
Ο Πελοποννησιακός Πόλεμος σηματοδότησε την αρχή του τέλους για τον θεσμό
της αρχαιοελληνικής πόλης. Σε αντίθεση με τους Περσικούς πολέμους, που
όλοι μαζί αντιμετώπισαν με αξιοθαύμαστη γενναιότητα τον εξωτερικό εχθρό,
τώρα στρέφονται η μία πόλη εναντίον της άλλης, διαλύοντας ό,τι είχε
επιτύχει η ενότητα.
Η περιγραφή του Θουκυδίδη είναι αποκαλυπτική, όταν περιγράφει τη
συμπεριφορά των Αθηναίων, από τον πρώτο κιόλας χρόνο του πολέμου, μετά
το πρώτο κύμα του λοιμού: «... οι περισσότεροι, βλέποντας πόσο
εφήμερος είναι ο πλούτος και αβέβαιος ο βίος, έσπευδαν να ξοδέψουν τα
χρήματά τους και να τα χαρούν. Κανείς δεν ήταν πρόθυμος να υποβληθεί σε
οποιονδήποτε κόπο για κάτι που άλλοτε θα φάνταζε χρήσιμο, επειδή
σκεφτόταν πως μπορούσε να πεθάνει πριν ολοκληρώσει αυτό για το οποίο θα
κοπίαζε. Κατάντησε να θεωρείται...