GREECE Thermopiles 480 b.C.

>Οι 700 Θεσπιείς στην μάχη των Θερμοπυλών (480 π.Χ)

Του Γιώργου Ε. Αντωνίου, PhD (Καθηγητής Πληροφορικής, Montclair State University, New Jersey, USA)

Πριν 2487 χρόνια, το έτος 480 π.Χ, οι Έλληνες αντιστάθηκαν στους Πέρσες του Ξέρξη. Στη μάχη στα στενά των Θερμοπυλών αντιτάχτηκαν ηρωϊκά και θυσιάστηκαν 700 παλικάρια από τις Αρχαίες Θεσπιές μαζί με 300 παλικάρια από τη Λακεδαίμονα και 200 Θηβαίοι.
Η Ελληνική πολιτεία, η παγκόσμια κοινότητα, οι ιστορικοί που με πρώτο τον Σιμωνίδη που έγραψε στο επίγραμμα:
«Ω ξείν, αγγέλλειν Λακεδαιμονίοις ότι τήδε κείμεθα τοις κείνων ρήμασι πειθόμενοι»,
... οι σύγχρονοι (2007) εκπρόσωποι της τέχνης, όπως ο Zack Snyder με το νέο του έργο «300», προβάλλουν μόνο τους Λακεδαιμονίους και αγνοούν ή αποσιωπούν την εθελοθυσία των 700 Θεσπιέων. Ακόμη και το μνημείο που ανήγειραν στο τόπο της μάχης είναι αφιερωμένο στους Λακεδαιμόνιους και τον αρχηγό τους Λεωνίδα. Για τους 700 Θεσπιείς του Δημόφιλου (Demophilus), χάραξαν μόνο ένα απλό επίγραμμα. Σχετικά με την αποσιώπηση της θυσίας των Θεσπιέων, χαρακτηριστικά είναι τα παρακάτω λόγια του πρώην (1997) Σπαρτιάτη δημάρχου κ. Δ.Π. Ματάλα κατά τη τελετή (5 Απριλίου, 1997) των αποκαλυπτηρίων του μνημείου των Θεσπιέων, παρουσία του πρώην Προέδρου της Ελληνικής Δημοκρατίας κ. Κ. Στεφανόπουλου.
«Ήμουν μαθητής του Δημοτικού σχολείου, όταν για πρώτη φορά άκουσα το δάσκαλο μου, τον καλό μου δάσκαλο, αναφερόμενο στη μάχη των Θερμοπυλών, να κάνει λόγο για το Δημόφιλο και τους 700 Θεσπιείς. Και ομολογώ πως η έκπληξη μου υπήρξε μεγάλη.
Μέχρι τότε πίστευα πως το 480 π.Χ. στις Θερμοπύλες έπεσαν υπερασπιζόμενοι τα αιώνια ιδανικά τούτου του τόπου ο Λεωνίδας και οι 300 Αρχαίοι συμπολίτες μου. Αργότερα διαπίστωσα ότι ένα σημαντικό μέρος των Ελλήνων αλλά και των ξένων συνέδεαν κάθε αναφορά τους στις Θερμοπύλες με τον ηρωικό θάνατο των Λακεδαιμονίων και μόνο. Είναι προφανές ότι η ιστορική πρακτική στο θέμα αυτό έχει διαμορφώσει στη λαϊκή αντίληψη ένα τεράστιο κενό, παραβλέποντας τον ηρωισμό και τη θυσία των 700 ανδρών από τις Θεσπιές.»
Την άνοιξη του 1997, μετά από 2477 χρόνια από τη μάχη στις Θερμοπύλες, με την ανέγερση του απλού συμβολικού αγάλματος του φτερωτού νεανία, δίπλα στο άγαλμα του Σπαρτιάτη Λεωνίδα και των συντρόφων του στις Θερμοπύλες, έγινε το πρώτο βήμα για την αποκατάσταση τις μνήμης των 700 παλικαριών από τις Θεσπιές.

Το ανεγερθέν μνημείο χαρακτηρίζεται από τον παρακάτω συμβολισμό:
• Ακέφαλη ανδρική κεφαλή:
Ανώνυμη εθελουσία εισφορά των 700 Θεσπιεών για την ελευθερία.
• Προτεταμένα στήθη:
Αγώνα, ανδρεία, δύναμη, γενναιότητα θάρρος.
• Ανασηκωμένο φτερό:
Νίκη, δόξα, ψυχή, πνεύμα και την ελευθερία.
• Φτερό τσακισμένο:
Εκούσια θυσία και θάνατος.
• Γυμνό κορμί:
Έρωτας, που ήταν Θεός των Θεσπιών, Θεός την δημιουργίας, της ομορφιάς και της ζωής.

ΙΣΤΟΡΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ
Θα πρέπει να τονίσουμε ότι οι Θεσπιείς παρέμειναν στις Θερμοπύλες γνωρίζοντας ότι θα θυσιαστούν για την ελευθερία της πατρίδος ΧΩΡΙΣ ΝΑ ΤΟ ΕΠΙΤΑΣΣΟΥΝ ΟΙ ΝΟΜΟΙ ΤΩΝ ΘΕΣΠΙΩΝ. Η εθελοθυσία τους ήταν απλά ένδειξη αγάπης προς την πατρίδα τους.
«ΜΟΛΩΝ ΛΑΒΕ»
Για την εθελοθυσία των Θεσπιέων πληροφορούμαστε από τον πατέρα της ιστορίας Ηρόδοτο (484-430/20 π.Χ) από την Αλικαρνασσό της Μ. Ασίας. Συγκεκριμένα στο έργο του περί «ΙΣΤΟΡΙΩΝ» και ειδικά στο κεφάλαιο Η, παράγραφο 222 αναφέρει,:
«ΟΙ ΜΕΝ ΜΥΝ ΣΥΜΜΑΧΟΙ ΟΙ ΑΠΟΜΠΕΜΠΟΜΕΝΟΙ ΟΙΧΟΝΤΟ ΤΕ ΑΠΙΟΝΤΕΣ ΚΑΙ ΕΠΙΘΟΝΤΟ ΛΕΩΝΙΔΗ, ΘΕΣΠΙΕΕΣ ΔΕ ΚΑΙ ΘΗΒΑΙΟΙ ΚΑΤΕΜΕΙΝΑΝ ΜΟΥΝΟΙ ΠΑΡΑ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΟΙΣΙ. ΤΟΥΤΩΝ ΔΕ ΘΗΒΑΙΟΙ ΜΕΝ ΑΕΚΟΥΝΤΕΣ ΕΜΕΝΟΝ ΚΑΙ ΟΥ ΒΟΥΛΟΜΕΝΟΙ ( ΚΑΤΕΙΧΕ ΓΑΡ ΣΦΕΑΣ ΛΕΩΝΙΔΗΣ ΕΝ ΟΜΗΡΩΝ ΛΟΓΩ ΠΟΙΕΥΜΕΝΟΣ), ΘΕΣΠΙΕΕΣ ΣΕ ΕΚΟΝΤΕΣ ΜΑΛΙΣΤΑ, ΟΙ ΟΥΚ ΕΦΑΣΑΝ ΑΠΟΛΙΠΟΝΤΕΣ ΛΕΩΝΙΔΗΝ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΜΕΤ' ΑΥΤΟΥ ΑΠΑΛΑΞΕΣΘΑΙ, ΑΛΛΑ ΚΑΤΑΜΕΙΝΑΝΤΕΣ ΣΥΝΑΠΕΘΑΝΟΝ. ΕΣΤΡΑΤΗΓΕΕ ΔΕ ΑΥΤΩΝ ΔΗΜΟΦΙΛΟΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΩ»
«Οι σύμμαχοι έφυγαν υπακούοντας στις διαταγές του Λεωνίδα αλλά παρέμειναν στο πλευρό των Λακεδαιμονίων μόνο οι Θεσπιείς και οι Θηβαίοι. Από αυτούς οι Θηβαίοι “αεκούντες έμενον”. Οι Θεσπιείς δεν θέλησαν να αφήσουν τον Λεωνίδα και τους συντρόφους του μόνους. Παρέμειναν, με αρχηγό τον Δημόφιλο τον Διαδρομέα, και θυσιάστηκαν μαζί τους για την ελευθερία».
Το γεγονός της παραμονής των Θεσπιέων στη μάχη των Θερμοπυλών αναφέρεται επίσης και από τον γεωγράφο - περιηγητή Παυσανία στα Φωκικά, ως ακολούθως:
«ΠΛΗΝ ΓΑΡ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΩΝ ΤΕ ΑΥΤΩΝ ΚΑΙ ΘΕΣΠΙΕΩΝ ΚΑΙ ΜΥΚΗΝΑΙΩΝ ΠΡΟΕΛΙΠΟΝ ΤΟ ΠΕΡΑΣ ΤΗΣ ΜΑΧΗΣ ΟΙ ΛΟΙΠΟΙ».
Ο Ηρόδοτος (Η,225,3) συνεχίζει για τον ηρωισμό και τους πρώτους ήρωες-μαχητές των Θεσπιέων και Λακεδαιμονίων.
«ΕΝ ΤΟΥΤΟ ΣΦΕΑΣ ΤΩ ΧΩΡΩ ΑΛΕΧΟΜΕΝΟΣ ΜΑΧΑΙΡΗΣΙ, ΤΟΙΣΙ ΑΥΤΩΝ ΑΤΥΓΧΑΝΟΝ ΑΤΙ ΠΕΡΙΟΥΣΑΙ, ΚΑΙ ΧΕΡΣΙ ΚΑΙ ΣΤΟΜΑΣΙ ΚΑΤΑΧΩΣΑΝ ΟΙ ΒΑΡΒΑΡΟΙ ΒΑΛΛΟΝΤΕΣ, ΟΙ ΜΕΝ ΕΞ ΕΝΑΝΤΙΗΣ ΕΠΙΣΠΟΜΕΝΟΙ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΥΜΑ ΤΟΥ ΤΕΙΧΕΟΣ ΣΥΓΧΩΣΑΝΤΕΣ, ΟΙ ΔΕ ΠΕΡΙΕΛΘΟΝΤΕΣ ΠΑΝΤΟΕΘΕΝ ΠΕΡΙΣΤΡΑΤΟΝ».
«Εκεί οι, ηρωικά αντιταχθέντες, Έλληνες με σπασμένα δόρατα και με χέρια και δόντια υπεράσπιζαν τον εαυτόν τους από τους βαρβάρους μέχρι που περικυκλώθηκαν ολοκληρωτικά και λόγω της αριθμητικής υπεροχής των αντιπάλων καταβληθήθηκαν και υποχώρησαν».
«ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΩΝ ΔΕ ΚΑΙ ΘΕΣΠΙΕΩΝ ΤΟΙΟΥΤΩΝ ΓΕΝΟΜΕΝΩΝ ΟΜΩΣ ΛΕΓΕΤΑΙ ΑΝΗΡ ΑΡΙΣΤΟΣ ΓΕΝΕΣΘΑΙ ΣΠΑΡΤΙΑΤΗΣ ΔΙΗΝΕΚΗΣ ……… ΘΕΣΠΙΕΩΝ ΔΕ ΕΥΔΟΚΙΜΕΕ ΜΑΛΙΣΤΑ ΤΩ ΟΥΝΟΜΑ ΗΝ ΔΙΘΥΡΑΜΒΟΣ ΑΡΜΑΤΙΔΕΩ»
«Οι Λακεδαιμόνιοι και οι Θεσπιείς πολέμησαν με ανδρεία. Ξεχώρισαν ο Σπαρτιάτης Διηνέκης …και ο Θεσπιεύς Διθύραμβος Αρματίδης»
Τέλος, ο Ηρόδοτος (Θ,25,2) γράφει για τη προσπάθεια των Περσών του Ξέρξη να καλύψουν το πραγματικό αριθμό των νεκρών τους,
«ΔΙΑΠΕΡΑΙΩΘΕΝΤΕΣ ΔΕ ΑΘΗΕΥΟΝΤΟ ΔΙΕΧΙΟΝΤΕΣ ΤΟΥΣ ΝΕΚΡΟΥΣ. ΠΑΝΤΕΣ ΔΕ ΗΠΙΣΤΕΑΤΟ ΤΟΥΣ ΚΕΙΜΕΝΟΥΣ ΕΙΝΑΙ ΠΑΝΤΕΣ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΟΥΣ ΚΑΙ ΘΕΣΠΙΕΑΣ, ΟΡΩΝΤΕΣ ΚΑΙ ΤΟΥΣ ΕΙΛΩΤΑΣ. ΟΥ ΜΕΝ ΟΥΔ’ ΕΛΑΝΘΑΝΕ ΤΟΥΣ ΔΙΑΒΗΚΟΤΑΣ ΞΕΡΞΗΣ ΤΑΥΤΑ ΠΡΗΞΑΣ ΠΕΡΙ ΤΟΥΣ ΝΕΚΡΟΥΣ ΤΟΥΣ ΕΩΥΤΟ, ΚΑΙ ΓΑΡ ΔΗ ΚΑΙ ΓΕΛΟΙΟΝ ΗΝ, ΤΩΝ ΜΕΝ ΧΙΛΙΟΙ ΕΦΑΙΝΟΝΤΟ ΝΕΚΡΟΙ ΚΕΙΜΕΝΟΙ, ΟΙ ΣΕ ΠΑΝΤΕΣ ΕΚΕΑΤΟ ΑΛΕΕΣ ΣΥΓΚΕΚΟΜΙΣΜΕΝΟΙ ΕΣ ΤΩΟΤΟ ΧΩΡΙΟΝ, ΤΕΣΣΕΡΕΙΣ ΧΙΛΙΑΔΕΣ»
Μετά την μάχη στις Θερμοπύλες οι Πέρσες κατεβαίνοντας στην Νότια Ελλάδα, πριν από την μάχη των Πλαταιών, έκαψαν και την αρχαία πόλη των Θεσπιών αναγκάζοντας τους κατοίκους να καταφύγουν στην Πελοπόννησο, όπως ο Ηρόδοτος (Θ,50,2) περιγράφει:
«Ο ΓΑΡ ΔΙΑ ΒΟΙΩΤΩΝ ΤΡΑΠΟΜΕΝΟΣ ΣΤΡΑΤΟΣ ΑΜΑ ΞΕΡΞΗ, ΕΜΠΡΗΣΑΣ ΘΕΣΠΙΕΩΝ ΤΗΝ ΠΟΛΙΝ ΑΥΤΩΝ ΕΚΛΕΛΟΙΠΟΝΤΩΝ ΕΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΝ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΛΑΤΑΙΩΝ ΩΣΑΥΤΩΣ, ΗΚΕ ΤΕ ΑΣ ΤΑΣ ΑΘΗΝΑΣ ΚΑΙ ΠΑΝΤΑ ΕΚΕΙΝΑ ΕΔΗΙΟΥ. ΕΝΕΠΡΗΣΕ ΔΕ ΘΕΣΠΕΙΑΝ ΤΕ ΚΑΙ ΠΛΑΤΑΙΑΝ ΠΥΘΟΜΕΝΟΣ ΘΗΒΑΙΩΝ ΟΤΙ ΟΥΚ ΕΜΗΔΙΖΟΝ»
Σήμερα, 2487 χρόνια μετά την θυσία των 700 Θεσπιέων, η Ελληνική πολιτεία, και κατ’ επέκταση η διεθνής επιστημονική κοινότητα, θα έπρεπε να είχαν αποκαταστήσει και τους Θερμοπυλομάχους Θεσπιείς.
Κλείνω αυτή την σύντομη αναφορά, με τα λόγια του Σπαρτιάτη Δημάρχου και με τους λίγους στίχους που έγραψαν οι απόγονοι των πρώτο-ηρώων του Ελληνισμού: «Η Σπάρτη αποτίοντας οφειλόμενο φόρο τιμής, κλίνει ευλαβικά το γόνυ και υποκλίνεται με σεβασμό στον τόπο θυσίας των 700 ηρωικών παιδιών από τις Θεσπιές, που μαζί με τους 300 από την Λακεδαίμονα έστειλαν με το θάνατό τους ένα διαχρονικό και πάντοτε επίκαιρο μήνυμα που στέλνει ο Ελληνισμός, ένα μήνυμα που λέει ότι σε τούτο τον άγονο και κακοτράχαλο τόπο έζησαν και ζουν άνθρωποι που πριν από πάνω απ΄όλα, πάνω ακόμη και από τη ζωή τους τοποθετούν την πατρίδα, την ελευθερία και την ανθρώπινη αξιοπρέπεια».

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Παυσανίας, Ελλάδος Περιηγήσεις, «Φωκικά», Κάκτος, 1992.
Ηρόδοτος, «Ιστοριών»
«ΘΕΣΠΙΑΚΑ», Εφημερίδα των Θεσπιών, 14, Ιούνιος, 1995.
«ΘΕΣΠΙΕΣ», Πολιτιστική και ιστορική επιθεώρηση, 2, Ιούνιος, 1997.
«ΤΑ ΛΕΥΚΤΡΑ», Εφημερίδα των Λεύκτρων, 37, Απρίλιος, 1997.