ΑΡΧΑΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΠΠΙΚΟ (1000-350 π.Χ.)

Γεωμετρική-Αρχαϊκή Εποχή
Στο χώρο του Αιγαίου ο ίππος ως πολεμικό μέσο εμφανίζεται από το 1700 π.Χ. Η αρχική χρήση του ζώου είναι ή έλξις των αρμάτων. Η σπουδαιότητα του ίππου ως πολεμικού μέσου φαίνεται στα ποιήματα του Ομήρου που ονομάζει τους ίππους του Άρη: Πανικό και Φόβο (1) αλλά και του Ησιόδου που τον επιβεβαιώνει (2)
Οι νομάδες των στεπών  ήταν οι πρώτοι που εξέλιξαν την τέχνη της ιππασίας αλλά οι διάδοσις της στη Βαλκανική οφείλεται μάλλον στους Θράκες.  Οι αγώνες τον Μινωϊτών και Μυκηναίων να δημιουργήσουν αποικίες στην Ύστερη Εποχή του Χαλκού στη Θράκη είναι μάλλον η πηγή του μύθου των ανθρωποβόρρων ίππων του Διομήδη. Ο Ηρακλής καταφέρνει τελικά να συλλάβει και να φέρει στις Μυκήνες τα τρομερά ζώα.(3). Από το μύθο συνάγουμε ότι η διάδοση της ιππικής τέχνης στην Νότιο Ελλάδα ήταν μία μακρά και επίπονη διαδικασία.  Ο σχετικός με τη ζώνη της Ιππολύτης άθλος του Ηρακλή (4) μας πληροφορεί ότι οι  Έλληνες επηρεάστηκαν πολύ από τους Σκύθες στο θέμα του εξοπλισμού των ίππων.

Πολλοί πιστεύουν ότι το ιππικό αρχικά, έπαιζε περισσότερο το ρόλο των ανιχνευτών, καθώς η παράδοση ήθελε τους αριστοκράτες αρματιστές να κυριαρχούν στο πεδίο της μάχης, και τα μικρόσωμα Ελληνικά άλογα δεν μπορούσαν να μεταφέρουν θωρακισμένους άνδρες. Καθώς όμως άρχιζαν αν εμφανίζονται μεγαλύτερα άλογα, οι ένοπλοι ιππείς άρχισαν να κάνουν δυναμικά την παρουσία τους στο πεδίο της μάχης. Σε αντίθεση με τους αρματιστές που πολεμούσαν οι μισοί, λόγω της ανάγκης ηνιόχου, το σύνολο των ιππέων μπορούσε να εμπλακεί. Η ξαφνική έφοδος μαχητών που είχαν την δεξιότητα να ιππεύουν και να πολεμούν ταυτόχρονα έδωσε βάση στο μύθο των Κενταύρων.
Κάποιοι ετυμολογούν τη λέξη Κένταυρος ως «φονεύς ταύρων» (5). Υποστηρίζουν ακόμα ότι οι ιππείς βοήθησαν στην επικράτηση των Δωριέων έναντι των Αχαιών που είχαν σαν έμβλημα τον ταύρο. Άλλοι υποστηρίζουν ότι οι σχετικοί με την βιαιότητα των Κενταύρων μύθοι έχουν σαν πηγή τους τα προβλήματα που αντιμετώπισαν οι Δωριείς από τους απρόβλεπτους Θράκες ή Σκύθες συμμάχους τους που πολεμούσαν έφιπποι. Υπάρχει και η άποψης ότι η θεώρησης των Κενταύρων έχει να κάνει με ανιμιστικές τελετές προς τιμήν της Σελήνης που διασώζονταν στην περιοχή της. Θεσσαλίας. (6)

Ιππείς της περιόδου 1150-900 π.Χ. Αναπαράσταση Α. Salimbeti.
Με το χαοτικό τρόπο μάχης να κυριαρχεί στη Γεωμετρική περίοδο το ιππικό μεσουρανούσε. Ο πόλεμος είχε τη μορφή επιδρομών και οι ιππείς ήταν πολύτιμοι στο να τρομοκρατούν του ανοργάνωτους πλέον πεζούς. Ήταν επίσης επιδέξιοι στην αρπαγή κοπαδιών εκμεταλλευόμενοι στο έπακρο την ευκινησία τους. Ο μύθος των Διοσκούρων που θεωρούνται προστάτες των ιππέων έχει σίγουρα σχέση με τη σημασία που αποδίδετο στο ιππικό.
Ήδη όμως από την εποχή του του Ομήρου επανεμφανίζεται η πυκνή παράταξη που αναχαίτιζε αποτελεσματικά την ορμή του εχθρού.(7) Οι βαριά οπλισμένοι πεζοί που διατηρούσαν τη συνοχή τους μπορούσαν να αναχαιτίσουν του ιππείς. Μέχρι το τέλος τη αρχαϊκής περιόδου όμως οι οπλίτες ήταν περιορισμένοι στον αριθμό καθώς ήταν σχεδόν όλοι αριστοκράτες και αποτελούσαν μικρό μέρος του συνολικού αριθμού μαχητών. Το ιππικό μπορούσε να αποφύγει το μέτωπο των οπλιτών και επιτεθεί στους ελαφρότερα εξοπλισμένους μαχητές. Αν τους έτρεπε σε φυγή θα αποκάλυπτε τα πλευρά της φάλαγγας με καταστρεπτικά αποτελέσματα.

Ασπίδα τύπου Herzsrung που πιθανώς έφεραν οι ιππείς της Γεωμετρικής περιόδου. Μουσείο Δελφών
Η πιο χαρακτηριστική περίπτωση που το ιππικό έκρινε την μάχη στη αρχαϊκή περίοδο ήταν ο πόλεμος μεταξύ Ερέτριας και Χαλκίδας για το Ληλάντιο πεδίο. (8) Οι «ιπποβότες», αριστοκράτες δηλαδή της Χαλκίδας έκλεισαν συμφωνία με τον Θεσσαλό Κλεόμαχο για να έχουν συνδρομή των περίφημων Θεσσαλών ιππέων. Οι Θεσσαλοί νίκησαν το ελαφρότερο ιππικό των Ερετριέων και των συμμάχων τους και μετά πλευροκόπησαν το πεζικό γέρνοντας την πλάστιγγα υπέρ τον Χαλκιδέων. Ο Κλεόμαχος σκοτώθηκε στη μάχη και οι Χαλκιδείς τον τιμούσαν σαν τοπικό ήρωα.
Οι Θεσσαλοί ιππείς γίνονται περιώνυμοι και αρχίζουν να γίνονται αναπόσπαστο μέρος των μισθοφορικών δυνάμεων που υπηρετούν του διάφορους τυράννους που εμφανίζονται κατά την αρχαϊκή περίοδο. Οι πιο διάσημοι είναι οι ιππείς του Κινέα που υπηρετούν τον Πεισίστρατο.
Κυριαρχώντας στις Αττικές πεδιάδες εμποδίζουν τις επιδρομές των Αλκμεωνιδών και των συμμάχων τους. Καταφέρνουν μάλιστα να αποκρούσουν τη Λακωνική μόρα της Σκιρίτιδος υπό τον Αγχίμολο με βαριές απώλειες. (9)
Θεσσαλικό Ιππικό
Όπως αναφέρθηκε οι Θεσσαλοί ιππείς έγιναν περιζήτητοι μισθοφόροι. Η Θεσσαλική πεδιάδα ήταν ιδανική περιοχή για την ανάπτυξη ίππων. Η γόνιμη Θεσσαλική γη έκανε πλούσιους τους εντοπίους αριστοκράτες που δημιούργησαν ιπποφορβεία. Μέχρι τον Μεσαίωνα οπότε ανακαλύφθηκε ειδική σαγή που επέτρεπε στη χρήση του ίππου για εργασία, η κατοχή αυτών τον ζώων ήταν προνόμιο των πλουσίων, καθώς δεν υπήρχε άλλη χρήση για τους ίππους πλην του κυνηγιού και του πολέμου.
Οι Θεσσαλικές πόλεις σχημάτιζαν μία ομοσπονδία γνωστή ως «Κοινόν των Θεσσαλών». Εξέλεγαν έναν ανώτατο στρατιωτικό διοικητή που ονομάζονταν ταγός, δηλαδή αυτός που τάσσει τους άνδρες-ο ηγήτωρ. Δύο οικογένειες οι Αλευάδες της Λαρίσης και οι Σκοπάδες  της Κραννώνας ανταγωνίζονταν αμείλικτα για το αξίωμα της «ταγείας των Θεσσαλών».Σύμφωνα με ένα απόσπασμα από το απολεσθέν έργο του Αριστοτέλους «Θετταλών Πολιτεία», ο πρώτος ταγός ήταν ο Αλεύας ο Ερυθρός. Αυτός χώρισε τη Θεσσαλία σε τέσσερις περιφέρειες (τετραρχίες). Κάθε τετραρχία διαιρέθηκε σε κλήρους που έκαστος εξ  αυτών έπρεπε να παρέχει 40 ιππείς και 80 οπλίτες. (10)

Αναπαράσταση Θεσσαλού ιππέα από γκραβούρα του 19ου αιώνα
Η ισχύς των ιππέων τους έκανε τους Θεσσαλούς επικυρίαρχους των Αινιάνων και των Περραιβών που πολεμούσαν κυρίως ως ελαφροί πεζοί. Οι αντίπαλοι των Θεσσαλών είχαν σοβαρό πρόβλημα καθώς ο οπλιτικός τρόπος μάχης δεν είχε παγιωθεί στους Λοκρούς και τους Φωκείς. Οι Φωκείς όμως νίκησαν το Θεσσαλικό ιππικό παρά την Υάμπολη με τη χρήση παραλλαγμένων ορυγμάτων. (11) Παρόλα αυτά η Θεσσαλία χάρις στο ιππικό της να υπερασπίσει αποτελεσματικά την εύφορη γη της.
Η αντίθεση των Σκοπάδων και τον Αλευάδων προκάλεσε την κατάρρευση της άμυνας στα Τέμπη το 480 π.Χ. αλλά οι Θεσσαλοί γλίτωσαν τις συνέπειες του «Μηδισμού» χάρη στην υποστήριξη των Αθηναίων. Έγιναν λοιπόν σύμμαχοί τους μέχρι την ήττα των τελευταίων στον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Η πτώση των Αθηνών άνοιξε την όρεξη των τυράννων των Φερρών για ηγεμονία στην Ελλάδα. Η δύναμη του Θεσσαλικού ιππικού φτάνει του 16000 ιππείς. (12) Ήταν μια υπολογίσιμη δύναμη για την εξαντλημένη από τις εμφύλιες συγκρούσεις νότια Ελλάδα.
Ο τύραννος Ιάσων των Φερρών μάλιστα προσπάθησε να δημιουργήσει στόλο. Αυτό προκάλεσε ανησυχίες στην Αχαιμενική Αυλή. Δεν αποκλείεται λοιπό περσικός δάκτυλος στη δολοφονίες των Φερραίων αρχόντων αλλά και η χρηματοδότηση των Βοιωτών προκειμένου να τους αντιταχθούν. (13) Η Θεσσαλία σπαρασσόμενη από την εμφύλια σύγκρουση περνά στην κυριαρχία του Φιλίππου Β’ και το περίφημο ιππικό της στην υπηρεσία του.
Αθηναϊκό Ιππικό
Αν και οι οι αριστοκρατικές οικογένειες των Αθηνών είχαν την δυνατότητα εκτροφής ίππων, οι Αθηναίοι άργησαν να αναπτύξουν ιππικό. Οι περισσότεροι αριστοκράτες έτρεφαν άλογα για τα άρματά τους ή για αρματοδρομίες. Αν και υπήρξε πρόβλεψη στη νομοθεσία του Σόλωνα για τους πολίτες που λόγω εισοδήματος μπορούσαν να τρέφουν ίππους, (τριακοσιομέδιμνοι) τα αποτελέσματα ήταν πενιχρά. Οι πρώτοι μάχιμοι ιππείς ίσως ανήκουν στη φρατρία των Παιονιδών του Πεισιστράτου καθώς ο ίππος εμφανίζεται στα εμβλήματα των ασπίδων τους.
Οι Αθηναίοι όμως διάγουν την περίοδο των Μηδικών Πολέμων χωρίς την υποστήριξη ιππικού. Γύρω στο 442 π.Χ. όταν επώνυμος άρχων ήταν ο Δίφιλος,  πιθανόν με νόμο του Περικλέους το σώμα το ιππέων αυξάνεται σε χίλιους άνδρες. Πλέον λοιπό των οπλιτών κάθε Αθηναϊκή φυλή ήταν υποχρεωμένη να παράσχει έναν αριθμό ιππέων. Τους ιππείς κάθε φυλής διοικούσε ο φύλαρχος. Οι φύλαρχοι υπάγονταν σε δύο ίππαρχους που είχαν την συνολική διοίκηση του ιππικού και εκλέγονταν κάθε χρόνο. Το ΙΠΠΑΡΧΕΙΟ ήταν κοντά στην Αγορά αλλά μέχρι τώρα είναι άγνωστο που ακριβώς.

Εσωτερικό από Αττικό μελανόμορφο κύλικα του Ισχύλου .
Ζωγραφίστηκε από τον Επίκτητου με παράσταση Αθηναίου ιππέα και χρονολογείται γύρω
στο 520 π.Χ. Λονδίνο Βρεταννικό Μουσείο: London E 3
Τόσο οι άνδρες όσο και οι ίπποι περνούσαν από δοκιμασία κάθε χρόνο. ΟΙ αποτυχόντες διαγράφονταν από τις καταστάσεις των μονάδων. Στη διάρκειά του Πελοποννησιακού Πολέμου και μετά καθιερώθηκε επίδομα μιας δραχμής για τη διατροφή του αλόγου. Με την είσοδο σε εμπόλεμη υπηρεσία ένα παρείχετο επιπλέον επίδομα (κατάστασις) που όμως έπρεπε να επιστραφεί με την λήξη του πολέμου εκτός και αν το ζώο είχε πεθάνει ή αχρηστευθεί στη διάρκεια που υπηρετούσε.  Οι Αθηναίοι είχαν μονάδες βαρέως ιππικού και ελαφρού ιππικού όπου συνήθως υπηρετούσαν οι νεώτεροι σε ηλικία (14)  Στο ελαφρύ ιππικό μπορούμε να κατατάξουμε και τους ιπποτοξότες. (15) Είναι σχεδόν σίγουρο ότι αυτοί ήταν Σκύθες ή Θράκες με τους δεύτερους λιγότερο πιθανούς.
Το Αθηναϊκό ιππικό έδρασε και διακρίθηκε κατά τον Πελοποννησιακό Πόλεμο. Οι ηγήτορες της Αττικής είχαν σοβαρές αμφιβολίες για επικράτησή τους έναντι των Πελοποννησίων οπλιτών ιδιαίτερα των Σπαρτιατών. Ήταν αποφασισμένοι όμως να μην τους επιτρέψουν να λεηλατούν τη γη της Αττικής ατιμώρητοι. Η λεηλασία της εχθρικής γης γίνονταν  από το ελαφρύ πεζικό ή από οπλίτες που είχαν αφήσει το βαρύ οπλισμό τους στο στρατόπεδο. Για να λεηλατήσουν οι Πελοπονήσιοι έπρεπε να διασπαστούν σε μικρές ομάδες. Οι Αθηναίοι εξαπέλυσαν εναντίον τους το ιππικό τους και τους επέφεραν βαριές απώλειες (16) Οι ομάδες δολιοφθοράς έπρεπε να υποστηρίζονται από τμήματα οπλιτών πίσω από τα οποία κατέφευγαν αν στο μεταξύ δεν τους  ενέπλεκαν οι ελαφροί ιππείς και ψιλοί των Αθηναίων. Το βαρύ Αθηναϊκό ιππικό παρείχε υποστήριξη σε περίπτωση που τα ελαφρά τμήματα εδέχοντο πίεση από το βαρύ εχθρικό ιππικό ιδιαίτερα το Βοιωτικό. Ήταν ιδιαίτερα χρήσιμο στην παρεμπόδιση των δραστηριοτήτων του στρατοπέδου της Δεκέλειας. (17)

Λεπτομέρεια από τη Ζωοφόρο του Παρθενώνα με παράσταση Αθηναίων Ιππέων.
Λονδίνο Βρεταννικό Μουσείο
Οι ιππείς των Αθηναίων μεταφερόμενοι από το στόλο ήταν διαρκής απειλή για τα Πελοποννησιακά παράλια. (18) Ήταν επίσης χρήσιμοι σε μικρούς αριθμούς για να υποτάξουν του δύστροπους νησιώτες συμμάχους των Αθηναίων που στερούντο επαρκούς οπλιτικού σώματος.  Η μεγάλη δοκιμασία για το Αθηναϊκό ιππικό υπήρξε η Σικελική εκστρατεία. Οι Αθηναίοι παρά τις προειδοποιήσεις το Νικία υποτίμησαν τον αντίπαλο.(19) Έστειλαν μάλιστα ιππείς πεζούς με την προοπτική να προμηθευτούν ίππους εκεί. (20) Η καταστροφή υπέσκαψε την Αθηναϊκή ισχύ και φυσικά τις δυνατότητές τους στο ιππικό. Το κύκνειο άσμα του λαμπρού αυτού σώματος ήταν η μάχη των Ταμυνών στην Εύβοια. (21)
Βοιωτικό ιππικό
Μετά τη Θεσσαλία, η βοιωτική πεδιάς ήταν η πλέον κατάλληλη για την εκτροφή ίππων. Το Βοιωτικό ιππικό κάνει την εμφάνιση του στην Αρχαϊκή εποχή με την μάχη του Κερησσού όπου οι Βοιωτοί απέκρουσαν τους Θεσσαλούς (22) . Δυστυχώς αποδείχθηκε πολύ αποτελεσματικό εναντίον των Μεγαριτών και των Φλειούντιων στην μάχη των Πλαταιών πολεμώντας παρά το πλευρό των Περσών.(23)
Η ακμή του Βοιωτικού ιππικού αρχίζει με τον Πελοποννησιακό Πόλεμο όπου συμβάλει στην απόκρουση των Θρακών μισθοφόρων στη Μυκαλησσό. (24)  Προσφέρει επίσης σημαντικές υπηρεσίες στο Δήλιο και κατοχυρώνει την Θηβαϊκή κυριαρχία στην Βοιωτική πεδιάδα νικώντας τους Θεσπιείς υπό τον Φοιβίδα που σκοτώνεται στη μάχη. (25)

Βοιωτικό αγγείο που βρέθηκε στο Ωρωπό με παράσταση ιππέα που συνοδεύεται από το σκύλο του στο κυνήγι. Αποδίδεται στο «ζωγράφο της Αταλάντης» και χρονολογείται γύρω στο 550 π.Χ.
Harvard University Art Museums: Harvard_1960_390
ΟΙ ιππείς με τα λευκά κράνη είναι πολύτιμο όργανο στα χέρια του Πελοπίδα και αργότερα του Επαμεινώνδα στην εκδίωξη των Σπαρτιατών από τη Βοιωτία και την κατάλυση της ηγεμονίας τους. (26) Σταδιακά όμως αποδεικνύονται κατώτεροι των Θεσσαλών και κατόπιν των Αθηναίων στη Μαντίνεια. Η μάχη της Χαιρώνεια σηματοδοτεί το τέλος του Θηβαϊκού ιππικού που συντρίβεται από τις επελάσεις των Μακεδόνων.
Λακωνικό ιππικό
Όπως και οι άλλες δυνάμεις στην Αρχαϊκή Ελλάδα έτσι και οι Λακεδαιμόνιοι ανέπτυξαν έφιππους μαχητές. Λόγω της ανάπτυξης των οπλιτικών μεθόδων μάχεσθαι όμως ο τίτλος των ιππέων έγινε απλώς τιμητικός καθώς όλοι οι Λάκωνες μαχητές πολεμούσαν πεζή. Τα άλογα εκτρέφονταν μόνο για συμμετοχή σε αγώνες όπως δείχνει η περίπτωση της πριγκίπισσας Κυνίσκας. (27)  Το θέμα της ανάπτυξης έφιππης δύναμης τέθηκε δραματικά με τα γεγονότα  της Πύλου. (28)
ΟΙ Σπαρτιάτες καταφρονούσαν την έφιππη υπηρεσία. Ο Ξενοφών μας πληροφορεί ότι το Λακωνικό ιππικό ήταν ανεπαρκώς προετοιμασμένο και γι’ αυτό η απόδοσή του ήταν φτωχή. (29) Μόνο η εισαγωγή μισθοφόρων ιππέων βελτίωσε ελαφρώς την κατάσταση. (30) Αν και κάποια στιγμή ο Αγησίλαος έφτασε να διοικεί 1500 ιππείς, η πτώση της Σπάρτης έφερε και την εξάλειψη του ιππικού της.
Λοιποί Ιππείς.
Το Θρακικό Ιππικό χρήζει μνείας καθώς όπως προαναφέρθηκε οι Θράκες επηρέασαν σημαντικά την εισαγωγή του νοτιότερα. Ο Ευριπίδης στη τραγωδία του Εκάβη ονομάζει τους Θράκες «Ιππικόν έθνος». Ένα κείμενο που αποδίδεται στον Κλήμεντα της Αλεξανδρείας (Στρώματα ΙΕ’) κατονομάζει τους Θράκες ως τους πρώτους που χρησιμοποίησαν ασπίδα έφιπποι. Οι περισσότεροι Θράκες ιππείς ήταν μάλλον ιππακοντιστές και χρησιμοποιήθηκαν ευρέως ως Μισθοφόροι στις αποικίες της Μακεδονικής και Θρακικής ακτής. Οι σχεδόν ανεξάντλητες ορδές των Θρακών ιππέων αποτελούσαν πρόβλημα για τους αποίκους μέχρι την υποταγή τους στο Φίλιππο Β΄.
Αν και αποικίες ήταν πλούσιες οι κάτοικοί τους απέφευγαν τη στρατιωτική υπηρεσία. Ο Ξενοφών αναφέρει ότι ο Αγησίλαος υποχρέωνε τους πλουσιότερους αποίκους να συντηρήσουν άλογα. Διεκύρηξε όμως ότι μπορούσε κάποιος να αποφύγει να υπηρετήσει ο ίδιος, αρκεί να παρείχε έναν πλήρως εξοπλισμένο ιππέα να υπηρετήσει αντ’ αυτού. (31) Το ιππικό του ήταν τόσο καλής ποιότητας που κατάφερε να αντιπαραταχθεί επιτυχώς στους Θεσσαλούς κατά την επιστροφή του από την Ασία (32)

Βοιωτικό αγγείο που βρέθηκε στο Ωρωπό με παράσταση ιππέα που συνοδεύεται από το σκύλο του στο κυνήγι. Αποδίδεται στο «ζωγράφο της Αταλάντης» και χρονολογείται γύρω στο 550 π.Χ.
Harvard University Art Museums: Harvard_1960_390
Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο οι Σελινούντιοι και οι Ακαραγαντίνοι ήταν οι πρώτοι οι ανέπτυξαν ιππικό στα Μεγάλη Ελλάδα. Ο Γέλων των Συρακουσών θα αποκρούσει με τη βοήθεια του ιππικού του τους Καρχηδόνιους. Η αριστοκρατική τάξη των ιππέων στις Συρακούσες αντιμετωπίζονταν με υποψία λόγω των ολιγαρχικών φρονημάτων της. Αυτό δεν τους εμπόδισε να δυσκολέψουν τρομερά τους Αθηναίους κατά τη διάρκεια τη Σικελικής εκστρατείας. (33) Η συμβολή τους στην τελική συντριβή του Αθηναϊκού στρατού ήταν καταλυτική. (34)
Στις Ιταλιωτικές αποικίες οι πολίτες είχαν εγκαταλείψει τις στρατιωτικές τους υποχρεώσεις και στηρίζονταν σε μισθοφόρους για την άμυνά τους. Θεωρούσαν τους Έλληνες τη κυρίως Ελλάδας απλοϊκούς χωρικούς που τους πλήρωναν για να διακινδυνεύσουν αλλά και τους υποπτεύονταν ως πιθανούς τυράννους. Αξιόλογο ιππικό υπάρχει πλέον στον Τάραντα. Οι Ταραντίνοι ιππείς ήταν βαριά οπλισμένοι και συνοδεύονταν από έναν υπηρέτη που ίσως πολεμούσε και ως ελαφρός ιππέας.(35)
Εξοπλισμός – Τακτικές

Όπως προαναφέρθηκε οι Έλληνες επηρεάστηκαν από τους Σκύθες και τους Θράκες στα θέματα των ίππων και της ιπποσκευής. Οι ίπποι απεικονίζονται να φέρουν χαλινούς στη αγγειογραφία και την γλυπτική. Στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο υπάρχουν χαλινοί που μπορούν να προκαλέσουν μεγάλοι δυσφορία σε ατίθασους ίππους αν και ο Ξενοφών διαφωνεί με τη χρήση τους (36)
Η σέλα ήταν γνωστή στους Σκύθες και του Θράκες και κατασκευαζόταν από πίλημα (τσόχα). Η διάδοσή της όμως στους Έλληνες ήταν αργή ίσως λόγω κόστους. Η περισσότεροι ιππείς χρησιμοποιούσαν ένα απλό πανί για ιππεύουν άνετα. Ο Ξενοφώντας αναφέρει ότι μερικοί δεν χρησιμοποιούσαν ούτε αυτό (37). Αυτό συνάδει με μερικές απεικονίσεις αλλά καθώς η επαφή της ανθρώπινης σαρκός με το δέρμα του ίππου δημιουργεί προβλήματα, οι ιππείς άρχισαν να χρησιμοποιούν ύφασμα ή προβιές ζώων για να ιππεύουν άνετα.

Οι ιππείς που εκτελούν αποστολές βαρέως ιππικού έφεραν μεταλλικούς ή λινούς θώρακες. Ο Ξενοφών συστήνει οι ιππείς να να χρησιμοποιούν επιχειρίδες και να θωρακίζονται και τα άλογα. Αυτό όμως απαιτούσε έξοδα και ήταν σπάνιο. (38) Κατάφρακτο Ελληνικό ιππικό εμφανίζεται μόνο στην Ελληνιστική περίοδο. Επίσης συμβούλευε τη χρήση του Βοιωτικού κράνους.
Η ασπίδα φαίνεται ότι ήταν διαδεδομένη παρά τα περί του αντιθέτου γραφόμενα. Την χρησιμοποιούσαν οι ιππείς της Γεωμετρικής εποχής και οι κλασσικοί Έλληνες μετά την επαφή τους με τους Θράκες και Σκύθες ιππείς. Η μηνοειδής ασπίδα φαίνεται να ήταν αρκετά διαδεδομένη ενώ στην Αρχαϊκή περίοδο φαίνεται να κυριαρχούσε η ασπίδα «βοιωτικού τύπου».Η ασπίδα ήταν πολύτιμη για τους ιππείς που είχαν να αντιπαλέψουν ψιλούς με εκηβόλα όπλα.

Προμετωπίς ίππου της Κλασσικής Περιόδου. Αθήνα Εθνικό αρχαιολογικό Μουσείο
Αρχείο Στέφανου Σκαρμίντζου
Στην έφοδο οι ιππείς επιτίθονταν σε παράταξη βάθους 4 ανδρών αν στίχο (39) αλλά γινόταν προσπάθειες για αύξηση του βάρους καθώς οι Πέρσες ιππείς χρησιμοποιούσαν ακόμα πιο πυκνή παράταξη. Ο Ξενοφών συμβούλευε την ταχεία ορμητική έφοδο (40) αλλά και τη σύνεση με τη χρήση προφυλακών και προσεκτική εκλογή του εδάφους (41)
Άλλη μέθοδος εφόδου ήταν το έμβολο. Ήταν ένα σφηνοειδής σχηματισμός που σκοπό είχε την διάρρηξη της εχθρικής παρατάξεως. Ήταν γνωστός στους Θηβαίους (42) αλλά θεωρείται ότι είναι Σκυθική εφεύρεση και βελτιώθηκε ως ρομβοειδής σχηματισμός που μπορούσε να επιτεθεί σε κάθε κατεύθυνση από τον Ιάσονα των Φερρών (43).
Όπως αναφέραμε παραπάνω η διάδοση του οπλιτικού τρόπου μάχεσθαι περιόρισε το ρόλο των ιππέων στην ανίχνευση, εξουδετέρωση ακροβολιστών και επιδρομές. Αυξήθηκε έτσι η σπουδαιότητα το ελαφρού ιππικού αλλά ξανά-αναπτύχθηκε το βαρύ ιππικό με σκοπό την εξουδετέρωση των αντιπάλων ιππέων. Σταδιακά εξελίχθηκε σε όπλο κρούσης από τον Φίλιππο και τον Μ. Αλέξανδρο στην Ελληνιστική εποχή.

Πηγές:
(1)  Όμηρος ΙΛΙΑΣ  15.110 Μτφ Κ. Δούκα Εκδ. Γεωργιάδη
(2)  Ησίοδος «Ηρακλέους Ασπίς» Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1914
(3)  Απολλόδωρος Β.5.8,  Διόδωρος 15.3 Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1914
Στράβων «Γεωγραφικά» Ζ.331Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1920
(4)  Απολλόδωρος Β.5.9, Ευριπίδης: Ηρακλής μαινόμενος 408,  Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1914 Παυσανίας «Ελλάδος Περιήγησις» Ε, 10.9 (Εκδοτική Αθηνών)
(5)  L.de Raunchaud “Dictionnaire des Antiquites Greques et Romaines”  1887
(6)  Περιοδικό Crypto, τεύχος 1, άρθρο «Κένταυροι, υπήρξαν πραγματικά;», Κωνσταντίνος Τσοπάνης, Δρ. Ιστορίας & Φιλοσοφίας των Θρησκευμάτων, σελ. 35
(7)  Ομήρου ΙΛΙΑΣ  N 131-133, 145-150  Μτφ Κ. Δούκα Εκδ. Γεωργιάδη
(8)  Θουκυδίδης «Ιστορίαι» Α.15,  Ηρόδοτος Ε. 99 Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1914
Στράβων «Γεωγραφικά» Γ.448 Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1920
Πλούταρχος «Ερωτικός» 17 Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1920
(9)  Ανδροκίδης «Περί Μυστηρίων» Ι.106 Oxford Press
Ηρόδοτος «Ιστορίαι» 5.63 Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1914
(10) Βρετανικό Μουσείο αποσπ. 479 σχολ. V.Rose
(11) Ηρόδοτος «Ιστορίαι»  8,28 Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1914
Παυσανίας «Ελλάδος Περιήγησις – Φωκικά» 10. 7-10 (Εκδοτική Αθηνών)
(12) Ξενοφών «Ελληνικά» 6.5 Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1914
(13) Διόδωρος 15 57, 60, 80, 95 Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1914
(14) Θουκυδίδης «Ιστορίαι» Η.92,6  Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1914
(15) Θουκυδίδης «Ιστορίαι» Ε 17.1,  Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1914
(16) Θουκυδίδης «Ιστορίαι» Γ.1,  Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1914
(17) Θουκυδίδης «Ιστορίαι» Ζ.27,  Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1914
(18) Θουκυδίδης «Ιστορίαι» Ζ.42,  Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1914
(19) Θουκυδίδης «Ιστορίαι» ΣΤ.20,22  Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1914
(20) Θουκυδίδης «Ιστορίαι» ΣΤ.94,  Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1914
(21) Πλούταρχος «Φωκίων» 13 Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1920
(22) Πλούταρχος «Κάμιλλος» 19 Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1920
(23) Ηρόδοτος «Ιστορίαι»  9,69 Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1914
(24) Θουκυδίδης «Ιστορίαι» Ζ.29-30,  Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1914
(25) Ξενοφών «Ελληνικά» Ε.4 Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1914
(26) Ξενοφών «Ελληνικά» Ε.4,10 Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1914
Πλούταρχος «Πελοπίδας» 15 Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1920
(27) Παυσανίας «Ελλάδος Περιήγησις – Λακωνικά» Γ 1-6 (Εκδοτική Αθηνών)
(28) Θουκυδίδης «Ιστορίαι» Δ.55.2,  Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1914
(29) Ξενοφών «Ελληνικά» ΣΤ.4.11, Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1914
(30) Ξενοφών «Ιππαρχικός» 9.4 μτφ. E.Shepherd (1793)
(31) Ξενοφών «Ελληνικά» Γ.4.15, Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1914
(32) Ξενοφών «Αγησίλαος»  2.5 μτφ. E.Shepherd (1793)
(33) Θουκυδίδης «Ιστορίαι» ΣΤ.66,68-70  Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1914
(34) Θουκυδίδης «Ιστορίαι» ΣΤ.84  Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1914
(35) Λίβιος Ιστορία της Ρώμης 35 .28,29  εκδ. J. M. Dent & Sons, Ltd., London, 1905
(36) Ξενοφών «Περί Ιππικής» 5 μτφ. E.Shepherd (1793)
(37) Ξενοφών «Περί Ιππικής» 7 μτφ. E.Shepherd (1793)
(38) Ξενοφών «Περί Ιππικής» 12 μτφ. E.Shepherd (1793)
(39) Ξενοφών «Ελληνικά» Γ.4.13 Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1914
(40) Ξενοφών «Ιππαρχικός» 3 μτφ. E.Shepherd (1793)
(41) Ξενοφών «Ιππαρχικός» 4, 5 μτφ. E.Shepherd (1793)
(42) Ξενοφών «Ελληνικά» Ζ.5.22 Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1914
Αιλιανός «Τακτικά» 11.2 47.4 μτφ. E.Shepherd (1793)
(43) Ασκληπιόδοτος «Τακτικά» 7.2-3 6-7 Πολύαινος «Στρατηγήματα» 6  E.Shepherd (1793)
 Βιβλιογραφία:
Αριστοτέλης «Αθηναίων Πολιτεία» Loeb Κλασσική Βιβλιοθήκη έκδοση 1920
Φροντίνος «Στρατηγήματα» J. M. Dent & Sons, Ltd., London, 1905
The Seventy Great Battles of All Time, Edited by Jeremy Black, Thames & Hudson Ltd, 2005
William Stearns Davis, Readings in Ancient History: Illustrative Extracts from the Sources, 2 Vols, (Boston: Allyn and Bacon, 1912-1913), Vol. I: Greece and the East.
American Journal of Archeology Vol. 107. #4 October 2003  (Tom Stevenson article)
Εφημερίς Καθημερινή   08-02-04
stefanosskarmintzos.wordpress.com

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "ΑΡΧΑΙΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΙΠΠΙΚΟ (1000-350 π.Χ.)"

Η Υπερβόρεια Ελλαδα

Κάπως έτσι ήταν οι μύθοι με τους οποίους ανατράφηκαν αμέτρητες γενεές αρχαίων Ελλήνων: Η «Γη της Επαγγελίας» για τον ελληνικό πολιτισμό βρισκόταν κάπου στον μακρινό Βορρά, πέρα από τις περιοχές από τις οποίες, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, τους έρχονταν οι ψυχροί άνεμοι τον χειμώνα και ήταν ένας τόπος όπου οι άνθρωποι ζούσαν σε πλήρη αρμονία μεταξύ τους και με τη φύση, απρόσβλητοι από το γήρας ή τις ασθένειες. Επρόκειτο για τη χώρα όπου ο Απόλλωνας περνούσε τους ψυχρούς χειμερινούς μήνες, απολαμβάνοντας τη λατρεία των σοφών κατοίκων της.
Ελάχιστοι ήταν εκείνοι που είχαν την τιμή να επισκεφτούν την Υπερβόρεια, ανάμεσα στους οποίους βρίσκουμε τα ονόματα του Περσέα (καθοδηγούμενος από την Αθηνά) και του Ηρακλή (εκεί βρίσκονταν τα Μήλα των Εσπερίδων).
Στη σωζώμενη αρχαιοελληνική βιβλιογραφία συναντάει κανείς πλήθος αναφορών στη θρυλική χώρα, ο «απόηχος» των οποίων είναι αισθητός και στους συγγραφείς των πρώτων μεταχριστιανικών αιώνων, χωρίς όμως ποτέ οι αναφορές αυτές να γίνονται συγκεκριμένες, ενώ δεν λείπουν και οι αντιφάσεις (κυρίως όσον αφορά στην ακριβή της τοποθεσία). Το γεγονός αυτό ώθησε τους περισσότερους μεταγενέστερους αναλυτές στην εκτίμηση ότι επρόκειτο περισσότερο για μια ουτοπική, ιδανική κοινωνία, ένα κοινωνικό «παράδειγμα προς μίμηση» για τους Έλληνες, παρά για έναν υπαρκτό τόπο, τον οποίο θα μπορούσε κάποιος να ανακαλύψει και να επισκεφθεί.
Ωστόσο, στις συγκεκριμένες προφορικές παραδόσεις που συνοψίζει στο έργο του, βρίσκουμε και την αναφορά των Δηλίων ότι οι Υπερβόρειοι έστελναν κατά το παρελθόν τους πρώτους τους καρπούς στο ιερό νησί του Απόλλωνα, με τη συνοδεία πομπής δύο νεαρών παρθένων, της Υπέροχης και της Λαοδίκης, και πέντε ανδρών. Μάλιστα, την εποχή, λοιπόν, που ο Ηρόδοτος συνέγραφε τα πολύτιμα ιστορικά και λαογραφικά του κείμενα, οι προσφορές των Υπερβορείων εξακολουθούσαν να μεταφέρονται από τους Σκύθες έως τη Δωδώνη και από εκεί κατέληγαν στη Δήλο, με ενδιάμεσους σταθμούς την Εύβοια, την Άνδρο και την Τήνο.
Μία άλλη σημαντική πληροφορία για τη χώρα των Υπερβορείων προέρχεται από τις ωδές του Πινδάρου και συγκεκριμένα από τα Ίσθμια (ωδή 6), προσδιορίζοντας όχι αυτή βρίσκεται στο τέλος του γνωστού κόσμου, ενώ ο Διόδωρος ο Σικελός (2.47.5) αναφέρει ότι «εχειν δε τους Υπερβορείους ιδίαν τινά διάλεκτον» (έχουν κάποια δική τους διάλεκτο). Στη συνέχεια του κειμένου, ο ίδιος συγγραφέας παραθέτει ότι «προς τους Έλληνας οικειότατα διαχεϊσθαι, καί μάλιστα προς τους Αθηναίους καί τους Δηλίους, εκ παλαιών χρόνων» (αισθάνονται από παλαιότερες εποχές πολύ οικείους τους Έλληνες, ιδίως τους Αθηναίους και τους Δηλίους), για να καταλήξει στη συνέχεια ότι αφιερώνουν (στον Απόλλωνα;) «αναθήματα πολυτελή, γράμμα-σιν Έλληνικοίς έπιγεγραμμένα».
Ύστερα από τα παραπάνω, είναι δυνατόν να διατυπωθεί με ασφάλεια η υπόθεση ότι οι σοφοί, αλλά και ικανότατοι μάγοι, Υπερβόρειοι είναι ένα γένος, εάν όχι αμιγώς ελληνικό, σίγουρα συγγενικό προς την Ελλάδα και τους Έλληνες που έκαναν χρήση του ελληνικού αλφαβήτου στα ιερά τους αναθήματα.
Ενδεικτικός ως προς τα παραπάνω είναι ο διάλογος Φιλοψευδής ή Απιστιών του «παραμυθά» Λουκιανού (έργο από το οποίο ο Ντίσνεϋ εντέχνως «δανείστηκε» και την υπόθεση της περίφημης Φαντασίας του) σχετικά με έναν Υπερβόρειο, ο οποίος είχε επισκεφθεί την Ελλάδα πετώντας και άφησε τους πάντες άφωνους πραγματοποιώντας διάφορα «θαύματα» – στο κείμενο αναφέρεται ότι περπατούσε στο νερό ή στον αέρα, περνούσε μέσα από τη φωτιά χωρίς να καίγεται, καλούσε δαίμονες και νεκρούς, είχε δημιουργήσει έναν αγγελιοφόρο από πηλό κ.λπ.
Η ιστορία του Λουκιανού εικάζεται ότι είχε ως αφετηρία ένα μάλλον πραγματικό -καθώς μνημονεύεται από πληθώρα αρχαίων συγγραφέων- περιστατικό, που δεν είναι άλλο από την επίσκεψη στην Ελλάδα του θρυλικού Υπερβορείου, Άβαρη (Άβαρις).
0 Αβάρις ήταν ένας ιερέας του Απόλλωνα, για τον οποίο ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι είχε κάνει τον γύρο του κόσμου πετώντας με το βέλος του Απόλλωνα και χωρίς να τρώει (4.36) ενώ, σύμφωνα με τη βιογραφία του Πυθαγόρα από τον Ιάμβλιχο, ήταν δάσκαλος του μεγάλου Έλληνα σοφού, με τον οποίο και εμφανίστηκε στην αυλή του τυράννου της Σικελίας, και είχε «καθαρίσει» τη Σπάρτη και την Κνωσσό από επιδημίες. Τέλος, σύμφωνα με τον Παυσανία (9.10), σε αυτόν ήταν αφιερωμένος ένας ναός στην Σπάρτη.
Εάν δεχτούμε ως αληθείς τους ισχυρισμούς του Ιαμβλίχου, του Ηροδότου και του Πινδάρου, οι Υπερβόρειοι, εκτός από ευσεβείς και σεμνοί, θα πρέπει να ήταν ιδιαίτερα εξελιγμένοι και εγκεφαλικά/πνευματικά, σε σημείο ώστε να έχουν υπερβεί την ύλη – αυτό, τουλάχιστον, καταδεικνύουν οι μαρτυρίες ότι ήταν απρόσβλητοι από το γήρας και τις ασθένειες, ότι είχαν σε υψηλή εκτίμηση τις τέχνες και ότι ζούσαν σε απόλυτη κοινωνική αρμονία.
Πού βρισκόταν η Υπερβόρεια;

Οι μάλλον ασαφείς και συχνά αντιφατικές πληροφορίες της αρχαίας ελληνικής βιβλιογραφίας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η άγνωστη χώρα θα μπορούσε να βρίσκεται οπουδήποτε στον μακρινά Βορρά, στα «πέρατα της Γης» για τον ελληνικό προκλασικό κόσμο. Ωστόσο, μια πιο προσεκτική ανάλυση του ζητήματος των Υπερβορείων θα μας αποκάλυπτε ότι οι αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς δεν αποτελούν τη μοναδική διαθέσιμη πηγή πληροφόρησης αναφορικά με τον εξελιγμένο αυτόν πολιτισμό.
Το 77 π.Χ., ο Ρωμαίος συγγραφέας Πλίνιος ο πρεσβύτερος συνέγραψε ένα εντυπωσιακό πολύτομο έργο, την περίφημη Naturalis Historia (Φυσική Ιστορία), χρησιμοποιώντας, όπως ο ίδιος αναφέρει στον πρόλογο του έργου, ως πηγές περίπου 20.000 πληροφορίες και ιστορικά γεγονότα, από 2.000 βιβλία 100 επίλεκτων συγγραφέων! Δεδομένου ότι η συντριπτική πλειοψηφία των πηγών του Ρωμαίου «σοφού» προέρχεται από Έλληνες συγγραφείς, δεν είναι δύσκολο να συμπεράνουμε ότι σκοπός του φιλόδοξου αυτού εγχειρήματος ήταν η συγκέντρωση σε ένα ενιαίο έργο ολόκληρου του σώματος της γνώσης του αρχαίου ελληνικού κόσμου. Στις συγκεκριμένες ενότητες βρίσκουμε και τα ακόλουθα (4.26):
«Πέρα από τον Aquilon, μπορεί κανείς να βρει έναν ευλογημένο λαό, τα μέλη του οποίου αποκαλούνται, σύμφωνα με την παράδοση, Υπερβόρειοι. Οι άνθρωποι αυτοί φτάνουν σε απίστευτη ηλικία. Πολλά θαυμαστά αναφέρονται για αυτό το έθνος. … Η χώρα είναι λουσμένη στο φως του Ηλίου και απολαμβάνει ευχάριστη θερμοκρασία. Η δυσαρμονία εκεί είναι άγνωστη και το ίδιο συμβαίνει με την ασθένεια. Οι άνθρωποι εκεί δεν πεθαίνουν, παρά μόνο από την ‘κόπωση’ της ζωής. Μετά από ένα εορταστικό δείπνο, όποιος επιθυμεί να πεθάνει, χορτασμένος από τις χαρές της ζωής σε μεγάλη ηλικία, πηδάει στη θάλασσα από έναν απόκρυμνο βράχο. Έτσι είναι γι’ αυτούς ο πιο ευτυχισμένος τρόπος να ζει κανείς. Κανένας δεν μπορεί να αμφισβητήσει την ύπαρξη αυτής της χώρας, η οποία περιγράφεται από πολλές αυθεντίες».
Εδώ, ωστόσο, υπάρχει μια αξιοσημείωτη λεπτομέρεια: Η πληροφορία ότι η επικράτεια των Υπερβορείων περιλαμβάνει τα «όρια της πορείας των άστρων» έρχεται να προστεθεί στο «σχόλιο» του Πινδάρου ότι είναι αδύνα το να επισκεφθεί κανείς τη μυστηριώδη χώρα από στεριάς ή θαλάσσης κ.α., θίγοντας και το ενδεχόμενο η μυθική Υπερβόρεια να μη βρίσκεται καν στον πλανήτη μας.
Επιστρέφοντας τώρα στο απόσπασμα του Πλινίου, όσο κι αν ψάξει κανείς στην αρχαία βιβλιογραφία, πολύ δύσκολα θα βρει μία πληρέστερη περιγραφή σχετικά με την αινιγματική χώρα και τους κατοίκους της. Σύμφωνα με την επίσημη βιβλιογραφία, το όνομα Aquilon αναφέρεται στον Βόρειο Άνεμο, ακολουθώντας την ελληνική παράδοση.                                                                                       Βιβλιογραφία
• Ηρόδοτος, «Μελπωμένη», τόμος 4, εκδ. Κάκτος, 1992 • Διόδωρος Σικελιώτης, «Βιβλίο Β», εκδ, Κάκτος, 1997 • Λουκιανός, «Φιλοψευ-δής ή Απιστιών», εκδ. Πατάκη, 1998 • Πίνδαρος, Βακχυλίδης, «Λυ¬ρικοί Ποιητε’ς», τόμοι 2, 3, 4, 8, εκδ. Κάκτος, 2001, 2002 • Παυσανίας, Απαντα, εκδ. Κάκτος, 1992 • Trevor Murphy, «Pliny the Elder’s Natural History: The Empire in the Encyclopedia», εκδ, Oxford University Press, 2004 • Πυθαγόρας, «Προσωκρατικοί», τό¬μοι 4, 5, 6, εκδ. Κάκτος, 1999 • Στράβων, «Γεωγραφικά», τόμοι 4, 5, εκδ. Κάκτος, 1994 • Πλάτων, «Τίμαιος, Κριτίας», εκδ. Κάκτος, 1993 • Pierre Roland Giot, «Prehistory in Brittany», Editions d’Art, 1995
hellinon.net
Tμήμα ειδήσεων defencenet.gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Η Υπερβόρεια Ελλαδα"

Νέο Ευρώ και Χρονοστρατηγική

Του Νίκου Λυγερού
Όταν εξετάζουμε το νέο 10-Ευρώ βλέπουμε ότι ακολουθεί την φυσιολογική πορεία του 5-Ευρώ, με άλλα λόγια γίνεται ένα χαρτονόμισμα όλο και πιο ιστορικό με την έννοια της αφαιρετικότητας, αφού τα κτήρια που απεικονίζει δεν υπάρχουν πουθενά, ενώ έχουν όλα τους ένα ξεκάθαρο ευρωπαϊκό ύφος. Με αυτήν την έννοια το 10-Ευρώ ακολουθεί μια στρατηγική του Χρόνου, αφού ενσωματώνει και χώρες που δεν υπήρχαν στην προηγούμενη εκδοχή. Έτσι με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να αντιληφθούμε ότι ενώ οι περισσότεροι θεωρούν ότι το Ευρώ είναι απλώς και μόνο ένα οικονομικό στοιχείο, λέει περισσότερα μέσω της ιστορίας και της στρατηγικής. Κι ενώ χρησιμοποιεί επίσημα το παρελθόν που έγινε και που υπάρχει, θέτει πιο διευκρινιστικά και το θρησκευτικό πλαίσιο μέσω των δώδεκα αστεριών που αντιπροσωπεύουν τους δώδεκα Αποστόλους του Χριστού. Με αυτά τα νοητικά σχήματα το Ευρώ ακολουθεί στην ουσία μια χρονοστρατηγική προσέγγιση κι όχι μόνο μια στρατηγική μιας υπερδομής που δεν έχει καμιά ιστορική υπόσταση. Αντιθέτως, με την νέα εκδοχή του Ευρώ δεν βλέπουμε μόνο την εισαγωγή της τεχνολογικής εξέλιξης, αλλά και τη θεμελίωση του ευρωπαϊκού ιστορικού υπόβαθρου, που δεν ξεχνά τίποτα από το παρελθόν την ώρα που δημιουργεί το μέλλον. Συνεπώς, με τις νέες εντάξεις και στην Ευρωζώνη ο πυρήνας της Ευρωπαϊκής Ένωσης γίνεται όλο και πιο ευρωπαϊκός. Επί της ουσίας όλη η Ευρωπαϊκή Ένωση γίνεται η ιστορική Ευρώπη μέσω μιας ηπειρωτικής Χρονοστρατηγικής. Σε αυτό το πλαίσιο μπορούμε να φανταστούμε ότι η εξέλιξή της θα ονομαστεί στο μέλλον απλώς Ευρώπη. Ουσιαστικά αν εξετάσουμε εξαρχής τα χρονοστρατηγικά δεδομένα θα κατανοήσουμε ότι μια καθαρά οικονομική επινόηση δεν θα άρχιζε με μια συμφωνία που αφορά τον άνθρακα και τον χάλυβα, ενώ μια στρατηγική θα είχε ως προαπαιτούμενο να εξασφαλίσει αυτό το πλαίσιο για τη μελλοντική της εξέλιξη. Είναι, λοιπόν, σημαντικό να δούμε ότι με αυτές τις δομικές αλλαγές η Ευρωπαϊκή Ένωση γίνεται όλο και πιο ανθεκτική, γιατί δεν εξετάζει μόνο και μόνο την οικονομική διάσταση ενός χαρτονομίσματος, αφού είναι πια και ιστορικό σύμβολό της.
Πηγή: http://www.lygeros.org/articles.php?n=17023&l=gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Νέο Ευρώ και Χρονοστρατηγική"

Το γράμμα «Ν» διεγείρει τον εγκέφαλο θετικά και ενεργοποιεί τον άνθρωπο να σκέφτεται σωστά.

Ν = Νούς - Νόμος καί τά Νερά στήν φύσιν

-Κάθε γράμμα του Ελληνικού Αλφαβήτου εκπέμπει ήχο και εικόνα.

Κάθε λέξη τέθηκε από τους «Ονοματοθέτες», νομοθέτες θα τους λέγαμε σήμερα, με ακρίβεια και όχι τυχαία και έχει άμεση σχέση Αιτίας και Αιτιατού, μεταξύ Σημαίνοντος και Σημαινομένου.
Εάν πάμε δε  στις Επιστήμες, τα παραδείγματα είναι  ατελείωτα και άκρως διαφωτιστικά, αλλά και διδακτικά για τις επόμενες γενεές.

Σχετικά πρόσφατα (1996) στο Ιατρικό Περιοδικό MEDIZIN-JURNAL στην Γερμανία,
δημοσιεύτηκε μία επιστημονική εργασία, σύμφωνα με την οποίαν:
« Η εκφορά του γράμματος  «Ν»  μεταφέρει οξυγόνο στον εγκέφαλο και ότι δεν ήταν τυχαίο το γεγονός της τοποθέτησης του «Ν» στο μέσον ακριβώς του Αλφαβήτου–   στο πρώτο Ελληνικό Αλφάβητο με τα 27 γράμματα ».
( Εκτός αυτού  στο Χάρβαρτ, από ιατρικές έρευνες διαπιστώθηκε ότι η απαγγελία 
των Ομηρικών Επών στο πρωτότυπο, εκτός των άλλων, κάνει καλό στην καρδιά,  
ως αναπνευστική άσκηση…)
Με αφορμή τις έρευνες αυτές των ξένων επιστημόνων θα αναρωτηθούμε και εμείς:
Είναι τυχαίο πάλι το γεγονός  ότι το «ους» (το αυτί) που ακούει και μαθαίνει-όπως 
μας διδάσκει  και η Σύγχρονη Ψυχολογία- γίνεται με το «Ν»  ο « Νούς » που 
σκέφτεται ,ενεργεί και αποφασίζει;Και δικαιούμαι να ερωτήσω:

Γιατί εμείς γίναμε διώκτες του «Ν»;
Γιατί θέλομε να φτωχύνομε τον εγκέφαλο των επομένων γενεών στην χώρα μας;
Ως μάχιμος  Εκπαιδευτικός και συγγραφέας επιστημονικού συγγράμματος 
( ΔΥΣΛΕΞΙΑ, Αθήνα 1994, Εκδόσεις ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΓΡΑΜΜΑΤΑ, 6η Έκδοση
σήμερα), νομιμοποιούμαι  να ερωτήσω, αλλά και να προτείνω στο τέλος:
Η Ελληνική Γλώσσα έχει πάρει πλέον μία μορφή τέτοια που δεν έχει ανάγκη από
άλλες ακρότητες.

Άλλωστε και τις ακρότητες του Ψυχάρη τις απέρριψε (τοπωσιά ή ντοπιολαλιά κλπ.).
Δεν λέω να επιστρέψομε-και δεν μπορούμε άλλωστε- στην «Καθαρεύουσα», η 
οποία επίσης είναι μία μεγάλη παρεξήγηση.

Μερικοί ξένοι Ειδικοί έχουν γράψει  για το σημαντικό έργο της Καθαρεύουσας στην
Γλώσσα μας, μετά το 1821. Ίσως ακόμα σήμερα να λέγαμε «ο Μινίστρος= 
Υπουργός ή το Χοσπιτάλι=το Νοσοκομείο κλπ», αλλά  αυτό πέρασε απαρατήρητο 
στον τόπο μας και το Γλωσσικό Ζήτημα δεν έπρεπε να είχε υπάρξει…

Όμως σήμερα αναρωτιέμαι:
Είναι τυχαίο άραγε που καταργήσαμε το γράμμα  «Ν» στο τέλος των λέξεων και τα
σχολικά μας βιβλία γράφουν το « εμβαδό » (!), αντί το  εμβαδόν !!
(Στα σχολικά βοηθήματα όμως διαβάζομε « το εμβαδόΝ », δηλ. εκεί διατηρείται το
Ν, ενώ το επίσημο Κράτος στα βιβλία (ΥΠΕΠΘ, Παιδαγωγικό Ινστιτούτο) το έχουν
 καταργήσει !!

Για ποιον λόγο αυτή η ακρότητα:
Για ποιον  λόγο επίσημα διδάσκομε στα σχολεία μας  κανόνες που 
κατασκευάστηκαν αυθαίρετα,, π.χ. χθες συνάντησα το Δήμαρχο (το φίλο, 
το Σύμβουλο κλπ. κλπ…).
Το γράμμα Ν είναι οργανικό και όταν το κόβομε πονάει. Είναι σαν να κόβομε το
δακτυλάκι μας….

Εάν κάποιος αντιτείνει ότι αυτό είναι μία ασήμαντη λεπτομέρεια, θα πρέπει να του
πούμε ότι « η λεπτομέρεια κρατάει τον Παρθενώνα »!
Να θυμίσω όμως εδώ και το  ωραίο, ειρωνικό  κείμενο του Οδ. Ελύτη τότε : 
« ΓΙΑ ΜΙΑΝ ΟΠΤΙΚΗ ΤΟΥ ΗΧΟΥ», όπου καταλήγει :
« Κανένας Ηρώδης δεν θα τολμούσε να διατάξει τέτοια γενοκτονία, όπως αυτή του
τελικού –Ν-, εκτός κι αν του’ λειπε  η οπτική του ήχου…»
Ο Γ. Ρίτσος έγραψε επίσης:« Και οι λέξεις φλέβες είναι. Μέσα τους αίμα κυλάει…». 
 Δυστυχώς, όμως, διαπιστώνομε σήμερα ότι μετά το Νι, έρχεται και η σειρά του
τελικού  Σίγμα (Σ).

Κάποιοι  δημοσιογράφοι στα κανάλια λένε κιόλας:« η μέθοδο», η « οδό » , «η 
πλήρη! ένταξη» (!) κ.τ.ο.Καλλιεργούν έτσι αυθαίρετα ένα αρνητικό γλωσσικό  
πρότυπο στους νέους μας με την τεράστια δύναμη των ΜΜΕ και το σχολείο  
ανήμπορο να αντιδράσει, αλλά και την κοινωνία παθητικά να δέχεται ως περίπου 
μοιραία την εξέλιξη αυτή.

Μετά από όλα αυτά διατυπώνω την εξής άποψη και καταθέτω στο Συνέδριό σας την
δική μου «Θεωρία» για το εν λόγω ζήτημα:
Διεθνώς μελετάται η μοναδική μουσικότητα της Ελληνικής Γλώσσας  και ο
αντίκτυπός της στην πνευματική διαύγεια του ανθρώπου. Το γράμμα «Ν» διεγείρει τον εγκέφαλο θετικά και  ενεργοποιεί  τον άνθρωπο να σκέφτεται σωστά.

Το  τελικό Σίγμα ηρεμεί τον άνθρωπο. Αυτό το δέχεται και η σύγχρονη  Ψυχιατρική.
Οι Αρχαίοι Έλληνες τα εγνώριζαν όλα αυτά και δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι μόνον 
εμείς  οι Έλληνες λέμε  « Τα είπα με το Νι και με το Σίγμα » και δεν λέμε  με άλλα 
γράμματα, ( παρ΄ όλο που έχομε στις καταλήξεις των λέξεων και άλλα γράμματα), 
διότι το Νι  ενεργοποιεί το μυαλό μας  να σκεφθούμε σωστά και το Σίγμα ηρεμεί την 
ψυχή μας  , αφού  μιλήσουμε δημόσια ή ιδιωτικά.

Η σύγχρονη Ψυχογλωσσολογία δέχεται ότι η Γλώσσα και η Σκέψη γεννιούνται
ταυτόχρονα και εξελίσσονται παράλληλα και συνιστούν ανά πάσα στιγμή μία
αξεχώριστη ενότητα.
Η Γλώσσα  ενσαρκώνει την Σκέψη και η Σκέψη ουσιώνεται σε Γλώσσα. 
Είναι ένα νόμισμα με τις δύο όψεις του.
Δεν μπορεί να υπάρχει η μία πλευρά, χωρίς την άλλη.
Δεν μπορούσε να υπάρξει Ελληνική Σκέψη χωρίς την Ελληνική Γλώσσα.
Είναι γεγονός ότι η ποιότητα και ποσότητα «καταγραφών» στην Σκέψη
προσδιορίζει και το νοητικό επίπεδο κάθε λαού.
Επομένως και το νοητικό επίπεδο   καθορίζει και την ικανότητα της δημιουργίας
Πολιτισμού.

Το Ελληνικόν Αλφάβητον, στην πορεία των χιλιάδων ετών του   ήταν αρχικά
Ιδεογραφικό,στη συνέχεια επινοήθηκε το Εικονογραφικό,έπειτα φθάσαμε στο                               Γραμμογραφικό,κατόπιν στο  Συλλαβογραφικό (Γραμμική Α και Β) και 
τέλος  καθιερώθηκε το ισχύον  σήμερα   Φθογγογραφικό , που είναι αξεπέραστο
και στο οποίο οφείλεται  η δημιουργία της Ελληνικής Γλώσσας και του Ελληνικού 
Οικουμενικού Πολιτισμού.
Έχουμε χρέος να διαφυλάξουμε, ως κόρη οφθαλμού, την Ελληνική Γλώσσα και
να αντισταθούμε στην κακοποίησή της. 

Σπύρος Μάρκου
Διευθυντής 3ου  Δημ. Σχολείου Λαρίσης

Καταρχήν είναι πολύ σημαντικό να αναφέρουμε ότι στο αρχαίο ελληνικό αλφάβητο των 27 γραμμάτων, υπάρχει ένα ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΓΡΑΜΜΑ το οποίο θα πρέπει να βρίσκεται στην 14η θέση.

Πρόκειται βεβαίως για το γράμμα Ν που εισαπέχει 13 γράμματα από το πρώτο γράμμα και 13 γράμματα από το τελευταίο.

Το γράμμα Ν όμως είναι ακριβώς το αρχικό γράμμα της λέξης ΝΟΥΣ.

Όπως γνωρίζουμε, στην εποχή της Αρχαίας Ελλάδας, ο ΝΟΥΣ εκφράζεται πίσω από το πρόσωπο του πατρός «ανδρών τε θεών τε» του Δία, βασικό σύμβολο του οποίου είναι ο ΚΕΡΑΥΝΟΣ, ο οποίος θα μπορούσε να αναπαρασταθεί θαυμάσια σχηματικά με το σχήμα που προκύπτει από το γράμμα Ν.

Ο ΝΟΥΣ λοιπόν και το θέμα της εξέλιξης της νόησής μας αποτελεί το ζητούμενο που βρίσκεται ΚΡΥΜΜΕΝΟ πίσω από την πρόθεση της δημιουργίας του Ελληνικού Αλφαβήτου!

Μία μεγάλη έκπληξη μας περιμένει αν ΜΕΓΕΘΥΝΟΥΜΕ αυτό το γράμμα Ν, έτσι ώστε να ΚΑΛΥΨΕΙ ολόκληρο τον πίνακα του Αλφαβήτου. 

ΠΗΓΗ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Το γράμμα «Ν» διεγείρει τον εγκέφαλο θετικά και ενεργοποιεί τον άνθρωπο να σκέφτεται σωστά."

Τα Σκόπια << ανακουφίστηκαν>> ο τάφος δεν είναι τού Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Σαν ηρεμιστικό χάπι επέδρασαν οι δηλώσεις από το υπουργείο Πολιτισμού της Ελλάδας, ότι ο τεράστιος τάφος της Αμφίπολης δεν είναι του Μεγάλου Αλεξάνδρου!

Με ιδιαίτερη έμφαση η  σλαβική εφημερίδα των Σκοπίων, ‘Βέτσερ’,  αναφέρει ότι «ο Έλληνας υπουργός Πολιτισμού Κώστας Τασούλας απέκλεισε το ενδεχόμενο ο τάφος που ανακαλύφθηκε στη βόρεια Ελλάδα, στην Αμφίπολη να είναι του Μεγάλου Αλεξάνδρου», σημειώνει και συνεχίζει:

«Αν και η Κατερίνα Περιστέρη, η οποία διαχειρίζεται τις αρχαιολογικές ανασκαφές, είπε ότι ο τάφος δημιουργήθηκε στα τέλη του 4^ου αιώνα π.Χ. , που συμπίπτει με το τέλος της βασιλείας του Μακεδόνα βασιλιά, σύμφωνα με τον Τασούλα είναι ‘αδύνατο’ να έχει ταφεί εκεί ο Αλέξανδρος».

«Ο κόσμος δεν πρέπει να περιμένει οι ανασκαφές να αποκαλύψουν τα λείψανα του Μεγάλου Αλεξάνδρου», δήλωσε ο Τατούλας στην τηλεόραση, σύμφωνα με την σλαβική εφημερίδα.

Οι αρχαιολόγοι συνεχίζουν την έρευνα και έχουν φθάσει στον τέταρτο θάλαμο του τάφου, σημειώνει το δημοσίευμα των Σκοπίων.

( Σημ. Σε διευκρινιστικές δηλώσεις του, ο υπουργός Πολιτισμού, Κώστας Τασούλας,  είπε ότι η αρχαιολογική σκαπάνη θα μας πει ποιος είναι μέσα στο Τάφο και όχι ότι δεν είναι του Μεγάλου Αλεξάνδρου)

ΠΗΓΗ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Τα Σκόπια << ανακουφίστηκαν>> ο τάφος δεν είναι τού Μεγάλου Αλεξάνδρου."

Ινστιτούτο Ζεόλιθου

Του Νίκου Λυγερού
Με τα νέα δεδομένα που υπάρχουν στην Ελλάδα, είναι απαραίτητο να σκεφτούμε τη δομή και την υποδομή ενός Ινστιτούτο Ζεόλιθου, που θα αξιοποιεί τις καινοτομίες που προσφέρει ο ζεόλιθος σε διάφορους τομείς. Διότι δεν επαρκεί να αρχίσει η αξιοποίηση του ζεόλιθου πρέπει να σκεφτούμε στρατηγικά και ορθολογικά την προστιθέμενη αξία που επιτρέπει η χρήση του. Το Ινστιτούτο Ζεόλιθου πρέπει να παρέχει γνώσεις, πράγμα το οποίο μπορεί να γίνει ανάλογο με το επίπεδο σε μορφή σεμιναρίων και Masterclasses. Σε αυτό το πλαίσιο όπου λειτουργεί πρώτα το θεωρητικό, μπορούμε στη συνέχεια να έχουμε το πρακτικό σκέλος με πειράματα που έχουν είτε ερευνητικό χαρακτήρα είτε εκπαιδευτικό, έτσι ώστε να υπάρχει και ανάδραση μέσω της διαδραστικότητας. Επίσης το εργαστήριο μπορεί να ενισχυθεί με κήπους, όπου τα πειράματα μπορούν να εφαρμοστούν σε πραγματική κλίμακα. Με αυτόν τον τρόπο μπορούμε να μελετήσουμε επί της ουσίας τις οργανοληπτικές ιδιότητες των προϊόντων που παράγονται μέσω του ζεόλιθου. Το ανάλογο μπορεί να γίνει στον βιομηχανικό τομέα κι ένα εργαστήριο μηχανολογικό με τον κλασικό του εξοπλισμό επαρκεί για να αναδείξει πολλές από τις εφαρμογές του ζεόλιθου ως φίλτρο και καταλυτικό στοιχείο. Ένα εργαστήριο μηχανικών θα επέτρεπε την ανάδειξη της χρήσης του ζεόλιθου στον κατασκευαστικό τομέα. Είναι επίσης σημαντικό να υπάρχει ένα εργαστήριο ικανό να παράγει προϊόντα μέσω της χημείας και της βιολογίας για την ανθρώπινη χρήση στον τομέα των καλλυντικών αλλά και της ιατρικής μέσω του πλαισίου της αποτοξίνωσης. Η γενική ιδέα είναι ότι ο ζεόλιθος μπορεί να λειτουργήσει ως μια πλατφόρμα για εφαρμογές που μπορούν να μετατρέπουν σε καινοτομίες μέσω της νοημοσύνης που δεν περιμένει από τους άλλους για να δημιουργήσει. Η πρόσβαση σε ελληνικό ζεόλιθο προσφέρει μια δυναμική που πρέπει να αξιοποιήσουμε όχι μόνο θεωρητικά αλλά και πρακτικά για να προσφέρουμε στην πατρίδα μας ένα πλαίσιο ανθεκτικότητας που βασίζεται στον ορυκτό πλούτο, αλλά και στην μεταποίησή του γιατί είναι αυτή η διαφορά που θα κάνει τη διαφορά στον τομέα της ανάκαμψης κι όχι μόνο της ανάπτυξης που δεν μπορεί να εξασφαλίσει μια αλλαγή φάσης που χρειαζόμαστε για το λαό μας.
Πηγή: http://www.lygeros.org/articles.php?n=17051&l=gr

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Ινστιτούτο Ζεόλιθου"

1100 π.Χ : Οι Λαοί της Θάλασσας και η Ιορδανία

Νέα ευρήματα τα οποία έχουν έρθει στο φως στη γη της Ιορδανίας φέρνουν νέα στοιχεία σύνδεσης της νότιο-ανατολικής Ευρώπης, δηλαδή της Ελλάδας και της Κύπρου, με τη Μέση Ανατολή και την μεταφορά σε αυτήν πολιτιστικών στοιχείων που είχαν ανθίσει στον ελλαδικό γενικότερα χώρο της ανατολικής Μεσογείου πριν από την 1η χιλιετία π.Χ.

Σουηδοί αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον καθηγητή Πέτερ Φίσερ, του πανεπιστημίου του Gothenburg   έχουν ανακαλύψει ένα καλοδιατηρημένο κτήριο περίπου 60 μέτρων μήκους που ανάγεται στο 1100 π.Χ. και βρίσκεται στον αρχαίο οικισμό Τελ Αμπού αλ Χαράζ. Το κτήριο είναι της εποχής μια σημαντικής μετανάστευσης.

Τα νέα ευρήματα υποστηρίζουν τη θεωρία ότι ομάδες οι λεγόμενες Λαοί της Θάλασσας μετανάστευσαν στο Τελ Αμπού αλ Χαράζ. Αυτοί οι Λαοί δεν είναι άλλοι από εκείνους που κατοικούσαν στη Νότια και Ανατολική Ευρώπη και οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, στα παράλια και προς την κοιλάδα του Ιορδάνη πριν από 3.200 χρόνια.

Ο καθηγητής Φίσερ είναι κατατοπιστικός:

«Έχουμε αποδείξεις ότι ο πολιτισμός από τη σημερινή  νοτιο-ανατολική Ευρώπη εκπροσωπείται στο Τελ Αμπού αλ Χαράζ. Μια ομάδα των Λαών της Θάλασσας (όπως τους ονόμαζαν  οι λαοί της  Μέσης Ανατολής) είχαν καθαρή ευρωπαϊκή καταγωγή, ίσως οι Φιλισταίοι, που εγκαταστάθηκαν και ίδρυσαν πόλη», λέει ο Πέτερ Φίσερ.

«Έχουμε για παράδειγμα, αγγεία που βρέθηκαν στον αρχαίο οικισμό που μοιάζουν με αντίστοιχα στοιχεία από την Ελλάδα και την Κύπρο, ως προς τη μορφή και τη διακόσμηση (δηλαδή ίδια) καθώς και κυλινδρικά σταθμά αργαλειού για την παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών προϊόντων, που θα μπορούσαν να έχουν βρεθεί στην νοτιοανατολική Ευρώπη περίπου την ίδια εποχή».

Η περιοχή της Τελ Αμπού αλ Χαράζ, βρίσκεται στην Κοιλάδα του Ιορδάνη, κοντά στα σύνορα με το Ισραήλ και τη Δυτική Όχθη. Η σουηδική αποστολή έχει διερευνήσει αυτήν την πόλη, η οποία ιδρύθηκε το 3.200 π.Χ. και άκμασε για περίπου 5.000 χρόνια.

Η πρώτη ανασκαφή έγινε το 1989 και η πιο πρόσφατη το φθινόπωρο του 2013. Συνολικά έχουν γίνει 16 ανασκαφές και έχουν ολοκληρωθεί.

Ήρθαν στο φως εξαιρετικά καλά διατηρημένα λίθινα οικοδομήματα. Τα ευρήματα περιλαμβάνουν αμυντικά τείχη, κτήρια και χιλιάδες μικροαντικείμενα που έχουν παραχθεί κυρίως στην Ελλάδα.

«Αυτό που με εκπλήσσει περισσότερο είναι ότι έχουν βρεθεί τόσο πολλά αντικείμενα που έχουν κατασκευασθεί από πολύ μακριά. Αυτό πιστοποιεί ότι οι άνθρωποι βρίσκονταν σε μεγάλη επικοινωνία με τους λαούς πέρα από τη θάλασσα (Ελλάδα –Κύπρος) πριν από χιλιάδες χρόνια» είπε ο Φίσερ.

Οι επιστήμονες έχουν κάνει εντυπωσιακές ανακαλύψεις τα τρία τελευταία χρόνια, ειδικά στην διάρκεια της ανασκαφής του κτηρίου του 1100 π.Χ. όπου βρέθηκαν ολόκληρα αγγεία με σπόρους.

Εντοπίστηκαν ακόμη ευρήματα από τη Μέση Αίγυπτο που μεταφέρθηκαν στο Τελ Αμπού αλ Χαράζ τουλάχιστον το 3.100 π.Χ.

Η εξερεύνηση του κτηρίου των 60 μέτρων  που ανακαλύφθηκε το 2010 έδειξε ότι οι Φιλισταίοι κάτοικοι που ήρθαν από τη νότιο Ελλάδα ζούσαν μαζί με τους εντόπιους γύρω στο 1.100 π.Χ., ενώ η δομή παρουσιάζει στοιχεία μιας πανάρχαιας πόλης.

Ο Φίσερ είναι καταλυτικός: 

«Ένα από τα συμπεράσματά μας, μετά τις ανασκαφές αυτές, είναι ότι η ‘ιορδανική κουλτούρα’ είναι σαφώς ενταγμένη στο μεσογειακό πολιτισμό, παρά του ότι η χώρα δεν βρέχονταν από τη Μεσόγειο Θάλασσα. Υπήρχαν πολύ καλά οργανωμένες κοινωνίες στην περιοχή πολύ πριν από τις πυραμίδες της Αιγύπτου», δήλωσε ο Πέτερ Φίσερ.

Οι ανασκαφές στο Τελ Αμπού αλ Χαράζ χρηματοδοτήθηκαν κυρίως από τη Βασιλική Σουηδική Ακαδημία Γραμμάτων, Ιστορίας και Αρχαιολογίας.

Μέχρι σήμερα μόνο το 20 τοις εκατό της αρχαία πόλης έχει έρθει στο φως, μόνο τα άνω στρώματα, γράφει το σημείωμα του πανεπιστημίου Gothenburg.

ΠΗΓΗ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "1100 π.Χ : Οι Λαοί της Θάλασσας και η Ιορδανία"

Ο έρωτας στην Αρχαία Ελλάδα

Σύμφωνα με έναν μύθο, ο Έρωτας ήταν γιος της Αφροδίτης. Σε κάποιες παραστάσεις η Αφροδίτη απεικονίζεται -μεταξύ άλλων - να τον θηλάζει, να τον αγκαλιάζει, να τον φιλά, να τον μαλώνει για τις σκανδαλιές του και ο Πλούταρχος επιβεβαιώνει αυτή τη σχέση!


Το όνομα του έρωτα συνδέεται με την γονιμότητα και με την φύση, πάνω στην οποία απεικονίζεται να κυριαρχεί. Συνήθως παριστάνεται με φτερά, οπλισμένος με τόξο και φαρέτρα. Τα βέλη του κανένας δεν δύναται να τα αποφύγει και μπορεί να αποβούν μοιραία. Κάνει συντροφιά με τις Μούσες, αγαπά τον χορό, την Ποίηση, την Μουσική. Στα Ελληνιστικά χρόνια συνυπήρχαν στον έρωτα ο Απόλλων και ο Διόνυσος. Σε αυτά τα χρόνια ο έρωτας αλλάζει πρόσωπα και προσωπεία, επιδεικνύει θεατρικότητα.


Σε κάποιες παραστάσεις απεικονίζεται ως ηνίοχος αρμάτων ή σε άλλες αθλητικές δραστηριότητες,
όπως πάλη, πυγμαχία, λαμπαδηδρομία. Ο Πλάτωνας του αφιερώνει τους δύο υπέροχους διαλόγους του <Συμπόσιο> και <Φαίδρο>. Ο Έρωτας στοχεύει στην αθανασία, την σωματική και την πνευματική. Ο λατίνος Απουλήιος σε ένα αλληγορικό διήγημά του εξιστορεί τα βάσανα του δίδυμου έρωτα-ψυχής, μέχρι η δεύτερη τελικά να αποκτήσει την αθανασία.

Ο Έρωτας στην αρχαία Ελλάδα συναντάται και με την αγοραία μορφή του. Μάλιστα ο Σόλων με την νομοθετική του μεταρρύθμιση φέρεται να καθιέρωσε την δημόσια πορνεία.[αρχές του 6ου αιώνα]. Μάλιστα ίδρυσε και τον ναό της Πανδήμου Αφροδίτης που προστάτευε τις εκδιδόμενες γυναίκες. Υπήρχαν οι δεικτηριάδες (δηλ.οι δακτυλοδεικτούμενες πόρνες), οι λεωφόροι(οι φθηνές γυναίκες που ψάρευαν πελάτες στο δρόμο), οι χαμαιτύπαι (επειδή συνευρίσκονταν κατάχαμα στο έδαφος), οι πόρνες των καπηλειών, των πανδοχείων κ.α. Από την άλλη υπήρχαν και οι καλλιεργημένες εταίρες που αποτελούσαν ιδανικές συντρόφους ενός άνδρα και προσφέρονταν όχι μόνο για έρωτα, αλλά και για συζήτηση. Αρκετές εταίρες συνδέθηκαν με σπουδαίους άνδρες τους οποίους γοήτευσαν, όπως η Ασπασία με τον Περικλή, η Φρύνη με τον γλύπτη Πραξιτέλη, η Λαΐς με τον Ζωγράφο Απελλή και η Γλυκέρα με τον ποιητή Μένανδρο.

Παιδεραστία: είναι όρος που σήμερα είναι επιφορτισμένος αρνητικά. Στην Αρχαιότητα όμως η παιδεραστία αποτελούσε έναν θεσμό που αφορούσε μόνο στους ελεύθερους πολίτες, που ήταν αφενός κοινωνικά αναγνωρισμένος και αφετέρου νομικά επιτρεπτός σε όλο τον ελληνικό κόσμο, όχι μόνο στην Αθήνα. Η παιδεραστική σχέση αφορούσε στην ψυχοπνευματική σχέση ενός ενήλικου έμπειρου άνδρα, του Εραστή, με έναν νεαρό(12-17 ετών),τον Ερωμένο. Επρόκειτο για ένα είδος παιδαγωγικού έρωτα, αφού ο εραστής-δάσκαλος στόχευε στην διαμόρφωση του ήθους και την καλλιέργεια της ψυχής του νεαρού που τον είχε γοητεύσει...

Οι Αρχαίοι λάτρευαν το γυμνό αντρικό σώμα και ήταν εξοικειωμένοι με αυτό. Οι παλαίστρες και τα γυμναστήρια ήταν χώροι που ευνοούσαν τη ερωτική προσέγγιση υποψήφιων εραστών και ερωμένων, αφού εκεί σύχναζαν οι άνδρες κάθε ηλικίας, οι νέοι για να μορφωθούν, οι άνδρες για να κρατηθούν σε καλή φυσική κατάσταση ,οι πιο μεγάλοι για να θαυμάσουν ή να σχολιάσουν ωραία σώματα.

Σε κάποιες παραστάσεις στην αγγειογραφία η σεξουαλικότητα των εραστών εκφράζεται με τη στάση του διαμηρίζειν: οι δυο μορφές στέκονται αντικριστά και ο εραστής ολοκληρώνει ανάμεσα στους μηρούς του ερωμένου. Απ΄ την άλλη, σπάνια συναντάμε απεικόνιση της πρωκτικής συνουσίας (στάση του πυγίζειν).Φαίνεται από τα αρχαία κείμενα πως θεωρούσαν υποτιμητική για τον παθητικό δέκτη αυτήν τη στάση. Στις Θεσμοφοριάζουσες και τις Νεφέλες του Αριστοφάνη συναντούμε λέξεις(καταπύγων και ευρύπρωκτος) που αποτελούσαν ταπεινωτικούς χαρακτηρισμούς που οφείλονταν στην εξής αντίληψη: όταν ο άνδρας συμπεριφέρεται θηλυπρεπώς υποτασσόμενος σε έναν άλλο άνδρα κατεβαίνει στο επιπεδο της γυναίκας.

Σκηνές έντονης σεξουαλικότητας εντοπίζονται σε αγγεία της ύστερης αρχαϊκής περιόδου (τέλη 6ου-αρχές 5ου αιώνα).Σε αυτές συμμετέχουν Σάτυροι, Σειληνοι και Μαινάδες, μέλη του διονυσιακού θιάσου και προσωποποιήσεις του οργιαστικού πνεύματος. Στην αττική αγγειογραφία συναντάμε και παραστάσεις με άνδρες που σοδομίζουν ζώα (όνους, ελάφια, αίγες) ή ζωόμορφα όντα (Σφίγγες), χωρίς να είναι σαφές αν πρόκειται για χιουμοριστικές σκηνές ή απεικόνιση της πραγματικότητας.

Tέλος, η έννοια της γονιμότητας υπήρξε έντονα διαδεδομένη κατά την αρχαιότητα. Η ιδέα αυτής εκφράζεται και δηλώνεται ποικιλότροπα, για παράδειγμα την παράσταση μιας γυναίκας με τονισμένες καμπύλες και μεγάλα στήθη, που κρατά ή θηλάζει ένα βρέφος, την απεικόνιση καρπών ή των γεννητικών οργάνων. Με αυτήν συνδέονται και οι Σάτυροι που συμβόλιζαν τις πρωταρχικές δυνάμεις της φύσης, αλλά και ο ιθυφαλλικός Πρίαπος (γιος της Αφροδίτης και του Διονύσου) που προβάλλει τον τεράστιο φαλλό του ως σύμβολο ευγονίας και αφθονίας.Ο φαλλός ως οργανοα αναπαραγωγής και γονιμότητας συνδέθηκε με την λατρεία κάποιων θεοτήτων, όπως του Διονύσου, της Δήμητρας και της Αφροδίτης. Στις Διονυσιακές γιορτές που καλούνται Φαλληφόρια οι λατρευτές περιέφεραν τεράστια ξύλινα ομοιώματα φαλλών και τραγουδούσαν σκωπτικά και άσεμνα άσματα από τα οποία προήλθε η κωμωδία.

ΠΗΓΗ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Ο έρωτας στην Αρχαία Ελλάδα"

Φάρμακα με συνταγή από την Οδύσσεια του Ομήρου

by ellas

ΑΝΕΚΜΕΤΑΛΛΕΥΤΟΣ «ΘΗΣΑΥΡΟΣ»

Διαθέτουμε ως χώρα το 40% των φαρμακευτικών φυτών της Ευρώπης. Και όμως, δεν παράγουμε ούτε εξάγουμε κανένα φυτικό σκεύασμα.

Η μόνη παραγωγή αφορά αρωματικά φυτά, αλλά γίνεται σε μικρή κλίμακα (0,05% της καλλιεργήσιμης έκτασης). Με 700 ιθαγενή φυτά, η Ελλάδα έχει τεράστιες προοπτικές ανάπτυξης και θα μπορούσε να πρωταγωνιστήσει σε μία αγορά που γνωρίζει μεγάλη αύξηση. Παρά την πλούσια και γνωστή από την εποχή του Ιπποκράτη χλωρίδα, η χώρα μας δεν περιλαμβάνεται καν στον ευρωπαϊκό χάρτη εξαγωγής φαρμακευτικών φυτών με… συνταγή από την Οδύσσεια.

Τα παραπάνω αναφέρθηκαν, μεταξύ άλλων, χθες σε ημερίδα που διοργάνωσαν οΕθνικός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΟΦ) και το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο της Αθήνας, με θέμα «Τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά ως μοχλός αέναης ανάπτυξης της χώρας».

Ο πρόεδρος του Οργανισμού, κ. Δημήτρης Λιντζέρης, υπογράμμισε ότι η ανάπτυξη της χώρας θα μπορούσε να στηριχθεί στα συγκριτικά πλεονεκτήματα που διαθέτει, μεταξύ των οποίων και η σύνδεση της επιστημονικής έρευνας με τους καρπούς της γης.

Η χώρα μας -είπε- έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτή την παρασκευή φυτικών εκχυλισμάτων με φυτικές προδιαγραφές, φαρμάκων φυτικής προέλευσης, καλλυντικών και συμπληρωμάτων διατροφής.

Σύμφωνα με τον κ. Λιντζέρη, ο ΕΟΦ στοχεύει στην ενδυνάμωση των ερευνητικών προγραμμάτων και στη διασφάλιση της συνεργασίας δημόσιων και ιδιωτικών φορέων. Στοχεύει, επίσης, να αναδείξει τη χρησιμότητα των προϊόντων αυτών σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο.

Οι ομιλητές της ημερίδας έκαναν λόγο για μία χαμένη επενδυτική ευκαιρία από την πλευρά της Ελλάδας, με δεδομένο ότι τα φαρμακευτικά φυτά έχουν ζήτηση σε αναδυόμενες και μεγάλες αγορές, όπως η Ρωσία, η Κίνα και η Ινδία.

Τον εθνικό μας θησαυρό, όμως, εκμεταλλεύονται τρίτες χώρες. Ανέφεραν χαρακτηριστικά ότι η αστυνομία συνέλαβε πρόσφατα ομάδα Αλβανών στα βουνά της Ηπείρου και κατάσχεσε 4,5 τόνους τσάι του βουνού.

Ο πρόεδρος του ΕΟΦ τόνισε ότι η Αλβανία είναι η τρίτη ευρωπαϊκή χώρα σε εξαγωγές φαρμακευτικών φυτών, μετά τη Γερμανία και τη Βουλγαρία. Την ίδια ώρα, η χώρα μας, με την πλουσιότερη χλωρίδα φαρμακευτικών φυτών, δεν περιλαμβάνεται στον συγκεκριμένο χάρτη.

Φυτικές θεραπείες

Οι φυτικές θεραπείες είναι επιστημονικά αποδεκτές και σήμερα: Οι εθνικές αρχές της Κόστα Ρίκα συνήψαν συμφωνία με πολυεθνική φαρμακευτική εταιρεία, με σκοπό την εκμετάλλευση του φυτικού της πλούτου. Οι αρμόδιες αρχές της Ινδίας εκδίδουν σε ετήσια βάση δύο τόμους του «Εθνικού Συνταγολογίου», στον δεύτερο τόμο του οποίου γίνεται εκτενής αναφορά στα σκευάσματα του Ιπποκράτη και του Γαληνού. Με βάση τις αναφορές σε αρχαία ελληνικά κείμενα, φαρμακευτική εταιρεία ερευνά την πιθανότητα παρασκευής φαρμάκου κατά της νόσου Αλτσχάιμερ.

Μιλώντας στην ημερίδα, ο αναπληρωτής υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης κ. Πάρις Κουκουλόπουλος ανέφερε ότι το νέο θεσμικό πλαίσιο δημιουργεί τις προϋποθέσεις για τη δημιουργία εθνικού καταλόγου αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών. Τόνισε, δε, ότι οι δράσεις της νέας αγροτικής πολιτικής αποτελούν «διαβατήριο» για μεγάλη ανάπτυξη του εν λόγω κλάδου.

Ο πρόεδρος του ΕΟΦ εξέφρασε την εκτίμηση ότι η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να αναπτύξει πρωταγωνιστικό ρόλο σε αυτή την παραγωγική δραστηριότητα. Εχει την ευκαιρία να αποτελέσει μία από τις βασικές χώρες παραγωγής πρώτης ύλης, καταλαμβάνοντας σημαντικό μερίδιο στην αγορά.

Πολυεθνική
Ερευνες για τα φάρμακα των αρχαίων

Μεγάλη πολυεθνική φαρμακοβιομηχανία έχει χρηματοδοτήσει έρευνες στο κείμενο της Οδύσσειας, με θέμα τον εντοπισμό φυτικών σκευασμάτων, ενώ οι Ινδοί κάνουν πειράματα, προκειμένου να διαπιστώσουν ποια φάρμακα του Ιπποκράτη είναι αξιοποιήσιμα σήμερα.

Στις ραψωδίες του Ομήρου υπάρχουν αναφορές σε ανδροφόρα, δηλαδή δηλητηριώδη βότανα, για οδυνήφατα φάρμακα, δηλαδή παυσίπονα, και λυγρά, δηλαδή επιβλαβή φάρμακα που επιδρούσαν στον ψυχισμό.

Η Κίρκη χρησιμοποιούσε λυγρά φάρμακα, ενώ ο Ερμής φέρεται να έδωσε τον Οδυσσέα μώλυ ως αντίδοτο στα λυγρά. Το μώλυ περιείχε μάλλον είδος κρεμμυδιού, σκόρδου, μανδραγόρα και τουλίπα. Θεωρείται ως αντιχολινεργικό αντίδοτο, το οποίο αντιμετωπίζει δηλητηρίαση από αλκαλοειδή.

Στην Οδύσσεια αναφέρεται, επίσης, το νηπενθές, το οποίο χαρακτηρίζεται ως κατευναστικό και παυσίλυπο. Προκαλούσε, προφανώς, αύξηση της σεροτονίνης.

Οι αρχαίοι Ελληνες, με βάση το πείραμα, την παρατήρηση, με κριτικό πνεύμα και επιστημονική θεώρηση, έθεσαν τη βάση των επιστημών.

Ο Ιπποκράτης

Επί των ημερών του Ιπποκράτη η Ιατρική και η Θεραπευτική παύουν να είναι θεοκρατικές. Απομακρύνονται από τη μαγεία και τη δεισιδαιμονία και αποκτούν υπόσταση ανεξάρτητης επιστήμης. Στο έργο του Ιπποκράτη αριθμούνται 336 φάρμακα.

Οι αρμόδιες αρχές της Ινδίας εκδίδουν σε ετήσια βάση δύο τόμους του «Εθνικού Συνταγολογίου», στον δεύτερο τόμο του οποίου γίνεται εκτενής αναφορά στα σκευάσματα του Ιπποκράτη και του Γαληνού. Με βάση τις αναφορές σε αρχαία ελληνικά κείμενα, φαρμακευτική εταιρεία ερευνά την πιθανότητα παρασκευής φαρμάκου κατά της νόσου Αλτσχάιμερ. [Δημήτρης Καραγιώργος.

 ethnos.gr]

ΠΗΓΗ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Φάρμακα με συνταγή από την Οδύσσεια του Ομήρου"

Πως η λέξη computer προέρχεται από τα Ελληνικά…!!

Όταν πλημμύριζε ο Νείλος στην Αρχαία Αίγυπτο, οι αγρότες που είχαν χωράφια δίπλα στο ποτάμι έχαναν τα όρια τους. Όταν βρέθηκε εκεί ο Θαλής ο Μιλήσιος να μετρήσει την μεγάλη πυραμίδα από την σκιά της, του ανέθεσαν να βρει έναν τρόπο έτσι ώστε μετά την άμπωτη να μπορούν να ξαναβρούν οι Αιγύπτιοι αγρότες τα όρια των χωραφιών τους.

Ο Θαλής έβαλε πασσάλους ανά τακτά διαστήματα στην άκρη του ποταμού κατά μήκος της ακτής. Από κάθε πάσσαλο έδεσε μακριά σχοινιά προς τα έξω, προς τα χωράφια, δηλαδή κάθετα σε διεύθυνση προς τον ποταμό. Τα σχοινιά κατά μήκος τους, ανάλογα με τις αποστάσεις έφεραν κόμβους!!! Με την βοήθεια των κόμβων μέτρησε ακριβώς τα σύνορα του κάθε αγρού αφού είχε σταθερή απόσταση από τον ποταμό.

Η μέθοδος αυτή, του να υπολογίζεις δηλαδή με ακρίβεια, ονομάστηκε «κομβέω» (=υπολογίζω, μετρώ ακριβώς με την βοήθεια κόμβων).

Αργότερα το πήραν οι Λατίνοι όπου όσοι ήξεραν να εκτελούν μαθηματικές ή αριθμητικές πράξεις, το φώναζαν δυνατά (εξού «κομπασμός»), και ο υπολογισμός σε αυτούς έγινε «combaso»ή «compasso» (υπάρχει και σήμερα όργανο στη ναυσιπλοΐα για υπολογισμό της πορείας του πλοίου κλπ.).

Έκτoτε, από το μετρώ ή υπολογίζω με ακρίβεια compaso προέκυψε η λέξη «computer»!
Στα αγγλικά άραγε πώς λέγεται το computer; Γιατί στα ελληνικά ξέρουμε!

ΠΗΓΗ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Πως η λέξη computer προέρχεται από τα Ελληνικά…!!"

Δε δημιουργείται από τα χρήματα η αρετή, αλλά από την αρετή τα χρήματα και όλα τα άλλα αγαθά των ανθρώπων

Σωκράτης: «Εγώ, Αθηναίοι, σας εκτιμώ και σας αγαπώ, αλλά θα υπακούσω στον θεό και όχι σε σας και όσο θα αναπνέω και θα έχω τη δύναμη, δε θα σταματήσω να φιλοσοφώ και να σας παρακινώ και να κάνω υποδείξεις σε όποιον από σας τύχει να συναντήσω, λέγοντας αυτά που συνηθίζω:..

«Άνθρωπε σπουδαίε, ενώ είσαι Αθηναίος, πολίτης της μεγαλύτερης και της πιο φημισμένης πόλης για τη σοφία και την ισχύ της, δεν ντρέπεσαι από τη μια να πασχίζεις να αποκτήσεις όσο γίνεται περισσότερα χρήματα, φήμη και τιμές, ενώ από την άλλη για τη φρόνηση και την αλήθεια και το πώς η ψυχή σου θα γίνει όσο το δυνατόν καλύτερη ούτε φροντίζεις ούτε μεριμνάς;»

Γιατί, να το ξέρετε καλά, αυτά διατάζει ο θεός και εγώ νομίζω ότι ποτέ δεν υπήρξε μεγαλύτερο καλό για την πόλη από τη δική μου δραστηριότητα στην υπηρεσία του θεού.

Γιατί εγώ δεν κάνω τίποτε άλλο από το να τριγυρίζω και να προσπαθώ να σας πείσω όλους, νέους και γέρους, να μη φροντίζετε πρώτα από όλα και με τόσο ζήλο για το σώμα σας και τα χρήματα, αλλά για το πώς θα κάνετε την ψυχή σας όσο το δυνατόν καλύτερη.

Σας λέω ότι «δε δημιουργείται από τα χρήματα η αρετή, αλλά από την αρετή τα χρήματα και όλα τα άλλα αγαθά των ανθρώπων, και στην ιδιωτική και στη δημόσια ζωή».

………

 Γιατί, αν με σκοτώσετε, δε θα βρείτε εύκολα άλλον τέτοιο σαν και μένα, που, κυριολεκτικά, αν και ακούγεται λίγο αστείο, τοποθετήθηκε από τον θεό στην πόλη όπως μία αλογόμυγα πάνω σε άλογο μεγαλόσωμο και καθαρόαιμο, νωθρό όμως εξαιτίας του όγκου του, που του χρειάζεται μία αλογόμυγα να το ξυπνάει.

Σαν κάτι τέτοιο μου φαίνεται πως ο θεός με έβαλε στην πόλη για να μη σταματάω όλη μέρα να ξυπνάω και να διαφωτίζω και να επιπλήττω τον καθένα σας, πηγαίνοντας να καθίσω δίπλα του, όπου και αν πάει…»

(Πλάτων, Ἀπολογία Σωκράτους, 29d – 30a-b-30d – 31a)

ΠΗΓΗ

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ "Δε δημιουργείται από τα χρήματα η αρετή, αλλά από την αρετή τα χρήματα και όλα τα άλλα αγαθά των ανθρώπων"