ΖΑΚΥΝΘΟΣ 15ος αιώνας

Η Zάκυνθος υπήρξε πάντοτε μια στοργική αγκαλιά για τους πρόσφυγες και τους αλλοδαπούς μετανάστες.---- Μια σύντομη ματιά στην ιστορία του τόπου αρκεί για να αποδείξει του λόγου το αληθές, δεδομένου ότι στα φιλόξενα χώματα του «Φιόρου του Λεβάντε» βρήκαν καταφύγιο, το 15ο αιώνα, χιλιάδες κατατρεγμένων από την κεντρική Ελλάδα και την Πελοπόννησο, οι οποίοι μετέβησαν στο νησί, προκειμένου να σώσουν τη ζωή τους από το σπαθί των Τούρκων.

Όμως, εκτός από τους πρόσφυγες, μετοίκησαν στο νησί και Αλβανοί, οι οποίοι προσέφεραν υπηρεσίες στη Γαληνοτάτη, ως stradiotti (στρατιώτες), δηλαδή ως μισθοφόροι, με ειδικά προνόμια, οι οποίοι είχαν την ευθύνη της προστασίας του νησιού από επιδρομές των Τούρκων και των πειρατών.
Μάλιστα, αρχηγός των στρατιωτών υπήρξε ο Θεόδωρος Παύλου Παλαιολόγος, συγγενής του τελευταίου Αυτοκράτορα του Βυζαντίου, Κωνσταντίνου Παλαιολόγου.
Ένα απόσπασμα από το βιβλίο του Ντίνου Κονόμου «Ζάκυνθος – Πεντακόσια χρόνια (1478-1978)», Τόμος τρίτος, Πολιτική Ιστορία, (τεύχος Α΄, 1478-1800), το οποίο έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, διότι, όπως φαίνεται, η Ζάκυνθος υποδέχθηκε Αλβανούς μετανάστες πολύ παλαιότερα από σήμερα, που έχουν ενσωματωθεί, πλέον, στην κοινωνία μας.
Γράφει, λοιπόν, ο Ντίνος Κονόμος:
«Οι ‘στρατιώτες’ αφιερωμένοι πάντα στην άμυνα του τόπου και την καλλιέργεια των αγροτικών περιουσιών τους, επηρεάζουν ακόμα τα πολιτικά πράγματα του τόπου. Όσο μεγαλώνει όμως η δύναμη των ισχυρών οικογενειών, οι πολιτικές διεκδικήσεις των «στρατιωτών» υποχωρούν ή δεσμεύονται.
Την πρωτοχρονιά του 1539 οι ογδόντα οκτώ Έλληνες «στρατιώτες», γνωστοί εκείνο τον καιρό με την ονομασία «Στρατιά» ή «Compagnia Greca», εξέλεξαν ως πληρεξούσιο και γενικό εκπρόσωπο και διοικητή τους τον επίσης «στρατιώτη» Δημήτριο Παλαιολόγο, γιο του Θεόδωρου και σύζυγο της Λάουρας Ιάκωβου Σιγούρου.
Όπως είναι γνωστό, ανάμεσα στους Έλληνες «στρατιώτες», που εγκαταστάθηκαν αρχικά στη Ζάκυνθο, ήσαν και αρκετοί Αρβανίτες και Ιταλοί, που παντρεύτηκαν εκεί, και τα εξελληνισμένα πια παιδιά τους αποτελούσαν ήδη κι αυτά μέλη της “Compagnia Greca”.
Από τον δημοσιευόμενο παρακάτω κατάλογο της «Στρατιάς» Ζακύνθου του 1539 αποδεικνύεται ότι πολλοί απόγονοι των «στρατιωτών» της εποχής εκείνης υπάρχουν μέχρι σήμερα στη Ζάκυνθο:
Αυγουστίνος,

Αρβανίτης,

Βαρυζάνας,

Βισβάρδης,

Βίτσης (Βίτσος),

Βορίσης,

Βοζίκης,

Βούλγαρης,

Γιατράς,

Γρασούντας,

Δοξαράς,

Δόριζας,

Ζαβραδινός,

Ζήβας,

Ζούγρας,

Θοδόσης,

Καΐτσας,

Καΐτσας,

Καταιβάτης,

Κατραμής,

Κόκλας,

Κοκκίνης,

Κόμης,

Κορτέσης,

Κούτσης,

Λαγούτσης,

Λαλόσης,

Λαλότης,

Λαμπέτης,

Λυκουρέσης,

Λούμας,

Λούχας,

Μαλανδρινός,

Μαρίνος,

Ματαράγκας,

Μαυρόπουλος,

Μόρφης,

Μπάστας,

Μπελούσης,

Μποφαρδίος,

Μπουρλέσας,

Ξένος,

Πανάς,

Πατίχας,

Πολυζητάρης,

Πομόνης,

Ράφτης,

Ραψομανίκης,

Ρένεσης,

Σιδηροκαστρίτης,

Σούλης,

Στρούζας,

Τούσας,

Φασέος,

Φοινίκης,

Φουρτούνης,

Φραγκόπουλος,

Χαϊκάλης,

Χαρακτινός,

Χέλμης,

Ψάρης.
Επίσης, στο ίδιο βιβλίο, ο Ντίνος Κονόμος αναφέρει ότι ύστερα από την παράδοση της Ναυπάκτου στους Τούρκους στις 29 Αυγούστου του 1499, πρόσφυγες που είχαν φτάσει στη Βενετία μαζί με τις οικογένειές τους, ζήτησαν να έρθουν στη Ζάκυνθο, οπότε και μεταναστεύουν μαζικά στο νησί, ενώ οι περισσότεροι υπηρετούν, ως «στρατιώτες», και είναι Αλβανικής καταγωγής.
Από τις οικογένειες αυτές, που ρίζωσαν από τότε για πάντα στο νησί μας και δημιούργησαν ολόκληρους συνοικισμούς ή χωριά, μνημονεύονται και οι παρακάτω:
Οικογένειες Αρχηγών «στρατιωτών»
Δάρα ή Ντάρα, Πέττα, Μαζαράκη, Τορέλη
Οικογένειες «στρατιωτών»
Μπούα, Χέλμη, Γραμματικόπουλου, Φράτη, Μουζάκη, Γιαννίτζη, Φλόκα, Σούρμπη, Μουντάνου, Κόντη, Μέγκουλα και Λαμπέτη