ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΟΝΟΜΑΤΑ(ΣΥΝΕΧΕΙΑ)

ΠΕΝΘΕΣΙΛΕΙΑ

την ελληνική μυθολογία η Πενθεσίλεια ήταν βασίλισσα των Αμαζόνων, κόρη του θεού του πολέμου Άρη και της Οτρήρης. Η βασιλεία της ανάγεται στην εποχή του Τρωικού Πολέμου, ενώ στην (υποτίθεται προγενέστερη) εποχή του Ηρακλέους βασίλισσα των Αμαζόνων ήταν η Ιππολύτη. Μετά τον θάνατο του Έκτορα στον Τρωικό Πόλεμο, η Πενθεσίλεια ήρθε «από τον αλαργινό Πόντο» να βοηθήσει τους Τρώες επικεφαλής στρατού από Αμαζόνες. Σύμφωνα με κάποια εκδοχή είχε αναγκασθεί να εγκαταλείψει τη χώρα της μετά από κάποιο φόνο που διέπραξε άθελά της, ή ήθελε να εξαγοράσει το κρίμα. Συγκεκριμένα, είχε σκοτώσει κατά λάθος την αδελφή της στο κυνήγι κι έλπιζε βοηθώντας τους Τρώες, που τους προστάτευε η θεά Άρτεμη, προστάτιδα και του κυνηγιού, ότι θα τη συγχωρούσε η θεά.

Ο βασιλιάς της Τροίας, ο Πρίαμος, δέχθηκε την Πενθεσίλεια σα να ήταν πραγματική κόρη του και ετοίμασε πλούσιο τραπέζι γι' αυτή. Η Πενθεσίλεια και οι Αμαζόνες της διακρίθηκαν στη μάχη. Κυνήγησαν τον εχθρό μέχρι τα πλοία του, αλλά τελικώς η Πενθεσίλεια τραυματίσθηκε θανάσιμα από τον Αχιλλέα.

Ο θάνατος της Πενθεσίλειας περιγράφεται με λεπτομέρεια, όχι στην Ιλιάδα, αλλά στις «Ηρωίδες» του Οβιδίου και την Αινειάδα του Βιργιλίου: Προς το τέλος του Τρωικού Πολέμου ο Αχιλλέας βρέθηκε αντιμέτωπος με την Πενθεσίλεια, που πολεμούσε φορώντας πολεμική μάσκα και του έριξε το κοντάρι της, το οποίο έγινε κομμάτια μόλις χτύπησε στην ασπίδα του Αχιλλέα. Η Πενθεσίλεια έριξε και δεύτερο κοντάρι, αλλά ούτε και τότε τον πλήγωσε. Ο Αχιλλέας τότε κατόρθωσε να την τραυματίσει θανάσιμα στο στήθος, οπότε πήγε κοντά της και έβγαλε τη μάσκα της. Η συγκίνηση του ήρωα ήταν τότε καταφανής σε όλους. Η ομορφιά της Πενθεσίλειας τον γέμισε μελαγχολία και όσοι ήταν παρόντες δεν είχαν καμιά αμφιβολία ότι ο Αχιλλέας είχε εκείνη τη στιγμή ερωτευθεί τη γυναίκα που σε λίγο θα πέθαινε. Αλλά ο Θερσίτης, ακόμα και την τραγική αυτή ώρα, αισθάνθηκε την ανάγκη να περιγελάσει τον Αχιλλέα, έμπηξε μάλιστα και το κοντάρι του μέσα στο μάτι της Πενθεσίλειας. Τότε ο ήρωας, έξαλλος από θυμό, σηκώθηκε και τον σκότωσε με γροθιές «εν βρασμώ ψυχής». Στη συνέχεια, σήκωσε απαλά τη βασίλισσα και την έβγαλε από το πεδίο της μάχης. Το σώμα της, μαζί με τα πτώματα 12 άλλων Αμαζόνων, τα παρέδωσαν με ολόκληρο τον οπλισμό τους στους Τρώες. Κι αυτοί τα έκαψαν και έθαψαν τις στάχτες με όλες τις τιμές.

Η Πενθεσίλεια απεικονίζεται σε κύλικα του 5ου αιώνα π.Χ. και αρκετά άλλα αγγεία. Το θέμα ζωγράφισε τόσες φορές ένας ανώνυμος αγγειογράφος του 6ου αιώνα π.Χ., ώστε ο Άντολφ Φούρτβενγκλερ τον ονόμασε «Ζωγράφο της Πενθεσίλειας».

ΠΡΑΞΑΓΟΡΑΣ

1. Διάσημος γιατρός της αρχαίας Ελλάδας που έζησε τον 4ο περίπου π.Χ. αιώνα. Καταγόταν από το νησί Κω. Από τα έργα του διασώθηκαν ελάχιστα αποσπάσματα. Ο Πραξαγόρας κατατάσσεται στους δογματικούς γιατρούς που ακολουθούσαν τη μέθοδο της λογικής διερεύνησης, σε αντίθεση με τους εμπειρικούς. Διέκρινε 11 είδη χυμών που πίστευε ότι παράγονται μέσα στις φλέβες. Για τις αρτηρίες έλεγε ότι δεν περιέχουν χυμούς αλλά πνεύμα. Ως κεντρικό όργανο του σώματος θεωρούσε την καρδιά και για τα νεύρα πίστευε ότι ήταν λεπτές διακλαδώσεις των αρτηριών. Το συκώτι το ονόμαζε "κοίλη φλέβα". Σημαντική ανακάλυψή του ήταν η διάκριση των νεύρων σε αισθητικά και κινητικά.

Σπουδαιότερα έργα του από τα οποία σώζονται αποσπάσματα είναι: "Ανατομή", "Περί των αλλοτρίων παθών", "Φυσικά" κ.ά. Αναφέρεται απ' τους Γαληνό, Πλήνιο, Ρούφο, Ορειβάσιο κ.ά.

2. Αθηναίος ιστοριογράφος του 4ου αι. μ.Χ. Σε ηλικία 22 χρόνων έγραψε ένα εγκώμιο της βασιλείας του Μ. Κωνσταντίνου σε δύο τόμους και σε ηλικία 29 χρόνων έγραψε δύο βιβλία με τίτλο "Περί των Αθήνησι βασιλευμάτων". Έγραψε επίσης ένα ακόμα έργο, σχετικό με τις κατακτήσεις του Μ. Αλέξανδρου. Από τα έργα του, που είναι γραμμένα στην ιωνική διάλεκτο, σώζονται μόνο αποσπάσματα.

ΗΓΗΣΙΠΥΛΗ

Μητέρα του μεγάλου μας ιστορικού Θουκυδίδη

ΗΓΗΣΩ

Η Ηγησώ ήταν αρχαία Αθηναία, παρθένος κόρη του Προξένου που έμεινε στην ιστορία γνωστή από την ανάγλυφη παράστασή της σε επιτύμβια στήλη ιδιαιτέρου κάλλους και αισθητικής που βρέθηκε στον Κεραμεικό στην Αθήνα. Η επιτύμβια στήλη εκτίθεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στην Αθήνα.

Η επιτύμβια στήλη της Ηγησώς όπως καθιερώθηκε να λέγεται, είναι από λευκό μάρμαρο, ανάγλυφο, τύπου ναΐσκου με παραστάδες στις οποίες στηρίζεται το επιστύλιο με το όνομα της νεκρής και επί του οποίου υπάρχει αέτωμα.

Η Ηγησώ εικονίζεται καθισμένη σε έδρα με ερεισίνωτο στηρίζοντας τα πόδια της σε χαμηλό σκίμπο (υποπόδιο). Είναι ενδεδυμένη με απλό, διαφανή ιωνικό χιτώνα· πάνω στο χιτώνα έχει ελαφρά ριγμένο ιμάτιο που καλύπτει μέρος της ράχης και ολόκληρο το κάτω σώμα. Το ιμάτιο συγκρατείται στη μέση και σχηματίζει πολλές πτυχώσεις που αναδεικνύουν το σώμα της Ηγησώς. Τα μαλλιά της είναι χωρισμένα και δεμένα ψηλά και στολίζονται με λεπτή καλύπτρα που μόλις και καλύπτει τον δεξιό ώμο της. Κοντές χειρίδες (μανίκια) αφήνουν ελεύθερους τους βραχίονες μέχρι τους αγκώνες.

Μπροστά στην Ηγησώ και στην απέναντι πλευρά της στήλης στέκεται, με ανεπαίσθητη κλίση του δεξιού γόνατος, μία θλιμμένη θεραπαινίδα που η βαρβαρική της αμφίεση με τις μακρές χειρίδες καλύπτει ολόκληρο το σώμα της μέχρι τα άκρα. Αυτή κρατά στα χέρια πυξίδα κοσμημάτων (κοσμηματοθήκη) από την οποία η Ηγησώ έχει μόλις ανασύρει κάποιο κόσμημα. Προς αυτό και προς την ανοικτή πυξίδα, που βρισκεται στο κέντρο της μαρμάρινης στήλης, κλίνουν ελαφρά τα κεφάλια των γυναικών. Η βαθιά μελαγχολία είναι διάχυτη στα πρόσωπά τους που διατηρούν όμως την αρμονία τους.

Ο δημιουργός καλλιτέχνης της κλασικής αυτής παράστασης, γλύπτης του 5ου αιώνα π.Χ., όπου ανάγεται η στήλη, πέτυχε να απεικονίσει τη νεκρική σιγή με εκφραστικότητα. Η Ηγησώ στο ανάγλυφο αυτό μοιάζει βέβαιη ότι δεν θα ξαναφορέσει τα αγαπημένα της κοσμήματα και φαίνεται να τα αποχαιρετά.

Το όνομα Ηγησώ είχε παλαιότερο λογοτεχνικό περιοδικό ενώ με ίδιο τίτλο είχε και ποιητική συλλογή που έγραψε ο Ρώμος Φιλύρας.