδών Μπουμπουλίνας και Κουντουριώτου, έως την ολοκλήρωση του κτιρίου στη Μαρίνα Ζέας. Στη φωτογραφία εξωτερική άποψη του κτιρίου.
Το 1966, το Μουσείο μεταστεγάζεται σε κτίριο επί των οδών Μπουμπουλίνας και Κουντουριώτου, έως την ολοκλήρωση του κτιρίου στη Μαρίνα Ζέας. Στη φωτογραφία εξωτερική άποψη του κτιρίου.
Την ίδια εποχή ο αείμνηστος Κωνσταντίνος Κυριαζής επιχορηγεί την έκδοση του λευκώματος Πλοία και Ναυμαχίες του ’21, από τις πωλήσεις του οποίου εξασφαλίστηκε το απαιτούμενο χρηματικό ποσό για την ανέγερση του παρόντος, ιδιόκτητου πλέον κτιρίου στη Φρεαττύδα, στο οποίο το Μουσείο λειτουργεί από το 1970 περίπου. Το οίκημα διαθέτει επιφάνεια εκθετηρίων χώρων περίπου 1.700 τ.μ. και στην είσοδό του έχει ενσωματώσει ένα τμήμα των τειχών του Κόνωνος που προστάτευαν το αρχαίο λιμάνι.
Στιγμιότυπο από την τελετή θεμελίωσης του κτιρίου που πραγματοποιήθηκε στις 17 Ιουνίου 1966. Ο Nαύαρχος Πύρρος Λάππας, Επίτιμος Αρχηγός Γ.Ε.Ν., τοποθετεί τον θεμέλιο λίθο του Μουσείου.
Στιγμιότυπο από την τελετή θεμελίωσης του κτιρίου που πραγματοποιήθηκε στις 17 Ιουνίου 1966. Ο Nαύαρχος Πύρρος Λάππας, Επίτιμος Αρχηγός Γ.Ε.Ν., τοποθετεί τον θεμέλιο λίθο του Μουσείου.
Οι σκοποί
Οι πρωταρχικοί σκοποί του μουσείου, όπως ορίζονται στο Καταστατικό, είναι:
- Η αναζήτηση, περισυλλογή, διαφύλαξη και έκθεση των ιστορικών κειμηλίων που αναφέρονται στους ναυτικούς αγώνες, καθώς και σε κάθε θαλάσσια δραστηριότητα των Ελλήνων από την προϊστορική εποχή ως τις μέρες μας.
- Η μελέτη και η τεκμηρίωση της ναυτικής μας ιστορίας.
- Η διάσωση και η προβολή της ναυτικής κληρονομιάς.
- Η ανάδειξη της χώρας μας, με τη μακραίωνη ναυτική ιστορία, σε δυναμικό παράγοντα της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας στην έρευνα για τη ναυτική ιστορία και παράδοση.
- H καλλιέργεια της αγάπης για τη θάλασσα, η οποία αποτελεί για τους Έλληνες αστείρευτη πηγή ζωής.
Naftiko_Mouseio_1Οι συλλογές και τα αρχεία
Στις αίθουσες του Ναυτικού Μουσείου παρουσιάζονται σήμερα περισσότερα από 3.500 εκθέματα, ταξινομημένα χρονολογικά και θεματικά, τα οποία ζωντανεύουν τη ναυτική ιστορία και παράδοση από την προϊστορική εποχή ως τις μέρες μας. Μοντέλα πλοίων, αρχαιολογικά ευρήματα, ιστορικά κειμήλια, έργα ζωγραφικής, στολές, όπλα, ναυτικά όργανα και χάρτες ανασυνθέτουν μια ιστορική διαδρομή 10.000 χρόνων, από το πρώτο αρχαιολογικά τεκμηριωμένο θαλασσινό ταξίδι στο Αιγαίο το 8000 π.Χ. και τη θαλασσοκρατορία των Μινωιτών έως τους δυναμικούς σύγχρονους εμπορικούς στόλους των Ελλήνων εφοπλιστών.
Άποψη αίθουσας του Μουσείου στο κτίριο της Μαρίνας της Ζέας.
Άποψη αίθουσας του Μουσείου στο κτίριο της Μαρίνας της Ζέας.
Άποψη αίθουσας του Μουσείου στο κτίριο της Μαρίνας της Ζέας.
Άποψη αίθουσας του Μουσείου στο κτίριο της Μαρίνας της Ζέας.
Άποψη αίθουσας του Μουσείου
Άποψη αίθουσας του Μουσείου
Σημαντικό τμήμα του Μουσείου αποτελούν και τα Αρχεία του. Το Μουσείο διαθέτει πλούσιο αρχείο ιστορικών εγγράφων που εκτείνεται χρονολογικά από την εποχή της ελληνικής επάναστασης μέχρι και τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αρχείο φωτογραφιών που καλύπτει τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα του τόπου μας από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι σήμερα. Επίσης υπάρχει συλλογή σπανίων ναυτικών χαρτών του 16ου-19ου αι., καθώς και πλούσιο αρχείο ναυπηγικών σχεδίων ελληνικών πολεμικών και εμπορικών πλοίων διαφόρων εποχών.
Ναυτική Βιβλιοθήκη
Από την ίδρυση του μουσείου κρίθηκε αναγκαία η συγκρότηση μιας ειδικής ναυτικής βιβλιοθήκης ως αναπόσπαστο τμήμα του με πρωταρχικό σκοπό να συγκεντρωθούν βιβλία σχετικά με τη ναυτιλία, τη θάλασσα, την ιστορία και την παράδοση της Ελλάδος.
Σήμερα, η βιβλιοθήκη του Μουσείου αποτελεί τη μεγαλύτερη ναυτική βιβλιοθήκη της χώρας μας, με περισσότερους από 17.000 τόμους βιβλίων και περιοδικών, ελληνικών και ξενόγλωσσων. Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει η μεγάλη ενότητα από μνημειακές, παλαιές και σπάνιες εκδόσεις, πολύτιμα λευκώματα αλλά και μοναδικά αντίτυπα βιβλίων από το 16ο μέχρι και το 19ο αιώνα, όπως μια ελληνική έκδοση της Γεωγραφίας του Πτολεμαίου του 1546 και μια λατινική του 1596, ο Πορτολάνος του Δημητρίου Τάγια των αρχών του 19ου αιώνα (το δεύτερο γνωστό αντίτυπο βρίσκεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη) κ.ά.
Στόχος μας είναι μέσα στα επόμενα χρόνια η βιβλιοθήκη του Μουσείου να αναπτυχθεί περισσότερο, να εκσυχρονιστεί και να ενισχυθεί με κατάλληλο εξοπλισμό, ώστε να αποτελέσει ένα ζωντανό κύτταρο έρευνας για τους επιστήμονες της ναυτικής μας παράδοσης και κληρονομιάς.
Δραστηριότητες
Το Ναυτικό Μουσείο είναι το μεγαλύτερο του είδους στη χώρα μας. Οργανώνει εκθέσεις, συνέδρια και ημερίδες, συμμετέχει σε ερευνητικά προγράμματα και διεθνή συνέδρια. Πραγματοποιεί σε καθημερινή βάση εκπαιδευτικά προγράμματα, ενώ τα τελευταία χρόνια έχει επιδοθεί σε ένα μεγάλο εκδοτικό έργο με τη δημοσίευση πρωτότυπων ιστορικών λευκωμάτων και μελετών.
Το Ναυτικό Μουσείο είναι ενεργό μέλος του Διεθνούς Συμβουλίου Μουσείων, του Διεθνούς Συμβουλίου Ναυτικών Μουσείων, του Συνδέσμου Ναυτικών Μουσείων της Μεσογείου και του Δικτύου των Μουσείων και Φορέων για την προστασία της θαλάσσιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Μεσογείου.
Εκθέσεις και εκδηλώσεις
Οι περιοδικές εκθέσεις αποτελούν μια από τις πλέον γόνιμες δραστηριότητες του Ναυτικού Μουσείου και ανανεώνουν την επαφή του με το κοινό. Το Μουσείο οργανώνει περιοδικές εκθέσεις στους χώρους του, όπως η έκθεση για τον μεγάλο θαλασσογράφο Κωνσταντίνο Βολανάκη και η έκθεση για το θωρηκτό «Γεώργιος Αβέρωφ», αλλά και«ταξιδεύει» οργανώνοντας εκθέσεις ή συμμετέχοντας σε εκθέσεις που οργανώνουν άλλοι πολιτιστικοί φορείς στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, αναδεικνύοντας και προβάλλοντας τη ναυτική παράδοση της χώρας μας. Από τις πιο σημαντικές διεθνείς συμμετοχές του Μουσείου ξεχωρίζουν η έκθεση «Έλληνες και θάλασσα: Τα ελληνικά πλοία από την αρχαιότητα έως σήμερα» στο Ελληνικό Ίδρυμα Πολιτισμού, στη Νέα Υόρκη, και η έκθεση με θέμα «Ναυσιπλοΐα και Ναυτική Τέχνη της Ελλάδος» στο Ναυτικό Σαλόνι του Αμβούργου με τιμώμενη χώρα την Ελλάδα. Ιδιαίτερα σημαντική ήταν και η έκθεση για την ιστορία της ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας που παρουσιάστηκε στο πλαίσιο της διεθνούς ναυτιλιακής εκθέσεως «Ποσειδώνια 2012»,καθώς στην έκθεση των Ποσειδωνίων έλαβαν μέρος περισσότερες από 86 χώρες και οι επισκέπτες ξεπέρασαν τους 18.000.
Στιγμιότυπο από τον αγώνα «Ελληνική Ναυτιλία» που πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2013.
Στιγμιότυπο από τον αγώνα «Ελληνική Ναυτιλία» που πραγματοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2013.
Το Μουσείο οργανώνει και συμμετέχει, επίσης, σε συνέδρια και προγράμματα κοινοτικού χαρακτήρα που σκοπό τους έχουν την ανάδειξη της κοινής πολιτιστικής κληρονομιάς των λαών της Μεσογείου.
Τη χρονιά που μας πέρασε το Μουσείο θεσμοθέτησε για πρώτη φορά δύο ετήσιους αγώνες ιστιοπλοΐας, τον αγώνα «Ναυτοσύνη», ύστερα από πρωτοβουλία της ελληνικής κλάσεως Dragon και τον αγώνα κλασικών σκαφών με τίτλο «Ελληνική Ναυτιλία» με τη συνδρομή και των Ναυτικών Ομίλων Ελλάδος, Παλαιού Φαλήρου και Πειραιώς. Η δραστηριότητα αυτή έτυχε ομολογουμένως μεγάλης αποδοχής από το ευρύτερο κοινό.
Εκπαιδευτικά προγράμματα
Ένα από τα σημαντικότερα έργα του Μουσείου σήμερα είναι η πραγματοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων, με συμμετοχή περίπου 17.000 μαθητών όλων των βαθμίδων ετησίως. Επιδίωξή μας είναι το Μουσείο να αποτελέσει για τους μικρούς επισκέπτες μας χώρο σκέψης, δράσης, προβληματισμού και ψυχαγωγίας.
Τα εκπαιδευτικά προγράμματα του Μουσείου πραγματοποιούνται στους χώρους της μόνιμης έκθεσης και απευθύνονται σε μαθητές της πρωτοβάθμιας και της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, ενώ ειδικά εκπαιδευτικά προγράμματα σχεδιάζονται για τις περιοδικές εκθέσεις του Μουσείου.
Εκδοτικό έργο
Πολύ σημαντικό για την προώθηση της έρευνας για τη ναυτική ιστορία και παράδοση είναι το εκδοτικό έργο που επιτελεί ο φορέας μας. Το 2010 βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών το βιβλίο που εξέδωσε το Μουσείο Από τα πελάγη… στους αιθέρες. Το χρονικό της Ναυτικής Αεροπορίας, το οποίο έγραψε ο Αντιναύαρχος Ιωάννης Παλούμπης. Το ίδιο έχει συμβεί με την έκδοση της ιστορίας των Ελληνικών Υποβρυχίων, που την έγραψαν οι δύο Αντιναύαρχοι επίτιμοι Αρχηγοί Στόλου, Τιμόθεος Μασούρας και Θωμάς Κατωπόδης, η οποία τιμήθηκε με επαίνο από την Ακαδημία Αθηνών το 2011, και την πεντάτομη έκδοση Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος – Οι πολεμιστές του Ναυτικού θυμούνται του Αντιναύαρχου Π.Ν.ε.α. Αναστασίου Δημητρακόπουλου, που το 2013 τιμήθηκε με εύφημο μνεία. Όλοι οι συγγραφείς έχουν παραχωρήσει τα πνευματικά τους δικαιώματα στο Μουσείο.
Το Μουσείο εκδίδει, επίσης, από το 1991 το τριμηνιαίο περιοδικό Περίπλους Ναυτικής Ιστορίας με σκοπό την προώθηση της επιστημονικής έρευνας και την ευαισθητοποίηση του αναγνωστικού κοινού στη διαφύλαξη και τη συνέχιση της ναυτικής παράδοσης. Βέβαια, στην πορεία των χρόνων το περιοδικό εκσυγχρονίστηκε και εμπλουτίστηκε, με αποτέλεσμα σήμερα η κυκλοφορία του να έχει αυξηθεί εντυπωσιακά.
Στο περιοδικό παρουσιάζονται, επίσης, οι δραστηριότητες του Μουσείου και αναδεικνύονται οι συλλογές του, ενώ παράλληλα, δημοσιεύονται τα πρακτικά επιστημονικών συναντήσεων (συνέδρια και ημερίδες), που διοργανώνει ή στις οι οποίες συμμετέχει το Μουσείο.
Κοινοτικά Προγράμματα
Το Μουσείο συμμετείχε στο παρελθόν σε κοινοτικά προγράμματα μεταξύ των οποίων και στο επιχειρησιακό πρόγραμμα της «Κοινωνίας της Πληροφορίας» με το έργο ΠΛΟΥΣ το οποίο εντάχθηκε στο Γ΄ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης της Ε.Ε. Με το πρόγραμμα αυτό η τεχνολογική υποδομή του Μουσείου εκσυχρονίστηκε, ενώ ψηφιοποιήθηκαν και τεκμηριώθηκαν τα εκθέματα του Μουσείου.
Σήμερα το Μουσείο ξεκινά ένα νέο μεγάλο κοινοτικό πρόγραμμα με τον τίτλο Περίπλους: Εικονική περιήγηση και εκπαιδευτικές δραστηριότητες στο Ναυτικό Μουσείο, το οποίο περιλαμβάνει ψηφιοποίηση μεγάλου μέρους των αρχείων του και των λοιπών συλλογών του, διαδραστικές διαδικτυακές εφαρμογές και δημιουργία συμμετοχικών εμπειριών στον διαδικτυακό τόπο του ΝΜΕ και στις διαδραστικές εγκαταστάσεις στο χώρο του μουσείου.
Το 2014 το Μουσείο θα πραγματοποιήσει τη διοργάνωση του 2ου ιστιοπλοϊκού αγώνα «Ναυτοσύνη» προς τιμή του Πολεμικού Ναυτικού, θα συνδιοργανώσει μαζί με το Πλωτό Ναυτικό Μουσείο «Γεώργιος Αβέρωφ» το Πανελλήνιο Συνέδριο των Ναυτικών Μουσείων με θέμα «Πλοία μνημεία της ελληνικής ναυτικής παράδοσης και μουσειακή πραγματικότητα» και θα φιλοξενήσει στους χώρους του την έκθεση έργων τέχνης της ζωγράφου Μαρίνα Ζωγραφάκη.
Αναστασία Αναγνωστοπούλου-Παλούμπη, Πρόεδρος Ναυτικού Μουσείου Ελλάδος
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Ναυτικό Μουσείο της Ελλάδος"

Κυριακή 22 Ιουνίου 2014

Οι γενίτσαροι ως απόδειξη γενοκτονίας

Του Νίκου Λυγερού
Σε όσους πιστεύουν ότι το θέμα της γενοκτονίας δεν έχει νόημα για τον Ελληνισμό, θα είχε ενδιαφέρον να διαβάσουν προσεχτικά μερικά αποσπάσματα του επινοητή της λέξης γενοκτονίας, δηλαδή του Raphael Lemkin. Όσοι πιστεύουν ακόμα ότι η Οθωμανική Αυτοκρατορία ήταν ένα φιλελεύθερο καθεστώς, θα ξαφνιαστούν από τον χαρακτηρισμό του όσον αφορά στο παιδομάζωμα και ειδικά το πλαίσιο των γενίτσαρων. Πολλές φορές, ακούμε απλώς τις λέξεις: επίλεκτα σώματα, για αυτή τη λέξη που σημαίνει νέος στρατιώτης. Όμως η αλήθεια είναι πολύ πιο σκληρή, αφού πρόκειται για μια πράξη βαρβαρότητας, δηλαδή μια απόδειξη γενοκτονίας. Διότι πρόκειται για έναν εξαναγκασμό με στόχο την εξαφάνιση του χριστιανικού στοιχείου σε πρώτη φάση αλλά και την μετατροπή του σε ένα εχθρικό μερίδιο ικανό να βοηθήσει στην καταστροφή του χριστιανικού πληθυσμού. Πολλοί έχουν τη συνήθεια να το παρουσιάζουν μόνο και μόνο ως ένα ιστορικό γεγονός δίχως να αναδεικνύουν τη βαρβαρότητα του. Έχει λοιπόν ενδιαφέρον ότι ένας ξένος μελετητής βλέπει πιο καθαρά δεδομένα του κατοχικού μας παρελθόντος. Κι όντως πρόκειται για μια αυτοκρατορική προσπάθεια αφομοίωσης με βίαιο τρόπο του υποδουλωμένου λαού. Για όσους δεν τους είναι άμεσα κατανοητή αυτή η βαρβαροκρατία αρκεί να σκεφτούν τι θα είχε γίνει αν όλα αυτά τα παιδιά δεν είχαν γίνει γενίτσαροι αλλά παλικάρια, αρματολοί και κλέφτες που θα πάλευαν για την απελευθέρωση της πατρίδας. Και για τους πιο αργούς ακόμα, να αναρωτηθούν τι θα είχε γίνει αν είχαν πιάσει σε μικρή ηλικία το Θεόδωρο Κολοκοτρώνη. Έτσι μπορεί και να καταλάβουν το γεωπολιτικό υπόβαθρο της βαρβαρότητας.


Η φύση της Γενοκτονίας - Raphael Lemkin
Μετακίνηση Παιδιών (σελ 11-12)
Μετάφραση από τα αγγλικά Βίκυ Μπακλέση

Το κλασσικό παράδειγμα αυτού του είδους της γενοκτονίας συνέβη στο Ευρωπαϊκό μέρος της Τουρκίας. Αυτό ήταν ένα σύστημα γενίτσαρων. Οι Τουρκικές αρχές έπαιρναν τα παιδιά Χριστιανών και προσπαθούσαν να τα εκπαιδεύσουν σε στρατιωτικούς σχηματισμούς στην Τουρκία. Αργότερα, τα ίδια παιδιά ως ενήλικοι Τούρκοι στρατιώτες, στάλθηκαν στις πατρίδες τους ως επιβλέποντα στρατιωτικά τάγματα. Η σκληρότητά τους στους ίδιους τους γονείς τους και σε πρώην συμπολίτες τους ήταν πολύ μεγαλύτερη από τη σκληρότητα που έδειχναν οι ίδιοι οι Τούρκοι.
Πηγή: http://www.lygeros.org/articles.php?n=15642&l=gr
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Οι γενίτσαροι ως απόδειξη γενοκτονίας"

Ο εφευρέτης Χριστόφορος Τουμάζου στην κορυφή της Ευρώπης


toumazouΟ Χριστόφορος Τουμάζου είναι Βρετανός εφευρέτης, ελληνοκυπριακής καταγωγής. Ανακηρύχθηκε ευρωπαίος εφευρέτης της χρονιάς, καθώς τιμήθηκε με το πρώτο βραβείο «European Inventor Award 2014» στο πεδίο της έρευνας. Το βραβείο απονέμεται από το Ευρωπαϊκό Γραφείο Ευρεσιτεχνιών (EPO) και η σχετική τελετή έλαβε χώρα χθες στο Βερολίνο.
Ο 53χρονος Τουμάζου είναι καθηγητής μηχανικής του Imperial College του Λονδίνου και επικεφαλής στο Ινστιτούτο Βιοϊατρικής Μηχανικής (που ο ίδιος δημιούργησε το 2003). Η βράβευσή του ήρθε για την εφεύρεση μιας γρήγορης γενετικής εξέτασης. Το καινοτομικό τεστ DNA μπορεί σε λιγότερα από 30 λεπτά να αποκωδικοποιήσει το γενετικό υλικό ενός ανθρώπου, χωρίς πλέον να χρειάζονται χρονοβόρες εργαστηριακές αναλύσεις.
Η καινοτομία του βασίζεται σε ένα μικροσκοπικό κύκλωμα (τσιπ), το οποίο αμέσως ανιχνεύει τις αποκλίσεις σε ένα ανθρώπινο γονιδίωμα. Μάλιστα, το τσιπ αυτό είναι δυνατό να ενσωματωθεί σε ένα USB στικ και έτσι μπορεί κανείς να δει τα γενετικά ευρήματα σε οποιονδήποτε υπολογιστή. Η συσκευή («εργαστήριο-σε-τσιπ») επιτρέπει σε έναν γιατρό να συμπεράνει αν ένας άνθρωπος έχει γενετική προδιάθεση για κάποια κληρονομική αρρώστια ή αν ο οργανισμός τού ασθενούς θα μεταβολίσει σωστά κάποιο φάρμακο.
Παραλαμβάνοντας το βραβείο του, ο Τουμάζου δήλωσε ότι η εφεύρεσή του αφιερώνεται«στους γιατρούς του μέλλοντος, τον γιό μου Μάρκο και τη σύζυγό μου Μέλανι»ενώ επισήμανε πως «το μέλλον έχει ήδη φθάσει. Απλώς δεν έχει κατανεμηθεί ομοιόμορφα ακόμη».
Ο Τουμάζου -ένα από τα πέντε παιδιά δύο ελληνο-κυπρίων μεταναστών στη Βρετανία που δημιούργησαν αλυσίδα καταστημάτων εστίασης- έχει αποκτήσει ευρεσιτεχνίες για πάνω από 50 συσκευές ιατρικών διαγνώσεων και άλλες, σύμφωνα με τις βρετανικές «Γκάρντιαν» και «Φαϊνάνσιαλ Τάιμς».
Σπούδασε ηλεκτρολόγος μηχανικός στο Πολυτεχνείο της Οξφόρδης (σήμερα Πανεπιστήμιο Oxford Brookes) όπου έκανε και το διδακτορικό του, ενώ στη συνέχεια πραγματοποίησε μετα-διδακτορική έρευνα στο Imperial College, όπου σταδιακά αναρριχήθηκε σε ολοένα υψηλότερες θέσεις, όπως διευθυντής του Τμήματος Εμβιομηχανικής το 2001. Υπήρξε μάλιστα το 1995, σε ηλικία 33 ετών, ο νεαρότερος καθηγητής στο τμήμα ηλεκτρολόγων μηχανικών που είχε ποτέ το Imperial.
Τα κατοπινά προβλήματα υγείας του 22χρονου σήμερα νεφροπαθούς γιου του τον οδήγησαν τελικά να εστιάσει την έρευνά του στη βιοϊατρική τεχνολογία, όπου θεωρείται πρωτοπόρος διεθνώς. Όπως δήλωσε ο εκπρόσωπος του Ευρωπαϊκού Γραφείου Ευρεσιτεχνιών, ο Τουμάζου έχει αποκτήσει τη φήμη ανθρώπου που σκέπτεται έξω από την πεπατημένη, πετυχαίνοντας γρήγορα αποτελέσματα με πρακτικό όφελος. Μεταξύ άλλων, η έρευνά του έχει οδηγήσει σε κοχλιακά εμφυτεύματα για κωφούς, ένα τεχνητό πάγκρεας για διαβητικούς, μία «έξυπνη» συσκευή νευρικής διέγερσης για την καταπολέμηση της παχυσαρκίας κ.α.
Είναι μέλος της Βασιλικής Εταιρίας Επιστημών και της Βασιλικής Ακαδημίας Μηχανικής της Βρετανίας, καθώς και της Ακαδημίας Ιατρικών Επιστημών. Έχει κατ’ επανάληψη διατελέσει τεχνικός σύμβουλος της βρετανικής κυβέρνησης (και του υπουργείου Άμυνας). Έχει πάρει πολλά ακόμη βραβεία και έχει επίσης ιδρύσει αρκετές εταιρείες για να προωθήσει εμπορικά τις εφευρέσεις του.
 [Πηγή: koutipandoras.gr,
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Ο εφευρέτης Χριστόφορος Τουμάζου στην κορυφή της Ευρώπης"

Πρωτοκυκλαδική ζωή την 3η χιλιετία


Στο κεντρικό Αιγαίο, στο νοτιοανατολικό του τμήμα, στο νησιωτικό σύμπλεγμα των Μικρών Κυκλάδων -Ηρακλειά, Σχοινούσσα, Κουφονήσια, Κέρος, Δονούσα- μαζί με τα γύρω νησιά Νάξο, Αμοργό, Πάρο κ.ά. εγκαταστάθηκαν, ήδη από την 4η χιλιετία π.Χ., πληθυσμιακές ομάδες, που ανέπτυξαν στη συμβατικά λεγόμενη Πρωτοκυκλαδική περίοδο -4η/3η χιλιετία π.Χ.- έναν εκπληκτικό πολιτισμό, του οποίου οι δημιουργίες γοητεύουν ώς σήμερα ειδικούς και μη.

Από τις Μικρές Κυκλάδες το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την Πρωτοκυκλαδική τους ζωή, εξαιτίας βέβαια των ανασκαφικών ερευνών που διενεργήθηκαν εκεί, δυστυχώς όμως όχι μόνο από τους επιστήμονες αρχαιολόγους, παρουσιάζουν τα Κουφονήσια και η Κέρος, ακατοίκητη σήμερα, σε αντίθεση με τις οικιστικές εγκαταστάσεις που επισημάνθηκαν σε όλο το νησί, όχι μόνο στο διάστημα της προϊστορικής εποχής, αλλά και σε όλη τη διάρκεια της αρχαιότητας.

Πλήθος ευρημάτων

Στην Κέρο, ειδικά στη θέση Κάβος, στο νοτιοδυτικό άκρο της βόρειας ακτής, απέναντι από το Κάτω Κουφονήσι, ήλθε στο φως ένας ιδιαίτερα μεγάλος αριθμός κομματιασμένων μαρμάρινων ειδωλίων και σκευών -κυρίως φιαλών, πολλές από τις οποίες θα είχαν διάμετρο 40-50 εκ.- καθώς και κεραμεικής επίσης σε τμήματα.

Το πλήθος αυτών των ευρημάτων, ασφαλώς, σύμφωνα με σχετικές έρευνες, έφτασε στην περιοχή αυτή της Κέρου κομματιασμένο, στοιχείο που επιτρέπει την υπόθεση ότι πρόκειται για κάποιο χώρο ιερό (;) προορισμένο για τελετουργίες (;). Το μάρμαρο των περισσότερων από τα ευρήματα του Κάβου είναι ναξιακό.

Βορειοανατολικότερα, λίγο έξω από την περιοχή με αυτό το πολυπληθέστατο θρυμματισμένο υλικό, αποκαλύφθηκε σε μικρό θολωτό (;) τάφο, τοποθετημένο με την εμπρόσθια όψη στο έδαφος, ένα ακέραιο ειδώλιο, ύψους 58 εκ. (πάνω εικόνα), σπανιότατη περίπτωση εύρεσης ενός τόσο μεγάλου Πρωτοκυκλαδικού ειδωλίου, ακέραιου, σε κανονική αρχαιολογική ανασκαφή.

Πρόκειται για ένα από τα ωραιότερα μαρμάρινα Πρωτοκυκλαδικά αγαλματίδια, με καθαρά περιγράμματα που τονίζουν τη θηλυκότητα της μορφής. Εργο πρωτοποριακό εμπνευσμένου καλλιτέχνη, που εισήγαγε νεοτεριστικά στοιχεία, ισορροπώντας ανάμεσα σε παλιές τεχνικές της μαρμαρογλυπτικής και στην αφαίρεση που χαρακτηρίζει την επόμενη, νεότερη φάση. Η περίοδος δράσης του θα ήταν γύρω στα μέσα της 3ης χιλιετίας π.Χ.



Στο αντικρινό Επάνω Κουφονήσι, αντίθετα με την Κέρο, δεν έχουν βρεθεί ώς σήμερα ασφαλή ίχνη οικιστικής εγκατάστασης, παρά μόνο νεκροταφεία. Σε ένα από αυτά, οι τάφοι είχαν ένα σχήμα άγνωστο στον κυκλαδικό χώρο της εποχής: ο νεκρικός θάλαμος ήταν υπόσκαφος, ανοιγμένος στο μαλακό βράχο και το άνοιγμά του έκλεινε μια όρθια τοποθετημένη πλακοειδής ακατέργαστη πέτρα, εμπρός και έξω από την οποία υπήρχε ένας λάκκος ως προθάλαμος, στον οποίο είχαν αποτεθεί οι επιτύμβιες προσφορές, που στο μεγαλύτερο μέρος τους περιελάμβαναν πήλινα αγγεία και σκεύη. Ανάμεσά τους υπήρχε ένα ιδιαίτερα βαρύ σκεύος (πάνω εικόνα), σε σχήμα μεγάλης ανοικτής φιάλης με οριζόντια σωληνοειδή λαβή/απόφυση κάτω από το χείλος και σε ψηλό πόδι με χαμηλή, απλωτή, κωνική βάση και μια διόγκωση σφαιρική συνήθως στο μέσον περίπου του στελέχους, το οποίο σε ορισμένες περιπτώσεις είχε ελλειψοειδές περίγραμμα. Ο τύπος αυτού του ιδιόμορφου αγγείου, που εξαιτίας του βάρους και του μεγέθους του -η φιάλη συνήθως έχει διάμετρο από +-30 - 40/45 εκ.- δίνει την εντύπωση ότι πρόκειται μάλλον για τελετουργικό σκεύος, βρέθηκε αποκλειστικά και μόνο στο Κουφονήσι, από όλο τον κυκλαδικό χώρο.

Παρόμοια αγγεία όμως έχουν φέρει στο φως ανασκαφές στην προϊστορική πόλη της Πολιόχνης, στις ανατολικές ακτές της Λήμνου στο βόρειο Αιγαίο, και στη νοτιοανατολική Κρήτη, στα βόρεια παράλια του νησιού, σε νεκροταφεία όπως αυτό στην Αγ. Φωτιά, στην περιοχή του σημερινού Αγ. Νικολάου, ή ένα άλλο στον Πόρο Κατσαμπά στην περιοχή του Ηρακλείου.

Συμπεράσματα

Στην Κρήτη, μάλιστα, στα νεκροταφεία που αναφέρθηκαν, εκτός από την ύπαρξη της ιδιόμορφης αυτής καρποδόχης, οι τάφοι είναι επίσης παρόμοιοι με εκείνους στο Κουφονήσι. Επομένως, με βάση τα παραπάνω στοιχεία, και με μια ματιά στο χάρτη του Αιγαίου (κάτω εικόνα), οδηγείται κάποιος εύκολα στο συμπέρασμα ότι ασφαλώς ένας από τους θαλάσσιους δρόμους στο Αρχιπέλαγος του Αιγαίου για τους εμπόρους/πειρατές της Πρωτοκυκλαδικής εποχής, αλλά και γενικότερα για τις μετακινούμενες πληθυσμιακές ομάδες στο νησιωτικό χώρο, ήταν αυτός που συνέδεε το βόρειο με το νοτιότατο Αιγαίο, στη μέση της διαδρομής τού οποίου βρισκόταν το Κουφονήσι, ένας σταθμός-σκάλα ξεκούρασης στο μακρύ ταξίδι από Β προς Ν στο ανεμοδαρμένο Αιγαίο.


Να αναφερθεί επίσης εδώ, συμπληρωματικά, ότι λίγο αργότερα στην απέναντι γειτονική ακτή, ανάμεσα στον Κάβο της Κέρου και στο Κάτω Κουφονήσι, σε έναν, σήμερα ξεκομμένο από την ακτή της Κέρου, πυραμιδοειδή μεγάλο βράχο/ύφαλο, στο Δασκαλειό, υπήρχε μια οικιστική εγκατάσταση, της οποίας οι κάτοικοι ανέπτυξαν τη χαλκουργία και φυσικά θα χρησιμοποιούσαν τον ίδιο θαλάσσιο δρόμο για τη διακίνηση των εμπορευμάτων τους.

Το Αιγαίο επομένως από τα βάθη των χιλιετιών ήταν και συνεχίζει να είναι χώρος διακίνησης λαών και ιδεών, που συνεπάγεται ανάπτυξη πολιτισμών, ο καθένας από τους οποίους αφήνει έντονα τη σφραγίδα του στους επόμενους κυρίαρχους του χώρου, που αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους στον πλανήτη Γη.

*Η κ. Φωτεινή Ζαφειροπούλου είναι Επίτιμη έφορος Αρχαιοτήτων Κυκλάδων


Πηγή: Φ. Ζαφειροπούλου, Ελευθεροτυπία


Διαβάστε περισσότερα Ἔρρωσο: Πρωτοκυκλαδική ζωή την 3η χιλιετία http://erroso.blogspot.com/2014/06/3.html#ixzz35O7Bme00
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Πρωτοκυκλαδική ζωή την 3η χιλιετία"

Μινωική τέχνη για το θερινό ηλιοστάσιο


Celestial_Sphere


. Του ΜΗΝΑ ΤΣΙΚΡΙΤΣΗ*
Το φαινόμενο της ανατολής, της δύσης του Ηλιου και της μεταβολής της ποσότητας του φωτός ανάλογα την εποχή πρέπει να είχε εντυπωσιάσει πολύ τους Μινωίτες, οι οποίοι απεικόνισαν σε πολλά ευρήματα τον Ηλιο και τη Σελήνη. Η λατρεία του Ηλιου θεωρείται σχεδόν βέβαιη στη μινωική εποχή, αφού οι απεικονίσεις του σε αντικείμενα της μινωικής μικροτεχνίας δείχνουν λατρευτικό χαρακτήρα.




Το δακτυλίδι που βρέθηκε στις Αρχάνες και ταυτίζεται με τη μέγιστη ηλιοφάνεια
Το δακτυλίδι που βρέθηκε στις Αρχάνες και ταυτίζεται με τη μέγιστη ηλιοφάνεια.
Η αναφορά του Απολλόδωρου 1,140 «ότι Τάλω τον ταύρο αποκαλούσαν» σε σχέση με τη φράση από το Λεξικό του Ησύχιου ότι «Ταλώς, ο Ηλιος», επαγωγικά οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η απεικόνιση του ταύρου σε μινωικά ευρήματα αφορά τον Ηλιο. Στον Ομηρο, ο Ηλιος εμφανίζεται ως θεός με το μάτι «που τα πάντα εφορά και τα πάντα επακούει» (Ιλ. Γ 277, Οδ. λ109, μ 323). Στην αρχαία γραμματεία, η απεικόνιση του Ηλιου με μάτι εμφανίζεται στον Σοφοκλή, «τόδε λαμπάδος ιερόν όμμα» και «χρυσέας αμέρας βλέφαρον», στον δε Αριστοφάνη Νεφ.285 «όμμα γαρ αιθέρος ακάματον» και στον Αισχύλο Προμ. 91 υπάρχει μια επίκληση στην «Παμμήτορ τε γη, και τον πανόπτην κύκλον ηλίου».
Από 20 έως 23 Ιουνίου σταματά η μετατόπιση της τροχιάς του Ηλιου από ανατολή προς δύση προς τα βόρεια και η 22α Ιουνίου ονομάζεται Θερινό Ηλιοστάσιο. Η ημέρα αυτή έχει τη μεγαλύτερη ηλιοφάνεια. Στη συνέχεια, η φαινομενική τροχιά του Ηλιου μετατοπίζεται καθημερινά νοτιότερα μέχρι την 21η Σεπτεμβρίου, που έχουμε τη φθινοπωρινή Ισημερία. Στη συνέχεια η πορεία του από ανατολή προς δύση καθημερινά μετατοπίζεται νοτιότερα έως την 22α Δεκεμβρίου, που φτάνει στο νοτιότερο σημείο της εκλειπτικής, που απέχει 23ο 21′ από τον ουράνιο ισημερινό. Από την 20ή έως την 23η Δεκεμβρίου σταματά πάλι η μετατόπιση και την 22α Δεκεμβρίου την ονομάζουμε Χειμερινό Ηλιοστάσιο. Η ημέρα αυτή έχει τη μικρότερη ηλιοφάνεια. Από την 23η Δεκεμβρίου αρχίζει και πάλι η μετατόπιση της φαινομενικής τροχιάς του Ηλιου προς τον ουράνιο Ισημερινό, όπου θα τον φθάσει την 21η Μαρτίου, ημέρα ισημερίας, συμπληρώνοντας ένα χρόνο φαινομενικής πορείας.
Παρόλο που η Γη κινείται και όχι ο Ηλιος, ο επίγειος παρατηρητής βλέπει τον Ηλιο να κινείται σε μια φαινομενική τροχιά, σαν να συμμετέχει σε έναν ουράνιο χορό. Οι Μινωίτες, παρατηρώντας την τροχιά αυτή του Ηλιου να κινείται μπρος-πίσω, να φτάνει σε κάποιο οριακό σημείο, να διστάζει, να σταματά, να αλλάζει γνώμη, να πηγαίνει μέχρι το αντίθετο άκρο, να ξαναρχίζει στο άλλο άκρο και μετά να ξαναγυρίζει, την απεικόνισαν με τον κύκλο της ζωής του σιταριού, όπως παρατηρούμε στο δακτυλίδι από την Τίρυνθα.
Αυτές οι μεταβολές σχετίζονταν με τη διάρκεια της ηλιοφάνειας στην κάθε ημέρα, στην κάθε εποχή. Το φαινόμενο αυτό είναι λογικό να απεικονίζεται στα θεολογικά δρώμενα της φυσιοκρατικής λατρείας του κρητομυκηναϊκού πολιτισμού.
Το εξαρτημένο από τα ανάκτορα ιερατείο είχε όλο τον καιρό να αφοσιώνεται απερίσπαστα σε τούτο το έργο, το οποίο θα πρέπει να γινόταν από σταθερά αστρονομικά παρατηρητήρια, κατά τεκμήριο πιο αποτελεσματικά όταν βρίσκονται σε υψηλές τοποθεσίες. Από την άποψη αυτή, το πλούσιο ανάγλυφο της κρητικής γης πρόσφερε ως ιδεώδη παρατηρητήρια τα επιβλητικά βουνά της, όπου ήδη από την έναρξη της παλαιοανακτορικής περιόδου (2000/1900 π.Χ.) είχαν ιδρυθεί πολυάριθμα ιερά κορυφής, τα οποία μαζί με τα δεκάδες λατρευτικά σπήλαια αναδείκνυαν το νησί σε ένα απέραντο ιερό.
Αρχαιο-αστρονομικές παρατηρήσεις που διεξήγαγε το Πανεπιστήμιο της Ουψάλας από τα ιερά κορυφής του Πετσοφά και του Τραόσταλου ενίσχυσαν την άποψη ότι οι Μινωίτες θα πρέπει να επιδίδονταν σε συστηματική παρακολούθηση του Ηλιου, της Σελήνης και των αστερισμών, ιδιαίτερα δε του Αρκτούρου, από αυτά τα δύο ιερά τουλάχιστον, με σκοπό τη ρύθμιση σεληνο-ηλιακού ημερολογίου.
Η εορτή της φθινοπωρινής ισημερίας
Στο χρυσό δαχτυλίδι από τον θησαυρό της Τίρυνθας παρατηρείται μια θρησκευτική τελετουργία προσφοράς. Η θεά, καθισμένη σε ένα πτυσσόμενο κάθισμα, κρατάει στο υψωμένο χέρι ένα καλυκόσχημο ποτήρι, πίσω της διακρίνεται ένα πουλί και μπροστά της ένα δοχείο. Τέσσερις γυναικείες μορφές ντυμένες με λεοντή βαστάζουν σπονδικές πρόχους και βαδίζουν προς τη θεά, προσφέροντας το περιεχόμενο των αγγείων που κρατούν. Στον ουράνιο θόλο παρατηρούμε να συνυπάρχουν τα ουράνια σώματα, Ηλιος και Φεγγάρι, που υποδηλώνουν ίση διάρκεια φωτός και σκότους. Η συνύπαρξη αυτών των σωμάτων είναι ένας συμβολικός τρόπος για να δηλωθεί η ισημερία στις 21 Σεπτεμβρίου.
Το εμφανιζόμενο σκηνικό λατρείας επιβεβαιώνει την προσφορά του πρώιμου οίνου. Το γεγονός της Χειμερινής Ισημερίας επαληθεύεται στην κατωτέρα ζώνη, όπου εμφανίζεται 10 φορές το σύμβολο της Σελήνης.
Η εορτή της εαρινής ισημερίας
Το σφραγιστικό δαχτυλίδι από τον τάφο των Μυκηνών εμφανίζει πλούσια λατρευτική εικόνα. Μια θεά κάθεται κάτω από το δένδρο, δεξιά και αριστερά παρατηρούμε μικρές γυναικείες μορφές (πρόπολοι). Στο άνω μέρος του δαχτυλιδιού εμφανίζεται ο ουράνιος θόλος με τη συνύπαρξη του Ηλιου και της Σελήνης (φως και σκοτάδι μαζί), στοιχεία που δηλώνουν την ισημερία. Η ισημερία αυτή πρέπει να συνδεθεί με την εαρινή στις 21 Μαρτίου, αφού τα προσφερόμενα προϊόντα είναι λουλούδια. Η εμφάνιση του διπλού πελέκεως ίσως να υποδηλώνει τη χρήση του σε τελετουργικά δρώμενα ιερογαμίας, στα οποία έπαιζε σημαντικό ρόλο, στη θυσία του ταύρου. Η παρουσία των κωδίων (καρπών) της μυκώνου της υπνοφόρου (παπαρούνας) στα χέρια της καθισμένης θεότητας είναι πιθανό να υποδήλωνει την εαρινή περίοδο.
Η εορτή του θερινού ηλιοστασίου
Οπως προαναφέρθηκε, η διάρκεια της ηλιοφάνειας την κάθε ημέρα στην κάθε εποχή απεικονίζεται στα θεολογικά δρώμενα της φυσιοκρατικής λατρείας του μινωικού πολιτισμού στο δαχτυλίδι που βρέθηκε στις Αρχάνες, το οποίο ταυτίζεται με τη μέγιστη ηλιοφάνεια στις 21 Ιουνίου. Παρατηρώντας τα θεολογικά δρώμενα στην άνω δεξιά πλευρά, εμφανίζεται ένας οφθαλμός που σχετίζεται με τον Ηλιο, ως το μάτι που τα πάντα παρατηρεί. Το σκηνικό του οργιαστικού χορού της φύσης με τις πεταλούδες, τις χρυσαλίδες και τα άλλα δρώμενα όπως η μουσική από το θρόισμα-τίναγμα των φύλλων του δένδρου, πιθανώς παραπέμπει στην εορτή της μεγαλύτερης ημέρας (ηλιοφάνειας).
Οι προαναφερόμενες συνδέσεις μεταξύ αστρονομίας – θρησκείας – ημερολογίου μαζί με τον εμφανή θρησκειοκρατικό χαρακτήρα του μινωικού κόσμου, μας αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο να υποθέσουμε ότι οι μήνες του μινωικού ημερολογίου θα έφεραν κι αυτοί ονόματα ιερά -σύμφωνα με την πρακτική που είχαν υιοθετήσει και οι Μυκηναίοι και την οποία στη συνέχεια κληροδότησαν στους Ελληνες της ιστορικής εποχής.
* Διδάκτωρ ΑΠΘ, ερευνητής Αιγαιακών Γραφών.  Από: http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=175723
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Μινωική τέχνη για το θερινό ηλιοστάσιο"

Η απελευθέρωση της Θράκης

Του Νίκου Λυγερού
Η απελευθέρωση της Θράκης δεν πρόκειται να γίνει με μικροπολιτικές και συμβιβασμούς. Και κάθε Έλληνας πολίτης που περιορίζεται σε συμβατικές σκέψεις είναι ανίκανος να δει το μέλλον γιατί δεν αντιλαμβάνεται το παρελθόν και την αξία του. Η Θράκη δεν είναι περιορισμένη σ’ έναν τεχνητό χώρο. Εδώ και αιώνες λειτουργεί ως σημείο επαφής με τις δυο θάλασσες και ως γεωστρατηγική γωνία έχει ενισχυθεί σημαντικά από τις εντάξεις της Βουλγαρίας και της Ρουμανίας το 2007. Δεν αποτελεί πια μόνο και μόνο μία περιθωριακή ζώνη, όπως θα ήθελαν μερικοί ειδικοί του συμβιβασμού και του ραγιαδισμού. Έχουμε αφήσει πολλές πρωτοβουλίες χωρίς στρατηγική αξιοποίηση κι αναρωτιόμαστε ακόμα τι πρέπει να κάνουμε για να δούμε αποτελέσματα. Στη Θράκη χρειάζεται η ΑΟΖ, ο ζεόλιθος και η καινοτομία για να δημιουργήσουμε μία αλλαγή φάσης και να ξεπαστρέψουμε τη μιζέρια. Κανένας δεν γεννιέται θύμα και καταπατημένος. Μόνο αν δεν υπάρχει θέληση αποδέχεται τις καταστάσεις και τις συνθήκες. Εξετάζουμε τη Θράκη μόνο μέσω των υποδομών και των ελλείψεων και δεν μελετάμε τη δομή της, για ν’ ανακαλύψουμε τη διαχρονική της υπερδομή. Η Θράκη είναι μια γωνία ανάπτυξης για τη στρατηγική. Το βλέπουμε και τοποστρατηγικά και χρονοστρατηγικά. Και οι αναλύσεις δείχνουν και την εξέλιξη του μέλλοντος. Υπάρχει και μία αναλογία με το ζεόλιθο αφού είναι η πρώτη φορά που έχουμε τη δυνατότητα να καλυτερέψουμε τη γη μας κι όχι μόνο να τη συντηρήσουμε. Αυτοί που επιμένουν να περιορίσουν τη Θράκη δεν θα δικαιωθούν από την ιστορία. Η Θράκη έχει κοιτάσματα, εύφορη γη, σιδηρόδρομο, λιμάνι, αεροδρόμιο και σε λίγο σταθμό αεριοποίησης που θα συνδεθεί με το εθνικό δίκτυο. Έχει πλούσια παράδοση και χριστιανικά στοιχεία που την ενώνουν και με τα Βαλκάνια. Αποτελεί λοιπόν έναν ουσιαστικό κόμβο κι όχι ένα γόρδιο δεσμό. Είναι ελληνική σ’ ένα ευρωπαϊκό πλαίσιο και δεν πρόκειται να παραμείνει κατεχόμενο μέρος.
Πηγή: http://www.lygeros.org/articles.php?n=15622&l=gr
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Η απελευθέρωση της Θράκης"

Γάμος Στην Αρχαία Ελλάδα


Η κόρη στην Αθήνα είναι από τη γέννησή της περιορισμένη στο χώρο της οικίας, όπου διδάσκεται τις δου­λειές του νοικοκυριού, τραγούδι και χορό (για τη συμμετοχή της σε θρησκευτικές εορτές) και σπάνια ελάχιστα γράμματα κατ’ οίκον, αφού η παρουσία της στο σχολείο είναι αδιανόη­τη για το εκπαιδευτικό σύστημα της πόλης της. Εδώ πραγ­ματικά εντυπωσιάζει τους σύγχρονους μελετητές και σκαν­δαλίζει τους αρχαίους το γεγονός ότι η πάντοτε αυστηρή Σπάρτη επιτρέπει στα κορίτσια της να «παρατάνε τα σπίτια τους και με ξέσκεπα τα μηριά τους και με τα πέπλα ανεμίζο­ντας γυμνάζονται στα στάδια και τις παλαίστρες 
μαζί με τα αγόρια» (Ευριπίδης, Ανδρομά­χη 597-598).


Τα λακωνικά έθιμα επιτάσσουν ισότιμη και ισόκυρη αγωγή των κοριτσιών και των αγοριών, όπως διαπιστώ­νεται και από τις ρήσεις του νομοθέτη Λυκούργου, ο οποίος «όρισε τα κορίτσια να γυμνάζο­νται εξίσου με τα αγόρια και [...] όπως τους άνδρες διέταξε και τις γυναίκες να συναγωνί­ζονται μεταξύ τους στο δρόμο και την αντοχή γιατί, όταν και οι δυο είναι δυνατοί, πίστευε ότι και τα παιδιά θα γίνονται δυ­νατότερα» (Ξενοφών, Λακεδαι­μονίων Πολιτεία 1.4).
Και τα δυο εκπαιδευτικά συστήματα όμως αποσκοπούν στο ίδιο απο­τέλεσμα: να αναθρέψουν μια καλή νοικοκυρά, σύζυγο και μητέρα, στην πρώτη περίπτωση, ή, στην άλλη, να γαλουχήσουν γυναίκες με υψηλό αίσθημα ευθύνης και συνείδησης, οι οποίες θα χρηματίσουν αφοσιωμένες σύζυγοι και μητέρες με την ανάλογη φυσική ρώμη, ώστε να γεννήσουν γερά παι­διά, ικανά να ταχθούν στην υπηρεσία της Σπάρτης.
Η περιορισμένη στο στενό πλαίσιο του γυναικωνίτη Αθη­ναία κοπέλα[1] δεν έχει ευκαιρίες να συναναστρέφεται νέους, τουλάχιστον μέχρι τα τέλη του 5ου αιώνα, οπότε οι ειδικές συνθήκες του Πελοποννησιακού πολέμου επιτρέπουν προσω­ρινές αλλαγές στα ήθη.[2] Ο κανόνας θέλει τον «κύριο» της κό­ρης -ήτοι τον πατέρα, αδελφό ή άλλο αρσενικό νόμιμο κηδε­μόνα- να επιλέγει τον μέλλοντα σύζυγό της.
Η περίπτωση που αναφέρει ο Ηρόδοτος (6.122) ενός πατέρα που «στις τρεις κό­ρες του φέρθηκε κατά τον εξής τρόπο: όταν ήταν της παντρειάς, τους έδωσε μια προίκα τρανταχτή και άφησε καθεμιά τους να διαλέξει από όλους τους Αθηναίους όποιον ήθελε για άντρα της και την πάντρεψε με αυτόν που διάλεξε» συνιστά εξαίρε­ση από τις ελάχιστες.
Αντίθετα στη Λακεδαίμονα πρωτεύοντα ρόλο συνήθως παίζει η θέληση και των δυο νυμφευόμενων, ενώ ο ρόλος του πατέρα της νύφης υποβιβάζεται αισθητά. Η κατάλληλη ηλικία για γάμο είναι για τις κόρες της Αττικής από την εφηβεία -γύρω στα 12- και μέχρι τα 16, ηλικία που συνι­στά ο Ησίοδος (Έργα και Ημέραι 696-698), ενώ για τους άν­δρες τα 24 με 30. Τον 4ο αιώνα, ο Πλάτωνας (Νόμοι 785b) και ο Αριστοτέλης (Πολιτικά 1335a) ανεβάζουν κάπως το όριο (16­-20 για τη γυναίκα και 30-35 για τον άνδρα ο μεν, και 18 και 37 ο δε), αλλά και πάλι η διαφορά ανάμεσα στο ζευγάρι παραμέ­νει αρκετά μεγάλη. Στη Σπάρτη η διαφορά είναι μικρότερη, εφόσον οι ισχύουσες νομικές διατάξεις θέ­λουν να παντρεύονται οι γυναίκες 19-20 ετών και οι άνδρες 20-30 (ήτοι στη σωματική τους ακμή).
Τα προσόντα μιας υποψή­φιας Αθηναίας νύφης συνοψίζο­νται από τον Ισχόμαχο (Ξενο­φών, Οικονομικός 7.11):

«τι μπο­ρούσε να ξέρει καλά, Σωκράτη, όταν την παντρεύτηκα; Δεν ήταν ακόμα καλά καλά δεκαπέντε χρο­νών όταν ήλθε στο σπίτι μου μέχρι τότε ζούσε κάτω από αυστηρή επίβλεψη. Έπρεπε να βλέπει όσο γινόταν λιγότερο, να ακούει όσο γινόταν λιγότερο και να κάνει όσο γινόταν λιγότερες ερωτήσεις».
Εντούτοις, βασική προϋπόθεση για το νόμιμο γάμο -και κυρίως για την απόκτηση γνήσιων Αθηναί­ων γόνων- ήταν να είναι και οι δυο Αθηναίοι, δεδομένου ότι υπάρχει νόμος που ορίζει ότι «αν κάποιος δώσει σε γάμο σε έναν Αθηναίο μια ξένη γυναίκα, παρουσιάζοντάς την για κόρη του, αυτός χάνει όλα τα δικαιώματα του πολίτη, και η περιου­σία του θα δημευθεί υπέρ του κράτους και το ένα τρίτο της θα δοθεί σε αυτόν που κατήγγειλε την πράξη».
Στο σημείο αυτό η Κρήτη και η Σπάρτη δείχνουν μεγαλύτερη ανεκτικότη­τα, αφού τόσο οι νόμοι της Γόρτυνας όσο και αυτοί του Λυκούργου επιτρέπουν τη σύναψη γάμου ανάμεσα σε διαφορετικές κατηγορίες ανθρώπων, ενώ γίνονται ειδικές ρυθμί­σεις σχετικά με τα αποκτηθέντα τέκνα.
Ένας τυπικός αθηναϊκός γάμος ξεκινά με την «εγγύη», η οποία ταυτίζεται εν μέρει με τον σύγχρονο αρραβώνα. Ο παρακάτω διάλογος της κωμωδίας του Μενάνδρου (Περικειρομένη 435-439) συνοψίζει τον ορισμό της «εγγύησης» ως μιας προ­φορικής συμφωνίας με­ταξύ του «κυρίου» της κό­ρης και του μνηστήρα -ή του πατέρα του όταν ήταν ανήλικος-, όπου προσφέρονται η κοπέλα για την «ανα­παραγωγή» και η ανάλογη «προιξ»:[3]
ΠΑΤΑΙΚΟΣ: Σου δίνω αυτή την κοπέλα για να σου γεννήσει νόμιμα παιδιά.
ΠΟΛΕΜΩΝ: Την παίρνω.
ΠΑΤΑΙΚΟΣ: Σου δίνω και μια προίκα τρία τάλαντα.
ΠΟΛΕΜΩΝ: Τα δέχομαι και αυτά με ευχαρίστηση.


Η γαμήλια άμαξα με τη νύφη, το γαμπρό κα τον πάροχο (μελανόμορφο αττικό αγγείο του ζωγράφου Άμαση, 550 π.χ.)
Προκειμένου να δοθεί ο απαιτούμενος επίσημος χαρα­κτήρας, η δικαιοπραξία αυτή λαμβάνει χώρα κοντά στον οικογενειακό βωμό και ενώπιον μαρτύρων. Με την πράξη αυτή μεταβιβάζονται τα δικαιώματα του πατέρα στο γαμπρό, στου οποίου τη νομική κυριότητα περνά η νέα γυναίκα («έκδοσις») και η περιουσία της («προιξ»).
Η προίκα συνίστα­ται από χρήματα, ιματισμό, πολύτιμα αντικείμενα, δούλους, σπίτια ή γη και κυμαίνεται από 1.000-2.000 δραχμές για τους μικρομεσαίους έως 18.000 (=3 τάλαντα) για τους πλουσί­ους. Φυσικά δεν απουσιάζουν οι εκκεντρικές εξαιρέσεις, όπως αυτή του Αλκιβιάδη (Πλούταρχος, Αλκιβιάδης 8), ο οποίος λαμβάνει κατά την «εγγύη» 120.000 δραχμές (20 τάλαντα), αλλά και οι περιπτώσεις φτωχών ή ορφανών ατθί­δων όπου το κράτος ή οι στενοί συγγενείς οφείλουν να συμ­βάλουν για τη συγκέντρωση μιας ελάχιστης προίκας. Εντού­τοις, παρόλο που το χρηματικό ποσό δίδεται προς διαχείρι­ση στο σύζυγο, σε περίπτωση διαζυγίου ή θανάτου της γυναίκας επιστρέφεται στον αρχικό κάτοχο, ήτοι την οικογέ­νεια της νύφης.
Ο θεσμός αυτός της «εγγύησης» δεν υφί­σταται στη Σπάρτη, ενώ αντίθετα ισχύει ειδική νομοθεσία που απαγορεύει την προίκα με την αιτιολογία «για να μη μεί­νει καμία ανύπαντρη λόγω της φτώχειας της και για να μην παντρεύονται οι άλλες για τα πλούτη τους, αλλά ο καθένας να κάνει την εκλογή του αποβλέποντας στα ήθη και την αρετή της κόρης» (Πλούταρχος, Λακωνικά αποφθέγματα Λυκούργου 228a).Ύστερα από ένα εύλογο χρονικό διάστημα -συνήθως σύ­ντομο- ακολουθεί ο καθαυτό γάμος.
Αν και δεν είναι δε­σμευτικό, όπως μαρτυρεί ο Αριστοτέλης (Πολιτικά 1335a), καταλληλότερη εποχή για την τέλεση του μυστηρίου στην Αττική θεωρείται ο χειμώνας και συγκεκριμέ­να ο ιερός μήνας της θεάς του γάμου Ήρας, ο Γαμηλίων (έβδομος μή­νας του αττικού ημερολο­γίου, που αντιστοιχεί στο σημερινό Γενάρη), ενώ ο Ευριπίδης (Ιφιγένεια εν Αυλίδι 717) το συγκεκριμενο­ποιεί και σε μέρα με πανσέ­ληνο.
Το τελετουργικό του γά­μου συντελείται σε τρεις φά­σεις, τα «προαύλια» (ή «προτέλεια», ή «προγάμια», ή «απαρχαί»), τον «κυρίως γάμο» και τα «επαύλια» (ή «μεταύλια» ή «απαύλια»), πληρο­φορία που διασώζει ο Πολυδεύκης (Ονομαστικόν Γ’ 39: «η δε προ του γάμου θυσία προτέλεια και προαύλια ούτω δ’ αν καλοίτο και τα προ του γάμου δώρα [...] Προ­αύλια δε η προ του γάμου ημέρα και απαύλια η μετ’ αυτήν»).
Την προηγουμένη του γάμου τελούνται λοιπόν τα «προ­αύλια», τα οποία ξεκινούν με θυσίες. Πρώτα, η κόρη οδηγεί­ται από τους γονείς της στην Ακρόπολη για να θυσιάσει στην Πολιάδα (Σουίδα: προτέλεια), μετά προσφέρονται θυσίες στον οικογενειακό βωμό και των δυο οίκων στους γαμήλιους θεούς (Δίας Τέλειος, Ήρα Τελεία, Άρτεμη, Απόλλων, Πειθώ), στις Νύμφες, τις Μούσες και τις Μοίρες (Πολυδεύκης, Ονομαστικόν Γ’ 38). Η ατθίδα αφιερώνει στην Άρτεμη (ή στην Αθηνά) ένα βόστρυχο από τα μαλλιά της και τα παιχνίδια που αγαπούσε ως παιδί (π.χ. ταμπούρλο, τόπι, κούκλες, κύμβαλο κτλ.).
Εν συνεχεία, λαμβάνει χώρα η τελετή της «απολούσεως» ή του εξαγνισμού, με νερό που μεταφέρεται από την Καλλιρόη ή Εννεάκρουνο (Θουκυδίδης, 2.15) στη λουτροφόρο από την επιστήθια φίλη της κόρης, η οποία συνοδεύεται από κορίτσια και γυναίκες που κρατούν κεριά και από τον πιο στενό άρρενα συγγενή νεαρής ηλικίας που προπορεύεται όλων παίζοντας αυλό. Την ημέρα του γάμου τα σπίτια και των δυο οικογενειών διακοσμούνται υπό τους ήχους του αυλού (Πλούταρχος, Ερωτικός 755a) με κλαδιά ελιάς και δάφνης.
Παράλληλα, στο γυναικωνίτη η νύφη, με τη βοήθεια της «νυμφοκόμου» και τις οδηγίες της «νυμφεύτριας» (της παρανύμφου που συνοδεύ­ει τη νύφη και κρατά πρωταγωνιστικό ρόλο στην όλη διορ­γάνωση), στολίζεται βγάζοντας τη «ζώνη» της ανύπαντρης, φορώντας το νυφιάτικο πέπλο με το οποίο καλύπτει το πρό­σωπό της, όπως απαιτεί η παράδοση και βάζοντας στα μαλ­λιά στεφάνια λουλουδιών και διάδημα. Στην οικία προσέρχε­ται ο καλλωπισμένος, ντυμένος στα λευκά και στεφανωμέ­νος με άνθη γαμπρός, συνοδευόμενος από τον «πάροχο» (ο στενότερος φίλος του με ρόλο τιμητικής συνοδείας).



Προετοιμασία της νύφης πριν το γάμο, 4ος αιώνας. Μουσείο Ερμιτάζ, Αγία Πετρούπολη.

Η γα­μήλια τελετή ξεκινά με θυσίες στην οικογενειακή εστία. Κατ’ αρχήν θυσιάζει ο πατέρας της νύφης, που επίσημα παραδί­νει την κοπέλα και της δηλώνει ότι δεν ανήκει πλέον στην οικογένειά της, αλλά σε αυτή του συζύγου της, και συνεπώς από τούδε και στο εξής θα προσφέρει θυσίες στους προγό­νους του δικού του οίκου. Εν συνεχεία θυσιάζουν στους γαμήλιους θεούς οι μελλόνυμφοι, οι οποίοι ορκίζονται ότι «επ’ αρότω παίδων άγομαι γαμετήν» (παντρεύομαι για να αποκτή­σω απογόνους). Τέλος, ο γαμπρός πλησιάζει τη νύφη και θέ­τει «χειρ επί καρπώ» επικυρώνοντας τη σύναψη του γάμου.
Έπεται η «γαμική θοίνη» (ή «γαμοδαισία», ή «ειλαπίνη»), ήτοι ένα πλούσιο γαμήλιο γεύμα, το οποίο όμως λαμβάνει χώρα στην οικία της νύφης και όχι του γαμπρού, όπως ήταν το έθιμο στα ομηρικά χρόνια (Οδύσσεια 431), στο οποίο συμμε­τέχουν φίλοι του ζευγαριού και συγγενείς, για τον αριθμό των οποίων ορίζεται (Πλάτων, Νόμοι 775a) ότι δεν πρέπει να ξεπερνούν τους 10 (5 φίλοι, 5 συγγενείς) από κάθε πλευρά. Το γαμήλιο συμπόσιο συνιστά τη μοναδική περίπτωση όπου γυναίκες και άνδρες συντρώγουν υπό τους ήχους μουσικής στον ίδιο χώρο καθισμένοι όμως χωριστά, η νύφη περιτριγυ­ρισμένη από φίλους, συγγενείς και τη «νυμφεύτρια» και ο γαμπρός από τον «πάροχο» και τους οικείους του αντίστοι­χα, και με τον περιορισμό ότι οι μεν πρώτες κάθονται σε κα­θίσματα («κλισμούς» και «δίφρους»), οι δε άλλοι ανακλίνονται όπως το συνηθίζουν.
Το μενού περιλαμβάνει πλούσια φαγητά, κρασί και γλυκά, όπως ο «γαμήλιος πλακούντας» (αλεύρι, νερό, μέλι, σουσάμι), βασικό έδεσμα και σύμβολο αφθονίας και γονιμότητας. Το έθιμο επιβάλλει και την πα­ρουσία ενός στεφανωμένου με φύλλα ακάνθου και καρπούς βελανιδιάς αγοριού αμφιθαλούς (που ζουν ακόμα και οι δυο του γονείς), το οποίο μοιράζει στους καλεσμένους ψωμί μέ­σα σε ένα «λίκνο» προφέροντας σιγανά «έφυγον κακόν, εύρον άμεινον», φράση που παραπέμπει σε μυστηριακές θρη­σκείες.
Το δείπνο κλείνει ψάλλοντας τον «υμεναίο» προς τι­μήν του ομώνυμου θεού του γάμου (Αθήναιος, Δειπνοσοφισταί 1.9 a-b). Καθώς έχει αρχίσει να νυχτώνει, ακούγονται οι ήχοι αυλού στη θύρα της οικίας και η νύφη κρατώντας κόσκι­νο ή φρύγετρο ή τηγάνι (σύμβολα οικοκυρικών γνώσεων) επιβιβάζεται στη γαμήλια άμαξα, που τη σέρνουν άλογα, μουλάρια ή βόδια, ανάμεσα στο σύζυγό της και τον πάροχο. Σχηματίζεται μια πομπή, της οποίας ηγούνται αυλητές και τρεις κόρες που φέρουν κόσκινο, «ηλακάτη» και «άτρακτο» (σύμβολα της νοικοκυροσύνης της κόρης), ακολουθεί η άμα­ξα και πίσω η μητέρα της νύφης, κρατώντας πυρσό αναμμέ­νο από την εστία της οικίας, και οι φίλοι και συγγενείς που έχουν αναμμένες λαμπάδες και τραγουδούν τον «υμεναίο» συνοδευόμενοι από κιθάρες και αυλό.
Η γαμήλια πομπή -που οι ρίζες της εντοπίζονται στην ομηρική εποχή (Ιλιάδα Σ 490-496)- διασχίζει τους δρόμους της Αθήνας, προκαλώ­ντας ενθουσιασμό σε συγκεντρωμένα πλήθη, που ζητωκραυ­γάζουν, τραγουδούν και εύχονται στο ζευγάρι ραίνοντάς το με «καταχύσματα» (διάφορους καρπούς, όπως π.χ. φου­ντούκια, ξερά σύκα, σταφίδες, χουρμάδες), και κατευθύνεται στην οικία του γαμπρού, που είναι ανακαινισμένη και διακοσμημένη με κλαδιά ελιάς και δάφνης. Στη στολισμένη με γιρ­λάντες λουλουδιών πύλη εμφανίζεται ένα παιδάκι και προ­σφέρει φρούτα ψάλλοντας έναν ύμνο (που διαβεβαίωνε τη νύφη ότι «πιο θαυμαστή θα είναι η καινούργια ζωή από την παλιά»).



ΠΗΓΗ
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Γάμος Στην Αρχαία Ελλάδα"
Related Posts with Thumbnails