ΣΕ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΩΝ ΠΕΣΟΝΤΩΝ ΜΑΡΑΘΩΝΟΜΑΧΩΝ

Ήδη από την προηγούμενη «Κάθε 1η του Μηνός» Οκτωβρίου 2014 είχε αναφερθεί το ζήτημα των σκελετών των Μαραθωνομάχων (πρβλ. και ειδική παραπομπή). Σήμερα το θέμα έχει περάσει τα ελληνικά σύνορα, προσλαμβάνοντας διεθνείς πλέον διαστάσεις. Ένα αγγλόφωνο άρθρο της 25-10-2014 σε ευρύτατης επισκεψιμότητας ιστοχώρο, το οποίο έχει ήδη (René Arnaud on Twitter: "The #quest to recover the fallen soldiers of #Marathon ) και αλλού, αποτελεί μια άνευ προηγουμένου καταγγελία εγκατάλειψης και υποβάθμισης του πιο γνωστού παγκοσμίως αρχαιολογικού χώρου της Ελλάδας με στρατιωτικό και συνάμα πολιτικό - δημοκρατικό περιεχόμενο. Πρωτοφανής και ο παραπέρα στρουθοκαμηλισμός που επιδεικνύει το Υπουργείο Πολιτισμού με την Αρχαιολογική του Υπηρεσία. Ύστερα από αίτημα πολλών αναγνωστών η συγκεκριμένη ιστοσελίδα μεταφράζεται (1-11-2014), ελαφρά συμπληρωμένη και εδώ (εκτός από αλλού, όπως 26-10-2014) στην ελληνική γλώσσα από την προαναφερμένη αγγλόφωνη ιστοσελίδα της 25 October, 2014 - 14:00, όπου είχε τον τίτλο - The quest to recover the fallen soldiers of Marathon:

Η μάχη του Μαραθώνα διεξάχθηκε τέλος καλοκαιριού (12 Αυγούστου ή 12 Σεπτεμβρίου) του 490 π.Χ., μόλις 42 χιλιόμετρα ή 26 μίλια βορειοανατολικά της Αθήνας, σε μια παραθαλάσσιαπεδιάδα που περιβάλλεται από λόφους. Είναι μια από τις πρώτες καταγεγραμμένες μάχες, η οποία έγινε γνωστή λίγα μόλις χρόνια αφότου συνέβη, χάρη στον Ηρόδοτο από την Αλικαρνασσό,αναγνωρισμένου ως «Πατέρα της Ιστορίας».

 Οι μαχητές που συμμετείχαν στη μάχη ήταν περίπου 10.000 Έλληνες πολίτες-στρατιώτες από την Αθήνα, βοηθούμενοι εκ μέρους άλλων 1.000 οπλιτών από τις Πλαταιές, μια μικρή πόλη 60 χιλιόμετρα ή 37 μίλια βορειοδυτικά της Αθήνας (ελάχιστα βορείως της Αττικής, μέσα στη Βοιωτία). Αυτή η δύναμη λέγεται ότι αντιμετώπισε 50.000 ή ακόμα και πάνω από 100.000 Πέρσεςεπαγγελματίες στρατιώτες, οι οποίοι αποβιβάστηκαν στην αμμώδη παραλία του Μαραθώνα μέσα από 600 πολεμικά πλοία. Δέκα ήταν οι Αθηναίοι στρατηγοί (ένας από κάθε «φυλή», διοικώντας ο καθένας περίπου 1000 μαχητές, μεταξύ των οποίων οι μετέπειτα διαπρέψαντες Θεμιστοκλής και Αριστείδης). Κατά την ημέρα πάντως της μάχης του Μαραθώνα ο στρατηγός Μιλτιάδης ήταν που είχε την πρωτοκαθεδρία, απέναντι στους φημισμένους Πέρσες ηγέτες Δάτη και Αρταφέρνη.

Εικόνα: Χάρτης που δείχνει τις κύριες κινήσεις των στρατευμάτων κατά τη διάρκεια της μάχης του Μαραθώνα (πηγή Wikipedia).

 Για αρκετές δεκαετίες, πριν από αυτή τη μάχη, μια ελληνο-περσική σύγκρουση ελάμβανε χώρα, η οποία κατέληξε σε αντίποινα για την υποστήριξη των Ελλήνων προς τους συμπατριώτες τους στην Ιωνία (οι σημερινές παράκτιες περιοχές της Μικράς Ασίας στην Τουρκία), επειδή οι ​​Ίωνες είχαν επαναστατήσει ενάντια στην Περσική Αυτοκρατορία το 499 π.Χ.

Η πολεμική ένταση τροφοδοτήθηκε εξάλλου και από την αντιπαράθεση ανάμεσα στους μοναρχικούς Πέρσες, οι οποίοι προσπάθησαν να καταστρέψουν και να υποτάξουν τους δημοκρατικούς Έλληνες.Η νίκη των ελληνικών πόλεων-κρατών ενάντια στο περσικό μεγαθήριο προσέδωσε στους Έλληνες αυτοπεποίθηση στην ικανότητά τους να υπερασπιστούν τον εαυτό τους και πίστη για την επιτέλεση των στόχων τους.

 Ήταν μια καθοριστική στιγμή στην ιστορία. Αξίζει εδώ να σημειωθεί επίσης το γεγονός ότι, λόγω των Ελλήνων της Ιωνίας, το όνομα της Ελλάδας στην αραβική,τουρκική κ.ά. ανατολικές γλώσσες είναι Yunanistan (ως παραφθορά της λέξης Ionanistan - Ιωνανιστάν). Εξάλλου η κατάληξη -σταν υποδηλώνει τη χώρα όπως Αφγανι-στάν, Καζαχ- στάν,Πακι-στάν, Τουρκμενι-στάν, ανάλογο με το -land στα Green-land, Deutsch-land, Eng-land ή New Zea-land).

 Εικόνα: Το Περσικό πεζικό όπως αναπαρίσταται σε ένα διάζωμα στο παλάτι του Δαρείου, Σούσα (πηγή Wikipedia).

 Σύμφωνα με έναν από τους πιο γνωστούς θρύλους, ο δρομέας και Μαραθωνομάχος Φειδιππίδης (ή Φιλιππίδης) έφερε την είδηση της ελληνικής νίκης στην Αθήνα, τρέχοντας τα 42 χιλιόμετρα σε περίπου 3 ώρες. Εισήλθε στην πόλη φωνάζοντας «Νενικήκαμεν» (Έχουμε νικήσει!) και μετά έπεσε νεκρός από την εξάντληση.

Η ιστορία αυτού του θρυλικού γεγονότος έγινε τόσο δημοφιλής, ώστε η διοργάνωση του «μαραθώνιου» δρόμου αποτελεί σήμερα αναπόσπαστο μέρος των αθλημάτων των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων, με τις μεγαλύτερες μάλιστα πόλεις του πλανήτη να πραγματοποιούν τις δικές τους αντίστοιχες ετήσιες εκδηλώσεις. Η ακριβής απόσταση έχει καθοριστεί διεθνώς στα 42,195 χιλιόμετρα ή 26 μίλια και 385 γιάρδες.

Εικόνα αριστερά: Ζωγραφική απεικόνιση του δρομέα Φειδιππίδη, τη στιγμή που πληροφορούσε το λαό της Αθήνας για τη νίκη των Ελλήνων επί των Περσών, Luc-Olivier Merson, 1869 (πηγή Wikipedia)

 Ιστορείται ότι κατά τη μάχη του Μαραθώνα έχασαν τη ζωή τους περίπου 6.400 Πέρσες, ενώ οι Έλληνες υπερασπιστές είχαν αντίστοιχα 200 περίπου θύματα (192 Αθηναίους και 11Πλαταιείς). Την ημέρα εκείνη σκοτώθηκε στη μάχη ο αρχιστράτηγος των ελληνικών δυνάμεων Καλλίμαχος και ο στρατηγός Στησίλαος.

 Ένας άλλος νεκρός ήταν ο Κυναίγειρος, αδελφός του διάσημου τραγικού ποιητή Αισχύλου (ο οποίος επίσης αγωνίστηκε στη μάχη, αλλά επέζησε και από την επιγραφή στον τάφο του συμπεραίνεται ότι η συμμετοχή του στη μάχη του Μαραθώνα είχε για τον ίδιο μεγαλύτερη σημασία ακόμα και από τα καλλιτεχνικά του επιτεύγματα). Ύστερα από 2,5 χιλιετίες, ένας Τύμβος που περιείχε τα λείψανα των Αθηναίων στρατιωτών ανασκάφηκε στις αρχές του 20ου αιώνα.

Μερικά από τα οστέινα λείψανα κατέληξαν σε διάφορεςσυλλογές, όπως το Βασιλικό Μουσείο του Οντάριο στο Τορόντο, ενώ άλλα σκελετικά κατάλοιπα, επαίσχυντα αφέθηκαν σε ένα κοντινό χωράφι, όπου σήμερα βρίσκεται μια κατοικία. Όπως αναφέρεται από τον ιστορικό Παυσανία, σε κοντινή απόσταση βρισκόταν άλλος ένας Τύμβος, όπου είχαν ενταφιαστεί οι πεσόντες σκλάβοι που είχαν συμμετάσχει στη μάχη μαζί με τους Αθηναίους για να κερδίσουν την ελευθερία τους. (Υπήρχε από τότε νόμος στην Αθήνα πως όποιος δούλος συμμετείχε σε μάχη υπέρ της αττικής πόλης γινόταν αυτόματα ελεύθερος Αθηναίος πολίτης).

 Το 1970-1971, τα λείψανα των Πλαταιέων στρατιωτών που έχασαν τη ζωή τους στο Μαραθώνα ανασκάφηκαν κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής χούντας από τον Γενικό ΕπιθεωρητήΑρχαιοτήτων, εκλιπόντα Σ. Μαρινάτου, ο οποίος τα παρέδωσε στον Γερμανό ανθρωπολόγο (και αξιωματικό των SS), Ε. Μπράιτεγκερ, για «μελέτες» στη Βιέννη (πρβλ. ελληνικές εφημερίδεςτης 22 και 29 Ιουνίου 1972, καθώς και την επιστολή της 22 Σεπτεμβρίου 2014 προς το Δήμο Μαραθώνα). Όσο απίστευτο και αν φαίνεται, οι σκελετοί των Πλαταιέων Μαραθωνομάχων παραμένουν λησμονημένοι στην Αυστρία (μαζί με ακόμα άγνωστα πόσα - τίς οίδε - παλαιοανθρωπολογικά κατάλοιπα που παραχωρούσε ο τ. Γενικός για "μελέτες" επί μια 10ετία στον Γερμανό επιστήμονα).

Ο Τύμβος των Πλαταιέων (πηγή visitmarathon.gr)

 Σύμφωνα με την προσωπική άποψη του συντάκτη του παρόντος, το επαγγελματικό καθήκον πρέπει να υπερισχύσει και να ληφθούν μέτρα ώστε να διορθωθεί αυτή η κατάσταση κι' αφού επιστρέψουν τα υπολείμματα όσο το δυνατόν περισσότερων πολεμιστών του Μαραθώνα να εναποτεθούν με σεβασμό (και τιμές) στον πεδίο όπου έχασαν τη ζωή τους κατά την υπεράσπιση της Αθήνας και της δημοκρατίας.

Για την επιτυχία ενός παρόμοιου εγχειρήματος, δύο ή τρεις προσωπικότητες από οργανισμούς ή φορείς κάθε γεωγραφικής περιοχής (από κάθε Ήπειρο) είναι αναγκαίο να αναλάβουν δράση για την αντιμετώπιση αυτού του σημαντικού ζητήματος.

Παράλληλα εκφράζεται η ελπίδα πως θα μπορέσουν να προβούν στις απαραίτητες ενέργειες (κάνοντας ένα βήμα προς τα εμπρός) για να συμβάλουν στην αίσια έκβαση μιας ανάλογης υπόθεσης. Ο Μαραθώνας αποτελεί πηγή έμπνευσης για τους Έλληνες (μαζί και όλους τους ανθρώπους). Είναι ένα σύμβολο της δημοκρατίας (και της ελευθερίας) που με την ιστορία του μας διδάσκειτη σημασία των συγκεκριμένων αξιών (όχι μόνο) για τη χώρα μας (αλλά και όλο τον κόσμο). Κάρολος Παπούλιας, Πρόεδρος της Ελλάδας
ΠΗΓΗ