Τα δάνεια δούλους τους ελευθέρους ποιεί.

Γράφει ο Αθανάσιος Δέμος

* Ο Αγάθων, ένας φιλόσοφος του 5ου αιώνα π.Χ. και σπουδαίος τραγικός ποιητής (οι τραγωδίες του χάθηκαν) είχε συμβουλέψει τους άρχοντες τι θα έπρεπε να θυμούνται για να επιτύχουν! Έλεγε, λοιπόν, ο σπουδαίος αυτός διανοητής: «Τον άρχοντα τριών δει μεμνήσθαι. Πρώτον μεν ότι ανθρώπων άρχει. Δεύτερον ότι νόμοις άρχει. Τρίτον δε ότι ουκ αεί άρχει». Δηλαδή, ο άρχοντας πρέπει να θυμάται τρία πράγματα: Πρώτον ότι κυβερνά ανθρώπους, δεύτερον ότι κυβερνά σύμφωνα με τους νόμους και τρίτον ότι δεν θα κυβερνά για πάντα.

Εάν συμβουλεύονταν οι κυβερνώντες τους αρχαίους για τα δάνεια θα τους έλεγαν: «Τα δάνεια δούλους τους ελευθέρους ποιεί. Φύλασσε σαυτόν εγκρατώς ελεύθερον», που σημαίνει: «Τα δάνεια κάνουν δούλους τους ελεύθερους. Να φυλάς τον εαυτό σου με εγκράτεια ελεύθερο». (Μένανδρος).

Ο Πλούταρχος είχε γράψει για τον δανειστή: «Φεύγε πολέμιον και τύραννον δανειστήν ου γην αιτούντα και ύδωρ ως ο Μήδος, αλλά της ελευθερίας απτόμενον και προγραφόντα την επιτιμίαν. Καν μη διδώς ενοχλούντα». (Ηθικά – Περί του μη δειν δανείζεσθαι, 828 Ε). Δηλαδή: «Να αποφεύγεις τον εχθρικό και τυραννικό δανειστή, ο οποίος δεν ζητεί (μόνον) «γη και ύδωρ», όπως οι Μήδοι, αλλά αγγίζει (δηλαδή «βάζει χέρι») στην ελευθερία σου και προσημειώνει τα πολιτικά και περιουσιακά σου δικαιώματα.

Ο Πλάτων στους «Νόμους» δεν επιτρέπει στους ανθρώπους να παίρνουν ξένο νερό από τους γείτονές τους, προτού σκάψουν στο δικό τους χωράφι, μέχρι να φθάσουν στο στρώμα το ονομαζόμενο του πηλού και να το βρουν άνυδρο. Ο πηλός, πραγματικά, υγρός και πυκνός από τη φύση του, συγκρατεί το νερό που φθάνει σ’ αυτόν και δεν το αφήνει να φύγει. Λέει, όμως, ότι πρέπει να παίρνουν ξένο νερό όσοι δεν μπορούν να αποκτήσουν δικό τους, διότι ο νόμος συντρέχει αυτούς που είναι σε δύσκολη θέση.

Έτσι, θα έπρεπε να ελέγξουμε πρώτα τις δικές μας δυνατότητες, πριν καταφύγουμε στις ξένες πηγές. Αλλά, δεν άφησαν τους ιθύνοντες η τρυφηλότητα και η μαλθακότητα να σκεφθούν έτσι…

Και για την πολυπολιτισμικότητα μας συμβουλεύουν. Ο Θουκυδίδης (Βιβλ. Α’, 141) γράφει ότι σε κάθε κράτος που κατοικούν πολλές φυλές και έχουν όλες τα ίδια δικαιώματα, το κράτος δεν πρόκειται ποτέ να προοδεύσει γιατί κάθε μία φυλή ψάχνει τρόπο να το γκρεμίσει, στην προσπάθεια να επιβληθεί επί των άλλων: «Πολεμείν δε μη προς ομοίαν παρασκευήν αδύνατοι, όταν μήτε βουλευτηρίω ενί χρώμενοι παραχρήμά τι οξέως επιτελώσι πάντες τε ισόψηφοι όντες και ουχ ομόφυλοι το εφ’ εαυτόν έκαστος σπεύδη». Δηλαδή: Δεν είναι σε θέση να πολεμήσουν έναντίον δύναμης οργανωμένης κατά διαφορετικό τρόπο, την στιγμή που δεν έχουν ένα βουλευτήριο, ώστε να εκτελούν άμεσα και γρήγορα τις αποφάσεις τους και ο καθένας τους επιδιώκει το προσωπικό του συμφέρον, καθώς είναι ισότιμοι και αλλόφυλοι. Έτσι ως συνήθως τίποτε δεν επιτυγχάνεται».

Λογοδοσία.

Στην αρχαία Ελλάδα υπήρχε η άμεση δημοκρατία, σύμφωνα με την οποία έπαιρνε μέρος στις συνεδριάσεις όλος ο λαός. Φυσικά, είχε και αυτή κάποια τρωτά. Όμως, λειτουργούσε άριστα η λογοδοσία. Δηλαδή, όποιος αναλάμβανε δημόσια αξιώματα στο τέλος της θητείας του ελογοδοτούσε. Αν αποδεικνύονταν κάποια παράβαση, κάποια κακοδιαχείρηση ετιμωρείτο αυστηρά. Και δεν υπολόγιζαν αν είχε κάποιο ένδοξο παρελθόν ο υπόλογος.

Κλασικό παράδειγμα ο Μιλτιάδης, ο ένδοξος στρατηγός και νικητής των Περσών στη μάχη του Μαραθώνα το 490 π.Χ. Εφυλακίσθηκε για ένα μικρό χρέος και πέθανε στη φυλακή. Το χρέος το πλήρωσε ο γιος του Κίμων. Σήμερα, αν ο ένοχος είναι κάποιος αξιωματούχος δύσκολα του φοράνε χειροπέδες, ενώ ένας απλός πολίτης χωρίς περιστροφές βρίσκεται αμέσως σιδηροδέσμιος. Για τους πολιτικούς η κλοπή του δημοσίου χρήματος έχει μία ασφαλιστική δικλείδα: Την παραγραφή. Έτσι, μένουν ατιμώρητοι οι καταχραστές του δημοσίου χρήματος. Αν ίσχυε ό,τι ισχύει και για τον απλό πολίτη δεν θα γινότανε καμία κατάχρηση. Η χρυσή εποχή για την Ελλάδα θα έλθει, όταν καταργηθεί η παραγραφή…

Πολλοί λόγιοι και σοφοί στην αρχαία Ελλάδα είχαν διατυπώσει τη θέση τους σχετικά με την σχέση πολιτικού και κράτους. Πρώτος ο Αριστοτέλης, ο οποίος στην «Πολιτεία» του, έχει δηλώσει ότι η αρετή του πολίτη είναι αναγκαίο να αποβλέπει προς το συμφέρον της πολιτείας (την αρετήν αναγκαίον είναι το πολίτου προς την Πολιτείαν), αλλά και ότι καθήκον των πολιτών, ακόμη και αν αυτοί είναι ανόμοιοι, είναι η σωτηρία της κοινωνίας και κοινωνία είναι η Πολιτεία.

Ο Σοφοκλής έγραψε και μία τραγωδία με τον τίτλο «Φαίδρα», αλλά μερικά αποσπάσματα σώθηκαν. Σε ένα από αυτά γράφει: «Ποτέ δεν θα είναι ένα κράτος ασφαλές, στο οποίο το δίκαιο και η σωφροσύνη καταπατώνται».

Μαθήματα δημοκρατίας μας προσφέρουν οι αρχαίοι μας πρόγονοι και μόνον με τη διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών.

Σε μια εφημερίδα της Φρανγκφούρτης δημοσιεύτηκε ολοσέλιδο άρθρο του δημοσιογράφου και αρχαιογνώστη Κόνραντ Άνταμ, ο οποίος αναφέρει ότι στα πλαίσια ορισμένων εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων που επιχειρούνται σε αρκετά γερμανικά κρατίδια, πρέπει να ενισχυθεί η διδασκαλία των αρχαίων ελληνικών στα γερμανικά σχολεία.

Κύριο επιχείρημά του είναι ότι τα αρχαία ελληνικά ακονίζουν το δημοκρατικό φρόνημα και την πολιτική συνείδηση των παιδιών σε μια κοινωνία καταναλωτική που την χαρακτηρίζει η πνευματική νωθρότητα.

Στη συνέχεια ο Άνταμ θυμίζει στους αναγνώστες του ότι «ο τελευταίος Γερμανός αυτοκράτορας ήθελε τα γερμανικά σχολεία να βγάζουν νέους Γερμανούς και όχι Έλληνες και Ρωμαίους. Ορθά ο αυτοκράτορας, αναφέρει ο Άνταμ, δεν ήθελε τα αρχαία, αφού γνώριζε ότι αυτά μόνον την τυφλή υπακοή στον ανώτατο άρχοντα δεν θα ενστάλαζαν στην ψυχή των παιδιών. Ο φόβος του δεν ήταν μήπως οι Γερμανοί μαθητές διδαχθούν κάτι περισσότερο γι’ αυτούς, αλλά μήπως μάθουν κάτι περιττό γι’ αυτόν, μήπως μάθουν να αντιδρούν, να αντιστέκονται, να εξεγείρονται»!..

Επίσης, στον «Αδέσμευτο τύπο» (2 Φεβρουαρίου 1995), έχει γραφεί ότι «Αρκετές εταιρείες της μεγάλης Βρετανίας θεωρούν την γνώση των αρχαίων ελληνικών απαραίτητη, διότι πιστεύουν ότι τα αρχαία ελληνικά έχουν μία «φιλοσοφία» με ιδιαίτερη σημασία για το σύγχρονο «μάνατζμεντ». Όπως τονίζουν οι εκπρόσωποι των εταιρειών, οι εργαζόμενοι ενισχύουν έτσι την λογική τους και τονώνουν τις ηγετικές τους ικανότητες, υιοθετώντας την διοικητική προσέγγιση της Εκκλησίας του Δήμου (αρχ. Αθήνας), με τις αποφάσεις στα τμήματα και συμβούλια να λαμβάνονται δημοκρατικά και χωρίς την κλασική, κάθετη ιεραρχική δομή.

Και, ενώ οι πρόγονοί μας προσφέρουν τόσα διδάγματα, εμείς κάνουμε ό,τι μπορούμε για να τους ξεχάσουμε. Στα σχολικά βιβλία της ιστορίας τα σπουδαιότερα γεγονότα αναφέρονται επιγραμματικά σε σημείο να μη μένει τίποτε στους μαθητές.

Στο βιβλίο της Α’ Λυκείου, οι σημαντικότεροι πόλεμοι της ιστορίας, οι περσικοί πόλεμοι, αυτοί που έσωσαν την Ελλάδα αλλά και κατ’ επέκτασιν ολόκληρη την Ευρώπη από τους βαρβάρους αναφέρονται στα παιδιά μόλις σε εφτά σειρές του σχολικού βιβλίου. Η μάχη του Μαραθώνα καταλαμβάνει τον… εκπληκτικό χώρο των δύο και ½ γραμμών. Η δε μάχη των θερμοπυλών καταλαμβάνει κάτι λιγότερο από μισή γραμμή, συμπεριλαμβανομένου και του ονόματος του Λεωνίδα!

Κάποιοι «προοδευτικοί» εκπαιδευτικοί υποστήριξαν με στόμφο ότι αυτό γίνεται για να μη κάνουμε τα παιδιά… πολεμοχαρείς φασίστες!

Στην Γ’ Λυκείου τα πράγματα είναι πολύ πιο σοβαρά. Αλλά θα χρειάζονταν πολύς χώρος να αναφερθούν όλα.

Οι αρχαίοι πρόγονοί μας όμως και στα θέματα παιδείας είχαν κάνει θαύματα. Σε τέτοιο σημείο μάλιστα, ώστε ο μεγάλος Γερμανός φιλόλογος Βέρνερ Γάιγκερ διατύπωσε τον ορισμό: «Παιδεία είναι η μόρφωση του Έλληνος ανθρώπου». Στο τρίτομο σύγγραμμά του με τον ελληνικότατο τίτλο ΠAIDEIA (Παιδεία), όπως γράφει ο ίδιος, δεν μπόρεσε να βρει άλλη λέξη που να αποδίδει ακριβώς το νόημα που απέδιδαν οι αρχαίοι Έλληνες στην παιδεία.

Εμείς σήμερα τι κάνουμε; Αλλάξαμε ακόμη και τον τίτλο του «Υπουργείου ΕΘΝΙΚΗΣ Παιδείας» σε «Υπουργείο Παιδείας, δια βίου μάθησης και Θρησκευμάτων».

Όμως, η αυθαίρετη απάλειψη του όρου «ΕΘΝΙΚΗ» αντίκειται στο Ελληνικό Σύνταγμα, άρθρο 16 παράγραφος 2, η οποία αναφέρει «…Η Παιδεία αποτελεί βασική αποστολή του Κράτους και έχει σκοπό την ανάπτυξη της ΕΘΝΙΚΗΣ και ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΗΣ Συνείδησης των Ελλήνων κλπ.».

Έθνος και Παιδεία είναι έννοιες διττές και βαθειά αλληλένδετες. Από το 1821 μέχρι σήμερα, όλοι οι αγώνες των Ελλήνων στηρίχθηκαν στην ιδέα του Έθνους και της Ορθοδοξίας

ΠΗΓΗ