Ο έλληνας ευεργέτης της Βιέννης

Με μια συναυλία στη Musikverein της Βιέννης τιμήθηκε η μνήμη του μεγάλου ευεργέτη της και προστάτη των τεχνών Νικολάου Δούμπα----

 

Εκπρόσωπος του παροιμιώδους «βιεννέζικου πνεύματος», τόσο χαρακτηριστικού της κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής της πρωτεύουσας των Αψβούργων, ο Νικόλαος Δούμπας, έμπορος και επιχειρηματίας, υπήρξε η κατ' εξοχήν φυσιογνωμία της εποχής της Ringstrasse (RingstrassenEpoche), δηλαδή της εποχής, λίγο μετά τα μέσα του 19ου αιώνα, κατά την οποία κρημνίζονται τα τείχη που περιέβαλλαν την παλιά Βιέννη και δημιουργείται η μεγάλη περιφερειακή λεωφόρος η οποία ονομάστηκε Ring επειδή κυκλώνει σαν δαχτυλίδι την πόλη. Είναι μια εποχή ανάπτυξης της αυστριακής πρωτεύουσας, η οποία σε λίγο ­ το 1867 ­ θα γίνει η πρωτεύουσα της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας, και θριάμβου της μεγαλοαστικής τάξης των εμπόρων και των επιχειρηματιών που αναδεικνύουν τη Ringstrasse σε πεδίο ευγενούς ανταγωνισμού, καλαισθησίας, πλούτου και μεγαλείου. Τα μέγαρα του δρόμου αυτού, που σήμερα στεγάζουν τράπεζες, επιχειρήσεις και αντιπροσωπείες πολυτελών αυτοκινήτων, ήταν κάποτε τα ιδιωτικά μέγαρα-κατοικίες των Βιεννέζων της Ringstrassen- Epoche. Ανάμεσά τους και το Μέγαρο του Δούμπα (Dumba-Palais), στον αριθμό 4 της ParkRing, στον πρώτο τομέα της Βιέννης, τον πιο μεγαλοαστικό τομέα της πόλης.

Μέλος του Συλλόγου Ανδρικής Χορωδίας της Βιέννης (Wiener Maennergesang-Verein) από το 1852, πρόεδρός του από το 1865 και από τους ιδρυτές της Musikverein, ο Νικόλαος Δούμπας ήταν το «θέμα» της συναυλίας που έγινε στις 23 Μαρτίου στη μεγάλη αίθουσα της Musikverein, ημέρα του θανάτου του Δούμπα. Το πρόγραμμα, με τον Σύλλογο της Ανδρικής Χορωδίας, την Ορχήστρα των Musikfreunde και διακεκριμένους σολίστ, περιελάμβανε σχεδόν άγνωστα έργα του Σούμπερτ, του Γιόχαν Στράους υιού και του Μπραμς, που είτε ήταν αφιερωμένα στον Δούμπα είτε προήρχοντο από τη μεγάλη συλλογή του αυτογράφων μουσικών έργων. Ο Νικόλαος Δούμπας ήταν μεγάλος συλλέκτης αυτογράφων του Σούμπερτ, φίλος του Στράους και του Μπραμς, αλλά και του Βάγκνερ, φίλος επίσης ­ και προστάτης ­ πολλών καλλιτεχνών της Βιέννης, όπως του ζωγράφου Γκούσταβ Κλιμτ.

Η συναυλία, στην κατάμεστη μεγάλη αίθουσα της Musikverein, όπου μεταξύ των ακροατών ήταν πολλοί Ελληνες από την εύρωστη βιεννέζικη παροικία, άνοιξε συμβολικά με το βαλς του Γιόχαν Στράους «Νέα Βιέννη», για ανδρική χορωδία και πιάνο, σύνθεση τόσο χαρακτηριστική του πνεύματος της RingstrassenEpoche. «Βάλαμε το χέρι βαθιά στην τσέπη και, σαν τον Φοίνικα που αναγεννάται από τις στάχτες του, δημιουργήθηκε η Νέα Βιέννη, η Νέα Βιέννη για μας. Και αν τώρα πολλά μας φαίνονται αλλιώς, μία είναι η πόλη, μία είναι η Βιέννη» λένε οι στίχοι του Γιόζεφ Βάιλ σε αυτό το δοξαστικό και μακρύ βαλς του Στράους. Η σύνθεση μας θύμισε ότι το βαλς είναι βιεννέζικος ρυθμός που σχολιάζει τα πάνω και τα κάτω της βιεννέζικης πατρίδας, τη λάμψη και το σκότος, τον θρίαμβο και την πτώση, ένας χορός που δεν απευθυνόταν στους χαροκόπους των μεγάρων αλλά σε ό,τι έκρυβαν όλοι αυτοί μέσα τους, σε ό,τι έκρυβε μέσα της η Βιέννη.

Πατέρας του Νικολάου ήταν ο Στέργιος Δούμπας (1794-1870), που από το χωριό Μπλέτσι της Μακεδονίας εγκαταστάθηκε το 1817 στη Βιέννη για να δουλέψει ως υπηρέτης και να αναδειχθεί πολύ σύντομα σε μεγάλο έμπορο και επιχειρηματία της πρωτεύουσας των Αψβούργων. Ο Στέργιος υπήρξε μεγάλος ευεργέτης του αυστριακού κράτους αλλά και του νεαρού ελληνικού (από τους ευεργέτες του Εθνικού Πανεπιστημίου) και το πνεύμα της φιλανθρωπίας και της δημόσιας δράσης κληροδότησε αυτούσιο στα παιδιά του. Ο Νικόλαος διακρίθηκε ιδιαίτερα και η Βιέννη οφείλει σε αυτόν όχι μόνο μουσικά χειρόγραφα, κτίρια συναυλιών και μουσικές δομές αλλά και τα κτίρια της Βουλής, του Πανεπιστημίου, της Ακαδημίας Καλών Τεχνών, του Δημαρχείου, πολλά αγάλματα και ανδριάντες.

Στο δείπνο που παρέθεσε στις 24 Μαρτίου ο πρεσβευτής μας κ. Γιάννης Γεννηματάς στο κτίριο της πρεσβείας (ένα υπέροχο κτίριο ιστορικιστικού μπαρόκ στην οδό Αργεντινής, πολύ κοντά στη Musikverein), τα μέλη της ελληνικής αποστολής που βρέθηκαν στη Βιέννη, χάρη στην ευγενική πρόσκληση του ραδιοφωνικού σταθμού της Αθήνας Galaxy 92, μπόρεσαν να πάρουν μερικές πληροφορίες για τους Ελληνες της Βιέννης, τις ιστορικές μορφές της κοσμοπολίτικης παροικίας μας, που, αν εξαιρέσουμε τον βαρόνο Σίνα, είναι άγνωστες. Σε αυτό το φιλόξενο ελληνικό σπίτι, αγορασμένο από τον Τσουδερό τη δεκαετία του 1920 για λογαριασμό του ελληνικού Δημοσίου, το πνεύμα του Δούμπα ήταν ζωντανό, σπινθηροβόλο, σαν τον ημίγλυκο ελληνικό οίνο που συνόδευε το εξαιρετικό ουγγρικό φουά γκρα με μάνγκο του πρεσβευτικού δείπνου. Ετσι κι αλλιώς ο «μύθος της αυτοκρατορίας» οφείλει πολλά και στους έλληνες υπηκόους του, στον Νικόλαο Δούμπα και στους άλλους.

http://www.tovima.gr/relatedarticles/article/?aid=121062