ΑΙΣΩΠΟΣ

Περίφημος αρχαίος Έλληνας συγγραφέας παραμυθιών, μυθοποιός.
Πότε γεννήθηκε και πότε πέθανε δεν είναι απόλυτα γνωστό. Για χρονολογία στη γέννησή του αναφέρεται το τέλος του 7ου αιώνα ή η αρχή του 6ου, δηλαδή περίπου το 600 π.Χ. Πατρίδα του λένε πως είναι το Αμόριο της Φρυγίας, η Λυδία, η Θράκη ή η Σάμος.
Ο Αίσωπος ήταν προικισμένος από τη φύση με μεγάλη εξυπνάδα, αγαπούσε την ελευθερία κι έγινε γνωστός στην αρχαιότητα για τους μύθους του σε όλο τον κόσμο. Η ζωή, όμως τον τιμώρησε να είναι σκλάβος. Ήταν ο ασχημότερος από τους ανθρώπους. Είχε μακρουλό κεφάλι, κοντό λαιμό, πλατιά μύτη, μεγάλα χείλη, στραβά πόδια, καμπούρα, κοιλιά και το χειρότερο ήταν βραδύγλωσσος.
Το χρώμα του ήταν μαύρο, για τούτο και του έδωσαν τ' όνομα Αίσωπος που είναι το ίδιο με τη λέξη Αιθίοπας, που θα πει Αράπης.
 Όταν ήθελε να δώσει κάποια συμβουλή, μεταχειριζόταν πάντοτε το παραμύθι, χρησιμοποιώντας ζώα στη διήγησή του που μιλούσαν μεταξύ τους παραστατικά. Μερικοί λένε πως ο Αίσωπος ήταν πρόσωπο φανταστικό. Ο ιστορικός Ηρόδοτος, όμως, αναφέρει πως υπήρξε και μάλιστα πως ήταν δούλος του Σάμιου Ιόδμονα που αργότερα ελευθερώθηκε, για να σκοτωθεί από τους κατοίκους των Δελφών.
Για το θάνατό του έχουμε κι αυτές τις εκδοχές που δεν ξέρουμε, αν είναι αληθινές. Η μία είναι πως, όταν κάποτε πήγε στους Δελφούς, κατηγόρησε τους κατοίκους ότι δεν καλλιεργούν τη γη, για να τους δώσει τ' αγαθά της και να ζήσουν σαν τους εργατικούς ανθρώπους, αλλά πως περιμένουν τους ξένους να φέρουν τ' αφιερώματά τους στο ναό του Απόλλωνα, για να τα πάρουν εκείνοι. Οι κάτοικοι θύμωσαν γι' αυτά που τους είπε και τον σκότωσαν. Η δεύτερη εκδοχή είναι πως ο βασιλιάς της Λυδίας Κροίσος τον έστειλε να κάνει θυσία στον Απόλλωνα και να μοιράσει στους κατοίκους των Δελφών χρήματα.
Ο Αίσωπος πρόσφερε τη θυσία, μα τα χρήματα τα έστειλε ξανά στις Σάρδεις, χωρίς να τα μοιράσει στους κατοίκους των Δελφών, γιατί πίστεψε πως δεν έπρεπε να τα πάρουν. Οι κάτοικοι, για να τον εκδικηθούν, έκρυψαν στα πράγματά του το χρυσό ποτήρι του Θεού Απόλλωνα και φανέρωσαν σε λίγο που τα έψαξαν, πως ήταν ένας κλέφτης. Τον καταδίκασαν σε θάνατο και τον γκρέμισαν από την Υάμπεια την κορυφή του Παρνασσού, από εκεί που πετούσαν τους κακούργους. Στους Δελφούς, όμως, ύστερα από λίγο καιρό έπεσε αρρώστια και μεγάλες συμφορές κι αυτά αποδόθηκαν στον άδικο θάνατο του Αίσωπου. Για να ξεπλύνουν το "αισώπειον αίμα", αναγκάστηκαν να πληρώσουν ένα μεγάλο ποσό και του έστησαν, για να τον τιμήσουν στήλη αναμνηστική.
Ο Αίσωπος δεν έγραψε τους μύθους του, όπως κι ο Σωκράτης δεν έγραψε τη φιλοσοφία του.
 Σε κατάλληλες στιγμές τους έφτιαχνε στη μνήμη του και τους παρουσίασε πολύ όμορφους. Είχε την ικανότητα να τους διηγείται με τέχνη και πρωτοτυπία έτσι που η διδακτικότητά τους να κάνει μεγάλη εντύπωση.
Τόσο γνωστός έγινε ο Αίσωπος, έτσι που οι μύθοι του μεταφράστηκαν σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες κι ο ίδιος αναφέρεται και στις κωμωδίες του Αριστοφάνη ακόμα.
Στην αρχαιότητα, όταν ήθελαν να φανερώσουν πως κάποιος είναι αγράμματος, έλεγαν πως "ούτε τον Αίσωπο δεν ξέρει".
Οι αισώπειοι μύθοι σατιρίζουν, φανερώνουν του λαού τη σοφία, διδάσκουν. Μύθους έγραψαν και άλλοι, όπως ο Ρωμαίος Φαίδρος, οι Γάλλοι Λα Φονταίν και Φλοράν, ο Ρώσος Κρυλόφ, χωρίς να φτάσουν στη διασημότητα τον Αίσωπο.
 Οι μύθοι


Πρωταγωνιστές στους μύθους του Αισώπου είναι, κατά το πλείστον, ορισμένα ζώα, όπως η αλεπού, ο λύκος, το λιοντάρι, το ελάφι κ.ά. Κυρίως είναι διάλογοι μεταξύ ζώων που μιλούν κι ενεργούν σαν άνθρωποι, ενώ υπάρχουν και μερικοί με ανθρώπους ή θεούς. Πρόκειται για μικρά οικιακά αφηγήματα, διατυπωμένα με μεγάλη συντομία. Ο χαρακτήρας τους είναι ηθικοδιδακτικός, συμβολικός κι αλληγορικός.
Οι Μύθοι αυτοί έχουν ιδιαίτερη χάρη, θαυμαστή απλότητα κι άφταστη διδακτικότητα. Είναι παρμένοι από τη καθημερινή ζωή και τη φύση. Είχε τη μοναδική ικανότητα να δίνει στα ζώα ανθρώπινες ιδιότητες, ψυχή και λαλιά, σε τέτοιο βαθμό που να θεωρείς ότι οι μύθοι του ήταν κάποτε η πραγματικότητα και όλα αυτά που διηγείται έχουν συμβεί.
Βασικό χαρακτηριστικό των διηγήσεών του ήταν το επιμύθιο το οποίο ήταν εύληπτο για τα παιδιά και το λαό.
Οι Αισώπειοι Μύθοι γράφτηκαν σε πεζό λόγο.
Ως γνωστό, μέχρι τότε, μόνον ο έμμετρος λόγος, η ποίηση, θεωρούνταν το μοναδικό εκφραστικό είδος για τους συγγραφείς. Συνεπώς μπορεί να θεωρηθεί κι ως πρωτοπόρος στο είδος του. Ιδεολογία τους είναι η αποδοκιμασία του κακού στις πιο αντιπροσωπευτικές μορφές του: της βίας, της απάτης, της αυθαιρεσίας, της προδοσίας, της ματαιοδοξίας, της αλαζονείας, της ψευδολογίας, της πλεονεξίας, της πονηριάς. Η αποδοκιμασία επιχειρείται άλλοτε με αναφορά στη Θεία δίκη, άλλοτε με πειστικές υποδείξεις, πιο συχνά όμως με τη διαπίστωση του παραλογισμού του κακού, με τη γελοιοποίηση του καθώς και με τη φιλοσοφική ενατένιση της ζωής.
Σύμφωνα με τον Ηρόδοτο, ο Αίσωπος ήταν πολύ γνωστός «λογοποιός».
 Εκτός από τους μύθους γνώριζε και διηγούνταν πολλά αστεία κι ανέκδοτα. 'Άλλοι υποστηρίζουν ότι δε δημιούργησε μύθους αλλά τους συγκέντρωσε, τους συμπλήρωσε και τους τελειοποίησε. Αυτοί προέρχονταν είτε από τους αρχαιότερους Έλληνες είτε από άλλους λαούς, όπως οι Φρύγες. Δεν αποκλείεται βέβαια να επινόησε κι ο ίδιος μερικούς απ' αυτούς. Πάντως, τους χρησιμοποίησε πολύ στη ζωή του, με τόση δεξιότητα κι επιτυχία, ώστε να συνδεθεί τελικά το όνομά του μ' αυτούς.
Λέγεται πως διηγιόταν τους μύθους του αυτούς όχι μόνο στη διάρκεια της ζωής του αλλά και με σκοπό να υποστηρίξει την αθωότητά του στο δικαστήριο. Μέσα τους διακρίνεται το ευρύ, παρατηρητικό του πνεύμα κι η ικανότητά του να διδάσκει με μικρές, απλές ιστορίες, που πάντα έχουν στο τέλος κάποιο ηθικό δίδαγμα. Συνήθιζε με την παρατηρητικότητα και τη βαθιά σοφία του να πλάθει τέτοιες ιστορίες και να τις λέει γύρω του. Με τον καιρό απέκτησε μεγάλη φήμη κι όλοι έτρεχαν κοντά του για να ακούσουν κάποιο μύθο του σχετικά με κάποιο πρόβλημα τους.
 Σιγά σιγά οι μύθοι του άρχισαν να μεταδίδονται από στόμα σε στόμα μεταξύ των ανθρώπων, μέχρι την ελληνιστική εποχή οπότε συγκεντρώθηκαν για πρώτη φορά.