GREEK…black Pages

Μαύρες Σελίδες της Ελληνικής Ιστορίας

Μικρασιατική καταστροφή
Η πρώτη τραγωδία:
Στις 13 Αυγούστου του 1922, εκδηλώθηκε μεγάλη επίθεση του Κεμάλ για την ενίσχυση της διπλωματικής θέσης της Τουρκίας στη συνδιάσκεψη του Οκτωβρίου μεταξύ Συμμάχων, Ελλάδας, Τουρκίας, ύστερα από παρακίνηση των Γάλλων, χωρίς και ο ίδιος ο Κεμάλ να περιμένει την έκταση των αποτελεσμάτων της. Στην Ελλάδα, την εποχή αυτή, ήταν η κυβέρνηση των Στράτου και Γούναρη, με πρωθυπουργό τον Πρωτοπαπαδάκη αντιμετώπιζε δε οικονομικό θέμα, που προς στιγμή το είχε παρακάμψει με το περίφημο αναγκαστικό δάνειο (του Πρωτοπαπαδάκη), της διχοτόμησης του χαρτονομίσματος.
Το Επιστέγασμα?
Η δεύτερη τραγωδία:
Η εκτέλεση των Έξι.
Ήταν κάθαρση η εκτέλεση; Με άλλα λόγια, επέφερε τη λύτρωση ή επέτεινε τα δεινά;
Ήταν δίκαιη και επωφελής για την πατρίδα,?
Συνοπτικά:
Η δίκη των Οκτώ (όχι των Έξι) άρχισε στις 31 Οκτωβρίου 1922.
Τόπος διεξαγωγής, η λεγόμενη σήμερα Παλαιά Βουλή επί της οδού Σταδίου.
Πρόεδρος του Εκτάκτου Επαναστατικού Στρατοδικείου, ο υποστράτηγος Αλ. Οθωναίος, Επαναστατικός Επίτροπος, ο Νεόκοσμος Γρηγοριάδης,
Πρόεδρος της Ανακριτικής Επιτροπής, ο Θεόδωρος Πάγκαλος.
Κατηγορούμενοι: Δ. Γούναρης, Π. Πρωτοπαπαδάκης, Ν. Στράτος, Ν. Θεοτόκης, Γ. Μπαλτατζής, Γ. Χατζανέστης, Ξ. Στρατηγός και Μ. Γούδας,

Κατηγορία: Εσχάτη προδοσία.

Το βασικό κατηγορητήριο στη Δίκη των πρωταιτίων της Μικρασιατικής Ήττας

Το κυρίως κατηγορητήριο είχε 15 σκέλη, δηλαδή αναλύεται σε δεκαπέντε επιμέρους κατηγορίες:
1. Ενηργήθη το δημοψήφισμα και επανήλθεν ο Βασιλεύς, ενώ ήτο το τοιούτον πράξις εχθρική προς τας Δυνάμεις της Συνεννοήσεως.
2. Ημελήθη η προσάρτησις της Βορείου Ηπείρου.
3. Παρεγνωρίσθη η σχετική διακοίνωσις των Δυνάμεων και υπέστη η Ελλάς τον οικονομικόν αποκλεισμόν.
4. Ετοποθετήθησαν απειροπόλεμοι αρχηγοί μονάδων.
5. Παρά τας δυσμενείς περί Βασιλέως Κωνσταντίνου δηλώσεις των πρωθυπουργών Αγγλίας και Γαλλίας, δεν υπεδείχθη εις αυτόν να παραιτηθή.
6. Διετάχθη προώρως η ατυχής επιχείρησις του Μαρτίου 1921.
7. Διετάχθη η από Εσκή Σεχήρ προς Άγκυραν εκστρατεία, παρά την γνώμην του Αρχηγού της Στρατιάς.
8. Ανετέθη η αρχιστρατηγία εις τον ανεύθυνον Βασιλέα.
9. Εψηφίσθησαν υπό της Εθνοσυνελεύσεως νόμοι διασπαθίσεως του δημοσίου χρήματος, καίτοι ο στρατός υφίστατο στερήσεις.
10.Δεν εγένοντο δεκταί αι προτάσεις του Ιουνίου 1921, δι' ων εσώζετο η (Aνατολική) Θράκη και επετυγχάνετο η αυτονόμησις της Μικρασίας.
11.Διωρίσθη αρχιστράτηγος ο Χατζανέστης.
12.Απεσπάσθησαν εκ Μικρασίας δυνάμεις χάριν της εκφοβιστικής κινήσεως προς την Κωνσταντινούπολιν.
13.Υπεγράφη σύμβασις παραιτήσεως από των συμμαχικών πιστώσεων προς την Ελλάδα.
14.Εγένετο ανεκτή παρακυβέρνησις υπό τον Πρίγκιπα Νικόλαον και τους Στρέιτ, Δούσμανην, Κωνσταντινόπουλον.
15.Ημποδίσθησαν να ηγηθούν της διπλωματικής αντιπροσωπείας οι Δ. Ράλλης και Ελ. Βενιζέλος.


Με απόφασή του από 15 Νοεμβρίου 1922, το Στρατοδικείο κήρυξε παμψηφεί ενόχους όλους τους κατηγορούμενους, καταδίκασε σε θάνατο τους έξι πρώτους και επέβαλε την ποινή των ισοβίων δεσμών στους δύο τελευταίους.


Την ίδια μέρα εκδόθηκε το ακόλουθο ανακοινωθέν:
"Την 11ην και 30' π.μ. της σήμερον, εις τον παρά το Γουδί χώρον εξετελέσθη, εν πλήρει στρατιωτική τάξει, η θανατική εκτέλεσις των εξ καταδικασθέντων υπό του Εκτάκτου Επαναστατικού Στρατοδικείου υπευθύνων της μικρασιατικής καταστροφής, ήτοι των απαρτισάντων το Συμβούλιον των Πέντε, πολιτικών Π. Πρωτοπαπαδάκη, Δ. Γούναρη, Ν. Στράτου, Γ. Μπαλτατζή και Ν. Θεοτόκη, ως και του αρχιστρατήγου της ήττης Γ. Χατζανέστη. Της εκτελέσεως προηγήθη η στρατιωτική καθαίρεσις και η θεία μετάληψις εν ταις φυλακαίς Αβέρωφ. Οι νεκροί, μεταφερθέντες πάραυτα εις το Α' Νεκροταφείον, παρεδόθησαν εις τους οικείους των προς ταφήν. Προ της εκτελέσεως οι κατάδικοι, ερωτηθέντες περί της υστάτης θελήσεώς των, ουδέν είπον".
__________________________________________________________________
Γράφει η ΕΦΗ ΜΑΡΙΝΟΥ στην ΚΥΡΙΑΚΑΤΙΚΗ της 28/9/2008:
Επί σκοπόν, Πυρ!

Το βροχερό και κρύο πρωινό της εκτέλεσης των Εξι περιγράφεται με ανατριχιαστικές λεπτομέρειες από τον Αλ. Κοτζιά στα «Φοβερά Ντοκουμέντα»:


*Το θέαμα παρακολουθούν πολιτικοί, στρατιωτικοί, πολίτες, γιατροί και ασθενείς από το παρακείμενο νοσοκομείο «Σωτηρία», ένας διάκος, τσοπάνηδες από τις γειτονικές στάνες, δημοσιογράφοι αλλά κι ένας θεατρικός συγγραφέας, ο Παντελής Χορν. Παρόντες επίσης ο επαναστατικός επίτροπος Ν. Γρηγοριάδης, ο γραμματέας του Στρατοδικείου Ι. Πεπονής, ένας υπάλληλος της Αγγλικής Πρεσβείας, ο γιατρός του Γούναρη Ι. Βλάχος και ο γιος του Ν. Στράτου, Ανδρέας.

*Ολοι περιμένουν την άφιξη των μελλοθανάτων. Κάποιοι έχουν σκαρφαλώσει στα δέντρα. Η πομπή από τη Μεσογείων στρίβει στο δρομάκι. Καμιόνια μεταφέρουν την φρουρά, νοσοκομειακά τους μελλοθανάτους, στρατιωτικά και πολιτικά αυτοκίνητα αξιωματικούς.

*Ακούγεται το σύνθημα για την ανασύνταξη φρουράς και στρατιωτών, σχηματίζοντας ένα «Π» με άνοιγμα προς το Ψυχικό. Τα αυτοκίνητα σταματούν. Ανοίγει η πόρτα του πρώτου νοσοκομειακού και ξεπροβάλλει το κεφάλι του Στράτου. Μοιάζει ν' αναζητά μέσα στο πλήθος το γιο του. Κατεβαίνει, αλλά παραπατάει. Φτιάχνει το καπέλο του αμήχανα. Μαζί με τον Πρωτοπαπαδάκη βοηθάει τον άρρωστο Γούναρη να κατεβεί κι αυτός.

*Κανένας δεν λέει στους καταδίκους τι πρέπει να κάνουν. Η αμηχανία του Στράτου είναι πιο έκδηλη. «Πού πηγαίνομεν;» ρωτά τον Γούναρη. «Εις τον άλλον κόσμον», απαντά κάνοντας μερικά βήματα.

Ο Γούναρης ανασηκώνει το γιακά του παλτού του, βάζει τα χέρια στις τσέπες: «Να τερματιστεί το ταχύτερον ό,τι έχει να γίνει», λέει στο διοικητή ασφαλείας Βοβολίνη.

*Νευρικός κι ανυπόμονος κατεβαίνει από το δεύτερο νοσοκομειακό ο στρατηγός Χατζανέστης. Φοράει αδιάβροχο, μπλέκει τα χέρια του πίσω από την πλάτη αποφεύγοντας να κοιτάξει το πλήθος.

*Ο Θεοτόκης, χλωμός, βιάζεται.

Ο Μπαλτατζής απόλυτα ψύχραιμος κατεβαίνει από το αυτοκίνητο, πλησιάζει τον Στράτο και κουβεντιάζουν. Εκείνος προσφέρει τσιγάρο σ' αυτόν και στον Θεοτόκη. Ανάβουν κι οι τρεις από το ίδιο σπίρτο. Υστερα πηγαίνει προς τον Γούναρη και μαζί με τον Πρωτοπαπαδάκη τον κρατούν για να μην πέσει.

*Τότε από το... κοινό ακούγεται ένα δυνατό αναφιλητό. Είναι ο δημοσιογράφος Κώστας Αθάνατος, που όλο το διάστημα της δίκης και πριν απ' αυτήν ζητούσε την αμείλικτη τιμωρία των «προδοτών». Οι συνάδελφοί του προσπαθούν να τον ησυχάσουν. Ο επαναστατικός επίτροπος Γρηγοριάδης τον επιπλήττει.

*Οι κατάδικοι έχουν οδηγηθεί στη μέση του «Π». Ο Γρηγοριάδης αρχίζει να διαβάζει την απόφαση του δικαστηρίου με φωνή τρεμάμενη, ενώ ένα στρατιωτικό τμήμα παρουσιάζει όπλα. Ξαφνικά η φωνή του κόβεται, μοιάζει έτοιμος να λιποθυμήσει. Ο λοχαγός Πεπονής αποτελειώνει την ανάγνωση.

*Ο Γρηγοριάδης ρωτά τους κατάδικους για την «τελευταία επιθυμία». Δεν έχουν. Ο Στράτος δίνει την ασημένια ταμπακέρα του στο μοίραρχο Βοβολίνη να την παραδώσει στο γιο του. Ο Θεοτόκης παραδίδει το ρολόι του.

*Ο μοίραρχος τους ρωτά αν θέλουν να τους δέσουν τα μάτια. «Οχι!» αποκρίνονται όλοι. Οι Θεοτόκης, Μπαλτατζής, Στράτος, Γούναρης, Πρωτοπαπαδάκης, Χατζανέστης έχουν τώρα τοποθετηθεί στη γραμμή σε απόσταση δέκα μέτρα ο ένας από τον άλλον. Ο παπα-Μερκούριος ψέλνει τις τελευταίες ευχές. Οι κατάδικοι βγάζουν τα καπέλα τους και σταυροκοπιούνται.

*Το έδαφος στο σημείο που στέκεται ο Πρωτοπαπαδάκης είναι λίγο ανώμαλο. Ασυναίσθητα προσπαθεί να το ισιώσει με το πόδι του.

*Το εκτελεστικό απόσπασμα έχει χωριστεί σε έξι ομάδες πέντε αντρών στην κάθε μία. Μόνο στην ομάδα που θα σκοπεύσει σε λίγο τον Χατζανέστη είναι έξι στρατιώτες και ο λοχίας επτά.

*Ενας ανθυπασπιστής διατάζει να φύγει ο παραπανίσιος: «Σήκω εσύ!» για να πάρει την απάντηση: «Όχι, δεν φεύγω. Είμαι Μικρασιάτης. Θα μείνω να τουφεκίσω».

Ο ανθυπασπιστής υποχωρεί...

*Ακουγόταν ότι στο Φρουραρχείο φαντάροι καβγάδιζαν για το ποιος θα εξασφαλίσει μια θέση στο εκτελεστικό απόσπασμα, ότι Μικρασιάτες πλήρωσαν ακόμα και πενηντάρικο σε συναδέλφους τους που είχαν οριστεί στο απόσπασμα για να τους παραχωρήσουν την τιμή να «ντουφεκίσουν τους προδότες».

*«Ελα εδώ εσύ!»... διατάζει Ο Χατζανέστης το συνταγματάρχη Γρηγοριάδη. Ο αρχιστράτηγος βγάζει από το δάκτυλο τρεις βέρες και του τις δίνει λέγοντας: «Να τις στείλεις στην κόρη μου». Τώρα ακούγεται το πρόσταγμα του επικεφαλής του αποσπάσματος ανθυπολοχαγού Λίνου: «Επί σκοπόν!». Τριάντα ένα τουφέκια υψώνονται σημαδεύοντας. Λίγο αργότερα οι έξι λοχίες ρίχνουν με τα περίστροφά τους την χαριστική βολή στους έξι...
___________________________________________________________________
Υ.Γ. Μαύρες Σελίδες της Ελληνικής Ιστορίας ?
Ναι, υπάρχουν και αυτές. Μόνο που όταν κάτι σαν το: «Σαν σήμερα» μας τις θυμίζει, τις προσπερνάμε γρήγορα, τις γράφουμε συνήθως με γράμματα ψιλά και αν κάποιος επιμείνει για συζήτηση, βιαστικά θα παρατάξουμε όσα περισσότερα μπορούμε «άλλοθι»!
Γιατί? Γιατί δεν τις αντιμετωπίζουμε με παρρησία, λογική και με εμπειρική αποδοχή?
Της ζωής μας τα γλιστρήματα είναι μαθήματα για τα μελλοντικά μας βήματα. Γιατί όχι Αυτές?
Θλίψη και Παράπονο σ’ αυτό το άρθρο σήμερα! Ίσως λόγω ημέρας. Μ. Παρασκευή.
Όμως κι απ’ την Ανάσταση μετά, θα συνεχίσω. Ποιος ξέρει? Και ενός ακόμα την περίσκεψη αν προκαλέσω, κέρδος για την Πατρίδα μας πιστεύω ότι θα είναι…