Πέρσης Βασιλεύς Χοσρόης: «ἐγὼ εἰμι Ἕλλην»

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

“ἐγὼ Χοσρόης, βασιλεὺς βασιλέων, υἱὸς Χοσρόου”, με τις λέξεις αυτές αρχίζει η επιγραφή του Πέρση βασιλιά επί του σκεύους που δώρισε στην εκκλησία της Σεργιοπόλεως, που βρίσκεται στην κεντρική Συρία, προς τιμή του πολιούχου Αγίου Σέργιου.

Ο Πέρσης βασιλιάς περί το 593 μ.Χ. είναι βαθιά ερωτευμένος με την Σιρήνα και απέστειλε στην χριστιανική εκκλησία της πόλης αυτής δώρα και παρακαλεί τον Άγιο Σέργιο να τον βοηθήσει να αποκτήσει παιδί με την αγαπημένη του:

 «ἅγιε, ἐλθεῖν εἰς τὴν βοήθειαν μου καὶ ἐν γαστρὶ συλλαβεῖν Σιρήν»

και ζητάει να τον συγχωρήσει που δεν μπορεί να την νυμφευθεί γιατί αυτός είναι Έλληνας και αυτή Χριστιανή:

«καὶ ἐπειδὴ ἡ Σιρὴν Χριστιανή ἐστιν κἀγὼ Ἕλλην, ὁ ἡμέτερος νόμος ἄδειαν ἡμῖν οὐ παρέχει Χριστιανὴν ἔχειν γαμετήν.» (γαμετή= σύζυγος).

Ο Χοσρόης, στην επιγραφή του, ζητάει  η προσφορά  του αυτή στον Άγιο Σέργιο, πολιούχο  της Σεργιοπόλεως,  να μην γίνει γνωστή:

«τὰ ἐν τῷδε τῷ δίσκῳ γεγραμμένα, οὐκ εἰς θέαν ἀνθρώπων, οὐδὲ ἵνα ἐκ τῶν λόγων μου τὸ μέγεθος τοῦ πανσέπτου ὀνόματος γνωσθῇ, ἀλλὰ διὰ τὴν ἀλήθειαν τῶν γεγραμμένων καὶ διὰ τὰς πολλὰς χάριτας καὶ εὐεργεσίας ἃς ἔσχον παρὰ σοῦ·»

Σύμφωνα με ιστορικές πηγές, όπως το βιβλίο του Edward Gibbon «Η παρακμή και η Πτώση της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας»/” The history of the decline and fall of the Roman empire” V. VIII, έκδοση 1788,  αναφέρει,  ότι ο Χοσρόης έψραψε ο ίδιος την ελληνική επιγραφή επί των χρυσών σκευών που τα δώρισε στην εκκλησία της Σεργιοπόλεως παραδίδοντάς τα,  στον Αρχιεπίσκο της Αντιόχειας, στην οποία ανήκε η εκκλησία αυτή.

Ο Gibbon  στο έργο που αναφέρθηκε, επικαλείται μαρτυρίες δύο βυζαντινών  ιστορικών  εκκλησιαστικών συγγραφέων του Ευάγριου (l. vi. c. 21) και του Θεοφύλακτου (lvc 13, 14) για την άριστη  γνώση της ελληνικής γλώσσας  του Πέρση βασιλιά.

Φυσικά δεν είναι ο μόνος Πέρσης, που όχι μόνον γράφει και ομιλεί ελληνικά, αλλά ο συγκεκριμένος αισθάνεται τον εαυτό του ως Έλληνα, με την έννοια που αποδίδεται στην εποχή του: ως συνέχεια των Ελλήνων της αρχαιότητας, αυτών που βιώνουν με  τα ελληνικά ιδεώδη, ο έχων ελληνική παιδεία και όχι βάρβαρη ή  επί τω προκειμένω χριστιανική.

Ποια ήταν η Σεργιόπολις

Σύμφωνα με αρχαιολογικές εκτιμήσεις η περιοχή της Σεργιοπόλεως κατοικούνταν από 9^ο π.Χ. αιώνα και είχε κτιστεί από τους Ασσυρίους. Κατά την διάρκεια της μακεδονικής κατάκτησης καθώς και μετέπειτα των ρωμαϊκών χρόνων ήταν ένα φυλάκιο οχυρωμένο αφού βρισκόταν επάνω στο δρόμο προς την Ανατολή. Αναφέρεται τότε με την ονομασία Ρεσάφα και ταυτίζεται με την ακκαδική Ρασάππα ή την βιβλική Ρεζέφ, όπως αναφέρεται  στο βιβλίο του Ησαΐα.

Η πόλη αυτή ή το οχυρό, καλύτερα, στερούνταν ύδατος. Και εξαρτιόταν από μεγάλες δεξαμενές που διατηρούσε και τις γέμιζε από τις χειμερινές και τις ανοιξιάτικες βροχές.

Σε μια αμερικανική αρχαιολογική μελέτη που έγινε για τα τείχη της πόλης αυτής, που φέρει την ονομασία: «Masonry Techniques of Resafa City» αναφέρει  για τη μέθοδο της κατασκευής των τειχών της και επισημαίνει την προτεραιότητα που έδιναν οι κάτοικοί της  στην βελτίωση  των συλλεκτήρων των όμβριων υδάτων.

Περί τον 4^ο αιώνα, σύμφωνα με τις προαναφερόμενες βυζαντινές πηγές η Ρεσάφα έγινε  πόλη προσκυνήματος που έρχονταν από τα πιο μακρινά σημεία οι Χριστιανοί να αιτηθούν και να προσκυνήσουν  τον Άγιο Σέργιο.

Ο Σέργιος ήταν  Ρωμαίος αξιωματικός που εκδιώχθηκε από το ρωμαϊκό στρατό γιατί βαπτίστηκε Χριστιανός. Ρωμαϊκό απόσπασμα τον μετέφερε στο οχυρό της Ρεσάφα όπου και τον δολοφόνησε. Ετάφη εκεί ο πρώην Ρωμαίος αξιωματικός και αργότερα, με την αποδοχή από την  Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, της χριστιανικής θρησκείας, κτίστηκε πάνω στον τάφο του χριστιανικός ναός, ο Σέργιος αγιοποιήθηκε, έγινε πολιούχος της Ρεσάφα και η πόλη μετονομάσθηκε  προς τιμήν Σεργιόπολις.

Η ιστορική βιβλιογραφία αναφέρει ότι η Σεργιόπολις καταστράφηκε πολύ αργότερα από  επιδρομές Μογγόλων.

Σήμερα υπάρχουν τα ερείπιά της , μεταξύ των οποίων  το σημαντικότερο  είναι ο ναός ο αφιερωμένος στον Άγιο Σέργιο.

 Ο Άγιος Σέργιος

Η επιγραφή του Πέρση βασιλιά Χοσρόη μας επιβεβαιώνει την εκτίμηση, το σεβασμό , την αγάπη και την πίστη των Χριστιανών και Ελλήνων της εποχής για την αγιότητά του.

Γράφει ο Χοσρόης στην επιγραφή του:

«κἀγὼ καὶ Σιρὴν τὸν σκοπὸν τοῦτον ἔχομεν

ἵνα εἰς μνημόσυνον τοῦ ὀνόματός σου, ἅγιε, τοῦτον τὸν σταυρὸν

κρατῶμεν. καὶ συνειδόμεν ἀντ’ αὐτοῦ τὴν τιμὴν αὐτοῦ, μὴ

συντείνουσαν περαιτέρω τῶν τετρακισχιλίων τετρακοσίων στατήρων

μιλιαρισίων, πεντακισχιλίους στατῆρας ἐκπέμψαι».

Και πιο κάτω θα σημειώσει ότι είδε τον άγιο στον ύπνο του λίγες ημέρες μετά από τη δωρεά του και του είπε ότι η Σιρήν ήταν έγκυος:

«δέκα ἡμέραι πλέον οὐ διῆλθον, καὶ σύ, ἅγιε, οὐ διὰ τὸ εἶναί με ἄξιον ἀλλὰ διὰ τὴν σὴν ἀγαθότητα, ἐφάνης μοι ἐν ὁράματι τῆς νυκτός, καὶ τρίτον εἶπάς μοι ὅτι Σιρὴν ἐν γαστρὶ ἔχει».

Δίσταζε, όμως ο Χοσρόης να το  πιστέψει:

«ἐγὼ δὲ διστάξας εἰς τοῦτο, εἰ μὴ τοῖς λόγοις σου ἐπίστευσα, καὶ ὅτι ἅγιος εἶ καὶ δοτὴρ τῶν αἰτήσεων, μετὰ <τὸ> ταύτην τὰ γυναικεῖα μὴ ὑπομεῖναι, ἐκ τούτου ἔγνων τὴν δύναμιν τοῦ ὁράματος καὶ τὴν τῶν παρὰ σοῦ ῥηθέντων ἀλήθειαν».

Θα τονίσει, επίσης, ότι και αυτός και η Σιρήν ελπίζουν και πιστεύουν στον άγιο της αρχαίας αυτής πόλης:

«ἵνα κἀγὼ καὶ Σιρὴν καὶ πάντες οἱ ἐν τῷ κόσμῳ εἰς τὴν σὴν δύναμιν ἐλπίζωμεν, καὶ εἰς σὲ ἔτι πιστεύωμεν».

Και σε μια άλλη επιγραφή την οποία διασώζει ο Ευάγριος στην ‘Ιστορία’ του και η οποία αναφέρεται στον Χοσρόη ,  τονίζεται ο σεβασμός και η πίστη των Πέρσων Βασιλέων στην αγιότητα του Σεργίου:

«τῷ καιρῷ τῆς ἀμιξίας τῶν δύο πολιτειῶν ἐνεχθέντος ἐνταῦθα παρὰ Χόσρου, βασιλέως βασιλέων, υἱοῦ Καβάδου, τοῦ ῆμετέρου πατρός, καὶ εὑρεθέντος ἐν τοῖς ῆμετέροις θησαυροῖς, ἐπέμψαμεν ἐν τῷ οἴκῳ τοῦ ἁγίου πανσέπτου Σεργίου».

Ο Πέρσης βασιλιάς Χοσρόης, υιός Καβάδου, βασίλεψε από το 531 έως το 571 μ.Χ. ενώ ο γιος του από το 579 έως το 590. Έτος κατά το οποίο ανέλαβε ο Χοσρόης Β΄.

Μικρές Εκδόσεις Γιῶργος  Ἐχέδωρος